Bangladesh Labour Act, 2006 English
Transcript of Bangladesh Labour Act, 2006 English
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
1/179
iwRvWbs wW G-
evsjv`
ZvwiL : 0
bs 25-40.05.22.1996 Gi c_g Zdwmj (Gi wgK 5 I 8 Ges
wmv evevqbi wbwgmemvaviYi vZv_ cK
MRUAwZwi msLv
KZc KZK cKvwkZ
mvgevi, m^i 28, 2015
MYcRvZx evsjv`k miKvijwRmjwUf I msm` welqK wefvM
AvBb, wePvi I msm` welqK gYvjqgy Y I cKvkbv kvLv
cvcb
Avwkb, 1422 ev/21 m^i, 2015 wLv
00.00.07.2013(Ask-2)-Abyev`-2015miKvwi KvhwewfbgYvjq Ges wefvMi ga KvheUb) Gi AvBUgwcwil` wefvMi weMZ 03-07-2000 Bs ZvwiLi mfv
evsjv`k kg AvBb, 2006 Gi BsiwRZ Ab~`k Kiv njv|
gvnv` `jvqvi mnKvix mwPe|
( 7883 )g~j tUvKv 150.00
wagvjv,29(L)MnxZ
Z cvV
mb
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
2/179
7884 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
E BAADE AB AC, 2006
AC . F 2006
11 , 2006
A A , , , ,
, , , , ,
.
HEEA , , , ,
, , , , ,
;I :
CAE
EA
1. , .(1) A
B L A, 2006.
(2) I .
(3) A,
B.
(4) N (3), A
, :
() G G;
() ;
() ;
() , , , ,, , , , , ;
()
;()
;
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
3/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7885
() , 1
;
() , 2, ,
;() C II,
G
G ;
()
A 62, 79, 113
133 C, C II,
III I,
, :
() ;
() , ;
() ;
() ;
() ;
() B G ;
() (), (),
(), (), (), () (), C II,
III I, ,
;
() , C II,
III I;
() ,
C I;
() 3 ;
() ;
()
.
1 2 () B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2 ,, 2 () B L (A) A, 2013 (A
N. 2013).3 2 () B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
4/179
7886 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
2. D.I A,
,
(1) 28 A,
25 ;
(1A) ,
,
, :
P F
;
(2) ,
:
() , , , , , , , , , , , ;
() , , , ;
() , ;
() , , , ;
() , , , ,, ;
(3) , ,
,
;
(4)
;
(5) , ,
, , ,, , , , ,, , ;
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
5/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7887
(6) ;
(7)
, ;
(8)
;
1(8A) , ;
(9)
, , :
P ,
;
2(9A) ,
, ;
3(10) 30 () , , 06() ,
10 () , 45( ) , ;
, , A;
(10A) , ;
(11) ;
(12)
() , , , ,
() ,
1Clause (8A) was inserted by section 3 (a) of the Bangladesh Labour (Amendment) Act, 2013 (Act No. XXX of 2013).
2Clause (9A) was inserted by section 3 (b) of the Bangladesh Labour (Amendment) Act, 2013 (Act No. XXX of 2013).
3Clause (10) was substituted bysection 3 (c) of the Bangladesh Labour (Amendment) Act, 2013 (Act No. XXX of 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
6/179
7888 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
() ,
() ,
() , ,
() , , ,
() ,
() ,
() ,
() ;
(13) L A A;
(14) , , , , , , ,
;
(15) C III
;
(16)
C III;
(17)
;
(18) ,
,
, ,
;
(19) 24 ( ) 6.00 ;
(20) C C P C C P, 1908(A N. 1908);
(21)
, , , , , ,
,
, G , G,
A;
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
7/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7889
(22)
;
(23) , ;
(24) , ,
, ,
:
(25) ,
, D L
C;
(26) ;
(27) ;
(28) ,
, , ,
;
(29)
,
;
(30) ,
, :
() , ,
;
()
, , ,
, ,
, ,
,
, , ,
;
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
8/179
7890 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(31) , , 1, ;
(32)
, ;
(33) A;
(34)
C I ;
(35) , ;
2(35A)
06 () ;
(36) ;(37) C C P C C P,
1898 (A N. 1898);
(38)
;
(39)
;
(40) , / , ,
, 35 ()
;
(41)
,
,
, :
()
;
()
;
() ;
1The word and comma transport, were inserted by section 3 (d) of the Bangladesh Labour (Amendment) Act, 2013(Act No. XXX of 2013)
2Clause(35A) was inserted by section 3(e) of the Bangladesh Labour (Amendment) Act, 2013(Act No. XXX of 2013).
3The word five was substituted for the word ten by section 3(f) of the Bangladesh Labour (Amendment) Act, 2013(Act No. XXX of 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
9/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7891
() , ;
() ;
() ;
() , , ;() ;
() G , G, A;
(42) A;
1(42A) , , ;
(43) , 2
C I;
(44) , 3 C I;
(45) , , , , , , , , ,:
() , , , G;
() ;
() ;
() ;
(46) A A C I;
(47) C I, D C I, A C
I4, I 5 A I
C ;
1C (42A) 3() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2 3() B L(A) A, 2013(A N. 2013).3 3() B L
(A) A, 2013 (A N. 2013).4 , 3() B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
10/179
7892 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(48) D L, A D L, J D L, D D L 1, A D L 2 L O
C ;
(49) , , , ,
:
() , , ;
()
;
() G,
, M D;
() , , C E O ;
() ,
D, M, , ;
()
,
;(50) ,
, ,
;
(51) ,
, ,
;
(52) 3CBA
CBA
C III;
1 , 3() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2 3() B L (A) A, 2013 (A N. 2013). 3The brackets and letters (CB A) were inserted by section 3(d) of the Bangladesh Labour (Amendment) Act, 2013 (Act No. XXX of 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
11/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7893
(53) , , ;
(54)
M D C A, 1980(A N. I 1980);
(55)
C III;
(56) A, L C , ;
(57) , , , ,
, , 1 ,
, ;
(58) , ,
;
(59)
;
(60) , , , , , ;
(61) ,
,
, , ,
, , ,
,
, , ,
G ,
G,
A, , :
() , ,
() ,
1The words allow to work by were substituted for the words continue to employ by section 3(m) of the Bangladesh Labour (Amendment)
Act, 2013(Act No. XXX of 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
12/179
7894 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
() ,
() , ,
() , , ,
() ,
() ,
() ,
()
, , ,
, , , , ,,
1,
2() ,
() ,
() ,
() ,
() ; , ,
() , ,
() , ,
() , ,
() ,
() ,
() ,
() ,
() ,
() ,
() ;
(62)
,
;
1 , . 3() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2 ((), (), (), (), (), (), (), (), (), (), (), (), (), (), () 3() B L(A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
13/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7895
(63) 14 ()
;
(64) L C L C A;
(65)
, , 1
, , , ,
, ,
,
, 2 ;
(66) 6.00 F
G
;
(67) , ,
:
P
F
, ;
(68)
;
(69)
,
G ,
G, ;
(70)
;
1 , 3() B L (A) A, 2013
(A N. 2013).2 3() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
14/179
7896 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(71) ,
;
(72) ,
;(73) C C C I;
(74) A
;
(75)
, , , , , ,
, 20 () ;
(76) , L C, C, ;
(77) A.
CAE CD F EE AD ECE
3. C .(1) I C:
P , C1:
2P A , A.
(2) (1) C I C I , 390 () , .
(3) N (2) C I.
(4) A C I , 30 () , G 4 G 45 ( ) G .
1 : . 4() B L (A) A, 2013(A N. 2013).2 4() B L (A) A, 2013(A N. 2013).3 4() B L (A) A, 2013(A N. 2013).4 G 45 ( ) 4() B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
15/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7897
(5) (2) G.
13A. .(1) N , ,
, , , , G.
(2) A G 06 () A.
(3)
L A.
(4) .
E.F , , , .
4. C .
(1)
, :
() ;
() ;
() ;
() ;
2() ;
() ;
() .
(2) A
.
(3) A .
3(4) A
.
(5) A
.
1 3A 5 B L (A) A, 2013(A N. 2013).2C (), () () () () 6() B L (A) A, 2013(A N. 2013).3 (4) (4) 6() B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
16/179
7898 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(6) A .
(7) A
.
(8)
6 () 3 () :
P , , , 3 () 1:
2P (7)
3 () .
(9) I , , ,
3 () , , , .
(10) I ,
, , .
3(11) A
.
(12) I ,, . ,
.
5. A .N .
6. .(1) E , , .
(2) E .
(3) B , , .
1 : . 6() B L (A) A, 2013(A N. 2013).2 6() B L (A) A, 2013(A N. 2013).3 (11) (12) 6() B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
17/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7899
(4) I , .
(5) I ,
(1).
(6) I
, .
(7)
.
(8) I
,
.
(9) N ,
.
7. F .
(1) A
.
(2) A , :
() , ( ,
);
() ;
() ;
1() ;
() ;
() ;
() ,
;
() ;
() ;
() ( );
() ;
() .
8. E . , , C ,
.
1C (), (), ( ) 7() B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
18/179
7900 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
9. .(1)
I .
(2) , :
() ;1() ;
() ;
() ;2() ;
() ;
() ;
() ;
() ;
() ;
() , , ;
() , ;
() .
(3) I I
(2)
, , ,
.
(4) G , ,
,
.
(5)
, :
()
;
() ;
1C () 7() B L (A) A, 2013(A N. 2013).2C (), () () 7() B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
19/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7901
()
;
() ;
()
.
10. .(1) A
.
(2)
7 () 2 () , :
P
3 () ,
.
(3) I , .
(4) I ,
.
(5) I , , , ,
, 1
.
11. .I
, , , , , ,
,
A.
1 8 B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
20/179
7902 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
12. .(1) A , ,
, , ,
, , ,
, ,
.
(2) I ,
,
.
(3) A (2)
.
(4) I ,
, ,
(2)
.
(5)
, ,
1 () , 1 ()
.
(6) I 1 () ,
, (5), .
(7) I 1 () , , ,
1 () .
(8) I 3 () ,
16.
(9) (8)
, 3 ()
.
(10) I ,
(9).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
21/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7903
13. C .(1) A ,
,
.
(2)
(1)
,
3 ()
.
(3) , ,
.
14. C 1 () , 6 ()
.(1) F C, ,
12 () ,
240 ( ) 120 ( ) ,
1 () 6 ()
.
(2) F
(1),
, :
() ;
()
;
() ;
() , 16() .
(3) F 19, 20
23 22, 23, 26 27,
, ,
12 ()
, , , ,
, .
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
22/179
7904 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
15. 12, 16, 17 18.N
C, 12, 16,
17 18 5 ()
12 ()
.
16. .(1) ,
,
1 ()
,
, .
(2) (1)
, ,
.
(3) A
,
.
(4)
,
45 () .
(5) N (4),
45 () ,
, 45 ()
15 () , ,
,
15 ()
.
(6) (5)
, , , .
(7) I , ,
45 () , 15 () , , ,
20.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
23/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7905
17. .N
,
, ,
,
1
:2P
.
18. .(1)
N C,
,
() ,
8 ()
;()
.
(2) F (1) (),
2 ()
,
.
(3) I
(2), , ,
, ,
,
, .
319. C .I
02 () ,
30 () ,
45 ( )
1 : . B 9 B L (A) A, 2013(A N. 2013).2 9 B L (A) A, 2013(A N. 2013).3 19 19 10 B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
24/179
7906 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
6 () ,
, ,
,
.
20. .(1) A
.
(2) I
1 () , , ,
() 1 ()
,
;
() C I
,
, ;
() 30 ()
, , .
(3) N (2),
16(7), (2) ()
; 15 ()
, ,
(2) ().
(4) ,
,
,
.
21. .
,
,
, ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
25/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7907
22. D .(1) A
.
(2) I
, , 30 ()
, , , .
23. .(1) N
, ,
A,
() ;
() 24.
(2) A ,
(1), ,
, :
() ;
() ,
1 () ;
() 1 () ;
() 1 () ;
() ;
()
7 () ;
() .
1(3) A (2)() ,
1 () ,
15 () :
P
(4)() (); ,
.
1 (3) (3) 11() B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
26/179
7908 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(4) , :
() ,
;
() ,1,
;
() '
;
() 10 ()
;
() ;
()
;
2() , , ;;
() ;
() ,
, C I;
() , , ,
' .
(5) I (1) (), ,
; ,
,
.
24. .(1) N
23
() ;
()
7 () ;
() ;
1 , (3) 11() B L (A) A, 2013
(A N. 2013).2C () () 11()() B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
27/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7909
1()
:
P 60 ().
() .
(2) A
, C,
60 () :
2P ,
.
(3) A
.
(4) I , 3
.
(5) I , ,
.
(6) I, ,
23 (1), ,
.
(7) I, ,
.
(8) I ,
.
(9) I , , ,
,
,
.
1C () () 12() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2 12() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).3 12() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
28/179
7910 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(10) I
, 1 ,
.
25. .(1) N
(
)
.
(2) N 15 ()
.
(3) N
60 ()
.
(4) E
.
(5) A
.
26.
, .(1)
,
C, ,
() 120 ( ) , ;
() 60 () , .
(2)
, C,
, ,
, ,
() 30 () , ;
() 14 () , .
(3)
,
, , (1) (2).
1 , 12() B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
29/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7911
(4)
, 30 ()
, ,
,
A.
27. .(1) A
60 () .
(2) A
, ,
() 30 () , ;
() 14 () , .
(3) ,
,
(1) (2).
1(3A) N (3),
10 ()
,
10 () , ,
,
7 () ,
,
.
(4) , ,
() 14 ()
, 5 ()
10 () ;
() 30 ()
10 ()
;
, , ,
A.
1 (3A) 13 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
30/179
7912 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
28. .(1) N
C, , ,
160 () .
(2) F ,
.
(3) E
26(4) .
(4) A , ,
.
228A. E .
N C, ,
,
, G
.
29. F.I P
F F
F,
, , , ,
.
30. .
, , , ,
, .
30 () .
31. C . E ,
,
, , , ,
.
32. E .(1) A ,
,
60 ()
.
1 , ''60 ()'' , ''57 ( )'' 2
B L (A) A, 2010 (A N. II 2010).2 28A 14 B L (A) A, 2010 (A N. II 2010).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
31/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7913
(2) I
, L C1:
2P
.
(3) O , C
.
(4) C , , ,
,
C.
(5) , C (4),
C
, 6
() ,
.
33. .(1) A
, , , , ,
,
C, , 3
, 30 ()
:
P
,
.
(2) 430 ()
,
,
.
1 : . 15 B L (A) A, 2010 (A N. II 2010).2 15 B L (A) A, 2010 (A N. II 2010) .3 16() B L (A) A, 2010 (A N. II 2010).4 16() B L (A) A, 2010 (A N. II 2010).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
32/179
7914 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(3) I (2),
,
, L C 30 ()
(2) , , 30 ()
.
(4) L C , ,
,
.
(5) L C, , (4),
, ,
,
23(2).
(6) A L C, ,
, ,
.
(7) N C
.
(8) N
A.
(9) N ,
26,
.
CAE
EE F ADECE E
34. .(1) N
.
(2) N
,
() ,
;
() , ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
33/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7915
(3) N (2)
.
(4) G ,
, G,
(2)
.
35. .
C,
.
E.I , ''''
.
136. D .I
.
37. C .(1) A ,
,
:
P
,
.
(2) A
123 () .
(3) A ,
.
1 36 36 17 B L (A) A, 2010 (A N. II 2010).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
34/179
7916 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
38. . I
() ,
;
()
;
, ,
,
,
.
139. D
.(1) G ,
G, , ,
.
(2) N G
.
(3) N ,
.
40. E 2
.(1)N ,
()
;
() ,
.
(2)
G
(1) .
3(3) ***.
1 39 39 B L (A) A, 2010.2 19() B L (A) A, 2010 (A N. II 2010).3 (3) 19() B L (A) A, 2010 (A N. II 2010).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
35/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7917
41. .(1) N
5 ()
30 () .
(2) N
7 () 42 ( ) .
(3) N
7.00 OCLOCK 7.00 OCLOCK .
(4) I ,
() , 36 ( ) ;
() , 48 ( ) .
(5)
2 () ,
7 ) .
(6) A ,
, , I,
30 () .
(7) A
.
(8) N
.
42.
.N
.
43. .(1) I
,
,
.
(2) (1)
A.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
36/179
7918 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(3)
(1).
(4) G , ,
.
44. E 1
.(1) N C,
12 () ,
:
P ,
.
(2) A C ,
, 2 .
3(3) N
.
CAE
AE BEEF
45.
.(1) N
8 () .
(2) N 8 ()
.
(3) N
,
()
10 () ;
()
10 () :
P ,
1 20() B L (A) A, 2010 (A N. II 2010).2 20() B L (A) A, 2010 (A N. II 2010).3 (3) 20() B L (A) A, 2010 (A N. II 2010).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
37/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7919
; ,
,
,
.
46. .(1) E
8 () 1 8 ()
,
:
P
6 ()
.
(2) N
2 () ,
.
47. .(1) I
A, , ,
8 ()
.
(2) I , 7 ()
.
(3) A (1) (2),
,
() (1),
;
() (2),
8 () .
1A (1) 197 B (P1), 6 () , ..O.N. 05/ N. 07.175.008.08.00.001.2000/L/2011.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
38/179
7920 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(4) A
, :
()
8 () 8 ()
3 ()
,
3 ()
;
() 8 ()
3 ()
,
8 ()
;
()
:
P
,
,
3 () .
(5) (4)
B
D A, 2004 (A N. I 2004)
.
48. A .(1)
A ,
, , (2),
.
(2) F (1), ,
3 ()
C
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
39/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7921
49. .(1) I
C
8 () ,
, ,
,
C, ,
.
(2) I
,
,
,
,
C, ,
.
50.
.I , ,
6 () 8 ()
,
C
.
CAE
EA AD EE
51. C.E
, ,
()
, ,
;
()
, , ;
()
,
;
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
40/179
7922 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
() , , , ,
() ,
3 () ,
() , 14 () ,
,
() ,
14 () , ;
() ()
.
52. .(1) A
.
(2)
, .
(3) F (2),
, .
(4)
, ,
.
(5) I G
,
, , ,
,
.
53. D .(1) I ,
,
,
, ,
,
, , ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
41/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7923
(2) I
,
.
54. D .E
.
55. A .(1) I
,
,
.
(2) I I
(1),
.
56. .(1) N
.
(2) 9.5
.
E.F ,
4.25 .
(3) I C I ,
, ,
.
(4) C I , ,
.
57. .(1) , , ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
42/179
7924 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(2) I , , .
(3) I ,
() ,
() .
58. .(1) I , .
(2) A P
B.
(3)
,
.
(4)
,
.
59. 1 .I ,
() 2
;
() 3
;
() 4
;
() 5
6 .
1 L 21() B L (A)A, 2013.2 21() B L(A) A, 2013.3 21() B L (A) A, 2013.4 21() B L (A) A, 2013.5 21() B L (A) A, 2013.6 21() B L (A) A, 2013.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
43/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7925
60. D .(1)
.
(2) N
.
(3) A
.
CAE
AFE
61. .(1) I , , , 1
, , ,
, , , .
(2) I , , 2 , ,
, , .
62. .(1) E 3
.
(2) I I
(1) 4 F
D, , , .
(3) I
, , , ,
.
1 22 B L (A) A, 2013.2 22 B L (A) A, 2013.3 23() B L (A) A, 2013.4I 23() B L (A) A, 2013.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
44/179
7926 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
1(3) I , ,
.
(3) A
.
(3) I 2 () ,
.
(4) I , , ,
B .
(5) I ,
.
(6) A
.(7) I 10 ()
,
, ,
.
(8) I 50 () /
, 26 ()
.
63. F .(1) I
, ,
, :
() ,
;
() ;
()
;
()
() , ,
() ,
1 (3), (3) 3() 23() B L (A) A, 2013.2 23() B L (A) A, 2010.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
45/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7927
() :
P ,
64 .
(2) A , , , , .
64. .(1) , ,
63, ,
,
,
,
, , ,
15 () .
(2) G , G,
, ,
.
65. .(1) I
()
,
,
;
() , .
(2) .
66.A .
, 45 () :
P C I ,
, A .
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
46/179
7928 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
67. C .A A,
() , , ,
, ;
() , ,
, ,
.
68. C .I ,
,
:
() , ,
()
,
() ,
()
12 ()
,
;
()
;
()
, ,
6 () .
69. .(1) E
() ;
() ;
() 6
() ,
, .
(2) E
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
47/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7929
(3) I ,
.
(4) I , .
B.
(5) E (2) (4)
, .
(6)
A,
:
() , 2
() ,
;
()
;
()
.
(7) C I ,
,
A
(1), (2), (3), (4) (5).70. .(1) I
,
, , :
()
;
() ;
()
.
(2) .
(3) E ,, , ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
48/179
7930 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
71. .
,
.
72. F, .I ,
() , ,
, 1
.
() , ,
, ,
;
() 2**** ,
3;
4() , ,
, , ,
.
73. , , , .
, , , , , ,
, ,
.
74. E .N
, .
75. . G ,
, ,
, ,
:
()
;
() .
1 24() B L (A) A, 2013.2 , 24() B L (A) A, 2010.3 : . 24() B L (A) A, 2010.4C () 24() B L (A) A, 2010.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
49/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7931
76. .I I , , ,
, , , ,
, , :
()
, ,
;
()
I .
77. .(1) N
, , , ,
,
,
, .
(2) N 24 ()
(1)
,
.
(3) N
,
()
;
()
.
(4) I , , ,
,
,
.
(5) I ,
, , ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
50/179
7932 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
78. E , , .(1) ,
, ,
,
,
:
() ;
() , ,
;
() .
(2)
,
, ,
.
(3)
,
, :
()
,
;
()
;
() ,
:
P
.
(4) ,
,
,
,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
51/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7933
178A. .(1) N
.
(2) I ,
.
(3) E
.
CAE
ECA EA EA, EE AD AFE
79. D . G
, , , ,
, :
() ;
() ,
;
()
;
()
;
()
.
80. .(1)
, ,
, ,
I 2 ()
2:
1 78A 25 B L (A) A, 2013(A N. 2013).2 : . 26 B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
52/179
7934 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
1P ,
, G, F , D
I F E, P , ,
, ,
, M , .
(2) (1)
48
() , .
(3) C I
(2) 15 () 30
J 31 D .
81. . ,
,
, I .
82. .(1)
,
I
.
(2) I ,
,
,
, I
, :
() ;
()
;
()
.
2(2) C I
, ,
.
(3) G , G, ,
, .
1 27 B L (A) A, 2013(A N. 2013).2 (2) 27 B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
53/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7935
83. .(1)
, ,
,
, G
, , ,
,
.
(2) C C
C C P
,
,
176 P
C.
(3)
I A, ,
.
(4) G
, , .
(5) G
.
84. .(1) A I ,
, ,
,
, A ,
.
(2) I , ,
, , 3 ()
,
.
(3) , I ,
.
(4) I
, G , C,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
54/179
7936 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(5) A ,
,
.
85. .
(1) I, A, I
,
, ,
,
,
.
(2) (1), I ,
,
, ,
.
(3) I I
, ,
,
,
,
.
(4) A (3)
C I 10 ()
, , .
(5) I , (1)
(3), G, .
(6) C I G ,
(4),
.
(7) A
(1), (3) (4) 20 () ,
G , ,
G .
(8)
:
P ,
(1) .
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
55/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7937
86. .(1)
,
,
,
.
(2) I, ,
3 ()
,
C II.
87. .
39, 40 42
.
88. C. G
, ,
()
;
()
, , C I.
CAE
EFAE EAE
89. F .
(1) I
.
(2)
150 ( ) .
(3) E , .
(4) A .
(5) I , 300 ( ) , .
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
56/179
7938 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
1(6) I 5000 ( )
,
, ,
.
(7)
, .
(8) I 500 ( )
,
.
90. .I ,
25 ( ) ,
2
.
390A. C C.
I 50 () ,
.
91. .(1) I ,
()
;
()
, ;
() .
(2) G , ,
.
92. C.(1) I 100 ( )
,
.
(2) G , ,
() , ,
;
()
.
1 (6), (7) (8) 28 B L (A) A, 2013(A N. 2013).2 29 B
L (A) A, 2013(A N. 2013).3 90A 30 B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
57/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7939
(3)
.
93. , .(1) I 50 ()
, ,
,
:
P
92 :
P ,
.
(2)
.
(3) I 25 ( )
,
25 ( )
,
.
94. .(1) I , 40 ()
,
6 () .
(2) , ,
.
(3) ,
, ,
, ,
.
(4) ,
, .
(5) 360 (
) , 600 ( )
. .
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
58/179
7940 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(6)
, .
(7) , 1 ()
,
,
.
(8) A
:
P C I , ,
,
.
194A. .I
,
.
95. .
G ,
()
;
()
6 () 12 () 25 (),
;
() .
96. .
.
97. F , . .
,
, .
98. .E
.
1 94A 31 B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
59/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7941
E.F ,
, ,
, .
199. .(1) I
100 ( ) , .
(2)
A:
P
:
P
, ,
120 (
) .
CAE
AD EAE
100. D .N 8 () :
P 108,
10 () .
101. .I
() 6 () , 1 () ;
() 5 () ,
;
() 8 () , 1 () () 2 () ()
2;
3() A, G , ,
, , , .
1 99 99 32 B L (A) A, 2013(A N. 2013).2 ; . 33 B L (A) A, 2013 (A N. 2013)
(A N. 2013).3C () 33 B L (A) A, 2013 (A N. 2013) (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
60/179
7942 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
102. .(1) N 48 ()
.
(2) 108,
48 () :
P
60 () , 56 () :
P
150 ( )
:
P G ,
, ,
6 () ,
.
103. .E
() 1 ( )
,
1 () ;
() ,
1;
2() () ().
104. C .
, A
103,
, ,
,
.
105. .
101 ,
G
, ,
.
1 ; . 34 B L (A) A, 2013 (A N. 2013)
(A N. 2013).2C () 33 B L (A) A, 2013 (A N. 2013) (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
61/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7943
106. .
() 103,
24 () ;
() 24 ()
,
.
107. .N
1 () 1 ()
A.
108. E .(1)
A
, ,
,
.
(2) ,
, ,
,
,
, 1
(1) .
(3) F , G
, , .
109. .N ,
, 10 OCLOCK
6 OCLOCK .
110. .N
1 () , C I .
111.
.(1) I
337
.
1 , (1) 35 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
62/179
7944 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(2)
,
100,
101, 102, 103 105.
(3)
, .
(4)
,
, .
(5) F ,
.
(6) ,
,
.
(7) ,
,
.
(8)
I .
(9) I ,
, ,
, ,
.
(10) I
, 2 ()
I ,
I.
(11) I
,
.
112. .
(1) N
21 ( ) .
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
63/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7945
(2) N
18 () .
113. .N
111(1)
9.
114. C , .(1) E 1
)
.
(2) C I 1 )
:
P C I , , , .
(3) N 8.00 OCLOCK :
P 30 () .
(4) G , , G, .
(5) ,
:
() , ,
;
() , , , , ,
, ;
() , ,
;
() ;
() , , , , , ,
, 1
;
() ;
() ;
() ;
1 36() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
64/179
7946 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
() , , ;
() , , , , :
P
, , ,
:
P C I , ,
G,
.
1(6) I (5)
, (1)
.
115. C .E 10
() ,
, :
P
.
116. .(1) E ,
14 () .
(2) E
.
(3) N
, ,
, ,
.
(4)
.
117.A .(1) E
1 ()
12 ()
12 () ,
:
() 1 () 18 () ,
;
1 (6) 36() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
65/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7947
() 1 () 22 ( ) , ;
() 1 () 11 () ,
.
(2) E 1 ()
12
()
12 () , :
() 1 () 15 () ,
;
() 1 () 18 () ,
;
() 1 () 14 () ,
.
(3) I .
(4) I , 12 () ,
, (1) (2),
12 () .
(5) N (4),
,
() 40 ()
;
() 60 ()
.
(6) N (4),
() 60 () ;
() 80 ()
.
(7) I
,
(5) (6).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
66/179
7948 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(8) F ,
() ;
() ;
() ;
() 16 () ;
() ;
() .
118. F . (1) E
11 () .
(2)
.
(3) A , 2 ()
103.
119. C
. (1) F A,
,
, , ,
:
P , .
(2) I 4
() 5 () ,
, , ,
, .
CAE
AE AD AE EEF
120. .
, C, "" 2
(45), , :
()
;
() , ;
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
67/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7949
() C ;
() A , ,
, , , , ;
() .
121. .E
A:
P ,
, C E O, :
P
, , .
122. F .(1) E 121 .
(2) N 1 () .
123. .(1)
.
(2)
, , 1
,
2
.
(3) A .
124. , .3(1) A
.
4(2) B (1), ,
.
1 37 BL (A) A, 2013 (A N. 2013).2 37 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).3 (1) 38 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).4 (2) 38 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
68/179
7950 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
1124A. .(1) A
C I
, .
(2) O , C I
,
20 () , ,
.
(3) I , C I
.
(4)
.
(5)
.
(6) A
,
,
L C L C ,
, .
125. D .(1) E
A,
.
(2) D 2 A,
, :
() 25;
() ;
()
,
;
() ;
1 124A 39 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2 40 B L(A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
69/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7951
() G , ;
()
;
() ;
() C
;
()
P F A, 1925 (A N. I
1925)
I O, 1984 (O N. I 1984)
G;
()
G
B P D G I
C;
()
G
;
() CBA
.
126. D .(1) D
125(2)
() , , , ,
.
(2) , ,
:
P , G,
,
.
E.F ,
, , . I
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
70/179
7952 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
127. D .(1) A
125(2) ()
,
.(2) A
.
128. D .N
125(2)() ()
,
,
, , ,
, ()
G .
129. D . A 125(2) () ,
:
() , ;
() G .
130. .A
125 (2) (), () () G
.
131. .(1)
C, ,
,
() ;
() , , , L C, C .
(2) , (1),
L C,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
71/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7953
132. C
.(1) A
, , , L C .
(2) L C
12 () , , :
P
, L C
.
(3) A (1), L C
C ,
,
.
(4) A (3)
A.
(5) L C (3)
25% (
) .
(6) N (5) , L C
()
;
()
, ,
;
() .
(7) I L C, ,
, C 200 ( )
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
72/179
7954 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
133. C 132.(1) F
132,
.
(2) I , L C
,
121
.
(3) I (2)
L C, .
134.
.(1) A
132
, 132(5).
(2) L C ,
1 () 132
,
(1) .
(3) F , "
" ,
.
135. A.(1) A L C
132 30 ()
.
(2) N (1),
,
1000 ( ) , , ,
, ,
500 ( ) .
(3) N
,
L C L C
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
73/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7955
(4) ,
L C 132 .
(5) 5 L A, 1908 (A N. I 1908)
.
136. C
.(1)
() 132, L
C;
() 135,
;
121
132 135, C , , ,
,
:P
, C , ,
:
P , ,
L C ,
.
(2) C C P, 1908 (A N. 1908),
,
(1).
137. .
L C , , 121,
C .
CAE
E AE BAD
138. E B.(1) G
B M B.
(2) M B, C
B, , :
() C;
() 1 () ;() 1 () ;
() 1 () .
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
74/179
7956 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(3) F 139,
B, :
() 1 ()
;
() 1 ()
.
(4) C B
G.
(5) C B
,
.
(6)
(2) (3)
, , G :
P
, G ,
,
.
139.
.(1) G
,
, G B
, ,
.
E. G
,
.
(2) B G
6 () :
P G , B
.
(3) I (1),
B ,
,
() ;
() .
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
75/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7957
(4) B , ,
.
(5) I B
.
(6)
5 ()
G.
140. .(1)
B 139, G ,
G,
B ,
,
.
(2) I G ,
, , , 145 ( )
, B
, G ,
.
(3) B
(2), B ,
G , ,
G
, B
,
.
(4) (3),
G , G,
B 2 G
G ,
,
.
(5)
(4),
.
1 41() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2 G 41() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
76/179
7958 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(6) (1) (4)
,
G
, B
(2).(7)
, , ,
C .
1140A. .N
139, 140 142, G ,
, ,
M B
:
P G , ,
G, ,
.
141. F .I
, B ,
, , , , ,
, , ,
.
142. .(1) I
141 ,
B
G 140:
P ,
1 () 3 ()
.
(2)
139, C
, , .
143. E B . (1)
G , , G,
B, N B,
.
1 140A 42 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
77/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7959
(2) B, C N
B, C
, G.
144. F .(1) I
, N B
, G,
,
, N
B .
(2) N B
.
(3) A , N B
, , G.
145. B.
(1) G N B ,
3 () , ,
G .
(2) N B,
, (1),
, ,
.
146. B .(1)
I N B , ,
G, .
(2) A , ,
.
(3) A
N B 145(2).
147. A C.I
N B, ,
145(2), L
C .
148. .
140 145
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
78/179
7960 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
149.
.(1) N
C
.
(2) N (1) , ,
C ,
,
.
CAE
CEA F CAED B ACCDE
150. .(1) I
,
C.(2) A ,
() , ,
;
() , ,
()
;
()
; ,
()
.
(3) I
() , PA
,
;
() ,
6 () PB
,
,
, , , .
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
79/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7961
E.F ,
.
(4) G , G, ,
,
, (3)
C.
(5) (3) (4),
.
(6) N
C .
(7) N , ,
C,
()
L C;
()
C.
(8) F C, ""
,
() 3 A, 1890
(A N. I 1890) (
, ,
F );
() F ;
, ,
, ,
.
E.F C,
G , ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
80/179
7962 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
151. A .(1) C, , :
() , F 1:
2P ,
, , , ;
()
() 3 ,
F ;
4() ***
() ,
() F ,
;
() F ,
;
() , ,
,
4 ()
F ,
.
(2) 1 () ,
(1)() ,
.
(3) I
,
.
1 : ; 43() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2 43() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).3 43()
B L (A) A, 2013 (A N. 2013).4 () 43() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
81/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7963
152. .(1) F C
" " 1
() ,
.
(2) , :
()
12 ()
,
)
12 () ;
() 1() , , 12 () ,
, , , ;
() , :
30 () .
E.F , 14 () .
153. .(1) A C,
LC, L C,
()
;
() , .
(2) C, ,
, , , ,
,
,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
82/179
7964 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
154. .(1)
.
(2) I
6 () , ,
L C.
155. D .(1) N
,
L C.
(2) I (1)
, ,
, ,
.
(3) N (1), , , L C , , 1:
2P , , , L C.
(4) A LC .
(5) A L C .
(6) O
(1), L C , ,
, , ,
.
(7) I L C ,
, , C , 2 ()
,
G ,
G, .
1 : . 44 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2 44 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
83/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7965
(8) L C , ,
.
(9) A ,
(3),
L C , L C , ,
.
(10) L C
, L C ,
, , ,
.
(11) L C
,
L C
.
(12) , L C , ,
L C
.
(13) L C
,
, ,
L C
C
, L C
:
P ,
,
,
.
(14) L C (13)
,
,
329.
156. , .
C,
C , , ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
84/179
7966 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
157. .N
L C,
2 ()
2 () .(2)
150 (3) , .
(3) A
()
() ;
() ;
, ;
() .
(4) L C
, ,
, ,
.
(5) I
,
.
(6) A ,
, ,
, ,
.
158. .(1)
L C
, , ,
, , ,
30 () , ,
, , , ,
,
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
85/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7967
(2) I ,
30 () .
(3) I
, , , .
(4) , L
C , ,
, , C .
159. ., ,
,
,
, 7 () ,
L C
.
160. .(1) ,
, 3 () ,
1
:
P ,
.
(2) I
C, , ,
.
(3) ,
.
(4) N
(1) (2)
C .
(5) I (1) (2)
L C ,
,
, , ,
.
1 45() B L(A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
86/179
7968 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(6) I ,
(1) (2),
, , ,
.
(7) I ,
(5) (6)
, L C , ,
.
(8) (5) (6)
,
151(1)(),
.
(9) ,
, ,
,
' ,
,
, , , .
(10)
,
A
P M C,
, .
1(11) 10 () ,
,
.
1 (11) 45() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
87/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7969
161. C .(1)
, 1 ,
,
.
2(2) (1) ,
.
(3)
,
, L C ( )
( ),
C I
, C I ,
45 ( ) ,
.
162. .(1)
C,
,
,
,
,
,
,
,
.
(2) I ,
.
1 46() B L (A) A,2013 (A N. 2013).2 (2) (3) (2), (3) (4) 46() B L (A)A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
88/179
7970 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(3) (1),
,
,
, :
P
,
.
(4) A ,
, ,
,
49 I (D) A, 1909 (A N. III 1909),
61 I A, 1920 ( A N. 1920)
230 C A, 1994 (A N. III 1994),
A .
(5) ,
, ,
, ,
154,
L C .
(6) (4)
(3),
(1).
(7)
.
163. .(1) C ,
, .
(2) ,
,
, ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
89/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7971
(3) I ,
6 ()
, , 18
() .
(4)
, J M
C O G
,
() J,
M C O;
()
;
()
,
;
, ,
, ,
.
(5) N
,
B ,
.
(6) N C
,
P D A (MM, .)
, 1939 P D A (I , .)
, 1941, P (N, A, A F M
M) A, 1939, P D A (I
) , 1942 G.
(7) F
C
C ,
()
(6);
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
90/179
7972 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
() G
,
;
() C 1 ()
G
.
164. . G ,
G,
, , ,
,
, G .
165. A .A
, A,
, ,
C, .
166. C C .(1)
I C
,
, , , ,
L C.
(2) N C
C L C
C.
167. . C
L C, ,
C , L C
:
P , L C
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
91/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7973
168. C .N , 1 , L C C, , .
169. C .(1) , L C , C , , .
(2) I L C, C .
170. .(1) ,
, L C, C , , :
P
() 7 () L C;
() C ;
() L C , , , ; C , .
(2) N , (1) A.
171. E . 170 L C , C, , L C , ,
.
1 47 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
92/179
7974 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
172. A.(1) A
L C C, :
() ,
;()
;
() , ;
() 161 (2);
() , ;
() 155 (7).
(2) N L C L C
.
(3) N (1) () ,
L C
.
(4) N
, ,
(1) (),
1,000 ( ) .
(5) 60 ().
(6) 5 L A, 1908 (A N. I 1908)
.
173. .
172 (1) (), L C
, ,
, , .
174.
.(1) G ,
G,
() L C C , ,
, ;
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
93/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7975
() , B
, , ,
B:
P C ,
L C
155(4) (5).
(2) L C
,
C L C
.
CAE
ADE AD DA EA
175. .
I C, ,
2 (65), , C
, , ,
,
, , ,
, ;
,
.
176. .
C,
() , ,
,
, ,
;
() , ,
,
, ,
;
()
;
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
94/179
7976 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
()
,
,
1;
2() , 20%
( ) ,
10% ( )
:
P A
A.
177. A .3(1) A ,
C ,
C.
4(2) (1)
D L .
178. .(1) A
D L
.
(2) ,
:
() , :
() ,
() ,
() 5, , , ,
,
() ,
()
;
() , ,
;
1 ; . 48 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2C () 48 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).3 (1) 49 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).4 (2) 49 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).5 , 50() B L(A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
95/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7977
()
C
;
()
C ;
() ,
.
1(3) D L ,
(1),
.
179. .(1) A
C,
, :
() ;
() ;
()
,
;()
;
()
;
()
;
() ,
;
1 (3) (3) 50() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
96/179
7978 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
() 1 , ,
,
;
() ;
()
, ,
2 () 2, ,
3 () :
P 2 ()
3 ()
,
,
;
() 5 () 35 () ;
()
;
()
,
, 3 () , ,
, .
(2) A
C, 30% ( )
:
P
, ,
.
3(2) D L
() ()
(2) 178
.
1 51()() B L (A) A, 2013(A N. 2013).2 , , , , , 3 () : 51()() B L (A) A, 2013
(A N. 2013).3 (2) 51() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
97/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7979
(3)
,
,
D L .
(4) A D L
(3), , 30 () ,
L C, L C .
(5) 1N 3 ()
.
180. D .(1)
N ,
, ,
()
196 (2) () 298
2 () ;
()
2:
3P ,
, , 10% ( )
.
(2) N (1) () .
181. , .E
, :
() ,
;
() ,
;
() , .
1 N 51() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2 : . 52 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).3 52 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
98/179
7980 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
182. .(1) D L ,
C,
, 60 ()
.(2) I D L
,
15 () ,
15 ()
.
(3) D L ,
(1);
, .
(4) D L
60 ()
(1), , 30() ,
, L C.
(5) , , L C , ,
, D L
7 () .
(6) A L C
(5) L A 30 ()
L C.
183. .(1)
N C,
,
.
(2) F
20 () .
(3) N (2), , ,
, :
1() , , , , .
;
1C () () () 53() B L (A) A, 2013(A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
99/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7981
() , , , . ;
() ;
()
100 ( ) ;
() ;
() ;
() ;
() ;
() ;
() ;
() ;
()
25 ( );
() ;
() ;
() ;
() 1;
2() ;
() ;
() ;
() ;
() :
P G , ,
G, .
(4) (2) (3)
G, G,
; ,
; .
(5) (2),
G , G,
.
1 ; : 53() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2C (),(), (), (), () : 53() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
100/179
7982 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(6) A ,
.
(7) N C,
, , ,
, , :
P
( ) .
(8) , C
.
184. .
(1)N C,
,
B,
.
(2)
.
(3) N
.
(4)
6 ()
.
185. .(1) N
C, B
.
(2) N
.
(3) O 1 () C.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
101/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7983
1185A. C A
A, .(1) N C,
C P A M P
A .
(2) C P A M
P A .
(3) (5),
C
P M P, ,
.
(4) C P A M
P A
A.
(5) N
(3),
() 1 ()
, ,
;
() .
(6) 6 ()
B L (A) A, 2009.
(7) A , C P A M P
A ,
6 () (6).
(8) N A,
G , ,
() A,
;
()
190.
1 185A 2 B L (A) A, 2009 (A N. LI 2009).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
102/179
7984 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
186. C
.(1) N ,
,
, D L,
.
(2) N 26, , , .
187. C . C , 1G .
188. .(I) E , , D L , 15 () , D L .
(2) D L
C
.
(3) E
D L
, 60 () .
(4) I ,
D L
(2),
L C.
(5) L C , 7 ()
(4), , ,
, D L
.
189. C . D L,
182,
C.
1 N C G C,
G , 54 B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
103/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7985
190. C .(1)
, D L ,
() ;
() ;() ;
() ;
() ;
()
C;
() C .
(2) D L
, L
C .
(3) D L
30 () L C.
(4)
(1) (), L
C 3 ()
.
191. A , .(1) A
L C
190
D L
, 30 () , .
(2) (1),
.
192. .(1) I
, ,
191(2), .
(2) N ,
, (1).
193. .N
, ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
104/179
7986 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
194. .(1) E
,
,
, , ,
.
(2) A, 1860 (A I 1860), C
O, 1985 (O N. I 1985) C A, 1994
(A N. III 1994) ,
A .
195. .N
()
;
()
, ,
;
() ,
,
, ,
;
() ,
,
, ,
, ,
,
;
()
,
;
()
, , , , ,
, ,
;
()
202;
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
105/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7987
()
211 ,
A
, ,
;
()
;
()
;
() C, ,
187;
() .
196. .(1) N
:
P
C G
, , ,
, A,
.
(2) N
()
;
()
;
()
, , , , , , ,
;
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
106/179
7988 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
()
,
, , , ,
, , , ,
;
() ;
;
() ,
.
(3) I
202 , ,
.
197. .N
120B(2) P C, 1860 (L 1860)
179,
,
C.
198. .(1) N
, :
()
;
() ,
;
()
.
(2) A
C
,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
107/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7989
199. E .N
,
:
P C
,
,
, ,
, .
200. .(1) 1F
2
, ,
:
P
.
(2) (1) ,
,
.
(3) A
C G
(1).
(4) , C
.
(5) N
,
3
.
1 F 55() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2 55() B
L (A) A, 2013 (A N. 2013).3 (6) 55() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
108/179
7990 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
1(6) A
(5) , ,
.
201. .(1) A G , 30
A , ,
,
D
L.
(2) A
,
D L.
(3) I
(1), D L , ,
,
30 () , .
(4) I ,
.
202. C .(1)
,
.
(2) 2
, ,
(CBA) D
L ,
, , 120 ( ) ,
.
(3) (2), D
L , ,
, , 15 () ,
, .
(4) I D L
(3),
, .
1 , , (CBA) 56() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).2C () () () 53() B L (A) A, 2013 (A N. 2013).
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
109/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7991
(5) I D L , (2), ,
()
.
(6) E , D L,
, ,
3 () ,
, :
() ;
() ( , , );
() ;
() ;
() .
(7) O D L,
(6) .
(8) O , D L
,
, .
(9) I D L ,
.
(10) D L
(9).
(11) A (10),
D L ,
,
7 ()
.
(12) (11) ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
110/179
7992 evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015
(13) E
D L ,
, .
(14) N 45 ( ) .
(15) F
, D L
() ,
;
()
;
()
;() ,
,
, ;
() ,
:
P , .
(16)
(15)(),
2 () ,
:
P ,
3 () .
(17) N (16),
,
,
D L, 150 (
) 120 ( ) ,
.
-
7/25/2019 Bangladesh Labour Act, 2006 English
111/179
evsjv`k MRU, AwZwi, m^i 28, 2015 7993
(18) (17),
120 (
) ,
.
(19) (17),
,
D L,
.
(20) (17), D