Back In The USSR - GFSIS · Back In The USSR biZina mayaSvili roki – Tanamedrove teqnologiebis...

15

Transcript of Back In The USSR - GFSIS · Back In The USSR biZina mayaSvili roki – Tanamedrove teqnologiebis...

44

musika

Back In The USSRbiZina mayaSvili

roki – Tanamedrove teqnologiebis musika. bgera, romelic aRagznebs. bgera,

romlis gamoc adamianebi stadionebs avseben. bgeraTa kombinacia, romelic eTeris

udides nawils ikavebs da nebismieri feris, sqesis da asakis adamians aiZulebs, Tun-

dac gaucnobiereblad, aayolos fexi mis taqts.

dRes cotas Tu sjera iluziis, rom rokmusikas msoflios Secvla SeuZlia. ma-

gram albaT aravis epareba eWvi, rom am musikiT bevri dadebiTi Sedegis miRweva Sei-

Zleba.

Tavidan, 50-ian wlebSi, es iyo axalgazrdebis musika – mxolod gasarTobi. is

Tundac mxolod imitom unda gyvareboda, rom ufrosebs sZuldaT.

`bitlzis~ Semdeg is mniSvnelovani gaxda. xalxisTvis rokmusikosebi gadaiqcnen

poetebad, winaswarmetyvelebad, politikosebad. roksamyarom irwmuna Tavisi Tav-

is, TviTdajerebuli gaxda.

dRes is institutia, ramdenimemiliardiani industria. is gansazRvravs modas,

aviTarebs eleqtroteqnikas, qmnis samuSao adgilebs axalgazrdebisTvis.

roca es ambebi daiwyo, saqarTvelo sabWoTa imperiis nawili iyo da aqamde mx-

iaruli xmauris nacvlad sabWoTa ideologiis mier mravalgzis CaxSobili radio-

talRebi aRwevda.

45

yvelafers safuZveli meore msoflio omis Semdeg Caeyara. sabWoTa jaris

uricxv nadavls Soris iyo musikaluri mxatvruli filmi glen mileris orkestris

monawileobiT – `mziuri velis serenada~. am filmma udidesi gavlena moaxdina 50-

iani wlebis sabWoTa axalgazrdebis gemovnebis Camoyalibebaze. musika, Cacmuloba,

stili Zalian didxans darCa sabWoTa axalgazrdebis mTavar orientirad.

am stils saqarTveloSi yvelaze metad miuaxlovda politeqnikuri institutis

jaz-orkestri da vokaluri kvarteti. es iyo umkacresi informaciuli izolaciis

periodi: sabWoTa kavSiridan kosmosSi ufro advilad moxvdebodi, vidre sazRvar-

gareT; diskebi da Canawerebi saqarTveloSi praqtikulad ar Semodioda. musikalu-

ri informaciis erTaderT wyaros lamfuri radiomimRebebi warmoadgenda. am ra-

diomimRebebTan Cacucquli musikosebi mosmeniT imaxsovrebdnen da ase mihqondaT

msmenelamde melodiebi.

mogvianebiT xdebian popularulebi elvis presli, pol anka, rei Carlzi. Tumca

isini moeqcnen italieli mozardis robertino loretis CrdilSi, romelic fal-

cetiT* mReroda sentimentalur simRerebs.

moTxovnileba popCanawerebze Zalian swrafad izrdeboda; magnitofonebi da

diskebi ki Zalian cota iyo. aman gamoiwvia iseTi fenomenis gaCena, rasac `neknebis~

diskebs eZaxdnen. es gaxldaT namdvili rentgenis suraTebidan kustarulad damza-

back in the ussr

`mziuri velis serena-da~ – kadri filmidan da filmis sareklamo plakati

* falceti – (ital. falsetto) 1. momRerlis xmis gansakuTrebiT maRali regis-tris bgera. 2. mamakacis Zalian wvrili, qaliseburi xma.

46

debuli firfitebi, romlebzedac imdroindeli

hitebi iyo Cawerili.

60-iani wlebis saqarTvelodan sazRvargareT Zir-

iTadad `suxiSvilebi~, sportsmenebi da Tanamdebobis

pirebi dadiodnen. swored maTi Camotanili diskebis

imedad iyo maSin saqarTvelos axalgazrdobis didi

nawili. cxadia, isini sazRvargareT rokenrolisT-

vis ar dadiodnen, magram dasavleTidan tansacmelT-

an erTad aralegaluri literatura, Jurnalebi da

diskebic Camodioda.

am Jurnalebidan uxarisxod gadaRebuli fotoebi

zogierTma moyvarulma fotografma Semosavlis wy-

arod gaixada. im xanebSi Tbilisis skolebTan mori-

geobdnen fotosuraTebis gamyidvelebi, romelTa

jibeSi gadadioda mowafeTa mokrZalebuli sauzmisT-

vis mSoblebisagan gamoyofili 10-kapikianebi. fun-

TuSebis da sosisis sanacvlod gogonebi msaxiobebis,

biWebi ki gitariani biWebis fotoebs iRebdnen, rom-

lebsac jadosnuri saxeli – the beatles – ewera. male

am gitariani biWebis aslebi TbilisSic gamoCndnen da

isini Segnebulad Tu gaucnobiereblad Seecadnen re-

alur cxovrebaSi Tu ara, sazogadoebis mentalitet-

Si mainc moexdinaT revolucia.

es biWebi Tbilisis gareubnebis WuWyian klubeb-

Si marTavdnen koncertebs, sadac ara marto ingli-

surenovan simRerebs, aramed sakuTar, qarTulenovan

kompoziciebsac asrulebdnen. am koncertebs axal-

gazrdobis iseTi raodenoba eswreboda, qarTuli

rokis dRevandel varskvlavebs rom arc daesizmre-

baT.

es iyo kulturuli revoluciis qarTuli varian-

ti. es revolucia dasavleTSi damTavrebuli iyo. iq

roki ukve gamosuli iyo gareubnebis klubebidan da

prestiJul scenebze abijebda. gareubnebis quCebs

ki memarcxene ideebiT Sepyrobili axalgazrda radi-

kalebi daepatronen da moiTxovdnen im burJuaziuli

Rirebulebebis ganadgurebas, romliskenac ase miis-

wrafoda Cveni axalgazrdoba. amerikaSi hipebis moZ-

raoba piks aRwevda, berlinSi socialisturi ideebi

ibadeboda, parizSi studenturi barikadebi igebo-

da, praRaSi barikadebs sabWoTa tankebi angrevdnen,

londonSi gaugonari musikaluri eqsperimenti tar-

elvis presli

musika

47

deboda.

popularuli musikis axali ideebi yvelaze ukeT

rokSi ganxorcielda; roki ki, ara imdenad wminda musi-

kaluri movlenaa, ramdenadac fenomeni, romelic cx-

ovrebis axal stils, axal eTikas, axal azrovnebas

gvTavazobs.

cxadia, sabWoTa ideologias es yvelaferi ara-

viTar SemTxvevaSi ar awyobda. imitomac axSobdnen

`amerikis xmaze~ vilis kanoveris, xolo bbc-ze seva

novgorodcevis musikalur gadacemebs. swored amito-

mac sabWoTa axalgazrduli presa (qarTulze lapara-

kic zedmetia) ar anebivrebda yuradRebiT dasavleTis

rokvarskvlavebs. sul ramdenime gamoxmaureba, isic

iseTi saxelgatexili rubrikebiT, romlebsac `maTi

zne-Cveulebani~, `dacemis kultura~, `riT erTobian~

an raRac msgavsi uazroba erqvaT.

am ideologiuri wnexis miuxedavad, informacia ax-

algazrdobamde mainc aRwevda. xalxma iswavla daxSu-

li radiogadacemebis mosmena, xazebs Soris kiTxva;

TbilisSi vrceldeboda Canawerebi, Semodioda diskebi,

tardeboda aralegaluri rok-koncertebi; xelmisaw-

vdomi xdeboda maSindeli Tavisuflebis simbolo – jin-

si. biWebi uSvebdnen Tmebs, ris gamoc milicia devnida;

gogonebs Sarvlebis gamo leqciebze ar uSvebdnen.

Tbilisi, 1970-ani wlebi

back in the ussr

48

aseT fonze xelisufleba xels uwyobda oficialuri popularuli (saestradod

monaTluli) musikis ganviTarebas, romelsac rokTan saerTo mxolod instrumen-

tebi Tu hqonda. miuxedavad imisa, rom am musikam saqarTveloSi iseTi maRalpro-

fesiuli Semsruleblebi gaaCina, rogorebic iyvnen ansamblebi `orera~, `dielo~,

`iveria~ da `75~, is mainc Zalian Sors idga im fenomenisgan, romelmac dasavleTSi

kulturuli gadatrialeba moaxdina.

pirvel yovlisa, es ar iyo musika, romelic Taobebs daapirispirebda: mas erT-

nairi warmatebiT usmendnen rogorc mamebi, ise Svilebi da, Tqven warmoidgineT,

bebiebic ki; es iyo musika, romelic arafers geubneboda da arc arafers giyveboda;

da rac arcTu Zalian umniSvneloa – am musikis TanxlebiT cekva ar SeiZleboda.

ZiriTadad am mizezebis gamo qarTul saestrado musikas ar hqonda araviTari

Sansi gamxdariyo axalgazrduli kulturis fenomeni. saqarTvelo aSkarad ganic-

dida namdvili, scenaze Sesrulebuli rokis deficits. cocxal rokTan miaxloebis

saukeTeso saSualebas socialisturi qveynebidan Camosuli popjgufebi warmoad-

gendnen, romlebic faqtobrivad rokis parodiad unda migveRo.

saqarTvelos axalgazrdebs sWirdebodaT sakuTari gmiri. gmiri sakuTari

qveynidan, sakuTari qalaqidan, sakuTari ubnidan, sakuTari wridan. biWi, romelic

avtomativiT moimarjvebda gitaras da daupirispirdeboda siyalbes. biWi, romel-

ic maT yvela kompleqss mouxsnida.

dRes Znelia Tqma, vin iyo is biWi, romelmac am ormocdaaTiode wlis win saqarT-

veloSi pirvelma daiWira xelSi eleqtrogitara. pretenzias am biWobaze dRes bev-

ansambli `bermuxa~

musika

49

ri acxadebs. am SemTxvevaSi pirovnebas ar aqvs mniSvneloba. ufro mniSvnelovania is

didi interesi, rac qarTvelma axalgazrdebma gamoxates rokmusikisadmi.

am musikis Semoqmedi iyvnen qarTuli rokis pirveli Taobis warmomadgenlebi:

baCi qitiaSvili, valeri koCarovi, miSa fofxaZe, vova mogelaZe, daTo SuSania, mao

(Tamaz kapanaZe), ilia zautaSvili, rezo CaCxiani, daTo sulaqveliZe, saSa da gogi

gociriZeebi, vova gonCarenko, alik dunaiski, zura yifSiZe, gia eZgveraZe da sxvebi.

SeiZleba maTi maSindeli teqnikuri aRWurviloba, instrumentebi da Sesrulebis

done ususurad gamoiyurebodes, magram rom ara es pionerebi, roki saqarTveloSi

kidev didxans darCeboda importul produqtad. Cveni rokerebidan yvelaze asako-

vani qarTuli rokis legendad monaTluli baCi qitiaSvilia. is albaT erTaderTia

(umniSvnelo gamonaklisebis garda), visac dRemde ar uRalatia Tavisi gitarisTvis.

namdvili, eqvssimiani gitara baCim pirvelad 14 wlis asakSi, 1960 wels ima sumakis

koncertze naxa. mezobls, bebiamisis patefonis da radio `rekordis~ daxmarebiT

moaxerxa Tavisi gitaris `denTan mierTeba~. pirveli basgitara ki gadaxerxili

Svidsimiani gitarisgan daamzada. 1962 wels 200 maneTad SeiZina (es im droisaTvis

sakmaod mniSvnelovani Tanxa iyo) iugoslaviidan Camotanili gitara.

dRes veravin uaryofs im did rols, romelic Seasrula baCis jgufma, legend-

arulma `bermuxam~, qarTuli rokis istoriaSi. `bermuxa~ pirveli seriozuli da

back in the ussr

50

gabeduli nabiji iyo – roki da Tanac qarTul

enaze! magram roki xom yovelTvis ufro meti

iyo, vidre musika! Cacmuloba, varcxniloba, cx-

ovrebis stili – yvelaferi gamomwvevi unda yo-

filiyo.

ai, rogor ixsenebs baCi qitiaSvili 60-iani

wlebis Suaxanebs: `Cvens garegnobaze Rizian-

debodnen. namdvili jinsebi TbilisSi sul ram-

denimes gvecva. vxexavdiT da ise davdiodiT.

montinis quCaze iyo hipebis patara jgufi,

fexSiSvelebi dadiodnen. bevr winaaRmdegobas

vawydebodiT. ubnis rwmunebuli mafrTxilebda,

SeiWeri Tma da daanebe Tavi musikas, eg ra kaci saqmeao. pirvelad 1966 wels

dagviWira da Tmebi gadagvparsa~.

im dros sakuTari Canaweris gakeTebaze ocnebac gamoricxuli iyo. sazo-

gadoebasTan urTierTobis erTaderT gzas naxevrad oficialuri koncertebi

warmoadgenda. `es koncertebi ki ara, brZola iyo, – ixsenebs baCi. – momswre var,

Tu rogor iCxrikeboda mTeli darbazi koncertis dros da xSirad Cvenc zed mi-

vuyolebivarT. erTxel zestafonSi milicieli momadga da miTxra: `modi aq, biWo,

yvelaferi Seni bralia, Sen agiJeb amaT!~ cxakaiaSi kinaRam milicia da xalxi Seejax-

nen. milicias koncertis CaSla undoda. roca mixvdnen, rom ver gaitandnen Tavisas,

miTxres: `daukari, oRond koncerti Cumad Caatare~. analogiuri situacia iyo aba-

SaSi, qobuleTSi, baTumSi. TbilisSi es damokidebuleba yvelaze mZafrad iyo ga-

moxatuli.

baCi pirveli iyo, magram es imas ar niSnavs, rom masze axalgazrda Taobas prob-

lemebi naklebi hqonda. daTo SuSanias pirveli Sexvedra rokenrolTan 1964 wels

moxda: cnobilma xelburTelma jemal cercvaZem daTos biZaSvils `bitlzis~ diski For sale Camoutana. miSa fofxaZis `telefunkeniT~ SabaTobiT `amerikis xmaze~ vi-

lis kanoveris gadacemebs usmendnen. 14 wlis iyo, roca Tanaskolelma goga orjon-

ikiZem basze dakvra SesTavaza. jgufi, romelic `bitlzis~ da `rolingstounzis~

hitebs ukravda, usaxelod arsebobda. daTos skolaSi im dros meore jgufic iyo,

romelsac ̀ kontrasti~ erqva. iq ilia zautaSvili pionerul dolze ukravda. orive

jgufis wevrebi xSirad ikribebodnen mis binaSi. mere iyo universiteti – fizikose-

bis klubi sardafSi. iq daTo axal jgufSi ukravda daTo sulaqveliZesTan erTad.

im periodSi daTos jgufma valeri koCarovis `qold fleimTan~ erTad pirveli

koncerti gamarTa eleqtrodepos klubSi. amas mohyva koncerti 31-e qarxnis klub-

Si da liloSi. am koncertebs mTeli Tbilisi eswreboda. 1973 wels Zveli kinostu-

diis darbazSi daigegma rokkoncertis Catareba. imdeni xalxi movida, rom stadi-

ons gaavsebda. plexanovis prospeqti gadaketes. kinostudiis direqtors SeeSinda

– daamtvreven yvelaferso. xalxi miliciam gayara.

daaxloebiT igive gza ganvlo daTo SuSanias Taobis nebismierma rokmusikosma.

Tamaz kapanaZe, romelsac melomanebi `maos~ metsaxeliT icnobdnen, rokenrols 14

baCi qitiaSvili

musika

51

wlis asakSi eziara: misi erT-erTi da suxiSvilebSi cekvavada da `bitlzis~ diski

Camoutana. tradiciuli kariera: TviTnakeTi gitara, skolis jgufi, musikaluri

radiogadacemebi dasavleTidan, politeqnikuris jgufi... sxvebTan SedarebiT bed-

ma gauRima, radgan institutis xelmZRvaneloba sakuTari orkestrisTvis aparatu-

ras socialistur qveynebSi yidulobda. 70-iani wlebis SuaxanebSi Zalian gaizarda

maos jgufis popularoba. amis gamo uSiSroeba gamudmebiT uTvalTvalebda biWebs.

mao: `imis gamo, rom sxva mxriv `sufTebi~ viyaviT niWieri biWebi – orkestris wev-

rebi, verafers gvibedavdnen. erTxel institutis partkomSi gamomiZaxes: Tqveni

musika burJuaziulia da filarmoniis komisia gadawyvets iarsebebT Tu arao. komi-

siis reaqcia saSineli iyo; ayvirdnen, daxureT, gaauqmeT es jgufio. mxars mxolod

gogi cabaZe gviWerda; igi xeliTac ki gaiwia komisiis wevrebze~.

im xanebSi TbilisSi ukve arsebobda ramdenime met-naklebad profesiuli rok-

jgufi. maT Soris iyo `kontrasti~. is sxva

Tbilisuri jgufebisgan ZiriTadad ori

ramiT gamoirCeoda: es iyo ritmenbluzze

orientacia da ukompromisoba. jgufs sain-

tereso Semadgenloba hqonda: miSa fofxaZe,

malxaz CaxnaSvili, vova mogelaZe da iliko

zautaSvili. angloamerikul simRerebTan

erTad, qarTul teqstebze Seqmnil sakuTar

nawarmoebebsac asrulebdnen. `kontras-

tisTvis~ formasTan erTad didi mniSvnelo-

jgufi `anarekli~

robi kuxianiZe

back in the ussr

52

ba hqonda ideologias, amitomac jgufi arasdros wasula kom-

promisze da ar miuRia monawileoba komkavSirul-filarmoniul

RonisZiebebSi. amis gamo jgufs scenas ar aZlevdnen. erTaderTi

iyo gaioz kandelaki, romelic baraTaSvilis xidis qveS arsebul

klubSi aZlevda gamosvlis saSualebas. iqac yofila SemTxveva,

roca xelis SeSlis mizniT, uazro braldebiT, aparatura dapatim-

rebuliao, koncerti CauSliaT. albaT, amitom jgufi male daiSa-

la. jgufis wevrebi sxvadasxva gziT wavidnen: malxaz CaxnaSvilma

musika miatova; iliko zautaSvili dRes popularuli mxatvaria;

miSa fofxaZem ramdenime jgufi gamoicvala, mere filarmoniaSi

wavida, bolos ki gaiqca sabWoTa kavSiridan. igi `amerikis xmis~

qarTul redaqciaSi muSaobda luka beTanelis saxeliT. dRes igi

isev samSobloSia da sasuliero piria. erTaderTi vova mogelaZe

darCa rokSi: 80-ian wlebSi man Seqmna qarTuli rokis istoria-

Si yvelaze profesiuli jgufi `bluz mobili~ da masTan erTad

warmatebiT moiara dasavleTi evropa. ai, rogor ixsenebs 70-iani

wlebis dasawyiss iliko zautaSvili: `totaluri nadiroba iyo

grZel Tmebze – an daniT aWridnen, an uwvavdnen. erTxel mome-

parnen uknidan da Tmaze sanTebeliT momikides cecxli. erTxel

sastumroSi wamikides, erTxel – quCaSi. mere miliciaSi mivyavdi.

es Cawyobili fandi iyo~.

im periodSi ukompromisobiT gamoirCeoda qarTuli rokis

kidev erTi kolorituli figura, – valeri koCarovi. miuxedavad

imisa, rom Zalian popularuli iyo da garSemo uamravi xalxi ex-

via, valeri faqtobrivad yovelTvis marto iyo – Seqmnida xolme

ritmenbluzi – sasim-Rero-sacekvao Janris musikaluri stili, efuZneba 1930-1940-iani wlebis bluzisa da jazis mimrTulebebs. termini damkvidrda 1940-iani wlebidan da aRniSnavs aSS-is Savkaniani Sems-rulebeli musikosebis popularul mimarTule-bas, romelsac erwymis sacekvao ritmis elemen-tebi.

iliko zautaSvili

miSa fofxaZe da vova mogelaZe

musika

53

jgufs, mere maleve daSlida. sul ZiebaSi iyo da daukmayofileblobis grZnoba ar

asvenebda. misi jgufebidan aRsaniSnavia `kvadrati~, romelic mZime roks asruleb-

da, bitlomanuri `blici~ da cold Flame. 70-iani wlebis dasawyisSi `kvadratis~ Tma-

moSvebuli wevrebi faqtobrivad Soks gvridnen Tbilisel obivatelebs. saqme iqam-

dec ki midioda, rom maTi portretebi gamofenili iyo miliciis stendze, warweriT

– `eseni arcxvenen Cvens qalaqs~.

70-iani wlebis dasawyisSi `kvadratTan~ megobrobda jgufi, romelSic gamodi-

odnen daTo sulaqveliZe, daTo SuSania, saSa gociriZe da merab merabiSvili. es ori

jgufi erTad atarebda koncertebs. daTo sulaqveliZe im dros ase ixsenebs: `li-

los erT-erTi koncertis Semdeg komkavSiris qalaqkomSi dagvibares. mosaxleobis-

gan saCivari miviReT – es ra morfinistebi, planistebi da antifaSistebi iyvneno (es

ukanaskneli zedmetad faSists gulisxmobda)~.

koncertis Semdeg axalgazrdebi iago dekanoziSvilis (dRes cnobili oqromWede-

lia) barSi ikribebodnen, romelic sardafSi hqonda gaxsnili. es adgili uferuli

qalaqisTvis erTgvar oaziss warmoadgenda. saubrobdnen musikaze, xelovnebaze;

azrTa gacvla-gamocvliT ivsebdnen informaciul vakuums. rokma am axalgazrdebs

msoflmxedveloba Seucvala. isini musikis saSualebiT ifarToebdnen horizonts:

swavlobdnen inglisurs, gatacebuli iyvnen aRmosavluri filosofiiT, ecnobod-

nen meoce saukunis moazrovneebs, miTologias da, rac mTavaria, eziarebodnen Ta-

visuflebis suls.

back in the ussr

54

rusi mwerlisa da publicistis, literaturis dargSi nobelis premiis laureatis aleqsandre solJenicinis mxatvrul-isto-riuli nawarmoebi `arqipelagi gulagi~ wlebis manZilze iyo akrZaluli sabWoTa kavSirSi iseve, rogorc solJenicinis mTe-li Semoqmedeba. romani efuZne-ba TviTmxilvelTa werilebs, mogonebebsa da monaTxrobs, aseve Tavad avtoris pirad gamocdile-bas da aRwers 1918-1956 wlebis sabWoTa represiul sistemas. a. solJenicinma nawarmoebi daw-era1958-1967 ww-Si, cenzurisagan malulad da gamoaqveyna 1973 wels parizSi. Tavad mwerals1974 wels, rogorc `samSoblos moRa-lates~, CamoarTves moqalaqeoba da gaaZeves sabWoTa kavSiridan. `perestroikasTan~ erTad Ser-bilda sabWoTa xelisuflebis damokidebuleba a. solJenicinis mimarT. 1991 wels mas aRudgines ssrk-is moqalaqeoba. igi samSob-loSi 1994 wels ojaxTan erTad dabrunda. a. solJenicini garda-icvala 2008 wels, 90 wlis asakSi.

totalitaruli reJimis dros Tavisufleba ise Sors

iyo, rom misken swrafvis gamoxatuleba dRes sasacil-

odac ki gamoiyureba. erTi biWi, magaliTad, fineTSi

leninis plakatebs agzavnida da iqidan diskebs iRebda.

erTxel miSa fofxaZes da daTo sulaqveliZes cota xniT

solJenicinis `gulagi~ CauvardaT xelSi. erT Rames fo-

toebze gadaiRes, meore Rames or egzempliarad dabeWd-

es, mesame Rames waikiTxes da dawves. ai aseTi didi SiSi iyo

reJimis mimarT.

aseT cxovrebas bevri ver egueboda. amitomac gaiq-

ca miSa fofxaZe. is pirveli rokemigranti iyo saqarT-

velodan. Semdeg mas kidev bevri mihyva, magram maT epoqis

Sesabamisad es ufro civilizebuli meTodebiT moaxerx-

es.

ai, aseTi fizikuri, fsiqologiuri da moraluri wnex-

is qveS viTardeboda qarTuli roki 70-ian wlebSi. arc

aris gasakviri – sabWoTa kavSirSi gamefebuli totali-

taruli reJimi Sedioda uZraobis saxeliT cnobil axal

fazaSi.

cnobili Teoretikosi jasperi miiCnevs, rom `axalgaz-

rdoba, romelic ejaxeba TviTdamkvidrebis problemas

bakur burduli da qiSo glunCaZe

musika

55

da ar iRebs winaparTa faseulobebsa da avtoritets, masobrivi komunikaciis yve-

la formidan irCevs musikas, rogorc TviTgamoxatvisa da sakuTari Tavis moZeb-

nis gzas~. musikas agreTve adamianTa darazmvisa da gaerTianebis rolic miewere-

ba.

cxadia, es yvelaferi Zalian kargad icodnen totaluri SezRudvebisa da si-

cruis sabWoTa ideologebma, romlebic cdilobdnen maqsimaluri informaciuli

vakuumi SeeqmnaT sazogadoebisTvis. dasavleTidan ris vaivaglaxiT Semotanil

oriode disks sabWoTa kavSiri sakuTari produqciiT upirispirdeboda. Cveni

musikaluri maRaziebi savse iyo gramfirfitebiT, magram an ra iyo zed Cawerili, an

rogor iyo Cawerili, an ra ydebi hqonda?! xmis Caweris industriis monopolistis,

`melodiis~, gamoSvebuli firfitebis ydebs, damoukideblad musikaluri masal-

isa, amSvenebda feradi rgolisebri spiralebi, gvirilebi an levitanis* sevdiani

Semodgomis peizaJebi. rac Seexeba musikas, is Zalian Sors iyo axalgazrduli kul-

turisgan.

amis miuxedavad, yofil sabWoTa kavSirSi saqarTvelo gaxda pirveli respub-

lika, sadac gaxurebuli uZraobis periodSi, 1980 wels, Catarda namdvili rok-

festivali. am RonisZiebaze mTeli sabWoeTidan TbilisSi Camovidnen jgufebi,

romelTa did nawils sabWoTa ideologia ar aRiarebda da ufro metic – sdevnida.

cnobili rokkritikosis, artiom troickis azriT es iyo yvelaze mniSvnelovani

movlena sabWoTa rokis istoriaSi. festivalze filarmoniul da kulturis saxlis

jgufebTan erTad gamodiodnen namdvili andergraundis warmomadgenlebi. festi-

vali iqca sabWoTa araoficialuri rokkulturis kulminaciad – mis Semdeg bevri

ram Seicvala. sainteresoa, rom am festivalze iyo peterburguli jguf `akvari-

umis~ yvelaze skandaluri gamosvla. roca jgufis liderma, boris grebenSCikov-

ma, mikrofonis sayrdeniT daiwyo gitaraze dakvra, xolo Semdeg scenaze gawva, Ji-

urim mTeli SemadgenlobiT datova filarmoniis darbazi. kulisebSi festivalis

* isaak levitani (1860-1900) – XIX saukunis meore naxevris warmoSobiT ebraeli rusi mxatvari, peiza-Jebis ostati.

back in the ussr

Bboris grebenSCikovi

56

aRSfoTebulma organizatorebma scenaze mimdinare movlenebi Seafases, rogorc

`homoseqsualizmis gamovlineba~. mSobliur qalaqSi dabrunebuli grebenSCikovi

samsaxuridan gaaTavisufles da komkavSiridan garicxes.

ruseTSi am festivals dResac sabWoTa vudstoks eZaxian. festivalisadmi in-

teresma cxadyo, rom am musikas CvenTan saintereso momavali unda hqonoda. da

marTlac, 80-iani wlebis SuaxanebSi saqarTveloSi wamoizarda rokmusikosebis meo-

re da bevrad TviTmyofadi Taoba. maT Soris aRsaniSnavia qiSo glunCaZe, lado bur-

duli da dada dadiani. amave Taobas ekuTnian irakli Carkviani da robi kuxianiZe,

magram maTi warmateba ufro damoukidebel saqarTvelosTan aris dakavSirebuli.

meore Taobas ufro momzadebul, `civilizebul~ sazogadoebasTan mouxda da-

pirispireba. Sesabamisad, daixvewa konfrontaciis meTodebi. Seicvala gmiris imi-

ji. wina planze wamoiwia bendenam, gadaparsulma Tavma, sayurem, jaWvebma, tyavebma,

metalis nakeTobam. brZola ufro gamZafrda. axalgazrdebs miliciasTan erTad

Tanatolebic ebrZodnen. aseTi damokidebuleba bevri musikosisTvis miuRebeli

aRmoCnda. qiSo, Tavis kinogmiris msgavsad (filmi `laqa~), arsebuli realobis msx-

verpli gaxda da amerikas Seafara Tavi. saqarTvelodan inglisSi gadabargda dad-

ac. misi sxvadasxva proeqtidan sazogadoeba yvelaze metad gaaRiziana pankjgufma

`taqsim~ socialurad aqtiuri teqstebiT.

cxovrebis stilis gamo qarTveli rok-musikosebidan yvelaze meti albaT lado

burduls `moxvda~. emociuri biWisTvis nebismieri pirobiToba miuRebeli iyo.

dawyebuli pirveli urTierTobiT rokkulturasTan (mamidamisis qorwilidan

`bitlzis~ abbey road moipara) da damTavrebuli dRevandeli dRiT, lados aras-

dros uRalatia alternativisTvis. iyo dro, roca quCaSi misi nebismieri gasvla,

kadrebi filmidan `laqa~

musika

57

gamomwvevi Cacmulobis gamo, incidentiT mTavrdeboda. Sesrulebis eqspresiuli

manerisa da yvelasaTvis gasagebi, tkiviliT gajerebuli, qarTulenovani teqstebis

gamo bevrma faSistad monaTla. koncertebis Semdeg bevrs uCndeboda misi cemis

survili. erTxel viRac `Zveli biWi~ miadga da uTxra, gogosTan erTad var da reebs

mRerio. quCaSi xalxi imiT cnobda, JRaruniT rom dadioda: sayureebi, `bulavkebi~,

rkinebi, gatexili saaTebi. ramdenjerme daiWires, magram maleve uSvebdnen. erTxel

seriozulad daiWires, Seuracxyofa miayenes, magram viRacam icno – es is ar aris,

sul ase rom dadiso – da gamouSves.

am Taobis musikosebis moRvaweobas sabWoTa ideologiasTan erTad win aRudga 80-

iani wlebis bolos gamZafrebuli erovnuli moZraoba. erovnuli aRtkineba cxovre-

bis yvela sferoSi nebismier aratradiciul formas ewinaaRmdegeboda.

male sabWoTa kavSiric daiSala. rokmusikas formalurad moexsna SezRudvebi da

TiTqos aq unda dasmoda wertili qarTul musikalur kontrkulturas. magram ka-

pitalisturma urTierTobebma axali problemebi wamoWra. Tumca es simRera Cvens

diskSi ar Sedis...

irakli Carkviani da lado burduli

back in the ussr