Bachelor Studiegids 2011/2012 - ElEctrical EnginEEring

Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica

Creative Technology

Electrical Engineering

Technische Informatica

Technische Wiskunde

www.utwente.nl/ewi/onderwijs

VOOrWOOrD

Voorwoord

Er bestaat waarschijnlijk geen habitat waar de mens zonder enige vorm van techniek kan bestaan. In

de moderne wereld heeft techniek twee kanten: zij lost problemen op en is tegelijkertijd een bron van

problemen die je dan weer met techniek moet oplossen. Ingenieurs zijn onmisbaar – en zij dragen een

enorme verantwoording.

Het fundament van de moderne techniek is de natuurwetenschappen. Zij stellen ingenieurs in staat om

betrouwbare modellen van hun uitvindingen te maken. Moderne technische systemen verouderen erg;

tegelijkertijd worden ze complexer en wordt er van meerdere technische disciplines gebruik gemaakt.

De moderne ingenieur moet daarom zijn leven lang blijven leren. Daarvoor is het nodig om de basis van

elektrotechniek grondig te bestuderen.

Elektrotechniek is uitgebreid tot een enorm groot vakgebied. De manipulatie van stroom en spanning

staat centraal in elektrotechniek. Er is bijna geen technisch systeem te bedenken waar je dit niet doet:

overal heb je elektrotechniek nodig! Maar elektrotechniek heeft zijn waarde ook in domeinen bewezen.

Zo heeft bij voorbeeld de Club of Rome eind jaren 1960 wereldmodellen ter berekening van de stabiliteit

van het mondiale economisch-ecologisch systeem opgesteld, die ontleend zijn aan netwerk theorieën.

Het denken over systemen maakt de elektrotechnicus uniek en waardevol ook in beroepen en voor

problemen die ver afstaan van elektrotechniek.

Aan de Universiteit Twente volg je een opleiding tot academicus. Dat houdt niet alleen in dat je

Elektrotechniek op hoog niveau zult beheersen maar ook kritisch bent over jezelf en je collega’s, je

vakgebied en je werk en de betekenis van je werk; dat je relevante informatie kunt oppikken, problemen

herkent en aangaat met de passende middelen, dat je je kennis op adequate manier kunt communiceren,

en zowel individueel als in teamverband kunt werken.

Elektrotechniek geeft je de kans om een aantal gebieden te doorgronden,

geeft je de mogelijkheid om onafhankelijk na te denken, je oordeel te vormen

en je persoonlijkheid te ontwikkelen – maak daar gebruik van, op dat je je

verantwoordelijkheid als ingenieur waar kunt maken.

Prof. Miko Elwenspoek, Mei 2011

Opleidingsdirecteur Electrical Engineering

INHOUDSOPGAVE

4.2.3 Studieadviseur 38

4.2.4 Studentendecanen en –psychologen 38

4.2.5 Adviesbrieven 38

4.2.6 Studieplan 39

4.2.7 Academische- en Studievaardigheden 39

Toetsing en kwaliteit

5.1 Toetsing 42

5.1.1 Toetsvorm per vak 42

5.1.2 Derde kans regeling 43

5.1.3 Integratie: projecten 43

5.2 Kwaliteitszorg onderwijs 44

5.2.1 StOEL 44

5.2.2 Opleidingscommissie (OLC) 44

5.2.3 Examencommissie 44

5.2.4 Onderwijs Kwaliteit Commissie (OKC) 44

5.2.5 Onderwijs- en Examenregeling (OER) 45

5.2.6 Studentenstatuut 45

5.2.7 Accreditatie 46

DEEL BCursusinformatie Electrical Engineering 49

DEEL CAlgemene Bijlagen

1 De faculteit EWI 72

1.1 Organogram EWI 72

1.2 Opleidingen 73

1.3 Diensten en Eenheden 74

1.4 Faciliteiten 77

2 De organisatie van het onderwijs 79

2.1 Studentenstatuut 79

2.2 (Her)inschrijving studie 79

2.3 Studenten en Onderwijs (S&O) 80

2.4 Communicatie en informatie 81

2.6 Jaarroosters 85

2.7 Colleges 85

DEEL ABAChELorprogrAmmA ELECtriCAL EnginEEringElectrical Engineering

1.1 Doelen 12

1.2 Eindtermen 13

Electrical Engineering aan de Universiteit Twente

2.1 Bacheloropleiding 18

2.2 Organisatie 18

2.2.1 Opleidingsdirecteur 18

2.2.1 Bachelorcoördinator 18

2.3 Na de bacheloropleiding 18

2.3.1 Aansluitende masteropleidingen 18

2.3.3 Opleiding tot leraar 19

2.3.4 Arbeidsmarkt perspectieven 19

2.4 Extra curriculaire activiteiten 19

2.4.1 Honours programma 19

2.4.2 Wiskunde Excellence stream 19

2.4.3 Tweede bacheloropleiding 20

Opbouw van het studieprogramma

3.1 Algemeen 24

3.2 Het programma 25

3.2.1 Het eerste jaar 25

3.2.2 Het tweede jaar 27

3.2.3 Het derde jaar 27

3.2.4 Samenstelling van de opleiding naar vakgebied 28

3.3 Opleiding specifieke regelingen 29

3.4 De minor 30

3.5 Afsluiting van de Bachelorstudie 31

3.5.1 De Bacheloropdracht 31

3.5.2 Diploma 33

Onderwijsvormen en studiebegeleiding

4.1 Onderwijsvormen 36

4.2 Organisatie studiebegeleiding 37

4.2.1 Studentmentoren 37

4.2.2 Docentmentoren 37

INHOUDSOPGAVE

2.8 Vakken volgen 87

2.9 Wegwijs op de campus 87

2.10 Studiemateriaal 87

2.11 PC-privé regeling voor studenten en aanschaf pc/laptop/printer 89

2.12 Tentamens 89

3 UT regelingen 92

3.1 Studiefinanciering 92

3.2 Overgangsregelingen 92

3.3 Regeling afstudeersteun 92

3.4 Topsporters 92

3.5 Regeling Studentenactivisme 93

3.6 Studeren met een functiebeperking 93

4 UT faciliteiten 94

4.1 Bureau Onderwijszaken EWI 94

4.2. Union Shop 94

4.3. Notebook Service Centre 94

4.4 Bibliotheek/informatiespecialist EWI 95

4.5. Studentenrestaurant 96

5. Studentenactivisme 97

DEEL ABachelorprogramma Electrical Engineering

1 ELECtriCAL EnginEEring

12 13

ElEctrical EnginEEring

1.1 DoELEn

De algemene doelstelling van de bacheloropleiding is het opleiden tot bachelors in Electrical Engineering.

Een bachelor is een academisch gevormd persoon die opgeleid is om onder supervisie van een ingenieur

of master te werken in onderzoek of ontwerp. In de praktijk houdt dat een combinatie van meerdere

eigenschappen in. Denk aan nieuwsgierigheid, brede interesse, initiatief tonen, onafhankelijk denken,

problemen in een breder kader zien, abstract redeneren, essentiële gedachten van ad hoc ideeën

onderscheiden, generalisaties rechtvaardigen en creatief zijn bij het tot stand brengen van oplossingen

in ontwerp- en onderzoeksproblemen.

Als afgestudeerd bachelor Electrical Engineering ben je in staat om problemen tamelijk onafhankelijk

op te lossen. Je bent in staat om nieuwe kennis op te doen en deze te integreren in je werk. Als

bachelor kun je problemen identificeren en structureren.

Daarbij moet je hoofdzaken van bijzaken kunnen scheiden

en een tijdpad voor de oplossing van het probleem aan

kunnen geven. Daarnaast zijn bachelors EE ook in staat om in

(multidisciplinaire) groepen te werken.

Electrical Engineering omvat de studie en toepassing

van elektriciteit, elektronica en elektromagnetisme. De

deelgebieden die worden behandeld zijn analoge en digitale

elektronica, computertechniek, meet- en regeltechniek en

communicatietechniek. Daarnaast omvat de opleiding de

noodzakelijke basiskennis uit de wiskunde en natuurkunde.

1.2 EinDtErmEn

De algemene eindtermen voor de afgestudeerde van een bacheloropleiding van de afdeling Electrical

Engineering zijn hieronder opgesomd in domein, werkwijze en context.

Een afgestudeerde

{Domein}

wiskundige basiskennis

1. is in staat om vanuit het arsenaal van de calculus gebruik te maken van differentiaal- en

integaalrekening, oplossen van stelsels lineaire vergelijkingen, kansrekening en stochastiek

teneinde fysische verschijnselen, componenten, signalen en schakelingen te beschrijven c.q. te

modelleren.

natuurkundige basiskennis

2. is in staat om eenvoudige elektromagnetische en mechanische situaties te beschrijven en

tevens om een beschrijving van halfgeleidercomponenten te geven, alsmede het gedrag van, en

informatieverwerving ten behoeve van fysische systemen te analyseren en te modelleren.

elektronica

3. is in staat om een eenvoudige analoge schakeling functioneel te beschrijven en te onderzoeken in

analytische vorm en dat functionele onderzoek bij schakelingen van toenemende complexiteit te

doen met numerieke methoden en simulaties.

computertechniek

4. is in staat om eenvoudige digitale schakelingen te analyseren en te synthetiseren en voor

het ontwerpen van omvangrijke schakelingen daarbij gebruik te maken van een hardware

beschrijvingstaal. De afgestudeerde is bekend met de organisatie van een computer en kent

de deelsystemen ervan en is tevens in staat, na analyse, een probleem algoritmisch met een

computertaal op te lossen.

meet- en regeltechniek

5. is bekend met de functionaliteit en de opbouw van een meetsysteem en in staat meetfouten te

identificeren en te analyseren om bij het ontwerpen en testen van schakelingen, gerealiseerd

tijdens opdrachten en projecten, bewust met meetapparatuur om te kunnen gaan.

6. kan fysische systemen analyseren en ontwerpen die gebruik maken van een regelstrategie, zoals

in elektronische schakelingen alsmede in robotica.

14 15

ElEctrical EnginEEring

{Context}

15. is in staat om na het voltooien van de opleiding een keuze te maken voor en zich te specialiseren

in een masteropleiding, dan wel om een plek te vinden op de arbeidsmarkt.

16. is in staat technische en maatschappelijke gevolgen van nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied

te analyseren en te bespreken met vakgenoten.

17. is in staat vanuit een andere tak van wetenschap met een breder perspectief een oordeel te vormen

over het eigen vakgebied.

Een officiële versie van de eindtermen en meer informatie over de regels en richtlijnen

van de Bachelor Electrical Engineering zijn te vinden in de Onderwijs- en Examenregeling

(OER) van de opleiding: www.utwente.nl/el/onderwijszaken/regels/

communicatietechniek

7. is in staat een beschrijving te geven van communicatiesystemen in termen van gebruikte media,

modulatiemethoden, coderingstechnieken en protocollen teneinde een uitspraak over de prestatie

en kwaliteit van een dergelijk systeem te kunnen geven.

{Werkwijze}

8. is in staat om de hoofdfunctie van een verlangde toepassing op een zinvolle manier onder te

verdelen in deelfuncties teneinde een functioneel ontwerp van de toepassing op te stellen.

9. is in staat om deelfuncties van een functioneel ontwerp van een verlangde toepassing te vervullen

met subsystemen, zodanig dat de realisatie –het geheel der subsystemen- de toepassing mogelijk

maakt, daarbij rekening houdend met gestelde eisen en voorwaarden. De afgestudeerde kan

hierbij uit alternatieve systemen na evaluatie een verantwoorde keuze maken.

10. is in staat om mondeling en schriftelijk te rapporteren over opdrachten en projecten.

11. is in staat om samen te werken met teamgenoten en opdrachtverstrekkers tijdens opdrachten en

projecten.

12. is in staat om voor opdrachten en projecten de vraagstelling te analyseren, benodigde informatie

te verwerven, een onderzoeks- en/of ontwerpplan op te stellen en de uitvoering ervan te plannen.

13. is in staat om kennis te vergaren via wetenschappelijke boeken en tijdschriften al dan niet ontsloten

via geautomatiseerde zoekmethoden.

14. is in staat om op een deelgebied een bijdrage te leveren aan wetenschappelijk onderzoek of

ontwerp.

2 ELECtriCAL EnginEEringAAn DE UnivErsitEit twEntE

ELECTRICAL ENGINEERING AAN DE UNIVERSITEIT TWENTE

18 19

2.1 BAChELoropLEiDingDe bachelor Electrical Engineering bestaat uit een samenhangend programma van vakken uit de

Elektronica, Natuurkunde, Meet- en regeltechniek, Computertechniek, Wiskunde. Daarnaast zijn er

ondersteunende vakken en projecten.

2.2 orgAnisAtiE2.2.1 Opleidingsdirecteur

De opleidingsdirecteur van de bachelor Electrical Engineering is

Prof. Dr.Miko Elwenspoek; Carré kamer 1407; telefoon +31 53 489

3845; email m.c.elwenspoek@utwente.nl.

Als er zaken spelen waar je graag eens met hem over van gedachten

wilt wisselen, dan kun je altijd een afspraak bij hem maken via Karin

Veldhuis. Zilverling kamer 1032; telefoon +31 53 489 5450; email

k.veldhuis@utwente.nl.

2.2.1 Bachelorcoördinator

De bachelorcoördinator van Electrical Engineering is dr.ir.

Cora Salm. Carré kamer 2611; telefoon +31 534 489 2648;

email c.salm@utwente.nl. Voor vragen over het bachelorprogramma

kun je bij haar terecht.

2.3 nA DE BAChELoropLEiDing2.3.1 Aansluitende masteropleidingen

De Master of Science opleiding in Electrical Engineering, Systems and Control, Embedded Systems

en Nanotechnology zijn direct toegankelijk na de bachelor EE. Andere masters zijn, al dan niet met

compenserende vakken, toegankelijk. Elk jaar vindt er in december een informatiedag plaats,

waarbij de verschillende masteropleidingen vertegenwoordigd zullen zijn. Meer informatie over de

masteropleidingen kun je vinden op www.utwente.nl/master

2.3.2 Stage (in het buitenland)

Een stage is bij de meeste masteropleidingen een onderdeel van het programma. Het is mogelijk om

dit in het buitenland te laten plaatsvinden. Voor meer informatie kun je terecht bij de stagecoördinator

Maarten Korsten: m.j.korsten@utwente.nl

2.3.3 Opleiding tot leraar

Met een bachelordiploma in de Elektrotechniek is het mogelijk om bij het instituut ELAN een

onderwijsbevoegdheid voor Natuurkunde, Wiskunde of informatica te behalen. Er zullen echter extra

vakken moeten worden gevolgd. Meer informatie kun je vinden op www.utwente.nl/elan/

2.3.4 Arbeidsmarkt perspectieven

Doordat de bachelor-master structuur nog niet zolang bestaat zijn bedrijven nog onvoldoende op de

hoogte van de mogelijkheden, die een afgestudeerd bachelor Electrical Engineering heeft. De meeste

afgestudeerde bachelorstudenten besluiten echter door te studeren aan een masteropleiding.

2.4 ExtrA CUrriCULAirE ACtivitEitEn2.4.1 Honours programma

Het Honours programma is bedoeld voor de getalenteerde, geïnteresseerde en gemotiveerde

student. In bijna anderhalf jaar wordt er een programma van 30 EC aangeboden. Het programma is

voor topstudenten van alle opleidingen. Studenten worden intensief begeleid door wetenschappers

met een uiteenlopende achtergrond en maken kennis met grote wetenschappers en de praktijk van

wetenschapsbeoefening. Ze krijgen boeiende vraagstukken en maken een individueel project, waarbij

ze een onderzoeksvoorstel schrijven binnen hun eigen vakgebied. Meer informatie is te vinden op

www.utwente.nl/honours

2.4.2 Wiskunde Excellence stream

De Excellence-onderwijslijn past bij het reguliere wiskundeonderwijs. Excellence is hier bedoeld als

verdieping van het wiskundig niveau. Het wiskundeonderwijs wordt met een hoger abstractieniveau

gegeven. De excellencelijn biedt een volledig parallelprogramma voor de wiskundevakken die in de

opleiding aan bod komen. De beste (en gemotiveerde) studenten van technische opleidingen (ca. 10%)

komen in aanmerking voor het excellenceprogramma dat wordt verzorgd door de opleiding Technische

Wiskunde. Meer informatie over de Excellence stream kun je je vinden op www.utwente.nl/excellence

ELECTRICAL ENGINEERING AAN DE UNIVERSITEIT TWENTE

20 21

2.4.3 Tweede bacheloropleiding

Wanneer een student de ambitie heeft om twee bacheloropleidingen te volgen, kan in overleg met

de studieadviseur een voorstel voor een individueel programma aan de examencommissie worden

voorgelegd. Meer informatie over de studieadviseur van Electrical Engineering vind je in hoofdstuk

4.2.3 van deze studiegids. Meer informatie over de hoogte van het college geld voor een tweede studie:

www.utwente.nl/so/studentservices/geldzaken/collegegeld/

3 opBoUw vAn hEt stUDiE progrAmmA

OPBOUW VAN HET STUDIEPROGRAMMA

24 25

3.1 ALgEmEEnHet curriculum is gebaseerd op een achttal domeinen die verdeeld zijn over drie bachelorjaren. Het

betreffen de domeinen:

1. Elektronica

Vakken: Introductie Elektronica en Elektrotechniek; Netwerkanalyse;

Elektronische Basisschakelingen; Elektronische Functies.

2. Natuurkunde basis

Vakken: Elektromagnetische Veldtheorie; Mechanica en Transductietechniek;

Halfgeleiders Devices; Elektrodynamica; Optische Basisfuncties en Microsystemen.

3. Meet- en regeltechniek

Vakken: Meettechniek; Regeltechniek; Dynamische systemen.

4. Computertechniek

Vakken: Inleiding Objectgeoriënteerde Programmeren; Basisbegrippen Digitale

Technieken; Computer Organisatie; Computer Systemen; Informatie Opslag.

5. Communicatietechniek

Vakken: Telematica; Embedded Signal Processing; Random

Signalen en Ruis; Inleiding Communicatie Systemen.

6. Wiskundebasis

Vakken: Calculus 1; Lineaire structuren; Calculus 2; Kansrekenen;

Lineaire differentiatie- en differentiaal; Lineaire Systemen.

7. Projecten

Vakken: Introductie Elektronica en Elektrotechniek; Mid-P project; Eind P project;

Mechatronica project; B2 project; Practicum Realiseren Materialen; Bachelor opdracht.

8. Ondersteunend

Vakken: Communicatie; Masteroriëntatie; Inleiding Energietechniek.

3.2 hEt progrAmmADe vakken uit de acht verschillende domeinen zijn verdeeld over drie studiejaren. De verdeling is

zodanig dat er een zo optimaal mogelijk op elkaar afgestemd programma is.

Het eerste jaar van de bachelorfase wordt ook wel de propedeuse (P) genoemd.

Een collegejaar bestaat uit twee semesters. Een semester is opgedeeld in twee kwartielen van acht

onderwijsweken en twee tentamenweken.

3.2.1 Het eerste jaar

Semester 1 Semester 2

1a 1B 2a 2B

Introductie Electronica

en Elektrotechniek

(6,5 EC)

Netwerkanalyse

(6,5 EC)

Electronische

basisschakelingen +

Practicum (7,5 EC)

Elektronische functies

+ Practicum (3.5 EC)

Inleiding Object-

georiënteerd

programmeren (3 EC)

Basis Begrippen

Digitale Technieken

(5 EC)

Lineaire structuren

(3 EC)

Elektromagnetische

veldtheorie (7 EC)

Calculus 1 (5 EC) Practicum

Meetinstrumenten en

Netwerkanalyse (2 EC)

Calculus 2 (3 EC) Eind P project (4,5 EC)

Project IEEE (2EC) Mid P project (1,5 EC)

Een studiejaar komt overeen met 60 studiepunten (EC). Een EC staat voor 28 uur studie-inspanning.

Eerste semester

In het eerste jaar wordt begonnen met het vak ‘Introductie Electronica en Elektrotechniek’ (IEEE). Het

vak geeft direct aan het begin van de studie een overzicht van de inhoud, de studievormen en de

zwaarte van de bachelor Electrical Engineering. Aan het eind van het vak IEEE volgt het project IEEE,

waarin de opgedane kennis wordt geïntegreerd en toepast in een groepsproject. Daarna begin je aan

‘Netwerkanalyse’, een basis elektronica vak, met daaraan gekoppeld het practicum Meetinstrumenten-

Netwerkanalyse (MINA). Naast het uitvoeren van de proeven, ligt de nadruk op het leren journaliseren.

OPBOUW VAN HET STUDIEPROGRAMMA

26 27

3.2.2 Het tweede jaar

Semester 1 Semester 2

1a 1B 2a 2B

Kansrekenen (3 EC) Meettechniek (4 EC) Dynamische

sistemen (3 EC)

Communicative

vaardigheden (1 EC)

Lineaire differentiatie-

en differentiaal-

vergelijkingen (5 EC)

Lineaire systemen

(6 EC)

Regeltechniek (4 EC) B2 project (11 EC)

Computer

organisatie (3 EC)

Mechanica en

transductie-

techniek (3 EC)

Project Mechatronics (4 EC)

Telematica-

systemen en

toepassingen (5 EC)

Computersystemen (5 EC)

Halfgeleiders

devices (4 EC)

In het tweede jaar komen veel toegepaste EE onderwerpen aan de orde. In het eerste semester worden

vakken uit de communicatietechniek en de computertechniek gecomplementeerd met ondersteunende

wiskunde. Ook begint het cluster meettechniek. Daarnaast worden met ‘Halfgeleiderdevices’ en

‘Mechanica & Transductietechniek’ de natuurkundige grondbeginselen verder uitgediept.

3.2.3 Het derde jaar

Semester 1 Semester 2

1a 1B 2a 2B

Minor (20 EC) Embedded signal

processing (6 EC)

Optische

basisfuncties en

microsystemen(3 EC)

Practicum realiseren

materialen (1,5 EC)

Inleiding elektronische

energietechniek (3 EC)

Random signalen

en ruis (4 EC)

Inleiding

communicatie

systemen (3 EC)

Elektrodynamica

(4 EC)

Informatieopslag

(3 EC)

Bachelor opdracht

(11,5 EC)

Het vak ‘Calculus I’ geeft de basiskennis wiskunde die nodig is voor een groot deel van de wiskunde

en EE vakken binnen het programma. Object georiënteerd programmeren is een bouwblok voor

de systeemgeoriënteerde vakken die, net als de basisbegrippen digitale techniek, het deel van het

vakgebied beslaat wat grenst aan de informatica.

Tweede semester

In het tweede kwartiel volgt het elektronica onderwijs met de vakken ‘Elektrische basisschakelingen’

en ‘Elektronische functies’, en de in elkaar overlopende bijbehorende practica. Ook het wiskunde

onderwijs wordt in het tweede kwartiel verdiept met ‘Calculus II’ en ‘Lineaire structuren’. Met

‘Elektromagnetische veldtheorie’ komt ook de voor EE belangrijke natuurkundige basiskennis aan de

orde in het eerste jaar. Tenslotte zijn er twee groepsprojecten in het tweede semester. Bij het eind-P

project zal je voor het eerst zelf een projectonderwerp gaan definiëren.

OPBOUW VAN HET STUDIEPROGRAMMA

28 29

3.3 opLEiDing spECifiEkE rEgELingEn De vakken, als onderdelen van de domeinen van het bachelorprogramma worden, zoals hierboven

omschreven, in een bepaalde volgorde aangeboden. Het is aan te bevelen om deze volgorde zo veel

mogelijk aan te houden. Mochten er redenen zijn om hier van af te wijken dan is het van belang om

rekening te houden met onderstaande regelingen:

• Het propeuse diploma is behaald als alle 60 EC’s van het programma van het eerste jaar zijn

behaald;

• Indien aan het einde van het tweede jaar de propedeuse nog niet is behaald en er zijn totaal minder

dan 80 EC’s behaald dan is het niet mogelijk om onderdelen af te sluiten van de postpropedeutische

fase;

• Om mee te kunnen doen aan het B2 project moet de propedeuse zijn afgerond en minimaal 17

EC’s uit het bachelorprogramma behaald zijn;

• Om de bacheloropdracht te kunnen doen zijn er tenminste 88 EC’s nodig en moet het B2 project

zijn behaald. De vakgroep waarbij de opdracht wordt gedaan kan eisen dat bepaalde vakken

behaald zijn;

• Voor het uitvoeren van de bacheloropdracht bij een leerstoel buiten de afdeling elektrotechniek

dient vooraf toestemming verkregen te worden van de opleidingsdirecteur;

• De vakken ‘Mechanica & Transductietechniek’, ‘Meettechniek’, ‘Dynamische Systemen’ en

‘Regeltechniek’ dienen te zijn gevolgd om deel te kunnen nemen aan het project Mechatronica.

• Het is mogelijk om mastervakken te volgen terwijl de bachelor nog niet is afgesloten (verweven

studeren). Er mag echter niet meer dan 30 EC open staan uit het bachelorprogramma. De

examencommissie dient hiervoor toestemming te verlenen. Om in aanmerking te komen dient er

een studieplan te worden opgesteld, waaruit blijkt wanneer het bachelordiploma gehaald wordt

en welke mastervakken er worden gedaan. Indien het bachelorexamen niet binnen een jaar is

behaald, dan mogen er geen tentamens meer worden gedaan in de mastervakken. Het is niet

mogelijk om aan de stage te beginnen of de afstudeeropdracht te doen zonder in het bezit te

zijn van het bachelordiploma. Bij Bureau Onderwijszaken kan een formulier worden opgehaald

waarmee een voorlopige inschrijving als masterstudent kan worden gerealiseerd. Het formulier is te

downloaden via www.utwente.nl/el/onderwijszaken/formulieren/ Wanneer de examencommissie

geen toestemming verleend, dan is het niet mogelijk om de vakken te volgen en tentamens te

doen. Gebeurt dit toch dan worden de tentamenresultaten als niet geldig beschouwd.

Afwijkingen van deze regelingen dienen altijd door de examencommissie te worden goedgekeurd.

Eerste semester

Een groot deel van het eerste semester is vrijgeroosterd voor de minor. De minor wordt gekozen in het

tweede semester van het tweede jaar. Het is van belang om een weloverwogen keuze te maken over

hoe je deze ruimte gaat invullen. Hierbij spelen je persoonlijke interesses, kwaliteiten en ambities een

rol. Ook het studieverloop tot dan toe kan een rol spelen. De vakken ‘Elektrodynamica’ en ‘practicum

RIM’ zorgen voor een prettige vakinhoudelijke afwisseling.

Tweede semester

Met ‘Random signalen en ruis’, ‘Inleiding communicatie systemen’ en ‘Embedded signal processing’

heeft het tweede semester een belangrijke communicatie techniek signatuur. Het vak ‘Embedded signal

processing’ legt daarbij de link met de elektronica basis die eerder in de opleiding is gelegd. Informatie

opslag en optische basisfuncties geven meer natuurkundige achtergrond kennis. Het tweede semester

in het derde jaar wordt afgerond met de bachelor eindopdracht. Hier legt de student in een individueel

onderzoekproject een proeve van bekwaamheid af.

3.2.4 Samenstelling van de opleiding naar vakgebied

Hieronder vind je een overzicht van de verdeling van de aandacht die voor verschillende deelvakgebieden

in het programma gegeven wordt:

• Practica en Projecten – meestal (maar niet noodzakelijk) elektrotechnisch georiënteerd

• Electrical Engineering

• Informatica

• Natuurkunde

• Wiskunde

• Anders – voornamelijk de minor in het 3e jaar

Over de jaren heen is er veel aandacht voor praktische activiteiten. Er is een stevige component

Electrical Engineering. Wiskundige vakken zijn geconcentreerd in de eerste twee jaar.

OPBOUW VAN HET STUDIEPROGRAMMA

30 31

3.5 AfsLUiting vAn DE BAChELorstUDiE3.5.1 De Bacheloropdracht

De bacheloropdracht (BO) of Individuele Onderzoek Opdracht (IOO) is de afsluiting van het

bachelorprogramma. In deze opdracht wordt een onderzoek bij een vakgroep gedaan.

Het is de gelegenheid om het geleerde in de praktijk te brengen. Met de BO of IOO wordt de mate

van initiatief nemen, plannen, rapporteren en presenteren van de student getoetst. Het niveau van de

opdracht past bij de eindtermen van de bacheloropleiding en de tot dan toe gevolgde vakken. Tijdens

de BO of IOO wordt zelfstandig gewerkt, onder de supervisie en begeleiding van de BO/IOO-begeleider.

Voor de BO/IOO gelden de volgende opdrachteindtermen:

De studenten hebben in de bacheloropdracht aangetoond dat ze in staat zijn om:

1. een bij hen passende keuze te maken voor een vakgroep, supervisor en onderzoeksvoorstel

(informatie verwerven, zelfkennis, communiceren);

2. een logboek bij te houden (documenteren, integreren van kennis en skills, reflectie);

3. het onderzoeksvoorstel concreet te maken (interpreteren, uitwerken, operationaliseren, via

Aanpassingen aan de vraag vanuit de maatschappij, ontwikkelingen binnen de wetenschap en binnen

het middelbare onderwijs hebben ervoor gezorgd dat er in de loop der jaren een aantal curriculum

veranderingen hebben plaatsgevonden. De studieadviseur kan geraadpleegd worden voor regelingen,

die hiermee te maken hebben en het bepalen van adequate stappen in de studievoortgang. De

regelingen van de afgelopen negen jaar komen op de website van EE te staan: www.utwente.nl/el

Naast opleidingspecifieke regelingen zijn er UT-brede regelingen. Deze staan vermeld in deel C van

deze studiegids.

Elk jaar wordt er een nieuw Onderwijs en Examen Reglement (OER) vastgesteld. Deze bevat zowel een

UT-breed als een opleidingspecifiek gedeelte. De OER wordt aan het begin van het collegejaar aan alle

eerstejaarsstudenten uitgereikt.

3.4 DE minorEen minor is een gestructureerd, samenhangend en afgerond onderwijspakket van minstens 20 EC.

Het is mogelijk om de keuze te maken om kennis te maken met een ander vakgebied of juist de diepte

in te duiken in een specialisatierichting. Er is een zekere mate van vrijheid om binnen randvoorwaarden

je eigen minor samen te stellen. De opleidingsminors en de themaminors zijn onderwijsprogramma’s

die door de UT vooraf zijn samengesteld. In de opleidingsminor wordt in het kort kennis gemaakt met

één van de UT-bacheloropleidingen (anders dan degene die gevolgd wordt). In de themaminors wordt

dieper op een wetenschappelijk onderwerp ingegaan. Het is ook mogelijk om zelf een minor samen

te stellen. Dit kan in overleg met de docentmentor, studieadviseur en/of vakdocent. Deze ‘vrije minor’

moet door de examencommissie van de opleiding worden goedgekeurd.

Er zijn een aantal speciale minors waaraan een verblijf in het buitenland gekoppeld is, bijvoorbeeld

de minor ‘International Management’. Voor de minor ‘Muziek’ moet auditie worden gedaan. Meer

informatie vind je op: www.utwente.nl/majorminor . Ook kun je een kijkje nemen op de minor

informatiemarkt in april, waar vertegenwoordigers van verschillende minoren zich zullen presenteren.

Ingangseisen minor

Op een van tevoren aangekondigd meetmoment moet de student tenminste 80 EC hebben behaald

om toegelaten te worden tot een minor. Bij deze meting worden de resultaten van tentamens

aansluitend aan het vierde kwartiel meegeteld. Resultaten van tentamens in de zomervakantie niet. De

examencommissie kan individuele dispensatie verlenen voor deze 80 EC-eis.

OPBOUW VAN HET STUDIEPROGRAMMA

32 33

3.5.2 Diploma

Om in aanmerking te komen voor het bachelordiploma dient men zich aan te melden bij Bureau

Onderwijszaken. Deze aanmelding kan iedere maand, met uitzondering van de maand juli. Er zal

worden bekeken of aan alle voorwaarden is voldaan. Eén keer per jaar, in de maand oktober, vindt er

een collectieve bachelor diploma-uitreiking plaats. Ook vindt er één keer per jaar, eind september of

begin oktober, een UT-brede Propedeuse-uitreiking plaats.

literatuurstudie en oefening met instrumenten/ tools, tot een concrete onderzoeksvraag of

ontwerpspecificatie met motivatie waarom dit van belang is);

4. een onderzoeksplan te maken (totaaloverzicht geven met stappenplan en tijdplan);

5. het onderzoeksplan doelgericht uit te voeren en zonodig in overleg met de supervisor bij te stellen

als voortschrijdend inzicht hiertoe noopt (doelgericht werken, plan bijstellen);

6. een voortgangsrapportage te leveren (verantwoorden dat in de juiste richting naar de kerndoelen

wordt gewerkt);

7. een heldere probleemstelling te maken waarin de kernstructuur van werk en verslag tot uitdrukking

komt, bijv. in de vorm van een introductie, samenvatting of poster;

8. data voor begeleidingsgesprekken af te spreken en afspraken na te komen (communiceren);

9. afspraken te maken over hoe de beoordeling plaats vindt en welke criteria voor het cijfer worden

gehanteerd (communiceren, bijv. wanneer je een 10 krijgt en wanneer een onvoldoende);

10. afspraken te maken over wat er gebeurt bij overschrijding van deadlines of de totale tijdsduur, of

bij een onvoldoende (communiceren);

11. een (verplicht!) eindverslag te maken (logische doelgerichte presentatie van het werk naar het

technisch-wetenschappelijk forum);

12. een (verplichte!) eindvoordracht over het werk te houden (mondelinge presentatie voor een

publiek van BSc-EL medestudenten en vakgroepmedewerkers aan de hand van een powerpoint

presentatie).

De student is zelf verantwoordelijk voor het leren beheersen van de genoemde punten. Hoe meer het

initiatief van de student uitgaat (dit omvat ook het stellen van vragen), hoe beter aangetoond is dat de

eindtermen behaald zijn.

Het eindcijfer wordt bepaald door de inhoudelijke kwaliteit van het werk (het niveau), het eindverslag,

de eindvoordracht en de gevolgde werkwijze die o.a. blijkt uit de bovengenoemde tussenproducten.

Deze laatste kunnen of mondeling of schriftelijk worden geleverd, volgens afspraak tussen supervisor

en student.

4 onDErwijsvormEn En stUDiEBEgELEiDing

ONDERWIJSVORMEN EN STUDIEBEGELEIDING

36 37

4.1 onDErwijsvormEnDe vakken worden aangeboden in diverse onderwijsvormen: hoorcolleges, werkcolleges, colstructies,

practica, individuele- of groepsbesprekingen met een docent en zelfstudie.

Onderwijsvorm Omschrijving onderwijsvorm

Hoorcollege De docent geeft plenair een toelichting en/of aanvulling op

de leerstof

Werkcollege Er wordt aan opdrachten gewerkt ter verwerking van de

lesstof. De werkcolleges zijn interactiever van aard

Practicum Groepsgewijs of individueel wordt aan een bepaald project,

onderwerp of een specifiek computerprogramma gewerkt

colstructie Dit is een combinatie van een hoor- en werkcollege

Individuele of groepsbespreking

met docent

Bij opdrachten kunnen op verschillende momenten

besprekingen met een begeleidend docent plaatsvinden:

vooraf, gedurende het proces en/of ter afronding

Bespreking/werkoverleg binnen

projectgroep

Binnen de verschillende vakken zijn er opdrachten die

uitgevoerd worden in een projectgroep bestaande uit

medestudenten. Buiten de college-uren spreekt men af

voor werkbespreking of samenwerking. Hierdoor wordt er

geoefend in professioneel samenwerken, taken verdelen en

rapporteren

Zelfstudie Via zelfstandig studeren wordt de leerstof eigen gemaakt

De werkvormen zijn zoveel mogelijk afgestemd op de doelen van het vak. In vakken die vooral gericht

zijn op het verwerven van kennis en inzicht bestaan de contactmomenten grotendeels uit hoor- en

werkcolleges. In vakken die gericht zijn op het verwerven van specifieke vaardigheden of het oefenen

van competenties (combinatie van kennis, vaardigheden en houding) wordt het onderwijs gegeven in

de vorm van practica, colstructies, projecten of opdrachten.

In de loop van de studie verandert de verhouding tussen contacturen en zelfstudie. Er wordt van de

student verwacht dat deze steeds beter zijn/haar eigen studieproces kan vormgeven. De opbouw van

het programma zorgt ervoor dat de student steeds zelfstandiger wordt en steeds meer complexere

problemen aankan.

4.2 orgAnisAtiE stUDiEBEgELEiDingOm de studie zo efficiënt en effectief te kunnen doorlopen worden binnen en buiten de opleiding EE een

aantal diensten ingezet. In de volgende paragrafen zullen enkele diensten worden besproken.

4.2.1 Studentmentoren

De studentmentoren zijn ouderejaars studenten Electrical Engineering. Zij gebruiken hun expertise

als student EE aan de UT om de eerstejaars studenten wegwijs te maken binnen de opleiding

en de universiteit. Daarnaast kunnen zij ondersteunend zijn bij het studeren van de leerstof en

studievaardigheden. Het ‘student zijn’ is een terugkerend onderwerp. In het eerste kwartiel zijn een

aantal contactmomenten groepsgewijs ingeroosterd.

Buiten de verroosterde uren is er ook contact met de studentmentor mogelijk.

4.2.2 Docentmentoren

Docentmentoren zijn meestal docenten, die gedurende het eerste jaar lesgeven. Bij aanvang van de

studie krijgt elke student een docentmentor toegewezen. Gedurende het eerste jaar zullen er een drietal

individuele (ingeroosterde) ontmoetingen plaatsvinden. Gedurende het tweede en derde jaar van de

bachelorfase zijn de contactmomenten niet ingeroosterd. Contact is dan afhankelijk van de vraag en

behoefte van de student. De studievoortgang overzichten (SV), die aan het einde van het academische

jaar, samen met een adviseringsbrief van de opleidingsdirecteur naar de student worden gestuurd

kunnen een aanleiding vormen voor de docentmentor om contact met de student op te nemen. Eerdere

SV’s en individuele contacten kunnen ook een aanleiding voor een uitnodiging voor een gesprek

vormen.

De docentmentoren zetten hun ervaringen als docent in. Ze zijn getraind om studiegerelateerde- en

persoonlijke onderwerpen adequaat met de student te behandelen. Ze kunnen de student doorverwijzen

naar de studieadviseur en/of de centrale diensten van studenten decanen en –psychologen.

De docentmentoren kunnen altijd door de student worden benaderd.

De docentmentoren voor de studenten, die in 2011 met hun studie BSc EE beginnen zijn:

• Anne Johan Annema, Carré 2629, tel. 053 – 489 2649, email: a.j.annema@utwente.nl

• Leon Abelmann, Carré 1411, tel. 053 – 489 6216, email: l.abelmann@utwente.nl

• Jan Eijkel, Carré 2415, tel. 053 – 489 2839, email: j.c.t.eijkel@utwente.nl

• Hans Groenland, Carré 1349, tel. 053 – 489 6182, email: j.p.j.groenland@utwente.nl

• Cora Salm, Carré 2611, tel. 053 – 489 2648, email: c.salm@utwente.nl

ONDERWIJSVORMEN EN STUDIEBEGELEIDING

38 39

4.2.6 Studieplan

Volgens de Onderwijs- en Examenregeling dient elke bachelorstudent bij aanvang van elk semester

een studieplan te maken. Voor elke eerstejaarsstudent zal de studieadviseur een advies over het door

hem of haar gemaakte studieplan geven. Voor de overige studenten geldt dat ze in contacten met de

studieadviseur te allen tijde een recent studieplan moeten kunnen laten zien.

4.2.7 Academische- en Studievaardigheden

In de eerste week van het academisch jaar zal er een college ‘efficient en effectief studeren’ worden

gegeven aan de eerstejaars studenten van de faculteit. Tijdens het studentmentoraat, docentmentoraat

en in het curriculum zitten ook elementen van academische- en studievaardigheden.

Op de website www.utwente.nl/el/studiebegeleiding staan studietips en diverse vormen van

ondersteuning met betrekking tot het studeren.

• Wouter Olthuis, Carré 2409, tel. 053 – 489 2688, email: w.olthuis@utwente.nl

• Chris Roeloffzen, Carré 2023, tel. 053- 489 2804. email: c.g.h.roeloffzen@utwente.nl

• Mark Bentum, Carré 2021, tel. 053- 489 2108, email: m.j.bentum@utwente.nl

• Arjan Meijerink, Carré 2011, tel. 053- 489 2238, email: a.meijerink@utwente.nl

De docentmentoren van de studenten die voor 2011 aan hun studie zijn begonnen staan vermeld op de

website, www.utwente.nl/el/studiebegeleiding/mentoren/

4.2.3 Studieadviseur

De studieadviseur kan benaderd worden voor alle studie- en persoonlijke gerelateerde onderwerpen.

Naast studieplanning, studievaardigheden, studiekeuze en individuele- en universitaire regelingen,

kunnen motivatie, activisme en overstap gerelateerde zaken aan de orde komen. De studieadviseur kan

de student doorverwijzen naar studentendecanen en –psychologen.

Naar aanleiding van de studieresultaten kan zij, al dan niet in samenspraak

met de docentmentor, de student benaderen om de studievoortgang samen

met de student door te nemen.

De studieadviseur is de vertrouwenspersoon voor de studenten. Je kunt te

allen tijde contact opnemen met de studieadviseur. De studieadviseur voor

Electrical Engineering is Thea de Kluijver: Zilverling 1003, tel 3697, E-mail:

t.h.dekluijver@utwente.nl

4.2.4 Studentendecanen en –psychologen

Op UT-breed niveau kun je terecht bij de studentdecanen en –psychologen. Meer informatie hierover

vind je paragraaf 2.3 van de bijlagen – Studenten Services.

4.2.5 Adviesbrieven

In het vierde kwartiel van het academische jaar wordt naar elke student een studievoortgangoverzicht,

samen met een advisering van de opleidingsdirecteur verstuurd.

De eerstejaarsstudenten zullen in november of december een preadvies brief krijgen. De brief is

gebaseerd op het aantal EC’s dat tot dan toe behaald is en de indruk die de docentmentor van je heeft.

In de loop van de studie worden er een aantal informatiebijeenkomsten georganiseerd over onder

andere de inrichting van het 2e en 3e jaar, keuzevakkenvoorlichting, minormarkt en de voorbereiding

op de masterkeuze.

5 toEtsing En kwALitEit

TOETSING EN KWALITEIT

42 43

5.1 toEtsingGedurende de opleiding wordt er op verschillende manieren geëxamineerd. Hiervoor worden

verschillende toetsingsinstrumenten gebruikt.

5.1.1 Toetsvorm per vak

De meeste vakken worden schriftelijk getentamineerd. Het vak ‘Informatieopslag’ wordt door middel

van opdrachten getentamineerd en het vak ‘Elektromagnetische veldtheorie’ wordt met een mondeling

tentamen afgesloten.

Bij de vakken ‘Meettechniek’, ‘Computersystemen’ en ‘Embedded Signal Processing’ maakt een

praktische oefening deel uit van het assessment. Deze praktische oefening moet met een voldoende

resultaat afgerond worden voordat aan een tentamen deel kan worden genomen.

De examinator van een practicum kan eisen dat één of meerdere verslagen gemaakt moeten worden,

dat een journaal bijgehouden wordt en/of dat een presentatie gehouden wordt. De beoordeling over

een practicum wordt gegeven op grond van de prestaties gedurende dat practicum.

De vorm waarin de onderdelen van de minor getentamineerd worden, wordt bepaald door de Onderwijs-

en Examenregeling van de opleiding die verantwoordelijk is voor de minor.

De toetsvormen staan beschreven in de vakomschrijvingen in deel B van deze studiegids.

5.1.2 Derde kans regeling

Een student die voor een vak nog geen voldoende heeft en voor de derde keer een tentamenpoging wil

doen dient volgens de Onderwijs- en Examenregeling daarvoor toestemming te moeten krijgen aan de

examencommissie.

Dit moet gebeuren door het indienen van een aanvraag, ondertekend door de studieadviseur en de

docent van het vak, vergezeld van een plan van aanpak en een studieplan. De student neemt tenminste

zes weken voor de herkansingsdatum contact op met de docent en de studieadviseur en dient uiterlijk

vijf werkdagen voor het sluiten van de tentameninschrijving een verzoek tot inschrijving in bij de

examencommissie. Pas na het verkrijgen van goedkeuring van de examencommissie is het mogelijk

zich voor het betreffende vak in te schrijven. Instructies voor de student zijn te vinden in de bijlage van

deze gids.

5.1.3 Integratie: projecten

Om de integratie uit de verschillende vakken of juist uit een vak te bevorderen en om de prestaties te

monitoren worden er een aantal projecten gedaan, die met een presentatie en/of een verslag worden

afgesloten. Naast onderstaande projecten zijn er het mid-P -, het eind P- en het Mechatronica project.

B2-project

Het B2-project wordt normaliter gedaan in groepen van 4 studenten.

De beoordeling van het B2-project wordt verkregen op grond van de prestaties gedurende de

opdracht, van een tussenvoordracht en een eindvoordracht en een schriftelijk verslag over de verrichte

werkzaamheden. Er kan een tussenverslag geëist worden.

Bacheloropdracht

De beoordeling van de Bacheloropdracht wordt verkregen op grond van de wijze van werken gedurende

de opdracht, een eindvoordracht, en een schriftelijk verslag over de verrichte werkzaamheden. De

leerstoel wijst een begeleidingscommissie aan die bestaat uit tenminste twee personen. In de

begeleidingscommissie heeft tenminste één lid van het wetenschappelijk personeel in vaste dienst

van de faculteit zitting. De begeleidingscommissie wijst een dagelijkse begeleider aan uit haar midden.

In de begeleidingscommissie heeft tenminste één examinator zitting. Voor het uitvoeren van de

opdracht buiten de afdeling elektrotechniek van de Universiteit Twente, is toestemming nodig van de

opleidingsdirecteur.

TOETSING EN KWALITEIT

44 45

het onderwijsproces door middel van intercollegiale toetsing door een lid van de wetenschappelijke

staf die zitting heeft in de OKC. Hiertoe dienen de vakken van het verplichte curriculum systematisch

te worden geëvalueerd;

• het uitbrengen van evaluaties aan de examencommissie, de OLC en de betreffende docent van

keuzevakken van het niet-verplichte deel van het curriculum;

• het uiterlijk binnen 6 weken aan de decaan, de OLC en de betreffende docent uitbrengen van een

OKC-rapportage omtrent gehouden tentamens;

• het jaarlijks uitbrengen van een verslag van haar werkzaamheden en een plan voor het komende

jaar ten behoeve van de examencommissie en de OLC.

5.2.5 Onderwijs- en Examenregeling (OER)

Het wetenschappelijk onderwijs is geregeld door de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk

onderzoek (WHW). Hierin worden globale regels gegeven over de doelstellingen van het

wetenschappelijk onderwijs en wordt de bestuursstructuur van de Universiteiten geregeld. De WHW

regelt de cursusduur van de initiële opleidingen, geeft aan op welke manieren men ingeschreven kan

zijn en regelt de toelating tot de verschillende examens.

De WHW geeft aan de faculteitsdecaan een centrale taak voor wat betreft de inrichting van de faculteit

voor het onderwijs en de wetenschapsbeoefening. De decaan stelt de Onderwijs- en Examenregeling

(OER) vast, en ook het faculteitsreglement waarin het bestuur en de inrichting van de faculteit nader

geregeld wordt.

In de OER wordt een groot aantal belangrijke punten met betrekking tot het onderwijs en de tentamens/

examens geregeld, waaronder:

• de inhoud van de opleiding;

• de studielast van de onderdelen (vakken, practica, projecten, stage, opdrachten);

• welke examens er zijn;

• het aantal malen per studiejaar dat tentamens en examens afgelegd kunnen worden;

• de geldigheidsduur van beoordelingen.

Meer informatie is te vinden op: utwente.nl/el/onderwijszaken/regels

5.2.6 Studentenstatuut

De WHW schrijft ook voor dat er een Studentenstatuut is. Het Studentenstatuut kent een

instellingsspecifiek deel, geldig voor de hele universiteit (waarin bijvoorbeeld de financiële

5.2 kwALitEitszorg onDErwijs De kwaliteit van het onderwijs krijgt binnen de faculteit EWI, waaronder EE valt, veel aandacht.

Voor goed onderwijs is een grote betrokkenheid van docenten en studenten nodig en een goede

onderlinge communicatie. De kwaliteitscyclus bestaat uit de volgende instrumenten:

5.2.1 StOEL

Om de kwaliteit van het onderwijs bij de opleiding Electrical Engineering te waarborgen is het Studenten

Overleg EL (StOEL) actief. Deze commissie bestaat uit een aantal studenten die zich bezig houden met

de kwaliteit van het onderwijs en het evalueren van de opleiding Electrical Engineering. Zo wordt elk

kwartiel van de Bachelor los geëvalueerd en is het StOEL het centrale aanspreekpunt voor studenten

met klachten of opmerkingen over het onderwijs. Voor problemen, klachten en/of ideeën kan contact

worden opgenomen met het StOEL – stoel@scintilla.utwente.nl

Meer informatie is te vinden op: www.scintilla.utwente.nl/stoel/

5.2.2 Opleidingscommissie (OLC)

De OLC bestaat zowel uit studenten als docenten. Het is

een adviesorgaan voor de opleidingsdirecteur en moet over

alle onderwijszaken gehoord worden. Het gaat hier onder

meer om onderwijsprogramma’s, studielast, roosters,

klachtenafhandeling en vakevaluaties.

5.2.3 Examencommissie

De examencommissie bestaat uit stafleden en heeft een

zelfstandige bevoegdheid over alles wat te maken heeft met de

verschillende examens. De commissie stelt de regels op over

examens, wel of niet slagen, met lofregeling, etc. In deze commissie wordt vastgesteld welke studenten

wanneer voor welk examen geslaagd zijn. Ook rendementscijfers en fraudegevallen komen ter sprake.

5.2.4 Onderwijs Kwaliteit Commissie (OKC)

De Onderwijs Kwaliteit Commissie heeft tot taak:

• het informeren van de decaan en de OLC over de voortgang van het onderwijsproces;

• het uitbrengen van rapportages aan de examencommissie over de bijdrage/rol van de docent aan

TOETSING EN KWALITEIT

46 47

ondersteuningsregelingen van de universiteit geregeld zijn) en een opleidingsspecifiek deel waarin

bijvoorbeeld informatie over de studieopbouw en de ondersteunende faciliteiten opgenomen moet zijn.

Voor meer informatie zie hoofdstuk 2.1 van de bijlagen van deze studiegids.

5.2.7 Accreditatie

In Nederland moet een opleiding geaccrediteerd zijn om in aanmerking te komen voor bekostiging door

de overheid. Accreditatie is “het verlenen van een keurmerk dat aangeeft dat aan bepaalde maatstaven

is voldaan”. Ook de toekenning van studiefinanciering aan de studenten is afhankelijk van accreditatie.

De opleiding Electrical Engineering is geaccrediteerd in 2010 opnieuw door de Nederlands Vlaamse

Accreditatie Organisatie.

DEEL BCursusinformatie Electrical Engineering

50 51

CURSUSINFORMATIE ELECTRICAL ENGINEERING

Cursusinformatie

Introductie Elektronica en Elektrotechniek 191211600EC 6,5 Toetsvorm Tentamen

Periode 1A

Vakinhoud Introductie in de kerngebieden van de elektrotechniek waarbij fysische en mathematische aspecten uitgebreid en expliciet worden belicht; wiskunde herstelonderwijs; afsluitend project. Deze cursus geeft een inleidend overzicht in de diverse onderdelen van de elektrotechniek. Eventuele hiaten in de voorkennis van de studenten met betrekking tot wiskunde en/of fysisch inzicht of begrip worden weggewerkt. Tegelijkertijd worden deze vaardigheden gebruikt bij het verkrijgen van nieuwe kennis op het gebied van specifieke elektrotechnische deelgebieden zoals elektronische componenten, signalen, systemen, meten en karakteriseren. In dit college wordt een duidelijke link gelegd tussen het elektronische en andere fysische domeinen.

Leerdoelen Werkhouding leren, introductie EL, wiskundige basisvaardigheden, fysisch inzicht

Docent Dr. Ir. C. Salm

Materiaal Dictaat

Werkvormen Werkcollege (1A), Hoorcollege (1A), Zelfstudie (1A), Project (1A, 1B)

Practicum Introductie Elektronica en Elektrotechniek 191211580EC 2 Toetsvorm Toets/test

Periode 1A

Vakinhoud Dit practicum is verweven met de cursus Introductie Electronica en Elektrotechniek (191211580). De opgedane kennis in IEEE wordt in dit practicum in de praktijk gebracht. Er wordt een begin gemaakt met het leren omgaan met elektrische meetinstrumnten. Daarnaast zijn er voorbeelden van de concrete toepassingen van elektrotechnische principes waarvan de theorie in latere vakken uitgebreider behandeld zal worden. Het leren journaliseren is onderdeel van dit vak..

Leerdoelen Systematisch leren experimenteren, vergroting inzicht in de Elektrotechniek en de onderliggende Fysica door concrete toepassingen.

Docent Smits, S.M.; Bentum, M.J.

Materiaal Practicumhandleiding

Inleiding Objectgeörienteerd-programmeren 192110174EC 3 Toetsvorm Tentamen

Periode 1A

Vakinhoud In dit vak maken de studenten kennis met een moderne, ontwikkel- en programmeer-omgeving, gebaseerd op de programmeertaal Java. Tevens leren ze algoritmisch te denken door analyse van niet-triviale problemen. Aan de orde komen elementaire objectgeoriënteerde concepten als klasse, instantie, methode, attribuut en overerving.

Leerdoelen Systematisch leren experimenteren, vergroting inzicht in de Elektrotechniek en de onderliggende Fysica door concrete toepassingen.

Docent Diepen van, N.M.

Materiaal Handboek Objectgeörienteerd programmeren, Jan Beurgh, 2e druk, Van Duuren Media, ISBN 90-5940-117-4

Werkvormen Hoorcollege (1A), Zelfstudie (1A), Practicum (1A)

Cursusinformatie Electrical Engineering

Op het moment waarop deze studiegids wordt gedrukt zijn niet alle gegevens overgehaald en verwerkt in de

nieuwe onderwijscatalogus van OSIRIS, www.utwente.nl/onderwijscatalogus. Kijk voor de meest recente

cursusinformatie in OSIRIS: http://osiris.utwente.nl.

Bachelor 1

Semesteroverzicht

Semester 1 Semester 2

Kwartiel 1 Kwartiel 2 Kwartiel 3 Kwartiel 4

Introductie Electronica en Elektrotechniek (6,5EC)191211600

Netwerkanalyse (6,5 EC)191210050

Electronische basisschakelingen + practicum (7,5 EC)191211750/191211760 (practicum Elbas)

Elektronische functies + practicum (3.5 EC)191211770/191211780

Inleiding Object-georienteerd programmeren (3 EC)192110174

Basis Begrippen Digitale Techniek (5 EC)192130014

Lineaire structuren (3 EC)191510103

Elektromagnetische veldtheorie + practicum (7 EC)191211290/191210080

Calculus 1 (5 EC)201000177

Practicum Meetinstrumenten en Netwerkanalyse (2 EC)191211610

Calculus 2 (3 EC)191511040

Eind P project (4,5 EC)191211790

Project IEEE (2EC)191211580

Mid P project (1,5 EC)191211620

52 53

CURSUSINFORMATIE ELECTRICAL ENGINEERING

Practicum Meetinstrumenten/Netwerkanalyse 191211610EC 2 Toetsvorm -

Periode 1B

Vakinhoud Dit practicum wordt gegeven tijdens het blok Netwerkanalyse (191210050). Het is een vervolg op het practicumdeel van het college Inleiding Elektronica en Elektrotechniek en het heeft een tweeledig doel. De student maakt enerzijds tijdens het deel Meetinstrumenten kennis met enige meetinstrumenten uit de elektrotechniek en verdiept daarmee de experimentele vaardigheden opgedaan tijdens bovengenoemde inleiding. Aandacht wordt met name besteed aan de invloed van het intstrument op de te bemeten elektrische schakeling en aan de meetonnauwkeurigheid van het instrument. Anderzijds beoogt het deel netwerkanalyse de toetsing aan de orde te laten komen van een model van een schakeling aan de praktijk. Dit deel bestaat uit een aantal inleidende metingen aan schakelingen in het tijd- en het frequentiedomein. Het practicum wordt afgesloten met enige proeven, waarbij beide aspecten van het experiment, de analyse van een schakeling en de aandacht voor het meetinstrument, geïntegreerd aan de orde komen. Inschrijving geschiedt automatisch. Inhoud: Gelijkspanningsmetingen, multimeters, Wheatstone brug, oscilloscoop en functiegenerator, wisselspanningsmetingen, Bode diagram, filters, Fourier analyse van signalen, tweepoorten

Leerdoelen Systematisch leren experimenteren met elektrische meetinstrumenten

Docent Smits, S.M.; Bentum, M.J.

Materiaal Handleiding Practicum Meetinstrumenten en Netwerkanalyse + Algemene practicumhandleiding

Werkvormen Practicum (1B)

Voorkennis Introd. Elektronica en Elektrotechniek (191211580) + Pract.Intro.Elektronica en Elektrotechn.(191211600)

Basisbegrippen Digitale Techniek 192130014EC 5 Toetsvorm -

Periode 1B

Vakinhoud In dit vak worden elementaire kennis en vaardigheden uit de digitale techniek behandeld (binair/ hexadecimaal tellen, Booleaanse logica). De theorie die in dit vak wordt besproken, zal worden toegepast in een practicum. Het vak legt een uitgebreide basis voor de vervolgvakken over digitale techniek.Belangrijk in dit vak is de analyse van standaardschakelingen, zowel combinatorisch als sequentieel. Hierbij zal geabstraheerd worden op transistor-niveau en lager. Ook zal het ontwerpen van schakelingen met zowel combinatorische als sequentiële onderdelen op grond van specifieke informatie aan bod komen. Het toepassen en uitdiepen van de behandelde theorie zal plaatsvinden tijdens het practicum. In dit practicum zal er een grote digitale schakeling ontworpen moeten worden, waarbij de student gebruik kan maken van de hardware-beschrijvingstaal VHDL.Het practicum zal bestaan uit 2 delen, het eerste deel is verplicht, het tweede facultatief. Het voldoende afronden van het facultatieve deel van het practicum levert een deel van de tentamenpunten op. Een tentamencijfer wordt alleen toegekend als het eerste deel van het practicum voldoende is afgerond.

Leerdoelen - Elementaire kennis verkrijgen van een digitaal systeem- Digitale vaardigheden kunnen gebruiken- Onderscheid kunnen maken in combinatorische en sequentiële digitale schakelingen- De werking van enkele digitale componenten begrijpen- Bovenstaande kennis/ vaardigheden kunnen toepassen in een digitaal systeem

Docent Kerkhoff, H.G.; Smit, G.J.M.; Molenkamp, E.

Materiaal Studie- en practicumhandleiding; via Blackboard beschikbaar + M. Mano en Ch. Kime: Logic and computer design fundamentals, 4thd ed., ISBN 0-13-206711-0

Werkvormen Hoorcollege, Zelfstudie, Practicum (1B)

Calculus I 201000177EC 5 Toetsvorm Toets/test

Periode 1A

Vakinhoud Een gedegen kennis van de wiskunde en er vlot mee om kunnen gaan is noodzakelijk bij het begrijpen en toepassen van de stof die in de vakken van de eigen opleiding aan de orde komt. De wiskunde van het VWO is hiervoor een eerste aanzet, maar dit is nog lang niet voldoende. Calculus I is aan het begin van het curriculum geplaatst om deze wiskundige basis uit te breiden.In het vak zal uitvoerig worden ingegaan op begrippen als continuïteit en differentieerbaarheid, die keurig gedefinieerd worden door gebruik te maken van limieten. Deze limieten zijn van belang. Veel problemen (ook uit de praktijk) zijn namelijk zo lastig dat er niet meteen een analytische oplossing voorhanden is en er een vereenvoudiging van het probleem gemaakt moet worden. Deze vereenvoudigingen bevatten veelal begrippen die gedefinieerd zijn als limieten. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan analytische oplosmethoden zoals integralen en bepaalde differentiaalvergelijkingen, en zal er kennis gemaakt worden met complexe getallen. En omdat bij het bestuderen van fysische en technische vragen vaak functies voorkomen die van meerdere variabelen afhangen (denk aan plaats (x,y) en tijd (t)) zal er ook een korte inleiding gegeven worden over functies van twee variabelen. Begrippen die aan bod komen zijn: elementaire functies, differentiëren, extrema, limiet, continuïteit, afgeleide, Riemansom, systematisch integreren, Taylor-ontwikkeling, complexe getallen, 2e orde differentiaalvergelijkingen (met vaste constanten) en functies van twee variabelen. Het eigen maken van deze begrippen, de bijbehorende methoden en het daadwerkelijk toepassen ervan zal geoefend worden met behulp van talrijke opgaven (en uitgewerkte voorbeelden) en door middel van een practicum. Dit practicum is verplicht en zal bestaan uit het leren werken met en het toepassen van het wiskundeprogramma Maple. Bij het niet of onvoldoende uitvoeren van dit practicum zal geen cijfer worden toegekend voor het vak. Naast de colleges zijn er voor de opleidingen TN, ST en EL ook twee verplichte practica waarin in groepen van vier personen gewerkt wordt aan cases die gerelateerd zijn aan de betreffende opleiding.Het vak kan worden afgerond door middel van een aantal toetsen of door een tentamen af te leggen. Het cijfer wordt alleen dan geregistreerd als ook het maplepracticum en de cases voldoende zijn.

Leerdoelen Systematisch leren experimenteren, vergroting inzicht in de Elektrotechniek en de onderliggende Fysica door concrete toepassingen.

Docent dr.ir. G.F. Post

Materiaal Calculus, early transcendentals; 6th ed., James Stewart, ISBM 0-495-38273-6

Werkvormen Colstructie (1A), Zelfstudie (1A), Practicum (1A)

Netwerkanalyse 191210050EC 6,5 Toetsvorm Tentamen

Periode 1B

Vakinhoud Het vak geeft een inleiding in het op een systematische wijze berekenen van spanningen, stromen en vermogens in elektrische netwerken en daarmee een van de basisvakken voor de elektrotechniek. De beschouwde netwerken zijn opgebouwd uit netwerkelementen: bronnen, weerstanden, condensatoren en spoelen. Diverse analysemethoden worden behandeld, te beginnen bij de analyse van statische netwerken met bronnen en weerstanden behulp van knooppuntanalyse, serie- en parallelschakelingen, spanning- en stroomdeling, superpositie en bronsubstitutie. Voor deze analyse vormen de wetten van Kirchoff en de elementvergelijkingen de belangrijkste ingredienten. Vervolgens worden methoden gepresenteerd voor het berekenen van tijdafhankelijke signalen in netwerken met spoelen en condensatoren met behulp van differentiaalvergelijkingen, wijzertransformaties, overdrachtsfuncties, Bode diagrammen, Fourier reeksen en Convolutie. Tenslotte komen vermogensoverdracht voor statische en sinusvormige signalen aan de orde en tweepoorten.

Leerdoelen Hoofddoel: Kennismaking met elektrische netwerken en methoden om die te analyseren. De student kan: 1. knooppuntsanalyse toepassen op een eenvoudig netwerk. 2. differentiaalvergelijkingen opstellen en oplossen voor 1e en 2e orde netwerken. 3. een netwerk naar het wijzerdomein transformeren. 4. de overdrachtsfunctie van een netwerk bepalen en de bijbehorende Bode-diagrammen schetsen. 5. vermogensberekeningen uitvoeren. 6. de Fourierreeks voor eenvoudige periodieke signalen bepalen.

Docent Spreeuwers, L.J.; Rootseler van, R.T.A

Materiaal Electronic Circuits, 8th/9th Ed., Nilsson & Riedel, Pearson International Edition, ISBN: 0-13-503165-6 + Handouts

Werkvormen Hoorcollege (1B), Werkcollege (1B)

Voorkennis Calculus I (201000177)

54 55

CURSUSINFORMATIE ELECTRICAL ENGINEERING

Practicum Elektronische Functies 191211780EC 1,5 Toetsvorm -

Periode 2B

Vakinhoud In dit practicum komen de volgende onderwerpen aan bod: frequentie-afhankelijke tegenkoppeling, meekoppeling, relaxatieoscillatoren en harmonische oscillatoren. Het ontwerpen, berekenen, simuleren, bouwen en meten van schakelingen op dit gebied geeft de praktische dimensie aan de stof die bij Elektronische Functies wordt aangereikt. Het practicum wordt afgesloten met een project waarin een RF zender wordt gebouwd.

Docent dr.ir. A.J. Annema

Materiaal Online Practicum handleiding Electronic Functions

Werkvormen Zelfstudie, Practicum (2B)

Voorkennis Netwerkanalyse (191210050), Elektronische Basisschakelingen (191211750), Elektronische Functies (191211770)

Lineaire Structuren 191510103EC 3 Toetsvorm Tentamen

Periode 2A

Vakinhoud Lineaire structuren gaat ruwweg gesproken over het oplossen van stelsels lineaire vergelijkingen. Veel situaties uit de praktijk kunnen gemodelleerd worden als een lineair stelsel, zoals netwerken en situaties in de regeltechniek. In dit vak maak je kennis met de wiskundige begrippen die hierbij gebruikt worden zoals vector, matrix, transformatie en determinant. Doel is om de wiskundige bewerkingen en verbanden tussen deze begrippen onder de knie te krijgen, zodat je (in een later stadium van je studie) in staat bent om zulke gemodelleerde problemen wiskundig te analyseren.Er wordt begonnen met het schematisch opzetten van een stelsel lineaire vergelijkingen d.m.v. een matrix (een getallenschema). Aan de hand van deze matrix kan het een en ander gezegd worden over de oplossing van het stelsel vergelijkingen (zonder die oplossing uit te rekenen), bijvoorbeeld of er nul, één of meerdere oplossingen zijn. Een aantal begrippen die bij het analyseren van lineaire stelsels een rol spelen zijn: (on)afhankelijke vectoren, basis, dimensie en determinant. Er zal uitgebreid worden stilgestaan bij de samenhang van deze begrippen.Bij dit vak hoort een verplichte bijeenkomst waar een case behandeld wordt. Het cijfer wordt pas geregistreerd als de case voldoende is.

Leerdoelen Na afloop van het vak is de student in staat zelfstandig• de oplossingsverzameling van een stelsel lineaire vergelijkingen te bepalen door de bijbehorende

matrixvergelijking Ax = b op te lossen (d.m.v. de Gauss-Jordan veegprocedure);• aan te geven met uitleg of een stelsel vectoren lineair (on)afhankelijk is;• de representatiematrix van een lineaire afbeelding te bepalen en aan te geven of deze afbeelding

injectief of surjectief is;• te kunnen rekenen met matrices en vectoren (optellen, (scalaire) vermenigvuldiging, inverse

bepalen);• de verschillende karakteriseringen van inverteerbaarheid van een matrix te formuleren en toe

te passen; • een basis voor en de dimensie van een lineaire deelruimte (bijv. de nulruimte van een matrix)

te bepalen;• de determinant van een vierkante matrix te berekenen en eigenschappen van determinanten

toe te passen;Docent Kern, W.; Geveling, B.M.; Vajta, M.

Materiaal Handleiding Maple: http:/www.math.utwente.nl/maple/2010 + D.C. Lay, Linear Algebra and its Applications

Werkvormen Colstructie, Practicum, Zelfstudie, Project 2A

Elektronische Basisschakelingen 191211750EC 5 Toetsvorm Tentamen

Periode 2A

Vakinhoud Modellen worden geïntroduceerd om (te) complexe zaken in voldoende mate te vereenvoudigen. Hierbij is de balans tussen nauwkeurigheid en complexiteit cruciaal. Modellen worden in het hele vak gebruikt als verantwoorde vereenvoudiging. Alleen met niet-lineaire componenten kan vermogen worden verstrekt. Het tweede deel van het vak geeft inzicht in de fysische werking van een aantal niet-lineaire componenten: de diode, de bipolaire transistor en de MOS-transistor. Deze componenten vervolgens gebruikt om relatief eenvoudige elementaire schakelingen te construeren. Daarna wordt verder gegaan met de introductie van het begrip tegenkoppeling rond een abstract versterkerblokje: de opamp. Aan de hand van frequentieafhankelijkheid wordt het begrip stabiliteit geïntroduceerd. Toepassingen van (stabiele vormen van) tegenkoppeling worden behandeld. Verder wordt de opbouw van een (operationele) versterker met verschilversterker, stroombron, stroomspiegel en vermogenstrap op transistorniveau behandeld.

Leerdoelen De student dient na dit vak goed te kunnen omgaan met modellen, kennis te hebben van de elementaire principes die ten grondslag liggen aan de gebruikte elektronische componenten, en dienen de elementaire circuits te begrijpen en door te kunnen rekenen. Getoetst wordt grotendeels op kennis en het goed toepassen van de kennis. Vereist als voorkennis voor MidP.

Docent dr.ir. A.J. Annema

Materiaal Dictaat + internetpagina's

Werkvormen Hoorcollege, Werkcollege, Zelfstudie, Project 2A

Voorkennis Netwerkanalyse (191210050)

Practicum Elektronische Basisschakelingen 19121176EC 2,5 Toetsvorm -

Periode 2A

Vakinhoud Dit practicum is een kennismaking met modellen, dioden en BJT zowel als MOS-transistoren, toegepast in gelijkrichting en versterking. Er wordt door middel van metingen, berekeningen en simulaties inzicht verkregen in de werking van basisschakelingen. Een belangrijk aspect is het onderkennen van de begrippen in- en uitgangsweerstand van een circuit. Verder worden in dit practicum tegengekoppelde schakelingen met een (operationele) versterker gebouwd, bemeten, berekend en gesimuleerd. Het voornaamste doel daarbij is het analyseren van terugkoppeling en frequentieafhankelijk gedrag.Het practicum wordt afgesloten met het ontwerp en presentatie van een audioversterker.

Docent dr.ir. A.J. Annema

Materiaal Online practicumhandleiding Elektronische basisschakelingen

Werkvormen Zelfstudie, Project, Practicum (2A)

Voorkennis Netwerkanalyse (191210050), Elektronische Basisschakelingen (191211750)

Elektronische Functies 191211770EC 2 Toetsvorm Tentamen

Periode 2B

Vakinhoud Gestart wordt met de introductie van tegenkoppeling om instabiele schakelingen te construeren. Hierbij worden zowel relaxatieoscillatoren als harmonische oscillatoren behandeld. Hierna wordt een introductie in de RF-elektronica gegeven waarbij zendsystemen behandeld worden. Getoetst wordt voornamelijk op kennis en het goed toepassen van de kennis.

Docent dr.ir. A.J. Annema

Materiaal dictaat/vraagstukkenbundel + online extra materiaal

Werkvormen Hoorcollege, Werkcollege, Zelfstudie (2B)

Voorkennis Netwerkanalyse (191210050), Elektronische Basisschakelingen (191211750)

56 57

CURSUSINFORMATIE ELECTRICAL ENGINEERING

Practicum Elektromagnetische Veldtheorie 191210080EC 0,5 Toetsvorm -

Periode 2B

Vakinhoud Het practicum is gekoppeld aan het vak Elektromagnetische veldtheorie (191211290). De student maakt kennis met vectorvelden in de vorm van een 2D elektrostatisch en een 3D magnetostatisch veld en maakt kennis met inductie. Begrippen uit de vectorcalculus (rotatie, divergentie, wetten van Gauss en Stokes) worden toegepast op deze velden. Naast beschrijvende metingen en tekeningen worden velden gemeten, en gedurende het college emveld in de vorm van huiswerkopgaven geanalyseerd en vergeleken met de theorie. Hiervoor worden Maple sheets gebruikt. Inhoud: Electrostatische veld in geleidend papier. Veld van een spoel, Gradient, rotatie, divergentie. Inductie.

Leerdoelen De student ontwikkelt een ruimtelijk begrip van vectorvelden, en vectoroperators

Docent Lammerink, T.S.J.

Materiaal Practicumhandleiding + The Feynman lectures on physics Vol. II: Mainly electromagnetism and matter" Richard P. Feynman, Robert B. Leighton, Matthew Sands, Addison-Wesley, Reading, MA, USA, ISBN: 0-2-1-51004

Werkvormen Practicum 3 x per blok (2B)

Voorkennis Calculus I (201000177), Calculus II (191511040)

Mid P-project 191211620EC 1,5 Toetsvorm -

Periode 2A

Vakinhoud Onderwerp: Het ontwerpen en bouwen van een systeem dat een vooraf gespecificeerde functie kan verrichten. Afweging tussen analoge en digitale alternatieven. Toepassing van kennis opgedaan in een aantal EL-vakken (met bijbehorende practica). Het Mid P-project dient als voorkennis voor het Eind P-project. Frequentie: éénmaal per jaar.

Leerdoelen Leren ontwerpen van een elektronisch systeem met analoge/ digitale schakelingen.

Docent Molenkamp, E.; Annema, A.J.; Jong de, M.P.

Materiaal Algemene Practicumhandleiding + Online Mid P-handleiding

Werkvormen Project (2A)

Eind P-project 191211790EC 4,5 Toetsvorm -

Periode 2B

Vakinhoud In dit project worden de opgedane kennis en vaardigheden uit de propedeusevakken geïntegreerd door het ontwerpen en realiseren van een electronisch ‘product’. Een keuze kan gemaakt worden uit de volgende onderwerpen:- Het ontwerpen en bouwen van een aantal specifieke functies van een multimeter.- Het realiseren van een eigen (groeps)idee. Voorstellen voor een eigen idee dienen ruim voor het project te zijn ingeleverd bij de docent. Studenten die voldoen aan de inschrijvingseis worden hierover nader bericht.

Leerdoelen LSystematisch groepsontwerp met duidelijke methodologie. Integratie van kennis en vaardigheden uit de propedeusevakken.

Docent dr.ir. R.A.R. van der Zee

Materiaal Handleiding bij het Eind-P project + Algemene Practicum Handleiding (APH)

Werkvormen Practicum (2B)

Voorkennis De som van de cijfers voor Netwerkanalyse (191210050) en Elektronische Bassischakelingen (191211750) moet groter of gelijk zijn aan 8.

Calculus II 191511040EC 3 Toetsvorm Tentamen

Periode 2A

Vakinhoud Calculus II is het directe vervolg op het vak Calculus I en breidt de wiskundige basis, die nodig is in de rest van de studie, uit. In het vak Calculus II wordt de wiskunde behandeld die men in veel natuurkundig gerichte vakken nodig zal hebben. De theorie van Calculus I, voor functies van één variabele, zal uitgebreid worden naar vectorfuncties en functies van twee variabelen (denk bijvoorbeeld aan het aardoppervlak als functie van de twee variabelen hoogtegraad en lengtegraad). De begrippen grafiek, limiet, continuïteit en differentieeerbaarheid zullen opnieuw gedefinieerd worden voor de functies van twee variabelen. Er komen ook enkele toepasssingen aan de orde zoals optimalisatie van een functie van twee variabelen.Onderwerpen die aan bod komen zijn: vectoren, vectorruimtes, impliciet differentiëren, gradiënt, Taylorpolynomen, extrema (onder nevenvoorwaarden), methode van Lagrange, inverse en impliciete functiestelling.Naast de hoor- en werkcolleges zullen er werkcolles zijn waarin met het computerprogramma Maple geoefend zal worden. Er zullen twee middagen besteed worden aan praktijkgerelateerde cases.

Leerdoelen Na afloop van het vak is de student in staat zelfstandig• de grafiek van een functie van twee variabelen te interpreteren (ook niveaukrommen);• limieten bij functies van twee variabelen te berekenen;• de begrippen limiet, continuïteit en differentieerbaarheid bij functies van twee variabelen te

definiëren;• de definitie van partiële afgeleide van een functie van meerdere variabelen te geven Alsmede • deze te berekenen;• de kettingregel bij functies van meerdere variabelen en de techniek van impliciet differentiëren

toe te passen;• de richtingafgeleide en gradiëntvector te berekenen, alsmede eigenschappen van de

gradiëntvector toe te passen;• de vergelijking van een raakvlak aan de grafiek van een functie van twee of meer variabelen

te geven alsmede een benadering te geven met behulp van een eerste- of tweedegraads Taylorpolynoom;

• extrema van functies van twee of drie variabelen te bepalen (zowel op open als op gesloten verzamelingen).

Docent Al-Dhahir, A.; Geveling, B.M.

Materiaal Maple, wiskunde in berekenbaar perspectief; 3e druk; Streng, Van Gils en Van der Meer (beschikbaar onder BlackBoard) + Calculus, early transcedentals; 6e druk, James Stewart

Werkvormen Colstructie, Practicum 2A

Voorkennis Calculus I, m.n. elementaire functies, differentiëren, extrema, limiet, continuïteit, afgeleide, Riemansom, systematisch integreren, Taylor-ontwikkeling.

Elektromagnetische Veldtheorie 191211290EC 6,5 Toetsvorm Tentamen

Periode 2B

Vakinhoud CIn dit vak wordt een inleiding gegeven in statische elektromagnetische velden. Fenomenen en technische toepassingen worden beschreven m.b.v. de Maxwell vergelijkingen. Fysische interpretatie van de vergelijkingen, het verbinden van fenomenen en toepassingen met de Maxwell vergelijkingen, zowel als hun gebruik voor het beschrijven van eenvoudige situaties en toepassingen vormen de kern van het vak.Inhoud: Toepassing vectorcalculus in elektromagnetische veldtheorie: scalaire velden en vectorvelden, gradient, nablaoperator, Divergentie en rotatie. Maxwell vergelijkingen. Elektromagnetische Krachten; velden en bronnen; wetten van Coulomb en Gauss. Geïnduceerde stromen en inductie. Velden in materialen.

Leerdoelen De student heeft inzicht in de structuur van de Elektromagnetische veldtheorie

Docent Lammerink,T.S.J.; Elwenspoek,M.C.; Jong de,M.P.

Materiaal Opgavenbundel (Website) + The Feynman lectures on physics Vol. II: Mainly electromagnetism and matter" Richard P. Feynman, Robert B. Leighton, Matthew Sands, Addison-Wesley, Reading, MA, USA, ISBN: 0-2-1-51004

Werkvormen Werkcollege, Hoorcollege, Zelfstudie, Project (2B)

Voorkennis Calculus I (201000177), Calculus II (191511040)

58 59

CURSUSINFORMATIE ELECTRICAL ENGINEERING

Kansrekening 191530062EC 3 Toetsvorm Tentamen

Periode 1A

Vakinhoud Korte inhoud: experiment, uitkomstenruimte, gebeurtenissen, kans, combinatoriek, voorwaar-delijke kans, onafhankelijkheid, stochastische variabele, discrete en continue verdeling, simultane verdelingen, voorwaardelijke verdelingen, centrale limietstelling

Docent dr.ir. W.R.W. Scheinhardt

Materiaal Dictaat van Kansrekening en statistiek (191530082) (US nr. 624)

Werkvormen Werkcollege 8 x per blok, Hoorcollege 8 x per blok (1A)

Lineaire Differentie- en Differentiaalvergelijkingen 191510220EC 5 Toetsvorm Tentamen

Periode 1A

Vakinhoud In het vak Lineaire Structuren zijn lineaire deelruimten behandeld die uit vectoren uit R^n bestaan. In dit vak bestuderen we ook algemene lineaire deelruimten, bijvoorbeeld polynoomruimten of functieruimten. Het begrip determinant wordt gebruikt om de eigenwaarden en eigenvectoren te bepalen. Deze eigenwaarden en eigenvectoren spelen weer een rol bij het vinden van reële oplossingen voor stelsels lineaire differentie- en differentiaalvergelijkingen. Zij geven namelijk informatie over de stabiliteit van de oplossingen.Tenslotte worden ook (macht)reeksen en Laplace transformaties ingezet om oplossingen van differentiaalvergelijkingen te vinden. Voor het goed introduceren van Laplace transformaties is het nodig de zogenaamde convergentie criteria voor oneigenlijke integralen te behandelen. Dit laatste is geen tentamenstof.Onderwerpen die behandeld worden: lineaire (deel)ruimte, eigenwaarden- en vectoren, lineaire differentiaalvergelijkingen (DVs), stelsels van DVs, autonome homogene lineaire stelsels, lineaire differentievergelijkingen, oneigenlijke integralen, Laplace getransformeerde, convergentiecriteria van rijen en reeksen.

Leerdoelen Na afloop van het vak is de student in staat zelfstandig• een stelsel lineaire vergelijkingen om te schrijven naar matrixvorm;• kolom-, rij-, nulruimte, basis, dimensie, rang, eigenwaarden en eigenvectoren van een matrix te

bepalen en daarmee eigenschappen van de matrix af te leiden;• 1e, 2e en ne orde lineaire differentiaalvergelijkingen/differentievergelijkingen met constante

coëfficienten op te lossen;• 2e, 3e en ne orde differentiaalvergelijkingen/differentievergelijkingen te herleiden tot een

stelsel van 1e orde differentiaalvergelijkingen/differentievergelijkingen en dit stelsel op te lossen;

• de aard en stabiliteit van evenwichtsoplossingen van 2- en 3 dimensionale autonome homogene lineaire stelsels differentiaalvergelijkingen/differentievergelijkingen met fasevlak te classificeren;

• convergentiecriteria voor oneigenlijke integralen correct toe te passen;• de Laplace getransformeerde te bepalen.

Docent drs. A. Al-Dhahir

Materiaal Lineair Algebra and its applications, D.C. LayCalculus, early transcendentals, J. Stewart

Werkvormen Hoorcollege, Werkcollege (1A)

Voorkennis Calculus I (201000177), Calculus II (191511040), Lineaire Structuren (191510100)

Bachelor 2

Semesteroverzicht

Semester 1 Semester 2

Kwartiel 1 Kwartiel 2 Kwartiel 3 Kwartiel 4

Kansrekening (3 EC)191530062

Meettechniek (4 EC)191210420

Dynamische systemen (3 EC)191210430

Communicative vaardigheden (1 EC) 191211670

Lineaire differentiatie- en differentiaal-vergelijkingen (5 EC)191510220

Lineaire systemen (6 EC)191231490

Regeltechniek (4 EC)191210440

B2 project (11 EC)191210469

Computer organisatie (3 EC)192131102

Mechanica en transductietechniek (3 EC)191228160

Project Mechatronics (4 EC)191210450

Telematicasystemen en toepassingen (5 EC)192610000

Computersystemen (5 EC)192110542

Halfgeleiders devices (4 EC)191217061

Cursusinformatie

Telematicasystemen en -Toepassingen 192610001EC 4 Toetsvorm Tentamen

Periode 1A

Vakinhoud Het vak Telematica Systemen en Toepassingen (TST) is een indeling in communicatienetwerken en hun toepassingen. Het vak TST behandelt fundamentele technieken en mechanismen die zowel in klassieke als in moderne communicatiesystemen worden gebruikt.

Leerdoelen Inleiding in communicatienetwerken en toepassingen

Docent Pras, A.; Heijenk, G.J.

Materiaal Computer Networking, a top-down approach featuring the internet. James F. Kurose and Keith W. Ross, Addison Wesley. De nieuwste editie zal gebruikt worden. Op dit moment is dat: 5e druk 2009, ISBN 978013135483

Werkvormen Werkcollege , Hoorcollege, Practicum (1A)

60 61

CURSUSINFORMATIE ELECTRICAL ENGINEERING

Lineaire Systemen 191231490EC 6 Toetsvorm Tentamen

Periode 1B

Vakinhoud In dit vak maakt u kennis met begrippen die betrekking hebben op systemen en signalen en doet u ervaring op met methodieken gericht op het systematisch analyseren van de eigenschappen van lineaire, tijdinvariante systemen, zowel in continue als discrete tijd. Methoden ter beschrijving van systemen en signalen: differentie- en differentiaalvergelijkingen, toestandsbeschrijving, impuls- en stapresponsie, frekwentieresponsie, overdrachtsfunctie, convolutie-som en -integraal, stabiliteit, toestandsovergangsmatrix, Fourier-reeksen, Fourier-transformatie, Laplace- en z-transformatie.

Leerdoelen Begrijpen van representaties en methodieken die betrekking hebben op systemen en signalen en ervan

Docent Veldhuis, R.N.J.; Spreeuwers, L.J.

Materiaal 'Continuous and discrete signals and systems', S. Soliman, M. Srinath Prentice Hall, 1998, ISBN: 0-13-569112-5

Werkvormen Hoorcollege, Werkcollege, Zelfstudie (1B)

Voorkennis Netwerkanalyse (191210050), Analyse B (191560141)

Computersystemen 192110542EC 5 Toetsvorm Tentamen

Periode 1B + 2A

Vakinhoud Het vak Computersystemen gaat dieper in op de hardware en software van computers. In dit vak leer je uit welke deelsystemen een computersysteem is opgebouwd, wat het gedrag is van deze deelsystemen en hoe deze deelsystemen samen het gedrag van een computersysteem bepalen.De noodzakelijke kennis van digitale techniek alsmede de interne werking van een processor en de interactie van de processor met andere onderdelen van de computer zullen worden behandeld. De 80-86 processor zal als concreet voorbeeld gebruikt worden, zodat de theorie ook in werking wordt gezien.Bij dit vak is een practicum dat niet verplicht is. Het practicum bestaat uit programmeren in de taal C en is bedoeld om een groter inzicht te krijgen in de interne werking van een computer, voornamelijk de input/output-werking. Ook zal tijdens dit practicum aandacht worden besteed aan het ontwerpen van delen uit een computersysteem.Het voldoende afronden van het practicum levert een deel van de tentamenpunten op. Het practicumcijfer en het tentamencijfer bepalen samen het eindcijfer voor dit vak.

Leerdoelen Na het succesvol afronden van dit vak kan de student:• Aangeven uit welke deelsystemen een computersysteem is opgebouwd en deze deelsystemen

ook toelichten.• Uitleggen wat het gedrag van elk van de deelsystemen is.• Uitleggen hoe deze deelsystemen samen het uiteindelijke gedrag van het computersysteem

bepalen.Docent Scholten, J.; Kokkeler, A.B.J.

Materiaal Murdocca en Heuring: Computer Architecture and Organization: An Integrated Approach. ISBN 978-0-471-73388-1

Werkvormen Werkcollege, Hoorcollege, Zelfstudie (1B)

Voorkennis Basisbegrippen Digitale Techniek (192130014), Computerorganisatie (192131102)

Computerorganisatie 192131102EC 3 Toetsvorm Tentamen

Periode 1A

Vakinhoud Tijdens computerorganisatie zullen de basisprincipes van de verschillende componenten waaruit een processor (CPU) is opgebouwd worden bestudeerd, alsmede de onderlinge samenhang tussen deze componenten. In vervolgvakken zal de samenhang tussen de processor en de rest van de hardware worden uitgediept. Daarvoor is het wel nodig om de werking van de processor te begrijpen.De processor wordt geanalyseerd door hem op te splitsen in een data-pad en een controle-pad. De werking van beide paden, alsmede hun opbouw zullen worden besproken. Vervolgens zal er worden ingegaan op de (samen)werking van verschillende componenten (o.a. de ALU, registers en bussen) in beide paden. Verder zal aandacht worden besteed aan microprogrammering, de basisprincipes worden toegelicht aan de hand van verschillende types CPU’s. Ook zal de Instruction Set Architecture (ISA) bestudeerd worden, dit is de link tussen software en hardware. Bij de bestudering van de meeste principes wordt gebruik gemaakt van de ARC-processor om de implementatie van de theorie in de praktijk te zien. Tevens wordt er een practicum gehouden waarbij het een en ander aan de ARC-processor moet worden aangepast. Het practicum bestaat uit 2 delen, beide zijn facultatief en leveren een deel van de tentamenpunten op. Het eerste deel bestaat uit het programmeren van een processor met assembly-code (machinetaal). Het tweede deel bestaat uit het aanpassen van een functie van de ARC-processor met behulp van de hardware-beschrijvingstaal VHDL. Dit practicum levert veel inzicht in de behandelde theorie, terwijl ook gelijk de praktische kant ervan aan bod komt.

Leerdoelen • De globale werking van een processor leren begrijpen.• Inzicht verkrijgen in hoe een processor is opgebouwd.• Leren abstraheren tot op register-niveau. (assembler-programmeren)• Enkele veelgebruikte algoritmes begrijpen en kunnen toepassen.• Inzicht verkrijgen in de werking van verscheidene componenten uit een processor.

Docent Smit, G.J.M.; Molenkamp, E.

Materiaal Computer Architecture and Organization: An Integrade Approach; Miles J. Murdocca, Vincent P. Heuring; ISBN 978-0-471-73388-1, Wiley

Werkvormen Hoorcollege, Practicum (1A)

Voorkennis 192130014 Basisbegrippen Digitale techniek (met kennis van VHDL)

Mechanica en Transductietechniek 191228160EC 3 Toetsvorm Tentamen

Periode 1B

Vakinhoud Transducenten (elementen waarmee energie en informatie van het ene fysische domein in een ander worden overgezet) spelen een belangrijke rol in vele technische systemen onder andere daar waar informatie moet worden vergaard, bewerkt (bijvoorbeeld voor besturing), gebruikt, opgeslagen of gerepresenteerd. Voorbeelden zijn luidsprekers, elektromotoren, recorder-kopjes voor magnetische data-opslag, microfoons, druk-sensoren etc. In dit vak krijgt met name het mechanische domein bijzondere aandacht omdat dit bij veel transducenten een rol speelt. Onderwerpen die aan de orde komen zijn krachten, arbeid en energie, impuls, impulsmoment, behouden grootheden, rotaties, massatraag-heidsmoment, trillingen, golven en systemen van meerdere oscillatoren. Centraal bij de beschrijving van transducenten staan de begrippen energie, poorten, extensieve en intensieve (toestands-)grootheden, Legendre transformatie en co-energie, electrostatische-, magnetische-, piezo-elektrische en mechanische energiedichtheden. Bij de analyse van transducenten wordt o.a. gekeken naar de mate waarin transducenten in staat zijn een energietranformatie te bewerkstelligen, of ze stabiel zijn, alsmede naar hun statisch en dynamisch gedrag in zowel onbelaste als belaste toestand. Bij de beschrijving van transducenten wordt ruim gebruikt gemaakt van de kennis uit de vakken Netwerkanalyse en EM-veld, terwijl basiskennis over verschillende fysische domeinen wordt opgefrist of zonodig aangereikt. Dit vak en de vakken Dynamische Systemen (191210430) en Meettechniek (191210420) hebben een nauwe band met het project Mechatonica Project (19120450) dat de doelstellingen van de drie vakken inhoudelijk ondersteunt.

Leerdoelen Students understand the paradigm of classical mechanical systems.

Docent Lammerink, T.S.J.; Krijnen, G.J.M.; Tas, N.R.

Materiaal Dictaat : Introduction to Mechanics and Transduces Science

Werkvormen Werkcollege, Hoorcollege, Zelfstudie (1B)

Voorkennis Calculus I (201000177), Calculus II (191511040)

62 63

CURSUSINFORMATIE ELECTRICAL ENGINEERING

Dynamische Systemen 191210430EC 3 Toetsvorm Tentamen

Periode 2A

Vakinhoud Het doel van dit vak is het leren modelleren en analyseren van het gedrag van fysische systemen, waarin mogelijk meerdere fysische domeinen optreden (bijv. een luidspreker, een elektrisch bestuurde vloeistofpomp, een versnellingsbak en een elektromotor). Bondgrafen worden gebruikt als modelvormingstaal: onafhankelijk van het fysisch domein wordt het systeem afgebeeld in elementaire gedragsfuncties met hun onderlinge verbindingen. Deze poortgebaseerde modelvormingswijze is gebaseerd op een energie aanpak. Het interactieve simulatieprogramma 20-sim wordt gebruikt om deze dynamische modellen te simuleren en te analyseren. Daarnaast wordt ingegaan op het gebruik van de numerieke oplosmethoden bij simulatie. Doel hierbij is, om de juiste numerieke methode te vinden bij gegeven modellen, en de resultaten te beoordelen op nauwkeurigheid. Dit vak en de vakken Mechanica en Transductietechniek (191228160), Meettechniek (191210420) en Regeltechniek (191210440) worden toegepast in het project Mechatronica (191210450), dat als integratieproject parallel loopt.

Leerdoelen Modelleren en simuleren van gedrag van multidisciplinaire systemenKennis1. Basiskennis verwerven op gebied van dynamisch gedrag van fysische systemen, zodat de

gemaakte modellen van dit soort systemen adequaat zijn voor de gegeven doelstelling.2. Kennis verwerven op gebied van dynamisch gedrag van fysische systemen, zodat nieuwe

vraagstellingen op dit gebied opgelost kunnen worden, via het uitbouwen van de aangeboden structuren, methoden en technieken, danwel het raadplegen van literatuur.

3. Verbanden en overeenkomsten zien tussen onderwerpen uit de natuur- en wiskunde en techniek. Hierbij gebruik maken van de aangeboden structuur (die op deze verbanden is gebaseerd). Ten gevolge hiervan, methoden en technieken uit het ene fysische domein kunnen toepassen op andere fysische domeinen, waar deze methoden vaak ongebruikelijk zijn.

4. Kennis verwerven over gebruik numerieke oplosmethoden bij simulatieVaardigheden1. Kunnen modelleren en analyseren van het dynamisch gedrag van fysische systemen. Hierbij

kunnen meerdere fysische domeinen optreden.2. Via aangeboden systematische methoden de modelvorming uitvoeren. Het proces

loopt hierbij van een (domein-specifiek) ideaal-fysisch model, via een bondgraaf naar differentiaalvergelijkingen / blokschema / signaalstroomschema.

3. Omzetting van een model van de ene beschrijvingswijzen naar een andere, om zo de bijdrage van elke beschrijvingswijze op waarde te kunnen schatten.

4. Gemaakte modellen met 20-sim opzetten, analyseren, simuleren en eventueel bijstellen. De resultaten verkregen met 20-sim gebruiken voor analyse en verificatie van de modellen.

5. Modeleigenschappen van belang voor numerieke simulatie kunnen destilleren uit het model; hiermee de juiste numerieke methode kiezen; simulatie resultaten beoordelen op numerieke nauwkeurigheid. Model kunnen aanpassen op grond van simulatie-eigenschappen.

Attitude1. De neiging hebben om de aangeboden verbanden en overeenkomsten tussen verschillende

fysische domeinen te gebruiken om beter en dynamische fenomenen bij allerhande fysische systemen te onderkennen en te kunnen b eschrijven. M.a.w., het geleerde in het ene domein wordt door het inzicht in overeenkomsten bruikbaar in een ander domein.

2. De neiging hebben om simulatieresultaten altijd qualitatief en qua orde grootte quantitatief te beoordelen op correctheid. Wisselwerking tussen modelvorming en simulatie op waarde schatten

Docent dr.ir. P.C. Breedveld

Materiaal Dictaat : Integrated Modeling of Physical Systems - Dynamic Systems part 1 thru 3, P.C. Breedveld

Werkvormen Colstructie, Zelfstudie (2A)

Voorkennis VWO kennis natuur- en wiskunde (B); integreren

Meettechniek 191210420EC 4 Toetsvorm Tentamen

Periode 1B

Vakinhoud Het doel van dit basisvak wordt het best beschreven met de eindtermen. Na het doorlopen van dit vak dient de student over de volgende vaardigheden te beschikken:(1) kennis beschikken over:1. de opbouw (architectuur) van een meetsysteem en de functionaliteit van de delen;2. internationaal erkende eenheden en standaarden; 3. de fysische werking van de meest gangbare meettransducenten, hun voornaamste

eigenschappen (globaal) en beperkingen;4. methodieken voor het meten van de meest gangbare fysische en chemische grootheden;5. foutreducerende technieken, de werking ervan en hun effectiviteit;(2) kunnen:1. identificeren en analyseren van meetfouten t.g.v. de beinvloeding van het meetobject en de

onderlinge beinvloeding van meetsysteemdelen;2. identificeren en analyseren van meetfouten t.g.v. de beinvloeding door de omgeving;3. evalueren van meetonzekerheid met behulp van statistische parameters;4. analyseren en ontwerpen van eenvoudige interfacecircuits (zowel analoog als digitaal);5. omgaan met computerbestuurde meetapparatuur en met (ter beschikking gestelde)

meettransducenten, specifieke meetapparatuur en virtuele instrumentatie;(3) bewust zijn van:1. het belang van een zorgvuldig uitgevoerde meting;2. de noodzaak van een onzekerheidsanalyse bij elk meetresultaat;3. de noodzaak van een adequate modellering voorafgaande aan een meting. Meten wordt vooral geleerd door doen. Daarom is dit vak gestructureerd als een combinatie van hoorcollege en prakticum. Onderwerpen die aan de orde komen: Meettheorie; eenheden en standaarden. Meetonzekerheid, statistiek van(meet)fouten; foutanalyse en foutreductiemethoden. Meetversterkers en signaalconditionering. Principes van AD- en DA-omzetting. Meten van elektrische grootheden, sensoren voor het meten van niet-elektrische grootheden; meten van ruimtelijke grootheden. Test- en meetinstrumenten; data-acquisitiesystemen; presentatie en registratie van meetgegevens. Ontwerpen van meetsystemen; virtuele instrumentatie.

Docent E.T. Carlen

Materiaal P.P.L.Regtien and F. van der Heijden, M.J.Korsten, W.Olthuis: Measurement Science for Engineers, Kogan Page Science, London, UK; August 2004, ISBN 1 9039 9658 9

Werkvormen Hoorcollege, Practicum (1B)

Voorkennis Practicum Meetinstrumenten en Netwerkanalyse (191211610)

Halfgeleiderdevices 191217061EC 4 Toetsvorm Tentamen

Periode 2A

Vakinhoud Dit vak beschrijft de transistorwerking op een fysisch niveau en vertaalt die naar elektrische karakteristieken. Op basis van deze karakteristieken worden elektronische vervangschema's en simulatiemodellen behandeld. Aan de orde komen: een inleiding halfgeleiderfysica, de pn-overgang, de Bipolaire Junctie Transistor (BJT) en de Metal-Oxide-Semiconductor Transistor (MOST). In het kort wordt de vervaardigingstechniek en de verschijningsvorm in geïntegreerde schakelingen geschetst. De fysische werking wordt verklaard aan de hand van energiebanden plaatjes, elektrische veldsterkte en potentialen, en de dynamica van beweeglijke ladingdragers. Naast de eenvoudige modellen worden ook enkele secundaire effecten behandeld, inclusief hun fysische oorsprong en de invloed op de karakteristieken. De vervangingsschema's voor DC, klein-signaal en groot-signaal AC worden afgeleid. Er is een toetsingsprogramma (WASP) beschikbaar. Gedetailleerde gegevens vindt u in Blackboard.

Leerdoelen Weten wat een halfgeleider is en begrijpen waarom halfgeleider componenten (succesvol) toegepast worden in de elektrotechniek. Verder dient begrepen te worden waarom de fysische werking van diverse componenten gemodelleerd wordt.

Docent Mouthaan, A.J.; Schmitz, J.; Hueting, R.J.E.

Materiaal Dictaat: "Semiconductor Devices Explained More", verkrijgbaar bij de Union-shop (nr. 290)

Werkvormen Werkcollege, Hoorcollege, Zelfstudie (2A)

Voorkennis Elektromagnetische Veldtheorie (191211290), Elektronische Basisschakelingen (191211750), Elektronische Functies (191211770), Practicum Realiseren in Materialen(191228280)

64 65

CURSUSINFORMATIE ELECTRICAL ENGINEERING

Regeltechniek 191210440EC 4 Toetsvorm Tentamen

Periode 2A

Vakinhoud Het college behandelt het ontwerpen van regelsystemen. Het college begint met een behandeling van methoden voor het beschrijven van continue dynamische systemen met één ingang en één uitgang. Blokschema’s, stroomschema’s, stabiliteit en gevoeligheid van continue systemen, invloed van terugkoppeling, poolbaanmethode, bodediagrammen, en toestandsbeschrijving. Het accent ligt op het verband tussen de verschillende domeinen.Het vervolg van het college behandelt methoden voor het ontwerpen van regelaars voor continue systemen in het frequentiedomein, het s-domein en met behulp van de toestandsbeschrijving, PID-regelaars en eenvoudige niet-lineaire systemen. De invloed van het gebruik van een computer als regelaar en het ontwerpen van digitale regelsystemen wordt inleidend behandeld. Vereiste voorkennis: dynamische systemen, differentiaalvergelijkingen, complexe functies en Laplacetransformatie.Eindtermen: na het bestuderen van de stof moet de student:• in staat zijn een differentiërend of integrerend netwerk te ontwerpen met behulp van poolbanen

of bodediagrammen• een regelaar met toestandsterugkoppeling kunnen ontwerpen (optimaal of poolplaatsing)• in staat zijn een PID-regelaar in te stellen met behulp van vuistregels• in staat zijn de stabiliteit van eenvoudige niet-lineaire systemen te analyseren• weten wat de consequenties zijn van digitale realisatie van een regelsysteem en hiervoor de

juiste ontwerpkeuzes kunnen maken• het programma 20-sim kunnen gebruiken voor het ontwerpen van regelsystemen, voor het

simuleren van niet-lineaire systemen en voor het optimaliseren van een regelsysteem.Inhoud: Blokschema’s, overdrachtsfuncties, frequentiekarakteristieken, toestandsbeschrijving. Stabiliteit en gevoeligheid, Ontwerpen: poolbanen, bodediagrammen en toestandsterugkoppeling. Gebruik van computers in regelsystemen. Ontwerpen met 20-sim

Leerdoelen Leren ontwerpen van continue en discrete regelsystemen

Docent prof.dr.ir. S. Stramigioli

Materiaal Dictaat RegeltechniekBoeken : • J.L. Martins de Caravallo, Dynamical Systems and Automatic Control, Prentice Hall• Richard C. Dorf and Robert H. Bishop, Modern Control Systems, Prentice Hall• Ken Dutton, Steve Thompson and Bill Barraclough, The Art of Control Engineering, Addison

Wesley• Stefani, Savant, Shahian and Hostetter, Design of Feedback Control Systems, Saunders Publishing

Oxford University Press• William S. Levine, editor, The Control Handbook, IEEE Press• Ogata, K. “Modern Control Engineering”• Frankling, Powell en Emami-Naeino, “Feedback Control of Dynamical Systems”

Werkvormen Hoorcollege (2A)

Voorkennis Noodzakelijk: Lineaire Systemen (191231490); gewenst:Dynamische Systemen (191210430)

Project Mechatronica 191210450EC 4 Toetsvorm Tentamen

Periode 2B

Vakinhoud Van de studenten wordt verwacht dat ze in groepsverband een geregeld (mechatronisch) systeem kunnen ontwerpen, analyseren en realiseren. In het ontwerpproces wordt bijzondere aandacht besteedt aan de modellering van een (mechanisch) systeem in samenhang met de functionele doelen die via een regeling verkregen moeten worden. Zowel bij het vaststellen van de actuele parameterwaarden als bij het regelen zijn sensoren en meettechniek van essentieel belang. Tijdens de regeling zullen actuatoren, voor zover ze al niet deel uitmaken van het te regelen proces zelf, bijzondere aandacht krijgen. De voorzieningen bij dit project zijn dusdanig dat de aandacht van de student niet hoofdzakelijk uitgaat naar op laag niveau programmeren of naar het bouwen van schakelingen die ook standaard verstrekt kunnen worden zoals versterkers, aangezien dit een te zware wissel trekt op de beschikbare tijd en de vakken 'elektronica' en 'programmeren/ computerarchitectuur' anderszins door een projectvorm ondersteund worden. Daarom wordt het hart van het geregelde systeem op een wijze aangeleverd dat er zonder al te veel problemen mee geëxperimenteerd kan worden t.b.v. data acquisitie en regeling. Dit betekent dat er voor dit doel digitale hardware beschikbaar is die op hoog niveau aanstuurbaar is vanuit de software die in het project en de ondersteunende vakken gebruikt wordt, te weten LabView 20-sim en 20sim 4C.

Leerdoelen Integratie kennis/vaardigheden uit de volgende cursussen: Dynamische Systemen, Lineaire Systemen, Mechanica en Transductietechniek, Meettechniek, Regeltechniek.

Docent Broenink, J.F.; Breedveld, P.C.; Lammerink, T.S.J.; Tas, N.R.; Stramigioli, S.

Materiaal Handouts

Werkvormen Project, Zelfstudie (1B)

Voorkennis Meettechniek (191210420), Dynamische Systemen (191210430), Regeltechniek (191210440), Mechanica en Transductietechniek (191228160), Lineaire Systemen (191231490)

B2-project 191210469EC 11 Toetsvorm projectplan en presentatie, poster en

presentatie (groep); eindverslag en presentatie (individueel)

Periode 2B

Vakinhoud Een groep van vier studenten kiest een ontwerp gerichte opdracht bij een van de leerstoelen. Groepsgewijs wordt de globale opdracht in de eerste periode van vijf weken omgezet in een concreet (schriftelijk) projectplan. Dit plan wordt na drie weken mondeling gepresenteerd. In de hierop volgende periode van vijf weken wordt het plan uitgevoerd met individuele en gezamenlijke onderzoeksontwerp- of ontwikkelingswerkzaamheden. Het schriftelijk onderzoeksverslag wordt ook mondeling gepresenteerd. Tot slot wordt een gezamenlijke poster gepresenteerd. Voordrachten en rapportages zijn strak verroosterd. Een verplichte training (vakcode: 191211670, 1 ECTS) in schriftelijk en mondeling communiceren is verweven met het project.

Docent dr.ir. C. Salm

Materiaal Opdrachten

Werkvormen Project, Hoorcollege (2B)

Voorkennis afgerond eerste jaar + 17 ECTS uit de bachelor fase.

Communicatieve Vaardigheden voor EL 191211670EC 1 Toetsvorm Tentamen/Assignments

Periode 2B

Vakinhoud Dit vak is een training in mondeling en schriftelijk rapporteren over de resultaten van een technisch-wetenschappelijk onderzoek. Dit vak wordt uitgevoerd in samenhang met het B2 project (191210469).

Leerdoelen This course is a training for oral and written reporting on the results of a technical/scientific study.

Docent dr.ir. C. Salm

Werkvormen Hoorcollege, Project, Zelfstudie (2B)

Voorkennis Deelname alleen mogelijk gelijktijdig met B2 project. Daarvoor is wel een voorkennis eis.

66 67

CURSUSINFORMATIE ELECTRICAL ENGINEERING

Elektrodynamica 191210410EC 4 Toetsvorm Tentamen

Periode 1A

Vakinhoud Dit vak bouwt voort op Elektromagnetische Veldtheorie (191211290) en heeft als globaal doel zoveel basiskennis van het elektromagnetisme en inzicht in de belangrijke grootheden aan te reiken dat de kennis van dit vakgebied verder zelfstandig kan worden aangevuld. In beide vakken gaat het om oplossingen van de vier Maxwell-vergelijkingen voor bepaalde randvoorwaarden. In de Electrodynamica worden deze vergelijkingen toegepast op situaties waar de tijds-afhankelijkheid een essentiele rol speelt. Na introductie van de theorie aan de hand van inzichtelijke en relatief eenvoudige problemen worden ook de belangrijke technologische toepassingen zoals transmissielijnen, golfgeleiders, antennes, radar en optica behandeld.Inhoud: Maxwell vergelijkingen, golfvergelijking, elektromagnetische golven in media, reflectie en transmissie van vlakke golven aan grenslagen, geleide golven, transmissie lijnen, dielektrische golfgeleiders, dipool straling, antennes, introductie relativiteits theorie.

Leerdoelen Studenten vertrouwd maken met theorie en toepassingen van elektrodynamica

Docent dr. H.J.W.M. Hoekstra

Materiaal 3rd editione Prentice Hall, 1999, ISBN: 0-13-805326-X David J. Griffiths, Introduction to Electrodynamics

Werkvormen Hoorcollege, Werkcollege, Zelfstudie (1A)

Voorkennis Elektromagnetische veldtheorie (191211290); Gewenst: Diverse wiskundevakken uit B1 en B2 programma

Inleiding Elektrische Energietechniek 191241770EC 3 Toetsvorm Tentamen

Periode 1B

Vakinhoud Elektrische energieoverdracht: gelijk-, wissel- en draaistroom, vermogen, elektriciteitsvoorziening. Magnetische circuits: vervangingsschema’s en ijzerverliezen. De transformator: spreidingsflux, vervangingsschema’s, kerneigenschappen, de belaste transformator, praktische uitvoering, driefasentransformator.Inleiding elektromechanica: mechanisch systeem, kracht en koppelberekening uit vermogensbalans. Vermogenselektronica: gelijkrichters, choppers, invertoren. De synchrone machine: eenfasig, driefasig, netkoppeling, uitvoeringsvormen. Inductiemachine: Het basisprincipe, een eenvoudig model, het standaardmodel, variabele voedingsfrequentie. Inhoud: Inleiding; Elektrische energieoverdracht; Magnetische circuits; De transformator; Inl. Elektromechanica; Vermogenselektronica; De synchrone machine; De inductiemachine

Leerdoelen Bijbrengen basisprincipes van vermogenselektronica en elektromechanica

Docent dr.ir. P.C. Breedveld

Materiaal M.J. Hoeijmakers, Elektrische Omzettingen (4e druk), VSSD, ISBN 978-90-6562-157-3, 2007

Werkvormen Hoorcollege, Zelfstudie (1B)

Voorkennis Netwerkanalyse (191210050), Dynamische Systemen (191210430), Elektromagnetische Veldtheorie (191211290), Elektronische Basisschakelingen (191211750)

Random Signalen en Ruis 191210680EC 4 Toetsvorm Tentamen

Periode 2A

Vakinhoud Het doel van het college is de student inzicht te geven in de beschrijvingswijze van stochastische signalen en de wijze waarop systemen (i.h.b. lineaire tijdinvariante systemen) dergelijke signalen beïnvloeden. In het college wordt in het bijzonder ingegaan op de beschrijvingswijze van autocorrelatiefunctie en spectrale dichtheid; voorts wordt behandeld op welke wijze lineaire tijdsinvariante systemen de parameters van een stochastisch signaal beïnvloeden. Er wordt tevens aandacht besteed aan het eigen ruisgedrag van systemen. Een beschrijving van bandpass-signalen wordt gegeven. Tenslotte worden optimale detectie en het matched filter behandeld.

Docent Meijerink, A.; Kilic, Y.; Budianu, A.

Materiaal ONDER VOORBEHOUD: W. van Etten, 'Introduction to Random Signals and Noise', Wiley, 2005, materiaal op Blackboard

Werkvormen Hoorcollege, Werkcollege, Zelfstudie (2A)

Voorkennis Netwerkanalyse (191210050), Lineaire systemen (191231490), Kansrekening (191530062)

Bachelor 3

Semesteroverzicht

Semester 1 Semester 2

Kwartiel 1 Kwartiel 2 Kwartiel 3 Kwartiel 4

Minor (20 EC) Embedded signal processing (6 EC)191210590

Optische basisfuncties en microsystemen (3 EC)191210600

Practicum realiseren materialen (1,5 EC)191228280

Inleiding elektronische energietechniek (3 EC)191241770

Random signalen en ruis (4 EC)191210680

Inleiding communicatie systemen (3 EC)191251530

Elektrodynamica (4 EC)191210410

Informatieopslag (3 EC)191210510

Bachelor opdracht (11,5 EC)191210139

Cursusinformatie

Practicum Realiseren in Materialen 191228280EC 1,5 Toetsvorm -

Periode 1A

Vakinhoud Grondgedachte bij dit practicum is, naast het verder verbreden van de praktische vaardigheden, de kennismaking met enkele in de informatietechniek veel voorkomende technologieën & vervaardigingsmethoden, waarbij verband wordt gelegd tussen de microscopische eigenschappen en de voor toepassing belangrijke macroscopische eigenschappen van materialen.Het practicum wordt dit jaar verzorgd door de leerstoelen Transducers Science and Technology (TST), Integrated Optical Micro-Systems (IOMS), Semiconductor Components (SC) en NanoElectronics (NE). Studenten werken in tweetallen samen aan vervaardiging en karakterisatie van een elektrotechnische component en worden geassisteerd door een practicum-assistent. Bij de inschrijving kan een voorkeur worden aangegeven voor één van de onderwerpen. In verband met de beperkte beschikbaarheid van technologische apparatuur is inschrijving voor een periode van achter achtereenvolgende practicummiddagen (via Blackboard en inschrijflijsten bij BOZ-EL).Van onderstaande onderwerpen wordt per koppel één onderwerp uitgevoerd:- Giant Magentoresistance (GMR) sensors (NE)- Lichtgeleider-sensoren (IOMS)- Micromechanische krachtsensor (TST)- Fotodiodes (SC)Een meer gedetailleerde beschrijving van elk van de onderwerpen is te vinden op de BlackBoard-site van RIM

Leerdoelen Kennismaking met enkele technologieën en verbreden van de praktische vaardigheid

Docent Kovalgin, A.Y.; Dalfsen van, K.

Materiaal practicumhandleiding, verschilt per groep

Werkvormen Practicum (1A+1B)

68 69

CURSUSINFORMATIE ELECTRICAL ENGINEERING

Optische Basisfuncties en Microsystemen 191210600EC 3 Toetsvorm Tentamen

Periode 2B

Vakinhoud Het vak behandelt optische basisfuncties en microsystemen die in optische communicatie- en sensorsystemen toegepast worden.Onderwerpen: Golfvoortplanting in de vrije ruimte: vlakke golven, bolgolven, Gausse bundels; golffronttransformatie door lenzen; diffractie. Golfgeleiding in dunne diëlektrische lagen: stralenmodel, golfmodel, genormaliseerde parameters, multilaag-structuren, orthogonaliteit en volledigheid van modi; modusconversie. Kanaalgolfgeleiders: golfgeleiderstructuren, benaderingsmethoden, methode van Marcatili, effectieve index methode. Glasvezels: stap-index vezel, LP-modi, monomodale vezel. Koppeling van licht in en uit een golfgeleider: eindvlakkoppeling, prismakoppeling, traliekoppeling, k-ruimte diagram. Fabry-Perot resonator: golfllengtefilter, teruggekoppeld systeem, laser-trilholte. Optische versterking: Einsteinrelaties, populatie-inversie, versterking in glasvezels die met erbium gedoteerd zijn, optische versterking in halfgeleiders. Halfgeleider-lasers: balans van ladingsdragers en fotonen, bepaling van lasergolflengte, rendement, materialen, opbouw van halfgeleider lasers, Fabry-Perot laser, DBR, DFB, VCSEL. PIN fotodiode. Y-juncties: vermogenssplitser, scheiding van modi, combinatie van optische signalen. Vierpoort MMI’s: koppelaars, doorgaand, gekruist, 3 dB; volledige en beperkte interferentie. Richtkoppelaars: symmetrisch, asymmetrisch, schakelaar. Mach-Zehnder interferometer: schakelaar, golflengtefilter. Na afloop moet de student voldoende inzicht hebben verkregen in de werking van deze basisfuncties, om hun rol in en hun mogelijkheden en beperkingen voor optische informatiesystemen te kunnen inschatten.

Docent Ridder de, R.M.; Pollnau, M.

Materiaal Dictaat “Optical Basic Functions and Microsystems”, part 1: Theory (dictaatnr. 192)Dictaat : Dictaat “Optical Basic Functions and Microsystems”, part 2: Problems (dictaatnr. 197)Handouts: Powerpoint lecture slides + Slab mode calculator “Simulayer” (available on Blackboard)

Werkvormen Hoorcollege, Werkcollege, Zelfstudie (2B)

Voorkennis Elektrodynamica (191210410); Gewenst: Halfgeleiderdevices (191217061)

Inleiding Communicatiesystemen 191251530EC 3 Toetsvorm Tentamen

Periode 2B

Vakinhoud Elektrische energieoverdracht: gelijk-, wissel- en draaistroom, vermogen, elektriciteitsvoorziening. Dit vak vormt een eerste kennismaking met de Communicatietechniek. Om te beginnen zal er een kort overzicht worden gegeven van de diverse transmissie-media en hun transmissie- karakteristieken. Vervolgens wordt het belang en het principe van modulatie en demodulatie behandeld, te beginnen bij de klassieke analoge modulatiemethoden. Meer en meer echter wordt digitale transmissie van belang vanwege de inherente signaalverwerkings- en de coderingsmogelijkheden en mede daardoor de betrouwbaarheid. De specifieke moeilijkheden en signaaleisen bij deze transmissievorm worden onder de loep genomen en mogelijke oplossingen geanalyseerd. Dan volgt een overzicht van de verschillende vormen van digitale modulatie en de kwaliteit van die systemen. Tenslotte worden de prestaties van de verschillende modulatiemethoden naast elkaar gelegd en vergeleken met de kanaalcapaciteit volgens Shannon.Inhoud: Inleiding: algemene transmissie-parameters, de diverse transmissiemedia en hun karakteristieken. Lineaire modulatie: AM,DSB, SSB, VSB. Exponentiele modulatie: PM, FM. Kwaliteit van analoog gemoduleerde systemen: de invloed van ruis e.d. op analoge systemen, kwaliteits- en bandbreedte-vergelijking van diverse systemen. Digitale representatie van analoge signalen: sampling en reconstructie, quantisering, PCM, DPCM en delta-modulatie. Basisbandtransmissie van digitale signalen: digitale signaalformaten, intersymboolinterferentie, 1e Nyquist-criterium, “raised-cosine”-puls, oogpatroon, egalisatie. Digitale modulatie: generatie en detectie van binair-gemoduleerde draaggolven, ASK, FSK, (D)PSK en hun spectra. Ontvangers voor digitale signalen: foutenkans voor binaire basisbandsignalen, coherente detectie van binair-gemoduleerde signalen, niet-coherente detectie van binair gemoduleerde signalen, prestatievergelijking van verschillende modulatievormen, regeneratieve versus niet-regeneratieve repeaters, kanaalcapaciteit.

Leerdoelen Dit vak biedt een kennismaking met de communicatietechniek

Docent dr.ir. C.G.H. Roeloffzen

Materiaal "Haykin: "An Introduction to Analog and Digital Communications", second edition, Wiley, 2007, ISBN: 0-471-43222-9" + Collegedictaat

Werkvormen Hoorcollege, Werkcollege (2B)

Voorkennis Random Signalen en Ruis (191210680), Lineaire Systemen (191231490)

Informatie Opslag 191210510 EC 3 Toetsvorm Tentamen

Periode 2A

Vakinhoud In dit vak wordt een overzicht gegeven van informatie opslag systemen, met een nadruk op breedte in plaats van diepte. De studenten leren de huidige informatie-opslagsystemen te evalueren, en opkomende nieuwe technieken te beoordelen op hun relevantie en mogelijke toepassingsgebieden.Inhoud: Specificaties (capaciteit, data rate, access time, vermogensverbruik, volatility, stabiliteit). Architecturen (mechanisch vs electrisch geadresseerde data compressie). Principes (electrisch, magnetisch, magneto-optisch, optisch, phase-change, mechanisch). Voorbeelden (Flash, MRAM, PCRAM, Nanodrive, Hard Disks, tape, DVD).

Leerdoelen Inhoud: Specificaties (capaciteit, data rate, access time, vermogensverbruik, volatility, stabiliteit). Architecturen (mechanisch vs electrisch geadresseerde data compressie). Principes (electrisch, magnetisch, magneto-optisch, optisch, phase-change, mechanisch). Voorbeelden (Flash, MRAM, PCRAM, Nanodrive, Hard Disks, tape, DVD).

Docent Groenland, J.P.J.; Abelmann, L.

Materiaal Rainer Waser, Nanoelectronics and Information Technology

Werkvormen Hoorcollege, Zelfstudie, Project (2A)

Voorkennis Inschrijvingseisen: Blackboard (ivm case study)Verplicht: Elektromagnetische veldtheorie (191211290), Halfgeleiderdevices (191217061)Gewenst: Elektrodynamica (191210410), Meettechniek (191210420), Regeltechniek (191210440), Mechanica en transductietechniek (191228160), Practicum realiseren in materialen (191228280), Computersystemen (192110542)

Embedded Signal Processing 191210590 EC 6 Toetsvorm Tentamen

Periode 2A

Vakinhoud In dit vak wordt de basis van digitale en mixed analoog digitale signaalbewerking aangereikt. Onderwerpen: Input /output relaties; impulsresponsie, input / output relaties vervolg: frequentie responsie, overdrachtsfunctie, standaard differentie vergelijking, tijd-discrete Fourier analyse, convolutie in tijd en frequentie domain, vensterfuncties, DFT en FFT, decimatie en interpolatie, approximatie van overdrachtsfuncties (Fourier), ontwerp en realisatie van eindige impulsresponsie filters, window, equiriple (Remez algoritme), ontwerp en realisatie van oneindige impulsresponsie filters. Fundamentele behandeling van de afweging tussen vermogensdissipatie en ruis / nauwkeurigheid, analoge versus digitale signaal behandeling, AD converter architecturen, (flash folding, pipeline 2 step, sigma delta) analoog actief filter ontwerp (gm-C en actief RC) klok generatie, frequentie synthese, implementatiemethoden.Topics are: systems versus technology trends, partitioning of analog and digital in systems, basic principle of radio receiver. Input/ output relations: impulseresponse, frequency response, transfer function, standard difference equation, time-discrete Fourier transform filter design.

Leerdoelen Bijbrengen basisprincipes van digital and mixed analog/digital processing.

Docent Slump, C.H.; Nauta, B.

Materiaal John G. Proakis and Dimitris G. Manolakis, Digital Signal Processing, principles, algorithms and applications, 4th ed., chapter 1-10, Prentice-Hall, 2007 + Handouts

Werkvormen Hoorcollege, Zelfstudie, Project, Practicum (2A)

70

Bacheloropdracht 191210139EC 11,5 Toetsvorm -

Periode JAAR

Vakinhoud De bacheloropdracht (BO) is de afsluiting van het bachelor programma Elektrotechniek. In deze opdracht doe je een onderzoek bij een leerstoel. Het biedt je de gelegenheid te laten zien wat je in je mars hebt. Je mag zelf bepalen bij welke leerstoel je de opdracht doet. Voor het uitvoeren van de opdracht buiten de afdeling Elektrotechniek is toestemming nodig van de OLD. Het best kun je naar de secretaresse van de leerstoel van je keuze gaan. Die zal je doorverwijzen naar stafleden die opdrachten in ‘portefeuille’ hebben. Vaak kun je ook informatie vinden op de website van de leerstoel van je voorkeur.Het niveau van de opdracht past bij de eindtermen van de bacheloropleiding en de tot dan toe gevolgde vakken. Tijdens de bacheloropdracht werk je zelfstandig maar wel onder supervisie met enige begeleiding. Je leert al doende. In het volgende overzicht wordt aangegeven wat je moet kunnen nadat je de opdracht hebt gedaan (de eindtermen). Het is een lijst van (tussen)producten die je moet leveren. Tussen haakjes wordt bij elk tussenproduct aangegeven om welke praktische vaardigheden van de bachelor opleiding het gaat.

Leerdoelen Doen van individueel onderzoeks- of ontwerpwerk met eigen innovatieve inbreng. De opdracht eindtermen zijn de volgende. De studenten hebben in de bacheloropdracht aangetoond dat ze in staat zijn om:• een bij hen passende keuze te maken voor een vakgroep, supervisor en onderzoeksvoorstel

(informatie verwerven, zelfkennis, communiceren),• een logboek bij te houden (documenteren, integreren van kennis en skills, reflectie),• het onderzoeksvoorstel concreet te maken (interpreteren, uitwerken, operationaliseren, via

literatuurstudie en oefening met instrumenten/ tools, tot een concrete onderzoeksvraag of ontwerpspecificatie met motivatie waarom dit van belang is),

• een onderzoeksplan te maken (totaaloverzicht geven met stappenplan en tijdplan),• het onderzoeksplan doelgericht uit te voeren en zonodig in overleg met de supervisor bij te

stellen als voortschrijdend inzicht hiertoe noopt (doelgericht werken, plan bijstellen),• een voortgangsrapportage te leveren (verantwoorden dat in de juiste richting naar de

kerndoelen wordt gewerkt),• een heldere probleemstelling te maken waarin de kernstructuur van werk en verslag tot

uitdrukking komt, bijv. in de vorm van een introductie, samenvatting of poster,• data voor begeleidingsgesprekken af te spreken en afspraken na te komen (communiceren),• afspraken te maken over hoe de beoordeling plaats vindt en welke criteria voor het cijfer worden

gehanteerd (communiceren, bijv. wanneer je een 10 krijgt en wanneer een onvoldoende), en • afspraken te maken over wat er gebeurt bij overschrijding van deadlines of de totale tijdsduur,

of bij een onvoldoende (communiceren).• een (verplicht!) eindverslag te maken (logische doelgerichte presentatie van het werk naar het

technisch-wetenschappelijk forum),• een (verplichte!) eindvoordracht over het werk te houden (mondelinge presentatie voor een

publiek van BSc-EL medestudenten en vakgroepmedewerkers aan de hand van power point).Je wordt geacht zelf verantwoordelijk te zijn voor het leren beheersen van de genoemde punten. Hoe meer het initiatief van jezelf uitgaat (dit omvat ook het stellen van vragen), hoe beter aangetoond is dat de eindtermen gehaald zijn. Hoe meer sturing je nodig hebt, hoe minder zeker is dat de eindtermen gehaald zijn. Het eindcijfer wordt bepaald door de inhoudelijke kwaliteit van het werk (het niveau), het eindverslag, de eindvoordracht en de gevolgd e werkwijze die o.a. blijkt uit de bovengenoemde tussenproducten. Deze laatste kunnen of mondeling of schriftelijk worden geleverd, volgens afspraak tussen supervisor en student.Het tijdstraject voor de BO kan er globaal als volgt uitzien:Vooraf: Zoeken op WEB-sites, praten met stafleden, keuze maken.Start van het tijdstraject: Literatuurlijst, logboek. Op ¼: Concreet onderzoeksvoorstel en haalbaar onderzoeksplan.Op ½: Voortgangsrapportage.Op ¾: Verslagstructuur en probleemstructuur.Slot van het tijdstraject: Eindverslag. Daarna eindpresentatie.Achteraf: Student ontvangt eindcijfer en feedback op resultaat en werkwijze.

Contact dr.ir. C. Salm

Werkvormen Project (JAAR)

Voorkennis Voldoende vordering in het bachelorprogramma. Min 88EC uit Bsc programma +Bz project gehaald. De leerstoel waar project wordt uitgevoerd kan eisen dat bep. vakken gehaald zijn.

DEEL CAlgemene bijlagen

ALGEMENE BIJLAGEN

74 75

1 DE fACULtEit EwiDe faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (kortweg EWI) omvat drie disciplines die ieder

weer verbindingen hebben met andere disciplines. Naast onderwijs wordt binnen de vakgroepen door

onze onderzoeksgroepen/leerstoelen onderzoek verricht. Dit onderzoek is geheel ondergebracht bij

de universitaire onderzoeksinstituten Institute voor Nanotechnology (MESA+) en het Centrum voor

Telematica en Informatietechnologie (CTIT), IMPACT en MIRA.en MIRA.

1.1 Organogram EWI

Decaan

De decaan van de faculteit EWI is prof.dr.ir. Ton Mouthaan. Hij is de uiteindelijke verantwoordelijke voor

het onderwijs van alle opleidingen binnen de faculteit.

Faculteitsraad EWI

De Faculteitsraad EWI is een medezeggenschapsorgaan van de faculteit. De raad bestaat uit acht

studenten en acht personeelsleden. De studenten worden jaarlijks gekozen, de personeelsleden zitten

voor een periode van twee jaar in de Faculteitsraad. Kandidaatstelling voor de raad vindt plaats in april,

de verkiezingen zijn in juni. De raadsperiode loopt gelijk met het academisch jaar.

De Faculteitsraad heeft, afhankelijk van het onderwerp dat voorligt, advies- of instemmingsrecht over

voorgenomen beslissingen van de decaan van de faculteit. Wanneer de decaan besluiten wil nemen

over de hoofdlijnen van het personeelsbeleid, regelingen op het gebied van arbeidsvoorwaarden en

ARBO-beleid, heeft de decaan vooraf instemming nodig van de Faculteitsraad. Ook wanneer de decaan

besluiten wil nemen over de vaststelling of wijziging van de onderwijs- en examenregeling (OER) van

de faculteit, regels op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn of beleid op het gebied van

studentenvoorzieningen, heeft de decaan vooraf instemming nodig van de Faculteitsraad.

Informatie van de Faculteitsraad vind je op www.utwente.nl/ewi/organisatie/bestuur/faculteitsraad

Kamer van Hoogleraren

De kamer van Hoogleraren bestaat uit alle hoogleraren en opleidingsdirecteuren van de faculteit.

1.2 Opleidingen

De faculteit kent de volgende opleidingen:

• Bacheloropleidingen:

Electrical Engineering (EE)

Technische Informatica (INF)

Technische Wiskunde (TW)

Creative Technology (CreaTe)

• Masteropleidingen:

Applied Mathematics (AM)

Computer Science (CSC)

Electrical Engineering (EE)

Embedded Systems (EMSYS) (3-TU)

Human Media Interaction (HMI)

Mechatronics (MT)

Systems and Control (SC) (3-TU)

Telematics (MTE)

Aan het hoofd van een opleiding staat een opleidingsdirecteur. Hij geeft de contouren aan van de

opleiding en is verantwoordelijk voor de invulling van het onderwijsprogramma en de vakken daarbinnen.

Faculteitsraad DecaanProf.dr.ir. A.J. Mouthaan

Kamer van HooglerarenIncl. Opleidingsdirecteuren

Vakgroepen

Applied Analysis and Mathematical Physics (AAMP)Biomedical and Environmental Sensorsystems (BIOS)Biomedical Signals and Systems (BSS)Computer Architecture for Embedded Systems (CAES)Control Engineering (CE)Design and Analysis of Communication Systems (DACS)Databases (DB)Distributed and Embedded Security (DIES)Discrete Mathematics and Mathematical Programming (DMMP)Formal Methods and Tools (FMT)Human Media Interaction (HMI)Integrated Circuit Design (ICD)Integrated Optical MicroSystems (IOMS)Information Systems (IS)Mathematical Systems and Control Theory (MSCT)Numerical Analysis and Computational Mechanics (NACM)Nano Electronics (NE)Pervasive Systems (PS)Signals and Systems (SAS)Semiconductor Components (SC)Software Engineering (SE)Stochastic Operations Research (SOR)Statistics and Probability (SP)Stochastic Systems and Signals (SST)Telecommunication Engineering (TE)Transducers Science and Technology (TST)

Diensten

Directeur BedrijfsvoeringIng. H. van Egmond

• Arbo & Milieu• Bureau Onderwijsbegeleiding• Bureau Faculteitsdecaan• Financiële zaken• Informatiebeheer• Human Resources • TCO• MESA+ Cleanroom lab

Onderwijs

Bacheloropleidingen• Electrical Engineering• Technische Informatica• Technische Wiskunde• Creative Technology

Masteropleidingen• Applied Mathematics• Computer Science• Electrical Engineering• Embedded Systems• Human Media Interaction• Mechatronics• Systems and Control• Telematics

Opleidingscommissies

Examencommissies

ALGEMENE BIJLAGEN

76 77

Functie Naam Telefoon

Studieadviseurs

Technische Informatica

en Technische Wiskunde

Sharon Vonk / Lilian spijker 053 489 5645

Creative Technology

en Electrical Engineering

Thea de Kluijver 053 489 3697

Onderwijssecretariaat

Studieadvies, Internationalisering R. Assink (Remke) 053 489 3426

Kwaliteitszorg A. de Bruin-van Willigen (Annemieke) 053 489 3725

Opleidingsdirecteuren K. Veldhuis (Karin) 053 489 5450

COMMUNICATIE

Communicatie is een gedeeld servicecenter binnen de UT. Voor de faculteit EWI gelden de volgende

contactpersonen:

Functie Naam Telefoon

Accountmanager /

communicatieadviseur

T.B.A.

Communicatiemedewerker D. Dalenoord (Diana) 053 489 2745

GEBOUWBEHEER

Functie Naam Telefoon

gebouwbeheerder ir. M.J.B. ten Bulte (Michel) 054 489 2800

Receptie servicedesk.carre@fb.utwente.nl 054 489 4100

BIBLIOTHEEK & ARCHIEF

Bibliotheek & Archief is een dienst binnen de Universiteitsbibliotheek (UB) van de Universiteit Twente.

Functie Naam Telefoon

Informatiespecialist

Computer Science,

Applied Mathematics

Mw.drs. P. de Willigen (Petri) +31 53 489 2085

Electrical Engineering ir. W.C. Oosterling (Wim) +31 53 489 2079

Voor EE (BSc en MSc) en MT is dat prof.dr. M.C. Elwenspoek (Miko)

Voor TW, AM en SC is dat dr. J.W. Polderman (Jan Willem)

Voor INF, CSC en MTE is dat dr.ir. R. Langerak (Rom)

Voor CreaTe en HMI is dat dr. G.F. van der Hoeven (Gerrit)

Voor EMSYS is dat prof.dr.ir. G.J.M. Smit (Gerard).

1.3 Diensten en Eenheden

De faculteit heeft een aantal EWI-brede ondersteunende diensten die onder leiding staan van de

directeur bedrijfsvoering, ing. H. van Egmond.

ARBO & MILIEU EWI

Functie Naam Telefoon

Coördinator ing. S. Visser (Sjoerd)

ir. F. Houweling (Frans)

053 489 3153

053 489 3583

BUREAU FACULTEITSDECAAN EWI (BFD-EWI)

Functie Naam Telefoon

Algemeen E. ten Brugge, BFD_ewi@ewi.utwente.nl

Decaan prof. dr. ir. A.J. Mouthaan (Ton)

Directeur Bedrijfsvoering ing. H. van Egmond (Harm)

Faculteitssecretariaat

directeur bedrijfsvoering en MT E.C. Bosch-van der Heijden (Els) 053 489 4602

decaan L. Tunc-Katalanc (Lena) 053 489 4427

BUREAU ONDERWIJSBEGELEIDING EWI (BOB-EWI)

Functie Naam Telefoon

Hoofd Bureau

Onderwijsbegeleiding

H.J. van Laar (Jolanda) 053 489 4466

Internationalisering drs. J. Schut (Jan) 053 489 4350

Stages

Stagecoördinator dr. M.J. Korsten (Maarten) 053 489 3887

Stage-intercedente B. Jaarsma-Knol (Belinda) 053 489 3887

Kwaliteitszorg drs. J.H. Romkema (Hans) 053 489 2774

ALGEMENE BIJLAGEN

78 79

1.4 Faciliteiten

PC-Zalen

Voor het practicumonderwijs heeft de faculteit EWI een aantal pc-zalen tot haar beschikking. De

W(est)-zaal in Zilverling/Hal A wordt met name verroosterd voor practica van Electrical Engineering. In

Zilverling Hal A bevindt zich tevens een algemene practicumruimte, de flexoffice van het Smart XP. De

practica voor Creative Technologie vinden plaats in de hoogbouw van de Zilverling op vloer 2 (ruimte

2042). Verder bevinden zich in de hoogbouw van Zilverling zalen op vloer 3 (3042) en vloer 4 (4054)

met resp. 24 en 36 pc’s. In zaal 3042 is tijdens college-uren een zaalassistent aanwezig. Deze zaal is

’s avonds open tot 20.30 uur. De toegang na 18.00 u. gaat via de avondportier bij de hoofdingang van

Zilverling.

Wees je ervan bewust dat vlakbij de zalen in Zilverling medewerkers van de faculteit werken. Bewaar

de rust in het gebouw, ga niet op de gang bellen maar doe dat in het trappenhuis of in het Educafé

bijvoorbeeld en beperk conversaties op de gang. In de pc-zalen is eten niet toegestaan; drinken mag

wel uit afsluitbare flesjes.

Jaarzaal

Voor de eerstejaars bachelorstudenten Technische Wiskunde is een jaarzaal ter beschikking in gebouw

de Citadel (T100); het meeste onderwijs zullen zij daar volgen. Voor de opleiding Creative Technology

is eveneens een jaarzaal ingericht in de Citadel (T300). Buiten de college-uren is deze zaal beschikbaar

als zelfstudie/projectruimte voor CreaTe studenten.

Smart XP Lab

Deze nieuwe multifunctionele ruimte in gebouw de Zilverling wordt structureel ingezet voor onderwijs

van de opleiding CreaTe.

Het lab is een echte onderzoeksspeeltuin waar volop kan worden getest en geëxperimenteerd.. Dit lab

is als het ware een ontmoetingspunt, waar alle mogelijke onderzoeksopstellingen denkbaar zijn. Alles

kan en alles mag.

Educafé

Naast de (hoofd)ingang van gebouw Zilverling bevindt zich het Educafé: een ruimte waar je kunt

studeren, overleggen en relaxen met je studiegenoten. Er zijn computerwerkplekken en je kunt er

iets te drinken of snacken uit de automaat halen. In het Educafé zijn ook twee borrelruimtes waar

regelmatig studenten te vinden zijn. Kortom: een ideale omgeving om aan gezamenlijke projecten te

werken. Op de eerste etage vind je drie studieverenigingen van EWI: Scintilla (Electrical Engineering),

FACILITAIR BEDRIJF

Het Facilitair Bedrijf is een gedeeld servicecentrum dat diensten verleent binnen en voor de verschillende

faculteiten, waaronder EWI

Functie Naam Telefoon

Receptie servicedesk.carre@fb.utwente.nl 054 489 4100

Contactpersoon FB

Hogekamp, Zilverling, Carré N.C.M. Heijnekamp (Nancy) 053 489 5768

citadel M. Drewes (Martine) 053 489 6838

ICT SERVICECENTRUM

ICTS is een gedeeld servicecentrum binnen de Universiteit Twente. Voor de faculteit EWI gelden de

volgende contactpersonen.

Functie Naam Telefoon

Accountmanager EWI ing. A.B. Tibben (Tonnie) 053 489 3724

ICTS Servicedesk icts.servicedesk@utwente.nl 053 489 5577

STUDENT & ONDERWIJS SERVICECENTRUM

Het Student & Onderwijs Servicecentrum is een dienst die zowel op centraal niveau, als ook binnen

de verschillende faculteiten taken uitvoert. De Student- & Onderwijsadministratie (S&OA) EWI houdt

zich bezig met allerhande onderwijszaken binnen de faculteit en valt onder deze dienst. De Student- &

Onderwijsadministratie is ook wel bekend onder de naam Bureau Onderwijszaken (BOZ).

Functie Naam Telefoon

Teamleider S&OA EWI M.H. Huiskes - Borghuis (Miranda) 053 489 4605

OSIRIS/Blackboard

key user

D. Muller (Diane) 053 489 2681

Onderwijsondersteuning

Onderwijsondersteuning wordt geleverd door het universitaire Student & Onderwijs-

servicecentrum (S&O) en het Bureau Onderwijsbegeleiding (BOB) van de faculteit.

De onderwijsadministratie vindt plaats binnen Bureau Onderwijszaken (BOZ/S&O). Zie ook paragraaf

4.1. EWI-brede coördinatie op het terrein van Internationalisering, Kwaliteitszorg, Stages en

Studieadvisering vindt plaats binnen BOB.

ALGEMENE BIJLAGEN

80 81

2 DE orgAnisAtiE vAn hEt onDErwijs2.1 Studentenstatuut

Zoals alle instellingen voor hoger onderwijs beschikt ook de Universiteit Twente over een

Studentenstatuut. Het Studentenstatuut vindt zijn wettelijke grondslag in art. 7.59 van de Wet op

het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW). Het document is rechtscheppend.

Dat wil zeggen dat je je in geval van problemen of conflicten kunt beroepen op de inhoud van dit

Studentenstatuut. Het Studentenstatuut bevat een opleidingsspecifiek deel (het OSS) en een

instellingsspecifiek deel. Het instellingsspecifiek deel van het Statuut is steeds actueel beschikbaar via:

www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/regelingen/studentenstatuut

Mocht je willen beschikken over een geprinte versie van het Statuut dan is dat op verzoek verkrijbaar bij

de Rode Balie: Studentenbegeleiding.

Het opleidingsspecifieke deel van het studentenstatuut (OSS), met daarin de Onderwijs- en

Examenregeling (OER) is af te halen bij Bureau Onderwijszaken. Het opleidingsspecifieke deel bevat

in ieder geval:

• een beschrijving van de studieopbouw en de ondersteunende faciliteiten die de studenten door

de instelling worden aangeboden, waaronder in elk geval worden begrepen (voor definities zie

betreffend Opleidingsspecifieke deel van het studentenstatuut):

- informatie over de opzet, organisatie en uitvoering van het onderwijs,

- de studentenvoorzieningen, en

- de faciliteiten betreffende studiebegeleiding,

• de Onderwijs- en Examenregeling (OER)

• een beschrijving van procedures ter bescherming van de rechten van studenten, die op de

opleiding van toepassing zijn, in aanvulling op de procedures die door het instellingsbestuur

worden getroffen.

www.utwente.nl/ewi/onderwijs/oer

2.2 (Her)inschrijving studie

Ieder studiejaar moet je je via Studielink opnieuw inschrijven bij de Universiteit Twente. Deze inschrijving

is geënt op de bepalingen in de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW)

en dient vóór 1 september te worden geregeld. Zodra je inschrijvingsverzoek dat je via Studielink hebt

ingediend is ontvangen door de Studentenadministratie (CSA), zal er worden gecontroleerd of je aan alle

Abacus (Technische Wiskunde) en Inter-Actief (Technische Informatica). De kersverse studievereniging

van bacheloropleiding CreaTe, Proto, heeft een eigen verenigingsruimte in Zilverling Hal A.

In het Educafé vind je verder twee winkels: IAPC en Stores. IAPC is een non-profit computerwinkel waar

je terecht kunt voor vragen en informatie over computers, maar ook om voordelig laptops en allerlei

computeronderdelen te kunnen kopen. Bij Stores worden componenten (bijvoorbeeld weerstanden

en condensatoren) en kantoorartikelen verkocht. Ook kun je bij zowel IAPC als Stores terecht voor de

aankoop van studieboeken. Beide shops worden helemaal door vrijwilligers gerund en zijn het grootste

deel van het jaar dagelijks in de lunchpauze geopend.

ALGEMENE BIJLAGEN

82 83

Studentendecaan

Bij de studentendecaan kun je terecht met vragen over onder andere de studiefinanciering, financiële

ondersteuning door de UT, verandering van studierichting, overstapproblematiek HBO/WO, persoonlijke

problemen, beroepsprocedures, buitenlandse studerenden, handicap en studie, en toelatingsexamens

(colloquium doctum). Gesprekken vinden plaats nadat je een telefonische afspraak hebt gemaakt

via het secretariaat. Voor een afspraak dien je zelf het initiatief te nemen. De decaan heeft ook een

inloopspreekuur, hiervoor hoef je geen afspraak te maken.

De Rode balie vind je in de Bastille. Kijk voor meer informatie op: www.utwente.nl/studentenbegeleiding.

2.4 Communicatie en informatie

Wanneer je aan de Universiteit Twente wilt gaan studeren kom je al direct in aanraking met

verschillende communicatiemiddelen waarmee de universiteit, de faculteit en de gekozen opleiding

met je communiceren. Op het moment dat je je vooraanmeldt voor de Universiteit Twente krijg je een

eigen e-mailadres, gebruikersnaam en wachtwoord.

Ook krijg je je eigen schrijfruimte, waarop je je documenten en eventueel je eigen homepage kunt

plaatsen. Internet is veruit het belangrijkste communicatiemiddel van de opleiding en de universiteit.

E-mail

Wanneer de opleiding of een individuele docent snel wil communiceren met een individuele student of

een klein groepje studenten gebeurt dit via e-mail. Door S&O wordt ook via e-mail gecommuniceerd

met grote groepen studenten. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer een college plotseling niet doorgaat of

een tentamen verplaatst moet worden.

Student & Onderwijs Service Centrum (S&O) kan dan de studenten niet meer tijdig bereiken via het

gebruikelijke communicatiekanaal van de opleidingen, namelijk de Onderwijsmededeling. S&O kondigt

ook bijvoorbeeld informatiebijeenkomsten over studiegerelateerde zaken aan via e-mail. Studenten

op de UT hebben over het algemeen als e-mailadres: <studentnaam>@student.utwente.nl. Voor

<studentnaam> vul je de voorletters en de achternaam van een persoon in. Er zijn uitzonderingen,

vooral als meerdere UT-studenten dezelfde voorletters en achternaam hebben.

E-mailadressen van UT-studenten en medewerkers kun je vinden op de webpagina van de UT. Ga

daarvoor naar http://my.utwente.nl/.

voorwaarden van inschrijving voldoet. Ben je inschrijvingsgerechtigd, zijn alle inschrijvingsbescheiden

aanwezig en is het college- en/of examengeld betaald, dan wordt je inschrijving afgehandeld.

Wil je er zeker van zijn dat je vanaf 1 september staat ingeschreven dan dien je tijdig – liefst vóór 1

augustus- aan al je inschrijvingsverplichtingen te hebben voldaan.

Als je inschrijving is afgehandeld ontvang je als bewijs van inschrijving een collegekaart samen met

twee verklaringen van inschrijving. Op de verklaring staat onder andere voor welke opleiding(en) en

voor welke periode je bent ingeschreven.

Op UT-niveau bestaan er diverse serviceverlenende instanties voor studenten, bijeengebracht in het

Student en Onderwijs Service Centrum (S&O). Deze zijn ondergebracht bij de studentenbalie. De

belangrijkste staan hieronder.

2.3 Studenten en Onderwijs (S&O)

Student Services

Bij Studenten Services kun je terecht voor verschillende facilitaire zaken: van het maken van een digitale

pasfoto voor je collegekaart tot inschrijving, van aanmelding tot uitschrijving. Studenten Services vind

je in de Vrijhof. Zie ook: www.utwente.nl/studentservices.

Rode balie (begeleiding)

De Balie Studentenbegeleiding (de “Rode Balie”) is belast

met de individuele zorg voor en de begeleiding van UT-

studenten op overkoepelend niveau (naast de zorg die

de opleiding voor de ‘eigen’ studenten heeft). Je kunt

daarbij denken aan een studentenpsycholoog, diverse

cursussen (‘zelfmanagement’, afstuderen, solliciteren) en

de studentendecaan.

Studentenpsycholoog

Bij de studentenpsycholoog kun je terecht als je behoefte hebt aan een gesprek, bijvoorbeeld als je

persoonlijke problemen ervaart zoals een probleem in je relatie met ouders, vrienden, vriendinnen of

medestudenten. Voor aanmelding is geen verwijzing naar het bureau nodig: je kunt zelf een afspraak

maken. Voor studenten die twijfels hebben over hun studiekeuze is er iedere dinsdag van 13.00-15.00

uur studiekeuze spreekuur.

ALGEMENE BIJLAGEN

84 85

opdracht. Ook kun je binnen een Blackboard-site communiceren met medestudenten en docenten of

samenwerken aan opdrachten. Blackboard is het belangrijkste middel van de docent om met zijn of

haar studenten over een vak te communiceren. Op deze site kunnen tevens belangrijke mededelingen

en nieuwsberichten over het vak staan.

Voor elk vak dien je je via Blackboard en Osiris in te schrijven. Om toegang te krijgen tot de vakken, heb

je een account nodig. Na inschrijving bij CSA krijg je doorgaans binnen 10 werkdagen via ICTS per brief

een gebruikersnaam en wachtwoord toegewezen, dit is het zogenaamde ICT account.

Wanneer je geen ICT account hebt gekregen of je wachtwoord vergeten bent, meldt dit dan bij de ICTS-

helpdesk, Locatie: Horstring W122 (icts.servicedesk@utwente.nl telefoon: 053-4895577) en houd je

collegekaart bij de hand.

Wanneer je vragen hebt over Blackboard of OSIRIS, dan kun je binnen de faculteit terecht bij S&O,

Diane Muller, gebouw de Zilverling, kamer A104, tel. 053-4892681.

Handleiding Blackboard: zie blackboard.utwente.nl/ en in tabblad ‘support’ staan quick reference card

en handleiding.

Onderwijssites

Voor de EWI bacheloropleidingen is op de volgende websites onderwijsinformatie beschikbaar:

Creative Technology www.utwente.nl/create

Electrical Engineering www.utwente.nl/el

onderwijs.el.utwente.nl/

Technische Informatica www.utwente.nl/inf

onderwijs.cs.utwente.nl/

Technische Wiskunde www.utwente.nl/tw

onderwijs.math.utwente.nl/

Voor de masteropleidingen:

Applied Mathematics www.utwente.nl/am

onderwijs.math.utwente.nl/ www.utwente.nl/el

onderwijs.el.utwente.nl/

Computer Science www.utwente.nl/csc

onderwijs.cs.utwente.nl/ www.utwente.nl/tw

onderwijs.math.utwente.nl/

Electrical Engineering www.utwente.nl/ee

onderwijs.el.utwente.nl/

Embedded Systems www.utwente.nl/esys

onderwijs.el.utwente.nl/

MyUniversity

Vanuit MyUniversity, de studentenportal van de UT, heb je toegang tot alle informatiesystemen van de

UT (OSIRIS, Blackboard). Inloggen kan op http://my.utwente.nl/

Daarnaast heb je via de portal toegang tot de onderwijsroosters en enkele andere diensten.

Onderwijsmededelingen

Alle onderwijsmededelingen worden verspreid via het internet.

Hetzelfde geldt voor mededelingen over afstudeercolloquia en presentaties van de bachelor- en

masteropdrachten. Te lezen via de MyUniversity portal.

De onderwijsmededeling is het belangrijkste communicatiemiddel van de opleiding met al haar

studenten. Het is belangrijk om elke dag even te kijken of er wijzigingen in het onderwijsrooster zijn,

zodat je zoveel mogelijk op de hoogte bent en niet op het verkeerde tijdstip in een verkeerde collegezaal

zit.

De onderwijsmededeling is het belangrijkste communicatiemiddel van de opleiding met al haar

studenten. Het is belangrijk om elke dag even te kijken of er wijzigingen in het onderwijsrooster zijn,

zodat je zoveel mogelijk op de hoogte bent en niet op het verkeerde tijdstip in een verkeerde collegezaal

zit.

Onderwijsrooster

Via de portal MyUniversity heb je toegang tot de onderwijsroosters. Wijzigingen worden direct in

de roosters verwerkt. Op de eerste pagina van je rooster vind je vaak een overzicht van de laatste

wijzigingen.

OSIRIS (Studentinformatiesysteem)

OSIRIS is het nieuwe selfservice systeem dat recent door de UT in gebruik is genomen. Via My University

kun je inloggen in OSIRIS met een ‘s’ plus het studentnummer en het bijbehorende wachtwoord.

Een gebruikershandleiding en meer informatie is te vinden op www.utwente.nl/osiris

Voor eventuele vragen kun je terecht bij Student Services (Gebouw Vrijhof)

studentservices@utwente.nl, 053 489 2124

Blackboard

De digitale leeromgeving van de UT is Blackboard. In Blackboard is de informatie per vak georganiseerd.

Op deze websites vind je de informatie die je nodig hebt om het vak te kunnen volgen, zoals het

rooster, de inhoud van de colleges en aanvullende informatie over de leerstof en het tentamen of de

ALGEMENE BIJLAGEN

86 87

inschrijving dient er een digitale foto bij CSA aanwezig te zijn. Op werkdagen kun je tussen 09.00 en

17.00 uur een foto laten maken bij de balie Student Services in de Vrijhof (kamer 239B), tegenover de

bibliotheek.

2.6 Jaarroosters

Het jaar is ingedeeld in twee semesters die ieder weer zijn ingedeeld in twee kwartielen. De meeste

vakken lopen over één kwartiel en worden in dat kwartiel afgerond, meestal d.m.v. een schriftelijk

tentamen. In ieder kwartiel is 15 EC verroosterd. De kwartielen lopen als volgt:

• Kwartiel 1 van week 36 5 september 2011) t/m 45 (11 november 2011)

• Kwartiel 2 van week 46 (14 november 2011) t/m 05 (3 februari 2012)

• Kwartiel 3 van week 06 (6 februari 2012) t/m 16 (20 april 2012)

• Kwartiel 4 van week 17 (23 april 2012) t/m 27 (06 juli 2012)

Voor de exacte verroostering van de vakken: zie de roosters op de onderwijssite: http://my.utwente.nl/

2.7 Colleges

De collegetijden zijn in 3TU-verband aan alle drie instellingen identiek. Dat faciliteert onderwijsuitwisseling

tussen de 3TU-instellingen door middel van real-time videoconferencing.

De collegetijden passen in een bijzonder simpel en helder model: alle college-uren beginnen om kwart

vóór het hele uur en eindigen op het halve uur.

Pauzes tussen college-uren duren altijd een kwartier, de lunch- en dinerpauzes duren vijf kwartier. De

aanvangstijdstippen van de schriftelijke tentamens sluiten aan bij dit model.

De langere pauzes tussen de ochtend- en middagcolleges, respectievelijk de middag- en avondcolleges

worden in een doorlopende nummering meegenomen.

1e uur: 08:45 - 09:30 uur

2e uur: 09:45 - 10:30 uur

3e uur: 10:45 - 11:30 uur

4e uur: 11:45 - 12:30 uur

5e uur = lunchpauze: 12:45 - 13:30 uur

6e uur: 13:45 - 14:30 uur

7e uur: 14:45 - 15:30 uur

8e uur: 15:45 - 16:30 uur

9e uur: 16:45 - 17:30 uur

Human Media Interaction www.utwente.nl/hmi

onderwijs.cs.utwente.nl/

Mechatronics onderwijs.el.utwente.nl/

Systems and Control www.utwente.nl/syscon (op

termijn www.utwente.nl/sc)

Telematics www.utwente.nl/mte

onderwijs.cs.utwente.nl/

Een overzicht van alle studiegidsen, OERs , etc. is ook te vinden op www.utwente.nl/ewi/onderwijs

2.5 Collegekaart

De collegekaart van de Universiteit Twente is een geldig legitimatiebewijs binnen de UT en is tevens een

bewijs van inschrijving. Deze kaart toon je op verzoek als je gebruik maakt van universitaire voorzieningen

zoals het volgen van colleges, het afleggen van tentamens, het bezoeken van bibliotheken, etc. Je

ontvangt de collegekaart en twee verklaringen van inschrijving per post als je ingeschreven bent. Zorg

er dus voor dat je goede adres bekend is bij de Centrale Studentenadministratie (CSA).

Toepassingen collegekaart:

• Collegekaart

De kaart is geldig als bewijs van inschrijving voor het studiejaar 2010-2011;

• Bibliotheekkaart

De kaart is voorzien van een barcode waardoor hij eveneens fungeert als lenerspas;

• Xtra-card

Als je gebruik wilt maken van de sport- en/of cultuurvoorzieningen in Enschede via www.

xtra-card.nl, dan fungeert de kaart eveneens als Xtra-card. Zie www.xtra-card.nl.

Verklaring van inschrijving

Met een verklaring van inschrijving kun je aantonen dat je staat ingeschreven (bijvoorbeeld voor

studiefinanciering of bij een verzekeringsmaatschappij). Op deze verklaring staat o.a. voor welke

opleiding en voor welke periode je bent ingeschreven.

Diefstal/verlies

In geval van diefstal of verlies van de kaart kun je tegen betaling van € 5,- bij de balie Student Services

in de Vrijhof een nieuwe collegekaart aanvragen.

Nog geen collegekaart?

Als je inschrijving nog niet volledig is afgerond, wordt er geen collegekaart aangemaakt. Naast je

ALGEMENE BIJLAGEN

89

2.8 Vakken volgen

Voor elk vak moet je je via Blackboard en Osiris inschrijven. Om toegang te krijgen tot de vakken, heb

je een account nodig. Via het ICTS ontvang je een gebruikersnaam en wachtwoord.

2.9 Wegwijs op de campus

Het onderwijs binnen de faculteit EWI wordt verzorgd in zalen van gebouwen verspreid over de campus.

Op de roosters zijn de zalen voor de colleges aangegeven in een code waarin de 1e twee letters het

gebouw aangeven waarin de zaal zich bevindt.

De computerpractica vinden doorgaans plaats in een van de zalen van de Zilverling.

CR Carré

CU Cubicus

HB Hal B (hoofdingang Carré, Zilverling, Waaier, incl. servicedesk Carré)

HO Hogekamp

HR Horstring

HT Horsttoren

LA Langezijds

RA Ravelijn

SC Sportcentrum

SP Spiegel

VR Vrijhof

Wa Waaier

ZI Zilverling

2.10 Studiemateriaal

Voor vrijwel alle vakken heb je boeken en/of dictaten/readers/syllabi nodig. Hiervoor kun je terecht bij

de studievereniging en de UnionShop.

De dictaten, readers en syllabi worden vanaf het begin van elk semester verkocht bij de UnionShop. Via

de website kun je kijken of ze op voorraad zijn:

www.studentunion.utwente.nl/unionshop.

Stu

dent

& O

nder

wijs

Ser

vice

Cen

trum

S

tude

nt &

Ond

erw

ijs A

dmin

istra

tie

defin

itiev

e ve

rsie

, aan

gevu

ld m

et d

ata

voor

licht

ing,

OIT

en

SIT

, ken

mer

k: S

&O

A.1

1.52

1 da

tum

: 5 a

pril

2011

Jaar

cirk

el 2

011-

2012

, def

initi

eve

vers

ie, e

erst

e en

twee

de s

emes

ter

w

eekn

umm

er

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

1 2

3 4

5

w

eekt

ype

C

C C

C

C

C

C

C

T

T C

C

C

C

C

C

V

V

C

C T

T

aa

ntal

wek

en

1-01

1-

02

1-03

1-

04

1-05

1-

061-

071-

081-

091-

102-

012-

022-

032-

042-

052-

06

2-07

2-08

2-09

2-10

maa

ndag

O

pen.

ac

ad.

jaar

1219

OIT

3

1017

2431

714

2128

OIT

12

19

2e

Ker

st-

dag

29

1623

30M

A

dins

dag

613

2027

411

SIT

25

18

1522

296

1320

Ver

pl.

AD

V3

SIT

17

2431

DI

woe

nsda

g 7

1421

285

1219

262

916

M-

voor

l.30

714

21

Ver

pl.

AD

V4

1118

251

WO

dond

erda

g 8

1522

296

1320

273

10

Voo

rl.

Dui

ts24

18

1522

Ver

pl.

AD

V5

1219

262

DO

1e S E M E S T E R

vrijd

ag

916

2330

Gem

. P-

uitr

1421

284

11

B-

voor

l.D

iës-

vier

ing

29

1623

Ver

pl.

AD

V6

1320

273

VR

za

terd

ag

10/0

9 17

/09

24/0

9 01

/10

08/1

0 15

/10

22/1

029

/10

05/1

112

/11

19/1

126

/11

03/1

210

/12

17/1

224

/12

31/1

2 07

/01

14/0

121

/01

28/0

104

/02

zo

ndag

11

/09

18/0

9 25

/09

02/1

0 09

/10

16/1

023

/10

30/1

006

/11

13/1

120

/11

27/1

104

/12

11/1

218

/12

25/1

2 01

/01

08/0

115

/01

22/0

129

/01

05/0

2

w

eekn

umm

er

6 7

8 9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

wee

ktyp

e C

C

C

V

C

C

C

C

C

T T

C

C

C

C C

C

C

C

F

T T

aant

al w

eken

3-

01

3-02

3-

03

3-

04

3-05

3-06

3-07

3-08

3-09

3-10

4-01

4-02

4-03

4-04

4-05

4-

06

4-07

4-08

4-

094-

10

maa

ndag

6

1320

27O

IT

1219

262

2e

Paas

-da

g16

23

Kon

. da

g7

14O

IT

2ePi

nkst

. da

g4

1118

25O

IT

MA

dins

dag

714

2128

613

20SI

T

310

1724

18

1522

295

SIT

19

263

DI

woe

nsda

g 8

1522

297

1421

28

M-

voor

l.11

1825

29

1623

306

1320

274

WO

dond

erda

g 9

1623

18

1522

Voo

rl.

Dui

ts5

1219

Min

or-

voor

l. m

arkt

310

Hem

el-

vaar

ts-

dag

2431

714

2128

5D

O

2e S E M E S T E R

vrijd

ag

1017

242

916

23

B-

voor

l.G

oede

Vri

jdag

1320

274

11

Ver

pl.

AD

V25

18

1522

296

VR

za

terd

ag

11/0

2 18

/02

25/0

2 03

/03

10/0

3 17

/03

24/0

331

/03

07/0

414

/04

21/0

428

/04

05/0

512

/05

19/0

526

/05

02/0

6 09

/06

16/0

623

/06

30/0

607

/07

zond

ag

12/0

2 19

/02

26/0

2 04

/03

11/0

3 18

/03

25/0

301

/04

08/0

415

/04

22/0

429

/04

06/0

513

/05

20/0

527

/05

03/0

6 10

/06

17/0

624

/06

01/0

708

/07

90 91

2.11 PC-privé regeling voor studenten en aanschaf pc/laptop/printer

Je hebt als student de mogelijkheid gebruik te maken van een speciale PC privéregeling van de UT. Een

regeling, waar je voordelig en met een renteloze lening aan mee kunt doen. Alle aan de UT regulier

ingeschreven voltijdse studenten kunnen op de volgende wijze gebruik maken van de PC privéregeling.

Hoofdregel: Eénmaal in de bachelorfase en éénmaal in de masterfase mits 60 studiepunten (ECTS) of

meer verwijderd van het diploma van de betreffende fase. Uitzonderingen:

1. Bij het volgen van een éénjarige masteropleiding kan de student uiterlijk binnen één maand na de

start van de opleiding ook van de regeling gebruik maken;

2. Als bachelor ingeschreven studenten die gelijktijdig zowel vakken volgen in de bachelorfase als

in de masterfase en die tenminste nog 60 studiepunten (ECTS) voor beide fasen bijeen genomen

hebben af te ronden, kunnen eveneens van de regeling gebruik maken. Het gebruikmaken van de

regeling wordt dan aangemerkt als een gebruik in de masterfase.

Toelichting: hieronder vallen ook zgn. zij-instromers die een zgn. schakelprogramma volgen.

Als UT student kun je in de ITshop een kwalitatief hoogwaardige PC en communicatie-

apparatuur aanschaffen tegen een uiterst scherpe prijs. De Universiteit Twente verstrekt daarbij een

renteloze lening van maximaal € 1362,- , terug te betalen in een aantal maandelijkse termijnen. De vraag of

de student de lening moet terugbetalen in 12 dan wel oplopend tot 24 maanden hangt af van de resterende

studieduur. Bij een resterende studieduur van 12 maanden vindt de terugbetaling in 12 maanden plaats.

Via een staffel gerelateerd aan de resterende studieduur kan de terugbetalingstermijn langer zijn.

Via het Notebook Service Centrum is UT-brede software (bijv. Maple, Virusscanner, SPSS) te

downloaden. Specifieke software is soms beschikbaar via de faculteit.

Voor meer informatie over de PC-privé regeling kijk op:

www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/regelingen/pcprive

2.12 Tentamens

Bij aanvang van het collegejaar is er voor alle studenten een onderwijsrooster op papier beschikbaar

met daarop onder andere aangegeven wanneer de tentamenweken plaatsvinden (zie ook par. 2.5). De

onderwijsroosters worden ook op de websites van de opleidingen geplaatst. Eventuele wijzigingen,

zoals bijvoorbeeld tentamendata, worden kenbaar gemaakt via de Blackboard sites van de betreffende

vakken en via onderwijsmededelingen. Er wordt dus niet steeds een nieuw rooster aan studenten

uitgedeeld.

P

P

P1

P

PP

PP

H

H

DRIE

NER

BEEK

LAAN

AUKE VLEERSTR

'T R

ITKE

CALSLAAN

BOSWEG

OUDE

HO

RSTL

INDE

WEG

CALSLAAN

CAM

PUSL

AAN

MAT

ENW

EG

REEL

AAN

WIT

BREU

KSW

EG

LANG

ENKA

MPW

EG

CAM

PUSL

AAN

CAM

PUSL

AAN

DRIENERLOLAAN

DE ZUL

OUDE DRIEN

ERLO

WEG

DE H

ORST

DE A

CHTE

RHOR

ST

DE K

NEP

SE

DE ACH

TERH

ORST

BOER

DERI

JWEG

HORS

TLIN

DELA

AN

S

S

M

M60

65

M64

64

MAT

ENW

EG

S

2

H

49

4

47

5657

58

45

44

5

8

1

21M

32

31

40

41

11

59

12

46

H6

30

17

A35

- A1

H

H

H

HEN

GELO

SE

ST

RAAT

HEN

GELO

ENSC

HEDE

ITC

NS

STAT

ION

DRIE

NER

LO

H

48

H

66P

HALL

ENW

EG

42

6362

7

2223

24

26

20

61

68

14

P2

43

H

H

PP

P

318

28

N

27

S

51

S

15

16

39

72

PP

9

1013

89

029

P3

PH S M N

auto

weg

fiets

-/vo

etpa

d

slag

boom

afge

slot

enw

eg

bush

alte

park

eerp

laat

s

stud

ente

nwon

inge

n

med

ewer

kers

won

inge

n

nieu

wbo

uw lo

catie

0 O&

O pl

ein

(OO)

2 Sp

iege

l (SP

)3

Vleu

gel (

VL)

4 Ca

rillo

n (C

N)

5 Ga

rage

(GA)

6 Pa

viljo

en (P

A)7

Sein

huis

(SH)

8 Ho

gedr

ukla

b (H

D)9

Cita

del (

CI)

10 R

avel

ijn (R

A)11

Zilv

erlin

g (Z

I)12

Waa

ier (

WA)

13 H

al B

(HB)

14 T

eehu

is (T

H)

15 C

arré

(CR)

16 N

anol

ab (N

L)17

Lan

gezij

ds (L

A)18

ArtE

Z (A

R)20

Hor

stto

ren

(HT)

21 H

orst

ring

(HR)

22 W

esth

orst

(WH)

23 K

lein

hors

t (KH

)24

Noo

rdho

rst (

NH)

26 O

osth

orst

(OH)

27 M

eand

er (M

E)28

Zui

dhor

st (Z

H)29

Bui

tenh

orst

(BH)

30 K

eet (

KT)

31 W

indp

ark

(WP)

32 B

iom

agne

tisch

cen

trum

(BI)

39 C

hale

t (CT

)40

Erv

e Ho

lzik

(ER)

41 C

ubic

us (C

U)42

Fac

ulty

Clu

b (F

C)43

Sch

uur (

SR)

44 D

riene

rbur

ght (

DR)

45 H

ogek

amp

(HO)

46 H

igh

Tech

Fac

tory

(HTF

)47

Vrij

hof (

VR)

48 B

astil

le (B

A)49

Spo

rtcen

trum

(SC)

51 W

inke

lcen

trum

/Sky

(SK)

56 O

penl

ucht

thea

ter (

OUT)

57 Z

wem

bad

(ZW

)58

Sle

utel

(SL)

59 M

ondr

iaan

(MO)

60 V

linde

r (VI

)61

San

tar (

SA)

62 B

oerd

erij

Bosc

h (B

B)/S

tal (

ST)

63 B

lokh

utte

n (B

L)64

Ten

nisp

ark

(TP)

65 L

ogic

a (L

O)66

BTC

68

KPM

G-ge

bouw

(KP)

72 C

orrid

or (C

O)89

Geb

ouw

A (A

A)

PLAT

TEGR

OND

UNIV

ERSI

TEIT

TW

ENTE

Deze

pla

ttegr

ond

is te

dow

nloa

den

via w

ww

.utw

ente

.nl/p

latte

gron

dVo

or e

en 3

d-ve

rsie

van

deze

pla

ttegr

ond

zie m

aps.u

twen

te.n

l

ALGEMENE BIJLAGEN

92 93

• Het is raadzaam om zorgvuldig om te gaan met de 2 pogingen die je hebt.

• Voor een volgende tentamenpoging (4, 5, etc.) neem je altijd contact op met de studieadviseur.

• Je vraagt een derde poging aan per vak (niet meerdere vakken in een verzoek).

• De examencommissie kan in haar overweging meenemen dat je voor meerdere vakken een

verzoek doet/hebt gedaan.

• Deze regeling gaat over schriftelijke (en eventuele mondelinge) tentamens. Voor projecten, practica

geldt andere regelgeving.

• Inschrijven voor tentamens in Osiris is verplicht. Je kunt je tot 24 uur van te voren uitschrijven.

Schrijf je je niet uit, dan telt de inschrijving als een poging. Zonder inschrijving is het niet toegestaan

het tentamen te maken.

Omwille van de duidelijkheid voor studenten en docenten beginnen de schriftelijke tentamens op

hetzelfde tijdstip als het eerste ochtend-, respectievelijk middagcollege.Dus:

• ochtendtentamens beginnen om 08:45 uur of 10:45 uur.

• middagtentamens beginnen om 13:45 uur of 15:45 uur.

Tentamenroosters zijn te vinden op: http://my.utwente.nl/

Algemene regels

1. De student is verantwoordelijk voor het in- en uitschrijven voor de tentamens.

2. Tot het afleggen van schriftelijke en mondelinge tentamens, behorende bij een

specifieke onderwijseenheid, wordt twee maal per jaar de gelegenheid gegeven.

Praktische oefeningen kunnen tenminste één keer per jaar worden afgerond.

De regels die gelden voor een praktische oefening worden bij de aanvang van de onderwijseenheid

gecommuniceerd

3. De student die na twee beoordelingen van een onderwijseenheid nog geen 6 of hoger heeft

behaald en deze alsnog wil behalen, dient bij de examencommissie een verzoek in te dienen om

alsnog een tentamen in de desbetreffende onderwijseenheid te mogen afleggen. Dit verzoek moet

worden vergezeld van een plan van aanpak dat de student in overleg met de examinator van de

desbetreffende onderwijseenheid en de studieadviseur heeft opgesteld. De examencommissie

beslist over het verzoek.

4. Op gezag van de examencommissie wordt tenminste een maand voor het begin van het semester

het tentamenrooster voor dat semester bekend gemaakt waarin data en tijdstippen van de

tentamens wordt vastgelegd.

5. De examencommissie kan in bijzondere gevallen toestaan dat wordt afgeweken van het aantal

malen en de wijze waarop tentamens kunnen worden afgelegd.

6. Het verplaatsen van een tentamen naar een ander tijdstip dan in het rooster is aangegeven, is

alleen toegestaan na toestemming van de examencommissie.

Regels ‘Derde Kans’

• Je bent zelf verantwoordelijk voor dit proces. Ook als late uitslag, agenda’s, data examenvergadering

en dergelijke voor een moeilijk tijdspad zorgen.

• Je moet zelf aannemelijk kunnen maken dat je je hebt ingespannen voor het vak, wil je in

aanmerking komen voor begeleiding.

• Verandering van vakcode, naamswijziging etcetera is niet relevant. Het gaat om de identiteit van

het vak.

ALGEMENE BIJLAGEN

94 95

3.5 Regeling Studentenactivisme

In het kader van het stimuleren van studentenactivisme is er een speciale regeling voor actieve

studenten. Het gaat hierbij om individuele aanpassing van de onderwijsverplichtingen voor actieve

studenten, zodat zij flexibeler kunnen studeren en minder vertraging oplopen door hun activisme. Wil

je weten of je in aanmerking komt voor deze regeling, of wil je meer informatie hebben? Kijk dan op:

www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/regelingen/studentenactivisme

3.6 Studeren met een functiebeperking

Wanneer je een handicap hebt en je wilt een opleiding volgen, dan is dat niet altijd gemakkelijk. De

UT zet zich echter in om studeren met een handicap waar mogelijk te faciliteren. Aan lichamelijk

of zintuiglijk gehandicapte studenten of studenten met dyslexie wordt de gelegenheid geboden de

examenonderdelen op een zoveel mogelijk aan hun individuele handicap aangepaste wijze af te leggen.

Studenten die onder deze regeling vallen zijn schriftelijk door de studieadviseur onder de aandacht

gebracht van S&O/BOZ.

Zie ook:

www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/omstandigheden/handicap

En http://www.onderwijsenhandicap.nl/

In het algemeen is het verstandig om, als je een handicap hebt, vóór het begin van de studie te spreken

met de studentendecanen en de facultaire studieadviseur, dat kan teleurstellingen voorkomen.

3 Ut rEgELingEn

3.1 Studiefinanciering

Studiefinanciering is de bijdrage van de overheid in de kosten ten behoeve van de studie en bestaat uit

hetzij een voorwaardelijke beurs met een aanvullende lening (de zgn. gemengde studiefinanciering),

hetzij uit alleen een lening. Met de IBG-beurs mag je je opleiding of een deel daarvan ook in het

buitenland volgen. De rechten op studiefinanciering hangen af van je eerste jaar van inschrijving. In

ieder geval moet je als student ingeschreven zijn en ben je niet ouder dan 30 jaar.

Met vragen over onderstaande UT-regelingen kun je ook naar je studieadviseur.

3.2 Overgangsregelingen

Wanneer vakken ingrijpend worden gewijzigd of komen te vervallen word je aan het begin van het

studiejaar (schriftelijk) op de hoogte gesteld van de consequenties die hier aan vast zitten.

3.3 Regeling afstudeersteun

Studenten van de UT met bijzondere persoonlijke omstandigheden kunnen gebruik maken van de regeling

afstudeersteun. Studenten kunnen een beroep op deze regeling doen wanneer zij gedurende de periode

van gemengde studiefinanciering (wordt bij 3.1 uitgelegd) door erkende bijzondere omstandigheden

studievertraging hebben opgelopen. De gemengde studiefinanciering betreft de periode waarover de

studiefinanciering gedeeltelijk kan worden omgezet in een gift; met andere woorden de periode waarin

recht bestaat op de basisbeurs. Voor het aanvragen van afstudeersteun kun je contact opnemen met

de studentendecaan in de Bastille.

www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/regelingen/afstudeersteun

3.4 Topsporters

Het gelijktijdig studeren op academisch niveau en het bedrijven van topsport stelt studenten voor

problemen. Het is in de praktijk vaak niet mogelijk om één van beide activiteiten uit te stellen tot

later: zowel de studie als de sport eisen van de deelnemer resultaten op redelijk korte termijn. De UT

heeft hier oog voor, wat aanleiding heeft gegeven tot het formuleren van een topsportbeleid en een

topsportregeling.

www.utwente.nl/so/studentenbegeleiding/regelingen/rostop

ALGEMENE BIJLAGEN

96 97

Servicedesk

Alle studenten en medewerkers kunnen met problemen en vragen op ICT gebied terecht bij de

ICTS Servicedesk. De ICTS servicedesk is open van 8.30 uur tot 17.00 uur en bereikbaar onder

telefoonnummer 5577. De servicedesk is te vinden in Horstring W122 (naast het Notebook Service

Centre). Alle ‘algemene’ vragen over ICTS kun je richten aan icts.servicedesk@utwente.nl

Voor meer informatie zie: http://www.utwente.nl/icts/servicedesk/

4.4 Bibliotheek/informatiespecialist EWI

Boeken en tijdschriften van en over meerdere vakgebieden staan in de centrale bibliotheek van de Universiteit

Twente, gevestigd in de Vrijhof. Verder zijn daar studiefaciliteiten in de vorm van studeerplaatsen in

leeszalen, studiecellen, projectruimtes en werkplekken voorzien van een computer. De catalogus van de

Universiteitsbibliotheek, inclusief de faculteitsbibliotheken en de Centrale Bibliotheek is online te raadplegen

(www.utwente.nl/ub). Ook kun je daar de catalogi van alle universiteitsbibliotheken in Nederland

raadplegen. Om van uitleen- en studiefaciliteiten gebruik te kunnen maken moet je beschikken over

een collegekaart. De collegekaart is namelijk geldig als lenerspas. Nadere informatie over het lenen of

bestellen van publicaties kun je inwinnen bij de balie van de Bibliotheek. De Universiteit Twente werkt

aan de toegankelijkheid van wetenschappelijke tijdschriften. Steeds meer tijdschriften kunnen via het

internet geraadpleegd worden.

De openingstijden van de Centrale Bibliotheek zijn op werkdagen: 08.30-22.00 uur, op zaterdag: 11.30-

16.30 uur (uitsluitend voor studiedoeleinden) en op zondag:

11.30-16.30 uur (uitsluitend voor studiedoeleinden gedurende tentamenperiodes). De infodesk is

geopend van maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur. Voor meer informatie kun je terecht op

www.utwente.nl/ub. De UT heeft een team van informatiespecialisten die helpen met het bestellen

van boeken, informatie verstrekken over het gebruik van de (digitale) bibliotheek en het zoeken van

wetenschappelijke informatie over onderzoek en onderwijs voor zowel docenten als studenten. Voor

EWI zijn dat:

• mw. drs. P. (Petri) de Willigen, gebouw Citadel H203, tel. 053-489 2085;

• dhr.ir. W. (Wim) Oosterling, gebouw Carré 4633, tel. 053-489 4633.

4 Ut fACiLitEitEn

4.1 Bureau Onderwijszaken EWI

Bureau Onderwijszaken van EWI, dat deel

uitmaakt van het Student & Onderwijs

Service Centrum (S&O), is verantwoordelijk

voor de ondersteuning van de faculteit op

het gebied van cijferadministratie, het beheer

van de (individuele) studieprogramma’s

van de studenten, de hele organisatie rond

het afstuderen, het maken van roosters,

de organisatie rondom tentamens en het inrichten van de administratieve systemen. BOZ bevindt

zich op de begane grond van gebouw de Zilverling, ruimte A104-A116. Voor de meeste praktische

vragen kun je bij hen terecht. Ze zijn te bereiken onder telefoonnummer (053-489)3794 of per e-mail

boz@ewi.utwente.nl. Daarnaast kun je voor vragen over onderwijs terecht bij Student Services op de

eerste verdieping in de Vrijhof.

4.2. Union Shop

De Union Shop is gevestigd op de begane grond van de Bastille. De Union Shop verkoopt dictaten,

readers en syllabi. Ook beschikt de Union Shop over een kopieerservice. In het zelfservice gedeelte

kan niet alleen gekopieerd worden, maar kunnen ook verslagen worden ingebonden, flyers worden

gesneden, enzovoort.

4.3. Notebook Service Centre

Voor iedere student aan de Universiteit Twente is tegenwoordig een notebook bijna onmisbaar. Je

notebook heb je nodig voor communicatie met anderen, het verzamelen van informatie, het maken van

berekeningen en tekeningen, het uitvoeren van simulaties en zelfs het afleggen van tentamens.

Ben je van plan om in juli / augustus een notebook aan te schaffen? Het ICTS Notebook Service Centre

van de UT selecteert ieder jaar notebooks die gegarandeerd aan alle eisen van jouw opleiding voldoen!

Op de site van het Notebook Service Centre zijn ook verschillende softwarepakketten beschikbaar om

te downloaden o.a.: Maple, Matlab, Solidworks, SPSS, VanDale

Voor meer informatie zie: www.utwente.nl/icts/nsc/

ALGEMENE BIJLAGEN

98 99

5. stUDEntEnACtivismEHet organiseren van verschillende activiteiten vergt kwaliteiten en vaardigheden die de rest van je

leven in je voordeel kunnen werken. Actief zijn bij een vereniging (commissie- of bestuurswerk) is dan

ook altijd goed voor je CV. In het beroepsveld wordt zeker uitgekeken naar studenten die meer hebben

gedaan dan alleen studeren.

Actief zijn zorgt er tevens voor dat je in contact komt met mensen die je anders misschien nooit had

leren kennen. Leden van commissies hebben meestal ook een bepaalde functie, bijvoorbeeld voorzitter,

secretaris of penningmeester. Door dit soort functies leer je agenda’s op te stellen, vergaderingen te

leiden, notulen te maken of bijvoorbeeld een begroting op te stellen.

Studieverenigingen

Elke opleiding heeft een studievereniging. Zij organiseren allerlei studiegerelateerde activiteiten, zoals

lezingen, excursies en symposia. Maar er worden ook ontspannende activiteiten neergezet zoals

borrels en feesten. Daarnaast verzorgt de studievereniging bijvoorbeeld de boekenverkoop. Voor

de opleiding Electrical Engineering is dat de studievereniging Scintilla, voor de opleiding Creative

Technology Proto, voor de opleiding Technische Wiskunde is dit studievereniging Abacus en voor

Technische Informatica is dit studievereniging Inter-Actief.

4.5. Studentenrestaurant

In de Waaier bevindt zich het studentenrestaurant van de UT. Het restaurant is gebaseerd op het

zogenaamde free-flow-system, waarbij vanaf diverse uitgifte-eilanden een gevarieerd assortiment

wordt aangeboden. Je kunt hier terecht voor een warme dagmaaltijd, het Dagmenu. Daarnaast kun je

kiezen voor het luxer menu. Ook is er keuze uit een ruim aanbod aan broodjes, broodgarnituren, snacks,

desserts en koude en warme dranken.

ALGEMENE BIJLAGEN

100 101

Daarnaast is er ook nog een groot aantal andere leuke activiteiten die worden georganiseerd zoals

karten, een poker-avond of een kerstdiner. Ook organiseert Scintilla elk jaar de opleidingsintroductie

voor aankomend Electrical Engineering-studenten. De aankomende Electrical Engineeringstudent

maakt tijdens deze dagen kennis met

zijn/haar studiegenoten, met Scintilla en het gebouw, waar een groot deel van de colleges en practica

plaatsvinden. Natuurlijk gaat deze kennismaking gepaard met allerlei leuke activiteiten.

De kamer van Scintilla zit in het EDU café in de Zilverling, hier ben je natuurlijk altijd welkom!

Als je meer wil weten over Scintilla of de commissies van Scintilla bezoek dan de website:

www.scintilla.utwente.nl. Hier staat heel veel meer informatie over Scintilla en wat Scintilla voor jou

kan betekenen!

Medezeggenschap en overige commissies

Binnen de faculteit EWI kun je lid worden van diverse commissies zoals:

De Faculteitsraad

Zie ook pag. 1 van deze bijlage.

Opleidingscommissie

Zie ook hoofdstuk 5.

De Onderwijskwaliteitscommissie

Zie hoofdstuk 5.

Studievereniging Scintilla

De elektrotechnische studievereniging Scintilla is de studievereniging van de opleiding Electrical

Engineering. Tegenwoordig heeft de vereniging ongeveer 500 leden, waarvan er ruim 400 de studie

Electrical Engineering volgen. De belangrijkste taak van Scintilla is het ondersteunen van de studenten

in hun studie en zorgen voor ontspanning naast hun studie. Deze taak valt onder te verdelen in

vierhoofdtaken:

• de praktische en theoretische kennis van Electrical Engineering van de leden uitbreiden;

• de studiebelangen van studenten Electrical Engineering aan de Universiteit Twente behartigen;

• de kwaliteit van het onderwijs in de Electrical Engineering bevorderen;

• de band tussen de leden verstevigen;

Scintilla organiseert allerlei activiteiten om deze doelen te realiseren. Op onderwijsgebied worden er

meerdere lezingen en excursies georganiseerd. Jaarlijks wordt ook een symposium georganiseerd

waarbij meerdere lezingen worden gehouden door een aantal sprekers uit de academische wereld en

het bedrijfsleven.

Om de kwaliteit van het onderwijs bij de opleiding Electrical Engineering te waarborgen is het Studenten

Overleg Elektrotechniek (StOEL) actief. Deze commissie bestaat uit een aantal studenten die zich bezig

houden met de kwaliteit van het onderwijs en het evalueren van de opleiding Electrical Engineering.

Zo wordt elk kwartiel van de bachelor los geëvalueerd en is het StOEL het centrale aanspreekpunt

voor studenten met klachten of opmerkingen over het onderwijs. Mocht je een probleem, klacht of

idee hebben aarzel dan niet om contact op te nemen met het StOEL. Dit kan met een mail naar stoel@

scintilla.utwente.nl. voor meer informatie kan je terecht op de website van het StOEL te vinden op

www.scintilla.utwente.nl/commissies/stoel/.

Natuurlijk doet Scintilla nog veel meer, zo wordt elk kwartaal het semiwetenschappelijk blad ‘de

Vonk’ uitgebracht. Hierin staan zowel een wetenschappelijk hoofdartikel excursies en stageverslagen.

Daarnaast is Scintilla maker van het Compendium Electrical Engineering; een zakboek dat de

belangrijkste zaken van de bachelor Electrical Engineering samenvat. Het compendium is te koop in

STORES, de winkel van Scintilla die wordt gerund door vrijwilligers en geen winstoogmerk heeft. De

STORES verkoopt verder een groot assortiment aan artikelen voor de hobbyist Electrical Engineering.

Een beetje gezelligheid naast je studie is ook heel belangrijk, zo wordt elke week afgesloten met een

vrijdagmiddagborrel en worden er maandelijks themaborrels georganiseerd.

Uitgever

Editie

Oplage

Faculteit EWI, Universiteit Twente

2011/2012, juli 2011

175

Alle informatie in deze studiegids is met zorgvuldigheid

samengesteld, maar is onderhevig aan veranderingen.

De redactie kan niet instaan voor volledigheid en/of eventuele

onjuistheden. De lezer kan daarom geen rechten ontlenen aan de

inhoud van deze studiegids. Voor de meest actuele informatie kijk je

op www.utwente.nl/ewi/onderwijs

Colofon