bao cao dau khi

8/8/2019 bao cao dau khi

http://slidepdf.com/reader/full/bao-cao-dau-khi 1/56

NHÓM SINH VIÊN TH C HIN

1. NGUY N CÔNG NAM

2. H CÔNG KHANH3. TH M CHÂU

4. NGUY N TN NGC

5. NGUY N DUY KHÁNH

TP. H CHÍ MINH, 29 THÁNG 12 NM 2009



Báo cáo thí nghim chuyên du khí

http://www.ntt.edu.vn Trang 2

LI NÓI U

Cùng vi s phát trin ca t nc, ngành du khí Vit Nam ngày mt pháttrin mnh hn, phát trin thêm nhiu nhà máy vi quy mô ln và áp dng nhngkhoa hc hin i nhm to ra nhng sn phm có cht lng tt nht áp ng cnhu cu ca ngi tiêu dung. Nhiu loi sn phm ca quá trình lc du c s dngtrong i sn hng ngày nh LPG, xng, nhiên liu diesel ± DO, nhiên liu phn lc,du t lò FO«mi sn phm khi sn xut u phi áp ng c mt s ch tiêuchun cht lng khi i vào s dng mang li hiu qu tt nht, an toàn cho ngis dng, phù hp vi iu kin tng khu vc« hiu rõ hn v các ch tiêu chtlng và phng pháp ánh giá cht lng sn phm, bài báo cáo thí nghim này s

cho chúng ta nm c nhng kin thc c bn nht trong kim nghim và ánh giácác ch tiêu cht lng sn phm du.

Qua bài báo cáo này chúng em xin gi li cm n chân thành ti các thy cô, cácanh ch khoa du khí trng i Hc Bách Khoa ã to iu kin cho chúng em cthc hành và s ch bo tn tình ca các anh ch ã giúp chúng em hoàn thành tt bài

báo cáo. Chúc quý thy cô và các anh ch nhiu sc kho, thành công trong cuc sng,và chun b ón chào mt nm mi, nm 2010 vi nhiu nim vui trong công vic vàcuc sng.

Nhóm sinh viênTrng C Nguyn Tt Thành





BÀI S 1 NG CHNG CT ASTM

(ASTM DISTILATION)I. C S LÝ THUYT

Trong t nhiên, nhiu cht lng có nhit sôi mt im c nh, ví d H 2Ocó nhit sôi c nh là 100 oC ( iu kin áp sut khí quyn), nguyên nhân là ncch cha mt loi phân t.

Xng ng c là hn hp ca nhiu loi phân t hydrocarbon khác nhau, cha kmt lng nh các cht ph gia có trong xng. Mi loi phân t hydrocarbon u cóc tính hóa lý riêng và nhit sôi là mt trong nhng c tính hóa lý ó. Các phânt hydrocarbon khác nhau thì có nhit sôi khác nhau. Chính vì vy, xng không cónhit sôi c nh mà sôi trong mt khong nhit , thng nm trong khong t30220oC.

ánh giá nhit sôi ca xng trong phòng thí nghim, ngi ta tin hành

chng ct (trên thit b chng ct tiêu chun) 100ml xng và ghi li giá tr nhit ticác im có nhit sôi khác nhau. Khi ó, các phân t hydrocarbon khác nhau trongxng s chuyn riêng r t dng lng sang dng khí. Vì vy tính cht sôi và bay hica xng thng c ánh giá bng nhit sôi u, nhit sôi cui và nhit sôitng ng vi % th tích chng ct c ca xng ngng t trong thit b chng ctvà c gi chung là thành phn ct. Phng pháp xác nh thành phn ct ca xngc tin hành theo tiêu chun ASTM D86. Mi quan h gia nhit và % chngct c xây dng thành th. S thay i các giá tr nhit này s nh hng tikh nng vn hành ca ng c.

- Nhit sôi u (Initial Boiling Point - IBP): Khi tin hành gia nhit 100mlmu xng trong thit b chng ct tiêu chun, nhit ti ó git nhiên liu u tiênc ngng t và ri vào ng hng, gi là nhit sôi u.

- Nhit sôi cui (Final Boiling Point ± FBP): là nhit cao nht ghi c khitoàn b cht lng trong bình chng ã bay hi ht c gi là nhit sôi cui. Khitoàn b lng xng trong bình chng ã bay hi hoàn toàn, c ánh du bng vicnhit tng nhanh kèm theo to khói trong bình chng.

- Thành phn ct là khái nim dùng biu din phn trm ca mu bay hitrong iu kin tin hành thí nghim theo nhit hoc ngc li nhit theo phntrm thu c khi tin hành chng ct mu.

T im sôi u n im sôi cui, ng vi 10ml mu ngng t (10% th tíchthu hi) s xác nh c mt giá tr nhit ( o c trong bình ngng) và gi là

im ct. Bng cách kt ni các im ct, s xây dng c mt biu chng ct làcác ng cong.

Phng pháp xác nh thành phn ct ca xng c tin hành theo tiêu chunASTM D86 (c áp dng cho hu ht các sn phm chính ca du m nh xng ôtô,xng máy bay, kerosel, du DO, naphta, các phn ct,... ngoi tr khí hoá lng và

bitume). Quá trình chng ct c thc hin trong b chng ct tiêu chun Engler




htt //www ntt u n Tr ng 4

nên gi l chng ct Engl . Mi quan h gi a nhit và % chng ct c xâydng thành th.

II. H THNG THIT B - DNG C1. S h thng thi t b:

Hình II.1:S chng ct xác nh thành phn phân on

2. Dng c & mu sn phm: - Bình chng ct ASTM (125ml d ng cho chng ct xng- ng sinh hàn nhit 0 ÷ 1oC

- ng ong cha distilat (100ml - ng ong phn cn (5ml - Nhit k và nút li - Thit b gia nhit (thit b chng)- Mu xng (xng không chì± RON 92) 100ml

III. CÁC BC TIN HÀNH

B c 1: Ra sch và sy khô dng c chng ct, n c á vào b ngng t

B c 2: ong 100ml mu xng cho vào bình chngct (chú ý nghiêng bình ct ng nhánh lên phía t ên khi mu không b lt vào ng nhánh), y ming bình

bng nút li có cm nhit k sao cho mé p t ên bu thu ngân ngang vi mé p di cang nhánh.

B c 3: Lp dng c nh hình II.1. Lót ming m s di áy bình, vn núm iuchnh bình cho ph h p sao cho kín khe h các nút. Ly bông gòn y lên mingng hng t ánh sn phm bc hi hao ht. Vn núm iu chnh ng hng sao chothành ng hng và u ng ngng ngang nhau.





B c 4: Khi nhit n c t ong b ngng t t 0÷5oC thì tin hành m ngun in b phn un nóng bình chng ct và iu chnh tc un sao cho t lúc bt u unti lúc hng git u tiên là 5÷10 phút. Ghi ly nhit khi git ct u tiên xut hin

± im sôi u (T) B c 5: Lp tc t thành ng hng sát vào u ng ngng sn phm ct chy ra

theo thành ng cho khi sóng sánh. Tip tc ct, quan sát và ghi các nhit t ngng vi th tích ngng t c là 10,20,30,40,50,60,70,80...cho ti khi nhit gim xung. Ghi nhit cao nht trong quá trình ct± im sôi cui (Tc) B c 6: Tt b phn un nóng, bt qut gii nhit ti khi bình chng ngui. Tháodng c, ghi th tích tng hng c ± phn ngng t (Vng) trong ng hng. phncn còn li trong bình vào ng ong 5ml, ghi th tíchphn cn (Vc) B c 7: Ra sch dng c thí nghim và x lý kt qu tính toánIV. K T QU VÀ BÌNH LUNKt qu thu c khi chng ct phân on xng cho ng c (A 92) nh sau:

To

sôi u 33o

C Vngng 89% vol To

sôi (10% V) 62oC Vcn 2% vol To

sôi (20% V) 69oC Vmt mát = 100 ± (Vngng + Vcn)To

sôi (30% V) 78oC = 100 ± (89 + 2)To

sôi (40% V) 87oC = 9 % vol To

sôi (50% V) 96oCTo

sôi (60% V) 120,5oCTo

sôi (70% V) 137,5oCTo

sôi (80% V) 167oCTo

sôi cui 194oC

T các giá tr trên , ta dng c th ph thuc gi a % sn phm chng ct cvà nhit sôi (hình IV.1) gi là ng cong chng ct Engler.

Hình IV.2. ng cong chng ct Engler ca sn phm xng A92





Bình lun:

Kt qu thu c khi chng ct xng:

Vngng thu c không cao (89%) nguyên nhân ch yu do mt phn hi ã thoátra ngoài (do các nút lie gn bình chng vi nhit k, bình chng vi b phn sinh hàn

không sát và ming ng hng cha c bt kín) không ngng t c ó là lngmt mát ( rt cao ti 9%). Ngoài ra, mt s cht có th b phân hu nhit cao làmgim th tích ngng thu c (do quá trình chng ct, nhit chng tng không u,làm nhit tng cao).

Tóm li, có hai nguyên nhân chính làm kt qu thu c k hông nh mong munó là th nht thit b chng lp không kín làm bay hi dn ti %mt mát cao (dothit b chng quá c và do ngi lp thit b); th hai là quá trình gia nhit quá cao(kim soát nhit không tt làm nhit tng cao, không n nh) làm mt s cu t b

phân hu nhit dn ti Vcn cao (2%) và th tích ngng thu c không cao (89%).

Vì vy, nu kim soát tt nhit và làm kín thit b tránh bay hi tht thoát thìVngng thu c t 95÷97% vol, và th tích phn mt mát ch có 0,5÷1%vol, V cn < 1%vol có ngha là phi kéo dài thi gian chng ct và chng nhit xng va bay hi ngng t tng th tích distillate bay hi ca sn phm mc cao nht.

Nhn xét s chng ct Engler:

Da vào th ng cong chng ct ta rút ra mt s nhn xét sau:

- Th tích phn mt mt chim t l quá ln, gn bng 10% th tích ct chng tkh nng mt mát hi không ngng t c khi tin hành th nghim là rt cao. Vì

vy, th tích distilat thu c không cao, ch t 89% nhit 194o

C.- Nhit sôi u là 33oC nm trong khong cho phép ca nhiên liu xng chomùa hè, nhit này ng c d dàng khi ng khi ng c còn nóng hay vào buisang sm.

- Ban u % chng ct tng ng vi mi ln tng nhit , càng v sau nhit tng nhng % phn ct thu c gim i là do ban u xng có các cu t nh, có khnng bay hi tt vì vy khi tng nhit thì kh nng bay hi tng. Càng v sau, trongxng càng cha nhiu cu t nng khó bay hi hn, nu phn này ta nâng nhit quá cao thì các cu t cha kp bay hi ã b phân hu bi nhit to nhiu cn và gimth tích ngng thu c.

V. TR L I CÂU HI ± NHN XÉT: 1. Nêu rõ sn phm em thí nghim ( loi gì, ngun gc ) ?

Sn phm em thí nghim là xng không chì R ON 92 dùng cho ng c. XngR ON 92 là sn phm c pha trn t nhiu ngun sn phm khác nhau trong quátrình lc và ch bin du nh xng t phân on xng chng ct t du m, t sn





Hình V.3: Hiu chnh ng cong chng ct

phm các quá trình reforming, cracking, alkyl hoá.. cho ti sn phm ca quá trìnhng phân hóa, polymer hóa t condensat. 2. Cách xây dng ng cong chng ct ASTM ã hiu chnh phn mt mát

Gi Vng là tng th tích distillate

thu c trong ng ong; VD là tng thtích distillate bay hi VD = Vng + Vm,trong ó Vm là th tích mt mát ctính theo công thc Vm = V b ± Vng ± Vc (vi V b là th tích mu d ng chng ct)

1.V ng cong 1 theo Vng ( ngcong mi liên h % th tích ct theonhit ) t kt qu thí nghim khi tinhành chng ct mu.

2.V ng cong 2 theo VD, ngcong 2 có th xem nh là phé p tnh tin ng cong 1 mt on v bên phi.

ng cong 1 biu di n nhit chngct là hàm ca Vng. Gi s, mt phé pchng ct nào ó có Vm = 1,5ml (coi V b = 100ml), ta o c th tích ngngVng = 10ml lúc nhit là T¶10. Ti nhit ó, VD = 10 + 1,5 = 11,5ml

nên T¶10 chính là T11,5 và nhit T10 ch tìm c theo ng 2. Hai on u mút ca ng 2 có c bng phé p ngoi suy cho nên nhiu

tr ng h p ch nhng giá tr t T5 ÷ T95 là áng tin cy. Vì vy, trên th ngcong chng ct Engler ngi ta ch v theo kt qu thu c t thí nghim và hiuchnh phn mt mát và phn cn thu c trên th.

3. Ý ngh a ca ng cong chng ct ASTM, im sôi u, im sôi cui ng cong chng ct Engler th hin kh nng bay hi ca phân on hay sn

phm du.Tính cht bay hi ca du m hay các sn phm ca nó có ý ngh a rt l ntrong quá trình bo qun, vn chuyn cng nh trong quá trình s dng. Vì vy ây là

mt tính cht ht sc quan trng ca du m. Thành phn ct phân on ca xng ng c có ý ngh a rt quan trng:

- Nhit sôi u ( Initial Boiling Point - IBP ): Gii hn sôi u (t IBP n nhit sôi 10%) có nh h ng n kh nng khi ng ca ng c và kh nng to nút hi. Nu các giá tr này quá thp, ng c d dàng khi ng ngui, nhng li khókhi ng nóng và d to nút hi, làm gián on quá trình cung cp xng cho xy lanh,hao ht tn cha vn chuyn s l n. Ng c li, nu hai nhit này quá cao, ng c





s khó khi ng ngui, nht là khi qua êm vào mùa ông. Hai giá tr nhit nàyc khng ch trái chiu nhau, tc là quy nh giá tr ti thiu ca nhit sôi u(min 30oC) và giá tr ti a ca nhit sôi 10% (max 70). Nu ã khng ch khongáp sut hi thì có th không cn khng ch nhit sôi u.

- Nhit sôi cui ( F i

¡ l

¢

£ ili ¤

¥

£ i t ± FBP ): Nhit FBP c dùng ánh

giá mc to cn trong bung t, mc tan ln trong du bôi trn, mc chi ca khí x ng c, FBP càng cao thì các kh nng trên càng ln và ngc li. Vìvy, FBP b khng ch bi mt giá tr ti a, thng là 215220oC. Tuy nhiên FBPquá thp, di 170oC, cng không phi là mt du hiu tt vì nó làm gim tr soctane và tng sut tiêu hao nhiên liu ca ng c. Nhit FBP còn c s dng ánh giá mc ln các loi nhiên liu khác (du ha và diesel) vào trong xngtrên c s so sánh vi mu lu trong phòng thí nghim.

- Khong nhit sôi tng ng vi 10 n 90% ct c (T10 và T90) c gilà gii hn sôi gia và rt quan trng i vi hiu sut ca ng c khi chy trên

ng. Nó cng nh hng ti kh nng tng tc sau khi khi ng và hn ch hintng cht máy khi dng gia ng. Các loi xng có T90 t 170220oC. Giá tr nàynu quá thp s làm tng sut tiêu hao nhiên liu, gim công sut ng c xung dimc thit k.4. ánh giá sn phm th nghim?

So sánh kt qu thu c vi ch tiêu cht lng xng không chì (T CVN 6776:2005)

STT Tên ch tiêu Xng k h ng chì RON92 Phng pháp th

3

Thành phn ct phân on:

TCVN 2698:2002

(ASTM D 86)

- im sôi u,o

C Báo cáo- 10% th tích, max 70

- 50% th tích, max 120

- 90% th tích, max 190

- im sôi cui, oC, max 215

- Cn cui, % th tích, max

-Cn và hao ht %V, max

2

4,0

Nhn xét: Kt qu thu c khi chng ct mu sn phm, t im sôi u IBP n

im sôi cui FBP u nm trong gii hn quy nh cho sn phm theo TCVN6776:2005. Ch có phn hao ht quá cao so vi tiêu chun vit nam là do trong quátrình chng ct phn hi b mt mát không ngng t c và do kim soát nhit không tt (nh ã trình bày trên). Vì vy mu sn phm xng A92 này t tiêuchun cht lng và c s dng trên th trng.





BÀI S 2CH S NHT

( VISCOSITY INDEX )I. C S LÝ THUYT

Mt trong nhng c tính c bn ca du nhn dùng cho ng c nhit là s

thay i nht theo nhit . Khi nhit tng thì nht ca du gim ngha làdu s b chy lng khi nâng nhit . Du nhn c coi là du bôi trn tt khi nht ca nó ít b thay i theo nhit hay nói cách khác rng du ó có ch s nht cao. Ngc li, nu nht thay i nhiu theo nhit , có ngha là du có chs nht thp, kh nng bôi trn kém.

c trng cho tính ít bin thiên ca nht theo nhit , ngi ta dùng ilng ch s nht VI.

Vì parafin có nht ít b bin i nht theo nhit nên ngi ta quy c dugc paraffin có ch s nht bng 100 (VI = 100), h du gc naphten có ch s

nht bng 0 (VI = 0) vì naphten có nht ph thuc nhiu vào nhit . Nh vy,ch s nht là mt i lng có tính quy c.Ch s nht có th xác nh theo chun DIN 51564 (Cng hoà Liên Bang

c) hoc theo tiêu chun ASTM D2270 (Hoa K) và c nh ngha bng h thc:

VI =

100

trong ó U là nht ng hc 40oC ca du có ch s nht cn phi tính, mm2/sL là nht ng hc o 40oC ca mt loi du có ch s nht bng 0

và cùng nht ng hc 100oC vi du cn tính ch s nht, mm2/sH là nht ng hc o 40oC ca mt loi du có ch s nht bng 100

và cùng nht ng hc 100oC vi du mà ta cn o ch s nht,mm2/s.

Nu nht ng hc ca du 100oC nh hn hoc bng 70 mm2/s, thì các giátr tng ng L và H cn phi tra trong bng ASTM ± D2270 cho bên di:

nht ng hc 100oC, mm2/s Giá tr L Giá tr H2,02,15,05,1

15,0

15,120,020,270,0

7,9948,6440,2341,99296,5

300,0493,2501,54905

6,3946,89428,4929,49147,9

151,2229,52331558

Bng I.1: nhng giá tr L và H ng vi nht ng hc 100oC





Nu nht ng hc 100oC l n h n 70 mm2/s thì giá tr L và H c tínhnh sau:

L = 0,8353 + 14,67 216

H = 0,1684 + 11,85 97

trong ó là nht ng hc 100oC ca du cn tính ch s nht, mm2/s.

Ngoài ra ngi ta, có th xác nh nht (VI) theo hai cách sau:

Cách 1: Xác nh nht theo toán cho hình bên di:

Hình I.4: Toán xác nh ch s nht VI

Cách xác nh nh sau:

- Trên thang nht 40oC ta ly im A ng vi giá tr nht ca du o c

40oC. - Trên thang nht 100oC ta ly im B ng vi giá tr nht ca du o

c 100oC. - Qua 2 im A, B ta k mt ng thng, ng này ct thang ch s nht

im C. Giá tr ch s nht ti C chính là giá tr VI cn tìm.





Cách 2: T giá tr nht 40oC và 100oC a vào bng 1 ta d tìm c giá tr ch s nht (VI). Ph ng pháp này d ng làm trng tài.

Ch s nht (VI) nht ng hc 1000C, cSt

13,5 14,0 14,5 15,0

nht ng hc 400C, cSt 95 134,3 141,8 149,3 157,0

96 133,2 140,5 147,9 155,6

97 131,6 139,2 146,5 104,1

98 130,8 138,0 145,1 152,6

99 129,6 136,7 143,7 151,1

100 128,4 135,4 142,3 149,6

Bng I.2: Bng giá tr ch s nht theo nht ng hc

II. THIT B VÀ DNG C THÍ NGHIM+ Dng c và mu sn phm:

- Nht k mao qun thy tinh loi 300ml và 100ml - B iu nhit - ng h bm giây, bóp cao su- Pi pet 10ml, nhit k chính xác 100oC- Mu du nh n PLC RACER SJ

+ S h thng thit b:

A: b iu nhit B: nht k S 300 R 647

và mu du nh n SJ;

C: nht k S 100R337

và mu du DO;

D: thit b quá nhit.

III. CÁC BC TIN HÀNH

B c 1: Gi nhit b iu nhit n nh theo yêu cu nhit thí nghim. Thí nghim ln 1 nhm xác nh nht ca sn phm du nh n 40oC.

Hình II.5. Thit b xác nh nht ng hc ca sn phm





Bc 2: Nht k sau khi làm sch và sy khô c lp vào giá nh hình v (hìnhII.1) và c cho vào b iu nhit.

Bc 3: Dùng pipet hút 7ml du nhn cho vào nht k 300ml.

Bc 4: Gi mu trong b iu nhit nhit 40oC trong thi gian 30 phút m

bo t n nhit cn xác nh nht.Bc 5: Dùng bóp cao su hút cho mc du nhn trong mao qun lên cao hn mcánh du th nht khong 5mm. du chy t do và dùng ng h bm giây xácnh thi gian du chy t mc ánh du th nht n mc ánh du th hai.

Bc 6: Ngng thí nghim, ly nht k mao qun cha mu ra và iu chnh nhit b iu nhit n nh 100oC chun b thí nghim ln hai.

Bc 7: Cho mu vào b iu nhit và tin hành tng t các bc trên. Ghi nhn thigian mu du chy t mc ánh du th nht ti mc ánh du th hai nhit 100oC.

VI. K T QU VÀ B NH LUN

Kt qu sau khi tin hành thí nghim nh sau:

- nht ng hc ca sn phm du 100oC là: R = 18,5238 (cSt)

- nht ng hc ca sn phm du nhn 40oC :

+ kt qu o ln 1: R = 159,9 (cSt)

+ kt qu o ln 2: R = 159,2 (cSt)

(Ghi chú: kt qu t ngi hng dn thí nghim

, xem cách tính phn VI bài s 6 ³ nht ng hc´ )

X lý kt qu - xác nh ch s nht ca mu sn phm:

Xem nh hai ln thí nghim tính c nht ng hc ca sn phm 100 oC

là R = 18,5238 (cSt)

+ Kt qu o nht ng hc ca sn phm 40oC ln 1:

gi là nht ng hc ca du nhn 100oC;

U là nht ng hc ca du nhn 40 oC;

L là nht ng hc ca du L (VI = 0) 40 oC có nht ng hc 100oC

bng Y;

H là nht ng hc ca du H (VI = 100) 40 oC có nht ng hc 100 oC bng Y.





Vì nht ng hc 100oC nh h n 70 mm2/s ( = 18,5238 cSt) nên các giá tr t ng ng ca L và H c ni suy t bng I.1:

Kt qu sau khi ni suy ta c: L = 434.9955 và H = 205.9109

ch s nht ca sn phm du nhn là: VI1 =

×100 = 120+ Kt qu o nht ng hc ca sn phm 40oC ln 2:

Tính t ng t nh trên ta c:

ch s nht ca sn phm du nhn là VI2 =

100 = 120

Bình lun:

Da vào toán hình II.5, ta tìm c ch s nht là 152 t hai s liu là nht ng hc ca sn phm du nh n 40oC là 159,5 cSt và nht ng hc ca

du nh n o 100oC là 18,5838 cSt.

So sánh hai kt qu tính t công thc và kt qu da nào toán có s sai lchnhau khá l n, mt khác ch s nht quy nh sn phm nh nht là 135, t ó ta cóth kt lun rng phé p tính VI t công thc cho kt qu không chính xác. Nguyênnhân có th do phé p ni suy t bng s liu cho kt qu có s trênh lch l n làm sai kt qu khi tính toán.





V. ÁNH GIÁ SN PHM TH NGHIM

So sánh kt qu tính c khi tin hành th nghim vi tiêu chun ca sn phm:

Gii thiu v sn phm th nghim: Du ng c PLC R ACER PLUS là loi

du nhn a cp có cht lng ho hng, c pha ch riêng cho các loi ng c xemáy 4 thì th h mi nht, hot ng trong iu kin vô cùng khc nghit. Du ngc PLC R ACER SJ áp ng c các yêu cu: du cp cht lng API: SJ, phân loiSAE 20W-50, t tiêu chun JASO MA theo Phân loi JASO T 903 và phân loi dunhn ca các nhà sn xut ng c xe máy bn thì khác.

Mt s ch tiêu k thut c trng ca du ng c xng mã hiu PLC R ACER cho bng bên di:

CÁC TÍNH CHT PLC RACER PLUS

Phng pháp th n v Giá tr m boPhân loi theo SAE - - 20W-50Mu - - nh t ng hc 100 oC ASTM D 445 cSt 19-20Ch s nh t ASTM D 2270 - 135 min

So sánh giá tr tính c t công thc vi ch tiêu quy nh sn phm thì kt qutính nh hn mc quy nh VI ca sn phm, vì vy sn phm th nghim không tch tiêu cht lng. Sn phm vi nht 120 ch dùng cho ng c xng hot ng iu kin bình thng, không s dng c cho ng c iu kin nhit thp nu

s dng ng c s khó khi ng vào mùa lnh (c bit là khu min núi phía bcVit Nam).

Kt qu tính c t toán , sn phm t ch tiêu cht lng và có th s dngcho ng c xng làm vic trong iu kin khc nghit.





Hình I.6: T trng ca các sn phm du m

BÀI S 3 R

SPE IFI RAVI YI. C S L THUYT

T trng là i l ng c trng cho nng nh, mc bin cht thp hay caoca sn phm du, c o bng khi l ng trên mt n v th tích nhiên liu. Ttrng c d ng tính toán, chuyn i gia th tích và khi l ng, chuyn i gia th tích nhit này sang th tích nhit khác. T trng c xác nh theo

ph ng pháp chun ASTM D 1298.

Thông th ng t trng ca sn phm dng lng c ký hiu nh sau:

và trong h CGS biu th bng g/cm3.

Trong ó: t1 là nhit ca n c khi th nghim; t2 là nhit ca du trong lúc th nghim.

Trong thc t t trng c quy v iu kin tiêu chun d so sánh, tu tngn c mà t trong tiêu chun c s dng có th là

(áp dng Vit Nam) hoc

15,6oC (t ng ng 60oF) so vi n c c ng nhit . Khi ó ta ghi

Ngoài ra, mt s n c ngi ta còn d ng mt khái nim khác biu din t

trng ó là oAPI ( A PI: Amer ican P et r ol eum Instit ut e), giá tr ca nó c xác

nh thông qua t trng chun theo công thc sau : oAPI =

- 131,5

Ví d mt loi nhiên liu diesel có t trng

= 0,85, thì oAPI s là:

- 131,5 = 34,97

T trng ca du dao ng trong khong rng, tu thuc vào loi du mà có tr sdao ng trong khong 0,80,99 (có n 85% du m có d = 0,810,90 g/cm3). Vì t trng tng theo phân t l ng, theo dãy hydrocacbon P ± N ± A, nên du paraff inth ng nh nht, du asphalten nng nht. Các phân on du m do có d càng l nkhi nhit chng ct càng cao.

Sn phm du có c





im là t trng thay i (hay trng lng riêng thay i) khi nhit thay i. Khitng nhit thì t trng gim, còn th tích riêng tng. Trong phn ln các sn phmdu (ít paraffin) có th tính c s thay i trng lng riêng ph thuc vào nhit vi chính xác tng i cao theo biu thc:

=

± (t ± 20)

Trong ó: - t tr

¦

§ ca sn phm du nhit t

- t trng ca sn phm du nhit chun (20oC)

- h s hiu ch nh cho s t hay i trng l ng riêng khi nhit t hay i 1 .( c xác nh t heo bng tr a t ng ng v i khong t trng ca sn phm)

Theo tiêu chun ASTM D 1289, áp dng cho du thô và sn phm du khí dng lng, t trng c xác nh bng t trng k thy tinh , phng pháp xác nh

này da trên nguyên tc ca sc y Archimede. Ngoài ra, ngi ta còn xác nh ttrng ca sn phm du mt cách chính xác hn bng bình o t trng Picno meter.

Phng pháp xác nh t trng ca sn phm du trong phòng thí nghim, nhit ca sn phm du và nhit ca nc không c nh (du không có nhit nnh 20oC và nc cng không 4 oC). Vì vy, khi xác nh ta thu c kt qu ttrng sn phm là

thì cn chuyn v tin trong vic tra cu cng nh chuyn

v t trng chun d dàng so sánh. Ta có công thc chuyn

nh sau:

=

- (1- D) ; D-t trng ca nc nhit t

toC 1 ± D toC 1 ± D toC 1 ± D toC 1 ± D0 0,0013 13 0,00060 17,6 0,0013 23 0,00244 0,0000 14 0,00073 18 0,0014 24 0,0027

10 0,0027 15 0,00087 19 0,0016 25 0,002911 0,0037 15,6 0,00097 20 0,0018 30 0,004412 0,0048 16 0,0010 21 0,0020

12,5 0,0054 17 0,00127 22 0,0022

*Ghi chú: nu nhit ca nc khi th nghim không nm trong bng tra thì ta dùng phng pháp ni suy tìm ra giá tr 1 ± D ti nhit ó.

II. H THNG THIT B - DNG C

A. XÁC NH T TR NG BNG T TR NG K (HYDR OMETER )Dng c thí nghim:- T trng k thu tinh loi o t trng sn phm trong khong 0,800,85- ng ong 500ml- Nhit k 100oC - Mu sn phm: du DO (nhiên liu ng c diesel)

S h thng thit b:





Bc 5: Khi t trng k ng yên, t mt v trí thp hn mc cht lng và a lênt t cho ti khi ngang bng vi mt thoáng ca cht lng (nh hình II.7) ri ghi giátr c c trên thang chia ca t trng k.

Bc 6: Ngay khi ó dùng nhit k khuy mu cn thn ri ghi nhit ca mu th.

Nu nhit này khác vi nhit trc hn 0,5

o

C thì o li t trng.Bc 7: yên mu trong 5 phút và tin hành o t trng ln 2.

Chú ý: + Nhit ng ong, t trng k và mu th phn gn nh nhau

+ Nhit môi trng khi tin hành th nghim không thay i quá 2oC

Xác nh t trng bng b ình o t trng

Bc 1: Cân Picnometer rng ã c làm khô và sch vi chính xác 0,0002g vàghi khi lng m1

Bc 2: nc ct vào beaker 100ml, dùng pipet cho nc ct vào n ming

picnometer ã cân. y nút mao qun và dùng giy lc lau khô phn nc d tràn ra phía ngoài ri em cân chính xác ti 0,0002g . Ghi nhn khi lng m2 ng thidùng nhit k xác nh nhit mu nc ct.

Bc 3: nc và làm khô picnometer

Bc 4: Ly mu sn phm du DO cho vào beaker 100ml. Dùng pipet ly mu sn phm du DO cho vào picnometer trên. Tránh làm rt mu lên thành picnometer, ynút mao qun và dùng giy lc thm khô phn du d tràn qua nút. Cân chính xác ên0,0002g và ghi khi lng m3 ng thi xác nh nhit mu du.

Bc 5: R a sch và làm khô picnometer. Tin hành th nghim ln 2.III. K T QU VÀ B NH LUN

Sau khi tin hành th nghim o t trng ca sn phm du DO thu c kt qunh sau:

PP O

S ln o

Nc ct Mu du DO

m1 m2 t1(oC) m1 m3 t2(

oC)

Bình ot trng

Ln 1 13,4182 38,7269 27o 13,4182 34,1016 29o

Ln 2 13,4256 38,7319 27,5o 13,4256 34,1151 28,5o

Phù kLn 1 t1 d4 t2

Ln 2 29,5oC 0,816 29,5oC 0,816

X lý k t qu t ̈

u c:





m3 ± m1

m2 ± m1

38,7319 ± 13,4182

38,7269 ± 13,4182

34,1151 ± 13,4256

34,1016 ± 13,4182

K t qu o bng hyd r omet er ©

Do hai ln tin hành o t trng thu c kt qu nh nhau. Vì vy, kt qu thu c

khi o t trng du DO ti nhit sn phm là 29,5oC là

= 0,816.

T trng tiêu chun ( 20oC) ca sn phm DO là:

=

+ (29,5 20)

T trng o c nm trong khong 0,8100 0,8160 < 0,8199 nên ta chn h s hiuchnh = 0,000752 (tra bng)

= 0,816 + 0,000752.9,5 = 0,8231 g/cm3

K t qu o bng picnomet er

+ Kt qu o ln 1:T trng o c ca mu du xác nh bng picnometer nhit phòng c tínhtheo công thc:

= = = = 0,8172 g/cm3

Chuyn t

theo công thc:

=

.(1 ± D)

Nhit o c ca mu nc khi th nghim là 27oC 1 ± D = 0,0035 (ni suy)

= 0,8172 ± 0,8172.0,9965 = 0,8143


= 0,8143 + 0,000752.(29 20) = 0,8211 g/cm3

(Vì t trng nm trong khong 0,8100 0,8211 < 0,8199 =0,000752)

+ Kt qu o ln 2: tính tng t nh trên ta c

=

= = 0,8176 g/cm3

Chuyn t

ta c:

= 0,8175 0,8175.0,00365 = 0,8146 g/cm 3

(Ti nhit ca mu nc ct dùng th nghim là 27,5oC 1 ± D = 0,00365 (nisuy)


= 0,8146 + 0,000752.(28,5 ± 20) = 0,8210 g/cm3

Bình lun:





+ Kt qu o mu du DO hai bng phù k (t trng k) u thu c kt qu nhnhau chng t phép o c tin hành trong iu kin thích hp, tc là nhit môitrng n nh không làm thay i kt qu o. Cng nh nhit ng ong, t trngk và mu th trong khi tin hành thí nghim gn nh nhau.

+ Kt qu o t trng mu du bng bình o t trng cho k qu gn nh nhau chì sailch 0,01%. u ó chng t phép o cho chính xác cao, tuy nhit môi trngthay i làm nhit mu du và mu nc tin hành th nghim b thay i nhngvn cho kt qu hai ln o nh nhau.

+ Sau khi tin hành o t trng ca mu du bng hai thit b cho ra kt qu sai lchnhau không áng k (mc sai lch ch 0,2%). Tuy nhiên kt qu o t trng sn

phm lng bng phù k cho kt qu không chính xác bng phép o t trng bng bìnho t trng. Vì vy, khi mun xác nh t trng ca sn phm lng mt cách nhanhchóng nhng không cn chính xác cao thì s dng dng c o bng phù k. Numun xác nh chính xác t trng ca sn phm lng thì dùng bình t trng s cho chính xác cao.

IV. TR L I CÂU HI ± NHN XÉT1. Ý ngha ca t trng i vi du thô và các sn phm du khí ?

T trng ca du m cho bit du nng hay nh, thông qua ó có th c lngc s b hiu sut thu các sn phm trng ca loi du m ó. i vi các sn

phm du m thì ý ngha ca t trng s khác nhau. nhiên liu diesel hoc nhinliu cho ng c phn lc thì t trong s liên quan n kh nng phun nhiên liu vào

bung cháy hay nh hng n quá trình bay hi và cháy ca nhiên liu.

T trng là thông s c trng cho bn cht hoá hc, ngun gc và cht lngca du thô hoc sn phm du. So vi các ch tiêu khác thì t trng không phi là yut quan trng ánh giá cht lng ca nhiên liu. Tuy nhiên, nó cng có nhng ýngha nht nh, nu hai nhiên liu có cùng gii hn nhit sôi thì nhiên liu nào cót trng cao hn thì thng có hàm lng các hydrocarbon thm và naphthenic caohn. Các nhiên liu có t trng thp thng có cha nhiu parafin. Nhit tr trên mtn v khi lng ca nhiên liu cng có xu hng gim khi t trng tng.

Da vào t trng ta có th phân ra c du thô nng, nh và du thô trung bình:

< 0,825: xem nh du thô nh

0,825 < < 0,875: xem nh du thô trung bình

> 0,875: xem nh du thô nng

Ngoài ra, da vào t trng có th bit c mc sn phm ln nhng cu tnh hn do s có mt ca sn phm khác ln vào. Ví d, mc ln xng trong dudiesel, s xut hin ca hi xng trong ng c diesel s là mt tác nhân to ra hintng nhiên liu cha kp b oxid hóa ã bc cháy gây hao tán công sut ca ng c





BÀI S 4 ÀM WA ER E

I. C S L THUYT

N c luôn tn ti trong du m nhng hàm l ng ca chúng thì thay i rt nhiu tu thuc vào giai on khai thác vn chuyn hay ch bin. Khi tin hành khai thác, di tác dng ca lc c hc n c trn ln cùng du nên hàm l ng ca chúngtrong du m rt l n có th lên n vài chc phn trm do ó cn phi tin hành quátrình tách loi mt phn n c cùng các tp cht khác ngay ti giàn khoan, quá trìnhnày ch tách loi c phn n c t do còn n c tn ti dng nh t ng n c trongdu thì rt kho b tách loi ây.

i vi các sn phm du m thì s có mt ca n c còn có nhiu nguyên nhânkhác nh do quá trình ch bin, vn chuyn và trong quá trình tn cha.

N c t do, không nm dng nh t ng gây nhiu tr ngi cho s lu chuyn,s cháy ca nhiên liu. Trong các nhà máy ch bin du, nhiên liu t lò (FO) csn xut không cha n c . N c ri vào nhiên liu t lò trong quá trình vn chuyn. S có mt ca n c gây nhiu tác hi trong quá trình s dng và tn tr sn phm. Vì vy, ngi ta quy nh hàm l ng có trong sn phm du luôn luôn dao ng mt gii hn nht nh.

Ngi ta xác nh hàm l ng n c trong các sn phm du m theo tiêu chunASTM D 95. Ch tiêu này nhm xác nh hàm l ng n c có trong các sn phm du m

nh xng máy bay, du DO, du nh n, du FO, bitumen. Du c chng ct theo ph ng

pháp lôi cun hi n c bng dung môi không tan trong n c là xylen. S ngng t hi n c và hi xylem trong ng hng (l p n c phía di ng hng, bên trên làhi xylen ngng t) cho kh nng c c trc tip l ng n c.

II. H THNG THIT B - DNG CDng c thí nghim & b thit b:

- B tách n c gm: + Bình cu áy tròn dung tích 500ml + ng thu n c trên có khc vch+ ng làm lnh rut thng u nhám

- Bp in- Giá thí nghim - Xylen tinh khit - 2beaker 50ml - ng ong 50ml - mu du FO

III. TRÌNH T TIN HÀNH





Bc 1: R a sch và sy khô dng c thí nghim, chun b mu du FO và dung môixylen.

Bc 2: Ly chính xác 25 ml du FO bng ng ong và cho vào bình ct. Tráng mu bám thành dng c ly mu (ng ong) bng 50ml dung môi xylen và cho thêm 50

ml xylen vào bình chng.Bc 3: Lp h thng nh hình v, y mt ming bông gòn phía trên ng hoàn luvà y bông gòn xung quanh bình chng, m van cho nc chy qua ng sinh hàn.

Bc 4: Bt bp gia nhit, iu chnh nhit và tc sôi sao cho phn ct ngng tchy xung ng hng vi tc 2÷3 git/giây. Tin hành thí nghim cho ti khilng nc trong ng hng không thay i trong 5 phút.

Bc 5: Tt bp, ngui h thng ti nhit phòng. Dùng máy sy cho phn ncdi ng hng phân tán u không b tách pha hay ln dung môi xylen. c chính xácth tích nc da vào vch chia trên ng hng.

Bc 6: Tháo ra dng c và x lý kt qu.

IV. K T QU VÀ B NH LUN

Sau khi tin hành thí nghim thu c kt qu nh sau:

+ Th tích nc thu c khi chng ct 25ml du FO là 5,1cc (5,1 ml)

+ Hàm lng nc có trong mu sn phm du là tính bng % theo công thc:

X =

=

100 = 20,4%tt

Trong ó: V là th tích nc thu c trong ng hng (ml)

là th tích mu ban u em phân tích (ml)

Bình lun:

Sn phm du t lò FO theo tiêu chun khi sn phn c sn xut là không có lnnc nhng trong quá trình tn tr và vn chuyn nc b ln vào. Hàm lng ncxác nh c t th nghim sn phm FO cho thy sn phm này b ln nc rtnhiu do quá trình bo qun không tt.

V. TR L I CÂU HI ± NHN XÉT

1. Nêu nh hng ca lng nc ln trong mt s sn phm du m ?

Nc không phi là thành phn ca du m nhng nó luôn có mt trong du thôhay trong tt c các sn phm ca du m. S có mt ca nc luôn gây ra nhng táchi nht nh. i vi các sn phm du m , s có mt ca nc do nhiu nguyênnhân khác nhau nh do quá trình ch bin, vn chuyn và trong quá trình tn cha.





S có mt ca nc trong sn phm du nh DO nh hng ti kh nng cháyca nhiên liu trong ng c làm gim hiu sut ng c. Hn na nc còn có lnmt s mui khoáng (mui acid) có kh nng thu phân to ra cht n mòn (H Cl) gâyn mòn thit b bên trong ca ng c, gây r xét làm cn tr chi tit hot ng, làm rthit b cha.

Mc dù hoà tan ca nc trong các phân on du m rt ít nhng trong mts trng hp li là vn cn quan tâm. Thí d: trong trng hp nhiên liu phnlc, khí hoá lng (LPG), du nhn cách in.

+ Khi trong nhiên liu phn lc có mt lng nh nc hoà tan lúc ng c làmvic cao ln, nhit h thp ( -50oC) lng nc này s tách ra và lúc by gi s xut hin các tinh th nc á chúng s tích t li trên ng ng hay trên các b

phn lc làm sai lch hàm lng hoc áp sut trên h thng cung cp nhiên liu. Nguyhim hn, các tinh th nc á này làm tc vòi phun, gây gián on vic cung cpnhiên liu.

+ Trong sn xut LPG, khi dãn n s h nhit , nc s to thành các tinh thnh gây tc van gim áp.

+ Trong du nhn nu có mt nc dù ít cng làm gim tính cách in ca nó.

Ngoài ra, s có mt ca nc trong nhiên liu có th gây ra nhng tác hi khácnh: s rít bm, hin tng xâm thc, to tinh th hydrat trong các ng ng làm tncông vn chuyn, tc nghn ng ng vn chuyn, s có mt ca nc gây r trong

bo qun. Do vy, cn phi tách nc ra khi các phân on các sn phm du saocho hàm lng nc càng nh càng tt.

2. Có th dùng phân on xng 80÷120oC thay th cho dung môi xylen. Gii thích ?Yêu cu chung ca dung môi là kh nng hoà tan có chn lc (dung môi phi

hoà tan trong sn phm và không hoà tan trong cht cn tách có ln trong sn phmó), kh nng bay hi và nhit bay hi phù hp (ngha là kh ti cùng nhit ,dung môi và nc phi có chuyn t trng thái lng sang trng thái hi, khi ó dungmôi bay hi mnh hn và lôi cun các phân t nc th hi theo ), giá r, c hivi môi trng và con ngi thp.

Dung môi xylen bn cht là xng c ly ra t phân on xng aromatic cónhit sôi t 80 140oC.

T nhng yêu cu trên, phân on xng 80÷120oC là xng nh, có kh nng bayhi tt, không tan trong nc, hoà tan và phân tán u trong du nên có th lôi cunc nc ra khi du vì vy xng phân on 80÷120 oC có th dùng thay th dungmôi xylen nhng ngi ta ít dùng vì có th tan mt lng nh vào trong nc làm ktqu th nghim không cho chính xác cao nh dung môi xylen.

3. Nêu ngun gc và ánh giá sn phm th nghim ?





Du FO hay còn gi là du mazut, là phân on nng thu c khi chng ct d uthô parafin và asphalt áp sut khí quyn và trong chân không. Các du FO có imsôi cao. Trong k thut ôi khi ngi ta còn chia thành du FO nh và FO nng. Vìth, các c trng hoá hc ca du mazut có nhng thay i áng k nhng không

phi tt c các c trng này nh hng ti vic s dng chúng làm nhiên liu và các

k thut s dng t hiu qu cao.Do nhiên liu t lò c ng dng nhiu lnh vc khác nhau nên yêu cu v

cht lng ca nó cng khác nhau, hn na cht lng này còn tu thuc vào mc phát trin và yêu cu ca tng nc hay tng khu vc.

Theo tiêu chun Vit Nam, nhiên liu t lò c phân chia da vào hàm lnglu hunh và nht thành 4 loi nh sau:

FO N01 (2,0% lu hunh) FO N02A (1,5% lu hunh ) FO N02B (3,0% lu hunh)

FO N03 (3,0% lu hunh)Tuy nhiên liu FO c chia làm nhiu loi vi hàm lng khác nhau, vì vy

mt s ch tiêu quy nh cht lng sn phm cng khác nhau nhng các sn phmFO u có ch tiêu chung v hàm lng nc trong sn phm. Ch tiêu này c quynh bng sau:

Ch tiêu cht lng sn phm n v o

Phng pháp th Mc quy

nh

- Hàm lng n c (max) %ttASTM-D95/TCVN

2692-951,0

So kt qu kim nghim t sn phm du FO vi TCVN 2692, hàm lng nctrong sn phm du vt quá ch tiêu n 20 ln. Vì vy sn phm du FO không thdùng làm nguyên liu t lò vì nhit lng cháy không cao, cháy không ht tonhiu cn bám vào thành lò tn chi phí sa cha và có nguy c n mòn cao.





BÀI S 5 IM VN C V À IM CHY(CLOUDPOINT & POU POINT)

I. C S LÝ THUYT

Mt trong nhng tính cht nhit thp ca các sn phm lng nói chung ólà im vn c và im chy. Khi nhit gim thì tan ca các cht cng gim,nhng parafin có nhit nóng chy cao hn các hydrocacbon khác nên chúng rt dkt tinh khi nhit ca các nhiên liu lng gim xung.

Nc thng có mt trong các sn phm du m và các nhiên liu lng, d ù có ítnhng tan ca nó gim rt nhanh theo nhit nên nhng tinh th nc á cng dsinh ra khi nhit gim.

S xut hin ca các tinh th parafin, nc á làm cho sn phm lng nh xng,du DO, du Biodiesel... tr nên vn c. Khi nng các tinh th không ln h có v

nh mây. Nhit mà ti ó h bt u có v ùng c nh mây khi h nhit cgi là nhit hoá c (C l oud point). Nu h tip nhit các tinh th to lên, nhiulên và có th liên kt vi nhau n mc ngn cn s chy ca cht lng. Ngi ta ginhit mà ti ó h lng du ng trong mt ng nghim có mt thoáng không thayi (cht lng trong bình ng nghim không chy c na) khi nghiêng ng nghimtrong thi gian nht nh là im chy (pour point).

Nhng c tính trên ph thuc rt nhiu yu t nh: t l, cu to cáchydrocacbon trong du m, kiu làm lnh, nht, lng các cht nha và asphaten,hàm lng nc...

Có th xác nh im vn c, im chy bng cách quan sát bng mt thngthông qua dng c n gin nh hình II.x theo phng pháp th ASTM D 2500. Mudu c ng trong ng thu tinh và t trong bao không khí (làm bng nhôm hocinox), tt c c nhúng vào trong b iu nhit. Tin hành h dn nhit và ghinhn trong sut ca mu du tng bách phân, t ó tìm ra nhit hoá c.Chú ý là phi nhit k sao cho bu thu ngân chm áy ng ng mu du.

Cng dùng dng c ó ta có th xác nh c im chy, nhng lúc này nhitk cao hn sao cho bu thu ngân nm trong mu du (mép trên bu thu ngânnm cách mt mu du 3mm). C khi nhit thay i 3 , ta ly ng ng mu du

ra quan sát, sau ó li cho vào bao không khí cho ti khi không nhìn thy schuyn ng ca mu du khi ng nm ngang trong 5 giây. Nhit khi ó là nhit rót (nhit chy - im chy).

Các thit b máy móc, xe u có th phi làm vic iu kin nhit thp. NuCloud point không thích hp thì thành phn sáp trong nhiên liu d b kt ta cn tr quá trình phun nhiên liu vào ng c t.





Tiêu chun ca Cloud point c quy nh tùy theo Quc gia hoc khu vcnhng thông th ng nó nm trong khong 0 n -15oC nó cng có th lên n 14oC các n c nóng nhng cng có th xung - 40oC các n c quá lnh.


Dng c và hoá cht: - ng thu tinh dùng ng mu- Nhit k chính xác, bao không khí - B ng hn h p sinh hàn- N c á, mui, mu du Biodiesel

S h thng thit b:

III. TRÌNH T T

I

N HÀNHB c 1: To hn h p sinh hàn: p á cho nhuyn và trn vi mui n theo t l khi l ng á : mui là 3,5 : 1. Cho hn h p sinh hàn vào b làm lnh.

B c 2: Cho mu du Biodiesel vào ti vch quy nh ca bình thí nghim. Sau óóng nút bình và t nhit k sao cho bu nhit k tip xúc vi áy bình.

B c 3: t bình vào bao không khí và cho vào b làm lnh mu dn dn và c1oC quan sát trong ca mu. Khi quan sát thy biu hin c hay m xut hinu tiên phía áy bình, ghi nhn nhit ó, ó là im n c.

B c 3: Ly bình cha mu ra và t nhit k sao cho bu nhit k ngp trong muvà im bt u ca mao qun nm di b mt mu. Sau ó t li bình cha muvào bao không khí và nhúng tt cà vào b làm lnh h nhit mu.

B c 4: Trong quá trình làm lnh c 3oC thì bình c ly ra quan sát và t li trong b cho n khi cht lng trong bình không chy c na khi ta t bìnhnm ngang trong 5 giây, ghi nhn giá tr nhit ti ó. im chy là nhit c ln cui cùng cng thêm 3oC.

Hình II.9. dng c xác nh im chy Hình II.8.Dng c xác nh im hoá c





Bc 5: Ngng thí nghim, sy mu tr v trng thái lng nh ban u, n nhnhit vi nhit phòng và tin hành thí nghim ln 2.


Kt qu sau khi tin hành th nghim nh sau:

- im vn c ca sn phm du Biodiesel

+ Thí nghim ln 1: 6,5oC

+ Thí nghim ln 2: 7oC

- im chy ca sn phm du Biodiesel : -19oC + 3oC = -16oC

Bình lun:

Kt qu o im vn c ca mu du Bio sau hai ln tin hành th nghimtrênh lch nhau 0,5oC là phù hp, có th dùng kt qu ánh giá ch tiêu cht lng

ca sn phm. Tuy nhiên có s sai lch kt qu là do ln u tiên tin hành o, tinhit 7oC mu ã vn c nhng cha nhn ra.

im chy o c ca sn phm Bio rt thp và ch tin hành th nghim mtln do hn hp sinh hàn nc á + mui không a nhit ca mu xungnhit ông c c hoàn toàn làm chm thi gian ông c ca sn phm.

V. TR L I CÂU HI ± NHN XÉT1. S khác nhau v ý ngha ca im vn c và im chy ?

Các loi ng c có th làm vic nhng iu kin khc nghit ca các vùng cónhit thp, nht là vào mùa ông, vì vy nhiên liu dùng cho ng c phi có im

vn c phù hp theo tiêu chun. Nu im vn c thp quá nhiên liu s t imc chuyn dn sang m chy khi nhit xung thp gây tc vòi phun nhiên liu,quá trình cháy ca ng c không hoàn toàn to cn làm gim hiu sut ng c, làm

bào mòn chi tit máy. Nói cách khác nhit mà ti ó sn phm du b vn c (im vn c) là du

hiu cho bit sn phm lng có th t im chy nu nhit xung thp hn. Tiim chy, quá trình bm và phun nhiên liu không th thc hin c, nhng tiim vn c quá trình bm phun nhiên liu vn xy ra nhng ng c s khó khing và sinh nhiu khói lúc khi ng và gim hiu sut ng c.

2. Ti sao v trí t ca nhit k là khác nhau khi xác nh im vn c và im chy ?Khi xác nh im vn c, nhit k c t sao cho bu nhit k tip xúc vi

áy bình cha mu do phn áy bình chìm sâu vào trong hn hp sinh hàn vì vy tiv trí ó ta s thu c nhit cao nht mà ti ó nhiên liu lng bt u xut hincác ht tinh th là nguyên nhân làm vn c.

Khi xác nh im chy ca cht lng, nhit k cn t sao cho bu nhit kngp trong mu là c vì nhit ti ó là nhit thp nht mà cht lng còn chy





lng cha ông c hoàn toàn. Hay ta có th hiu là khi h nhit mu sn phm lng s b c li t phía áy ca ng th và phn trên ming ca bình ngmu nhit thp hn s ông c sau cùng. Xác nh im chy là im ti ó chtlng c hoàn toàn không chy c na khi ta nghiêng ng th trong 5 giây nên ta

phi nhit k phía b mt mu có th xác nh c chính xác nhit mà ti

ó mu không còn chy lng c na.

3. Nêu ngun gc và ánh giá sn phm th nghim ?

Sn phm c em th nghim là mu du Biodiesel. ³Biodiesel´ hay còn gilà nhiên liu sinh hc chính là ester ca axit béo và ru có mch cacbon ngn, tiêu

biu là Methyl Esters ca axit béo và ru methanol hay còn gi là FAME (Fatty AcidMethyl Esters) c sn xut t du thc vt, m ng vt hay du n thi qua phnng chuyn v ester (transesterification). Ti M, ngun nguyên liu chính sn xut

biodiesel chính là du u nành (soybean oil), trong khi ti châu Âu là cây ci du(rapeseed oil) và châu Á là du c (palm oil), du mè (jatropha oil). Mt s ni sdng 100% biodiesel hay B100 nh là nhiên liu cho các ng c, nhng c tính caB100 khác nhiu so vi nhiên liu diesel thông thung t du ha (petroleum diesel)hay các nhiên liu t lò khác (heating oil) và rõ ràng rng các ng c diesel hay cáclò t (boilers) không tng thích hoàn toàn vi vic s dng B100. Do vy, biodieselc s dng ph bin là pha trn vi du diesel t du m các mc t l khác nhaut 2 (B2) n 50 (B50) phn trm th tích.

Ti Vit Nam ngi ta ánh giá cht lng Biodiesel thông qua TCVN 7717:07cho trong bng sau:

Phng pháp Loi BioB0 B10 B20 B30 B40 B50 B100

im vn c, toC, max 0 3 4 6 10 15 22

im chy, toC, max < 0 < 0 < 0 0 6 10 17

+ Kt qu o c im vn c ca mu Bio là 6,5oC, kt qu này áp ng c tiêuchun ca B30. Nhng không nm trong quy nh VN i vi Bio (B100) vì vykhông th dùng pha ch vi du diesel s dng làm nhiên liu thng mi c.

+ Kt qu o im vn c ca mu Bio là -16 oC, kt qu này không nm trong quynh ca TCVN i vi nhiên liu Biodiesel. Mu bio này có th s dng cho ng c

trong iu kin khc nghit, k c khi các nc có nhit rt thp nhng còn tuthuc vào các yu t khác quy nh sn phm có tiêu chun dùng cho ng c.





BÀI S 6

KI EM A I VIS SI YI. C S L THUYT

nht là mt i l ng c trng cho mc cn tr gia hai l p cht lu khi chúng chuyn ng t ng i, trt lên nhau hay có th hiu nht là ma sát ni cacht lng và cn tr s chy ca cht lng. Nói mt cách tng quát, mt cht lu có nht càng l n khi nó càng khó chy.

nht là mt i l ng ph thuc rt phc tp vào bn cht, nhit , nng và áp sut. nht ca du m có liên quan ti quá trình b m vn chuyn, s bôi tr nvà s phun nhiên liu trong các ng c .

nht c phân ra làm nht tuyt i ( nht ng lc hc ), nht ng hc () và nht t ng i (). nht ng lc hc c o bng Poise,

n v ca Poise là g/cm.giây. Trong tính toán công ngh s dng nht ng hc

(), có giá tr bng t l ca nht ng lc hc và t trng: =

Trong h thng GCS thì n v ca nht ng hc c tính bng Stoke (St),thông th ng thì ngi ta s dng c ca nó là centistokes(cSt) hay mm2/s.

nht c o bng cách ghi li thi gian cn thit mt l ng cht lngnht nh chy qua mt ng mao qun thu tinh có kích th c nht nh mt nhit nht nh di tác dng ca trng lc. nht ng hc có th c xác nh theo

ph ng pháp th ASTM D 445, dùng xác nh nht ng hc ca nhng sn phm

du m trong cng nh c. nht ng hc là kt qu tính c t thi gian chyca sn phm lng và hng s t ng ng ca nht k dùng th nghim, c tính theocông thc sau:

cStC × t

trong ó: t là thi gian cht lng chy t vch th nht ti vch th hai trên nht ktheo quy nh ( n v: giây)

C là hng s nht k ph thuc vào nht k s dng và có giá tr nh bêndi:

Loi nht k s dng / kích th c

Canon Fenske/si e 150k919 o du nh n/si e 300F 817 o Bio / si e 100 R 317

= 0,03634 = 0,2696 = 0,01395

= 0,03617 = 0,2686 = 0,01388

F819/ = 0,2483






Dng c và hoá cht:

- Nht k mao qun loi 100 R 337- Nht k mao qun loi S.300 F 819- B iu nhit

- Pi pet, ng h bm giây, nhit k- Mu sn phm du nh n ng c PLC RACER SJ - Mu sn phm du DO

S h thng thit b:

A: b iu nhit (40oC)

B: nht k S 300 R 647

và mu du nh n SJ;

C: nht k S 100R337và mu du DO;

D: thit b quá nhit.


B c 1: u chnh và gi nhit b iu nhit n nh 40oC, ra sch và làm khônht k.

B c 2: Lp nht k vào giá và t thit b vào b iu nhit nh hình II.8

B c 3: dùng pi pet hút 7ml du DO vào nht k 100, ra sch và làm khô pi pet, hút tip 7ml du nh n SJ cho vào nht k 300.

B c 4: Nht k ã c np mu gi trong b iu nhit khong 30 phút m bot n nhit cn xác nh (40oC)

B c 5: Dùng bóp cao su hút mc du DO trong mao qun nht k 100 cao h n

mc ánh du th nht khong 5mm. du chy t do và dùng ng h bm giâyxác nh thi gian cht lng chy t mc ánh du th nht ti mc ánh du th hai.

B c 6: Lp li b c 6 vi nht k 100 cha mu du nh n SJ, ghi nhn thi gianchy ca du nh n.

B c 7: Ngng thí nghim, nht k n nh trong b 10 phút du chy v v trí ban u và tin hành th nghim ln hai.

Hình II.10. thit b xác nh nht ng hc ca sn phm






Kt qu sau hai ln tin hành th nghim nh sau:

- Mu sn phm du DO+ o ln 1: 3 phút 05 giây = 185 giây

+ o ln 2: 3 phút 5 giây = 185 giây- Mu sn phm du nhn PLC R ACER SJ

+ o ln 1: 10 phút 44 giây = 644 giây+ o ln 2: 10 phút 41 giây = 641 giây

X lý kt qu

- Mu sn phm du DO vi thit b o là nht k 100 R 337.Hng s nht k = 0,01395 nht ng hc ca sn phm du DO o 40oC là:

= 0,01395

185 = 2,58 (cSt)- Mu sn phm du nhn PLC R ACER plus vi thit b o là nht k 300 F 819

Hng s nht k = 0,2483 nht ng hc ca sn phm du nhn o ln 1 40oC là:

= 0,2483 644 = 159,9 (cSt) nht ng hc ca sn phm du nhn o ln 2 40oC là

0,2483 641 = 159,2 (cSt)

Bình lun:

Hai ln th nghim vi sn phm du DO kt qu không có s sai lch, vì vykt qu ca phép th có th em so sánh vi TCVN ánh giá cht lng sn phm.

Kt qu thu c t phép th du nhn tuy có s sai lch ôi chút v kt qunhng sai lch không ln có th dùng ánh gái cht lng du. Nguyên nhân sailch kt qu là do kh nng quan sát ghi nhn kt qu, cách cn chnh thi gian.

V. TR L I CÂU HI ± NHN XÉT1. Ý ngha ca nht ?

nht là mt trong nhng c tính quan trng ca du và sn phm du. Nóc trng cho s chy ca du khi vn chuyn nó trong ng ng, kh nng bm

phun nhiên liu trong ng c t trong, truyn nhit, trng thái ca du nhn bôitrn trong các phn c...

Da vào nht ca du có th tính toán c các quá trình bm vn chyn.Du có nht càng cao thì càng khó vn chuyn bng ng ng. vn chuync phi tiêu hao nng lng, làm tng chi phí.





nht ca nhiên liu rt quan trng vì nó nh hng n kh nng bm và phun nhiên liu vào bung t. nht ca nhiên liu có nh hng ln n kíchthc và hình dng ca kim phun. Nhiên liu có nht quá cao rt khó nguyên thóa, các tia nhiên liu không mn và khó phân tán u trong bung t. Kt qu là làmgim hiu sut và công sut ng c. i vi các ng c nh, các tia nhiên liu có

th chm vào thành xy lanh, cun i lp du bôi trn và làm tng ln nhiên liutrong du nhn. Hin tng các chi tit b n mòn nhanh chính là do nguyên nhân này.

Nhiên liu có nht quá thp khi c phun vào xylanh s to thành các htquá mn, không th ti c các vùng xa kim phun và do ó hn hp nhiên liu ± không khí to thành trong xylanh không ng nht, nhiên liu cháy không u, côngsut gim. Nhiên liu có nht quá thp có th gây ra hin tng rò r ti bm, làmsai lch kt qu ong m dn n thay i t l pha trn không khí- nhiên liu. Mc mài mòn ca các chi tit trong h thng cung cp nhiên liu tng khi nht canhiên liu.

ng c tuabin khí (turbine) s dng nhiên liu diesel có nht quá cao s dnti hin tng khó cháy, cháy không u, tn tht áp sut trên ng ng. i vi cácnhiên liu nng thì thng phi khng ch nhit có c nht thích hp vithit b s dng.

2. Gii thích s khác nhau khi o nht ca sn phm c và trong ?Sn phm c là loi sn phm có nht thp hn sn phm trong (ví d FO có

nht thp hn du nhn), khi o nht ca sn phm trong thì th tích cht lngs dng là 7ml vì sn phm trong có nht cao, lc liên kt ga các phân t HC chtch, nên thi gian chy di tác dng ca trng lc chm có th ánh giá c nht ca sn phm mt cách d dàng. i vi sn phm c nht thp, lc liên ktgia các phân t kém vì vy thi gian chy rt nhanh khó xác nh c chính xác nht ca sn phm, vì vy ngi ta ph dùng th tích cao hn làm gim trng lc,làm cho thi gian chy chm li, có th ánh giá úng v nht.

3. ánh giá sn phm th nghim ?

c trng k thut i vi du ng c xng mã hiu PLC R ACER :

CÁC CH TIÊU K THUTMC CHT LNG RACER

PLUS

4. nht 40

o

C, cSt 1115. nht 100oC, cSt 17,0 21,56. Ch s nht, min 134

+ Kt qu o nht ca sn phm 100oC là 18,5238 nm trong khong quy nhca nhà sn sut Petrolimex. Ti nhit 100oC nht sn phm t 18,8538

bôi trn cho chi tit máy gúp máy vn hành êm, không b mài mòn. Tuy vy, nhngcác ng c khi hot ng nhit ca du bôi trn không th t ti 100oC mà ngita t ra mc ch tiêu này nhm hn ch ti a s c khi vn hành ng c.





+ nht ng hc ca sn phm du nhn o ti 40oC khong 159,5oC. So sánh vi bng ch tiêu, sn phm có nht vt quá ch tiêu nhng không nh hng ti chtlng sn phm và s hot ng ca ng c vì nhà sn xut ã cho thêm mt snhm nâng cao nht nh AVI giúp ng c vn hành tt trong iu kin khcnghit, c bit là khi ng c phi hot ng liên tc nhit cao. nht luôn n

nh ti nhit cao kh nng bôi trn cho ng c là tt nht, giúp ng c vnhành êm ái.

Ch tiêu cht lng nhiên liu Diesel -DO (TCVN 5689:2005) cho bng bên di:

TT Tên ch tiêu Mc quy nhPhng pháp th

ASTM/TCVN

5 nht ng hc 40oC, mm2/s 2 4,5TCVN 3171:2003

(ASTM D 445)

i vi nhiên liu diesel ± DO, tu thuc vào hàm lng S có trong sn phmmà ngi ta a ra ch tiêu cht lng khác nhau, nhng i vi ch tiêu nht nghc thì theo TCVN 5689:2005 quy nh ti mt mc chung cho sn phm DO 500 S(hàm lng S là 500mg/kg), và DO 2500 S là 2 ÷ 4,5.

Kt qu o nht ng hc ca mu sn phm du DO là 2,58cSt, giá tr oc ca sn phm nm trong khong quy nh ca TCVN cho du DO. Vì vy, musn phm t tiêu chun cht lng v nht.





BÀI S 7 ÁP SUT HI EID

( EID VAPO P ESSU E)I. C S LÝ THUYT

Áp sut h i bão hoà: Áp sut hi c trng cho tính cht các phân t b mt pha lng có xu hng thoátkhi b mt này chuyn sang pha hi nhit nào ó. ó là mt hàm s canhit và các c tính pha lng.

Á p su t hi bo hoà chính l à áp su t hi mà ti óch t lng hoc ch t r n cân bng v i hi ca nó nhit nh t nh. K hi áp su t hi bão hoà bng v i áp su t khí quyn t hì ch t lng sôi, nhit lúc ó l à nhit sôi ca ch t lng.

i vi các hydrocacbon riêng l, áp sut hi ca nó ch ph thuc vào nhit và vìvy mt áp sut nht nh ch có mt nhit sôi tng ng. Ví d nc có nhit sôi ti 100oC)

i vi mt phân on du m thì áp sut hi ca nó ngoài s ph thuc vào nhit ,còn ph thuc vào thành phn các hydrocacbon có áp sut riêng phn khác nhau,ngha là áp sut hi ca phân on mang tính cht cng tính ca các thành phn trongó.

Áp sut h i R eid:

bc hi là ch tiêu quan trng nht ca xng. Nó m bo cho kh nng vn hành bình thng ca ng c.

Kh nng khi ng ngui, khi ng nóng, tng tc và vn hành trong mùa hè cngnh mùa ông... u ph thuc vào bc hi ca nhiên liu. bc hi ca xngc ánh giá thông qua ch tiêu áp sut hi bão hòa (Vapor Pressure). Ch tiêu này,cng vi thành phn ct c dùng làm c s ánh giá nh hng ca loi xng ón kh nng khi ng, vn hành trên ng và sut t iêu hao nhiên liu ca ng c.

Áp sut hi bão hòa c trung cho kh nng bay hi ca xng. Áp sut hi bão hòa làáp sut hi o c trong iu kin ca bình chu áp tiêu chun gi là bom R eid nhit 37,8oC (hay 100oF) và thng c o bng các n v nh KPa, psi,mmHg,... Áp sut hi bão hòa c xác nh theo phng pháp R eid (R VP) và theotiêu chun ASTM D323.

Áp sut hi bão hòa càng ln, bay hi cao, d to nút hi trong ng c, gây ra haoht trong tn cha và gây ô nhim môi trng. Vì vy trong ch tiêu k thut ngi tathng gii hn mc ti a mà ít khi gii hn mc ti thiu. Áp sut hi bão hòa chnh không nên vt quá 12 psi. Tuy nhiên, áp sut hi bão hòa quá thp cng s nhhng trc tip n s khi ng ca ng ca ng c. khi n tt ng c, tithiu áp sut hi bão hòa cng phi t là 7,0 psi và thc nghim ã cho thy, nu





thp h n 250mmHg (4,834 psi) thì kh nng khi ng ca ng c bt u xu i mt cách nghiêm trng.

Vi c im khí hu riêng, xng Vit Nam quy nh áp sut hi Reid nm trongkhong t 7-11psi, xng trong mùa ông cn có áp sut hi cao h n (11 psi) so vi mùa hè (7 psi). Nu quy nh áp sut hi quá cao, tuy rng tng kh nng khi ng

ngui nhng li d to nút hi trong ng dn nhiên liu, tng sut tiêu hao nhiênliu, tng hao ht trong tn cha, xut bán. Ng c li, nu áp sut hi quá thp s khókhi ng vào bui sáng, nht là trong thi tit mùa ông. Song, nu kim soát cch tiêu v thành phn ct, thì áp sut hi bão hòa không nht thit phi quy nh mcti thiu.

tin cho vic so sánh, tính toán áp sut hi bão hoà Reid ni ta dùng cáccông thc chuyn i n v áp sut sau :kPa Pa mmHg PSI

1kPa = 103Pa

1Pa = 0,0075 mmHg

1mmHg =

PSI (*)


Dng c & s h thng thit b:

- Bom Reid (có gn áp k ng h)- Thùng làm lnh (n c á)- B iu nhit

- Mu sn phm xng A92 cho ng c - Beaker 50ml

Hình III.11: Bom Reid






Bc 1: Tháo bình cha mu ra khi Bom R eid, cho mu xng vào beaker sau ó m van bình cha mu và rót mu xng vào va ti mc di ca van (có th rót mu yqua van sau ó phn còn d ra sau khi óng van). Dùng túi nha bt kín ming cho

mu ca bình cha mu và ngâm vào thùng nc á, làm lnh nhit 0÷1o

C trong30 phút.

Bc 2: Trong thi gian ch i, bt in và iu chnh nhit b iu nhit 38oC.

Bc 3: Khi mu ã t nhit , ly bình cha mu ra khi thùng nc á, m túinha bt trên u bình cha mu ra và ni vi khoang hi ca Bom R eid. M van chothông gia khoang lng và khoang hi, lc mnh và lt lên lt xung 8 ln ( khoanglng chy vào khoang hi). áp k lên phía trên và nhúng toàn b thit b ã lp rápvào trong b iu nhit nhit 38oC sao cho khong hi nm di mt nc ít nht25mm.

Chú ý: t heo dõi s rò hi ca t hi t b (các ch n i ) tr ong su t quá tr ình t h nghim vàhu b phép t h nghim khi phát hin có rò r .

Bc 4: Sau khi thit b ã t vào b iu nhit trong 5 phút, gõ nh vào mt ng háp k ri ghi giá tr c c trên áp k (c hai gái tr KPa và PSI).

Bc 5: Nhc thit b ra khi b iu nhit lc mnh và lt lên lt xung 8 ln sau ócho thit b vào b iu nhit khi nhit n nh 38oC.

Bc 6: Sau khi t vào b iu nhit c 5 phút thì gõ nh vào mt ng h c vàghi giá tr áp sut tng ng vi nhit b khi c. Lp li thao tác bc 5, làm

tng t và ghi nhn kt qu (không di 5 ln) cho n khi hai giá tr liên tip cuicùng ging nhau ngha là cân bng ã c thit lp.

Bc 7: Dng thí nghim và tháo tng phn thit b, b mu và lau sch khoangcha mu và khoang hi bng acetone, thi khí làm khô khoang lng và hi.

Chú ý: ti n hành t hí nghim l n 2 n u t hy k t qu l n 1 không bình t h ng.

IV. K T QU VÀ BÌNH LUN

Sau khi tin hành thí nghim thu c kt qu nh sau:

Thi gian Nhit Áp sut (kPa) Áp sut (PSIG)0 0 0 05 39 50 7

10 38 55 815 38 59,5 920 38 60 925 39 60 930 38 60 9





X lý kt qu thu c:

Vì kt qu R VP c trên áp k ng h có hai thang o, thang có khong chia ln chokt qu là kPa, thang có khong chia nh cho kt qu mang n v PSI. bit ckt qu ta c c trên hai thang chia có chính xác (sai lch gia hai kt qu là nhnht) ta thc hin phép chuyn i kPa PSI hay ngc li:

50kPa = 50.10 3Pa

Mà 1Pa = 0,0075mmHg 50kPa = (50.103.0,0075)/1 = 375mmHg

Theo công thc (*) ta có 375mmHg = 7,3 PSI

Tính tng t cho các giá tr còn li ta c bng sau:

Thi gian Nhit Áp sut (kPa) Áp sut (PSIG) Áp sut* (PSI)

0 - - - -5 39 50 7 7,3010 38 55 8 7,98

15 38 59,5 9 8,6020 38 60 9 8,7325 39 60 9 8,7330 38 60 9 8,73

Bình lun:

+ Áp sut o c ca hi xng sau khi ã chuyn i n v t kPa PSI ta thy giátr kt qu thay i không áng k, không làm nh hng khi ta so sánh kt qu viTCVN ánh giá cht lng ca sn phm.

+ Nhit o theo TCVN thì phi tin hành o áp sut bay hi ca nhiên liu xng

38

o

C nhng trong lúc tin hành thí nghim kt qu o c không n nh ti nhit chun là do nhit môi trng thay i làm thay i nhit trong b iu nhit.Mt khác, do khi tin hành thí nghim c 5 phút phi ly mu ra lc làm mt nhit bkhi nhúng thit b vào b mà sensor nhit cha kp gia nhit làm n nh nhit.

+ Do nhit môi trng nh hng nhiu nht vi kh nng bay hi ca nhiên liuvì vy kt qu o c có chính xác không cao. Tuy nhiên nhit ch dao ngtrong khong 3839oC vì vy nhng khong giá tr o c 38oC cho kt qu R VPáng tin cy hn.

+ Giá tr áp sut bão hoà ca xng o c ti ta là 9PSI (hay 60KPa) và dao ngtrong khong 79 PSI và t áp sut bão hoà trong thi gian 20 phút. Khong thi

gian t 20 n 30 phút do ã t áp sut bão hoà nên kt qu o c không có sthay i.

V. TR L I CÂU HI ± NHN XÉT

1. Ý ngha áp sut hi ?

Thông qua ch tiêu áp sut hi bão hoà ta có th ánh giá c bc hi canhiên liu xng là mt yu t quan trng m bo cho kh nng hot ng bìnhthng ca ng c.





- Áp sut hi bão hoà càng ln ng c càng d khi ng nhng giá tr này lnquá nhiên liu s có bay hi cao, d to nút hi vì s to thành các bt khí dn titình trng tc ng dn xng, gây hao ht trong tn cha và gây ô nhim môi trng.

- Áp sut hi bão hoà quá thp nh hng ti s khi ng và hot ng cang c, làm ng c khó khi ng (c bit là khi tri lnh), nh hng ti quá

trình cháy ca nhiên liu trong ng c, nhiên liu bay hi không hoàn toàn khi b t tiala in làm quá trình cháy không ht to nhiu cn và mui than làm gim hiu suthot ng ca ng c, gây bào mòn ng c, to nhiu khí thi gây ô nhim môitrng.

Ngoài ra, kh nng bay hi ca nhiên liu là mt yu t cn chú ý trong vic vnchuyn và tn tr (kh nng hao ht trong tn tr) nhiên liu. c bit là s an toànkhi tn tr vn chuyn nhng nhiên liu d cháy nh xng.

2. Áp sut hi ca mt sn phm lng ph thuc vào các yu t nào ?

Nhit ct 10% xác nh áp sut hi bão hoà: nhit này càng thp thì ápsut hi bão hoà này càng cao và tht thoát do bay hi trong vn chuyn càng ln.

i vi mt phân on du m thì áp sut hi ca nó ph thuc vào nhit . Ápsut hi bão hoà ca sn phm lng tng nhanh theo s tng nhit và gim nhiukhi phân t lng tng, hay nói cách khác là nhit sôi tng. Bi vì s sôi ca mthydrocacbon hay ca mt phân on du m ch xy ra khi áp sut hi ca nó bngvi áp sut hi ca h. Vì vy, khi áp sut h tng lên, nhit sôi ca nó s tngtheo nhm to ra mt áp sut hi bng áp sut ca h. Ngc li, khi áp sut ca hgim, nhit sôi ca nó cng gim i tng ng.

Ngoài s ph thuc vào nhit , áp sut hi bão hoà ca mt phân on du mcòn ph thuc vào thành phn các hydrocacbon có áp sut riêng phn khác nhau, ttrng ca mi sn phm hay thành phn các hydrocacbon ch yêu cha trong phân

on (phân on cha nhiu paraffinic thì kh nng bay hi ca nhiên liu cao).

? K h nng bay hi ca xng ph t huc các y u t :

Kh nng bay hi ca xng trong ng c ph thuc vào bn cht ca xng lncu to ca ng c và c môi trng ng c làm vic.

Kh nng bay hi ca xng trong ng c ph thuc ch yu vào s phân b cáchydrocacbon theo nhit sôi, vào áp sut hi bão hoà, vào sc cng b mt và hkhuch tán ca hi xng.

Ngi ta ánh giá kh nng bay hi ca xng theo hai ch tiêu chính là ngchng ct ASTM và áp sut hi bão hoà R eid. Giá tr R VP quy nh tính d bay himt phn ca xng nhng nó không quy nh kh nng bay hi phân on gia(phân on ch yu ca xng) và không liên quan ti kh nng bay hi phân onnng. Do phân on nng xng cha nhiu cht có phân t lng cao, khó bay hihoàn toàn.





Kh nng bay hi ca xng còn ph thuc vào khi lng riêng ca xng, xng càngnh thng có kh nng bay hi càng cao.


Ch tiêu cht lng xng không chì (TCVN 6776:2005) cho bng sau:

STT Tên ch tiêu Xng k h ng chì RON92 Phng pháp th

8Áp sut hi (R eid) 37,8 oC,

kPa 43 - 75TCVN 7023:2002 (ASTM D4953)/ ASTM D 5191

+ Do nc ta nm trong vùng khí hu nhit i vì vy nhit môi trng khôngthp, có m cao và s thay i khí hu các mùa trênh lch không ln nên c ápdng tiêu chun xng mùa hè. R VP ca nhiên liu nm trong khong t 711PSI(mùa ông s dng xng có R VP vào khong 11PSI) hay R VP.

+ Theo phép th ASTM D323, mu sn phm dùng th nghim là xng dùng chong c (xng không chì A92) mùa hè, sau khi tin hành thí nghim cho kt qu R VPca sn phm nm trong khong quy nh ca TCVN 7023:2002 (R VP t 50kPa ÷60kPa). Vì vy, mu sn phm này tiêu chun s dng và buôn bán trên thtrng.





BÀI S 8 IM CHP CHÁY CC KÍN( LASH POINT CLOSED CUP)

I. C S LÝ THUYT

Nhit ch p cháy Nhit chp cháy là nhit thp nht mà ó mu th khi c un nóng

trong iu kin tiêu chun s sinh ra mt lng hi trn ln vi không khí và có th

loé cháy ri tt ngay nh mt tia chp khi ta a ngn la n gn.

Nhit chp cháy là mt i lng c trng cho phn nh cha trong các sn

phm hay trong phân on. Du càng cha nhiu cu t nh, nhit chp cháy càng

thp, do ó nu trong phân on cha nhiu sn phm nh, d bay hi, khi chúng

c cha trong các b cha thùng cha, trong pha hi ca chúng có mt lnghydrocacbon li nm gia gii hn n thì s rt nguy him, d xy ra cháy n khi

có tia la.

i vi các sn phm du m thì nhit cht cháy khác nhau. Nhit chp

cháy ca sn phm du có quan h cht ch vi nhit sôi, ngha là vi kh nng

bay hi. Phân on xng có nhit chp cháy không quy nh, thng là nhit

âm khong -40oC; nhiên liu cho ng c phn lc (phân on kerosen) có nhit

chp cháy trong khong 28÷60

o

C (trung bình là 40

o

C); diesel có nhit chp cháy trong khong 35÷80oC (trung bình là 60oC); phân on du nhn có nhit

chp cháy 120÷325oC.

Nhit chp cháy c xác nh trong nhng dng c tiêu chun, khi là cc

h thì giá tr thu c gi là nhit chp cháy cc h, còn khi dng c là cc kín thì

ta s có nhit thu c gi là nhit chp cháy cc kín.

Nhit ch p cháy cc kí n (i m ch p cháy cc kí n)

Nhit chp cháy cc kín là nhit thp nht iu kin áp sut không khí,mu nhiên liu th nghim loé cháy và lan truyn khp không gian cc th và vt ttkhi ngn la xut hin và t lan truyn mt cách nhanh chóng trên b mt ca mu.Có nhiu thí nghim v im chp cháy cc kín, nhit chp cháy c xác nhtheo tiêu chun ASTM D.56 (cc kín TAG). Phng pháp này c áp dng i vicác sn phm d bay hi (có im chp cháy di 93oC) nh nhiên liu phn lc, duho dân dng k c diesel ngoi tr các bitum lng và nhng cht lng có khuynhhng to thành màng trên b mt.






Dng c thí nghim:

- Mu du DO- 2 Beaker 50ml

Thit b o: Tag closed cup (f lash point tester)


B c 1: Tháo thit b, làm sch và lau khô cc cha mu.

B c 2: ong 50ml mu du DO cho vào cc beaker và rót vào cc cha mu. Tránhlàm t phn cc phía trên mc cht lng cui cùng, phá v nhng bt khí trên mt mu.

B c 3: Lau sch mt bên trong ca np bng khn giy sau ó gn np và nhit kvào úng v trí.

B c 4: M công tc ngun, vn núm iu chnh nhit, tin hành gia nhit t t (banu gia nhit mc s 2), iu chnh nhit cung cp t c tc 3oC/ phút,

quan sát nhit k bit nhit ca mu.

B c 5: Khi nhit ca mu lên ti 60oC thì tin hành thp ngn la th, iu chnhkích th c ngn la ng kính khong 4mm. Sau ó vn hành c cu trên np (kéogt th la ra) h ng ngn la th vào không gian hi ca cc và nhanh chóngóng li. Thi gian thc hin thao tác khong 1s và lp li vic th mi ln mu tngnhit lên 1oC ti khi ngn la th gây ra s bt la rõ ràng trong không gian bên

Hình II.12: Thit b o im ch p cháy cc kín (TAG)





trong ca cc. nhit quan sát và ghi nhn c ca mu lúc này là nhit ch pcháy.

Bc 6: Ngng thí nghim, tt ngun nhit, ngui, nâng np lên và lau sch nhngch bn. Ly cc ng mu ra, mu và lau khô.

Bc 7: Lp li thí nghim, ghi nhn kt qu, chênh lch gia hai ln o không cquá 1oC.

VI. K T QU VÀ BÌNH LUN

Kt qu o c sau hai ln tin hành thí nghim trên cùng mt sn phm du DO:

+ Nhit o ln 1: t1 = 67oC

+ Nhit o ln 1: t2 = 66oC

Bình lun:

Nhìn chung kt qu thu c sau hai ln tin hành thí nghim có s sai lch không ln(trênh lch 1oC), có th chp nhn. Nhit o ln u thp hn nhit o ln hai doln u thí nghim không quan sát k, có th nhit 66oC thì hi nhiên liu ãchp cháy khi gp ngn la nhng không nhn ra. Mt khác yu t môi trng nhhng ln ti kt qu o, khi tin hành o có th do s thay i ca nhit môitrng hoc có gió làm nh hng ti kh nng khuch tán hi nhiên liu trong khôngkhí (làm loãng i nng hi nhiên liu trong không khí) làm kt qu sai lch.

V. TR L I CÂU HI ± NHN XÉT1. Ý ngha ca im chp cháy ?

Nhit chp cháy có ý ngha quan trng i vi quá trình vn chuyn và tn chanhiên liu. Nhit chp cháy quá thp rt d gây cháy n nht là khi bo qun trong

b cha ngoài tri nng nóng, khi nhit môi trng tng cao ta phi phòng tiala gn tránh cháy n. Nhit chp cháy ca mt phân on hay sn phm thpkhác thng (trênh lch nhiu so vi mc quy nh) cng là du hiu cho thy nhiênliu ã b ln vi các loi khác có bay hi cao hn. Nhit chp cháy hu nhkhông có ý ngha i vi cht lng ca nhiên liu ca nhiên liu khi ánh giá trêngóc tính nng k thut ca các thit b s dng nó.

Nh vy, nhit chp cháy ca kerosen hay nhiên liu phn lc nm trong khong

thay i ca nhit bo qun bình thng trong các bung cha ngoài tri. Vì vy,chúng rt d xy ra hin tng n nht nu vô ý có phát sinh ngun la gn. i vicác phân on nh hn, nh xng, nhit bo qun bình thng li ít nguy himi vi n, vì nhit chp cháy ca chúng rt thp có ngha nhit bo qun bìnhthng hydrocacbon ca nó trong pha hi rt cao nên ã vt quá xa gii hn n màhin tng n ch xy ra khi nng hydrocacbon nm trong gii hn n mà thôi.

Ngc li, i vi phân on quá nng nh phân on du nhn nhit chp cháy





li rt cao có ngha nhit rt cao các hi hydrocacbon bay ra mi nng nmtrong gii hn n. Vì vy, nhit bo qun bình thng hi hydrocacbon cachúng thoát ra rt ít, nng ca chúng trong pha hi còn nm thp quá so vi giihn n, nên chúng không có nguy him gì khi bo qun bình thng. i vi nhiênliu diesel cho xe tng, nu nhit chp cháy thp, ngha là hàm lng các cu th

nh nhiu, rt nguy him cho ngi ngi trong ó vì xe tng phi làm vic trong iukin kín hoàn toàn.

2. Ti sao phi tin hành thí nghim trong iu kin kín gió ?Khi tin hành thí nghim ta phi thp ngn la th và kích thc ngn la rt bé

(khong 4mm) vì vy nu có gió s làm tt ngn la th, mt thi gian châm la. Mtkhác, ngn la th c thp khi tin hành th la có ngha là khi nhit ca munm trong khong d oán khong 6oC. nu ngn la b tt trong khong gn vinhit chp cháy ca mu thì ta phi châm la làm chm thi gian th la và vtqua nhit th làm kt qu thí nghim không chính xác.

hi nhiên liu chp cháy khi gp ngn la thì hn hp hi nhiên liu-khôngkhí phi t c mt nng nht nh (nng mà ti ó hi nhiên liu loé cháykhi gp ngn la). Vì vy nu tin hành thí nghim trong iu kin có gió s làm hnglp hi trên b mt mu, làm cho hi nhiên liu b loãng không t c gii hncháy.

3. Mu trong cc sau khi ã th nghim ln 1 dùng li cho th nghim ln 2 ckhông ? Vì sao?

Mu sn phm trong cc sau khi ã th nghim ln 1 không dùng li cho thnghim ln hai mà c b và thay bng mu mi. Vì:

Mu sau khi b t nóng làm bay hi phn ln các cu t nh, mà chính nhngcu t nh này bay hi khi c un nóng to nng hn hp hi chp cháykhi a mt tia la (vi kích thc quy nh) song song vi mt thoáng ca nhiên liuvà cách mt thoáng mt khong cách quy nh. Nu ta s dng li mu th nghim ln1 thì thi gian chp cháy ca nhiên liu ln và nhit chp cháy cng rt cao vìtrong mu ch còn li nhng hydrocacbon có phân t lng ln khó bay hi, ti nhit cao có th b phân hu, làm sai kt qu th nghim.

4. ánh giá mu th nghim ?

Ch tiêu cht lng nhiên liu Diesel - DO (TCVN 5689:2005)

TT Tên ch tiêu Mc quy nh Phng pháp thDO 500 S DO 1200 S

4 im chp cháy cc kín, oC, min. 55 55TCVN 6608:2000(ASTM D 3828)/

ASTM D 93





Kt qu o c t mu sn phm du DO, nhit chp cháy cc kín là 66oC sosánh vi TCVN, sn phm du DO không t tiêu chun, nhit o c cao hntiêu chun ra. Tuy nhiên, nhit chp cháy cao hn tiêu chun, sn phm an toànkhi vn chuyn nhng khi s dng cho ng c, ng c s khó khi ng c bit làvào nhng ngày thi thit lnh, vào bui sang sm.

Nh vy mu du DO dùng thí nghim không t ch tiêu cht lng v m chpcháy cc kín, vì vy sn phm này không s dng c cho ng c diesel vào mùaông .





BÀI S 9 IM CHP CHÁY CC H( LASH POINT OPEN CUP)

I. C S LÝ THUYT

Phng pháp xác nh nhit chp cháy cc kín ch cho phép xác nh các chtlng có nhit chp cháy < 93oC ngha là ch áp dng i vi sn phm lng d bayhi. xác nh nhit chp cháy và nhit bt cháy ca các sn phm, các phânon khó bay hi nh du nhn, Biodiesel ngi ta s dng phng pháp cc h.

Phng pháp cc kín bao gi cng cho nhit chp cháy thp hn so vi phng pháp cc h. Do hi b khuch tán nhiu khi nhiên liu ng trong cc h. Skhác nhau gia hai nhit này càng ln khi nhit chp la càng cao hay nhit chp cháy nói chung ca phân on càng cao.

Nhit bt cháy và nhit t bt cháy:

+ Nhit chp cháy c c trng là hn hp chp cháy ri tt. Nu nh tiptc un nóng cht lng, có th ta li thy hin tng chp cháy hi (khi a ngn lath qua mt thoáng ), trong ó sn phm chp cháy s cháy n nh trong mt khongthi gian nht nh (ít nht 5s). Nhit thp nht ng vi hin tng này c gi lànhit bt cháy.

+ Nu sn phm du c gia nhit n nhit cao, sau ó cho tip xúc vikhông khí, thì nó t bt cháy. Nhit ti ó gi là nhit t bt cháy và ph thucvào thành phn hoá hc có trong sn phm du. Nhit t bt cháy cao nht quan sátthy hydrocacbon thm và sn phm du giàu aromat. T bt cháy thng là

nguyên nhân gây ho hon ca sn phm du khi b rò r trong mi ni, lònung...Nhit t bt cháy c xác nh trong cc h.

Phng pháp xác nh nhit chp cháy cc h ca sn phm du da theotiêu chun ASTM D 92 (cc h CLEVELAND), nhm xác nh m chp cháy và

bc cháy ca các loi sn phm du m ch yu là các sn phm nng nh FO, dunhn, Bitum có im chp cháy > 80oC.

Nhit chp la, nhit bt cháy là nhng i lng khó xác nh chính xác,vi phng pháp th nhit chp la bng cc h Cleveland, s sai lch kt qu cóth lên ti 78oC (phép th c thc hin bi hai nhân viên ca cùng mt phòng thínghim trên mt sn phm du). Phng pháp xác nh nhit chp la cc kín caohn nhiu vì ít b nh hng bi yu t môi trng ngoài, do ó ngi ta thng sdng i lng nhit chp cháy cc kín ánh giá kh nng bt cháy ca nhiênliu.






kt qu o. Áp sut ti im o c trong PTN xem nh áp sut khí quyn(760mmHg). Ngi ta hiu chnh nhit o c khi có s thay i áp sut theocông thc:

Nhit ã hiu chnh = nhit o c + 0,03.(760 ± P)- Thành phn HC có trong sn phm cng là yu t nh hng ti kt qu o, tu

thuc vào sn phm có cha các cu t nh nhiu hay ít mà kt qu thu c khácnhau, sn phm có cha nhiu paraffin thì kh nng bay hi tt, nhit chp cháythp nhng kh nng tht thoát cng cao. Vì vy, i vi sn phm có kh nng bayhi tt thì khi tin hành thí nghim phi mu kín, tránh tht thoát cu t nh, nhhng ti kt qu thu c.

- Kh nng khuch tán ca hi nhiên liu trong không khí (h s khuch tán) và dn nhit ca hi nhiên liu cng nh hng ln ti kt qu thu c. khi tin hànhthí nghim cn tránh gió và th gn cc th s làm hng lp hi trên b mt mu (c

bit là phng pháp th bng cc h) làm gim nng hi dn ti kt qu thu c

không chính xác.2. Phân bit im chp cháy và im bc cháy ?

Nhit chp cháy (Flash point) là nhit khi ó hi nhiên liu loé cháy rivt tt nh mt tia chp khi tip xúc trc tip vi ngn la th trong thi gian ngn.

Nhit bt cháy (Ignition point) là nhit mà ti ó nhiênliu bt cháy và duytrì la cháy ti thiu trong thi gian 5s khi a ngn la vào pha hi ca nó.

Nhit bt cháy bao gi cng cao hn nhit chp la. Phân on du càngnng thì s khác nhau gia hai nhit ó càng ln và có th t 50oC. các phânon nh nht hai nhit này không khác nhau nhiu.

V bn cht, ti nhit bt cháy nng nhiên liu trng thái hi t gii hnca vùng cháy n ca nhiên liu, còn nhit chp cháy nng hi nhiên liucha t gii hn ó, mà ch gn t gii hn ó. Cn chú ý là nhit bt cháy cacác phân on du m tng ng vi gii hn di ca vùng cháy n, tr phân onxng vì nhit thng nng hi xng ã vt quá gii hn ca v ùng cháy n.Vì vy nhit bt cháy ca hi xng tng ng vi gii hn trên, phi h nhit ca xng mi t c gii hn ó.

3. ánh giá mu th nghim ?

Ch tiêu cht lng cho nhiên liu Biodiesel theo TCVN 7717:07 cho bng sau:

Tên ch tiêu/ Phng pháp B0 B10 B20 B30 B40 B50 B100im chp cháy cc h,ASTM D 92

96 105 107 109 111 113 181

+ Nhit chp cháy cc h o c t mu du Biodiesel ti PTN là 176 oC, so viTCVN áp dng cho sn phm B100, mu th nghim không t ch tiêu cht lng v





nhit chp cháy cc h. Nhng ti nhit 176oC sn phm mi chp cháy, nhit ó c xem là an toàn cháy n khi vn chuyn và tn tr sn phm iu kinthng. Vì khi vn chuyn và tn tr nhiên liu nu có s tht thoát xy ra thì nng hi nhiên liu cng khó t ti im cháy n vì còn ph thuc vào nhiu yu t khác.

c trng k thut i vi loi du nhn cho ng c xng mã hiu PLC R ACER Ch tiêu k thut Mc cht lng i vi R ACER PLUS

3. im chp cháy,oC min 200

Kt qu o dim chp cháy ca mu du nhn là 218oC nm trong khong quynh cho sn phm ca Petrolimex, khi s dng cho ng c, vn chuyn và tn trm bo an toàn cháy n. Tuy nhiên giá tr o c ln hn so vi giá tr ánh giá chtiêu sn phm hay nói cách khác là nhit chp cháy ca sn phm cao hn so vimc nh nht o c t sn phm vì phng pháp th cc h cho kt qu có

chính xác không cao. Khi tin hành thí nghim b nh hng bi nhiu yu t nh ãtrình bày trên.





Hình II.10: Thit b dùng xác nh cn cacbon conradson

BÀI S 0 A BON ONRA SON

ONRA SON ARBON RESI EI. C S L THUYT

Khi un nóng (cho bay hi và nhit phân) du m và các phân on nng ca nóth ng b phân hu không hoàn toàn, li mt hn h p gi là cn cacbon. Thành phn cn ó rt phc tp, không ch cha cacbon mà còn cha nhiu cht khác nhauvà ph thuc bn cht du, nhit phân hu, vào s có mt ca các kim loi có tínhxúc tác cho phn ng phân hu.

Cn cacbon gây nh h ng l n ti kh nng hot ng ca ng c , hiu sut ng c và hàm l ng khí thi ng c ra môi tr ng ngoài. ánh giá kh nng tocn ca các loi sn phm du m ngi ta s dng tiêu chun hàm l ng cn cacbonó chính là l ng cn thu c khí ta tin hành t cháy mu du theo tiêu chunASTM D 189 bo m cho mu bay hi, nhit phân và cc hoá trong nhng thit

b và nhng iu kin xác nh.

Cn cacbon conradson ca sn phm du thu c khi s phân hu nhit dunng xy ra trong chén nung bng s t trong mt lò n gin có s nguyên tcnh hình II.10. Ngi ta nâng dn nhit theo mt ch nht nh, n nhit nóng chén ngoài, du ng trong chén s b cracking, hoá cc, bin thành cncacbon. L ng cn cacbon thu c th ng c biu din di dng CCRI(Conradson Carbon Residue Index) theo công thc cho bên di:

CCRI =

.100 [%m]

Ph ng pháp kim nghim này này nói chung c áp dng cho sn phm t ng i khó bay hi.


Thit b:






Bc 1: Lp thit b chc , t chén s lên chc , bt ngn la èn t b phncn bám bên trong và bên ngoài ca chén s (trong 10 phút) vi ngn la ln. Khi t

b ht lp cn bám, chén s có màu trng, dùng kp gp chén s vào bình hút m. Lp

li thí nghim vi chén s còn li.Bc 2: Khi chén s ngui, em cân vi chính xác 0,0001g, bm nút u chnhtrên cân (type) cho cân tr v giá tr 0 và cân 5g mu du Biodiesel.

Bc 3: Lp h thng nh hình II.10 và tin hành cp nhit vi ngn la cao và mnh bng cách iu chnh van trên ng dn khí t sao cho hi bt cháy mt cách u nvi ngn la trên ông khói nhng không vt quá cu bc ngang ca si dây làmmc. Tin hành t n khi không thy ngn la cháy trên ng khói, tip tc t tikhi không còn khói xut hin thì ngng t.

Bc 4: Tháo chp ng khói ra, m np chén st trong (chén Skidmore) và dùng kp

ã h nóng ly chén x ra cho vào bình hút m. Tin hành thí nghim tng t vichén s th hai.

Bc 5: Khi chén s ã ngui, dùng kp gp ra em cân và ghi khi lng m2. Tính phn trm khi lng cn cacbon theo lng mu ban u.

Chú ý: kt qu sau hai ln thí nghim %CCR I trênh lch nhau không vt quá 5%.

IV. K T QU VÀ BÌNH LUN

Kt qu thí nghim nh sau:

Kt qu thu c do nhóm tin hành:

+ Thí nghim ln 1:

- Khi lng cc sau khi t b cn và làm ngui trong bình hút m m1 = 18,7841 g - Khi lng mu em cân m2 = 5,0217g - Khi lng cc (có cn bám) sau khi tin hành thí nghim m3 = 18,8039g

+ Thí nghim ln 2:

- = 19,8855g

- = 5,0013g

-

= 19,8979g

Kt qu thu c do thành viên tin hành:

+ Thí nghim ln 1:

- m1 = 19,8833g- m2 = 6,9221g- m3 = 19,8970g





+ Thí nghim ln 2:

- = 18,7847g

- = 6,9019g

- = 18,7920g

X lý kt qu thu c & bình lun: Kt qu thu c do nhóm tin hành:

Thí nghim ln 1:

- = m3 ± m1 = 18,8039 - 18,7841 = 0.0198g

- 1 =

. 100 = 0,3943 (%m)

Thí nghim ln 2:

- = 19,8979 - 19,8855 = 0,0124g

- 2 =

.100 = 0,2479 (%m)

Nhn xét:

Phn trm sai s ca hai ln tin hành c tính theo công thc:

%SS =

100 = 22,7%

Phn trm sai s sau hai ln tin hành thí nghim vt quá 5% %), vì vy kt qu thnghim hai ln sai lch ln vt quá 5% kt qu th nghim cho chính xác không

cao không th dùng kt qu này ánh giá ch tiêu cht lng mu sn phm.

Kt qu thu c do thành viên tin hành:

Thí nghim ln 1:

- = 19,8970 ± 19,8833 = 0,0137g

- 1 =

. 100 = 0,1917 (%m)

Thí nghim ln 2:

-

= 18,7920 ± 18,7847 = 0.0073g

- 2 =

.100 = 0,1058 (%m)

Nhn xét: kt qu thu c ca thành viên có s sai lch gia hai ln o là 28%, vìvy phép th nghim cho kt qu có chính xác không cao nên không th s dngkt qu ánh giá chính xác cht lng sn phm.

Nguyên nhân dn ti s sai lch kt qu khi th nghim:





+ Khi t cháy lng cc bám bên trong cc cha cháy ht, khi tin hành th nghimdi nhit cao lng cc này b cháy làm tng gim khi lng cn thu c.

+ Khi rót mu vào cc làm rt mu ra phía ngoài ca cc dn ti sai kt qu

+ Mu th nghim khi t vn còn nhiu khói vì vy không cho kt qu chính xác

lng mu ca sn phm.+ Trong sn phm có cha mt s ph gia dn ti kt qu thu c không chính xác

+ Quá trình cân b ri rt sn phm lên cân làm kt qu cân không chính xác

V. TR L I CÂU HI ± NHN XÉT1. Ý ngha ca cn cacbon ?

Lng cn cacbon là mt i lng có ý ngha xác nh lng cn sinh ratrong ng c nhit, trong vic ánh giá hiu sut phn ng to cc, to than cc dum.

Cn cacbon sinh ra trong quá trình t cháy nhiên liu nh hng nhiu ti shot ng ca máy, và lng khí x ra ngoài môi trng. Cn carbon gây nên schênh lch nhit gia nhng im có cn và nhng im không có cn làm tngúng xut ni ca vt liu làm bung t, dn ti bin dng và có khi phá hy bungt. Nu các mu cn carbon bám trên thành bung t bong ra và theo hn hp khí iti bung giãn n thì chúng có th va p vào cánh tuabin gây n mòn. Cn carboncng là nguyên nhân gây ra hin tng khí x có màu en làm ô nhim môi trng,nh hng ti sc kho con ngi và làm gim h s ta nhit.

2. Phân bit tro và cn cacbon ?

Cn carbon là lng cn còn li sau khi cho bay hi và nhit phân nhiên liu bng thit b tiêu chun ta thu c hn hp có màu en bám trên thành cc bng xdùng th nghim. Nu nung nhit cao hn nhiu (khi c cn ta tip tc nungnóng) thì cn cacbon s cháy thành tro. Hay ta có th nh ngha hàm lng tro làlng cn còn li sau khi t cháy hoàn toàn mu du.

Cn cacbon dùng ánh giá kh nng to cn than khi cháy ca nhiên liu, ánh giá hàm l ng ca các k im l oi có mt trong du thô cng nh mt s sn phmngi ta tin hành t cháy hoàn toàn mu khi ó phn còn li không cháy c gi làtro. Thc cht tro chính là oxyt ca các kim loi. Các cht không cháy trong nhiên li u

c chia ra làm 2 loi: các cn rn và các hp cht kim loi tan trong nc hoc du.

3. Các ph gia có trong sn phm (nh alkyl nitrat trong DO, ph gia ty ra trong dunhn s làm kt qu thu c không úng. Gii thích ?

Ph gia là nhng hydrocacbon hu c, c kim hay vô c, thm chí là cácnguyên t, c thêm vào các cht bôi trn, các loi nhiên liu nhm nâng cao haymang li cho sn phm nhng tính cht mong mun.





Ngi ta thêm mt s ph gia vào du DO nh alkyl nitrat nhm nâng cao tr soctan ca du, ph gia ty ra c thêm vào sn phm du nhn tránh quá trìnhto cn, bo v chi tit máy.

Ph gia ty ra là các cht c kim có cc khi b cháy s to tro di dng oxithay mui sunfat làm tng khi lng cn cacbon khi tin hành th nghim mu sn

phm và làm cho giá tr ca cn cacbon thu c không úng.Ph gia alkyl nitrat trong sn phm du DO bn cht cng là hp cht c kim, vì

vy khi cháy s to tro làm giá tr cn cacbon th nghim thu c không chính xác. L u ý: các hyd r ocacbon tr ong du m khi cháy to cn cacbon , các h p ch t

cáo bn ch t l à k im l oi, phi k im , các h p ch t c k im khi cháy không to cn mà tor a các oxit k im l oi g i chung l à tr o.


Tiêu chun cht lng cho Biodiesel (B100) theo ASTM D 6751

Tên ch tiêu Phng pháp th Gi i hn n v

Hàm lng cn cacbon (100% mu)

ASTM D 4530 0,05 max % khi lng

+ So sánh kt qu th nghim ca nhóm:

- Kt qu hàm lng cn cacbon sau th nghim mu sn phm nm trongkhong 0,2479 0,3943% khi lng ã vt quá ch tiêu cht lng ra. Vì vysn phm Bio này không c s dng cho ng c vì nu s dng s gây nh hngxu ti ng c, gây ô nhim môi trng do khói bi t ng x..

+ So sánh kt qu th nghim ca thành viên:

- Kt qu th nghim mu Bio t thành viên cho giá tr hàm lng cn cacbontrong sn phm thp hn nhng em so vi tiêu chun quy nh thì không t chtlng s dng cho ng c vì hàm lng cn còn khá cao, gây bào mòn chi titmáy, nh hng ti hiu sut ca ng c và quan trng hn là gây ô nhim môitrng.




T ÀI LIU THAM KHO

1. Lê Vn Hiu. Công ngh ch bin du m, Nhà xut bn Khoa Hc và KThut Hà Ni, 2009

2. PGS.TS.inh Th Ng. Hoá hc du m và khí, Nhà xut bn Khoa Hc và K

Thut Hà Ni, 20063. Lu Cm Lc. Công ngh lc và ch bin du, Nhà xut bn i Hc Quc

Gia TP. H Chí Minh, 20074. Phan T Bng. Hoá Hc Du M Khí T Nhiên, Nhà xut bn Giao Thông

Vn Ti Hà Ni, 19995. Ths. Kiu ình Kim. Các sn phm du m và hoá du, Nhà xut bn Khoa

Hc K Thut Hà Ni, 20056. Ths. Trng hu trì. Giáo trình sn phm du m thng phm, H Bách

Khoa à Nng7. Web side: www.congnghedaukhi.com 8. Web side : www.kiemnghiem.com

MC LC

Trang

LI NÓI Ù 2

BÀI S 1 NG CHNG CT ASTM 3

BÀI S

2 CH S

NHT (VI) 9BÀI S 3 T TR NG

BÀI S 4 HÀM LNG NC 22

BÀI S 5 IM VN C & IM CHY 26

BÀI S 6 NHT NG HC 30

BÀI S 7 ÁP SUT HI R EID 35

BÀI S 8 IM CHP CHÁY CC KÍN 41

BÀI S

9 IM CHP CHÁY C

C H 46BÀI S 10 C N CACBON CONR ADSON 51

TÀI LIU THAM KHO 56

bao cao dau khi

Documents

Transcript of bao cao dau khi