Bài 1 TÂM LÝ HỌC LÀ MỘT KHOA...
Transcript of Bài 1 TÂM LÝ HỌC LÀ MỘT KHOA...
9/13/2016
1
NGÔ MINH DUY
Chuyên môn: Thạc sĩ Tâm lý học (ĐH Sƣ Phạm TP. Hồ Chí Minh)
Chuyên ngành: Tâm lý trị liệu
Công việc:
+ Giảng dạy: Học viện Phật giáo Việt Nam
Đại học Sƣ phạm TP. Hồ Chí Minh
Học viện Hàng Không Việt Nam
+ Tham vấn và trị liệu tâm lý: Trung tâm Đào tạo và
Chăm sóc sức khỏe tinh thần Ý TƢỞNG VIỆT.
Liên hệ: 225/11 Nguyễn Đình Chiểu, P5, Q.3, Tp.HCM. Điện thoại:
0839292920
+ DĐ: 0975 572 275.
+ Email: [email protected],
+ Facebook: [email protected]
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
GIÁO TRÌNH HỌC TẬP
• Giáo trình: TÂM LÝ
HỌC ĐẠI CƢƠNG
• NXB ĐHSP TP.HCM
• Sinh viên có thể mua
tại: Trƣờng ĐHSP.
TP.HCM, 280 An
Dƣơng Vƣơng, P4, Q5,
ĐT: 08.38 301 303
Chƣơng 1
NHẬP MÔN TÂM LÝ HỌC
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
1. Tâm lý và Tâm lý học
Tâm lý là những
hiện tƣợng tinh
thần, nảy sinh
trong não ngƣời,
gắn liền và điều
khiển toàn bộ
hoạt động và
hành vi của con
ngƣời.
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Kinh Pháp cú-Phẩm Song Yếu
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Mô hình Tâm-Sinh-Xã hội
9/13/2016
2
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Tâm lý học là gì?
Psychelogos
• Psyche: Linh hồn, tâm hồn
• Logos: Khoa học
Psychology
• Khoa học nghiên cứu về các hiện tượng tâm lý
Psychologist • Nhà Tâm lý
học
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
2. Lịch sử hình thành và phát triển của TLH
Cổ đại
• Tâm hồn, linh hồn
• Chưa phải là khoa học độc lập.
• Gắn liền với tư tưởng của triết học
TK19 trở về trước
• Descarters: Thể xác và tâm hồn tồn tại độc lập và được gắn kết bởi tuyến Tùng.
• Chistian Wolff: Nhân chủng học = KH cơ thể + KH tâm hồn.
• Các nhà sinh vật học, vật lý học
KH độc lập
• Những năm 70 của TK19.
• 1879: Wihelm Wundt, phòng thực nghiệm tâm lý, cha đẻ của TLH hiện đại.
• Hóa học, Vật lý học và Tâm lý học.
• Đối tượng nghiên cứu là: ý thức.
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Tuyến Tùng
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Nửa đầu TK 19
1879
1880
Bắt đầu có tên gọi
Thành lập Viện Tâm lý học đầu tiên trên
thế giới
1889
1920
Các nhà TLH gặp nhau tại Paris
Trên thế giới có 100
phòng thực nghiệm tâm lý học
Trưởng thành, tách khỏi
sự phụ thuộc vào Triết học
W. Wundt thành lập phòng thực
nghiệm tâm lý đầu tiên trên thế giới
TK 18
2. Lịch sử hình thành và phát triển của TLH (tt)
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
3. Một số quan điểm TLH hiện đại
QUAN ĐIỂM
Hành vi
Gestalt
Phân tâm học
Nhân văn
Nhận thức
Hoạt động
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
3.1. Quan điểm hành vi
J.BJ.Waston
(1878-1958)
B.F.Skinner
(1904-1990)
E.C.Tolman
(1886-1959)
9/13/2016
3
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
3.1. Quan điểm hành vi (tt)
Hành vi
Ảnh hưởng đến đời sống
tâm lý
Bộc lộ đời sống nội tâm
Phương pháp “Thử-Sai”
S(Stimulation)-R( Reaction)
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
John Waston đã từng tuyên bố…
“Hãy cho tôi một tá trẻ em khỏe mạnh, phát
triển bình thường và thế giới của riêng tôi,
trong đó tôi có thể chăm sóc chúng và tôi cam
đoan rằng khi chọn một cách ngẫu nhiên một
đứa trẻ, tôi có thể biến nó thành một chuyên
gia bất cứ lĩnh vực nào-một bác sĩ, một luật
sư, một thương gia hay thậm chí một kẻ trộm
cắp hạ đẳng-không phụ thuộc vào tư chất và
năng lực của nó, vào nghề nghiệp và chủng
tộc của cha ông nó”.
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
3.2. Quan điểm Gestalt
• Do bộ 3 M.Wertheimer, K.Koffka và
W.Kohler sáng lập.
• Đặc trƣng của một hiện tƣợng tâm lý:
tính trọn vẹn, tổng thể, có cấu trúc hoàn
chỉnh và có tổ chức.
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
3.3.Quan điểm của Phân tâm học
Sigmund Freud
(1856-1939)
Carl Jung
(1875-1961)
Alfred Adler
(1870-1937)
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Tảng băng tâm trí
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Tỉ lệ giữa các phần
9/13/2016
4
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Cấu trúc nhân cách
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
3.4. Quan điểm nhân văn
Abraham Maslow
(1908-1970)
Carl Roger
(1902-1987)
Thân
chủ
trọng
tâm
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
3.5. Quan điểm nhận thức
• Tìm hiểu cách thức con ngƣời suy nghĩ,
hiểu và biết về thế giới bên ngoài.
• Ảnh hƣởng của cách con ngƣời nhìn
nhận về thế giới khách quan đến hành
vi
Jean Piaget (1896-1980)
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
3.6. Tâm lý học thần kinh
• Mối quan hệ
giữa các yếu
tố: di truyền,
sinh học và
hành vi
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
3.6. Quan điểm hoạt động
• Tiêu biểu: L.X.Vugotxki, X.L:
Rubinstein, A.N Leonchev,…
• “Trong tính hiện thực của nó, bản chất
con ngƣời là tổng hòa các mối quan hệ xã
hội”.
• Tâm lý con ngƣời đƣợc hình thành và
thể hiện trong hoạt động.
• Ý thức là sản phẩm cao nhất của hoạt
động con ngƣời
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
4. Đối tượng và nhiệm vụ của TLH
Đối tƣợng
Các hiện tƣợng tâm lý
Sự vận hành của các hiện tƣợng
này
4.1. Đối tượng và nhiệm vụ của TLH
9/13/2016
5
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
5. Bản chất, chức năng, phân loại
5.1. Bản chất các hiện tƣợng tâm lý:
• 5.1.1. Tâm lý ngƣời là sự phản ánh hiện thực
khách quan.
+ Phản ánh
+ Phản ánh tâm lý
+ Tính chủ thể
=> Tâm lý người là hình ảnh chủ quan về thế
giới khách quan, hình ảnh chủ quan này mang
tính sinh động và sáng tạo.
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Đặc điểm của phản ánh tâm lý
Tính trung thực
Tính sáng tạo
Tính tích cực
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Tính chủ thể thể hiện qua 3 đặc điểm
• Cùng một hiện thực khách quan tác động vào
nhiều chủ thể khác nhau => những hình ảnh
tâm lý khác nhau.
• Cùng một hiện thực khách quan tác động vào
một chủ thể trong thời điểm, hoàn cảnh, điều
kiện, trạng thái khác nhau sẽ cho ra những hình
ảnh tâm lý khác nhau
• Chủ thể là ngƣời đầu tiên trải nghiệm những
hiện tƣợng tâm lý, từ đó có thái độ, hành động
tƣơng ứng khác nhau đối với hiện thực.
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
5. Bản chất, chức năng, phân loại (tt)
5.1. Bản chất các hiện tƣợng tâm lý:
• 5.1.2. Tâm lý là chức năng của bộ não
+ Tâm lý ngƣời không phải là bộ não mà là
chức năng của bộ não.
+ Sinh lý: hình ảnh tâm lý là 1 phản xạ có
điều kiện (tiếp nhận, xử lý, đáp trả).
+ Não: não trƣớc, não giữa và não sau.
+ Phân vùng chức năng của não.
=> Não hoạt động theo hệ thống chức năng, tâm lý chỉ
nảy sinh khi có sự hoạt động của não.
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Phân vùng chức năng của não
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Hoạt động theo cơ chế bắt chéo
9/13/2016
6
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Chức năng của 2 bán cầu não
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Cấu trúc của Nơron
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Truyền tín hiệu của Nơron
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
5. Bản chất, chức năng, phân loại (tt)
5.1. Bản chất các hiện tƣợng tâm lý:
• 5.1.3. Tâm lý ngƣời có bản chất xã hội và có
tính lịch sử.
+ Thế giới khách quan, não bộ chỉ là
tiền đề.
+ Xã hội hóa ở những thời điểm, giai
đoạn lịch sử.
• 5.1.4. Tâm lý ngƣời là sản phẩm của hoạt
động và giao tiếp.
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
5.2. Chức năng của tâm lý
Chức năng
Định hướng
Điều khiển
Kiểm tra
Điều chỉnh
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
Nhiệm vụ nghiên cứu của TLH
Nghiên cứu các hiện tƣợng tâm lý.
Phát hiện các quy luật tâm lý.
Tìm ra cơ chế hình thành tâm lý.
Lý giải, dự báo hành vi, thái độ
Đƣa ra các giải pháp, ứng dụng trong lĩnh vực hoạt động
9/13/2016
7
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
5.3 Phân loại các hiện tƣợng tâm lý
t: ngắn
Rõ ràng
Quá trình
t: dài
Không rõ ràng
Trạng thái
Ổn định
Bền vững
Thuộc tính
•Nhận thức
•Cảm xúc
•Ý chí
•Chú ý
•Tâm trạng
•Xu hướng
•Năng lực
•Tính cách
•Khí chất
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
5.3. Phân loại các hiện tƣợng tâm lý (tt)
Hiện tƣợng tâm lý
Có ý thức
Chƣa có ý thức
Hiện tƣợng tâm lý
Sống động
Tiềm tàng
Hiện tƣợng tâm lý
Cá nhân
Xã hội
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
6. Phƣơng pháp nghiên cứu tâm lý học
Nguyên tắc
Quyết định luận
Hoạt động
Phát triển
Hệ thống
cấu trúc
6.1. Các
nguyên
tắc
phương
pháp
luận
nghiên
cứu Tâm
lý học
Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]
6. Phƣơng pháp nghiên cứu tâm lý học (tt)
Phương pháp
Quan sát
Điều tra
Phỏng vấn/trò chuyện
Trắc nghiệm
NC trường
hợp
Phân tích sản
phẩm
Thực nghiệm
6.2. Các
phương
pháp
nghiên
cứu Tâm
lý học