BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN
-
Upload
ies-fjz-bhi -
Category
Education
-
view
2.926 -
download
4
Transcript of BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN
![Page 1: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/1.jpg)
XIV – XV Euskal Herrian
Bandoen arteko borrokak
![Page 2: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/2.jpg)
• Oinaztarrak - Ganboarrak• Agramondarrak - Beaumondarrak
![Page 3: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/3.jpg)
Ahaide Nagusiak“odol berekoak, familia arteko lotura dutenak, senitartekoak”
Leinu edo familia bateko anaia-arrebak, ilobak, lehengusuak ... Ahaide Nagusiaren babesean biltzen ziren
![Page 4: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/4.jpg)
• Hasieran lurraldeen, artaldeen jabe ziren.
Ahaide Nagusiak
![Page 5: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/5.jpg)
• Geroago hainbat ola eta errotaren jabe.
• Etxeak dorre bihurtu zituzten
Ahaide Nagusiak
![Page 6: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/6.jpg)
• Ezkontzaz eta harreman interesatuen bidez, leinu batzuk beste batzuekin elkartu ziren, elkarri laguntzeko.
• Bandoak eratu ziren
![Page 7: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/8.jpg)
Bando gerrakGerra egiteko bi bando behar dira. Bando gerra hauek noble-bandoen arteko gerrak izan ziren.
Noiz bando-gerrak ? Berant Erdi Aroan, XIV eta XV. mendeetan.
XXXVXV
![Page 9: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/9.jpg)
Bando gerrak
Zergatik bando-gerrak?
• Jaun feudalek, bandoetako jaunek, (euskaraz “jauntxoek”
esaten zaie) indarrez beren botere eta maila ekonomikoari eutsi nahi zietelako.
Zergatik eutsi nahi botere eta maila ekonomikoari ?
• Azken denboretan hiribilduak edo hiribilduetako biztanleek Jaun feudalek baino indar ekonomiko handiagoa hartzen joan zirelako eta “jauntxoek” bere boterea beherantz zihoala ikusten zutelako.
![Page 10: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/10.jpg)
Azken baten gerra zibil bat izan zen
![Page 11: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/11.jpg)
Hiribilduak sortzen zuten aberastasuna kontrolatu
nahi zuten Hiribilduak asko aurreratu ziren eta aberastasuna
sortzen ari ziren
Hiribilduak jauntxoei zergarik ez ordaintzeko
pribilegioa zeukaten
Jauntxoek boterea galtzen zihoazten.
Azoka
![Page 12: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/12.jpg)
Aberastasuna zer ematen zuen ?
Gremioak
![Page 13: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/13.jpg)
Jauntxoak - HiribilduakBorrokaren 1. etapa
• Ahaide nagusiek (familiako buruek) hiribilduen gobernua indarrez eskuratu nahi zuten.
• Jauntxoen erasoen kontra hiribilduek Ermandadeak sortu zituzten. Hauei erregeek lagundu zien (ahaide nagusiei botereari eta nagusitasun militarrari aurka egin nahian)
• Ermandadeak ez ziren bandoetako jauntxoei kontra egiteko tresnak bakarrik, sistema feudalari zuzenean kontra egiten zizkioten erakundeak baizik.
![Page 14: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/14.jpg)
Ermandadeak ?
• Hitzak berak esaten du (“hermano” hitzetik dator)
• Hirien arteko elkartasunerako, elkar laguntzeko erakundeak
![Page 15: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/15.jpg)
Non sortzen dira hiribilduak ?
• Jaun feudalek kontrolatzen zituzten lurraldeetan
Zer desberdintasun daukate hiribilduak ?
• Hiri gutun baten bidez sortuak ziren.
• Erregeak edo jauntxoen gainetik dagoen batek (Bizkaiko Jaunak esate baterako) emaniko pribilegioak zituzten.
• Jendeak hiribilduetara joan nahi zuen.
![Page 16: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/16.jpg)
Jendeak zergatik joan nahi izango zuen hiribildura?
... Los pobladores de Tabira por doquler (cualquier parte) que ellos fallaren tierras hiermas que non sean pobladas en su término, que las labren: los de Tablra doquler que fallaren hierbas dé pacer que las pazcan, ó las sieguen para feno: los de Tabira doquier que fallaren aguas para regar o huertas o piezas de molin o para lo que menester las haian, et que las prendan et tomen...
![Page 17: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/17.jpg)
Bando gerrakFeudoa
Hiribildua
Beste gizarte mota bat sortzen ari da
![Page 18: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/18.jpg)
Jauntxoak - HiribilduakBorrokaren 2. etapa
• Hiribilduek zuten indarra ikusita, bandoetako jauntxoak hiribilduetako agintaritza lortzen saiatu ziren.
• Nola ? Zeuzkaten lurraldeetako herriak kontrolatzeko erregeari dohaintzak eskatuz.
• Baina erregeari egindako eskabideek ez zuten baiezkorik jaso, ez zitzaion interesatzen.
![Page 19: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/19.jpg)
Jauntxoak - HiribilduakBorrokaren 3. etapa
• Azkenean ermandadeek garaitu zirela ikusita, leinuak poliki-poliki eta bake giroan hiribilduetako bizitzan parte hartzen hasi ziren.
• Askotan hirietako agintaritza ere lortu izan zuten.
![Page 20: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/20.jpg)
Erregeek jauntxoen dorretxeen goiko aldea bota arazi egin zieten (desmotxatu)
Ohar zaitez Euskal Herriko
dorretxeetan ...
![Page 21: BANDO GERRAK EUSKAL HERRIAN](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042501/55a01f111a28ab923d8b479e/html5/thumbnails/21.jpg)
... Erdi Aroa joan da ... beste garai bat dator...