Caballero, Jeromie RutamolaTagapaglathala

YUNIT II

Ang Bagong Alpabetong Pilipino

Ang abakada ay binubuo ng dalawampung letra, limang patinig; ang a, e, i, o at u at labin limang katinig; ba, ka, da, ga, ha, la, ma, na, nga, pa, ra, sa, ta, wa at ya. Samantala, napag-isip-isip ng dalubwika na hindi lamang ang mga letra ng ABAKADA ang kulang o kapos, bagkos ang wikang Pilipino mismo na talagang walang panumbas sa mga katawagang agham at teknolohiyang kaunlarang sadyang banyaga.

Ang Bagong Alpabetong Pilipino

Kaya naman para umayon sa mga kaunlarang ito na mamodernisa at maintelektwalista ang wikang Pilipino. Ang tanging naging paraan ay ang pang hihiram ng mga letrang katulad ng ñ sa salitang kastila at c, f, j, q, v, x at z sa alpabetong ingles, nabuo ang bagong alpabetong Pilipino na ngayon ay mayroon ng dalampu’t walong letra na kung bigkasin ay sa tawag-ingles maliban sa ñ na tawag kastila.

ABAKADA

Ang Bagong Alpabetong Pilipino

Cañao Hadji

VakulSif Azan

Wikang Etniko sa Pilipinas

Ang kaunlarang ating inaangkop sa ating kultura ay pawang hiram mula sa ibang bansa dahil sila ang mas nakahihigit tumuklas at nagpalawak dalawang nasabing larangan, sila ang lumikha ng mga salitang teknikal kaya sa kanila natin hinihiram.

Ang Panghihiram ng Salita

Ang mga sumusunod ay ang mga itiknakda ng Komisyon sa Wikang Pilipino sa pagbaybay ng hiram na salita. Ginawa ito dahil sa karamihan sa atin ay binabaybay nalang ang mga hinihiram na salitang ingles sa ispeling sa Pilipino o direktang panghihiram kagaya ng eskul, inginer atpb. Ngunit ito ay mali. Pano nga ba ang tama? Simulan na natin sa unang pamamaraan.

Patnubay ng Panghihiram

Ang unang pinagkukunan ng mga salitang maaring matumbas ay ang leksyon ng kasalukuyang Pilipino.”

Halimbawa:rule – tuntunin

ability – kakayahanskill – kasanayaneast – Silanganwest – Kanluran

railroad – daangbakal.

Maaaring kumuha o gumamit ng mga salitang mula sa ibang katutubong wika ng bansa.”

Halimbawa:Pinakbet, dinengdeng, cañao, bana, imam, hadji.

Sa panghihiram ng salita na mayroon sa ingles at sa kastila, unang preperensya ang hiram sa kastila. Inaayon, manapa’y hinahawig sa bigkas ng salitang kastila ang baybay sa Filipino.Halimbawa: Ingles Kastila Filipino Check Cheque Tseke Liter Litro Litro Liquid Liquido Likido Education Educacion Edukasyon.       

Ngunit kung walang katumbas sa kastila o kung mayroon man at maaaring hindi maunawaan ng nakararami, hinihiram ng tuwiran ang katawagang ingles at binabaybay ito sa urihinal alpabeto, hangga’t maaari o ayon sa mga sumusunod na paraan.

Ang mga salitang banyaga o hiram na ang pagbasa at pagbaybay ay pareho sa Pilipino ay maaaring hiraming ganap

Salitang Banyaga FilipinoReporter ReporterEditor EditorSoprano SopranoAlto AltoMemorandum Memorandum

Ang mga salitang banyaga o hiram na naiiba ang ispeling sa bigkas ay maaaring hiramin ayon sa simulating kung ano ang bigkasay syang sulat at kung ano ang sulat sya ang basa.” Salitang Banyaga Filipino Control Kontrol Meeting Miting

Leader Lider Teacher Titser Nurse Nars

Score Iskor

Gayon pa man, may ilang salitang hiram na maaaring baybayin sa dalawang kaanyuan, ngunit kailangan ang kustensi sa paggamit.

Barangay – BaranggayKongreso – Konggreso

Angulo – AngguloTango – Tanggo

Kongregasyon – KonggregasyonBingo – Binggo

May mga salita sa ingles o sa iba pang banyagang salita na lubhang di-konsistent ang ispeling o lubhang malayo ang ispeling sa bigkas.

Maaaring hayaan na muna sa orihina na anyo o panatilihin ang ispeling ng mga hiram na salita na kapag binaybay sa ayon sa alpabetong Filipino ay mahirap mabakas ang orihinal na ispeling

Halimbawa:Coach, Rendezvous, Sausage, Pizza Pie, doughnut.

Maaaring hiramin ng walang pagbabago ang mga salitang pang-agham at teknikal.

HalimbawaCalcium, Quartz, X-ray, Visa, Flourine.

Hinihiram ng walang pagbabago ang mga simbolong pang-agham

Halimbawa:Fe (bakal), H2O (tubig), C (uling o karbon), NaCl (asin), ZnO (zinc oxide)

Sa pagsulat ng mga katutubong salita atmga hiram na karaniwang salita na nagsimula na sa sistema ng pagbaybay sa wikang pambansa ay sundin parin kung ano ang pagbigkas ay syang sulat at kung anong sulat ay syang basa.

kalye (c,ll), bapor (v), kahapon (c,j) sigarilyo (c, rr, ll) nars (u,e)

Jeromie CaballeroBACHELOR OF SECONDARY EDUCATION II