BBovenschools ovenschools ManagementManagementHoe het werktHoe het werkt

Hoe het kan werken enHoe het kan werken en

of het werktof het werkt

Wat is bovenschools managementWat is bovenschools management

Structurele, professionele Structurele, professionele voorziening voor:voorziening voor:• bovenschoolse beleidsontwikkeling en- bovenschoolse beleidsontwikkeling en-

uitvoeringuitvoering• bovenschoolse coördinatie en sturingbovenschoolse coördinatie en sturing

Positie van bovenschools Positie van bovenschools managementmanagement

Voorziening tussen het bevoegd Voorziening tussen het bevoegd gezag en schooldirectiegezag en schooldirectie

Neemt taken over van bestuur en Neemt taken over van bestuur en schooldirecties en levert (als het schooldirecties en levert (als het goed is) meerwaarde voor beiden opgoed is) meerwaarde voor beiden op

Hoe komt het tot stand?Hoe komt het tot stand?

Vervangt de ”klassieke” taak- en Vervangt de ”klassieke” taak- en verantwoordelijkheidsverdeling verantwoordelijkheidsverdeling tussen beide spelerstussen beide spelers

Keuze voor BM vanuit besturenKeuze voor BM vanuit besturen Keuze voor BM vanuit noodzaak tot Keuze voor BM vanuit noodzaak tot

bovenschoolse coördinatiebovenschoolse coördinatie Combinatie met zwaartepunt komt Combinatie met zwaartepunt komt

vaak voorvaak voor

Vanuit besturingsfilosofieVanuit besturingsfilosofie(De manier waarop het bestuur haar verantwoordelijkheid (De manier waarop het bestuur haar verantwoordelijkheid

wil invullen)wil invullen)

Gebrek aan tijd bij bestuursleden Gebrek aan tijd bij bestuursleden (vrijwilligers)(vrijwilligers)

Mogelijkheid voor bestuur op afstand Mogelijkheid voor bestuur op afstand of toezichthoudend bestuurof toezichthoudend bestuur

Gebrek aan deskundigheidGebrek aan deskundigheid Behoefte aan Behoefte aan

effectiviteit/slagvaardigheideffectiviteit/slagvaardigheid

Vanuit managementfilosofieVanuit managementfilosofie(manier waarop het management leiding wil geven aan (manier waarop het management leiding wil geven aan

organisatie)organisatie)

Behoefte aan bovenschoolse Behoefte aan bovenschoolse coördinatie bijvoorbeeld m.b.t. coördinatie bijvoorbeeld m.b.t. personeelsbeleid, personeelsbeleid, samenwerkingsverband, samenwerkingsverband, schoolbestuurlijk overleg e.d.schoolbestuurlijk overleg e.d.

Behoefte aan (centrale) leidingBehoefte aan (centrale) leiding

De vormgevingDe vormgeving

Er zijn Er zijn altijdaltijd 2 krachten werkzaam 2 krachten werkzaam Vanuit Vanuit kostenmotiefkostenmotief

• Verbijzondering van taken gericht op Verbijzondering van taken gericht op doelmatigheid en efficiencydoelmatigheid en efficiency

Vanuit Vanuit bestuursmotiefbestuursmotief• Organisatie gericht houden op Organisatie gericht houden op

doelgerichtheid en/of effectiviteitdoelgerichtheid en/of effectiviteit Beide motieven werken in Beide motieven werken in

horizontale en verticale richtinghorizontale en verticale richting

BSM is maatwerkBSM is maatwerk

Bestu

ursm

otief

Kostenmotief

Bevoegd gezag (college van b en w)

Clusterdirecteur

Specialisatie P & O

Clusterdirecteur Specialisatie onderwijsk. en alg. zaken

Clusterdirecteur Specialisatie

huisvesting en financien

Staf OO

D D D D D D D D D D D D D

Hfd Staf OO/ secretaris MT

T T T T T T T T T T T T T

Vormgeven in 4 stappenVormgeven in 4 stappenStap1Stap1

a.a. Vanuit het kostenmotief (efficiënte inzet Vanuit het kostenmotief (efficiënte inzet van mensen en middelen) ontstaat van mensen en middelen) ontstaat verticale functiedifferentiatie (functies verticale functiedifferentiatie (functies met niveauverschillen in met niveauverschillen in verantwoordelijkheden en beloning)verantwoordelijkheden en beloning)

b.b. Bij deze stap moeten de voordelen van Bij deze stap moeten de voordelen van doelmatige functieverdeling afgewogen doelmatige functieverdeling afgewogen worden tegen de kosten van het geheel worden tegen de kosten van het geheel en mogelijk verlies van en mogelijk verlies van managementfuncties op schoolniveaumanagementfuncties op schoolniveau

Stap 2Stap 2

a.a. Verbijzondering van taken vergt leidingVerbijzondering van taken vergt leidingb.b. O.g.v. bestuursmotief zal steeds meer O.g.v. bestuursmotief zal steeds meer

tijd gereserveerd moeten worden voor tijd gereserveerd moeten worden voor het leidinggeven, om verschillende het leidinggeven, om verschillende niveaus aan elkaar te koppelenniveaus aan elkaar te koppelen

c.c. Als verticaal onderscheid in Als verticaal onderscheid in verantwoordelijkheid wordt gemaakt, verantwoordelijkheid wordt gemaakt, ontstaat hiërarchieringontstaat hiërarchiering

d.d. Bij deze stap moeten voordelen van Bij deze stap moeten voordelen van hiërarchiering worden afgewogen tegen hiërarchiering worden afgewogen tegen grenzen van omspanning (span of grenzen van omspanning (span of control)control)

Stap 3Stap 3

a.a. Kostenmotief kan ook horizontaal werken Kostenmotief kan ook horizontaal werken door gelijksoortige taken samen te door gelijksoortige taken samen te voegen (specialisatie)voegen (specialisatie)

b.b. Binnen gedeelde managementfunctie Binnen gedeelde managementfunctie kan men taken verdelen naar kan men taken verdelen naar beleidsterrein of regio (taakdifferentiatie)beleidsterrein of regio (taakdifferentiatie)

c.c. Bij deze stap moeten voordelen van Bij deze stap moeten voordelen van horizontale differentiatie worden horizontale differentiatie worden afgewogen tegen de kans op afgewogen tegen de kans op verdubbelingen in taken en verdubbelingen in taken en verantwoordelijkhedenverantwoordelijkheden

Stap 4Stap 4

a.a. Bij horizontale differentiatie moet Bij horizontale differentiatie moet onderlinge afstemming van taken en onderlinge afstemming van taken en functies gewaarborgd wordenfuncties gewaarborgd worden

b.b. Om samenhang te bevorderen zal men Om samenhang te bevorderen zal men kleine eenheid (managementteam) kleine eenheid (managementteam) moeten vormen voor de coördinatiemoeten vormen voor de coördinatie

c.c. Voordelen van collegiale coördinatie Voordelen van collegiale coördinatie (draagvlak en betrokkenheid) dienen (draagvlak en betrokkenheid) dienen afgewogen te worden tegen mogelijk afgewogen te worden tegen mogelijk nadelen (minder slag- en besluitvaardig)nadelen (minder slag- en besluitvaardig)

De modellenDe modellen

Modellen op basis van Modellen op basis van maatwerkmaatwerk o.a. o.a. vanuit:vanuit:• BesturingsfilosofieBesturingsfilosofie• ManagementfilosofieManagementfilosofie• Specifieke situatie bestaande organisatieSpecifieke situatie bestaande organisatie• Vaardigheden personeelVaardigheden personeel

Op basis vanOp basis van• KostenmotiefKostenmotief• BestuursmotiefBestuursmotief

ManagementteamManagementteam (Model Loon op Zand)(Model Loon op Zand)

Gebaseerd op taakdifferentiatieGebaseerd op taakdifferentiatie Niet-hiërarchische verhoudingenNiet-hiërarchische verhoudingen Collegiale samenwerking aan Collegiale samenwerking aan

bovenschoolse taken en bovenschoolse taken en verantwoordelijk voor eigen schoolverantwoordelijk voor eigen school

ClustermodelClustermodel

Clusters van scholen met in ieder Clusters van scholen met in ieder cluster 1 integrale clusterdirecteurcluster 1 integrale clusterdirecteur

Op de scholen locatieleiders die Op de scholen locatieleiders die hiërarchisch ondergeschikt zijn aan hiërarchisch ondergeschikt zijn aan clusterdirecteurclusterdirecteur

Binnen clustermodel zijn varianten Binnen clustermodel zijn varianten mogelijkmogelijk

BeheersdirecteurBeheersdirecteur

Functiedifferentiatie in een Functiedifferentiatie in een hiërarchische verhoudinghiërarchische verhouding

locatie- of teamleider is locatie- of teamleider is onderwijskundig leider, onderwijskundig leider, verantwoordelijk voor uitvoerende verantwoordelijk voor uitvoerende taken en personeelsbeleidtaken en personeelsbeleid

Hierboven staat beheersdirecteur die Hierboven staat beheersdirecteur die over financieel-materiële zaken gaat over financieel-materiële zaken gaat en bovenschools personeelsbeleiden bovenschools personeelsbeleid

Algemeen directeur (AD)Algemeen directeur (AD)

Hiërarchische verhoudingenHiërarchische verhoudingen Schooldirecteur valt onder Schooldirecteur valt onder

verantwoordelijkheid van ADverantwoordelijkheid van AD Beide op hun niveau Beide op hun niveau

verantwoordelijk voor alle verantwoordelijk voor alle beleidsterreinenbeleidsterreinen

De modellen schematischDe modellen schematisch

Bevoegd gezag (college van b en w)

Clusterdirecteur

Specialisatie P & O

Clusterdirecteur Specialisatie onderwijsk. en alg. zaken

Clusterdirecteur Specialisatie

huisvesting en financien

Staf OO

D D D D D D D D D D D D D

Hfd Staf OO/ secretaris MT

T T T T T T T T T T T T T

Directeur Directeur Directeur

MT

Bestuur

Staf

Model met ma nagementteam (Loon op Zand)

Schooldirecteur

Algemeen directeur

Bestuur

Schooldirecteur

Schooldirecteur

Schooldirecteur

MT

Staf

Bestuur

Beheersdirecteur

Schooldirecteur

Modellen (vervolg)Modellen (vervolg)

Er zijn meer modellen mogelijkEr zijn meer modellen mogelijk Er zijn ook modellen die uitgaan van een Er zijn ook modellen die uitgaan van een

directeurenadviescommissie bijv. 2 directeuren directeurenadviescommissie bijv. 2 directeuren bovenschools, rest op locatie en variaties daaropbovenschools, rest op locatie en variaties daarop

Ieder model kan weer gevarieerd worden Ieder model kan weer gevarieerd worden ingevuldingevuld

De specifieke organisatievraag is bepalend voor De specifieke organisatievraag is bepalend voor modelkeuzemodelkeuze

Op basis van organisatiekundige principesOp basis van organisatiekundige principes Er is relatie tussen minimum schaalgrootte en de Er is relatie tussen minimum schaalgrootte en de

werking van Bovenschools Managementwerking van Bovenschools Management

BekostigingsmogelijkhedenBekostigingsmogelijkheden

Volledige bekostiging door het bestuur uit de Volledige bekostiging door het bestuur uit de algemene middelenalgemene middelen

Volledige bekostiging door de scholen uit de Volledige bekostiging door de scholen uit de formatierekeneenhedenformatierekeneenheden

Volledige bekostiging uit de Volledige bekostiging uit de Stimuleringsbijdrage Bestuurlijke Stimuleringsbijdrage Bestuurlijke KrachtenbundelingKrachtenbundeling

Volledige bekostiging uit het schoolbudgetVolledige bekostiging uit het schoolbudget Een mix uit vorenstaande mogelijkhedenEen mix uit vorenstaande mogelijkheden De Algemeen Directeur(en) volledig opnemen in De Algemeen Directeur(en) volledig opnemen in

de formatieplannen en de goedkoopste de formatieplannen en de goedkoopste leerkracht financieren met geldleerkracht financieren met geld

Voorkeur: MixVoorkeur: Mix

Vanuit principe dat BSM niet alleen Vanuit principe dat BSM niet alleen voordelig is voor het bestuurvoordelig is voor het bestuur

Voordelen moeten voor alle Voordelen moeten voor alle betrokkenen duidelijk zijnbetrokkenen duidelijk zijn

Zoveel mogelijk draagvlakZoveel mogelijk draagvlak

Voorbeeld bekostigingVoorbeeld bekostigingINKOMSTEN SCHOLEN 2003-2004.INKOMSTEN SCHOLEN 2003-2004.

In onderstaand tabel worden de inkomsten weergegeven van een 13-tal scholen in In onderstaand tabel worden de inkomsten weergegeven van een 13-tal scholen in

formatierekeneenhedenformatierekeneenheden School

Aantal leer-lingen

Formatie onder-bouw

Formatie boven-bouw

Toeslag kleine scholen

Toeslag school-leiding

Opslag directeur

Opslag adjunt directeur

Totaal

01 AA 301 1613.18 1031.56 0.00 137.70 72.00 22.00 2833 02 BB 284 1194.57 1163.99 0.00 127.80 72.00 22.00 2580 03 CC 141 786.17 446.08 8.53 63.45 48.00 22.00 1374 04 DD 89 367.56 369.41 147.37 40.05 48.00 0.00 972 05 EE 121 581.97 446.08 61.93 54.45 48.00 22.00 1214 06 FF 43 255.25 125.46 270.19 19.35 48.00 0.00 718 07 GG 116 633.02 376.38 75.28 52.20 48.00 22.00 1207 08 HH 305 1592.76 1038.53 0.00 137.25 72.00 22.00 2863 09 JJ 218 959.74 864.28 0.00 98.10 72.00 22.00 2016 10 KK 99 418.61 404.26 123.34 44.55 48.00 22.00 1061 11 LL 161 806.59 571.54 0.00 72.45 48.00 22.00 1521 12 MM 37 193.99 125.46 286.21 16.65 48.00 0.00 670 13NN 144 775.96 473.96 0.52 64.80 48.00 22.00 1385 Totaal 2059 10159 7416 973 927 720 220 20415

Inkomsten schoolbudgetInkomsten schoolbudgetOok de inkomsten van het schoolbudget zijn van belang. Uitgangspunt in deze berekening is dat 15% van het budget structureel gebruikt wordt voor financiering van een vorm van bovenschools management. Deze 15% is dan ook in de modellen meegenomen.Hieronder een overzicht van de inkomsten van het schoolbudget.

SchoolSchool Aantal Aantal leer- leer- lingenlingen

School-School-gewichtgewicht

Onderdeel AOnderdeel A Onderdeel BOnderdeel B Onderdeel Onderdeel CC

Totaal te Totaal te ontvangenontvangen

Bijdrage Bijdrage 15% bsm15% bsm

01 AA01 AA 301301 00 60.928,4260.928,42 0.000.00 0,000,00 60.928,4260.928,42 9.139,269.139,26

02 BB02 BB 284284 00 57.487.2857.487.28 0,000,00 0,000,00 57.487,2857.487,28 8.623,098.623,09

03 CC03 CC 141141 00 28.541,2228.541,22 0,000,00 106,93106,93 26.648,1526.648,15 4.297,224.297,22

04 DD04 DD 8989 00 18.015,3818.015,38 0,000,00 1.503,651.503,65 19.519,0319.519,03 2.927,852.927,85

05 EE05 EE 121121 00 24.492,8224.492,82 0,000,00 644,13644,13 25.136,9525.136,95 3.770,543.770,54

06 FF06 FF 4343 00 8.704,068.704,06 0,000,00 2.739,212.739,21 11.443,2711.443,27 1.716,491.716,49

07 GG07 GG 116116 00 23.480,7223.480,72 0,000,00 778,43778,43 24.259,1524.259,15 3.638,873.638,87

08 HH08 HH 305305 00 61.738,1061.738,10 0,000,00 0,000,00 61.738,1061.738,10 9.260,729.260,72

09 JJ09 JJ 218218 00 44.127,5644.127,56 0,000,00 0,000,00 44.127,5644.127,56 6.619,136.619,13

10 KK10 KK 9999 00 20.039,5820.039,58 0,000,00 1.235,051.235,05 21.274,6321.274,63 3.191,193.191,19

11 LL11 LL 161161 00 32.589,6232.589,62 0,000,00 0,000,00 32.589,6232.589,62 4.888,444.888,44

12 MM12 MM 3737 00 7.489,547.489,54 0,000,00 2.900,372.900,37 10.389,9110.389,91 1.558,491.558,49

13NN13NN 144144 00 29.148,4829.148,48 0,000,00 26,3526,35 29.174,8329.174,83 4.376,224.376,22

TotaalTotaal 20642064 00 416.782,78416.782,78 0,000,00 9.934,129.934,12 426.716,90426.716,90 64.007,5464.007,54

* Onderdeel A = normale vergoeding = aantal leerlingen x Euro 202.42* Onderdeel B = Schoolgewicht = berekend schoolgewicht -/- 9% aantal leerlingen

* Onderdeel C = kleine scholen = Euro 3.894,19 -/- 26,86 * aantal leerlingen

3 Berekende modellen3 Berekende modellen

A.A. Een AD, schaal DC, fre verbruik Een AD, schaal DC, fre verbruik 284, salariskosten € 75.000284, salariskosten € 75.000Alle (7) scholen houden een Alle (7) scholen houden een directeur en een adjunct directeurdirecteur en een adjunct directeur

B.B. 2 AD, 13 scholen, op scholen 2 AD, 13 scholen, op scholen integrale directeur, geen adjunctenintegrale directeur, geen adjuncten

C.C. 1 AD, drie meerscholig directeuren, 1 AD, drie meerscholig directeuren, locatieleiders op de scholenlocatieleiders op de scholen

(modellen worden uitgereikt)(modellen worden uitgereikt)

Functionele posities in BMFunctionele posities in BM

Bestuur

BM

Schooldirectie

Wat zijn de feitelijke posities tegen de achtergrond van de vraagstelling vooraf?

Hoe werkt het in de praktijkHoe werkt het in de praktijk(Voorbeeld)(Voorbeeld)

Bevoegd gezag (college van b en w)

Clusterdirecteur

Specialisatie P & O

Clusterdirecteur Specialisatie onderwijsk. en alg. zaken

Clusterdirecteur Specialisatie

huisvesting en financien

Staf OO

D D D D D D D D D D D D D

Hfd Staf OO/ secretaris MT

T T T T T T T T T T T T T

Wat zijn valkuilen?Wat zijn valkuilen?

Onvoldoende draagvlakOnvoldoende draagvlak Managers niet op hun taak berekend Managers niet op hun taak berekend

(onvoldoende competent, (onvoldoende competent, onvoldoende gemotiveerd, slechte onvoldoende gemotiveerd, slechte communicatie e.d.)communicatie e.d.)

En verder?........En verder?........