Bahasa Bima 1

54
BAHASA BIMA (NGGAHI MBOJO) Bagi yang tertarik atau sekedar ingin mengetahui bahasa Bima dibawah ini ada sedikit dari banyaknya kata2 dan kalimat bahasa Bima yang mungkin bisa membantu. Kamus kecil 1. au = apa 2. a'u = tangga 3. ao = lawan 4. ai = tali 5. ai(na) = jangan 6. ada = budak 7. aka = itu, di, tadi 8. ake = ini, sekarang 9. ama = bapak 10. ari = adik, belakang 11. ara = sini 12. amba = pasar 13. ambi = nyaman, siap2 14. ambi(na) = mungkin 15. asa = mulut 16. atu = plastik 17. ato = cocok, pasang, atur 18. ampa = angkut 19. ade = hati 20. ana = anak 21. awa = bawah 22. ba = bola, adzan 23. be = mana 24. bau = kenapa 25. bou = baru 26. boe = pukul 27. bui = siram 28. bune = bagaimana 29. bura = putih 30. bona = jelek 31. boru = potong(rambut) 32. bedebe = menggerutu

description

vvvvvvvvvvv

Transcript of Bahasa Bima 1

BAHASA BIMA (NGGAHI MBOJO)

Bagi yang tertarik atau sekedar ingin mengetahui bahasa Bima dibawah ini ada sedikit dari banyaknya kata2 dan kalimat bahasa Bima yang mungkin bisa membantu. 

Kamus kecil

1. au = apa2. a'u = tangga3. ao = lawan4. ai = tali5. ai(na) = jangan6. ada = budak7. aka = itu, di, tadi8. ake = ini, sekarang9. ama = bapak10. ari = adik, belakang11. ara = sini12. amba = pasar13. ambi = nyaman, siap214. ambi(na) = mungkin15. asa = mulut16. atu = plastik17. ato = cocok, pasang, atur18. ampa = angkut19. ade = hati20. ana = anak21. awa = bawah22. ba = bola, adzan 23. be = mana24. bau = kenapa25. bou = baru26. boe = pukul27. bui = siram28. bune = bagaimana 29. bura = putih30. bona = jelek31. boru = potong(rambut)32. bedebe = menggerutu33. caru = enak34. cepe = ganti35. capi = sapi36. caha = rajin37. cou = siapa38. cowa = bohong39. co'i = harga

40. co'o = lepas41. cola = bayar42. caki = tusuk43. cili = sembunyi (cili weki = sembunyi*untuk orang)44. cambe = jawab45. cumpu = habis46. ca'u = mau47. cau = sisir 48. ca ara/ wa'a ca ara = bawa kesini49. dei = dalam50. dou = orang51. dabae = jahat52. darere = gembel53. dahu = takut54. dama = pegang55. dumpa = tangkap56. daci = timbangan57. daro = liar58. daru = arang59. damaja = gak tau malu60. doho = duduk61. doro = gunung62. datupa = sembarangan, gak rapi63. dompo = potong64. disa = berani65. eli = suara66. fati = tikam67. fada = tawar68. fu'u = pohon, modal69. fiko = telinga70. fiki = pikir71. foka = patah72. fou = kejar73. fana = panah/ketapel74. fai = tetes*fai ura = gerimis75. gangga = rambut keribo, keriting76. gari = garis, mancung(hidung)77. gamba = gambar78. goro = mendengkur79. gaga = ntika80. haba = kabar81. horo = rontok82. honggo = rambut83. henca = hantu, setan84. honcu = lompat , loncat 85. hanta = angkat86. haka = retak87. hako = ganggu

88. hafa = hafal89. hiana = khianat90. huru hara = buru-buru91. i'a = mengumpat92. iu = merasakan, rasakan93. io/iyo = iya94. iha = rusak95. imbi = percaya96. ilu = hidung97. iwa = saudara98. indo = bukan99. inca = muat100. ina = ibu101. imba = ikut-ikutan, latah102. ipi = kencang, kencang103. ita = kamu(alus) dalam bahasa jawa sampean.104. jara = kuda105. jao = hijau106. janga = ayam107. ka'a = bakar108. ka ao = mengerti109. kai = pake, menggunakan (digunakan dalam kalimat seperti : mai

kai au? = datang pake apa?)110. kakai = suruh111. kala = merah112. kalai = memisahkan, sortir113. katuha = lebayyy114. katira = bikin kapok115. kahaba = mengabarkan116. kanari = pelan-pelan117. kaboro = kumpulkan118. kengge = pinggir119. kodi = geli120. kumpa = tangkap121. kampo = kampung122. kiro = kaku123. kanggica = teriak124. koro = marah125. karoro = karung126. ku'i = kiri127. karu'u = habisin, terakhir128. kambamba = corat-coret129. katantu = serius130. katufe = ngeludah131. kombi = nggak tau132. kataho = perbaiki133. kohi = pelit134. kolo =tewel

135. kari'i = burung136. lai(na) = bukan137. lu'u = masuk138. lo'o/leo = lempar139. lako = anjing140. longgo = longgar141. longa = kosong, pintar142. lowi = rebus143. lohi = muntah144. loa = bisa, pintar145. langga = langkah146. lapa = selokan147. lawa = pintu pagar148. lingi ade = kangen149. laipu = bukan150. mone = laki - laki151. midi = diam152. mai = ayok153. maru = tidur154. meci = sayang155. maki = capek, lelah156. mbai = busuk157. mbou = pamer158. mba'i = buaya159. mba'a = luka160. mbo'o = jatuh161. mbala = belang162. mbou = tenar, heboh163. mbali = kembali164. maja = malu165. maco = cangkul166. mboho = tumpah167. mangge = asam168. mbako = masak169. mbuku = bungkuk170. mbalo = lemas171. mbolo = bundar172. mbuda = buta173. mbadu = memar174. mpa'a = main175. mpore = gemuk176. mpena = pesek177. moti =laut178. made = mati179. monca = kuning180. mpeke = kurus181. makalai = yang lain182. masaki = sampah

183. me'e = hitam184. mudu = kebakaran185. nai(s) = besok186. na'e = besar187. ni'i = jijik188. noro = teguk, sedot189. nari - nari = pelan-pelan190. nggadu = kirim191. ngga'a = bakar192. nggaro = kebun193. nggori = selesai194. nggao = teriak195. ngge'e = tinggal(tempat)196. nawa = nyawa197. naru = panjang198. nira = bersih, rata199. neo = ringan200. nda'a = berdarah201. nda'u = jarum202. nda'u kaim = biarin203. nda'i = buat*nda'i au kaim? = buat apa?204. nono = minum205. ni'u = kelapa206. ne'e = mau207. ncau = terus208. ncao = berkelahi209. ncai = jalan210. ncari-ncua = nanggung211. nci'i = robek212. ntaru = kosong213. ndeu = mandi214. ntawi = mumpung215. ntangga = nyangkut216. ntanda = nonton217. ntara = bintang218. ntau = punya219. nami = kami220. ndai = kita221. ndadi = jadi222. ntadi = pelihara223. ntudu = pukul224. ntika = cantik225. ndaka = awas, sana226. nda'i =buat227. ndiha = rame228. nduha = runtuh, rubuh229. ndawi = bikin, buat230. ncewi = lebih

231. ncoki = sulit,susah, miskin232. ntau wara = kaya233. ncanga = cabang234. nggomi = kamu235. nconggo = hutang236. ngonco = rasanya asam237. ngau = hebat238. ngango = ribut239. ngemo =terbang240. ngenge = gigit241. nggahi/nuntu = bilang, ngomong242. nggawi = mancing243. nggange = cerewet, manja/cepat nangis244. ngao = kucing245. oi = air246. ou = panggil247. oto = mobil, antar248. olo = tarik 249. oru = musim250. oci = cepat251. ora = teriak252. o'o = bambu253. osa = lap 254. oko = nunduk255. ombo = tambak256. ongu = manja257. one / mone = sebutan untuk anak laki - laki 258. omba = (maaf) kemaluan perempuan259. owa = ungu260. paki = buang261. pocu = kentut262. pahu = wajah263. pohu = peluk264.

265.

266.

267.

268.

269.

270.

271.

272.

273.

274.

275.

276.

277.

278.

279.

280.

281.

282.

283.

284.

285.

286.

287.

288.

289.

290.

291.

292.

293.

294.

295.

296.

297.

298.

299.

300.

301.

302.

303.

304.

305. pao = suap306. pua = peras307. pa'a = pahat308. pi'i = tahan309. pe'e = pijit310. pa'i = pahit311. puru = bakar312. ponto = pantat313. piti = uang314. poro = pendek315. poku = balik316. peko = belok317. pili = sakit318. pana = panas319. paru = parut320. ru'u = buat, untuk321. pasa = pasang322. panta = pasang(tiang)323. ra'a = darah324. ri'i = tiang325. ro'o = raba326. re'e=(maaf) kemaluan laki2327. rai = lari328. rua(na) = katanya329. rama = ngesot330. ruma = tuhan331. rima = tangan332. raka = dapat333. ruku / riko = gerak334. rongko = rokok335. rungka = ganti336. ringa = dengar337. raho = minta338. rampa = merampas339. rumpa = ketemu340. rongga = sampai341. repo = repot342. repa = mboto343. rinta = tendang344. ringu =gila345. rangga = jantan346. santabe = permisi347. sakontu = membelakangi348. sara'a = semua349. sapa = seberang350. saki = kotor351. sampu = jorok, kotor

352. sai = mampir353. sia = dia354. supu = sakit355. sanca= gosok356. sundi = jalang357. siwe = perempuan358. soa = gila, stres359. sinci = cincin360. santuda = nyasar361. sarome = senyum362. sabua = satu363. sawa = ular364. simi = nyelam365. suncu = kesandung366. sarusa = gerah367. sombo = sombong368. sodi = tanya369. sepe = pinjam370. seke = sesak371. sarantudu = keselek372. sabua = satu buah373. tanta = guncangan374. ta'i = taik375. tio = lihat376. tu'u = bangun377. te'e = menampung378. tonda = injak379. tada = kelihatan380. tampara = panik381. topa = tampar382. tari'i = kencing383. toku = galak384. taha = tahan385. tapa = nyegat386. tampu'u = mulai387. taho = baik388. tahora = sudah, cukup389. tota =cincang390. tuka = sempit391. tendo = dangkal392. tenggo = kuat393. tinta = mendal394. ta .... (awa, ese ,ake ,dll ) = di .....395. uma = rumah396. uta = ikan397. upa = empat, injak398. u'a = pinang399. ura = hujan

400. uta mbeca =sayur401. umbu = kubur402. uri = minta403. ufi/ufe = tiup404. untu = numpuk405. wa'i = nenek406. wu 'u = cemburuan407. weha =ambil408. weli = beli409. woi = gigi410. wento = kaget411. wi'i = simpan412. weta = ngeluh413. waca = cuci414. wati (pu) = tidak,belum415. woku = lipat416. wali = lagi417. wou = bau418. winte = bengkak419. wolo = kapas420. wei = istri421. wau (ra) = sudah422. wika = membelah423. wontu = muncul424. weki = anggota425. wale asa = bawel, cerewet426. wo'o = leher

Orang

1. nahu = aku2. nggomi/ngomi = kamu3. ndaiku = saya4. ndaimu = anda5. ita = sampean(halus)6. ndai dohomu = kalian(halus)7. sia doho = mereka8. nami = kami9. ndai = kita

Waktu

1. ama sidi = pagi2. ama rai = siang3. ama mbia = sore4. ama ngadi = malam5. sabala ai = semalaman6. sambia ai = seharian

7. kande(na) = barusan8. aka(na) = tadi9. ai nai = hari10. wura = bulan11. mba'a= tahun12. ura ai = musim hujan13. mpana ai = musim panas14. busi ai = musim dingin

Angka

1. = ica*sabua2. = dua3. = tolu4. = upa5. = lima6. = ini7. = pidu8. = waru9. = ciwi10. = sampuru

Kalimat tanya

1. Bune Haba? = Apa kabar?2. Wunga au? = lagi apa?3. Au rawi? = lagi apa?4. Au rawi(mu)? = lagi apa kamu?5. Labo cou? = dengan sapa?6. wunga tabe nggomi? = lagi dimana kamu?7. bune ai dula? = kapan pulang?8. wara piti? = ada uang?9. tabe re? = dimana tuh?10. cou re? = siapa tuh?11. bune ai nika? = kapan  nikah?12. lao tabe? = pergi kemana?13. wau ngaha? = sudah makan?14. wati pu maru? = belum tidur?15. mbei ja nahu ni = kasih aq donk16. au mbani kaimu? = kenapa kamu marah?17. cou dou ne'emu? = siapa pacar kamu?18. tabe ncau lao kaimu? = kemana saja kamu pergi?19. kabuneku cara na loaku ma imbi? = gimana caranya agar kamu percaya?20. sabune co'i na? = berapa harganya?21. tabe na? = dimananya?22. sabae be na? = sebelah mananya?23. tabe uma-mu? = dimana rumahmu?24. tabe lao kai-sia? = pergi kemana dia?

25. fiki au nggomi? = mikir apa kamu?26. pila mbua weha-mu? = berapa buah kamu ambil?

* Dalam bahasa bima kata "na" umunya berarti nya, tapi bisa juga dipakai hanya sebagai kata bantu dalam kalimat, seperti kata "ni", sedangkan kata "re"umumnya digunakan dalam kalimat tanya, sebagai kata pelengkap ata kata bantu, apabila tidak menggunakanya pun tidak mempengaruhi arti kalimat secara keseluruhan.*Kata "mu" atau "m" saja dibelakang kalimat atau kata maka berarti "kamu".

kalimat ajakan

1. mai lao lampa - lampa = ayo pergi jalan-jalan2. mai ngaha  = ayo makan3. mai tana'o nuntu mbojo = ayo belajar bahasa bima4. mai kanggori sara'a wau = ayo kita selesaikan semuanya5. mai lao ntanda = ayo pergi nonton6. mai ra = ayo dah

*Dalam kalimat ajakan umumya terdapat kata "mai", kata "ra" bermakna seruan, apabila tidak digunakan tidak mempengaruhi arti kalimat secara keseluruhan.

Kalimat pernyataan

1. wati loa maru = gak bisa tidur2. dahu ade = takut3. nahu lingi ade ta nggomi = aku kangen sama kamu4. nahu ne'e nggomi = aku cinta kamu5. nahu meci nggomi = aku sayang kamu6. samonto pahu nggomi ne'e deka maru = keingat wajah kamu kalo mau

tidur7. mawu ade = malas8. wati ca'u lao = gak mau pergi9. nggomi sawai = kamu pelit10. podana wati = sumpah gak11. nggomi ca'u cowa = kamu suka bohong12. ain nangi wali = jangan nangis lagi13. lao dula ra = pulang sana14. ain ngaha kamboto = jangan makan banyak-banyak15. na'e mpore ja siwe aka = gendut cewek itu16. mpeke mango ja mone aka = kurus kering cowok itu17. kabua weki = dandan18. ntika ja siwe aka = cantik sekali cewek itu19. na'e wu'u = cemburuan20. ain dahu wara nahu =jangan takut ada aku21. poda nahu wati wara kodiku = sumpah aku gak pernah kecentilan22. aina wi'i paki nahu = jangan tinggalkan aq23. nahu wati loa mori watisi wara nggomi = aku gak bisa hidup tanpamu

24. wunga mpa'a ba = lagi main bola25. siwe kodi = perempuan gatal26. mone kodi = laki2 gatal