Barazia gjinore ne tekstet shkollore

VALBONA IMERAJ

Ky studim ka për qëllim:

1. Pasqyrimin e mënyrës si paraqiten roletgjinore në ilustrimet e teksteve të arsimitfillor në lëndën e gjuhës shqipe;

2. Pasqyrimin e mënyrës si vlerësohen çështjetgjinore nëpërmjet vlerësuesve të PaketësInformuese “ Altertekst 2012”.

A pasqyrojnë ilustrimet e teksteve shkollore tëGjuhës shqipe në Arsimin Fillor, stereotipa tëroleve gjinorë?

A munden kriteret e vlerësimit të vlerësuesve tëteksteve të gjuhës shqipe të arsimit fillor tëpaketës “Altertekst 2012”, të identifikojnëpabarazitë gjinore që përmbajnë ato?

A munden vlerësuesit e teksteve gjuhës shqipe,të arsimit fillor së paketës “Altertekst 2012” tëndalojnë miratimin e një teksti nëse ai vlerësohetsi një tekst që përmban pabarazi gjinore?

Të identifikojë stereotipat e roleve gjinorë në ilustrimet e teksteve të gjuhës shqipe të arsimit fillor.

Të përshkruajë situatën që paraqesin ilustrimet në tekstet e gjuhës shqipe të arsimit fillor, nga këndvështrimi i roleve gjinore.

Të identifikojë problemet që mund të kenë vlerësuesit e teksteve të paketës “Altertekst 2012”, në lidhje me çështjet gjinore.

Të japë disa sugjerime në lidhje me përmirësimin e situatës në tekstet shkollore të arsimit fillor, në aspektin gjinor të tyre.

Rol stereotipik gjinorBesimet e ngurta në lidhje me edukimin, ndarjen gjinore të

punës dhe cilësive personale të grave dhe burrave që lidhen me të qenurit e tyre, grua apo burrë.

Tekst shkollorTeksti shkollor është një material i shtypur dhe i hartuar i cili

respekton programin mësimor, standardet e miratimit të tyre në aspektin metodologjik dhe shkencor, të cilat janë të miratuara nga MASH.

“Kompetencë themelore” është ndërthurja e dijeve, aftësive, qëndrimeve dhe vlerave që u nevojiten nxënësve për zhvillimin vetjak, qytetarinë aktive, përfshirjen shoqërore dhe punësimin.

Diskriminim gjinor , Një akt apo një sërë aktesh të padrejta, ndaj një grupi të tërë njerëzish ose ndaj pjesëtarëve të veçantë të atij grupi.

1. Arsyeja e parë: Kufizimi i fushës së studimit.Kur themi tekstet e shkollës fillore, kemi parasysh që gjatë 5 viteve të arsimimit zhvillohen, 51 lëndë, prej të cilave 29 kanë tekstin shkollor përkatës. Duke llogaritur më tej që, për çdo lëndë ka të paktën 4, shtëpi botimi që kanë prodhuar tekstin e tyre, do të kishim të paktën 106 tekste për shqyrtim. Marrja në shqyrtim e të gjithë këtyre teksteve do të komplikonte shumë studimin dhe paraqitjen e të dhënave, gjë që nuk do të përmbushte qëllimet e këtij studimi.

1. Arsyeja e dytë pse studimi ka vënë në fokus tekstet e gjuhës shqipe është , sepse gjuha shqipe është lënda që ka sasinë më të madhe të orëve që zhvillohen gjatë ciklit 5-vjeçar të arsimit fillor. Kjo lëndë përmban numrin prej , 1190 orë nga klasa 1-5, dhe krahasuar me orët që zënë në këtë program lëndët e tjera si psh: matematika 805 orë, edukata shoqërore 140 orë, dituri natyre 245, histori 90 orë duket qartë ndikimi i madh që ka zhvillimi i kësaj lënde përgjatë një kohe kaq të madhe, në edukimin e vlerave dhe kompetencave tek nxënësit.

Ilustrimet konsiderohen pjesë e rëndësishmee përmbajtjes së tekstit. Ato rrisin fuqinë egjuhës së komunikimit të tij. Fëmijët emoshës 6-11 vjeç mbështeten shumë tekshqisa e të parit për të krijuar imazhe dhepër të përpunuar informacione.

Libri i nxënësit është një model komunikimidhe si i tillë, ashtu si ç’do model tjetërkomunikimi, ka katër elemente: burimin,mesazhin në vetvete, mjetin e komunikimitdhe karakteristikat e shikuesve.

1. Stereotipat funksionojnë si pjesë e parashikimittë rolit të seksit, kështu njerëzit i mësojnë atodhe ndikohen nga ato. Megjithëse dallimetmidis sekseve mund të mos i përshtatenindividëve, vetë stereotipat kanë pushtetin sistandard, të cilat mund t’i përshtaten , kundërtë cilit mund të rebelohen ose me anë të së cilitmund të vlerësojnë të tjerët.

2. Stereotipat gjinorë bëjnë të ulet vetëvlerësimitek vajzat dhe për rrjedhojë shkaktohetmosshfrytëzimi i plotë i potencialit të tyreenergjik dhe mendor.

3. Stereotipat gjinorë çojnë në diskriminim gjinor.

Përgjatë studimit të teksteve të ciklit fillor, u vu re që ilustrimet në fokusin e tyre kishin meshkujt.

Në tekste bien në sy ilustrimet ku dominojnë djemtë. Ata, përmes gjuhës së trupit, duket se janë në pozicione lideri apo dominues. Ata jo vetëm që zënë pjesën më të madhe të faqes së librit, por përgjithësisht mbajnë detyra dhe përcjellin. tipare si: “mjekë”, “trima”, “punëtorë”, “të urtë”, “shkencëtarë”, “iniciatorë”. Në të njëjtën kohë, ata paraqiten si “të prapë”, “të pakujdesshëm për veten dhe higjienën”, etj.

Figurat e vajzave janë vendosur kryesisht në sfond të ilustrimit. Edhe në rastet kur vajzat kanë rolin kryesor, ato fshihen pas një dukurie apo fenomeni ku figura iu mbetet e zbehte.

Përgjithësisht, ato janë në funksion të djemve, vëllezërve, shokëve etj., gjithmonë më të pastra, më të bukura, më të mira me mësime, por jo iniciatore. Përgjithësisht, gjenden nëambientet e shtëpisë ose shkollës, dhe rrallëherë në oborr, duke luajtur me shokët.

Në këtë studim u përdorën si kampion, tekste tegjuhës shqipe nga klasa e parë deri në klasën epestë. Emrat e shtëpive të botimit nuk do të bëhëentë ditur në këtë studim, pasi nuk është qëllimi istudimit, identifikimi i shtëpive të botimit të cilatpublikojnë tekste shkollore të cilat nuk plotësojnëkriterin e barazisë gjinore, por të evidentojëproblemet që shfaiqn tekste dhe të identifikojëndonjë faktor të këtij problemi. Për lehtësi studimidhe grupim të saktë të të dhënave, tekstet do tëshënohen me emërtimet: Tekst 1, tekst 2, tekst 3,tekst 4, tekst 5 duke përfaqësuar respektivisht,Abetaren, Gjuhë shqipe 2, Gjuhë shqipe 3, Gjuhëshqipe 4, Gjuhë shqipe5.

Ky është një studim bazuar në të dhënat sasiore dhe cilwsore.

Metodat kërkimore që do të përdoren për studimin janë:

Plotësimi i vlerësuesve të teksteve të arsimit fillor.

Analizë e përmbajtjes të vlerësuesve të teksteve shkollorë, të paketës “Altertekst 2012”.

Target grupi në të cilën do të shtrihet studimi do të jenë tekstet e gjuhës shqipe në arsimin fillor. Madhësia e target grupit është 27 tekste. Kampioni do të jetë 5 tekste ( 1 tekst për secilën klasë). Për të përzgjedhur, tekstet për secilën klasë do të hidhet short, me letra të mbyllura, ku gjithsecila ka të shkruar emrin e shtëpisë së botimit të tekstit të gjuhës shqipe të asaj klase. Do të përzgjidhet në mënyrë rastësore një prej letrave. Kështu do të vazhdohet dhe me emrat e shtëpive të botimit për secilën klasë derisa të kemi nga 1 tekst të përzgjedhur të gjuhës shqipe për secilën klasë nga 1-5.

Të dhënat sasiore do të maten duke përdorur siinstrument matës:

Udhëzuesin e vlerësimit të teksteve (Davies, B 1995,Gender Bias in Text Books, london, UK; CommonëealthSecretariat. pp, 81-94.), sesioni i Ilustrimeve, përkthyerdhe propozuar në botimin nga QAGJZH. Perspektivagjinore në tekstet shkollore. Udhëzues për shtëpitëbotuese të teksteve shkollore. Tiranë, 2008.Për të marrë të dhënat sasiore nga “vlerësuesi i tekstit tëgjuhës shqipe”, do të bëhet numërim i rasteve në të cilatky vlerësues përmend termin, “barazi gjionore” dhevlerësim nëpërmjet krahasimit të pikëve në total me pikëtqë vlerësuesi vë në dispozicion të “ barazisë gjinore”, përtë parë nëse ky vlerësues, mundet të ndalojë, miratimin enjë teksti i cili mund të shkelë këtë barazi.

Simbolet që vlerësohen me + Karakteristikat e ilustrimeve Simbolet që do të vlerësohen me

-

Karakteristikat e ilustrimeve

A Ka një numër të barabartë

personazhesh m. dhe f.

G Fëmijët f. portretizohen

përgjithësisht më të vogla se

fëmijët m.

B Personazhet femërore në

profesione zakonisht të

rezervuara për meshkuj

H Burrat janë përgjithësisht më

dominant se gratë.

C Femrat portretizohen në

veprimtari zakonisht të rezervuara

për burrat.

I Femrat përgjithësisht

portretizohen në situata shtëpiake

ose familjare.

D Burrat shfaqen më mbështetës. J Karakteret janë përgjithësisht të

përfaqësuar në çifte m-f.

E Ngjashmëria midis karaktereve f.

M., është më e madhe sesa

ndryshimi i tyre.

K

Karakteret meshkuj

përfaqësohen në foto, ndërsa

kkarakteret femra në piktura.

F Karakteret m. dhe f. kanë veshje

me ngjyra të njëjta dhe

mundësisht të njëjtin stil veshjeje.

L Gratë dhe vajzat shfaqen si

mendjelehta dhe të paafta.

Tek vlerësuesi, përdoret shpesh, fjala matëse :zakonisht (usually). Këto fjalë duhet tëpërkthehen në shifra në mënyrë që të jenë tëlexueshme. Në anglisht , usually, do të thotë njëngjarje që përsëritet në 75% të rasteve. Kështu dotë marrë një vlerësim me + apo – , kriteri i cili kafjalën matëse zakonisht, nëse karakteristika ekërkuar përsëritet në sasinë nga 75%, të rastevetë grupit në të cilin ato bëjnë pjesë.

Në rast se nuk e përmbush kriterin e shifrës prej75%, nuk do të vendoset asnjë shenjë në kuti, prakutia do lihet bosh Kriteri ( G, H, I, J).

Në rast se kriteret kërkojnë masën e barazisë mes dycilësive të përcaktuara (kriteri A,), do të quhen tëbarabartë dy sasi të gjetura në se ndodhen nëintervalin, 45% - 55%. nëse sasitë e gjetura nuk do tëndodhen në këtë interval, kutia do lihet pa shënimin+ ose -.

Për kriteret B, C, D, F, L, për të cilat nuk ka një fjalëpërcaktuese të sasisë, do merret si i përmbushurkriteri ,nëse është i realizuar në masën 25%. ( ështëpërdorur , masa e vlerësimit e përdorur në kurikulëne re të gjimnazit, kriter i cili përcakton si kalues njënxënës i cili ka plotësuar 25% të testit, të dhënë. Nërastin tonë do të quhet që një kriter “ është kalues”,dhe do të vlerësohet më + ose -, nëse ai plotësohetnw maswn ≤ 25%).

Për të vlerësuar kriterin E, K kërkohet krahasimi i dycilwsive nw ilustrimet e meshkujve dhe tw femrave.Do tw vlerwsohet me + nwse cilwsia e kwrkuar wshtwmw e madhe se cilwsia tjetwr.

Për kriterin G, portrete të mëdhenj në studim janëquajtur të gjithë portretet që zënë, ½, 1/3 , ¼, esipërfaqes së fletës së librit. Portrete të vogla janë tëgjitha portretet që zënë sipërfaqe më të vogla se ¼ efaqes së librit.

Më pas të dhënat do të përmblidhen në një tabelë tëkombinuar për të parë ngjashmëritë dhe dallimet mesgrupeve të ndryshme të të dhënave.

Të dhënat për analizën e përmbajtjes do të mblidhenduke numëruar, kriteret e vlerësimit në vlerësuesin epaketës informative “Alterstekst 2012”.

TABELA DHE GRAFIKU I KRITERIT “A”.

TEKSTI KRITERI A Nr. i personazheve

f.

Nr. I personazheve

m.

Të dhënat në % Vlerësimi me +

TEKST 1 Ka një numër të barabartë personazhesh M&F(45%-55%)

39 47 45% F 55 % M +

TEKST 2 131 126 51%F 49% M +

TEKST 3 34 29 54%F 46% M +

TEKST 4 30 59 34%F 66% M

TEKST 5 53 78 40% F 60% M

TOTALI +3

TEKSTI KRITERI B GJITHSEJ FOTO ME

FEMRA NË

PROFESION

FEMRA NË

PROFESIONE

ZAKONISHT PËR

MESHKUJ


TEKST 1 Personazhet

femërore në

profesione

zakonisht për

meshkuj

(≤25%)

2 0 0%

TEKST 2 17 4 24%

TEKST 3 4 1 25% +

TEKST 4 4 0 0%

TEKST 5 3 0 0%

TOTALI + 1

TEKSTI KRITERI C GJITHSEJ FOTO ME

FEMRA NË

VEPRIMTARI

FEMRA NË

VEPRIMTARI

ZAKONISHT PËR

MESHKUJ


TEKST 1 Femrat

portretizohen

në veprimtari

zakonisht për

meshkujt

(≤25%)

24 8 33% +

TEKST 2 65 14 22%

TEKST 3 45 1 2%

TEKST 4 63 16 25% +

TEKST 5 19 7 37% +

TOTALI + 3

TEKSTI KRITERI D Gjithsej foto me

meshkuj në

veprimtari

Meshkuj në

veprimtari

mbështetëse


TEKST 1 Burrat

shfaqen

mbështetës

(≤25%)

30 2 7%

TEKST 2 41 12 29% +

TEKST 3 21 8 16%

TEKST 4 48 18 38% +

TEKST 5 44 10 23%

TOTALI + 2

TEKSTI KRITERI E Gjithsej ilustrime Ilustrime me

karaktristika fizike

te ngjashme


TEKST 1 Ngjashmëria

midis

karaktereve

femra dhe

meshkuj është

më e madhe

sesa

ndryshimet në

mes tyre.

22 8 36% < 64%

TEKST 2 253 119 47%<53%

TEKST 3 93 27 37%<63%

TEKST 4 125 5 4%<96%

TEKST 5 168 121 48%<52%

TOTALI + 0

TEKSTI KRITERI F Gjithsej ilustrime Ilustrime me

karaktristika në

veshje dhe stil te

ngjashme


TEKST 1 Karakteret

mashkullore

dhe femërore

kanë veshje

me ngjyra të

njëjta dhe

mundësisht

të njëjtin stil

veshjeje

(45%-55%)

22 13 62% +

TEKST 2 253 132 52% +

TEKST 3 93 41 44%

TEKST 4 125 13 10%

TEKST 5 168 118 70% +

TOTALI + 3

TEKSTI KRITERI G Portrete të

mëdhenj me

meshkuj

Portrete të

mëdhenj me femra

Të dhënat në % Vlerësimi me -

TEKST 1 Fëmijët femra

portretizohen

përgjithësisht

(mbi 75%), më

të vegjwl se

fëmijët

meshkuj

0 1 0% me 100%

TEKST 2 6 17 26% me 74%

TEKST 3 2 3 60% me 40%

TEKST 4 0 0 0% me 0%

TEKST 5 7 2 78% me 22% -

TOTALI - 1

TEKSTI KRITERI H Faqe me figura

gjithsej

Faqe me fig me djem

dominantë


TEKST 1 Meshkujt në

foto

përgjithësisht

(mbi 75%),

janë më

dominant se

femrat

73 19 26%

TEKST 2 165 46 28%

TEKST 3 57 23 40%

TEKST 4 73 43 59%

TEKST 5 118 53 45%

TOTALI - 0

TEKSTI KRITERI I Femra gjithsej në

situata të ndryshme

Femra në situata

familjare


TEKST 1 Femrat

përgjithësisht

(mbi 75%)

portretizohen

në situata

shtëpiake apo

familjare(

brenda ose

jashtë

shtëpisë)

39 9 23%

TEKST 2 239 82 34%

TEKST 3 64 16 25%

TEKST 4 56 20 36%

TEKST 5 90 29 32%

TOTALI - 0

TEKSTI KRITERI J Ilustrime me çifte

gjithsej

Ilustrime me çifte

vetëm m+f


TEKST 1 Karakteret

janë

përgjithësisht,

(mbi 75%) të

përfaqësuar

në çifte

mashkull-

femër.

18 13 72%

TEKST 2 56 38 68%

TEKST 3 8 4 50%

TEKST 4 11 3 79% -

TEKST 5 31 15 48%

TOTALI - 1

TEKSTI KRITERI K Karaktere meshkuj

në fotografi

Karaktere femra të

paraqitura me

fotografi


TEKST 1 Karakteret

meshkuj

përfaqësohen

në foto,

ndërsa

karakteret

femra në

piktura.

(M>F)

10 5 67% > me 33% -

TEKST 2 84 121 41% me 59%

TEKST 3 3 5 37% me 63%

TEKST 4 14 11 56% me 44% -

TEKST 5 11 5 69% me 31% -

TOTALI - 3

TEKSTI KRITERI L Ilustrime me femra

gjithsej

Ilustrime me femra

tw paafta ose

mendjelehta


TEKST 1 Gratë dhe

vajzat shfaqen

si mendjelehta

dhe të paafta

(≤25%)

39 2 2%

TEKST 2 239 1 0%

TEKST 3 64 0 0%

TEKST 4 56 0 0%

TEKST 5 90 3 3%

TOTALI - 0

Teksti

i

gjuhës

sipas

klasav

e

A B C D E F G H I J K L TOTALI

+ + + + + + - - - - - - + -

Tekst 1 + + + + - 4 1

Tekst

2

+ + 2 0

Tekst

3

+ + + 3 0

Tekst

4

+ - - 1 2

Tekst

5

+ + - - 2 2

Totali

për

çdo

karakt

eristik

ë

12 5

kriteret që

u

vlerësuan

me +

40%

kriteret që

nuk mundën

të vlerësohen

me +

60%

përqindja e kritereve të vlerësuara me +

kriteret që

u

vlerësuan

me -

17%

kriteret që

nuk u

vlerësuan me

-

83%

kriteret që duhet të vlerësoheshin me -

38%

62%

Paraqitja e stereotipave tek ilustrimet

Il që paraqesin st të roleve gjinorë

Il që nuk paraqesin st të roleve gjinorë

Vlerësuesi e Paketës Informuese “Altertekst 2012”, ka vetëm njëkriter vlerësimi ku përmendet termi “ barazi gjinore”, por edheaty përveç barazisë gjinore kriteri kërkon të shihen dhe çështjetë tjera gjatë vlerëimit të tekstit si : respektimi i racës,kombësisë, fesë, parimeve demokratike, mosdiskriminimi etj. Kykriter që përmban kaq shumë çështje të rëndësishme brenda, kavlerën e vetëm 2 pikëve, gjë që nuk do ishte e mjaftueshme edhesikur të trajtonte vetëm 2 nga çështjet, sepse secila çështje mëvete, përfshin një sasi të madhe nënçështjesh, nëpërmjet tëcilave vlerësuesi kupton, nëse teksti e shpreh barazinë apo jo nëlidhje me atë çështje.

Tjetër problem me këtë vlerësues është se: në kriteret evlerësimit përcaktohet se: klasifikohet një tekst i cili vlerësohetme pikë nga 80-100. Prej këtej rrjedh se edhe nëse një tekst,nuk do t’i merrte dy pikët në dispozicion, pasi do të shkelte tëgjitha llojet e barazive, ndër të tjera dhe ato gjinore, ai do tëklasifikohej si tekst shkollor, pasi me matematikë 100-2= 98,pra do të merrte 98 pikë të mundëshme.

Vlerësuesi 2 min max

2. Përshtatja e njohurive me moshën shkollore 22

2.1 A respekton teksti programin mësimor ? 0 2

2.2 A respekton teksti barazinë gjinore, racën, kombësinë, fenë, parimet demokratike, mosdiskriminimin etj. ?

0 2

2.3 Teksti dallohet për fraza të gjata dhe të vështira për t’u kuptuar apo fjali të shkurtra dhe të qarta ?

0 2

2.4 Sa nxitet motivimi i marrjes së njohurive të reja në temat mësimore ?

0 2

2.5 A është vëllimi i njohurive në përshtatje me moshën ? 0 2

2.6 A ka teksti gabime apo interpretime të gabuara ? 0 2

2.7 A ka pjesë leximi që bien në kundërshtim me kodin e etikës dhe të moralit të shoqërisë në të cilën ai zbatohet.

0 2

2.8 A janë zgjedhur drejt në përshtatje me moshën copat e leximit ?

0 2

2.9 A janë zgjedhur fjalët e përshtatshme për shtimin e fjalorit të nxënësve ?

0 1

2.10 A përcjell teksti ndjenjën e dashurisë për atdheun ? 0 2

2.11 A përmban teksti pjesë të integruara me lëndët e tjera, si histori, gjeografi, shkencë etj.

0 3

Vlerësuesi nr.1( saktësia shkencore), nga 0-20 pikë.Nuk përmban asnjë çështje mbi barazinë gjinore.

Vlerësuesi nr.3(prezantimi dhe ilustrimet), nga 0-18pikë. Nuk përmban asnjë çështje mbi barazinëgjinore.

Vlerësuesi nr. 4 (përzgjedhja e pjesëve të leximit),nga 0-22 pikë. Nuk përmban asnjë çështje mbibarazinë gjinore.

Vlerësuesi nr.5 ( saktësia gjuhësore), nga 0-18 pikë).Nuk përmban asnjë çështje mbi barazinë gjinore.

Vlerësimi përfundimtar i përbajtjes 80- 100 pikë.

Një tekst nuk mund të përzgjidhet nëse merr më pakse 80 pikë.

Ky studim gjeti se : janë bërë përmirësime përsa i përket përfaqësimit tëbarabartë në sasi fotosh midis meshkujve dhe femrave. Femrat nëilustrime kanë filluar të përfaqësohen edhe në veprimtari që zakonishtquhen veprimtari për burra, karakterët mashkullore dhe femëroreparaqiten me veshje dhe ngjyra të cilat janë të ngjashme me njëratjetrën,karakteret femra dhe meshkuj portretizohen në ilustrime njëllojtë mëdha, burrat nuk shfaqen më dominant se gratë nëpër faqet elibrave, femrat portretizohen përafërsisht në 1/3 e veprimtarive nësituata jashtë familjes, karakteret përfaqësohen në çifte heterogjenike ,shpesh por jo përgjithësisht, gratë dhe vajzat nuk shfaqen nga ilustrimetsi mendjelehta apo të paafta. Por gjithsesi, përfaqësimi i elementëve tëilustrimeve të cilat priten të vlerësohen me +, është më i madh se sasia ekritereve të tilla të përmbushura. ( 60% me 40%)

Gjithashtu studimi gjeti se personazhet femërore, nuk paraqiten dukeushtruar profesione ( shumë pak fotografi me femra gjatë ushtimit tëprofesioneve 20 në afërsisht 500 foto të studiuara) dhe aq më tëpërprofesione të ndryshme nga ato stereotipike, burrat shfaqen mbështetësnë raste të rralla, ndryshueshmëria midis karaktereve femra dhemeshkuj është më e madhe sesa ngjashmëria e tyre, në aspektin fizik.Në aspektin e cilësive të vlerësuara me -, pra të paraqitjes sëstereotipave gjinorë nëpër ilustrime, janë vlerësuar me -, 20% e tyre dhekanë ngelur pa këtë vlerësim negativ 80% e tyre. Kjo do të thotë qëilustrimet përmbajnë në 20% të tyre , elementë që përfaqësojnëstereotipa gjinorë.

Studimi vuri re problematikën që qëndron tekvlerësuesit e Paketës “Altertekst 2012”. Ky vlerësuesnuk mund të vlerësojë çështjet e barazisë gjinore,pasi nuk përmban asnjë nga elementët që vlerësohentek tekstet mbi këtë çështje siç janë: dukshmëria ( egrave dhe vajzave), stereotipizimin, mardhëniet dhepunësimi, respekti i barbartë, fjalorin e ndjeshëmndaj përkatësisë gjinore, ilustrimet, autoritetin.

Gjithashtu ky vlerësues nuk mund të pengojëmiratimin e një teksti, në rast se ai përmban pabarazigjinore, pasi kjo çështje vlerësohet me vetëm 2 pikëndërkohë që duhen të paktën 21 pikë minus, nëntotalin prej 100 pikësh që një tekst të mos miratohet.

Në sezonin e ardhshëm të përzgjedhjes së librave, nëPaketën e re të Altertekstit, MASH, të mundohet fusëbrenda vlerësuesve që tashmë janë edhe një seksion tëveçantë i cili të përmbajë kritere të çështjeve të barazisëgjinore.

Pesha e pikëve të këtij seksioni të jetë e tillë që, në rast selibri nuk i përmbush kriteret të mos përzgjidhet si tekstshkollor.

Kriteret e seksionit gjinor të jenë të tilla , që të vlerësohenlehtësisht nga vlerësuesit e KPT.

Drejtoritë e shkollave të kujdesen që departamentetlëndore të trajtojnë si një nga çështjet e tyre tërëndësishme, edukimin për barazi gjinore, gjatë vititshkollor 2012-2013, bazuar në Paketën Burimore mbipërkatësinë gjinore, të marrë në trajnimin për këtë çështjenga QAGJZH, në vitin 2007.

1. Basow, A. Susan, Gender Stereotypes and Roles 3rd edition, përkthyer në shqip nga Edlira Haxhiymeri, Eglantina Gjermeni, shtëpia botuese Dituria, Tiranë, 2003.

2. Dragoti, E. (2008). Psikologjia sociale. Tiranë

3. Fullan, M. (2010). Kuptimi i ri i ndryshimit në arsim. Tiranë: CDE

4. Giddens, A. (2007). Sociologjia. Tiranë: ÇABEJ

5. IKS. (2007). Progame lëndore shkolla 9-vjeçare , klasa e katërt. Tiranë.: IKS

6. Karaj, T. (2005). Psikologjia e zhvillimit të fëmijës. Tiranë: PROGRES

7. Kurikula. Tiranë.

8. Matthews, B. & Ross, L. (2010). Metodat e hulumtimit. Tiranë: CDE

9. Morris, C.G. & Maisto, A.A. (2008). Psikologjia. Tiranë: CDE

10. Musai, B. (1999). Psikologji edukimi. Tiranë.

11. Musai, B. (2003). Metodologjia e mësimdhënies. Tiranë: CDE

12. Orbani, Z. (2005). Psikologjia konjitive. Tiranë: ADA

13. Orhani, Z. (2006). Psikologjia e motivacionit dhe motivimi gjatë të nxë nxënit. Tiranë:ADA

14. Pango, Y. (2005). Psikologjia sociale. Tiranë: ILAR

15. Pettijohn, T.F. (1998). Psikologjia. Tiranë.

16. Vasta, R. , Haith, M.M. , Miller, S.A. (2007). Psikologjia e fëmijës. Tiranë: UEGEN

17. Woolfolk, A. (2011). Psikologji edukimi. Tiranë: CDE

18. Zajazi, T. (2003). Metodologji të mësimdhënies dhe mësimnxënies. Tiranë: VINSENT GRAPHIC

1. Akademia e Shkencave. Instituti i gjuhësisë dhe letërsisë (1984). Fjalor i gjuhës shqipe. Tiranë.

2. Basow, A. Susan .Gender Stereotypes and Roles 3rd edition., përkthyer në shqip nga Edlira Haxhiymeri, Eglantina Gjermeni, Dituria, Tiranë, 2003.

3. Bronwyn Davies. Gender Bias in School Text Books. London, UK: Commonëealth Secretariat. pp.15

4. Charles G. Morris, Albert A. Maisto (2008).. Psikologjia. CDE. Tiranë.

5. Edmond Dragoti.(2008). Psikologjia sociale. Tiranë.

6. Fletorja zyrtare e RSH, Ligj Nr. 69/2012 , Për Sistemin Arsimor Parauniversitar në Republikën e Shqipërisë.

7 Fletorja zyrtare e RSH, Ligj Nr. 69/2012 , Për Sistemin Arsimor Parauniversitar në Republikën e Shqipërisë , Neni 2, pika 10.

8 Fletorja zyrtare e RSH, Ligj Nr. 69/2012 , Për Sistemin Arsimor Parauniversitar në Republikën e Shqipërisë , Neni 2, pika 9.

9 Fletorja zyrtare e RSH, Ligj Nr. 69/2012 , Për Sistemin Arsimor Parauniversitar në Republikën e Shqipërisë , Neni 2, pika 19. Fletorja zyrtare, Nr. 127, (2011). Miratimi i Strategjisë Kombëtare për Barazinë Gjinore dhe Reduktimin e Dhunës me

Bazë Gjinore e Dhunës në Familje, 2011-2015, dhe të planit të veprimit për zbatimin e saj.

10 IKS (2007).Programe lëndore. Shkolla 9-vjeçare. Klasa 1-5. Tiranë,.

11 KORNIZA KURRIKULARE E ARSIMIT PARAUNIVERSITAR Draft. (2012). Tiranë.

12 Paketa informuese “Altertekst 2012” . MASH. Tiranë 2012.

13 QAGJZH (2008). Perspektiva gjinore në tekstet shkollore. Udhëzues për shtëpitë botuese të teksteve shkollore. Tiranë.

14 QAGJZH, (2005). Analiza Gjinore e Teksteve të arsimit fillor”. Tiranë.

15 QAGJZH.Paketë burimore mbi përkatësinë gjinore. Fjalorth termash. Tiranë, 2007.

16 Virginia Evans, Jenny Dooley. (2008). ACCESS. Student’s book 4.. Express Publishing. U.K. (F.4)

Barazia gjinore ne tekstet shkollore

Education

Transcript of Barazia gjinore ne tekstet shkollore