Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH ĐỒNG NAITRƯỜNG THPT CHUYÊN LƯƠNG THẾ VINH

Mã số……

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH

THPT THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN GDCD LỚP 12

(Qua khảo sát tại Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh,

Tp. Biên Hòa, Tỉnh Đồng Nai)

Người thực hiện: NGUYỄN THỊ BÍCH HỒNG

Lĩnh vực nghiên cứu: Phương pháp giảng dạy môn GDCD

1

Năm học: 2011- 2012

SƠ YẾU LY LICH KHOA HỌC

I.THÔNG TIN CHUNG VÊ CÁ NHÂN:1 . Ho va tên: Nguyên Thi Bich Hông2. Sinh ngay 03 thang 02 năm 19823. Nư4. Long binh - Biên Hoa – Đông Nai5. Điên thoai: 016860793636. Chưc vu: Giao viên7. Đơn vi công tac: Trương THPT chuyên Lương Thê VinhII. TRINH ĐÔ ĐÀO TẠO :- Trinh đô chuyên môn: Cư nhân- Năm nhân băng: 2005- Chuyên nghanh đao tao: GDCDIII: KINH NGHIỆM KHOA HỌC :

- Sơ đô hoa kiên thưc môn giao duc công dân lơp 11- Vân dung cac tinh huống phap luât thực tê vao giảng day

môn GDCD lơp 12

2

M ỤC L ỤC

1. Lý do chọn đề tài………………………………………… Trang 3

2. Lịch sử nghiên cứu liên quan đến đề tài………………… Trang 4

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài……………….. Trang 6

4. Phương pháp nghiên cứu ……………………………….. Trang 6

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu……………………….. Trang 6

6. Y nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ………………. Trang 7

B. NÔI DUNG……………………………………………… Trang 7- 34

Chương 1. CƠ SỞ LY LUẬN VÀ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

TỰ HỌC CHO HỌC SINH THPT THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN GDCD

LỚP 12…………………………………………Trang 7- 20

1.1. Một số vấn đề chung về tự học…………………………Trang 7- 14

1.2. Thực trạng của việc dạy học môn GDCD lớp 12 ở Trường THPT chuyên

Lương Thế Vinh, Biên Hòa, Đồng Nai…………… Trang 14- 19

Chương 2. MÔT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ

HỌC CHO HỌC SINH THPT THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN GDCD LỚP

12 Ở TRƯỜNG THPT CHUYÊN LƯƠNG THẾ VINH, BIÊN HÒA, ĐỒNG

NAI…………………………………… Trang 21- 34

2.1. Động cơ hóa hoạt động học tập của học sinh………… 21- 26

2.2. Tổ chức cho học sinh làm việc theo nhóm kết hợp với thảo luận

lớp…………………………………………………………… Trang 26- 28

2.3. Vận dụng các tình huống pháp luật thực tế …………. Trang 28-31

2.4. Hướng dẫn HS chọn lọc tư liệu, tình huống liên quan đến nội dung bài học qua các kênh thông tin đại chúng hoặc qua thực tế đời sống phù hợp với bộ môn………………………………………………. Trang 31- 33

3

C. HIỆU QUẢ ĐẠT ĐƯỢC SAU KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP

NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HS THÔNG QUA DẠY

HỌC MÔN GDCD LỚP 12………………………… Trang 35- 37

D. KẾT LUẬN ………………………. … Trang 38- 39

E. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

A. MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài.

Con ngươi dù sống hay lam viêc ở bất cư môi trương nao cũng phải hôi đủ

năng lực đao đưc, kiên thưc sang tao va tinh thần tự chủ, ý chí vươn lên để tôn tai

va phat triển. Vơi xu thê hiên nay thi cac yêu tố nay đòi hỏi chúng ta phat huy triêt

để mơi có thể đap ưng va hôi nhâp vơi xu thê thơi đai - xu thê toan cầu hóa. Vi vây,

yêu cầu mỗi ca nhân phải lam chủ tri thưc, năng đông, sang tao, cần khai thac chất

xam, phat huy ý thưc tự hoc, tự hoan thiên bản thân để vươn lên. Đai hôi Đai biểu

toan quốc lần thư XI đã nêu rõ “Đổi mơi căn bản va toan diên giao duc, đao tao.

Đổi mơi chương trinh, nôi dung, phương phap day va hoc, phương phap thi kiểm

tra theo hương hiên đai. Nâng cao chất lượng giao duc toan diên, đặc biêt coi trong

giao duc lý tưởng, giao duc truyền thống, lich sư cach mang, đao đưc, lối sống,

năng lực sang tao, kỹ năng thực hanh, tac phong công nghiêp, ý thưc trach nhiêm

xã hôi” [13; 216].

Trong hê thống giao duc va đao tao bâc THPT, môn GDCD giư môt vi trí, vai trò quan

trong trong viêc trang bi cac gia tri chuẩn mực đao đưc, bươc đầu xây dựng nền tảng hê thống

quy đinh phap luât cơ bản. Thông qua nôi dung bai hoc trong chương trinh nhăm xây dựng lối

sống, giao duc nhân cach, rèn luyên kỹ năng sống cho hoc sinh. Qua đó giúp cac em xac đinh

được trach nhiêm của bản thân trong viêc thực hiên cac đương lối,chủ trương của Đảng, phap

luât của nha nươc. Mặt khac, mỗi hoc sinh biêt vân dung cac kiên thưc đã hoc để đanh gia cac

vấn đề xảy ra trong cuôc sống thực tiễn, lựa chon hanh vi ưng xư phù hợp vơi cac hanh vi xã

hôi. Tuy nhiên, thực tê cho thấy, tai cac trương THPT nói chung va trương THPT chuyên nói

riêng, môn GDCD chưa được quan tâm đúng mưc, từ ngươi quản lý, giao viên bô môn, hoc

sinh đên phu huynh chưa thấy được tầm quan trong, vai trò va vi trí của môn GDCD thâm chí

4

cho răng đây la môn hoc phu, môn hoc bổ trợ hoặc đông nhất môn hoc nay vơi môn chính tri

hay thuần túy la day đao đưc, nhất la đối vơi hoc sinh trương chuyên, nơi đao tao nguôn nhân

lực chất lượng cao cho xã hôi.

Môn GDCD bâc THPT lượng kiên thưc cần truyền tải cho HS rất nhiều, nôi dung

kiên thưc tổng hợp mang tính khai quat va tính trừu tượng cao nhưng vơi lượng thơi gian 1

tiêt /tuần nên viêc giảng day chỉ mơi đảm bảo truyền thu cho hoc sinh nhưng kiên thưc cơ

bản trong sach giao khoa.Vi vây, muốn phat huy được tính tích cực, chủ đông của hoc sinh

cần phải hinh thanh va xây dựng thói quen tự hoc để tự lĩnh hôi tri thưc. Trong thơi đai

“bùng nổ thông tin” vơi sự phat triển manh mẽ của cuôc cach mang khoa hoc công nghê,

sự tăng nhanh chóng va thương xuyên của khối lượng thông tin tri thưc nên viêc day hoc

không còn giơi han trong pham vi truyền đat kiên thưc ma thông qua hoat đông day- hoc

nhăm tăng cương rèn luyên phương phap, thai đô va nhân thưc để tự đinh hương, tự câp

nhât lam giau tri thưc của minh đap ưng yêu cầu của xã hôi.

Nói đên phương phap hoc vấn đề cốt lõi la phương phap tự hoc đây la cầu nối

giưa hoc tâp va nghiên cưu khoa hoc. Để rèn luyên cho hoc sinh có được kỹ năng,

phương phap, thói quen tự hoc, biêt vân dung cac kiên thưc đã hoc, biêt tự lực phat

hiên va giải quyêt vấn đề trong cuôc sống thực tiễn. Đặc biêt đối vơi hoc sinh

trương chuyên năng lực tư duy, óc suy diễn va sự tưởng tượng đanh gia rất cao. Do

đó GV phải có phương phap day phù hợp để phat huy hêt năng lực tư duy của hoc

sinh, chú trong gợi mở, hương dẫn cho hoc sinh phương phap tự hoc, đao sâu kiên

thưc.

Xuất phat từ nhưng lý do trên, tôi chon vấn đề “Phát triển năng lực tự học cho

học sinh THPT thông qua dạy học môn GDCD lớp 12” (qua khảo sát tại

Trường PHPT chuyên Lương Thế Vinh, Tp. Biên Hòa, Tỉnh Đồng Nai), lam

sang kiên kinh nghiêm của minh.

2. Lịch sử nghiên cứu liên quan đến đề tài

Vấn đề phat triển năng lực tự hoc cho hoc sinh THPT không phải la môt vấn đề

mơi, ma từ trươc đên nay có rất nhiều nha khoa hoc, nha quản lý, cac chuyên gia va

nhiều GV đề câp ở nhưng góc đô khac nhau.

5

Chủ tich Hô Chí Minh ngay từ nhưng năm 1950 của thâp kỷ XX, khi nói về

công tac huấn luyên va hoc tâp đã nhấn manh “Phải nâng cao va hương dẫn tự

hoc”. Ngươi khuyên “ Không phải có thầy thi hoc, không thầy thi đùa, phải biêt tự

đông hoc tâp”.

Năm 1997 trong cuôc hôi thảo về công tac huấn luyên mang tên “Nghiên cưu

va phat triển tự hoc, tự đao tao” đã thu hút được được sự quan tâm của nhiều giao

sư va nhưng nha nghiên cưu đầu nganh. Ngay sau đó tap chí nghiên cưu giao duc,

số 2-1998 ra riêng môt số bao đặc biêt đăng tải môt số bai tiêu biểu trong hôi thảo.

Cũng trong năm 1998, Nha xuất bản Giao duc cho ra mắt cuốn “Tự hoc, tự đao tao,

tư tưởng chiên lược của phat triển giao duc Viêt Nam”, của Trung tâm nghiên cưu va

phat triển tự hoc, GS. Nguyễn Cảnh Toan va GS. Nguyễn Như Ý chiu trach nhiêm xuất

bản.

Năm 1999 có cuốn sach “tự hoc la môt nhu cầu của thơi đai” của Nguyễn Hiên

Lê; “tôi tự hoc” của Nguyễn Duy Cần va Thu Giang; “Luân ban về kinh nghiêm tự

hoc” của GS. Nguyễn Cảnh Toan… Nhưng cuốn sach la tai liêu quý, đã đúc kêt

nhiều kinh nghiêm quý bau trong qua trinh hoc hỏi vươn lên của cac tac giả.

Nguyễn Cảnh Toan la môt ngươi thầy vô cùng tâm đắc va luôn trăn trở vơi vấn

đề tự hoc đã cho ra đơi hai cuốn sach quý gia “Hoc va day cach hoc”, Nxb Giao

duc va tuyển tâp tac phẩm “Tự giao duc, tự hoc” tâp 1 va tâp 2, Trương Đai hoc Sư

pham Ha Nôi I, do Trung tâm văn hóa ngôn ngư Đông Tây xuất bản năm 2001.

Cuốn sach la nhưng lơi tâm sự, đúc kêt cac phương phap tự hoc có hiêu quả va

nhưng thanh công của Giao sư về vấn đề tự hoc.

Cac tac giả Nguyễn Cảnh Toan, Nguyễn Kỳ, Vũ Văn Tảo, Bùi Tương trong

cuốn sach “Qua trinh day- tự hoc” đã khẳng đinh năng lực tự hoc của HS dù còn

đang phat triển vẫn la nôi lực quyêt đinh của bản thân ngươi hoc. Giao viên la tac

nhân hương dẫn, tổ chưc, chỉ đao cho HS.

“Tự hoc như thê nao?” của Rubakin vơi bản dich của Nguyễn Đinh Côi, xuất

bản 1982, giúp chúng ta tự hoc tâp, nâng cao kiên thưc tự hoc của minh. Lê khanh

Băng đã dich từ nguyên văn tiêng Anh “Phương phap day hoc va day cach hoc ở

đai hoc” được Trương Đai hoc Sư pham Ha Nôi lưu hanh 2001.

6

Hầu hêt cac công trinh nghiên cưu đều khẳng đinh tự hoc có ý nghĩa va vai trò

quan trong đối vơi sự hinh thanh va phat triển nhân cach của mỗi ngươi la nhân tố

quan trong để nâng cao chất lượng day va hoc, la yêu tố cơ bản để ngươi hoc lĩnh

hôi tri thưc, kỹ năng va hinh thanh thai đô. Nhưng giao trinh, tai liêu, công trinh

nghiên cưu về lý luân tự hoc nói chung kha phong phú va đã đinh hương muc tiêu

tầm quan trong va nhưng kinh nghiêm về tự hoc. Nhưng nhưng công trinh nghiên

cưu về phat triển năng lực tự hoc của hoc THPT nói chung va năng lực tự hoc môn

GDCD của hoc sinh trương chuyên chưa nhiều. Do vây, trong nôi dung sang kiên

kinh nghiêm nay môt mặt tac giả kê thừa nhưng vấn đề lý luân về tự hoc nói chung

của cac tac giả mặt khac cố gắng phân tích, triển khai ap dung vao môt vấn đề mơi

hơn, có ý nghĩa thực tê hơn, liên quan trực tiêp đên chuyên môn va nghiêp vu của

minh.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài

3.1. Mục đích nghiên cứu

Lam rõ cơ sở lý luân va thực tiễn của viêc phat triển năng lực tự hoc cho hoc

sinh THPT thông qua day hoc môn GDCD lơp 12.Từ đó, đề ra môt số giải phap

nhăm phat triển năng lực tự hoc cho hoc sinh THPT trong giai đoan hiên nay.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Xac đinh cơ sở lý luân va thực tiễn phat triển năng lực tự hoc cho hoc THPT

thông qua day hoc môn GDCD lơp 12 nhăm góp phần nâng cao hiêu quả của qua

trinh day hoc .

- Đề xuất môt số giải phap nhăm phat triển năng lực tự hoc cho hoc sinh THPT

thông qua day hoc môn GDCD lơp 12.

4. Phương pháp nghiên cứu

Trong qua trinh thực hiên đề tai, tôi vân dung phương phap luân của chủ nghĩa

Mac- Lênin cũng như cac nganh khoa hoc xã hôi, ngoai ra tôi đặc biêt sư dung kêt

hợp môt số phương phap sau :

- Phương phap điều tra xã hôi hoc;

- Phương phap phỏng vấn;

- Phương phap tổng hợp, phân tích va thống kê;

7

- Phương phap thực nghiêm sư pham…

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

5.1. Đối tượng nghiên cứu

Do đia ban Trương THPT Chuyên Lương Thê Vinh rông, nhiều lơp nên tôi lựa

chon 4 lơp khối 12 để tiên hanh điều tra, khảo sat, thực nghiêm va vân dung cac giải

phap.

5.1. Phạm vi nghiên cứu.

Đề tai tâp trung nghiên cưu cơ sở lý luân của cac giải phap nhăm phat triển

năng lực tự hoc va thực trang tự hoc môn GDCD lơp 12 ở Trương THPT Chuyên

Lương Thê Vinh, Tp. Biên Hòa, Tỉnh Đông Nai. Đề ra môt số phương phap nhăm

phat triển năng lực tự hoc cho hoc sinh THPT thông qua day môt số bai cu thể của

môn GDCD lơp 12.

6. Y nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài:

Nêu xac đinh được năng lực tự hoc va nhưng biểu hiên của năng lực tự hoc môn

GDCD lơp 12, đông thơi căn cư vao muc tiêu của day hoc môn GDCD trong trương

THPT hiên nay thi đề tai có thể đề xuất được giải phap có luân cư khoa hoc đảm bảo

tính khả thi, có hiêu quả góp phần nâng cao năng lực tự hoc cho hoc sinh THPT.

Đề tai có thể xem như la môt tư liêu tham khảo cho giao viên trong viêc đổi mơi

phương phap day hoc.

B. NÔI DUNG

Chương 1.

CƠ SỞ LY LUẬN VÀ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC

CHO HỌC SINH THPT THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN GDCD LỚP 12.

1.1. Một số vấn đề chung về tự học

1.1.1. Các quan niệm về tự học

Tự hoc la môt nôi dung vừa có tính truyền thống vừa có tính thơi sự phổ biên

không chỉ ở nươc ta ma còn la vấn đề của nhiều nươc. Ngay từ xa xưa, Khổng Tư

đã ý thưc được tầm quan trong của viêc tự hoc đối vơi mỗi con ngươi. Theo ông

hoc không chỉ ở trương ma còn hoc ở ban bè, hoc ở moi nơi moi chổ, hoc ở moi

8

ngươi băng ý chí va nghi lực va niềm say mê la cach tự hoc của Khổng Tư. Ông đã

chỉnh lý môt số sach cổ kinh điển của nho gia như: Kinh thi, Kinh thư, kinh lễ…

Có được thanh tựu nay la do ông luôn có tinh thần tự hoc hỏi, tự bôi dưỡng va quan

trong hơn la ông biêt cach tự hoc.

Bac Hô la tấm gương lơn của tự hoc, Ngươi đã đên vơi chủ nghĩa công sản băng

con đương tự hoc va sự tự hoc của Ngươi gắn chặt vơi muc tiêu lý tưởng ma Ngươi

đã vach ra. Đặc biêt, Bac rất chú trong sự thực hanh trong tự hoc va luôn coi thư

viên la trương hoc lơn của minh. Ngươi day “hoc hỏi la môt viêc phải tiêp tuc suốt

đơi. Suốt đơi phải gắn liền lý luân vơi công tac thực tiễn. Không ai có thể tự cho

minh đã biêt đủ rôi, đã biêt hêt rôi. Thê giơi ngay cang đổi mơi, nhân dân ta ngay

cang tiên bô, cho nên chúng ta phải tiêp tuc hoc va hanh để tiên bô kip nhân

dân”(Bài nói chuyện tại lớp nghiên cứu chinh tri khóa I, Trường Đại học Nhân dân

Việt Nam 21. 7. 1956). Ngươi cho răng tự hoc chính la sự nổ lực của bản thân

ngươi hoc, sự lam viêc của bản thân ngươi hoc môt cach có kê hoach trên tinh thần

tự đông hoc tâp.

Nguyễn Kỳ cho răng “Tự hoc la tự đặt minh vao tinh huống hoc, vao vi trí của

ngươi tự nghiên cưu, xư lý cac tinh huống, vao vi trí của ngươi tự nghiên cưu, xư

lý cac tinh huống, giải quyêt cac vấn đề đặt ra cho minh, nhân biêt vấn đề, thu thâp

xư lý thông tin, tai hiên kiên thưc cũ, xây dựng cac giải phap giải quyêt vấn đề, xư

lý tinh huống, thực nghiêm cac giải phap, kêt quả, kiên thưc mơi minh đã tự lực

tim ra, tự hoc thuôc qua trinh ca nhân hóa viêc hoc” [31; 15]. Khi nghiên cưu cac

biên phap tổ chưc hoat đông tự hoc tac giả Nguyễn Thi Tính cho răng: “Tự hoc la

môt qua trinh, trong đó dươi vai trò chủ đao của GV, ngươi hoc tự minh chiêm lĩnh

tri thưc, kỹ năng, thông qua cac hoat đông trí tuê (quan sat, phân tích, tổng hợp, so

sanh phan đoan …) va cả cac hoat đông thực hanh (khi phải sư dung cac thiêt bi đô

dùng hoc tâp). Tự hoc gắn liền vơi đông cơ, tinh cảm va ý chí… của ngươi hoc để

vượt qua chương ngai vât hay vât cản trong hoc tâp nhăm tích lũy kiên thưc cho

bản thân ngươi hoc từ kho tang tri thưc của nhân loai, biên nhưng kinh nghiêm nay

thanh kinh nghiêm va vốn sống của bản thân ngươi hoc” [37; 23].

9

Phan Trong Luân cho răng “hoc la công viêc của ca nhân. Hoc la công viêc của

bản thân ngươi hoc”. Ông cho răng môt trong cac muc đích quan trong của day hoc la

day cach hoc. [34; 8].

Trong cuốn sach “Tự hoc như thê nao”, Rubakin cho răng tự hoc la môt qua

trinh so sanh đối chiêu va đap, đó la sự so sanh giưa lý thuyêt va thực hanh, giưa

sach vở va thực tê cuôc sống, từ đó rút ra cho minh môt tri thưc riêng đầy sang

tao.Trong qua trinh tự hoc con ngươi không hoan toan phu thuôc vao cuôc sống ma

cần phải cải tao cuôc sống sao cho ngay cang cao hơn.

Nguyễn Cảnh Toan, ngươi đã gianh nhiều tâm huyêt vao vấn đề tự hoc, ông đã

đưa ra môt quan niêm về tự hoc có thể xem hoan chỉnh “Tự hoc la tự minh dùng

cac giac quan để thu thâp thông tin rôi tự minh đông não, sư dung cac năng lực trí

tuê (quan sat, so sanh, phân tích, tổng hợp) va có khi cả cơ bắp (khi phải sư dung

công cu) cùng cac phẩm chất của minh, rôi cả đông cơ, tinh cảm, cả nhân sinh

quan, thê giơi quan để chiêm lĩnh cho được môt lĩnh vực hiểu biêt nao đó, môt kỹ

năng nao đó, môt số phẩm chất nao đó của nhân loai hay công đông rôi biên chúng

thanh sở hưu của minh. Phat minh ra cai mơi cũng có thể coi la hinh thưc tự hoc

cao cấp” [43; 407]. Nhin chung, cac tac giả đều quan niêm răng, tự hoc la hoc vơi

sự đôc lâp va tích cực, tự giac ở mưc đô cao. Tự hoc la qua trinh ma trong đó chủ

thể ngươi hoc tự biên đổi minh, tự biên đổi cac gia tri của minh, tự lam phong phú

gia tri của minh băng cac thao tac tư duy va ý chí, nghi lực va sự say mê hoc tâp

của ca nhân.

Tổng hợp cac quan điểm của cac tac giả, chúng tôi cho răng có thể phân biêt cac

hinh thưc tự hoc sau đây:

Thư nhất, tự hoc của HS diễn ra dươi sự điều khiển trực tiêp của GV vơi sự hỗ

trợ của cac phương tiên kỹ thuât ở trên lơp. Vơi hinh thưc nay viêc tự hoc của HS

chiu sự đinh hương va điều khiển của GV nhăm đat được muc tiêu của giơ day đã

xac đinh từ trươc. Lúc nay viêc tự hoc của HS có đầy đủ cac yêu tố: GV, ban,

SGK, tai liêu… Trong môi trương lơp hoc truyền thống hiêu quả tự hoc lúc nay

phu thuôc rất nhiều vao nghê thuât điều khiển của GV, tuy nhiên vơi từng HS vẫn

có cac hoat đông riêng, sự sang tao riêng va do đó hiêu quả hoc tâp cũng rất khac

10

nhau. Kêt quả của qua trinh tự hoc nay la sự thống nhất biên chưng giưa sự hương

dẫn của GV va sự tự giac hoc tâp của HS.

Thư hai, tự hoc của HS diễn ra ngoai pham vi lơp hoc nhăm đap ưng yêu cầu của

môn hoc đã được hoc trong nha trương. Vơi hinh thưc nay, HS chỉ có tai liêu liên

quan đên cac môn hoc dươi sự hương dẫn trươc của GV. Tuy nhiên, HS phải tự tổ

chưc viêc hoc tâp của minh ở nha nhăm ôn tâp, hê thống hóa, lam cac bai tâp, rèn

luyên cac kỹ năng, kỹ xảo …theo yêu cầu của GV, đap ưng chính cac yêu cầu của bản

thân ngươi hoc nhăm lĩnh hôi tri thưc cac môn hoc.

Thư ba, tự hoc nhăm đap ưng yêu cầu hiểu biêt riêng, bổ sung va mở rông, nâng

cao cac kiên thưc trong chương trinh đao tao ở nha trương, thâm chí ho có thể tim

hiểu về nhưng tri thưc không quy đinh nhăm mở mang hiểu biêt của minh. Vơi

hinh thưc nay ngươi hoc hoan toan chủ đông lựa chon kiên thưc cần bổ sung, lựa

chon tai liêu cần đoc, tự minh sắp xêp cac tri thưc hoc được vao hê thống tri thưc

ma minh đang có. Đây la mưc đô tự hoc rất cao vi HS tự minh tổ chưc toan bô cac

hoat đông của qua trinh tự nhân thưc của minh. Từ đó cho thấy năng lực tự hoc của

HS THPT có nhưng đặc trưng sau:

- Ngươi hoc phải tự đề ra cho minh phương phap hoc từ đầu cho đên kêt thúc

qua trinh hoc va đóng vai trò mấu chốt băng sự hưng thú, tham gia tích cực va có

trach nhiêm trong suốt qua trinh hoc. Trong tự hoc tính đôc lâp, chủ đông cang có

vai trò quan trong va được coi la công cu đắc lực không có gi thay thê giúp ca nhân

tích lũy kinh nghiêm, tri thưc khoa hoc, hoan thiên nhân cach.

- Tiêp theo hoc sinh luôn phải rèn luyên cho bản thân có ý thưc tự giac trong

hoc tâp va hưng thú đối vơi cac kiên thưc ma minh đang tiêp thu. Điều nay sẽ giúp

ngươi hoc tham gia tích cực va biêt tiêp tuc qua trinh hoc băng cach tao ra môt hinh

thưc phù hợp vơi tính cach của minh. Như vây, khi thực sự trở thanh chủ thể hoc cũng

có nghĩa la ngươi hoc đã tự giac xac đinh được đông cơ, muc đích hoc tâp. Ngươi hoc

tiên hanh viêc hoc dựa trên trach nhiêm ca nhân va sự điều khiển của ý chí thi hoat

đông hoc trở thanh qua trinh tự hoc, tự giac chủ đông, có phong cach va phương phap

ca nhân.

11

- Trong hoat đông tự hoc khả năng lựa chon cao, rông rãi về cả nôi dung,

phương phap va hinh thưc tổ chưc hoc tâp. Sự lựa chon nay luôn hương đên sự phù

hợp giưa ngươi hoc va điều kiên bên ngoai.

- Tự hoc mang tính ca nhân rất cao, tự hoc phải dựa trên chính tiềm năng của

ngươi hoc va dựa trên ý thưc trach nhiêm của ngươi hoc. Mỗi ngươi có môt

phương phap hoc tâp khac nhau, cach tổ chưc hoc tâp khac nhau va ý chí ca nhân

khac nhau nên hiêu quả tự hoc cũng khac nhau.

Tóm lai, tự hoc la môt qua trinh con ngươi vượt qua hoan cảnh va vượt qua

chính minh, biêt tự vân dung tất cả từ ý chí nghi lực, tư duy, nhân cach, tâm hôn,

muc đích sống đên khat vong của bản thân để vượt qua moi khó khăn nhăm chiêm

lĩnh tri thưc của nhân loai. Hoat đông tự hoc được diễn ra trong moi thơi điểm từ tự

hoc ở nha, tự hoc ở trương va tự hoc cả bên ngoai xã hôi. Kêt quả của viêc tự hoc

được đanh gia bởi chính hiêu suất va hiêu quả công viêc của từng ngươi, phu thuôc

vao khả năng tiêp thu, hoan cảnh va thơi gian từng ngươi. Nhin chung moi ngươi

đều nhăm muc đích biêt được cang nhiều kiên thưc cang tốt để nâng minh lên đên

môt trinh đô cao, phuc vu cho cuôc sống của minh tốt hơn.

1.1.2. Năng lực tự học của học sinh THPT

Năng lực la môt vấn đề kha trừu tượng, cho đên nay vẫn có nhiều cach tiêp cân

va diễn đat khac nhau:

Pham Minh Hac thi cho răng “năng lực la môt tổ hợp đặc điểm tâm lý của môt

ngươi, tổ hợp nay vân hanh theo môt muc đích nhất đinh tao ra kêt quả của môt

hoat đông nao đấy” [18; 145].

Theo Đặng Thanh Hưng “năng lực được cấu thanh từ cac bô phân như: tri thưc

về hoat đông hay quan hê đó; kỹ năng tiên hanh hoat đông hay xúc tiên ưng xư vơi

quan hê đó; nhưng điều kiên tâm lý để tổ chưc va thực hiên tri thưc va kỹ năng nao

đó trong môt cơ cấu thống nhất va theo môt đinh hương rõ rang. Tương ưng la ba

dang năng lực chuyên biêt: năng lực biêt, năng lực lam, năng lực biểu cảm” [19;

25-27].

12

Xavier Roegiers cho răng: Năng lực la sự tích hợp cac kỹ năng tac đông môt cach tự

nhiên lên cac nôi dung trong môt loai tinh huống cho trươc để giải quyêt nhưng vấn đề do

tinh huống đặt ra.

Nhưng nhin chung cac tac giả đều thống nhất: cấu trúc của năng lực la tổng hợp

nhiều kỹ năng thực hiên nhưng hoat đông thanh phần có liên hê chặt chẽ vơi nhau; năng

lực tôn tai va phat triển thông qua hoat đông; năng lực chỉ nảy sinh va quan sat được

trong hoat đông giải quyêt nhưng yêu cầu mơi mẻ va do đó nó gắn liền vơi tính sang

tao. Năng lực của mỗi ngươi la có sự khac nhau về mưc đô.

Tự hoc trong nha trương THPT trên thực tê vẫn còn la môt vấn đề chưa được

thực hiên môt cach thương xuyên va phổ biên, mặc dù giao duc hiên đai đã được đề

câp đên từ lâu nay. Không thể phủ nhân trong trương THPT vẫn có nhưng hoc sinh

say mê hoc hỏi va luôn có ý thưc tự hoc nhưng chưa nhiều. Trong xu thê xã hôi

ngay cang phat triển, vấn đề tự hoc trong nha trương lai cang được quan tâm hơn

bao giơ hêt. Tự hoc cần phải trở thanh môt trong nhưng kỹ năng quan trong số môt

của giao duc, năng lực trong mỗi ca nhân HS. Bản thân ngươi hoc cần phải lam

quen vơi vấn đề tự hoc, hinh thanh môt năng lực tự hoc để sau nay có điều kiên hoc

tiêp nưa hay không vẫn có thể tự hoc hỏi để trau dôi tri thưc va thích nghi vơi thơi

đai. Cho nên, vấn đề tự hoc của HS THPT la môt vấn đề cần thiêt mang tính chiên

lược.

Tự hoc của HS THPT cũng như tự hoc của HS nói chung la tổng hợp của nhiều

năng lực. Muc đích tự hoc của HS la hoan thanh tốt nhưng phần nao đó trong

nhiêm vu hoc tâp của minh ma không có thầy bên canh. Như vây, tự hoc của HS

THPT luôn gắn vơi năng lực chủ đông, tích cực, HS phải tự nghiên cưu tai liêu, tự

minh phat hiên kiên thưc, tự minh nắm bắt môt phần kiên thưc. HS phải thương

xuyên tự tim tòi nhưng tai liêu liên quan đên bai hoc để có sự so sanh, đối chiêu, tự

biêt vân dung chuyển hóa kiên thưc bai hoc dươi sự đinh hương va dẫn dắt của

GV.

Năng lực tự hoc của HS THPT mơi chỉ dừng lai ở mưc đô thấp, nhưng đây lai la

cơ sở vô cùng quan trong cho viêc hinh thanh năng lực tự hoc, tự nghiên cưu ở

13

mưc đô cao sau nay. Nha trương sẽ la nơi tao dựng môt nền móng vưng chắc cho

kinh nghiêm tự hoc, tự nghiên cưu thuần thuc của môt nha khoa hoc sau nay.

- GV la ngươi hương dẫn, tổ chưc cho HS tự nghiên cưu tim ra kiên thưc va tự

thể hiên minh trong lơp hoc, GV la môt trong tai cố vấn. Kêt luân trong cac cuôc

tranh luân đối thoai (HS – HS – GV – GV) để khẳng đinh kiên thưc do HS tim ra

va GV la ngươi kiểm tra đanh gia kêt quả tự hoc của HS.

- HS tự đanh gia, tự kiểm tra lai sản phẩm ban đầu sau khi đã trao đổi, hợp tac

vơi ban bè va dựa vao kêt luân của GV, tự sưa chưa, tự điều chỉnh, tự hoan thiên

đông thơi tự rút kinh nghiêm về cach hoc, cach xư lý tinh huống, cach giải quyêt

vấn đề của minh.

Trong qua trinh tự hoc, HS luôn tự chủ, năng đông va sang tao, biêt hoc hỏi va

đanh gia, biêt so sanh va đối chiêu, biêt kiểm nghiêm va xư lý tinh huống. Quan

trong hơn la HS phải biêt tự tim cho minh môt cach tự chiêm lĩnh tai liêu. Song

song vơi viêc phat huy tối đa nôi lực của hoc sinh trong qua trinh tự hoc, vai trò

của GV vô cùng quan trong. Nêu như viêc tự hoc ngoai xã hôi, ngươi hoc có quyền

chon kiên thưc để tự hoc va tự hoc môt cach tự do. Thi tự hoc trong nha trương có

tính chất đinh hương, GV có trach nhiêm hương dẫn cac em từ cach tự minh

nghiên cưu SGK đên viêc điều chỉnh kiên thưc ma cac em thu nhân được để có

được lượng kiên thưc chính xac nhất. Qua đó, GV hinh thanh va phat triển năng lực

tự hoc cho HS vơi nhưng cach suy nghĩ, tim tòi để có thể tự đặt vấn đề, tự giải

quyêt vấn đề va tự nghiên cưu. Nhưng đinh hương của GV còn có tac dung phat

huy tính năng đông, tự giac va lòng say mê hoc hỏi trong qua trinh hoc tâp của HS.

Như vây, tự hoc của HS THPT không đòi hỏi mưc đô cao như tự hoc của cac

nha nghiên cưu, ma chủ yêu dựa vao bai hoc cu thể trong SGK, nhưng tai liêu có

liên quan đên bai hoc để đối chiêu, so sanh, mở rông lam cho qua trinh nhân thưc

của HS mang tính chủ đông va có tính chất nghiên cưu. Muc đích tự hoc của HS

THPT giúp cac em hiểu sâu sắc, tron vẹn bai hoc băng chính năng lực của minh va

biêt vân dung kiên thưc thanh kinh nghiêm của bản thân.

1.2. Thực trạng của việc dạy học môn GDCD lớp 12 ở Trường THPT chuyên

Lương Thế Vinh, Biên Hòa, Đồng Nai

14

1.2.1. Những thuân lợi của việc phát triển năng lực tự học cho học sinh THPT

thông qua dạy học môn GDCD lớp 12 ở Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh,

Biên Hòa, Đông Nai

Theo môt khảo sat về khoảng cach IQ- EQ gianh cho HS trương chuyên do

Viên nghiên cưu giao duc – Đai hoc sư pham TP. HCM thực hiên cho thấy: HS cac

trương chuyên có điểm manh về năng lực tư duy, trong đó óc suy diễn va sự tưởng

tượng được đanh gia rất cao ma theo HS do thương vân dung cac năng lực nay

trong viêc hoc. Hơn nưa, HS trương chuyên có khả năng lam viêc dươi ap lực rất

cao, có nhiều cảm thông vơi ngươi khac, có sự rõ rang va quả quyêt trong viêc lam

của minh va có nhân thưc ca nhân cao. HS trương chuyên có khả năng nhân thưc

được bản thân, đây la môt kỹ năng không dễ có đối vơi HS THPT. Đối vơi HS

Trương THPT chuyên Lương Thê Vinh, đa số cac em ngoan, chăm chỉ va năng lực

hoc tâp rất cao (75,78% HS đat hoc lực kha giỏi (năm hoc 2010- 2011). Thi đua

nhau hoc tâp la truyền thống của HS trương chuyên, phần lơn cac em có tinh thần

tự giac hoc tâp, chiu khó vươn lên, có tinh thần ham hoc hỏi.

Được hoc dươi mai trương có bề day về thanh tích, có nhiều HS vượt khó hoc

giỏi, cac em xac đinh được muc tiêu va phương phap hoc tâp của minh. Sự nỗ lực

cố gắng của cac em vừa để khẳng đinh năng lực của bản thân vừa góp phần lam

nâng cao thương hiêu của nha trương. Để xưng đang vơi danh hiêu HS trương

chuyên của tỉnh Đông Nai- nơi đao tao nguôn nhân lực chất lượng cao cho xã hôi,

ngoai giơ hoc trên lơp cac em gianh rất nhiều thơi gian cho tự hoc, tự nghiên cưu.

Đây chính la nền tảng để GV giảng day cac bô môn phat triển thêm năng tự hoc

cho cac em băng nhiều phương phap khac nhau. Nhất la môn GDCD lơp 12, môn

hoc gắn liền vơi đơi sống thực tê của cac em, nên nhiều HS rất quan tâm nhưng do

thơi gian hoc môn chuyên, hầu như cac em không còn thơi gian để tim hiểu, để

nghiên cưu. Nêu GV có phương phap phù hợp sẽ phat triển được năng lực tự hoc

của HS ở môn hoc nay.

Cùng vơi sự lơn manh của nha trương GV Tổ GDCD- CN không ngừng nâng

cao trinh đô vươn lên tự khẳng đinh chất lượng, lam tốt công tac giảng day, rèn

luyên đao đưc, lối sống cho HS, góp phần đảm bảo chất lượng giao duc toan diên

15

của nha trương. Vơi sự cố gắng của bản thân công vơi sự quan tâm, đông viên va

sự đầu tư của Tỉnh cũng như nha trương, đôi ngũ GV bô môn GDCD của Trương

THPT chuyên Lương Thê Vinh ổn đinh về số lượng, đảm bảo về chất lượng.

Nhưng yêu tố nay la điều kiên để chúng tôi nâng cao chất lượng giảng day, tích cực

đổi mơi phương phap giảng day, tao điều kiên để chúng tôi chính hóa môn hoc phu

ở trương chuyên. Trương THPT chuyên Lương Thê Vinh la nơi thương xuyên tổ

chưc cac cuôc hôi thảo ban về đổi mơi va vân dung cac phương phap day hoc, trao

đổi kinh nghiêm trong lĩnh vực phat hiên, bôi dưỡng HS giỏi. Bên canh đó nha

trương đã tiên hanh tâp đợt cho HS nghiên cưu khoa hoc, có nhiều công trinh khoa

hoc được bảo vê thanh công tai hôi đông khoa hoc nha trương va của Bô Giao Duc

như: Công trinh nghiên cưu trong lĩnh vực bảo vê môi trương của HS THPT, dự thi

tai Singapore trương đã đat giải nhi, hay công trinh nghiên cưu của HS lơp chuyên

sinh về viêc sư dung nươc mưa nhân tao đã đat giải nhất do Bô GD- ĐT tổ chưc …

Cơ sở vât chất vât chất của trương kha đầy đủ thuân tiên cho viêc day - hoc theo

nhóm hoặc ưng dung CNTT trong day hoc. Như vây, có thể khẳng đinh Trương

THPT chuyên Lương Thê Vinh la môt trong nhưng nơi có điều kiên tốt nhất để đổi

mơi va vân dung cac phương phap day hoc mơi vao giảng day nhăm nâng cao chất

lượng day hoc hiên nay.

1.2.2. Những khó khăn của việc phát triển năng lực tự học cho học sinh THPT

thông qua dạy học môn GDCD lớp 12 ở Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh,

Biên Hòa, Đông Nai

Ở trương THPT nói chung va trương chuyên nói riêng, tất cả cac môn hoc, tất cả

cac thầy cô giao đều có nhiêm vu giao duc đao đưc va kỹ năng sống cho hoc sinh

bên canh viêc day hoc kiên thưc của từng môn. Môn GDCD vơi vi trí đặc thù của

minh la “giư vai trò chủ chốt trong viêc giao duc cho HS ý thưc va hanh vi của

ngươi công dân góp phần hinh thanh va phat triển ở cac em nhưng phẩm chất va

năng lực cần thiêt của ngươi công dân trong xã hôi công băng dân chủ, văn minh.

Môn DGCD có vai trò quan trong trong viêc phat triển tâm lực va nôi lực của sự

phat triển nhân cach HS. Do vây, môn GDCD góp phần quan trong trong viêc nâng

cao chất lượng nguôn nhân lực, đao tao HS thanh nhưng ngươi lao đông mơi đap

16

ưng được yêu cầu đòi hỏi của qua trinh công nghiêp hóa, hiên đai hóa đất nươc va

xu thê phat triển chung của thơi đai” [32; 18]. Vơi vai trò va tầm quan trong như vây

nhưng hiên nay, môn GDCD chưa được phat huy hêt vai trò va vi trí của minh trong

trương THPT va nhất la trương chuyên.

HS chưa ý thưc được vai trò của môn hoc, “xem nhẹ” môn GDCD biểu hiên rõ rêt.

: Theo tim hiểu thi hầu như hoc sinh chưa bao giơ danh môt qũy thơi gian trên 30 phút

để hoc môn GDCD va cũng ít có HS đoc SGK hoặc soan bai trươc ở nha. Trong giơ

hoc thât hiêm có HS giơ tay phat biểu ý kiên, GV đưa ra câu hỏi va chỉ đinh thi HS mơi

miễn cưỡng đưng lên trả lơi qua loa theo SGK. Sự tim tòi, đoc thêm tai liêu liên quan

đên bai hoc cũng chỉ có nhưng HS giỏi hoặc khi được giao cu thể. Cac em cho biêt

nhiều khi thấy môt số vấn đề lý thú nhưng không biêt tim tai liêu nao? ở đâu? cach khai

thac như thê nao? Lỗi nay phải chăng do thiêu sót của đôi ngũ GV chúng ta. Cac em

không biêt nên ghi nhưng gi trong chuỗi lơi giảng của GV hoặc GV đoc nhanh qua cac

em không kip chép. Hoc theo cach nay cac em nắm được kiên thưc trong SGK còn khó,

thi lam sao ma cac em còn hưng thú để tim tòi, hoc hỏi nghiên cưu sâu hơn bai hoc của

minh để mở rông kiên thưc, còn đâu cơ hôi để đưa ra môt phương phap hoc, hinh thanh

môt thói quen tự hoc, để tự đao tao minh, tự phat triển. Tôi thiêt nghĩ, nêu như HS hoc

môn GDCD ma cũng gianh thơi gian va tâm huyêt như cac môn hoc chuyên thi hiêu

quả tac đông của môn GDCD đối vơi cac em sẽ đat hiêu quả cao hơn. Vi HS của chúng

ta ngay nay rất thông minh va nhay bén, có lẽ do chúng ta chưa gợi được hưng thú hoc

tâp của cac em, chưa tao được tâm thê hưng khởi cho ho trong giơ hoc, chưa kích thích

sự tích cực, năng đông trong tư duy của cac em để phat huy hêt khả năng sang tao va

kinh nghiêm của minh trong tiêp nhân tri thưc.

Thực ra, không có sự phân biêt chính phu đối vơi cac môn hoc trong trương phổ

thông. Tuy nhiên, do tâm lý hoc để thi nên thông thương cac môn thi bao giơ cũng

được coi la môn chính. Còn nhưng môn hoc không thi thi cho la môn hoc phu, do đó

viêc day va hoc khó có hưng thú va đat hiêu quả thực tê ma chỉ la nghĩa vu. Hơn

nưa, muc tiêu hoc tâp của hoc sinh THPT hiên nay la vượt qua hai kỳ thi tốt nghiêp

va đai hoc ma môn GDCD lơp 12 không thi tốt nghiêp, nôi dung lai không liên quan

đên kỳ thi đai hoc nên HS ít đầu tư nghiên cưu nhất la HS trương chuyên. Nôi dung

17

chương trinh môn GDCD còn qua nặng về lý thuyêt, chưa thực sự đap ưng được yêu

cầu của ngươi hoc. Cac phương tiên hỗ trợ day hoc GDCD ở trương chuyên hầu như

không có, phần lơn do GV phải sang tao.Tai liêu tham khảo cho HS va GV giảng

day còn han chê. Hơn nưa đây la môn hoc có tính thơi sự cao nên viêc câp nhât tai

liêu gặp nhiều khó khăn cho cả ngươi day lẫn ngươi hoc.

Thơi gian gần đây, quan điểm đổi mơi phương phap day hoc đã có tac đông manh

mẽ đên cac cấp hoc trong nha trương, đặc biêt la cấp THPT. GV bô môn GDCD

cũng có nhưng thay đổi đang kể trong phương phap giảng day nhưng chưa thương

xuyên va chưa có chuyển biên đang kể. GV khi lên lơp thương có sự chuẩn bi thông

qua thiêt kê giao an nhưng giao an mơi chỉ dừng lai la môt đề cương nôi dung bai

hoc cần truyền đat. Dựa vao SGK va sach hương dẫn, GV lam công viêc tóm tắt

nhưng nôi dung chính cần truyền đat cho HS. Nhưng hoat đông của HS qua từng nôi

dung bai hoc, từng chủ đề hinh như không có mặt trong giao an. Vơi thiêt kê giao an

như vây, GV la chủ thể hoat đông, HS la khach thể bi đông, GV thông qua khối

lượng kiên thưc đã chuẩn bi truyền thu lai cho HS như môt cuôc chay đua vơi thơi

gian, kêt thúc giơ hoc la kêt thúc bai hoc. Thiêt kê giao an, kêt hợp vơi phương phap

giảng day ảnh hưởng rất lơn đên kêt quả hoc tâp của HS. Vơi cach day truyền thu

môt chiều lam cho HS không thể hưng thú va phat huy hêt năng lực, kinh nghiêm

hiểu biêt sẵn có của minh cũng như lòng say mê hoc hỏi va thực tê sẽ diễn ra la thai

đô không coi trong giơ hoc, thai đô nay không chỉ tôn tai ở HS ma còn có trong ý

thưc của môt số GV giảng day môn hoc nay. Chính điều nay ma dẫn đên môt thực

trang la có nhưng HS hoc xong lơp 12 ma không nhơ nỗi khai niêm phap luât la gi?

Bản thân minh có nhưng quyền tự do cơ bản nao? Nói gi đên viêc trach nhiêm của

bản thân đối vơi Nha nươc vơi xã hôi như nôi dung bai đã hoc.

Môt lý do khac ảnh hưởng không nhỏ đên chất lượng hoc tâp nói chung va môn

GDCD nói riêng la vấn đề hoc thêm của HS. Chưng kiên viêc hoc thêm của cac em,

chúng ta thấy có nhiều điều bất câp, trong có vấn đề “tự hoc”. Trươc đây, khi HS

hoc ở nha nhiều hơn thi bây giơ ngược lai, thơi gian hoc ở trương, ở lơp nhiều hơn ở

nha. Cac em bân rôn vơi chuyên đi hoc thêm, thơi gian gần như lấp kín. Chúng ta tự

hỏi không biêt HS của chúng ta, hoc bai, ôn bai, lam bai tâp vao thơi gian nao? Hiên

18

nay trên thi trương có rất nhiều tai liêu tham khảo, nhiều kênh thông tin phong phú,

phuc vu cho môn hoc nhưng vi thơi khóa biểu hoc thêm của cac em kín hêt ngay lam

gi còn thơi gian để cac em tự hoc, tự nghiên cưu.

Theo xu thê chung của thơi đai hiên nay nên đa số cac em chon cho minh môn tự

nhiên để hoc ra trương dễ kiêm viêc lam va lương cao hơn khi chon lĩnh vực xã hôi

để hoc. Đây cũng la thực trang của xã hôi Viêt Nam hiên nay, khi ma lĩnh vực tự

nhiên, Ngân hang Tai chính, Kinh tê…moi ngươi đổ xô vao hoc vao nghiên cưu thi

lĩnh vực xã hôi lai trầm lắng lam ảnh hưởng đên sự phat triển cân băng của xã hôi.

Thực tê, chỉ môt số ít hoc sinh chuyên trở thanh nha Toan hoc, nha Vât lý hay nha

Văn ….phần lơn sẽ trở thanh ngươi lao đông có trinh đô cao của đất nươc. Do vây,

hoc chuyên không chỉ nhăm muc đích đi thi, lam nha nghiên cưu … ma quan trong

la để cac em có năng lực giải quyêt nhưng vấn đề trong thực tiễn, vấn đề xã hôi của

mỗi ca nhân. Cho nên để xưng đang la hoc sinh trương chuyên cac thầy cô giao va

HS phải phấn đấu lam sao vừa “hông” lai vừa “chuyên” thi mơi xưng đang la nơi

cung cấp nguôn nhân lực chất lượng cao của xã hôi hôm nay.

Như vây, qua qua trinh khảo sat, phỏng vấn, điều tra viêc day hoc theo hương

phat triển năng lực tự hoc cho HS Trương THPT chuyên Lương Thê Vinh cho thấy:

Nhin chung HS của trương chưa có nhân thưc đầy đủ về vai trò, bản chất, ý nghĩa

của tự hoc, tự nghiên cưu đối vơi môn GDCD. Vi thê, viêc gianh thơi gian va sư

dung cac biên phap tự hoc cho môn hoc nay chưa được chú trong, chủ yêu tâp trung

hoc kỹ để chuẩn bi cho thi va kiểm tra. Môt trong nhưng khó khăn dẫn tơi thực trang

trên la do HS thiêu cac kỹ năng tự hoc, chưa có cach hoc, chưa có đủ tai liêu va cac

phương tiên hỗ trợ hoc tâp. Đặc biêt, do GV chưa thực sự quan tâm đên viêc phat

triển năng lực tự hoc cho cac em, chưa phat huy hêt vai trò tích cực, sang tao của HS

trong qua trinh day hoc. Chính vi vây, năng lực tự hoc môn GDCD lơp 12 của HS

Trương THPT chuyên Lương Thê Vinh còn han chê, dẫn đên kêt quả hoc tâp chưa

tương xưng vơi trinh đô va khả năng của cac em. Để nâng cao chất lượng giảng day

môn hoc, GV cần đanh thưc tiềm năng của cac em, tao cho cac em điều kiên để phat

triển, tao cho HS niềm tin tự khẳng đinh minh trong hoc tâp cũng như trong cuôc

sống. Đây la trach nhiêm vô cùng nặng nề va lơn lao của ngươi GV nói chung va

19

GV giảng day môn GDCD nói riêng.Viêc phat triển năng lực tự hoc cho HS THPT

trong giơ GDCD vẫn còn la môt vấn đề khó khăn va dương như mơi mẻ đối vơi cả

HS va GV. Thay đổi môt quan miêm cũ đã trở thanh môt thói quen trong nêp nghĩ

quả la môt công viêc khó khăn nhưng nêu không thay đổi sẽ trở thanh lac hâu, bảo

thủ. Quan niêm của mỗi GV có đóng góp vô cùng quan trong đối vơi viêc xac đinh

muc đích giảng day va phương phap giảng day môn GDCD. Đã đên lúc mỗi GV

môn GDCD đặt cho minh môt câu hỏi day như thê nao? Thay thê câu hỏi day cai gi?

Chuyển đổi từ viêc cung cấp tri thưc cho HS sang viêc phat triển năng lực tự hoc cho

HS để tự đao tao.

Kết luận chương 1.

Viêc lam rõ cơ sở lý luân va thực tiễn về tự hoc, cac đặc trưng của hoat đông tự

hoc, xac đinh được cấu trúc năng lực tự hoc của HS THPT, lam rõ mối quan hê

giưa hoat đông day va vấn đề phat triển năng lực tự hoc la cơ sở quan trong để đề

xuất cac giải phap nhăm phat triển năng lực tự hoc nói chung va năng lực tự hoc

môn GDCD nói riêng.

Bản chất của tự hoc la qua trinh ngươi hoc ca nhân hóa viêc hoc nhăm thỏa

mãn cac nhu cầu tự hoc, tự nghiên cưu, tự giac tiên hanh cac hoat đông hoc tâp để

thực hiên có hiêu quả muc đích va nhiêm vu hoc tâp.

Tự hoc môn GDCD lơp 12 mang đặc thù của bô môn lý luân chính tri, vơi nhưng

kiên thưc khó, trừu tượng va mang tính phap lý rất cao. Cho nên đòi hỏi ngươi hoc phải

20

không ngừng nâng cao ý thưc tự hoc cả trên lơp va ở nha để chiêm lĩnh được tri thưc môt

cach sâu sắc hơn. Trong qua trinh day hoc, phương phap day hoc của GV có ảnh hưởng

lơn đên vấn đề phat triển năng lực tự hoc của HS, cu thể ảnh hưởng đên cac yêu tố như:

đông cơ, muc đích hoc tâp, hưng thú hoc tâp, tính tích cực nhân thưc, phương phap tự

hoc, tính tự giac, tích cực trong hoc tâp của HS. Nhưng trong qua trinh tim hiểu, điều tra

thực trang day hoc môn GDCD lơp 12 ở Trương THPT chuyên Lương Thê Vinh chúng

tôi thấy răng, HS của trương có năng lực tự hoc rất tốt nhưng cac em hầu như chưa nhân

thấy được hiêu quả của phương phap tự hoc đối qua trinh hoc tâp môn hoc GDCD. Đối

vơi GV của trương cũng chưa thương xuyên ap dung cac biên phap nhăm phat triển năng

lực tự hoc cho HS ma vẫn sư dung cac phương phap day hoc truyền thống, cho nên hiêu

quả day hoc môn GDCD chưa cao. Qua qua trinh day hoc môn GDCD ở ở Trương

THPT chuyên Lương Thê Vinh, chúng tôi đã ap dung nhiều phương phap khac nhau va

chúng tôi thấy được tính hiêu rất cao khi ap dung cac giải phap nhăm phat triển năng lực

tự hoc cho HS THPT trong giai đoan hiên nay.

Chương 2

MÔT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO

HỌC SINH THPT THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN GDCD LỚP 12 Ở

TRƯỜNG THPT CHUYÊN LƯƠNG THẾ VINH, BIÊN HÒA, ĐỒNG NAI.

2.1. Động cơ hóa hoạt động học tập của học sinh

Thực ra nôi dung chương trinh môn GDCD lơp 12 rất hay, rất cần thiêt vơi lưa

tuổi của HS nhưng do chúng ta chưa có môt phương phap để cac em tiêp cân vơi

nôi dung môt cach thoải mai va hiêu quả nhất.

Hiên nay môt thach thưc lơn nhất của tất cả cac GV bô môn GDCD phải đối

mặt la lam sao hoc sinh muốn hoc, theo Wilbert J. Mckeachie cho răng “môt trong

nhưng nhiêm vu quan trong nhất của day hoc la lam thê nao để hinh thanh đông cơ

hoc tâp bên trong để HS hưng thú hoc tâp… nhưng vấn đề đưa ra tuy mơi mẻ

21

nhưng có thể giải quyêt được, đề ra cac cac tiêu chuẩn thực tê có thể đat

được”[46;38].

Đông cơ hóa hoat đông hoc tâp của HS có vai trò tích cực đối vơi hiêu quả

hoat đông hoc tâp của HS, để thực hiên giải phap nay chúng ta có thể thực hiên

cac biên phap sau:

- Tăng cường hứng thú học tập của HS

Nguyễn Ngoc Bảo cho răng hưng thú như sự thúc đẩy bên trong lam giảm sự

căng thẳng mêt nhoc va dương như nó mở ra con đương dẫn đên sự hiểu biêt, lam

cho viêc nắm bắt tri thưc thoải mai, dễ chui va hiêu quả hơn trong qua trinh nhân

thưc. Hưng thú va đông cơ có mối quan hê vơi nhau, đông cơ tao nên hưng thú,

hưng thú la tiền đề của tự giac. Hưng thú va tự giac la yêu tố tâm lý tao nên tính

tích cực chủ đông của HS [3;21].

Trong qua trinh day hoc ngươi GV lam cho bô não của HS luôn đặt trong tinh

trang ham muốn hiểu biêt, lam cho HS thấy được lợi ích của môn GDCD trong

đơi sống hang ngay thi HS sẽ biểu lô hưng thú khi hoc môn hoc nay. Để lam

được điều nay GV cần phải:

+ Lam cho HS ý thưc được la ho cần phải hoc, thấy được răng minh thực sự

đang thiêu tri thưc mơi, cảm nhân được sự thiêu hut sẽ la môt yêu tố kích thích

HS tim kiêm môt sự cân đối mơi, thỏa mãn nhu cầu tri thưc của minh.

Ví du: khi day về vai trò của phap luât đối vơi công dân, HS chỉ hiểu được

răng phap luât la sự cấm đoan, la công cu để Nha nươc cưỡng chê nhưng hanh vi vi

pham phap luât của công dân. GV sẽ cho HS thấy HS đang bi thiêu hut kiên thưc cần

phải bổ sung. Bởi vi phap luât bên canh khẳng đinh cac quyền, lợi ích va nghĩa vu

cơ bản của công dân còn la phương tiên để công dân thực hiên va bảo vê cac quyền,

lợi ích hợp phap của minh trươc sự xâm pham từ phía cơ quan, công chưc nha nươc.

Băng cach cho HS thấy được đối tượng hoc la môt nôi dung có gia tri, có lợi đối vơi

HS, nêu chiêm lĩnh được tri thưc mơi la cach hinh thanh va phat triển hưng thú nhân

thưc ở HS.

22

+ Phương phap day của GV, phải khơi dây ở ngươi hoc môt sự hưng thú thực sự,

muốn lam điều nay thi GV phải tao ra được tinh huống thực sự có ý nghĩa vơi HS,

lam cho HS muốn tự minh tim ra giải phap để giải quyêt vấn đề.

Ví du: GV đưa ra vấn đề : khi hai ngươi yêu nhau, muốn đi đên hôn nhân ma

khac tôn giao, hai bên gia đinh không đông ý thi chúng ta giải quyêt thê nao?

Đây la môt vấn đề rất thực tê, gần gủi vơi HS nên HS sẽ rất hưng thú va từ hưng

thú sẽ chuyển thanh đông cơ, hanh đông tranh được sự thu đông của HS trong day hoc.

Trong môt giơ hoc GDCD, GV phải chú ý đên nhu cầu hưng thú của hoc sinh chư

không nên căng thẳng đòi hỏi cac em phải xem đây la môn hoc chính. Điều quan

trong la tao không khí thoải mai để cac em tiêp cân nôi dung bai hoc, không khí giơ

hoc đóng môt vai trò hêt sưc quan trong góp phần tao nên đông cơ muc đích, hưng

thú hoc tâp cho hoc sinh đông thơi nó la tac nhân kích thích tao điều kiên thuân lợi

cho viêc hoc tâp môn GDCD của HS trương chuyên đat kêt quả cao.

- Cũng cố lòng tin của học sinh, tăng cường ý thức trách nhiệm của học sinh đối

với môn học.

Ngươi day phải có nhiêm vu tao nên không khí năng đông trong lơp hoc, chính

GV trươc tiên phải tỏ ra phấn khởi đối vơi môn ma minh day. Chia sẽ niềm say mê

của minh vơi HS, tao dựng mối quan hê thân thiên vơi HS. Để cũng cố lòng tin của

HS vao chính minh cần phải có cach nhân xét khen ngợi có hiêu quả đối vơi từng

hoat đông của HS. Khi HS giải quyêt được môt vấn đề hay đưa ra được môt ví du sẽ

tự tin hơn, phấn khởi hơn. Ví du: Trong gia đinh anh, chi, em có quyền va nghĩa vu

gi vơi nhau?

Vơi vấn đề nay, GV nên hỏi trực tiêp mối quan gia đinh của chính bản thân mỗi

HS trong lơp, băng cach nay chúng ta vừa tao được sự quan tâm chý ý của HS đối

vơi nôi dung tiêt hoc vừa cũng cố được niềm tin của HS vi cac em đã tự giải quyêt

được môt vấn đề liên quan đên bản thân minh.

Trong giơ hoc, GV phải biêt chỉ ra sự tiên bô của HS qua từng giơ hoc, viêc nay

rất có ích đối vơi HS trương chuyên khi tham gia hoc bô môn nay lam cho cac em

thấy tự tin hơn, phấn khởi hơn trong hoc tâp. Bởi vi, khi sự tiên bô của minh được

GV va cac ban trong lơp biêt đên sẽ trở thanh môt đông lực manh mẽ để cac em tiêp

23

tuc cố gắng, tiêp tuc phat huy “Moi điều anh ta nói hoặc viêt, anh ta đều mong chơ

sự tac đông trở lai của thầy, đông viên khích lê anh ta tiêp tuc cai lam được, cải thiên

cai đòi hỏi” [45; 28]. Tuy nhiên, cac nghiên cưu còn cho thấy nêu dùng qua nhiều lơi

khen va khen không hợp lý sẽ không kích thích được HS. Lơi khen có hiêu quả nhất

khi được chuyển tải đên HS môt cach ngẩu nhiên nhưng chính xac, thể hiên sự phản

ưng xac thực của GV đối vơi hoc tâp của HS. Chẳng han như ví du của em đua ra rất

hay, rất thực tê, phản anh được môt thực tê xã hôi hiên nay. Đối vơi viêc phê binh

HS phải có tính chất xây dựng, nhăm muc đích chỉ ra nhưng điểm han chê va cach

sưa sai, vơi cach nay HS sẽ cảm thấy lơi phê binh của GV như la môt lơi khuyên bổ

ích.

Trong qua trinh day hoc GV cần nhân xét kip thơi va liên tuc để đinh hương cho

cac em biêt nhưng điểm manh va điểm han chê của cac em trong lĩnh vực nôi dung

kiên thưc đang hoc.

Ví du khi hoc phần phap luât, môn GDCD lơp 12, HS trương chuyên có điểm

manh xư lý cac tinh huống phap luât rất tốt nhưng lai han chê trong viêc nhơ cac

điều, khoản ma phap luât quy đinh, cũng như cac khai niêm phap luât. Nhân xét điều

chỉnh của GV nên được tiên hanh liên tuc trong qua trinh day hoc. GV nên sư dung

phương phap phat vấn hoặc giải quyêt tinh huống có vấn đề để theo dõi sự tiên bô

của tất cả cac HS.

Phương phap day va phương phap hoc phải dựa vao chính tiềm năng của ngươi

hoc, dựa vao sang kiên của ngươi hoc, dựa trên ý thưc trach nhiêm của ngươi hoc.

Ngươi hoc phải đảm bảo đầy đủ trach nhiêm của minh băng cach tham gia tích cực

va thoải mai trong qua trinh hoc của minh. Trươc hêt, HS phải được va có cơ hôi để

tự chủ trong qua trinh hoc tâp, GV không lam hô HS ma chỉ la ngươi tổ chưc, dẫn

dắt cac hoat đông hoc của HS. Trong day hoc môn GDCD lơp 12, ap dung phương

phap đặt tinh huống va giải quyêt tinh huống la biên phap hưu hiêu để tăng cương

tham gia của HS vao qua trinh day hoc. Tùy từng nôi dung bai hoc ma yêu cầu HS

đưa ra cac tinh huống, cac tinh huống phap luât la nhưng minh chưng sống đông

nhất để giao duc cac em sống sao cho đúng phap luât.

- Kết hợp chặt chẽ phương pháp dạy của GV và phương pháp tự học của HS

24

Theo Nguyễn Văn Đản mối quan hê giưa muc đích day va muc đích hoc la khi

ca nhân đã ý thưc được đầy đủ về muc đích hoc tâp, khi muc đích day phù hợp va

được HS chấp nhân như la muc đích hoc của minh thi cac em sẽ tích cực, tự lực,

vượt khó để hoc tâp. Nêu GV kêt hợp tốt giưa phương phap day của thầy va phương

phap hoc của HS thi sẽ phat huy tốt năng lực tự hoc của HS, để đat được muc đích

nay chúng ta cần sư dung cac biên phap sau:

Cần tao sự công hưởng giưa day hoc va tự hoc, tưc la day thê nao cho sự tự vươn

lên của ngươi hoc được kích thích, duy tri va tăng cương đên mưc ngươi hoc có thể

tự minh chiêm lĩnh tri thưc mơi, đat được muc tiêu hoc. Để đat được muc tiêu nay

GV cần phải có nhiêm vu tao nên không khí năng đông ở trong lơp hoc. GV cần tao

dựng mối quan hê thân thiên vơi HS, nhưng kiên thưc va kinh nghiêm của thầy đưa

ra phải phù hợp vơi khả năng của HS va mang đên sự giúp đỡ tích cực cho HS. Mối

quan hê thân thiên nay sẽ lam nảy sinh lòng tự tin ở ngươi hoc, từ đó phương phap

day của thầy va tự hoc của HS được phat triển. Bên canh đó, sự tổ chưc, dẫn dắt, can

thiêp của thầy trong qua trinh day hoc rất cần cho HS, thâm chí ngươi hoc giỏi nhất

cũng không năm ngoai quy luât nay. Để hoan thanh cac nhiêm vu hoc tâp, HS phải

tham gia tích cực vao suốt qua trinh hoc, qua trinh hoc đòi hỏi HS phải sư dung tất

cả tiềm năng ca nhân để phuc vu cho phương phap hoc của minh. Cach tốt nhất để

HS tham gia liên tuc vao qua trinh hoc la đặt HS trươc cac nhiêm vu hoc tâp, trong

giơ hoc GV phải tao điều kiên để HS được phối hợp va tham gia vơi cả lơp. Sự tham

gia tích cực vao hoat đông chung sẽ thiêt lâp được mối quan hê chặt chẽ giưa GV

vơi HS, giưa HS vơi HS.

Ví du khi GV day cac nôi dung phap luât, cần đặt HS vao cac tinh huống phap

luât va đặt ra cac câu hỏi như: nêu em ở trong trương hợp đó thi em sẽ giải quyêt

như thê nao? Hoặc nêu em bắt gặp hanh vi đó thi em sẽ giải quyêt ra sao?

Trong trương THPT môn GDCD lơp 12, có rất nhiều khai niêm rất khó hiểu va

khó nhơ, nhiều khai niêm có nôi dung gần giống nhau. Hơn nưa, trong cac nôi dung

khai niêm phap luât đã bao ham nôi dung phap luât. Ví du khai niêm thê nao la binh

đẳng trong lao đông, hiểu được khai niêm nay HS đã nắm được cac nôi dung cơ bản

của binh đẳng trong lao đông. Do vây, trong qua trinh giảng day GV phải rèn luyên va

25

phat triển khả năng tư duy của HS, Nguyễn Cảnh Toan cho răng có thể rèn luyên tư

duy cho HS như: tư duy phê phan, tư duy đôc lâp, tư duy sang tao, tư duy tích cực.

Khi hoc cac khai niêm phap luât, HS phải biêt phân tích cac dấu hiêu bản chất của

khai niêm, nhin thấy cac mối liên hê giưa khai niêm nay vơi khai niêm khac. Chẳng

han, khai niêm, thê nao la phap luât? va thê nao la thực hiên phap luât? Từ sự phân

tích, tổng hợp HS sẽ rút ra cac đặc của từng khai niêm, để tranh sự nhầm lẫn giưa khai

niêm nay vơi khai niêm khac. Đặc biêt, phải lam cho HS vân dung được khai niêm

vao giải quyêt cac tinh huống phap luât thực tê, trở thanh nhưng hanh vi, kỹ năng của

HS. Hơn nưa, môn GDCD lơp 12 la môn hoc có tính thơi sự cao, nôi dung kiên thưc

phong phú, cho nên HS ngoai viêc tự hoc theo sự hương dẫn của GV thi cần tự hoc

qua cac thông tin đai chúng, tự hoc qua cuôc sống... Đối vơi hoc sinh THPT thi cac

em tự hoc chủ yêu qua sự hương dẫn của GV. Cho nên, GV phải xây dựng đông cơ tự

hoc cho hoc sinh vi tự giac hoc tâp phải bắt nguôn từ bên trong, từ năng lực nôi sinh.

Ngay nay, nhu cầu hoc tâp, tim hiểu va nhân thưc cai mơi của hoc sinh cũng rất cao,

viêc sư dung phương phap nay cũng không phải la khó. Điều quan trong la GV phải

tao ra nhưng nôi dung mơi, đôt ngôt, bất ngơ, đông, nhưng yêu tố chưa đựng mâu

thuẫn liên quan đên quyền lợi va hưng thú của cac em. Chúng ta đều biêt cai bên trong

của con ngươi như : Nhu cầu, ham muốn, hưng thú…đều chiu ảnh hưởng bởi môi

trương điều kiên bên ngoai .Vi vây, có thể hinh thanh đông cơ nhân thưc lanh manh

của hoc sinh la nhơ sự kích thích của GV trực tiêp giảng day. Do vây, để sư dung tốt

phương phap nay thi GV phải kích thích hưng thú dần dần rôi từ đó chú ý rèn luyên

cho HS khả năng tư duy lý luân, hương dẫn cac em cach lam viêc vơi SGK; nghe va

ghi khi nghe giảng theo tinh thần tự hoc…

Trong day hoc cũng như trong thực tê cuôc sống lơi đông viên, khuyên khích va

sự tin tưởng có môt sưc manh rất lơn lam cho con ngươi thấy minh cần phải có trach

nhiêm để hoan thanh tốt hơn công viêc ma moi ngươi đang mong đợi. HS nêu được

GV va cac ban trong lơp tin tưởng giao phó cho môt nôi dung kiên vơi lơi đông viên,

khuyên khích khéo léo thi băng moi cach cac em sẽ vượt qua khó khăn, thư thach để

hoan thanh tốt nhiêm vu nhăm đap ưng sự mong đợi của GV va cac ban va hơn thê

nưa la sự ham hiểu biêt của cac em đã được kích thích.

26

2.2. Tổ chức cho học sinh làm việc theo nhóm kết hợp với thảo luận lớp

Tổ chưc day hoc cho HS lam viêc theo nhóm kêt hợp vơi thảo luân toan lơp la

giải phap nhăm bảo đảm qua trinh hoc tâp diễn ra tích cực va hiêu quả. Thông qua

lam viêc theo nhóm kêt hợp vơi thảo luân toan lơp lam cho viêc hoc của HS trở nên

mềm mai, linh hoat, không may móc, râp khuôn. Đông thơi sư dung tối đa cac

nguôn lực day hoc va tao không gian hoat đông đa dang, đễ thay đổi, nâng cao khả

năng hợp tac giưa GV vơi HS, giưa HS vơi HS. Vơi biên phap nay sẽ có tac dung

tao môi trương hoc tâp đa thông tin cho HS, tao cơ hôi giúp HS tự nghiên cưu, tự

bôc lô để thể hiên năng lực va kêt quả nghiên cưu của ca nhân. Tự kiểm tra, đanh

gia kêt quả hoc tâp va nghiên cưu, đông thơi có tac dung giúp HS phat triển hai

hòa nhân cach của minh. Thông qua môi trương hoc tâp hợp tac, HS không chỉ hoc

được tri thưc, kinh nghiêm, thai đô ma còn hoc được cac kỹ năng thực hanh, kỹ

năng hợp tac, công tac, hoc cach tương tac. Ngoai ra hoc tâp theo nhóm kêt hợp vơi

thảo luân toan lơp còn giúp HS phat triển ý thưc lam viêc tâp thể, phat huy trí tuê

tâp thể, phat huy tính tích cực hoc tâp, năng lực tự hoc của HS như năng lực tổ

chưc, quản lý, tao điều kiên để HS trải nghiêm thanh công hay thất bai của minh.

Biên phap tiên hanh:

Bươc 1: GV chia lơp hoc thanh cac nhóm, tùy theo số lượng HS có thể chia

thanh 3 hoặc 4 nhóm, mỗi nhóm gôm 6 - 7 HS có năng lực hoc tâp không đông

đều.

Bươc 2: GV giao câu hỏi cho mỗi nhóm, tùy theo muc tiêu của bai hoc ma GV

đưa ra chủ đề cho cac nhóm nhăm lam xuất hiên tinh huống có vấn đề ở HS.

Bươc 3: GV quy đinh thơi gian thảo luân, muc tiêu thảo luân của cac nhóm.

Bươc 4: Tổ chưc cho HS lam viêc theo nhóm để giải quyêt cac nhiêm vu hoc tâp

đã đề ra.

GV khuyên khích tinh thần tích cực tham gia của HS, tao điều kiên để HS có thể

chia sẻ, trao đổi, thảo luân để thống nhất ý kiên chung vơi cac thanh viên trong

nhóm.

GV giam sat qua trinh lam viêc của cac nhóm đông thơi có thể tham gia hợp tac

vơi môt số nhóm bất kỳ khi cần thiêt.

27

Bươc 5: Đai diên cac nhóm lên trinh bay nôi dung của nhóm minh va tổ chưc

thảo luân trươc toan lơp. Cac thanh viên khac của nhóm hoặc cac nhóm ban bổ

sung.

Bươc 6: GV nhân xét, đanh gia kêt quả của từng nhóm, nhắc nhở tinh thần, thai

đô lam viêc, sự sang tao của cac nhóm trong qua trinh tiên hanh thảo luân, sau đó

hê thống hóa, khai quat hóa kiên thưc bai hoc.

Điều kiên để thực hiên biên phap nay

- Chủ đề đưa ra thảo luân phải hấp dẫn, lôi cuốn, chủ đề không qua đơi thương

- HS phải có sự chuẩn bi ở nha ít nhất môt tuần, có xây dựng đề cương trươc

giơ hoc.

- GV phải la ngươi có chuyên môn sâu, có năng lực tổ chưc, điều khiển, chỉ đao

lơp hoc để có thể đóng vai trò la ngươi trong tai khoa hoc. Giao an phải được thiêt

kê theo môt quy trinh công nghê day hoc, theo kỹ thuât tổ chưc nhóm. GV phải

nắm vưng trinh đô của HS để phân nhóm cho hợp lý.

- GV trinh bay muc tiêu tiêt hoc như la muc tiêu của nhóm, đông thơi tao được

sự liên thông giưa cac thanh viên của nhóm.

- Khuyên khích HS chia sẽ nhưng ý tưởng, tai liêu, nguôn thông tin cho nhau,

GV chỉ la ngươi cố vấn, ngươi tổ chưc, ngươi điều khiển.

- GV phải giam sat qua trinh lam viêc của cac thanh viên trong nhóm va sự công

tac giưa cac thanh viên, có hỗ trợ khi cần thiêt.

- GV phải có nhưng nhân xét, đanh gia chung về kêt quả lam viêc của cac nhóm

va ca nhân, khen ngợi nhóm hoặc ca nhân có thanh tích tốt trong qua trinh thảo

luân.

Như vây, nhơ viêc thảo luân giưa cac thanh viên trong nhóm kêt hợp vơi viêc

thảo luân toan lơp ma kiên thưc thu được của HS bơt phần chủ quan, phiêm diên,

lam tăng thêm tính khach quan, khoa hoc. Qua viêc hợp tac giưa cac HS ma kiên

thưc trở nên sâu sắc, bền vưng, dễ nhơ. Nhơ không khí thảo luân sôi nổi, cởi mở

nên nhưng HS nhút nhat trở nên bao dan hơn, cac em hoc được cach trinh bay ý

kiên của minh, biêt lắng nghe, có phê phan ý kiên của ban, từ đó HS dễ hòa nhâp,

tao cho cac em sự tự tin, hưng thú trong hoc tâp. Ngoai ra hoc tâp theo nhóm kêt

28

hợp vơi thảo luân toan lơp còn giúp cac em phat triển ý thưc lam viêc tâp thể, phat

huy trí tuê tâp thể, phat huy tính tích cực hoc tâp, năng lực tự hoc, năng lực tổ

chưc, quản lý, tự quản của HS. Tao điều kiên để mỗi HS có cơ hôi trải nghiêm

thanh công hay thất bai của bản thân minh để từ đó có nhưng biên phap khắc phuc

nhưng han chê phat huy nhưng nhưng điểm manh vốn có.

2.3. Vận dụng các tình huống pháp luật thực tế

Tinh huống môn GDCD lơp 12 la nhưng nhưng tinh huống có vấn đề HS đã gặp

trong cuôc sống hoặc dự đoan sẽ diễn ra trong cuôc sống, nhăm đưa HS vao hoan

cảnh thư thach, buôc phải suy nghĩ, tim tòi phân tích, tổng hợp, khai quat hóa va

vân dung cac thao tac của tư duy để giải quyêt.

Vân dung cac tinh huống phap luât thực tê vao giảng day phần “công dân vơi

phap luât” sẽ nâng cao tính thực tiễn của môn hoc. Sau khi đã được cung cấp cac

kiên thưc lý thuyêt, GV đưa ra môt tinh huống có thực đã diễn ra trong cuôc sống

để HS suy nghĩ, sẽ giúp HS có cach nhin sâu hơn va thực tiễn hơn về nôi dung đã

được hoc. Từ tinh huống đã được phân tích, đanh gia cac em sẽ vân dung được vao

trong đơi sống thực tiễn của minh. Khac vơi viêc tiêp thu lý thuyêt môt cach thu

đông, khi được tiêp cân vơi cac tinh huống phap luât, tính sinh đông va cac tinh tiêt

“thực” của cac hanh vi phap luât lam cho HS hưng thú hơn trong hoc tâp.

Vân dung cac tinh huống thực tê vao day hoc sẽ nâng cao được kỹ năng lam

viêc theo nhóm, kỹ năng phân tích, giải quyêt vấn đề, kỹ năng trinh bay va bảo vê

ý kiên của minh trươc đam đông của HS. Bởi vi, để giải quyêt được môt tinh huống

thi cac em phải cùng trao đổi, thảo luân, chia sẽ kiên thưc, thông tin, biêt tôn

trong va lắng nghe ý kiên ngươi khac.

GV vơi vai trò la ngươi dẫn dắt, cố vấn cũng sẽ tiêp thu được rất nhiều kinh nghiêm

va nhưng cach nhin, giải quyêt mơi từ phía HS để lam phong phú thêm bai giảng.

Tinh huống phap luât thực tê có thể sư dung trong rất nhiều tinh huống khac

nhau như: sư dung trong qua trinh lên lơp dùng để minh hoa cho môt vấn đề lý

thuyêt; dùng để tao tinh huống có vấn đề trong qua trinh giảng bai mơi nhăm tao

môi trương hoc tâp cho HS; tinh huống để HS thảo luân hoặc để kiểm tra khả năng

ưng dung bai hoc phap luât vao trong cuôc sống của HS…

29

Cac biên phap tiên hanh

Giai đoạn 1: Giai đoan chuẩn bi, giai đoan nay GV cần chuẩn bi môt loat cac

hoat đông từ viêc xac đinh muc đích, yêu cầu, nắm vưng nôi dung bai hoc đên viêc

lựa chon tinh huống. Giai đoan nay có ý nghĩa đinh hương, vi vây chất lượng, hiêu

quả phu thuôc rất lơn vao sự chuẩn bi của GV va HS.

Bước 1, Xac đinh muc tiêu bai hoc

Muc tiêu bai hoc la nhưng gi HS phải đat được sau môt tiêt hoc, muc tiêu bai

hoc phải xac đinh được môt cach cu thể để từ đó lam cơ sở cho viêc đanh gia kêt

quả hoc tâp của HS. Vơi đặc thù môn GDCD lơp 12, muc tiêu bai hoc còn bao gôm

cả viêc giao duc cho HS ý thưc chấp hanh phap luât của Nha nươc ta, hinh thanh

cho cac em thê giơi quan, phương phap luân khoa hoc.

Thông qua xac đinh muc tiêu bai hoc, GV xac đinh được nôi dung bai hoc nao

cần lựa chon tinh huống để đat được hiêu quả giao duc cao nhất.

Bước 2, Xac đinh muc đích sư dung tinh huống phap luât.

Muc đích của viêc sư dung cac tinh huống phap luât thực tê vao bai hoc GDCD

lơp 12 la nhăm giúp cac em phat hiên va lĩnh hôi cac kiên thưc cơ bản về phap luât,

đông thơi tao cho cac em có cach ưng xư đúng đắn nhưng tinh huống phap luât

thương xảy ra trong đơi sống hang ngay. Thông qua cac tinh huống phap luât thực

tê, cac em được tim hiểu, được nói lên suy nghĩ, nhân đinh của minh, từ đó GV nắm

bắt được suy nghĩ của từng HS để có hương khắc phuc. Cũng thông qua viêc phân

tích cac tinh huống phap luât thực tê được đưa vao bai hoc lam cho giơ hoc sôi nỗi

hơn, sinh đông hơn, cac em cảm thấy chính bản thân minh đươc trải nghiêm thực tê

đơi sống. Qua qua trinh nghiên cưu tinh huống, phân tích nhưng hanh vi phap luât

đúng, sai, giúp cac em có môt cuôc sống thoải mai, sẵn sang có cach ưng phó thích

hợp trong moi tinh huống.

Bước 3, Lựa chon cac tinh huống liên quan đên nôi dung bai hoc

Trên cơ sở muc tiêu bai hoc, GV lựa chon nôi dung tinh huống phù hợp vơi

trinh đô, lưa tuổi của HS. Lựa chon tinh huống cần lưu ý môt số điểm sau:

+ Nôi dung tinh huống phải gần gũi, không qua khó, luôn gắn vơi nôi dung bai

hoc, phù hợp vơi đặc điểm tâm lý của lưa tuổi HS THPT.

30

+ Lựa chon tinh huống phải mang tính thơi sự, có tính kich, có điểm xuất phat,

có cao trao va có điểm kêt thúc.

+ Tinh huống đưa ra không qua dai, không có nhiều tinh tiêt gây rối đối vơi cac

em cũng như ảnh hưởng đên hiêu quả của giơ day.

Ví du: khi day bai 2 thực hiên phap luât (tiêt 2), GV đưa môt tinh huống phap

luât thực tê ma minh đã gặp để HS nghiên cưu hoặc gợi ý để HS đưa ra tinh huống:

Tinh huống: ngay hôm qua lúc 11h 15 phút, trên đương Đông Khởi, đoan đương

đi vao Trương THPT chuyên Lương Thê Vinh, Cảnh sat giao thông đã phat anh

Duy (19 tuổi) va chi Hương (16 tuổi) vi cả hai cùng lai xe đi ngược chiều. Anh

Duy không chiu nôp phat vi lý do không nhân ra biển bao đương môt chiều, còn

chi Hương thi cho răng, em chỉ mơi 16 tuổi chưa đên tuổi thanh niên nên cũng

không đóng phat.

GV yêu cầu HS cả lơp tim ra nhưng hanh vi, vi pham phap luât của anh Duy va

chi Hương? Cho biêt Cảnh sat giao thông phat anh Duy va chi Hương có đúng

không? anh Duy va chi Hương đưa ra lý do như vây có đúng không? Vi sao?

Giai đoạn 2, Đưa tinh huống vao bai hoc

Tinh huống có thể đưa vao để giơi thiêu nôi dung bai hoc hoặc cũng có thể đưa

vao để khắc sâu thêm cho phần kiên thưc đang hoc.

Tinh huống có thể do GV đưa ra hoặc gợi ý để HS đưa ra cac tinh huống ma

cac em đã gặp phải trong đơi sống.

Cac bươc tiên hanh

Bước 1: GV hoặc HS đưa ra tinh huống, GV quy đinh thơi gian thảo luân

tinh huống.

HS thảo luân chung cả lơp hoặc theo nhóm tùy theo tinh huống va nôi dung bai

hoc.

Bước 2: Tổ chưc cho HS tranh luân xung quanh tinh huống

Cho HS trong lơp nêu lên ý kiên của minh về tinh huống

Bước 3: GV nhân xét, đanh gia nhưng hanh vi đúng, sai trong tinh huống, từ đó

rút ra nôi dung bai hoc.

Giai đoạn 3, kiểm tra, đanh gia kêt quả hoc tâp của HS.

31

Trong qua trinh day hoc, kiểm tra đanh gia HS giúp GV tự giam sat muc tiêu

của qua trinh day hoc. Kêt quả hoc tâp cũng chính la nguôn đông viên, khuyên

khích HS say mê, tích cực hoc tâp. Nôi dung kiểm tra, đanh gia bao gôm kiên thưc,

kỹ năng va thai đô của HS sau mỗi bai day hoc. Vi vây, nôi dung kiểm tra không

chỉ dừng lai ở viêc hoc thuôc bai ma phải nắm vưng kiên thưc, rèn luyên kỹ năng,

thể hiên thai đô, biêt vân dung cac kiên thưc vao giải quyêt cac vấn đề, tinh huống

thực tê, biêt liên hê kiên thưc vơi thực tiễn cuôc sống để điều chỉnh hanh vi của

minh.

GV cần tao điều kiên để HS tự đanh gia va đanh gia lẫn nhau nhăm giúp cac em

thấy được sự tự tin, phấn khởi thoải mai khi tham gia giơ hoc.

2.4. Hướng dẫn HS chọn lọc tư liệu, tình huống liên quan đến nội dung bài

học qua các kênh thông tin đại chúng hoặc qua thực tế đời sống phù hợp với

bộ môn

Chúng ta cần khẳng đinh lai môt lần nưa, kiên thưc môn GDCD lơp 12 có tính

thơi sự rất cao, cùng vơi sự phat triển của kinh tê đất nươc, nhiều văn bản phap luât

mơi được ban hanh, sưa đổi, bổ sung. Hơn nưa, kiên thưc phap luât la nhưng nôi

dung, nhưng tinh huống rất cần thiêt, rất gần gủi vơi đơi sống của cac em. Nêu

chúng ta chỉ căn cư đơn thuần vao cac số liêu trong SGK ma thiêu thông tin mơi sẽ

không thuyêt phuc được ngươi hoc ma phải biêt kêt hợp vơi nhưng kiên thưc bổ

trợ khac. Ngay nay, cac điều kiên thông tin rất thuân lợi, HS rất thông minh, nhanh

nhay, nêu chúng ta biêt tân dung, khai thac sẽ la nguôn tư liêu phong phú va quý

gia phuc vu cho qua trinh day hoc. Vi vây, tùy vao bai hoc cu thể, ma GV khuyên

khích, giao cho HS thu thâp tai liêu, tinh huống liên quan đên nôi dung bai hoc.

Đây cũng la bươc đầu tiên tâp đợt cho cac em nghiên cưu khoa hoc. GV có thể

hương dẫn HS nhưng cach chon loc tư liêu, tinh huống liên quan đên bô môn băng

cach sau:

+ Hương dẫn HS chon loc tư liêu, tinh huống phap luât liên quan đên từng bai

hoc, tiêt hoc hoặc theo chủ đề. Ví du day bai 7 “công dân với các quyền dân chủ”

(tiêt 1), GV khuyên khích HS sưu tầm cac tư liêu, hinh ảnh liên quan đên cac kỳ

bầu cư của nươc ta qua cac kênh thông tin hiên nay.

32

+ Tư liêu va tinh huống phải được chon loc, tranh sự ôm đôm lam mất thơi gian

giơ day.

+ Cần hương dẫn HS cac đia chỉ tin cây để tim tư liêu như: vao cac trang bao

mang phap luât.

+ Cũng có thể hương dẫn cac em đón xem nhưng buổi xư an ở đia phương để

HS thấy được nhưng hanh vi, tinh tiêt pham tôi va trach nhiêm phap lý đối vơi

nhưng hanh vi nay.

+ Nên khuyên khích HS tim nhưng tư liêu, tinh huống ở từng đia phương cu thể

nơi HS sinh sống. Ví du viêc kinh doanh trốn thuê, sản xuất gây ô nhiễm môi

trương, sư dung lao đông không có hợp đông hoặc sư dung lao đông chưa đên

tuổi…

+ GV có thể phân công cho cac nhóm sưu tầm tư liêu, tinh huống liên quan đên

từng phần trong bai hoc. Tư liêu có thể la tranh, ảnh, phim, video… ví du như hinh

ảnh về cac Tăng Ny, Phât Tư đi bỏ phiêu bầu cư Quốc hôi… Tinh huống phap luât

có thể la nhưng tinh huống cac em gặp phải trong đơi sống hang ngay hoặc trên

bao, mang… nhưng tinh huống, tư liêu ma cac em tim được sẽ la nhưng minh

chưng sống đông lam cho giơ hoc trở nên thực tê hơn. Hơn nưa, cac em sẽ phấn

khởi, tự tin khi khiên thưc ma minh thu thâp được thầy cô ưng dung vao bai hoc,

được cac ban trong lơp phân tích, mổ xẻ trở thanh nhưng kiên thưc sống đông. Từ

đó GV sẽ có nguôn tư liêu quý gia để day cho cac em sống sao cho đúng phap luât.

Đây chính la môt biên phap hiêu quả nhất lam nâng cao năng lực tự hoc của HS.

33

Kết luận chương 2

Sư dung cac biên phap nhăm nâng cao năng lực tự hoc cho HS ở trương THPT

hiên nay la môt viêc lam hêt sưc cần thiêt va có ý ngĩa trong bối cảnh toan nghanh

GD- ĐT đang nỗ lực đông bô để đổi mơi phương phap day hoc theo hương lấy

ngươi hoc lam trung tâm. Để thực hiên tốt cac biên phap nay, chúng ta cần phải

quan tâm đên nhưng vấn đề như muc đích, yêu cầu môn hoc, cơ sở vât chất va đôi

ngủ GV của nha trương va đặc biêt la phải dựa trên cơ sở năng lực của HS THPT.

Năng lực tự hoc của HS trương THPT chuyên Lương Thê Vinh la vốn có nhưng

điều quan trong la trong qua trinh giảng day GV phải có nhưng biên phap cu thể để

thương xuyên phat triển năng lực nay của HS. Trươc hêt GV phải tao cho HS có

cảm giac hưng thú vơi môn hoc va từ sự hưng thú đó GV sẽ đông viên, khuyên

khích để HS tham gia tích cực vao giơ hoc như: tổ chưc cho HS lam viêc theo

nhóm kêt hợp vơi thảo luân lơp; tao điều kiên để HS tham gia giải quyêt cac tinh

huống phap luât thực tê liên quan đên nôi dung bai hoc. Năng lực tự hoc không

phải chỉ được phat triển trong qua trinh hoc trên lơp ma GV phải có nhưng biên để

trang bi cho HS nhưng kỹ năng tự hoc ở nha va ngoai xã hôi như: kỹ năng thu thâp

tai liêu, thông tin, tinh huống qua cac kênh thông tin khac nhau; kỹ năng ưng dung

cac kiên thưc đã hoc vao thực tiễn; kỹ năng đoc SGK va tai liêu tham khảo theo

tinh thần tự hoc…nhưng biên phap nay có mối liên hê chặt chẽ vơi nhau, hỗ trợ va

bổ sung cho nhau không thể tach rơi trong qua trinh day hoc. Để đat được hiêu quả

cao trong day hoc, GV phải sư dung đan xen nhiều biên phap phù hợp vơi từng đơn

34

vi kiên thưc của bai hoc, tao cảm giac thoải mai cho HS trong qua trinh tự vân

đông để lĩnh hôi tri thưc.

C. HIỆU QUẢ ĐẠT ĐƯỢC SAU KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP

NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HS THÔNG QUA DẠY

HỌC MÔN GDCD LỚP 12.

Mặc dù đã hai năm day hoc theo hương phat triển năng lực tự hoc cho HS

THPT thông qua day hoc môn GDCD lơp 12 nhưng để thấy được hiêu quả của đề

tai, tac giả đã tiên hanh điều tra, trưng cầu ý kiên của HS 4 lơp: hai lơp 12 A1 (46

HS), 12 văn (23 HS) day thực nghiêm va hai lơp đối chưng 12 A 2 (45 HS), 12 anh

1(22HS), tai trương THPT Chuyên Lương Thê Vinh va kêt quả thu được như sau:

Kết quả điều tra trưng cầu ý kiến của học sinh

TT

Nội dung câu hỏi và

các phương án trả lời

Tổng hợp ý kiến

Lớp thực nghiệm

(69 HS )

Lớp đối chứng

( 67 HS)

1

Giờ học hôm nay đối với em ?

Rất hưng thú 60 4

Hưng thú 9 15

Binh thương 0 39

Không thích 0 9

2

Qua giờ học hôm nay, em hiểu bài như thế nào?

Rất hiểu bai 63 6

Hiểu môt số phần kiên thưc 6 41

Không hiểu bai 0 10

3

Thái độ học tập của các bạn trong lớp như thế nào?

Hoat đông tích cực 61 4

Hoat đông chưa tích cực 8 32

Không hoat đông 0 23

Uể oải 0 8

Trong giờ học môn GDCD em thích thầy, cô dạy bằng những phương 35

4

pháp nào?( HS có thể chọn nhiều phương pháp khác nhau)

Thầy, cô giao thuyêt trinh giảng

giải nôi dung cơ bản của bai hoc

7 44

Tổ chưc cho lơp tự tim hiểu kiên

thưc băng phiêu hoc tâp

59 53

Tổ chưc cho HS giải quyêt

nhưng tinh huống phap luât

thực tê.

67 60

Tổ chưc cho HS lam viêc theo

nhóm kêt hợp vơi thảo luân toan

lơp

66 51

(Nguôn: Tác giả khảo sát vào tuần 2 tháng 3 năm 2012)

Về phía HS, phần lơn cac em cho răng đây la môt giơ hoc thú vi bởi nhiều lý

do:

Thư nhất, giơ hoc hao hưng sôi nổi, thoải mai chư không nặng nề tẻ nhat.

Thư hai, cac em thấy tự tin bởi vi minh cũng có khả năng trả lơi câu hỏi va đặt

câu hỏi cho ngươi khac.

Thư ba, cac em ý thưc được tầm quan trong của giơ hoc GDCD, cảm thấy môn

GDCD không nhưng không khô khan, khó hiểu ma còn rất bổ ích, rất thú vi, cac

em hiểu va nhơ bai ngay trên lơp.

Giơ hoc thực nghiêm HS rất hưng thú trong hoc tâp vi cac em được trực tiêp

tham gia đóng góp ý kiên của minh vao nôi dung bai hoc. Ý kiên của cac em được

cac ban trong lơp cùng nghe cùng phân tích đanh gia, được GV khuyên khích đông

viên lam cho cac em thấy tự tin. Qua giơ hoc thực nghiêm, nhiều HS còn hao hưng

cho răng: Nhưng tinh huống phap luât thực tê ma GV ma cac ban đưa trong giơ

hoc cho cả lơp cùng giải quyêt lam cho cac em cảm thấy như vừa được trải qua

thực tê. Cho nên khi khảo sat thi đa số HS mong răng giơ DGCD sẽ được hoc theo

phương phap mơi nay. HS hai lơp thực nghiêm được lam viêc tích cực hơn, đa số

thanh viên trong lơp đều phải tham gia vao giơ hoc nên cac em cho răng sau giơ

hoc cac em hiểu bai ngay trên lơp. Còn HS hai lơp đối chưng thi đa số cac em cho

36

răng giơ hoc hôm nay rất binh thương vi thê rất nhiều HS ểu oải, chưa tích cực

tham gia vao giơ hoc. Sau giơ hoc HS hầu như chỉ mơi nắm được môt phần kiên

thưc của bai hoc nhưng củng chỉ la ở dang lý thuyêt chưa sâu sắc va cu thể lắm.

Qua kêt quả khảo sat cũng cho thấy HS lơp đối chưng củng rất thích hoc băng

phương phap thảo luân nhóm va giải quyêt cac tinh huống phap luât thực tê. Chưng

tỏ răng HS Trương THPT chuyên Lương Thê Vinh rất thích được hoat đông, được

tham gia ý kiên vao giơ hoc va đặc biêt la cac em rất ham hiểu biêt. Cho nên, nêu

trong day hoc hiên nay ma GV chỉ thuyêt trinh, giảng day nôi chính của bai hoc thi

sẽ gây sự nham chan đối vơi HS nhất la đối HS giỏi, kha hiên nay. Va sẽ lam cho

HS trung binh, yêu ngay cang thu đông, ngai phat biểu, đóng góp ý kiên nhất la

nhưng môn hoc không liên quan đên thi cư sau nay của cac em. Cho nên, nhưng

biên phap phat triển năng lực tự cho HS THPT không chỉ có ý nghĩa la nâng cao

kêt quả hoc tâp cho HS ma còn la giải phap để tâp cho cac em có thói quen đôc lâp,

năng đông trong hoc tâp cũng như trong cuôc sống sau nay.

Về phía GV, môt số GV khi được mơi dự giơ thực nghiêm đều cho răng, giơ

hoc, cả GV day va HS đều rất nhẹ nhang trong viêc truyền thu va tiêp nhân tri thưc.

HS nắm bắt tri thưc rất nhanh va đặc biêt la rất hao hưng tham gia giơ hoc. môt số

GV còn cho răng cô thât sự ngỡ ngang trươc kiên thưc, tinh huống va tư liêu ma

HS đã chuẩn bi cho tiêt hoc va đặc biêt la khả năng tự trả lơi nhưng câu hỏi mở của

HS va GV đưa ra . Như vây nêu như chúng ta chỉ day theo phương phap truyền

thống la chúng ta đã coi thương khả năng của HS, không tin tưởng vao cac em,

điều nay la môt sai sót lơn.

D. KẾT LUẬN

37

Qua nghiên cưu lý luân va thực tiễn về cac giải phap nhăm phat triển năng lực

tự hoc cho HS Trương THPT Chuyên Lương Thê Vinh, tôi rút ra môt số kêt luân

sau:

Do đặc thù của môn hoc, do nhân thưc về vai trò của môn hoc của HS va phu

huynh, do đặc điểm của trương chuyên vơi nhiêm vu môn chuyên qua lơn. Mặc dù

HS Trương THPT Chuyên Lương Thê Vinh hoc giỏi, rất năng đông va sang tao

nhưng ý thưc về viêc tự hoc môn GDCD môt cach có hiêu quả vẫn chưa cao dẫn

đên hiêu quả năng lực tự hoc môn GDCD còn han chê.

Để khắc phuc tinh trang trên, góp phần nâng cao hiêu quả hoc tâp môn GDCD,

tôi đưa ra môt số giải phap nhăm nâng cao năng lực tự hoc cho HS Trương THPT

Chuyên Lương Thê thông qua day hoc môn GDCD lơp 12.

Phat triển năng lực tự hoc cho HS THPT thông qua giảng day môn DGCD lơp

12, chúng tôi đã tuân theo nguyên tắc “Lấy ngươi hoc lam chủ thể”, hương dẫn,

khơi gợi để HS tim đên vơi kiên thưc va phat triển kiên thưc, biêt đanh gia kiên

thưc va vân dung được kiên thưc trong thực tê cuôc sống. Biêt cach xư lý va chê

biên kiên thưc la môt năng lực rất quan trong thể hiên khả năng tự hoc đôc lâp của

HS. Phat triển năng lực tự hoc cho HS THPT la hinh thanh cho cac em lòng say mê

hoc hỏi, năng lực đôc lâp suy nghĩ, tư duy sang tao.

GV day GDCD không chỉ thực hiên viêc cung cấp kiên thưc cho HS trong giơ

hoc, ma ngươi GV luôn cố gắng tao cho HS môt ý thưc tự giac hoc tâp, môt

phương phap tự hoc, tự cũng cố, phat triển kiên thưc trươc va sau giơ hoc. Băng

cach nay, qua bai hoc, GV có thể hinh thanh cho HS môt số kỹ năng tự hoc như kỹ

năng thu thâp tư liêu, hinh ảnh minh hoa, kỹ năng ưng dung kiên thưc đã hoc vao

thực tiễn… Đây chính la nền móng vưng chắc giúp cac em hoc tâp tốt hơn trong

trương Đai hoc hoặc cac em vẫn có thể tự minh hoc hỏi, nghiên cưu, câp nhât kiên

thưc khi không có điều kiên hoc tiêp. Có như vây thê hê trẻ mơi có đủ bản lĩnh để

vưng tin bươc vao đơi đối mặt vơi sự thay đổi của cuôc sống. Để đat được nhưng

điều nay, trong qua trinh day hoc môn GDCD chúng tôi sư dung đan xen nhiều

biên phap phù hợp vơi từng đơn vi kiên thưc của bai hoc tao cảm giac thoải mai

cho HS trong qua trinh tự vân đông để lĩnh hôi tri thưc.

38

Phat triển năng lực tự hoc cho HS THPT thông qua giảng day môn GDCD lơp

12 không phải la môt viêc lam mơi mẻ, nhưng cũng không hề đơn giản va la công

viêc thương xuyên của mỗi GV.

E. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Lê Khánh Bằng (2001), Phương pháp dạy học và dạy cách học ở đại học,

Đai hoc Sư pham Ha Nôi I.

39

2. Nguyễn Thị Bình (1998), Bài phát biểu tại hội thảo nghiên cứu và phát triển

tự học- tự đào tạo, Tap chí Nghiên cưu Giao duc, số 2,

3. Nguyễn Ngọc Bảo (1995), Phát triển tinh tich cực, tinh tự học của học sinh

trong quá trình dạy học, Nxb Ha Nôi.

4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007), SGK GDCD lớp 12, Nxb Giao duc

5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007), SGV GDCD lớp 12, Nxb Giao duc

6. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Tài liều bôi dưỡng GV thực hiện chương

trình SGK GDCD lớp 12, Nxb Giao duc.

7. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2010), Giáo dục kỹ năng sống trong môn GDCD ở

trường THPT, tai liêu gianh cho Giao viên, Nxb Giao duc Viêt Nam.

8. Nguyễn Đình Côi, (dich,1992.) “Tự học như thế nào?, Nxb Giao duc.

9. Nguyễn Duy Cần (1975), Tôi tự học, Nxb nha sach Khai Trí Sai Gòn.

10. Hồ Ngọc Đại (2000), tâm lý học dạy học, Nxb Đai hoc Quốc gia, Ha Nôi.

11. Phạm văn Đồng, Bài phát biểu tại hội thảo nghiên cứu và phát triển tự

học- tự đào tạo, Tap chí Nghiên cưu giao duc, số 2, 1998.

12. Phạm văn Đồng (2000), phương pháp tự học và lòng ham học đó là cái quý

nhất, tap chí tự hoc, số 9.

13. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn Quốc

lần thứ XI, Nxb CTQG, Sự thât, Ha Nôi.

14. Nguyễn Văn Đản (1997), mối quan hệ giữa hoạt động dạy và hoạt động

học trong quá trình dạy học, thông tin khoa hoc giao duc, số 63.

15 Đanilốp M. A và XCatkin. M. N (1980), Lý luận dạy học của phổ thông,

Nxb Giao duc, Ha Nôi.

16 Đanilốp M. A và XCatkin. M. N (1980), một số vấn đề lý luận dạy học hiện

đại, Nxb Giao duc.

17. Lê văn Hồng (1995), Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư phạm – tai liêu

dùng cho cac trương ĐHSP va CĐSP Ha Nôi.

18. Phạm Minh Hạc (1992), Một số vấn đề về tâm lý học, Nxb Giao duc, Ha

Nôi

40

19 Đặng Thành Hưng (2004), Hệ thống kỹ năng học tập hiện đại, Bao Giao

duc, số 78.

20. Trần Bá Hoành (1998), Vi tri của tự học, tự đào tạo,Tap chí Nghiên cưu

giao duc, số 7.

21. Nguyễn Văn Hộ- Nguyễn Thị Tính (1999), Hiệu quả của việc dạy học tự

học ở Đại học,Tap chí Đai hoc, số 3

22. Nguyễn Thị Thanh Hương (2008) “Vận dụng phương pháp tổ chức hoạt

động tự học để nâng cao năng lực học tập phần CNXHKH của sinh viên các

trường cao đẳng”, Luân văn Thac sĩ, Trương Đai hoc Vinh.

23. Đặng Thành Hưng, Bản chất của dạy học hiện đại, thông tin khoa học giáo

dục, số 84, trang 17- 21.

24. Lê văn Hồng, Lê Ngọc Lan, Nguyễn Văn Thàng (2000), Tâm lý lứa tuổi

và tâm lý sư phạm, Nxb Đai hoc quốc gia Ha Nôi.

25. Đào Thị Hường (2011), Sử dụng phương pháp tình huống kết hợp với

phương pháp đóng vai trong dạy học môn GDCD lớp 12, Luân văn Thac sĩ Giao

duc, Trương Đai hoc Vinh.

26. Kôn. V. O (1976), Những cơ sở của dạy học nêu vấn đề, Nxb Giao duc, Ha

Nôi.

27. Nguyễn Bá Kim (2002), Phương pháp dạy học môn toán, Nxb Đai hoc sư

pham Ha Nôi.

28. Nguyễn Kỳ,(1999), Khơi dậy và phát huy tối đa nội lực giáo dục, Tap chí

Nghiên cưu Giao duc.

29. Nguyễn Kỳ, Tự đào tạo để dạy học, Nxb Giao duc .

30. Nguyễn Kỳ (2000), Xã hội hóa Giáo dục và phát huy nội lực, tap chí tự hoc,

số 7.

31. Luật Giáo dục (2008), Nxb Chính tri Quốc gia.

32. Lệ Thị Long (2009), Hướng dẫn học sinh tự học chương trình GDCD lớp

12 ở Trường THPT chuyên Phan Bội Châu- Ngệ An, Luân văn Thac sĩ Giao duc,

Trương Đai hoc Vinh.

33. Phan Trọng Luân (2000), Dạy văn để HS tự học văn, tap chí tự hoc, số 9

41

34. Nguyễn Hiến Lê (1992), Tự học một nhu cầu của thời đại, Nxb Thanh Phố

Hô Chí Minh.

35. Đỗ Mười (1997), Thư gửi hội thảo nghiên cứu và phát triển tự học- tự đào

tạo, ngay 27- 2- 1997

36. Nguyễn Thị Tính, Các biện pháp tổ chức hoạt động tự học môn GD học,

Trương Đai hoc Sư pham Ha Hôi, Luân an tiên sĩ Giao duc hoc,

37. Nguyễn Cảnh Toàn, Nguyễn Như Y (1998), Tự học- tự đào tạo, tư tưởng

chiến lược phát triển của Giáo dục Việt Nam, Nxb Giao duc,

38. Nguyễn Cảnh Toàn (1999), Luận bàn kinh nghiệm về tự học, Nxb Giao

duc.

39. Nguyễn Cảnh Toàn (2001), “Học và dạy cách học”, Nxb Giao duc.

40. Nguyễn Cảnh Toàn (2001), “Tự giáo dục, tự học tập” Trương Đai hoc Sư

pham Ha Nôi I- Trung tâm ngôn ngư văn hóa Đông Tây, xuất bản.

41. Nguyễn Cảnh Toàn, Nguyễn Kỳ, Vũ Văn Tảo, Bùi Tường (1988),“Quá

trình dạy- tự học”, Nxb Giao duc,

42. Nguyễn Cảnh Toàn (2001), Tuyển tập tư tưởng Giáo dục, tự học, tự nghiên

cứu, tâp I, II, Trương Đai hoc Sư pham Ha Nôi I - Trung tâm văn hóa ngôn ngư

Đông Tây, xuất bản

43. Nguyễn Cảnh Toàn, Nguyễn Kỳ (1998), Nghiên cứu và phát triển tự học,

tự đào tạo, tự học, tự đào tạo tư tưởng chiến lược của phát triển Giáo dục Việt

Nam, Nxb, Giao duc, Ha Nôi.

44. Thái Duy Tuyên, phương pháp dạy học truyền thống và đổi mới, Nxb Giao

duc , Ha Nôi.

45. Nguyễn Hoàng Yến, (1990) Tự học một tư tưởng lớn của Chủ tich Hô Chì

Minh Tap chí Nghiên cưu Giao duc, số 3, trang 21- 23.

46. Wilbert. J. Mekeachie (2000), Những thủ thuật trong dạy học, tai liêu bôi

dưỡng GV của dự an Viêt – Bỉ

47. Website, http://Vietbao.vn./Giao- duc/ khoang- cach-IQ-EQ/40194149/202

42

Tên đ ề tà i: “PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HS THPT

THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN GDCD LỚP 12” (Qua khảo sát tại

Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh, Biên Hòa, Đồng Nai)

KY HIỆU(Hôi đông chấm ghi)

...................................

Loại đề tài: Sáng kiến kinh nghiệm

Tác giả: NGUYỄN THI BÍCH HỒNG

Chức vụ: Giáo viên

Đơn vị : Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh

Đăng ký ngày:Góp ý ngày :Kiểm tra thực tế ngày:Hoàn chỉnh bài viết ngày:

43

NHẬN XÉT - ĐÁNH GIÁ - XẾP LOẠI

TỔ CHUYÊN MÔN HÔI ĐỒNG KHGD TRƯỜNG

Nhận xét: Nội dung đề tài:

Chất lượng thực hiện:

Ý kiến đề xuất:

Xếp loại: Xếp loại:

Đà Nẵng, ngày tháng năm 2009 Tổ trưởng chuyên môn

Đà Nẵng, ngày tháng năm 2009 Hiệu trưởng

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

THPT: Trung học phổ thông

GDCD: Giáo dục công dân

GV: Giáo viên

HS: Học sinh

SGK: Sách giáo khoa

44

TT: Thứ tự

CNTT: Công nghệ thông tin

45