Ayodhya Ka And

download Ayodhya Ka And

of 90

Transcript of Ayodhya Ka And

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    1/90

    Shree Ganeshaay NamahShree Jaanakee Vallabho Vijayate

    Shree RaamCharitMaanas

    Dwiteey Sopaan(Chapter Two)

    AYODHYA KAAND

    SLOK

    Yasyaanke Cha Vibhaati Bhoodhar Suta !e"aa#a$a MastakeBhaale Baal Vidhur$ale Cha Garalm Yasyorasi VyaalaraatSoyam Bhooti Vibhooshan% Sura"ar% Sar"aadhi#% Sar"ada

    Shar"% Sar"a$at% Shi"% Shashinibh% Shree Shankar% &aatumaam '(

    &rasannataam Yaa Na Gataabhishek% )atha Na Mamle Vana"aas !u%khat%Mukhaambuj Shree Ra$hunandanasy Me Sadaastu Saa Manjjul Man$al &rada '*

    Neelaambuj Shyaamal Komalaan$m Seeta Samaaro#it Vaam Bhaa$am&aanau Mahaasaayak Chaaru+haa#am Namaami Raamm Ra$hu"anshNaatham ',

    Doha, ShreeGuru Charan Saroj Raj, Nij Manu Mukuru Suhaari,

    !arana"u Ra#hu$ar !i%a& 'au, 'o Daayak ha& Chaari,

    Jab )en Raamu Byaahi Ghar -a.e Nit Na" Man$al Mod Badhaa.eBhu"an Chaaridas Bhoodhar Bhaaree Sukrit Me$h Barashahin Sukh BaareeRidhi Sidhi Sam#ati Nadeen Suhaa.ee /ma$i -"adh -mbudhi Kahu -a.eeMani$an &ur Nar Naari Sujaatee Su+hi -mol Sundar Sab Bhaatee '0Kahi Na Jaa.i Ka+hhu Na$ar Bibhootee Janu -etani.a Biran+hi KaratooteeSab Bidhi Sab &ur Lo$ Sukhaaree Raam.+hand Mukh Chandu NihaareeMudit Maatu Sab Sakheen Sahelee &halit Biloki Manorath BeleeRaam Roo# Gun Seelu Subhaa.oo &ramudit 1o.i !ekhi Suni Raa.oo '2

    Doha, Sa* Ken +r A*hi&aahu A, Kahahin Manaa"i Maheu,Aap Ahhat 'u*araaj a, Raa%ahi De"u Nareu, -.

    -ek Samay Sab Sahit Samaaja Raajasabha Ra$uraaju BiraajaSakal Sukrit Moorati Naranaahoo Raam Sujasu Suni -tihi /+hhaahooNri# Sab Rahahin Kri#a -bhilaashen Loka# Karahin &reeti Rukh Raakhen)ibhu"an )eeni Kaal Ja$ Maaheen Bhooribhaa$ !asarath Sam Naaheen '0Man$al Mool Raamu Sut Jaasoo Jo Ka+hhu Kahi.a )hor Sab )aasooRaay Subhaay Mukuru Kar Leenha Badanu Biloki Mukut Sam Keenha

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    2/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 2 of 90

    Shra"an Samee# Bha.e Sit Kesa Manahu Jaratha#anu -s /#adesaNri# Jubaraaju Raam Kahu !ehoo Jee"an Janam Laahu Kin Lehoo '2

    Doha, Yah !ihaaru +r Aani Nrip, Suinu Su"a"$aaru aa"i,re% u&aki Tan Muit Man, Gurahi Sunaaya"u 'aa"i, -/

    Kaha.i Bhu.aa.lu Suni.a Muninaayak Bha.e Raam Sab Bidhi Sab LaayakSe"ak Sa+hi" Sakal &urabaasee Je 1amaare -ri Mitr /daaseeSabahi Raamu &riy Jehi Bidhi Mohee &rabhu -sees Janu )anu !hari SoheeBi#r Sahit &ari"aar Gosaa.een Karahin Chhohu Sab Raurihi Naa.een '0Je Gur Charan Renu Sir !haraheen )e Janu Sakal Bibha" Bas KaraheenMohi Sam Yahu -nubhaya.u Na !oojen Sabu &aaya.u Raj &aa"ani &oojen-b -bhilaashu -eku Man Moren &oojihi Naath -nu$rah )orenMuni &rasann Lakhi Sahaj Sanehoo Kahe.u Nares Rajaayasu !ehoo '2

    Doha, Raajan Raa"u"r Naa%u 'au, Sa* A*hi%at Daataar,

    ha& Anu#aa%ee Mahip Mani, Man A*hi&aahu Tu%haar, -0

    Sab Bidhi Guru &rasann Jiy Jaanee Bole.u Raa.u Rahasi Mridu BaaneeNaath Raamu Kari.a.hin Jubaraajoo Kahi.a Kri#a Kari Kari.a SamaajooMohi -+hhat Yahu 1o.i /+hhaahoo Lahahin Lo$ Sab Lo+han Laahoo&rabhu &rasaad Si" Saba.i Nibaaheen Yah Laalasa -ek Man Maaheen '0&uni Na So+h )anu Raha.u Ki Jaa.oo Jehin Na 1o.i &aa+hhe &a+hhitaa.ooSuni Muni !asarath Ba+han Suhaa.e Man$al Mod Mool Man Bhaa.eSunu Nri# Jaasu Bimukh &a+hhitaaheen Jaasu Bhajan Binu Jarani Na JaaheenBhaya.u )umhaar )anay So.i S3aamee Raamu &uneet &rem -nu$aamee '2

    Doha, !e#i !i&a%*u Na Kari"a Nrip, Saaji"a Sa*u"i Sa%aaju,Suin Su%an#a&u Ta*ahin 'a*, Raa%u Hohin 'u*araaju, -1

    Mudit Mahee#ati Mandir -a.e Se"ak Sa+hi" Sumantru Bolaa.eKahi Jay Jee" Sees )inh Naa.e Bhoo# Suman$al Ba+han Sunaa.eJaun &aan+hahi Mat Laa$ai Neeka Karahu 1arashi 1iy Raamahi )eekaMantree Mudit Sunat &riy Baanee -bhimat Bira" &are.u Janu &aanee '0Binatee Sa+hi" Karahin Kar Jooree Ji.a.hu Ja$ata#ati Baris KaroreeJa$ Man$al Bhal Kaaju Bi+haara Be$i.a Naath Na Laa.i.a BaaraNri#ahi Modu Suni Sa+hi" Subhaasha Badhat Baund Janu Lahee Susaakha

    Doha, Kahe"u !hoop Muniraaj Kar, 'o"i 'o"i Aayau Ho"i,Raa% Raaj A*hihek Hit, !e#i Karahu So"i So"i, -2

    1arashi Munees Kahe.u Mridu Baanee -anahu Sakal Suteerath &aanee-ushadh Mool &hool &hal &aana Kahe Naam Gani Man$al NaanaChaamar Charam Basan Bahu Bhaatee Rom &aat &at -$anit JaateeMani$an Man$al Bastu -neka Jo Ja$ Jo$u Bhoo# -bhisheka '0Bed Bidit Kahi Sakal Bidhaana Kahe.u Ra+hahu &ur Bibidh BitaanaSakal Rasaal &oo$a#hal Kera Ro#ahu Beethinh &ur Chahu &hera

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    3/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 3 of 90

    Ra+hahu Manju Mani Chauken Chaaroo Kahahu Banaa"an Be$i Bajaaroo&oojahu Gana#ati Gur Kulade"a Sab Bidhi Karahu Bhoomisur Se"a '2

    Doha, Dhwaj ataak Toran Ka&a, Sajahu Tura# Rath Naa#,Sir Dhari Muni*ar !ahan Sa*u, Nij Nij Kaajahin 3aa#, -4

    Je Munees Jehi -aysu !eenha So )ehi Kaaju &ratham Janu KeenhaBi#r Saadhu Sur &oojat Raaja Karat Raam 1it Man$al KaajaSunat Raam -bhishek Suhaa"a Baaj Gahaa$ah -"adh Badhaa"aRaam Seey )an Sa$un Janaa.e &harakahin Man$al -n$ Suhaa.e '0&ulaki Sa#rem &arasa#ar Kahaheen Bharat -a$aman Soo+hak -haheenBha.e Bahut !in -ti -"aseree Sa$un &rateeti Bhent &riy KereeBharat Saris &riy Ko Ja$ Maaheen 4ha.i Sa$un &halu !oosar NaheenRaamahi Bandhu So+h !in Raatee -ndanhi Kamath 1riday Jehi Bhaatee '2

    Doha, Aehi A$aar Man#a&u ara%, Suni Rahae"u Rani$aau,So*hat 3akhi !ihu !ahat 'anu, !aarihi !eehi !i&aau, -5

    &ratham Jaa.i Jinh Ba+han Sunaa.e Bhooshan Basan Bhoori )inh &aa.e&rem &ulaki )an Man -nuraa$een Man$al Kalas Sajan Sab Laa$eenChauken Chaaru Sumitra &ooree Manimay Bibidhi Bhaati -ti Rooree-anad Ma$an Raam Mahataaree !i.e !aan Bahu Bi#r 1akaaree '0&oojeen Graam !e"i Sur Naa$a Kahe.u Bahori !en Bali$haabaJehi Bidhi 1o.i Raam Kalyaanoo !ehu !aya Kari So BaradaanooGaa"ahin Ma$al Kokil Byaneen Bidhu Badaneen Mri$ Saa"ak Nayaneen

    Doha, Raa% Raaj A*hihek Suni, Hiy Harahe Nar Naari,3a#e Su%an#a& Sajan Sa*, !ihi Anukoo& !ihaari, -6

    )ab Naranaah Basishthu Bolaa.e Raam !haam Sikh !en &athaa.eGur -a$amanu Sunat Ra$hunaatha !3aar -a.i &ad Naaya.u MaathaSaadar -ra$h !e.i Ghar -ane Sorah Bhaati &ooji SanamaaneGahe Charan Siy Sahit Bahoree Bole Raamu Kamal Kar Joree '0Se"ak Sadan S3aami -a$amanoo Man$al Mool -man$al !amanoo)ada#i /+hit Janu Boli Sa#reetee &atha.i.a Kaaj Naath -si Neetee&rabhuta )aji &rabhu Keenh Sanehoo Bhaya.u &uneet -aju Yahu Gehoo-ayasu 1o.i So Karaun Gosaa.een Se"aku Laha.i S3aami Se"akaa.een '2

    Doha, Suni Saneh Saane !ahan, Muni Ra#hu*arahi raan,Raa% Ka Na Tu%h Kahahu A, Han !an A$atan, -7

    Barani Raam Gun Seelu Subhaa.oo Bole &rem &ulaki Muniraa.ooBhoo# Saje.u -bhishek Samaajoo Chaahat !en )umhahi JubaraajooRaam Karahu Sab Sanjam -ajoo Jaun Bidhi Kusal Nibaahai KaajooGuru Sikh !e.i Raay &ahin Gaya.oo Raam 1riday -s Bisama.u Bhaya.oo '0Janame -ek San$ Sab Bhaa.ee Bhojan Sayan Keli Larikaa.ee

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    4/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 4 of 90

    Karanabedh /#abeet Bi.aa.ha San$ San$ Sab Bha.e /+hhaahaBimal Bans Yahu -nu+hit -ekoo Bandhu Bihaa.i Badehin -bhishekoo&rabhu Sa#rem &a+hhitaani Suhaa.ee 1ara.u Bha$at Man Kai Kutilaa.ee '2

    Doha, Tehi A$aar Aa"e 3akhan, Ma#an re% Aanan,

    Sana%aane riy !ahan Kahi, Ra#huku& Kaira$ Chan, -.8

    Baajahin Baajane Bibidhi Bidhaana &ur &ramodu Nahin Jaa.i BakhaanaBharat -a$amanu Sakal Manaa"ahin -a"ahu Be$i Nayan &hal &aa"ahin1aat Baat Ghar Galeen -thaa.een Kahahin &arasa#ar Lo$ Lo$aa.eenKaali La$an Bhali Ketik Baara &oojihi Bidhi -bhilaashu 1amaara '0Kanak Sin$haasan Seey Sameta Baithihin Raamu 1o.i Chit ChetaSakal Kahahin Kab 1o.i.hi Kaalee Bi$han Manaa"ahin !e" Ku+haalee)inhahi Sohaa.i Na -"adh Badhaa"a Chorahi Chandani Raati Na Bhaa"aSaarad Boli Binay Sur Karaheen Baarahin Baar &aay Lai &araheen '2

    Doha, !inati Ha%aari !i&oki !ai, Maatu Kari"a So"i Aaju,Raa%u 'aahin !an Raaju Taji, Ho"i Saka& Surakaaju, -..

    Suni Sur Binay )haadhi &a+hhitaatee Bha.i.u Saroj Bi#in 1imaraatee!ekhi !e" &uni Kahahin Nihoree Maatu )ohi Nahin )hori.u KhoreeBisamay 1arash Rahit Ra$huraa.oo )umh Jaanahu Sab Raam &rabhaa.ooJee" Karam Bas Sukh !ukh Bhaa$ee Jaa.i.a -"adh !e" 1it Laa$ee '0Baar Baar Gahi Charan Sako+hee Chalee Bi+haari Bibudh Mati &o+hee/n+h Ni"aasu Nee+hi Karatootee !ekhi Na Sakahin &araa.i Bibhootee-a$il Kaaju Bi+haari Bahoree Karihahin Chaah Kusal Kabi Moree1arashi 1riday !asarath &ur -a.ee Janu Grah !asa !usah !ukhadaa.ee '2

    Doha, Naa%u Manthara Mana%ati, Cheree Kaika"i Keri,Aja etaaree Taahi Kari, Ga"ee Gira Mati heri, -./

    !eekh Manthara Na$aru Banaa"a Manjul Man$al Baaj Badhaa"a&oo+hhesi Lo$anh Kaah /+hhaahoo Raam )ilaku Suni Bhaa /r !aahooKara.i Bi+haar Kubuddhi Kujaatee 1o.i -kaaju Ka"ani Bidhi Raatee!ekhi Laa$i Madhu Kutil Kiraatee Jimi Ga" )aka.i Le.u Kehi Bhaatee '0Bharat Maatu &ahin Ga.i Bilakhaanee Kaa -nanamani 1asi Kah 1ansi RaaneeOotaru !e.i Na Le.i /saasoo Naari Charit Kari !haara.i -asoo1ansi Kah Raani Gaalu Bad )oren !eenh Lakhan Sikh -s Man Moren

    )abahu Na Bol Cheri Badi &aa#ini Chhaada.i S3aas Kaari Janu Saa#ini '2

    Doha, Sa*hay Raani Kah Kahai Kin, Kua& Raa%u Mahipaa&u,3akahanu !haratu Ripua%anu Suni, !haa Ku*aree +r Saa&u, -.0

    Kat Sikh !e.i 1amahi Ko.u Maa.ee Gaalu Karab Kehi Kar Balu &aa.eeRaamahin Chhaadi Kusak Kehi -ajoo Jehi Janesu !e.i JubaraajooBhaya.u Kausilahi Bidhi -ti !aahin !ekhat Garab Rahat /r Naahin!ekhahu Kas Na Jaa.i Sab Sobha Jo -"aloki Mor Manu Chhobha '0

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    5/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 5 of 90

    &oot Bides Na So+hu )umhaaren Jaanati 1ahu Bas Nahu 1amaarenNeed Bahut &riy Sej )uraa.ee Lakhahu Na Bhoo# Ka#at Chaturaa.eeSuni &riy Ba+han Malin Man Jaanee 5ukee Raani -b Rahu -ra$aanee&uni -s Kabahu Kahasi Ghara#horee )ab !hari Jeebh Kadhaa"a.u )oree '2

    Doha, Kaane Khore Koo*are, Kuti& Kuhaa&ee 'aani,Tiy !iehi uni Cheri Kahi, !harat Maatu Muukaani, -.1

    &riy Baadini Sikh !eenhi.u )ohee Sa#anehu )o &ar Ko#u Na MoheeSudinu Sumna$al !aayaku So.ee )or Kaha &hur Jehi !in 1o.eeJeth S3aami Se"ak La$hu Bhaa.ee Yah !inakar Kul Reeti Suhaa.eeRaam )ilaku Jaun Saa+hehu Kaalee !e.u Maa$u Man Bhaa"at -alee '0Kausalya Sam Sab Mahataaree Raamahi Sahaj Subhaay &i.aa.reeMo &ar Karahin Sanehu Biseshee Main Kari &reeti &ari+hha !ekheeJaun Bidhi Janamu !e.i Kari Chhohoo 1ohu Raam Siy &oot &ootohoo&raan )en -dhik Raamu &riy Moren )inh Ken )ilak Chhobhu Kas )oren '2

    Doha, !harat Sapath Tohi Saty Kahu, arihari Kapat Duraa"u,Harah Sa%ay !ia%a"u Karai, Kaaran Mohi Sunaa"u, -.2

    -ekahin Baar -as Sab &oojee -b Ka+hhu Kahab Jeebh Kari !oojee&horai Jo$u Ka#aaru -bhaa$a Bhale.u Kahat !ukh Raa.u.rehi Laa$aKahahin 5oothi &huri Baat Banaa.ee )e &riy )umhahi Karu.i Main Maa.ee1amahu Kahabi -b )hakurasohaatee Nahin )a Maun Rahab !inu Raatee '0Kari Kuroo# Bidhi &arabas Keenha Ba"a So Luni.a Lahi.a Jo !eenhaKo.u Nri# 1o.u 1amahi Kaa 1aanee Cheri Chhaadi -b 1ob Ki RaaneeJaarai Jo$u Subhaa.u 1amaara -nabhal !ekhi Na Jaa.i )umhaara

    )aaten Ka+hhuk Baat -nusaaree Chhami.a !ebi Badi Chook 1amaaree '2

    Doha, Gooh Kapat riy !ahan Suni, Teey Ahara*uhi Raani,Sura%aaya !a !airinihi, Suhra 'aani ati"aa"ni, -.4

    Saadar &uni &uni &u+hhati Ohee Sabaree Gaan Mri$ee Janu Mohee)asi Mati &hiree -ha.i Jasi Bhaabee Rahasee Cheri Ghaat Janu &haabee)umh &u+hhahu Main Kahat !eraa.oo !harehu Mor Ghara#horee Naa.ooSaji &rateeti Bahu Bidhi Gadhi Chholee -"adh Saadhasaatee )ab Bolee '0&riy Siy Raamu Kaha )umh Raanee Raamahi )umh &riy So &huri BaaneeRaha &ratham -b )e !in Beete Sama.u &hiren Ri#u 1ohin &ireete

    Bhaanu Kamal Kul &oshanihaara Binu Jal Jaari Kara.i So.i ChhaaraJari )umhaari Chah Sa"ati /khaaree Roodhahu Kari /#aa.u Bar Baaree '2

    Doha, Tu%hahi Na Sohu Sohaa# !a&, Nij !a 'aanahu Raa"u,Man Ma&een Muh Meeth Nrip, Raa"u"r Sara& Su*haa"u, -.5

    Chatur Gabheer Raam Mahataaree Bee+hu &aa.i Nij Baat Sa"aaree&atha.e Bharatu Bhoo# Nani.a.u.ren Raam Maatu Mat Jaanab Ra.u.renSe"ahin Sakal Sa"ati Mohi Neeken Garabit Bharat Maatu Bal &ee Ken

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    6/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 6 of 90

    Saalu )umhaar Kausilahi Maa.ee Ka#at Chatur Nahin 1o.i Janaa.ee '0Raajahi )umh &ar &remu Biseshee Sa"ati Subhaa.u Saka.i Nahin !ekheeRa+hi &ra#an+hu Bhoo#ahi -#anaa.ee Raam )ilak 1it La$an !haraa.eeYah Kul /+hit Raam Kahu )eeka Sabahi Sohaa.i Mohi Suthi Neeka-a$ili Baat Samu6i !aru Mohee !e.u !ai.u &hiri So &halu Ohee '2

    Doha, Rahi ahi Kotik Kuti& an, Keenhei Kapat ra*ohu,Kahai Katha Sat Sa$ati Ke, 'ehi !ihi !aah !irohu, -.6

    Bhaa"ee Bas &rateeti /r -a.ee &oo+hh Raani &uni Sa#ath !e"aa.eeKaa &oo+hhahu )umh -bahu Na Jaana Nij 1it -nahit &asu &ahi+haanaBhaya.u &aakhu !in Sajat Samaajoo )umh &aa.ee Sudhi Mohi San -ajooKhaa.i.a &ahiri.a Raaj )umhaaren Saty Kahen Nahin !oshu 1amaaren '0Jaun -saty Ka+hhu Kahab Banaa.ee )au Bidhi !e.i.hin 1amahi Sajaa.eeRaamahi )ilak Kaali Jaun Bhaya.oo )umh Kahu Bi#ati Beeju Bidhi Baya.ooRekh Kha+haa.i Kaha.u Bal Bhaashee Bhaamini Bha.i.hu !oodh Ka.i Maakhee

    Jaun Sut Sahit Karahu Se"akaa.ee )au Ghar Rahahu Na -an /#aa.ee '2

    Doha, Karoo !inatahi Deenh Dukhu, Tu%hahi Kaui&a De*,!haratu !ani#rih Se"i"hahin, 3akhanu Raa% Ke Ne*, -.7

    Kaikay Suta Sunat Katu Baanee Kahi Na Saka.i Ka+hhu Sahami Sukhaanee)an &ase.u Kadalee Jimi Kaa#ee Kubareen !asan Jeebh )ab Chaa#eeKahi Kahi Kotik Ka#at Kahaanee !heeraju !harahu &rabodhisi Raanee&hira Karamu &riy Laa$i Ku+haalee Bakihi Saraaha.i Maani Maraalee '0Sunu Manthara Baat &huri )oree !ahini -ankhi Nit &haraka.i Moree!in &rati !ekha.u Raati Kusa#ane Kaha.u Na )ohi Moh Bas -#ane

    Kaah Karaun Sakhi Soodh Subhaa.oo !aahin Baam Na Jaana.u Kaa.oo

    Doha, Apane Cha&at Na Aaju 3a#i, Ana*ha& Kaahuk Keenh,Kehin A#h Aekahi !aar Mohi, Dai"a Duah Dukhu Deenh, -/8

    Naihar Janamu Bharab Baru Jaa.ee Ji.a.t Na Karabi Sa"ati Se"akaa.ee-ri Bas !ai.u Ji.aa."at Jaahee Maranu Neek )ehi Jee"an Chaahee!een Ba+han Kah Bahubidhi Raanee Suni Kubareen )iyamaaya )haanee-s Kas Kahahu Maani Man Oona Sukhu Sohaa$u )umh Kahu !in !oona '0Jehin Raa.u.r -ti -nabhal )aaka So.i &aa.i.hi Yahu &halu &ari#aakaJab )en Kumat Suna Main Bhaamini Bhookh Na Baasar Need Na Jaamini

    &oo+hhe.u Guninh Rekh )inh Khaa+hee Bharat Bhu.aa.l 1ohin Yah Saa+heeBhaamini Karahu )a Kahaun /#aa.oo 1ai )umhareen Se"a Bas Raa.oo '2

    Doha, ara"u Koop Tu"a !ahan ar, Saka"u oot ati Tyaa#i,Kahai Mor Dukhu Dekhi !a, Ka Na Kara* Hit 3aa#i, -/.

    Kubareen Kari Kabulee Kaike.ee Ka#at Chhuree /r &aahan )e.eeLakha.i Na Raani Nikat !ukhu Kaisen Chara.i 1arit )in Bali#asu JaisenSunat Baat Mridu -nt Kathoree !eti Manahu Madhu Maahur Ghoree

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    7/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 7 of 90

    Kaha.i Cheri Sudhi -ha.i Ki Naaheen S3aamini Kahihu Katha Mohi &aaheen '0!u.i Baradaan Bhoo# San )haatee Maa$ahu -aju Judaa"ahu ChhaateeSutahi Raaju Raamahi Banabaasoo !ehu Lehu Sab Sa"ati 1ulaasooBhoo#ati Raam Sa#ath Jab Kara.ee )ab Maa$ehu Jehin Ba+hanu Na )ara.ee1o.i -kaaju -aju Nisi Beeten Ba+hanu Mor &riy Maanehu Jee )en '2

    Doha, !a Ku#haat Kari aatakini, Kahei Kopa#rih 'aahu,Kaaju Sa$aarehu Saja# Sa*u, Sahaa 'ani ati"aa"hu, -//

    Kubarihi Raani &raan &riy Jaanee Baar Baar Badi Buddhi Bakhaanee)ohi Sam 1it Na Mor Sansaara Bahe Jaat Ka.i Bha.i.si -dhaaraJaun Bidhi &urab Manorathu Kaalee Karaun )ohi Chak &ootari -aleeBahubidhi Cherihi -adaru !e.ee Ko#abha"an Ga"anee Kaike.ee '0Bi#ati Beeju Barasha Ritu Cheree Bhu.i Bha.i Kumati Kaika.ee Keree&aa.i Ka#at Jalu -nkur Jaama Bar !o.u !al !ukh &hal &arinaamaKo# Samaaju Saaji Sabu So.ee Raaju Karat Nij Kumati Bi$o.ee

    Raa.u.r Na$ar Kolaahalu 1o.ee Yah Ku+haali Ka+hhu Jaan Na Ko.ee '2

    Doha, ra%uit ur Nar Naari Sa*, Sajahin Su%an#a& Chaar,Aek ra*iahin Aek Nir#a%ahin, !heer !hoop Dara*aar, -/0

    Baal Sakha Suni 1iy 1arashaaheen Mili !as &aa+h Raam &ahin Jaaheen&rabhu -adarahin &remu &ahi+haanee &oo+hhahin Kusal Khem Mridu Baanee&hirahin Bha"an &riy -ayasu &aa.ee Karat &arasa#ar Raam Badaa.eeKo Ra$hubeer Saris Sansaara Seelu Sanehu Nibaahanihaara '0Jehin Jehin Joni Karam Bas Bhramaheen )anh )anh 7esu !e.u Yah 1amaheenSe"ak 1am S3aamee Siyanaahoo 1o.u Naat Yah Or Nibaahoo

    -s -bhilaashu Na$ar Sab Kaahoo Kaikayasuta 1riday -ti !aahooKo Na Kusan$ati &aa.i Nasaa.ee Raha.i Na Nee+h Maten Chaturaa.ee '2

    Doha, Saa9 Sa%ay Saanan Nrip, Gaya"u Kaika"ee Geh,Ga$an Nithurata Nikat Kiy, 'anu Dhari Deh Saneh, -/1

    Ko#abha"an Suni Saku+he.u Raa.oo Bhay Bas -$ahud &ara.i Na &aa.ooSura#ati Basa.i Baahabal Jaaken Nara#ati Sakal Rahahin Rukh )aakenSo Suni )iy Ris Gaya.u Sukhaa.ee !ekhahu Kaam &rataa# Badaa.eeSool Kulis -si -$a"anihaare )e Ratinaath Suman Sar Maare '0Sabhay Nares &riya &ahin Gaya.oo !ekhi !asa !ukhu !aarun Bhaya.oo

    Bhoomi Sayan &atu Mot &uraana !i.e !aari )an Bhooshan NaanaKumatihi Kasi Kubeshata &haabee -na.a.hi"aatu Soo+h Janu BhaabeeJaa.i Nikat Nri# Kah Mridu Baanee &raan &riya Kehi 1etu Risaanee

    Chhn: Kehi Hetu Raani Riaani araat, aani atihi Ne$aara"ee,Maanahu Saroh !hu"an# !haa%ini, !iha% !haati Nihaara"ee,Do"u !aaana Raana Daan !ar, Mara% Thaaharu Dekha"ee,Tu&aee Nripati !ha$ata$yata !a, Kaa% Kautuk 3ekha"ee,

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    8/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page of 90

    Sorth: !aar !aar Kah Raa"u, Su%ukhi Su&ohani ika*ahani,Kaaran Mohi Sunaa"u, Gaja#aa%ini Nij Kop Kar, -/2

    -nahit )or &riya Ke.i Keenha Kehi !u.i Sir Kehi Jamu Chah LeenhaKahu Kehi Rankahi Karaun Naresoo Kahu Kehi Nri#ahi Nikaasaun !esoo

    Saka.u )or -ri -mara.u Maaree Kaah Keet Ba#ure Nar NaareeJaanasi Mor Subhaa.u Baroroo Manu )a" -anan Chand Chakoroo '0&riya &raan Sut Sarabasu Moren &arijan &raja Sakal Bas )orenJaun Ka+hhu Kahun Ka#atu Kari )ohee Bhaamini Raam Sa#ath Sat MohiBihasi Maa$u Man Bhaa"ati Baata Bhooshan Sajahi Manohar GaataGharee Ku$haree Samu6i Jiy !ekhoo Be$i &riya &ariharahi Kubeshoo '2

    Doha, Yah Suni Man Guni Sapath !ai, !ihai +thee Mati%an,!hoohan Sajati !i&oki Mri#u, Manahu Kiraatani han, -/4

    &uni Kah Raa.u Suhrad Jiy Jaanee &rem &ulaki Mridu Manjul Baanee

    Bhaamini Bhaya.u )or Man Bhaa"a Ghar Ghar Na$ar -nand Badhaa"aRaamahi !e.u Kaali Jubaraajoo Sajahi Sulo+hani Man$al Saajoo!alaki /the.u Suni 1riday Kathoroo Janu Chhu.i Gaya.u &aak Baratoroo '0-isi.u &eer Bihasi )ehin Go.ee Chor Naari Jimi &ra$at Na Ro.eeLakhahin Na Bhoo# Ka#at Chaturaa.ee Koti Kutil Mani Guroo &adhaa.eeJadya#i Neeti Ni#un Naranaahoo Naari+harit Jalanidhi -"a$aahooKa#at Sanehu Badhaa.i Bahoree Bolee Bihasi Nayan Muhu Moree '2

    Doha, Maa#u Maa#u ai Kahahu iy, Ka*ahu Na Dehu Na 3ehu,Den Kahehu !araaan Du"i, Te"u aa$at Sanehu, -/5

    Jaane.u Maramu Raa.u 1asi Kaha.ee )umhahi Kohaab &aram &riy -ha.ee)haatee Raakhi Na Maa$ihu Kaa.oo Bisari Gaya.u Mohi Bhor Subhaa.oo5oothehu 1amahi !oshu Jani !ehoo !u.i Kai Chaar Maa$i Maku LehooRa$hukul Reeti Sada Chali -a.ee &raan Jaahu Baru Ba+hanu Na Jaa.ee '0Nahi -saty Sam &aatak &unja Giri Sam 1ohin Ki Kotik GunjaSatyamool Sab Sukrit Suhaa.e Bed &uraan Bidit Manu Gaa.e)ehi &ar Raam Sa#ath Kari -a.ee Sukrit Saneh -"adhi Ra$huraa.eeBaat !ridhaa.i Kumati 1asi Bolee Kumat Kubiha$ Kulah Janu Kholee '2

    Doha, !hoop Manorath Su*ha# !anu, Sukh Su*ihan# Sa%aaju,!hi&&ani 'i%i Chhaan Chahati, !ahanu !hayankar !aaju, -/6

    Maa aaraayan, Teraha$a ;ihraa% (

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    9/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 9 of 90

    Maathe 1aath Moodi !o.u Lo+han)anu !hari So+hu Laa$ Janu So+hanMor Manorathu Surataru &hoola &harat Karini Jimi 1at e.u Samoola'2-"adh /jaari Keenhi Kaike.een !eenhisi -+hal Bi#at i Kai Ne.ee

    Doha, Ka$ane A$a(ar Kaa !haya"u,Gaya"u Naari !i($aa(,

    'o# Sihi ha& Sa%ay 'i%i, 'at ihi A*iya Naa,-/7

    -ehi Bidhi Raa.u Manhin Man 5aankha !ekhi Kubhaati Kumati Man MaakhaBharatu Ki Raa.u.r &oot Na 1onhee -anehu Mol Besaahi Ki Mohee

    Jo Suni Saru -s Laa$ )umhaaren Kaahe Na Bolahu Ba+hanu Sambhaaren!ehu /taru -nu Karahu Ki Naaheen Sat y Sandh ) umh Ra$hukul Maaheen'0!en Kahehu -b Jani Baru !ehoo) ajahu Sat y Ja$ -#ajasu LehooSaty Saraahi Kahehu Baru !enaJaanehu Le.i.hi Maa$i Chabena Sibi !adhee+hi Bali Jo Ka+hhu Bhaasha)anu !hanu )aje.u Ba+han &anu Raakha-ti Katu Ba+han Kahati Kaike.ee Maanahun Lon Jare &ar !e.ee'2

    Doha, Dhara% Dhuranhar Dheer Dhari, Nayan +#haare Raay,Siru Dhuni 3eenhi +aa Ai, Maare(i Mohi Kuthaay,-08

    -a$en !eekhi Jarat Ris Bhaaree Manahu Rosh )ara"aari /$haareeMoothi Kubuddhi !haar Nithuraa.ee!haree Koobareen Saan Banaa.eeLakhee Mahee# Karaal Kathora Sat y Ki Jee"anu Le.i.hi MoraBole Raa.u Kathin Kari Chhaatee Baanee Sabinay ) aasu Sohaat ee '0&riya Ba+han Kas Kahasi Kubhaatee Bheer &rateeti &reeti Kari 1aateeMoren Bharatu Raamu !u.i -ankhee Saty Kaha.un Kari Sankar Saakhee-"asi !ootu Main &atha.i.b &raata -ehahin Be$i Sunat !o.u Bhraat aSudin Sodhi Sabu Saaju Sajaa.ee !e.u Bharat Kahun Raaju Bajaa.ee '2

    Doha, 3o*hu Na Raa%ahi Raaju Kar,!ahut !harat )ar )reeti,Main !a Chhot !ihaari 'iy, Karat Rahe"u Nrip Neeti,-0.

    Raam Sa#ath Sat Kaha.u Subhaa.ooRaam Maatu Ka+hhu Kahe.u Na Kaa.ooMain Sabu Keenh )ohi Binu &oo+hhen )ehin )en &are.u Manorathu Chhoo+hhenRis &ariharu -b Man$al Saajoo Ka+hhu !in Ga.en Bharat Jubaraajoo-ekahi Baat Mohi !ukhu Laa$a Bar !oosar -samanjas Maa$a '0-jahoo 1ridayJarat )ehi -a+ha Ris &arihaas Ki Saa+hehu Saa+haKahu )aji Roshu Raam -#araadhoo Sabu Ko.u Kaha.i Raamu Suthi Saadhoo

    )uhun Saraahasi Karasi Sanehoo -b Suni Mohi Bhaya.u Sandehoo

    Jaasu Subhaa.u -rihi -nukoola So Kimi Karihi Maatu &rati Koolaa'2

    Doha, riya Haa Ri ariharahi, Maa#u !ihaari !i*eku,'ehin Dekhaun A* Nayan !hari, !harat Raaj A*hi(heku,-0/

    Ji.e Meen Baru Baari Biheena Mani Binu &haniku Ji.ai !ukh !eenaKaha.u Subhaa.u Na Chhalu Man Maaheen Jee"anu Mor Raam Binu NaaheenSamu6i !ekhu Jiy &riya &rabeenaJee"anu Raam !aras -adheenaSuni Mridu Ba+han Kumati -ti Jara.ee Manahun -nal -ahuti Ghrit &ara.ee'0

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    10/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page !0 of 90

    Kaha.i Karahu Kin Koti /#aaya 4haan Na Laa$ihi Raa.u.ri Maaya!ehu Ki Lehu -jasu Kari Naaheen Mohi Na Bahut &ra#an+h SohaaheenRamu Saadhu )umh Saadhu Sayaane Raam Maat u Bhali Sab &ahi+haaneJas Kausila Mor Bhal )aaka) as &hal /nhahi !e.unKari Saaka'2

    DohaHot raat Muni*eh Dhari, 'aun Na Raa%u !an 'aahin,Mor Maranu Raa"u"r Aja, Nrip Sa%u9i"a Man Maahin, -00

    -s Kahi Kutil Bha.ee /thi )haadhee Maanahu Rosh )aran$ini Baadhee&aa# &ahaar &ra$at Bha.i So.ee Bharee Krodh Jal Jaa.i Na Jo.ee!o.u Bar Kool Kathin 1ath !haara Bha"ar Koobaree Ba+han &ra+haara!haahat Bhoo# Roo# )aru Moola Chalee Bi#ati Baaridhi -nukoola '0Lakhee Nares Baat &huri Saa+hee )iy Mis Mee+hu Sees &ar Naa+heeGahi &ad Binay Keenh Baithaaree Jani !inkar Kul 1osi KuthaareeMaa$u Maath -baheen !e.u )ohee Raam Birah Jani Maarasi MoheeRaakhu Raam Kahu Jehi )ehi Bhaatee Naahin )a Jarihi Janam Bhari Chhaatee

    '2

    Doha, Dekhee ;yaahi Aaah Nripu, are"u Dharani Dhuni Maath,Kahat ara% Aarat !ahan, Raa% Raa% Ra#hunaath, -01

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    11/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page !! of 90

    Vyaakul Raa.u Sithil Sab Gaata Kar ini Ka la#at aru Manahu Ni#aat aKanthu Sookh Mukh -a" Na Baanee Janu &aatheenu !een Binu &aanee &uni Kah Katu Kathor Kaike.ee Manahu Ghaay Mahu Maahur !e.ee

    Jaun -ntahu -s Karatabu Rahe.oo Maa$u Maa$u )umh Kehin Bal Kahe.oo '0!u.i Ki 1o.i 7k Samay Bhu.aa.la 1asab ) hat haa.i &hulaa.u.b Gaal a!aani Kahaa.u.b -ru Kri#anaa.ee 1o . i K i Khem Kusa l Rau t aa .ee Chhaadahu Ba+hanu Ki !heeraju !harahoo Jani -bala J imi Karuna Karahoo)anu )iy )anay !haamu !hanu !haranee Sat y San$h Kahu ) rin SamBaranee '2

    Doha, Mara% !ahan Suni Raa"u Kah, Kahu Kahhu Dohu Na Tor,3aa#e"u Tohi iaah 'i%i, Kaa&u Kahaa$at Mor, -02

    Chahat Na Bharat Bhoo#atahi Bhoren Bhidhi Bas Kumati Basee Jiy )oren

    So Sab Mor &aa# &arinaamoo Bhaya.u Kuthaahar Jehin Bidhi BaamooSubas Basihi &hiri -"adh Suhaa.ee Sab Gun !haam Raam &rabhutaa.eeKarihahin Bha.i Sakal Se"akaa.ee 1o.i.hi )ihu &ur Raam Badaa.ee '0)or Kalanku Mor &a+hhitaa.oo Mu.e.hu Na Mitihi Na Jaa.i.hi Kaa.oo-b )ohi Neek Laa$ Karu So.ee Lo+han Ot Baithu Muhu Go.eeJab La$i Ji.aun Kaha.u Kar Joree )ab La$i Jani Ka+hhu Kahasi Bahoree&hiri &a+hhitaihasi -nt -bhaa$ee Maarasi Gaa.i Nahaaroo Laa$ee '2

    Doha, are"u Raa"u Kahi Koti !ihi, Kaahe Karai Niaanu,Kapat Sayaani Na Kahati Kahhu, 'aa#ati Manahu Maaanu, -04

    Raam Raam Rat Bikal Bhu.aa.loo Janu Binu &ankh Bihan$ Behaaloo1riday Manaa" Bhoru Jani 1o.ee Raamahi Jaa.i Kahai Jani Ko.ee/da.u Karahu Jani Rabi Ra$hukul Gur -"adh Biloki Sool 1o.i.hi /rBhoo# &reeti Kaika.i Kathinaa.ee /bhay -"adhi Bidhi Ra+hee Banaa.ee '0Bila#at Nri#ahi Bhaya.u Bhinusaara Beena Benu Sankh !huni !3aara&adhahin Bhaat Gun Gaa"ahin Gaayak Sunat Nri#ahi Janu Laa$ahin SaayakMan$al Sakal Sohaahin Na Kaisen Saha$aaminihi Bibhooshan Jaisen)ehi Nisi Need &aree Nahin Kaahoo Raam !aras Laalasa /+hhaahoo '2

    Doha, Dwaar !heer Se$ak Sahi$, Kahahin +it Ra*i Dekhi,'aa#e"u Ajahu Na A$ahapati, Kaaranu Ka$anu !iekhi, -05

    &a+hhile &ahar Bhoo#u Nit Jaa$a -aju 1amahi Bad -+haraju Laa$aJaahu Sumantr Ja$aa"ahu Jaa.ee Keeji.a Kaaju Rajaayasu &aa.eeGa.e Sumantru )ab Raa.u.r Maheen !ekhi Bhayaa"an Jaat !eraaheen!haa.i Khaa.i Janu Jaa.i Na 1era Maanahu Bi#ati Bishaad Basera '0&oo+hhen Ko.u Na Ootaru !e.ee Ga.e Jehin Bha"an Bhoo# Kaike.eeKahi Jay Jee" Baith Siru Naa.ee !ekhi Bhoo# Gati Gaya.u Sukhaa.eeSo+h Bikal Bibaran Mahi &are.oo Maanahu Kamal Moolu &arihare.oo

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    12/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page !2 of 90

    Sa+hi.u Sabheet Saka.i Nahin &oo+hhee Bolee -subh Bharee Subh Chhoo+hhee'2

    Doha, aree Na Raajahi Nee Nii, Hetu 'aan 'a#aeeu,Raa%u Raa%u Rati !horu Kiy, Kaha"i Na Mara%u Maheeu, -06

    -anahu Raamahi Be$i Bolaa.ee Samaa+haar )ab &oo+hhehu -a.eeChale.u Sumantru Raay Rukh Jaanee Lakhee Ku+haali Keenhi Ka+hhu RaaneeSo+h Bikal Ma$ &ara.i Na &aa.oo Raamahi Boli Kahihi Kaa Raa.oo/r !hari !heeraju Gaya.u !u.aa.ren &oo+hhahin Sakal !ekhi Manu Maaren '0Samaadhaan Kari So Sabahee Kaa Gaya.u Jahaan !inakar Kul )eekaaRaam Sumnatrahi -a"at !ekha -adaru Keenh &ita Sam LekhaNirakhi Badanu Kahi Bhoo# Rajaa.ee Ra$hukul !ee#ahi Chale.u Le"aa.eeRaamu Kubhaati Sa+hi" San$ Jaaheen !ekhi Lo$ Jah )ah Bilakhaheen '2

    Doha, 'aa"i Deekh Ra#hu*an Mani, Narapati Nipat Kuaaju,

    Saha%i are"u 3akhi Sin#hinihi, Manahu !rih Gajaraaju, -07

    Sookhahin -dhar Jara.i Sabu -n$oo Manahu !een Maniheen Bhu.an$ooSarush Samee# !eekhi Kaike.ee Maanahu Mee+hu Ghareen Gani Le.eeKarunaamay Mridu Raam Subhaa.oo &ratham !eekh !ukhu Suna Na Kaa.oo)ada#i !heer !hari Sama.u Bi+haaree &oo+hhee Madhur Ba+han Mahataaree'0Mohi Kahu Maatu )aat !ukh Kaaran Kari.a Jatan Jehin 1o.i Ni"aaranSunahu Raam Sabu Kaaranu -ehoo Raajahi )umh &ar Bahut Sanehoo!en Kahenhi Mohi !u.i Baradaana Ma$e.u Jo Ka+hhu Mohi SohaanaSo Suni Bhaya.u Bhoo# /r So+hoo Chhaadi Na Sakahin )umhaar Sanko+hoo '2

    Doha, Sut Sanehu >t !ahanu +t, Sankat are"u Nareu,Sakahu Ta Aayau Dharahu Sir, Metahu Kathin Ka&eu, -18

    Nidharak Baithi Kaha.i Katu Baanee Sunat Kathinata -ti -kulaaneeJeebh Kamaan Ba+han Sar Naana Manahu Mahi# Mridu La+h+hh SamaanaJanu Kathora#anu !haren Sareeroo Sikha.i !hanush Bidya Bar BeerooSabu &rasan$u Ra$hu#atihi Sunaa.ee Baithi Manahu )anu !hari Nithuraa.ee '0Manu Musukaa.i Bhaanukul Bhaanoo Raamu Sahaj -anand NidhaanooBole Ba+han Bi$at Sab !ooshan Mridu Manjul Janu Baa$ Bibhooshan

    Sunu Jananee So.i Sutu Badabhaa$ee Jo &itu Matu Ba+han -nuraa$ee)anay Maatu &itu )oshanihaara !urlabh Janani Sakal Sansaara '2

    Doha, Muni#an Mi&anu !iehi !an, Sa*ahi !haati Hit Mor,Tehi Mah itu Aayau !ahuri, Sa%%at 'ananee Tor, -1.

    Bharat &raan &riy &aa"ahin Raajoo Bidhi Sab Bidhi Mohi Sanamukh -ajooJaun Na Jaa.u Ban -esehu Kaaja &ratham Gani.a Mohi Moodh SamaajaSe"ahin -randu Kala#ataru )yaa$ee &arihari -mrit Lehin Bishu Maa$ee

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    13/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page !3 of 90

    )e.u Na &aa.i -s Sama.u Chukaaheen !ekhu Bi+haari Maatu Man Maaheen '0-mb -eku !ukhu Mohi Biseshee Ni#at Bikal Naranaayaku !ekhee)horehin Baat &itahi !ukh Bhaaree 1oti &rateeti Na Mohi MahataareeRaa.u !heer Gun /dadhi -$aad$oo Bhaa Mohi )en Ka+hhu Bad -#araadhooJaate Mohi Na Kahat Ka+hhu Raa.oo Mori Sa#ath )ohi Kahu Satibhaa.oo '2

    Doha, Sahaj Sara& Ra#hu$ar !ahan, Ku%ati Kuti& Kari 'aan,Cha&a"i 'onk 'a& ;akra#ati, 'ayapi Sa&i&u Sa%aan, -1/

    Rahasee Raani Raam Rukh &aa.ee Boli Ka#at Saneh Janaa.eeSa#ath )umhaar Bharat Kai -ana 1etu Na !oosar Main Ka+hhu Jaana)umh -#araadh Jo$u Nahin )aata Jananee Janak Bandhu Sukh !aataRaam Saty Sabu Jo Ka+hhu Kahahoo )umh &itu Maatu Ba+han Rat -hahoo '0&itahi Bu6aa.i Kahahu Bali So.ee Chauthen &an Jehin -jasu Na 1o.ee)umh Sam Su.a.n Sukrit Jehin !eenhe /+hit Na )aasu Niraadaru KeenheLaa$ahin Kumukh Ba+han Subh Kaise Ma$ah Gayaadik )eerath Jaise

    Raamahi Maatu Ba+han Sab Bhaa.e Jimi Surasari Gat Salil Suhaa.e '2

    Doha, Ga"i Muruhhha Raa%ahi Su%iri, Nrip hiri Kara$at 3eenh,Sahi$ Raa% Aa#a%an Kahi, !inay Sa%ay Sa% Keenh, -10

    -"ani# -kani Raamu &a$u !haare !hari !heeraju )ab Nayan /$haareSa+hi" Sambhaari Raa.u Baithaare Charan &arat Nri# Raamu NihaareLi.e Saneh Bikal /r Laa.ee Gai Mani Manahu &hanik &hiri &aa.eeRaamahi Chita.i Rahe.u Naranaahoo Chala Bilo+han Baari &ra"aahoo '0Sok Bibas Ka+hhu Kahai Na &aara 1riday La$aa"at Baarahin BaaraBidhihi Manaa" Raa.u Man Maaheen Jehin Ra$hunaath Na Kaanan Jaaheen

    Sumiri Mahesahi Kaha.i Nihoree Binatee Sunahu Sadaasi" Moree-asutosh )umh -"adhar !aanee -arati 1arahu !een Janu Jaanee '2

    Doha, Tu%h rerak Sa* Ke Hriay, So Mati Raa%ahi Dehu,!ahanu Mor Taji Rahahin Ghar, arihari See&u Sanehu, -11

    -jasu 1o.u Ja$ Sujasu Nasaa.oo Narak &araun Baru Sura#uru Jaa.ooSab !ukh !usah Sahaa"ahu Mohee Lo+han Ot Raamu Jani 1onhee-s Man Guna.i Raa.u Nahin Bola &ee#ar &aat Saris Manu !olaRa$hu#ati &itahi &remabas Jaanee &uni Ka+hhu Kahihi Maatu -numaanee '0!es Kaal -"asar -nusaaree Bole Ba+han Bineet Bi+haaree

    )aat Kaha.u Ka+hhu Kara.un !hithaa.ee -nu+hitu Chhamab Jaani Larikaa.ee-ti La$hu Baat Laa$i !ukhu &aa"a Kaahu Na Mohi Kahi &ratham Janaa"a!ekhi Gosaa.i.hin &oo+hhi.u Maata Suni &rasan$u Bha.e Seetal Gaata '2

    Doha, Man#a& Sa%ay Saneh !a, Soh arihari"a Taat,Aayau De"i"a Harahi Hiy, Kahi u&ake ra*hu Gaat, -12

    !hany Janamu Ja$ateetal )aasoo &itahi &ramodu Charit Suni JaasooChaari &adaarath Karatal )aaken &riy &itu Maatu &raan Sam Jaaken

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    14/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page !4 of 90

    -ayasu &aali Janam &halu &aa.ee -ih.un Be$ihin 1o.u Rajaa.eeBida Maatu San -a"a.u Maa$ee Chaliha.u Banahi Bahuri &a$ Laa$ee '0-s Kahi Raam Ga"anu )ab Keenha Bhoo# Sok Bas /taru Na !eenhaNa$ar Vyaa#i Ga.i Baat Sutee+hhee Chhu.a.t Chadhee Janu Sab )an Bee+hheeSuni Bha.e Bikal Sakal Nar Naaree Beli Bita# Jimi !ekhi !a"aaree

    Jo Janh Suna.i !huna.i Siru So.ee Bad Bishaadu Nahin !heeraju 1o.ee '2

    Doha, Mukh Sukhaahin 3ohan Sra$ahin, Soku Na Hriay Sa%aa"i,Manahun Karun Ra Kataka"ee, +taree A$ah !ajaa"ee, -14

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    15/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page !5 of 90

    Milehi Maa6 Bidhi Baat Be$aaree Janh )anh !ehin Kaika.i.hi Gaaree-ehi &aa#inihi Boo6i Kaa &are.oo Chhaa.i Bha"an &ar &aa"aku !hare.ooNij Kar Nayan Kaadhi Chah !eekha !aari Sudha Bishu Chaahat Cheekha

    Kutil Kathor Kubuddhi -bhaa$ee Bha.i Ra$hubans Benu Ban -a$ee '0&aala" Baithi &ed -ehin Kaata Sukh Mahun Sok )haatu !hari )hataaSada Raamu -ehi &raan Samaana Kaaran Ka"an Kutila#anu )haanaSaty Kahahin Ka"i Naari Subhaa.oo Sab Bidhi -$ahu -$aadh !uraa.ooNij &ratibimbu Baruku Gahi Jaa.ee Jaani Na Jaa.i Naari Gati Bhaa.ee '2

    Doha, Kaah Na aa$aku 'aari Sak, Kaa Na Sa%ur Sa%aa"i,Kaa Na Karai A*a&a ra*a&, Kehi 'a# Kaa& Na Khaa"i, -15

    Kaa Suna.i Bidhi Kaah Sunaa"a Kaa !ekhaa.i Chah Kaah !ekhaa"a-ek Kahahin Bhal Bhoo# Na Keenha Baru Bi+haari Nahin Kumatihi !eenha

    Jo 1athi Bhaya.u Sakal !ukh Bhaajanu -bala Bibas Gyaanu Gunu Gaa Janu-ek !haram &aramiti &ahi+haane Nri#ahin !osu Nahin !ehin Sayaane '0Sibi !adhee+hi 1ari+hand Kahaanee -ek -ek San Kahahin Bakhaanee-ek Bharat Kar Sammat Kahaheen -ek /daas Bhaay Suni RahaheenKaan Mudi Kar Rad Gahi Jeeha -ek Kahahin Yah Baat -leehaSukrit Jaahin -s Kahat )umhaare Raamu Bharat Kahu &raan &i.aa.re '2

    Doha, Chanu Cha$ai !aru Ana& Kan, Suha Ho"i !ihatoo&,Sapanehu Ka*ahu Na Karahin Kihhu, !haratu Raa% ratikoo&, -

    16

    -ek Bidhaatahi !ooshanu !eheen Sudha !ekhaa.i !eenh Bishu JeheenKharabharu Na$ar So+hu Sab Kaahoo !usah !aahu /r Mita /+hhaahooBi#r Badhoo Kulamaany Jatheree Je &riy &aram Kaika.ee KereeLa$een !en Sikh Seelu Saraahee Ba+han Baanasam Laa$ahin )aaheen '0Bharat Na Mohi &riy Raam Samaana Sada Kahahu Yahu Sabu Ja$u JaanaKarahu Raam &ar Sahaj Sanehoo Kehin -#araadh -aju Banu !ehooKabahu Na Kiyahu Sa"ati -aresoo &reeti &rateeti Jaan Sabu !esooKausalya -b Kaah Bi$aara )umh Jehi Laa$i Bajr &ur &aara '2

    Doha, Seey Ki iy San#u ariharihi, 3akhanu Ki Rahihahin Dhaa%,Raaju Ki !hooja* !harat ur, Nrip Ki 'i"i"hi !inu Raa%, -17

    -s Bi+haari /r Chhaadahu Kohoo Sok Kalank Kothi Jani 1ohooBharatahi -"asi !ehu Jubaraajoo Kaanan Kaah Raam Kar KaajooNaahin Raam Raaj Ke Bhookhe !haram !hureen Bishay Ras RookheGur Grih Basahu Raamu )aji Gehoo Nri# San -s Baru !oosar Lehoo '0Jaun Nahin La$ihahu Kahen 1amaare Nahin Laa$ihi Ka+hhu 1aath )umhaareJaun &arihaas Keenhi Ka+hhu 1o.ee )au Kahi &ra$at Janaa"ahu So.eeRaam Saris Sut Kaanan Jo$oo Kaah Kahihi Suni )umh Kahu Lo$oo/thahu Be$i So.i Karahu /#aa.ee Jehi Bidhi Soku Kalanku Nasaa.ee '2

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    16/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page !6 of 90

    Chhn, 'ehi !haati Soku Ka&anku 'aa"i, +paay Kari Ku& aa&ahee,Hathi heru Raa%ahi 'aat !an 'ani, !aat Dooari Chaa&ahee,'i%i !haanu !inu Dinu raan !inu Tanu, Chan !inu 'i%i 'aa%inee,Ti%i A$ah Tu&aeeaa ra*hu !inu, Sa%u9i Dhaun 'iy

    !haa%inee,

    Sorth, Sakhinh Sikhaa$anu Deenh, Sunat Mahur arinaa% Hit,Te"i Kahhu Kaan Na Keenh, Kuti& ra*ohee Koo*aree, -28

    /taru Na !e.i !usah Ris Rookhee Mri$inh Chita" Janu Baa$hini BhookheeVyaadhi -saadhi Jaani )inh )yaa$ee Chaleen Kahat Matimand -bhaa$ee '*Raaju Karat Yah !ai.a Bi$o.ee Keenhesi -s Jas Kara.i Na Ko.ee7hi Bidhi Bila#ahin &ur Nar Naareen !ehin Ku+haalihi Kotik Gaareen '0Jarahin Bisham Jar Lehin /saasa Ka"ani Raam Binu Jee"an -asaBi#ul Biyo$ &raja -kulaanee Janu Jala+har Gan Sookhat &aanee '8

    -ti Bishaad Bas Lo$ Lo$aa.een Ga.e Maatu &ahin Raamu Gosaa.eenMukh &rasann Chit Chau$un Chaa.oo Mita So+hu Jani Raakhai Raa.oo '2

    !ohaNa" Gayand Ra$hubeer Manu Raaju -laan SamaanChhoot Jaani Ban Ga"anu Suni /r -nandu -dhikaan '9(

    Ra$hukul )ilak Jori !o.u 1aatha Mudit Maatu &ad Naaya.u Maatha!eenhi -sees Laa.i /r Leenhe Bhooshan Basan Ni+haa"ari Keenhe '*Baar Baar Mukh Chumbati Maata Nayan Neh Jalu &ulakit GaataGod Raakhi &uni 1riday La$aa.e Sra"at &remaras &ayad Suhaa.e '0&remu &ramodu Na Ka+hhu Kahi Jaa.ee Rank !hanad &ada"ee Janu &aa.ee

    Saadar Sundar Badanu Nihaaree Bolee Madhur Ba+han Mahataaree '8Kahahu )aat Jananee Balihaaree Kabahin La$an Mud Man$al.KaareeSukrit Seel Sukh See" Suhaa.ee Janam Laabh Ka.i -"adhi -$haa.ee '2

    !ohaJehi Chaahat Nar Naari Sab -ti -arat 7hi BhaatiJimi Chaatak Chaataki )rishit Vrishti Sarad Ritu S3aati '9*

    )aat Jaa.u Bali Be$i Nahaahoo Jo Man Bhaa" Madhur Ka+hhu Khaahoo&itu Samee# )ab Jaa.e.hu Bhai.aa Bha.i Badi Baar Jaa.i Bali Mai.aa '*Maatu Ba+han Suni -ti -nukoola Janu Saneh Surataru Ke &hoolaSukh Makarand Bhare Shriyamoola Nirakhi Raam Manu Bha"ar Na Bhoola '0

    !haram !hureen !haram Gati Jaanee Kahe.u Maatu San -ti Mridu Baanee&ita !eenh Mohi Kaanan Raajoo Janh Sab Bhaati Mor Bad Kaajoo '8-ayasu !ehi Mudit Man Maata Jehin Mud Man$al Kaanan JaataJani Saneh Bas !ara#ati Bhoren -anandu -mb -nu$rah )oren '2

    !oha Barash Chaaridas Bi#in Basi Kari &itu Ba+han &ramaan-a.i &aay &uni !ekhiha.u Manu Jani Karasi Malaan '9,

    Ba+han Bineet Madhur Ra$hubar Ke Sar Sam La$e Maatu /r Karake

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    17/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page !7 of 90

    Sahami Sookhi Suni Seetali Baanee Jimi Ja"aas &aren &aa"as &aanee '*Kahi Na Jaa.i Ka+hhu 1riday Bishaadoo Manahu Mri$ee Suni Kehari NaadooNayan Sajal )an )har )har Kaa#ee Maajahi Khaa.4 Meen Janu Maa#ee '0!hari !heeraju Sut Badanu Nihaaree Gada$ad Ba+han Kahati Mahataaree)aat &itahi )umh &raan &i.aa.re !ekhi Mudit Nit Charit )umhaare '8

    Raaju !en Kahu Subh !in Saadha Kahe.u Jaan Ban Kehin -#araadha)aat Sunaa"ahu Mohi Nidaanoo Ko !inakar Kul Bhaya.u Krisaanoo '2

    !ohaNirakhi Raam Rukh Sa+hi"asut Kaaranu Kahe.u Bu6aa.iSuni &rasan$u Rahi Mook Jimi !asa Barani Nahin Jaa.i '90

    Raakhi Na Saka.i Na Kahi Sak Jaahoo !uhoo Bhaanti /r !aarun !aahooLikhat Sudhaakar Gaa Likhi Raahoo Bidhi Gati Baam Sada Sab Kaahoo '*!haram Saneh /bhay Mati Gheree Bha.i Gati Saa# Chhu+hhundari KereeRaakha.u Sutahi Kara.u -nurodhoo !haramu Jaa.i -ru Bandhu Birodhoo '0Kaha.u Jaan Ban )au Badi 1aanee Sankat So+h Bibas Bha.i Raanee

    Bahuri Samu6i )iy !haramu Sayaanee Raamu Bharatu !o.u Sut Sam Jaanee '8Saral Subhaa.u Raam Mahataaree Bolee Ba+han !heer !hari Bhaaree)aat Jaa.u Bali Keenhehu Neeka &itu -ayasu Sab !haramak )eeka '2

    !ohaRaaju !en Kahi !eenh Banu Mohi Na So !ukh Lesu)umh Binu Bharatahi Bhoo#atihi &rajahi &ra+hand Kalesu '99

    Jaun Ke"al &itu -ayasu )aata )au Jani Jaahu Jaani Badi MaataJaun &itu Maatu Kahe.u Ban Jaana )au Kaanan Sat -"adh Samaana '*&itu Banade" Maatu Banade"ee Kha$ Mri$ Charan Saroruh Se"ee

    -ntahu /+hit Nri#ahi Bana"aasoo Bay Biloki 1iy 1o.i 1araasoo '0Badabhaa$ee Banu -"adh -bhaa$ee Jo Ra$hubans )ilak )umh )yaa$eeJaun Sut Kahaun San$ Mohi Lehoo )umhare 1riday 1o.i Sandehoo '8&oot &aram &riy )umh Sabahee Ke &raan &raan Ke Jee"an Jee Ke)e )umh Kahahu Maatu Ban Jaa.oo Main Suni Ba+han Baithi &a+hhitaa.oo '2

    !ohaYah Bi+haari Nahin Kara.u 1ath 5ooth Sanehu Badaa.iMaani Maatu Kar Naat Bali Surati Bisari Jani Jaa.i '98

    !e" &itar Sab )umhahi Gosaa.ee Raakhahu &alak Nayan Kee Naa.ee-"adhi -mbu &riy &arijan Meena )umh Karunaakar !haram !hureena '*

    -s Bi+haari So.i Karahu /#aa.ee Sabahi Ji.aa.t Jehin Bhen.tahu -a.eeJaahu Sukhen Banahi Bali Jaa.oo Kari -naath Jan &arijan Gaa.oo '0Sab Kar -aju Sukrit &hal Beeta Bhaya.u Karaal Kaalu Bi#areetaBahubidhi Bila#ati Charan La#ataanee &aram -bhaa$ini -a#uhi Jaanee '8!aarun !usah !aahu /r Byaa#a Barani Na Jaahin Bilaa# Kalaa#aRaam /thaa.i Maatu /r Laa.ee Kahi Mridu Ba+han Bahuri Samu6aa.ee '2

    !ohaSamaa+haar )ehi Samay Suni Seey /thee -kulaa.iJaa.i Saasu &ad Kamal Ju$ Bandi Baithi Siru Naa.i '9:

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    18/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page ! of 90

    !eenhi -sees Saasu Mridu Baanee -ti Sukumaari !ekhi -kulaaneeBaithi Namitamukh So+hati Seeta Roo# Raasi &ati &rem &uneeta '*Chalan Chahat Ban Jee"an Naathoo Kehi Sukritee San 1o.i.hi SaathooKee )anu &raan Ki Ke"al &raana Bidhi Karatabu Ka+hhu Jaa.i Na Jaana '0

    Chaaru Charan Nakh Lekhati !haranee Noo#ur Mukhar Madhur Kabi BaraneeManahu &rem Bas Binatee Karaheen 1amahi Seey &ad Jani &ariharaheen '8Manju Bilo+han Mo+hati Baaree Bolee !ekhi Raam Mahataaree)aat Sunahu Siy -ti Sukumaaree Saas Sasur &arijanahi &i.aa.ree '2

    !oha&ita Janak Bhoo#aal Mani Sasur Bhaanukul Bhaanu&ati Rabikul Kaira" Bi#in Bidhu Gun Roo# Nidhaanu '92

    Main &uni &utrabadhoo &riy &aa.ee Roo# Raasi Gun Seel Suhaa.eeNayan &utari Kari &reeti Badaa.ee Rakhe.u &raan Jaanakihin Laa.ee ;;*Kala#abeli Jimi Bahubidhi Laalee Seen+hi Saneh Salil &rati#aalee

    &hoolat &halat Bhaya.u Bidhi Baama Jaani Na Jaa.i Kaah &arinaama '0&alan$ &eeth )aji God 1indora Siy Na !eenh &a$u -"ani KathoraJi.a.namoori Jimi Jo$a"at Raha.oo !ee# Baati Nahin )aaran Kaha.oo '8So.i Siy Chalan Chahati Ban Saatha -ayasu Kaah 1o.i Ra$hunaathaChand Kiran Ras Rasik Chakoree Rabi Rukh Nayan Saka.i Kimi Joree '2

    !ohaKari Kehari Nisi+har Charahin !usht Jantu Ban BhooriBish Baatika Ki Soh Sut Subha$ Sajee"ani Moori '9 &-R) (8 O> )14R)Y

    7N! O> &-R) 0 O> N4N7

    Koti Manoj Lajaa"anihaare Sumukhi Kahahu Ko -ahin )umhaareSuni Sanehamay Manjul Baanee Saku+hee Siy Man Mahu Musukaanee '*)inhahi Biloki Bilakati !haranee !uhu Sako+h Saku+hati BarabaraneeSaku+hi Sa#rem Baal Mri$ Nayanee Bolee Madhur Ba+han &ikabayanee '0Sahaj Subhaay Subha$ )an Gore Naamu Lakhanu La$hu !e"ar MoreBahuri Badanu Bidhu -n+hal !aankee &iy )an Chita.i Bhaunh Kari Baankee '8Khanjan Manju )iree+hhe Nayanani Nij &ati Kahe.u )inhahi Siy SayaniBha.een Mudit Sab Graam Badhooteen Rankanh Raay Raasi Janu Looteen '2

    !oha-ti Sa#rem Siy &aay &ari Bahubidhi !ehin -seesSada Sohaa$ini 1ohu )umh Jab La$i Mahi -hi Sees '((:

    &aarabatee Sam &ati#riy 1ohoo !e"i Na 1am &ar Chhaadab Chhohoo&uni &uni Binay Kari.a Kar Joree Jaun 7hi Maara$ &hiri.a Bahoree '*!arasanu !eb Jani Nij !aasee Lakheen Seey Sab &rem &i.aa.seeMadhur Ba+han Kahi Kahi &aritosheen Janu Kumudineen Kaumudeen &osheen'8)abahin Lakhan Ra$hubar Rukh Jaanee &oo+hhe.u Ma$u Lo$anhi Mridu BaaneeSunat Naari Nar Bha.e !ukhaaree &ulakit Gaat Bilo+han Baaree '2

    Mita Modu Man Bha.e Maleene Bidhi Nidhi !eenh Let Janu ChheeneSamu6i Karam Gati !heeraju Keenha Sodhi Su$am Ma$u )inh Kahi !eenha '(=

    !ohaLakhan Jaanakee Sahit )ab Ga"anu Keenh Ra$hunaath&here Sab &riy Ba+han Kahi Li.e Laa.i Man Saath '((2

    &hirat Naari Nar -ti &a+hhitaaheen !ai.a.hin !oshu !ehin Man MaaheenSahit Bishaad &arasa#ar Kahaheen Bidhi Karatab /late Sab -haheen '*

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    35/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 35 of 90

    Ni#at Nirakus Nithur Nisankoo Jehin Sasi Keenh Saruj SakalankooRookh Kala#ataru Saa$aru Khaara )ehin &atha.e Ban Raaj Kumaara '0Jaun &ai 4nhahi !eenh Banabaasoo Keenh Baadi Bidhi Bho$ Bilaasoo-e Bi+harahin Ma$ Binu &adatraana Ra+he Baadi Bidhi Baahan Naana '8-e Mahi &arahin !aasi Kus &aata Subha$ Sej Kat Srijat Bidhaata

    )arubar Baas 4nhahi Bidhi !eenha !ha"al !haam Ra+hi Ra+hi Shramu Keenha'2

    !ohaJaun -e Muni &at !har Jatil Sundar Suthi SukumaarBibidh Bhaanti Bhooshan Basan Baadi Ki.e Karataar '((tihaa,Sok Ne$aare"u Sa*ahi Kar, Nij !i#yaan rakaa, -.24

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    46/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 46 of 90

    )el Naa" Bhari Nri# )anu Raakha !oot Bolaa.i Bahuri -s Bhaakha!haa"ahu Be$i Bharat &ahin Jaahoo Nri# Sudhi Katahun Kahahu Jani Kaahoo '*-etane.i Kahehu Bharat San Jaa.ee Gur Bolaa.i &athaya.u !o.u Bhaa.ee

    Suni Muni -ayasu !ha"an !haa.e Chale Be$ Bar Baaji Lajaa.e '0-narathu -"adh -rambhe.u Jab )en Kusa$un 1ohin Bharat Kahun )ab )en!ekhahin Raati Bhayaanak Sa#ana Jaa$i Karahin Katu Koti Kala#ana '8Bi#r Je"aa.in !ehi !in !aana Si" -bhishek Karahin Bidhi NaanaMaa$ahin 1riday Mahes Manaa.ee Kusal Maatu &itu &arijan Bhaa.ee '2

    Doha, Aehi !ihi Sohat !harat Man, Dhaa$an ahunhe Aa"i,Gur Anuaaan Shra$an Suni, Cha&e Ganeu Manaa"i, -.25

    Chale Sameer Be$ 1ay 1aanke Naadhat Sarit Sail Ban Baanke1riday So+hu Bad Ka+hhu Na Sohaa.ee -s Jaanahin Jiy Jaa.u /daa.ee '*

    -ek Nimesh Barash Sam Jaa.ee -ehi Bidhi Bharat Na$ar Ni.a.raa.ee-sa$un 1ohi Na$ar &aithaara Ratahin Kubhaanti Kukhet Karaara '0Khar Si.aa.r Bolahin &ratikoola Suni Suni 1o.i Bharat Man SoolaShreehat Sar Sarita Ban Baa$a Na$aru Biseshi Bhayaa"anu Laa$a '8Kha$ Mri$ 1ay Gay Jaahin Na Jo.e Raam Biyo$ Kuro$ Bi$o.eNa$ar Naari Nar Ni#at !ukharee Manahu Sabanhi Sab Sam#ati 1aaree '2

    Doha, urajan Mi&ahin Na Kahahin Kahhu, Ga$ahin 'ohaarahin'aahin,

    !harat Kua& oohhi Na Sakahin, !hay !iha Man Maahin, -.26

    1aat Baat Nahin Jaa.i Nihaaree Janu &ur !anh !isi Laa$i !a"aaree-a"at Sut Suni Kaikay Nandini 1arashee Rabikul Jalaruh Chandini '*Saji -aratee Mudit /thi !haa.ee !3aarehin Bhenti Bha"an Le.i -a.eeBharat !ukhit &ari"aaru Nihaara Maanahu )uhin Banaj Banu Maara '0Kaike.ee 1arashit -ehi Bhaantee Manahu Mudit !a" Laa.i KiraateeSutahi Saso+h !ekhi Manu Maaren &oo+hhati Naihar Kusal 1amaaren '8Sakal Kusal Kahi Bharat Sunaa.ee &oo+hhee Nij Kul Kusal Bhalaa.eeKahu Kanh )aat Kanha Sab Maata Kanh Siy Raam Lakhan &riy Bhraata '2

    Doha, Suni Sut !ahan Saneha%ay, Kapat Neer !hari Nain,!harat Shra$an Man Soo& Sa%, aapini !o&ee !ain, -.27

    )at Baat Main Sakal Sa"aaree Bhai Manthara Sahaay Bi+haareeKa+hhuk Kaaj Bidhi Bee+h Bi$aare.u Bhoo#ati Sura#ati &ur &a$u !haare.u '*Sunat Bharatu Bha.e Bibas Bishaada Janu Sahame.u Kari Kehari Naada)aat )aat 1aa )aat &ukssree &are Bhoomital Byaakul Bhaaree '0Chalat Na !ekhan &aaya.un )ohee )at Na Raamahi Saun#ehu MoheeBahuri !heer !hari /the Sambhaaree Kahu &itu Maran 1etu Mahataaree '8Suni Sut Ba+han Kahati Kaike.ee Maramu &aan+hhi Janu Maahur !e.ee-adihu )en Sab -a#ani Karanee Kutil Kathor Mudit Man Baranee '2

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    47/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 47 of 90

    Doha, !haratahi !iare"u itu Maran, Sunat Raa% !an Gaunu,Hetu Apanapa"u 'aani 'iy, Thakit Rahe Dhari Maunu, -.48

    Bikal Biloki Sutahi Samu6aa"ati Manahu Jare &ar Lonu La$aa"ati

    )aat Raa.u Nahin So+hai Jo$oo Bida.i Sukrit Jasu Keenhe.u Bho$oo '*Jee"at Sakal Jaman &hal &aa.e -nt -mara#ati Sadan Sidhaa.e-s -numaani So+h &ariharahoo Sahit Samaaj Raaj &ur Karahoo '0Suni Suthi Sahame.u Raaj Kumaaroo &aake Chhat Janu Laa$ -n$aaroo!heeraj !hari Bhari Lehin /saasa &aa#ini Sabahi Bhaanti Kul Naasa '8Jaun &ain Kuru+hi Rahee -ti )ohee Janamat Kaahe Na Maare Mohee&ed Kaati )ain &aala.u Seen+ha Meen Ji.a.n Niti Baari /lee+ha '2

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    48/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 4 of 90

    Doha, Han !anu Daarathu 'anaku, Raa% 3akhan Se !haa"i,'ananee Toon 'ananee !ha"ee, !ihi San Kahhu Na !aaa"i, -.4.

    Jab )ain Kumati Kumat Jiy )haya.oo Khand Khand 1o.i 1riday Na Gaya.ooBar Maa$at Man Bha.i Nahin &eera Gari Na Jeeh Muh &are.u Na Keera '*Bhoo# &rateeti )ori Kimi Keenhee Maran Kaal Bidhi Mati 1ari LeenheeBidhihu Na Naari 1riday Gati Jaanee Sakal Ka#at -$h -"a$un Khaanee '0Saral Suseel !haram Rat Raa.oo So Kimi Jaanai )eey Subhaa.oo-s Ko Jee" Jantu Ja$ Maaheen Jehi Ra$hunaath &raan &riy Naaheen '8Bhe -ti -hit Raamu )e.u )ohee Ko )oo -hasi Saty Kahu MoheeJo 1asi So 1asi Munh Masi Laa.ee -ankhi Ot /thi Baithahi Jaa.ee '2

    Doha, Raa% !irohee Hriay Ten, ra#at Keenh !ihi Mohi,Mo Sa%aan Ko aatakee, !aai Kaha"un Kahhu Tohi, -.4/

    Suni Satru$hun Maatu Kutilaa.ee Jarahin Gaat Ris Ka+hhu Na Basaa.ee)ehi -"asar Kubaree )anh -a.ee Basan Bibhooshan Bibidh Banaa.ee '*Lakhi Ris Bhare.u Lakhan La$hu Bhaa.ee Barat -nal Ghrit -ahuti &aa.ee1uma$i Laat )aki Koobar Maara &ari Muh Bhar Mahi Karat &ukaara '0Koobar )oote.u &hoot Ka#aaroo !alit !asan Mukh Rudhir &ra+haaroo-ah !a.i.a Main Kaah Nasaa"a Karat Neek &halu -na.i.s &aa"a '8Suni Ri#uhan Lakhi Nakh Sikh Khotee La$e Ghaseetan !hari !hari 5onteeBharat !ayaanidhi !eenhi Chhadaa.ee Kausalya &ahin Ge !o.u Bhaa.ee '2

    Doha, Ma&in !aan !i*aran !ika&, Kri Sareer Dukh !haar,

    Kanak Ka&ap !ar !e&i !an, Maanahu Hanee Tuaar, -.40

    Bharatahi !ekhi Maatu /thi !haa.ee Mura+hhit -"ani &aree 5an.i -a.ee!ekhat Bharatu Bikal Bha.e Bhaaree &are Charan )an !asa Bisaaree '*Maatu )aat Kanh !ehi !ekhaa.ee Kanh Siy Raamu Lakhanu !o.u Bhaa.eeKaika.i Kat Janami Ja$ Maa6a Jaun Janami )a Bha.i Kahe Na Baan6a '0Kul Kalanku Jehin Janame.u Mohee -#ajas Bhaajan &riyajan !roheeKo )ibhu"an Mohi Saris -bhaa$ee Gati -si )ori Maatu Jehi Laa$ee '8&itu Sura#ur Ban Ra$hubar Ketoo Main Ke"al Sab -narath 1etoo!hi$ Mohi Bhaya.un Benu Ban -a$ee !usah !aah !ukh !ooshan Bhaa$ee '2

    Doha, Maatu !harat Ke !ahan Mriu, Suni uni +thee Sa%*haari,3i"e +thaa"i 3a#aa"i +r, 3ohan Mohati !aari, -.41

    Saral Subhaay Maay 1iy Laa.e -ti 1it Manahu Raam &hiri -a.eBhentae.u Bahuri Lakhan La$hu Bhaa.ee Soku Sanehu Na 1riday Samaa.ee '*!ekhi Subhaa.u Kahat Sabu Ko.ee Raam Maatu -s Kaahe Na 1o.eeMaata Bharatu God Baithaare -ansu &on+hhi Mridu Ba+han /+haare '0-jahu Ba+h+hh Bali !heeraj !harahoo Kusama.u Samu6i Sok &ariharahooJani Maanahu 1iy 1aani Galaanee Kaal Karam Gati -$hatit Jaanee '8

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    49/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 49 of 90

    Kaahuhi !osu !ehu Jani )aata Bhaa Mohi Sab Bidhi Baam BidhaataJo -etehun !ukh Mohi Ji.aa."a -jahu Ko Jaana.i Kaa )ehi Bhaa"a '2

    Doha, itu Aaya !hoohan !aan, Taat Taje Ra#hu*eer,!ia%a"u Harahu Na Hriay Kahhu, ahire !a&aka& Cheer, -.42

    Mukh &rasann Man Ran$ Na Roshoo Sab Kar Sab Bidhi Kari &aritoshooChale Bi#in Suni Siy San$ Laa$ee Raha.i Na Raam Charan -nuraa$ee '*Sunatahin Lakhanu Chale /thi Saatha Rahahin Na Jatan Ki.e Ra$hunaatha)ab Ra$hu#ati Sabahee Siru Naa.ee Chale San$ Siy -ru La$hu Bhaa.ee ';0Raamu Lakhanu Siy Banahi Sidhaa.e Ga.i.un Na San$ Na &raan &athaa.eYahu Sabu Bhaa 4nh -akhinh -a$en )a.u Na )aja )anu Jee" -bhaa$en '8Mohi Na Laaj Nij Nehu Nihaaree Raam Saris Sut Main MahataareeJi.e Marai Bhal Bhoo#ati Jaana Mor 1riday Sat Kulis Samaana '2

    Doha, Kaua&ya Ke !ahan Suni, !harat Sahit Rani$aau,

    !yaaku& !i&apat Raaja#rih, Maanahu Sok Ne$aau, -.44

    Bila#ahin Bikal Bharat !o.u Bhaa.ee Kausalyaan Li.e 1riday La$aa.eeBhaanti -nek Bharatu Samu6aa.e Kahi Bibekamay Ba+han Sunaa.e '*Bharatahu Maatu Sakal Samu6aa.ee Kahi &uraan Shruti Katha Suhaa.eeChhal Biheen Su+hi Saral Subaanee Bole Bharat Jori Ju$ &aanee '0Je -$h Maatu &ita Sut Maaren Gaa.i Goth Mahisur &ur JaarenJe -$h )iy Baalak Badh Keenhen Meet Mahee#ati Maahur !eenhen '8Je &aatak /#a#aatak -haheen Karam Ba+han Man Bha" Kabi Kahaheen)e &aatak Mohi 1ohun Bidhaata Jaun Yahu 1o.i Mor Mat Maata '2

    Doha, 'e arihari Hari Har Charan, !hajahin !hoota#an Ghor,Tehi Ka"i Gati Mohi De"u !ihi, 'aun 'ananee Mat Mor, -.45

    Be+hahin Bedu !haramu !uhi Leheen &isun &araay &aa# Kahi !eheenKa#atee Kutil Kalah &riy Krodhee Bed Bidoohsak Bis3 Birodhee '*Loobhee Lam#at Lolu#a+haara Je )aakahin &aradhanu &aradaara&aa"aun Main )inh Kai Gati Ghora Jaun Jananee Yahu Sammat Mora '0Je Nahin Saadhusan$ -nuraa$e &aramaarath &ath Bimukh -bhaa$eJe Na Bhajahin 1ari Nar )anu &aa.ee Jinhahi Na 1ari 1ar Sujasu Sohaa.ee '8)aji Shruti#anthu Baam &ath Chalaheen Ban+hak Bira+hi Besh Ja$u Chhalaheen)inh Kai Gati Mohi Sankar !e.oo Jananee Jaun Yahu Jaanaun Bhe.oo '2

    Doha, Maatu !harat Ke !ahan Suni, Saanhe Sara& Sunhaay,Kahati Raa% riy Taat Tu%h, Saa !ahan Man Kaay, -.46

    Raam &ranahu )en &raan )umhaare )umh Ra$u#atihi &raanahu )en &yaareBidhu Bish Cha"ai Sra"ai 1imu -a$ee 1o.i Bari+har Baari Biraa$ee '*Bha.e Gyaanu Baru Mitai Na Mohoo )umh Raaamahi &ratikool Na 1ohooMat )umhaar Yahu Jo Ja$ Kahaheen So Sa#anehu Sukh Su$ati Na Lahaheen '0-s Kahi Maatu Bharatu 1i.e Laa.e )han &ay Sra"ahin Nayan Jal Chhaa.e

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    50/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 50 of 90

    Karat Bilaa# Bahut -ehi Bhaantee Baithehin Beeti Ga.ee Sab Raatee '8Baamade.u Basishth )ab -a.e Sa+hi" Mahaajan Sakal Bolaa.eMuni Bahu Bhaaanti Bharat /#adese Kahi &aramaarath Ba+han Sudese '2

    Doha, Taat Hriay Dheeraju Dharahu, Karahu 'o A$aar Aaju,

    +the !harat Gur !ahan Suni, Karan Kahe"u Sa*u Saaju, -.47

    Nri# )anu Bed Bidit -nha"aa"a &aram Bi+hitr Bimaanu Banaa"aGahi &ad Bharat Maatu Sab Raakhee Raheen Raani !arasan -bhilaashee '*Chandan -$ar Bhaar Bahu -a.e -mit -nek Su$andh Suhaa.eSaraju )eer Ra+hi Chita Banaa.ee Janu Sura#ur So#aan Suhaa.ee '0-ehu Bidhi !aah Kriya Sab Keenhee Bidhi"at Nhaa.i )ilaanjali !eenheeSodhi Sumriti Sab Bed &uraana Keenh Bharat !asa$aat Bidhaana '8Janh Jas Munibar -ayasu !eenha )anh )as Sahas Bhaanti Sabu KeenhaBha.e Bisuddh !i.e Sab !aana !henu Baaji Gaj Baahan Naana '2

    Doha, Sin#haaan !hoohan !aan, Ann Dharani Dhan Dhaa%,Di"e !harat 3ahi !hoo%iur, !he aripooran Kaa%, -.58

    &itu 1it Bharat Keenhi Jasi Karanee So Mukh Laakh Jaa.i Nahin BaraneeSudinu Sodhi Munibar )ab -a.e Sa+hi" Mahaajan Sakal Bolaa.e '*Baithe Raajasabha Sab Jaa.ee &atha.e Boli Bharat !o.u Bhaa.eeBharatu Basishth Nikat Baithaare Neeti !haramamay Ba+han /+haare '0&ratham Katha Sab Munibar Baranee Kaika.i Kutil Keenhi Jasi KaraneeBhoo# !haramubratu Saty Saraaha Jehin )anu &arihari &remu Nibaaha '8Kahat Raam Gun Seel Subhaa.oo Sajal Nayan &ulake.u Muniraa.ooBahuri Lakhan Siy &reeti Bakhaanee Sok Saneh Ma$an Muni Gyaanee '2

    Doha, Sunahu !harat !haa$ee ra*a&, !i&akhi Kahe"u Muninaath,

    Haani 3aa*hu 'ee$anu Maranu, 'au Apajau !ihi Haath, -.5.

    -s Bi+hari Kehi !e.i.a !osoo Byarath Kaahi &ar Keeji.a Rosoo)aat Bi+haaru Karahu Man Maaheen So+h Jo$ !asarathu Nri# Naaheen '*So+hi.a Bi#r Jo Bed Biheena )aji Nij !haramu Bishay LayaleenaSo+hi.a Nri#ati Jo Neeti Na Jaana Jehi Na &raja &riy &raan Samaana '0So+hi.a Bayasu Kri#an !hana"aanoo Jo Na -tithi Si" Bha$ati SujaanooSo+hi.a Soodru Bi#r -"amaanee Mukhur Maan &riy Gyaan Gumaanee '8So+hi.a &uni &ati Ban+hak Naaree Kutil Kalaha#riy 4+h+hhaa+haaree

    So+hi.a Batu Nij Bratu &arihara.ee Jo Nahin Gur -ayasu -nusara.ee '2

    Doha, Sohi"a Grihee 'o Moh !a, Kara"i Kara% ath Tyaa#,Sohi"a 'atee rapanh Rat, !i#at !i*ek !iraa#, -.5/

    Baikhaanas So.i So+hai Jo$oo )a#u Bihaa.i Jehi Bhaa"a.i Bho$ooSo+hi.a &isun -kaaran Krodhee Janani Janak Gur Bandhu Birodhee '*Sab Bidhi So+hi.a &ar -#akaaree Nij )anu &oshak Niraday Bhaaree

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    51/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 5! of 90

    So+haneey Sabaheen Bidhi So.ee Jo Na Chhaadi Chhalu 1ari Jan 1o.ee '0So+haneey Nahin Kosal Raa.oo Bhua"an Chaaridas &ra$at &rabhaa.ooBhaya.u Na -ha.i Na -b 1onihaara Bhoo# Bharat Jas &ita )umhaara '8Bidhi 1ari 1aru Sura#ati !isinaatha Baranahin Sab !asarath Gun Gaatha ':

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    52/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 52 of 90

    Doha, Kahahu Taat Kehi !haanti Ko"u, Karihi !aaa"ee Taau,Raa% 3akhan Tu%h Satruhan, Sari Su"a"n Suhi 'aau, -.50

    Sab &rakaar Bhoo#ati Badabhaa$ee Baadi Bishaadu Kari.a )ehi Laa$eeYah Suni Samu6i So+hu &ariharahoo Sir !hari Raaj Rajaayasu Karahoo '*Raay Raaja#adu )uh Kahu !eenha &ita Ba+hanu &hur Chaahi.a Keenha)aje Raamu Jehin Ba+hanahi Laa$ee )anu &arihare.u Raam Birhaa$ee '0Nri#ahi Ba+han &riy Nahin &riy &raana Karahu )aat &itu Ba+han &ra"aanaKarahu Sees !hari Bhoo# Rajaa.ee 1a.i )umh Kanh Sab Bhaanti Bhalaa.ee '8&arasuraam &itu -$ya Raakhee Maaree Maatu Lok Sab Saakhee)anay Jajaatihi Jaubanu !aya.oo &itu -$ya -$h -jasu Na Bhaya.oo '2

    Doha, Anuhit +hit !ihaaru Taji, 'e aa&ahin itu !ain,Te !haajan Sukh Suja Ke, !aahin A%arapati Ai"n, -.51

    -"asi Nares Ba+han &hur Karahoo &aalahu &raja Soku &ariharahooSura#ur Nri#u &aa.i.hi &aritoshoo )umh Kahu Sukritu Sujasu Nahin !oshoo '*Bed Bidit Sammat Sabahee Kaa Jehi &itu !e.i So &aa"a.i )eekaKarahu Raaju &ariharahu Galaanee Manahu Mor Ba+han 1it Jaanee '0Suni Sukhu Lahab Raam Baideheen -nu+hit Kahab Na &andit KeheenKausalyaadi Sakal Mahataareen )e.u &raja Sukh 1ohin Sukhaareen '8&aram )umhaar Raam Kar Jaanahi So Sab Bidhi )umh San Bhal ManihiSaun#ehu Raaju Raam Ke -a.e Se"a Karehu Saneh Suhaa.e '2

    Doha, Keeji"a Gur Aayau A$ai, Kahahin Sahi$ Kar 'ori,

    Ra#hupati Aa"e +hit 'a, Ta Ta* Kara* !ahori, -.52

    Kausalya !hari !heeraju Kaha.ee &oot &athy Gur -ayasu -ha.eeSo -adari.a Kari.a 1it Maanaee )aji.a Bishadu Kaal Gati Jaanaee '*Ban Ra$hu#ati Sura#ati Naranaahoo )umh -ehi Bhaanti )aat Kadaraahoo&arijan &raja Sa+hi" Sab -mba )umhahee Sut Sab Kanh -"alamba '0Lakhi Bidhi Baam Kaalu Kathinaa.ee !heeraju !harahu Maatu Bali Jaa.eeSir !hari Gur -ayasu -nusarahoo &raja &aali &arijan !ukhu 1arahoo '8Gur Ke Ba+han Sa+hi" -bhinandanu Sune Bharat 1iy 1it Janu ChandanuSunee Bahori Maatu Mridu Baanee Seel Saneh Saral Ras Saanee '2

    Chhn: Saanee Sara& Ra Maatu !aanee, Suni !haratu !yaaku& !ha"e,

    3ohan Saroruh Sra$at Seenhat, !irah +r Ankur Na"e,So Daa Dekhat Sa%ay Tehi, !iaree Sa*ahi Suhi Deh Kee,Tu&aee Saraahat Saka& Saaar, See$ Sahaj Saneh Kee,

    Sorth: !haratu Ka%a& Kar 'ori, Dheer Dhuranhar Dheer Dhari,!ahan A%i"a 'anu !ori, Det +hit +ttar Sa*ahi, -.54

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    53/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 53 of 90

    ART .6 O? TH>RTY

    Mohi /#adesu !eenh Guru Neeka &raja Sa+hi" Sammat Sabahee KaaMaatu /+hit !hari -ayasu !eenha -"asi Sees !hari Chaaha.un Keenha

    Guru &itu Maatu S3aami 1it Baanee Suni Man Mudit Kari.a Bhali Jaanee/+hit Ki -nu+hit Ki.e Bi+haaroo !haramu Jaa.i Sir &aatak Bhaaroo '0)umh )au !ehu Saral Sikh So.ee Jo -a+harat Mor Bhal 1o.eeJadya#i Yah Samu6at 1a.un Neeken )ada#i 1ot &aritoshu Na Jee Ken-b )umh Binay Mori Suni Lehoo Mohi -nuharat Sikhaa"anu !ehooOotaru !e.u Chhamab -#araadhoo !ukhit !osh Gun Ganahin Na Saadhoo '2

    Doha, itu Surapur Siy Raa%u !an, Karan Kahahu Mohi Raaju,Aehi Ten 'aanahu Mor Hit, Kai Aapan !a Kaaju, -.55

    1it 1amaar Siya#ati Se"akaa.ee So 1ari Leenh Maatu Kutilaa.ee

    Main -numaani !eekh Man Maaheen -an /#aay Mor 1it NaaheenSok Samaaju Raaju Kehi Lekhen Lakhan Raam Siy Bimu &ad !ekhenBaadi Basan Binu Bhooshan Bhaaroo Baadi Birati Binu Brahm Bi+haaroo '0Saruj Sareer Baadi Bahu Bho$a Binu 1aribha$ati Jaay Ja# Jo$aJaay Jee" Binu !eh Suhaa.ee Baadi Mor Sabu Binu Ra$huraa.eeJaa.un Raam &ahin -ayasu !ehoo -ekahin -ank Mor 1it -ehooMohi Nri# Kari Bhal -a#an Chahahoo So.u Saneh Jadata Bas Kahahoo '2

    Doha, Kaike"ee Su"a Kuti&a%ati, Raa% !i%ukh Gata&aaj,Tu%h Chaahat Sukhu Moha*a, Mohi Se Aha% Ken Raaj, -.56

    Kaha.u Saa+hu Sab Suni &ati.aa.hoo Chaahi.a !haramaseel NaranaahooMohi Raaju 1athi !e.i.hahu Jabaheen Rasa Rasaatal Ja.i.hi )abaheenMohi Samaan Ko &aa# Ni"aasoo Jehi La$i Seey Raam BanabaasooRaay Raam Kahu Kaananu !eenaha Bi+hhurat Gamanu -mara#ur Keenha '0Main Sath Sab -narath Kar 1etoo Baith Baat Sab Suna.un Sa+hetooBinu Ra$hubeer Biloki -baasoo Rahe &raan Sahi Ja$ /#ahaasooRaam &uneet Bishay Ras Rookhe Lolu# Bhoomi Bho$ Ke BhookheKanh La$i Kahaun 1riday Kathinaa.ee Nidari Kulisu Jehin Lahee Badaa.ee '

    Doha, Kaaran Ten Kaaraju Kathin, Ho"i Dou Nahin Mor,Ku&i Athi Ten +pa& Ten, 3oh Karaa& Kathor, -.57

    Kaike.ee Bha" )anu -nuraa$e &aa"ar &raan -$haa.i -bhaa$eJaun &riy Birah &raan &riy Laa$e !ekhab Sunab Bahut -b -a$eLakhan Raam Siy Kahu Banu !eenha &atha.i -mara#ur &ati 1it KeenhaLeenh Bidha"a#an -#ajasu -a#oo !eenhe.u &rajahi Soku Santaa#oo '0Mohi !eenh Sukhu Sujasu Suraajoo Keenh Kaike.een Sab Kar Kaajoo-ehi )en Mor Kaah -b Neeka )ehi &ar !en Kahahu )umh )eekaKaike.i Jathar Janami Ja$ Maaheen Yah Mohi Kanh Ka+hhu -nu+hit NaaheenMori Baat Sab Bidhihin Banaa.ee &raja &aan+h Kat Karahu Sahaa.ee '2

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    54/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 54 of 90

    Doha, Grah Graheet uni !aat !a, Tehi uni !eehhee Maar,Tehi i"aa"i"a !aarunee, Kahahu Kaah +phaar, -.68

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    55/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 55 of 90

    Kaika.i Su.a.n Jo$u Ja$ Jo.ee Chatur Biran+hi !eenh Mohi So.ee!asarath )anay Raam La$hu Bhaa.ee !eenhi Mohi Bidhi Baadi Badaa.ee)umh Sab Kahahu Kadhaa"an )eeka Raay Rajaayasu Sab Kanh Neeka

    /taru !e.u Kehi Bidhi Kehi Kehee Kahahu Sukhen Jatha Ru+hi Jehee '0Mohi Kumaatu Samet Bihaa.ee Kahahu Kahihi Ke Keenh Bhalaa.eeMo Binu Ko Sa+haraa+har Maaheen Jehi Siy Raamu &raan &riy Naaheen&aram 1aani Sab Kanh Bad Laahoo -dinu Mor Nahin !ooshan KaahooSansay Seel &rem Bas -hahoo Sabu.i /+hit Sab Jo Ka+hhu Kahahoo '2

    Doha, Raa% Maatu Suthi Sara& Chit, Mo ar re%u !iehi,Kaha"i Su*haay Saneh !a, Mori Deenata Dekhi, -.6.

    Gur Bibek Saa$ar Ja$u Jaana Jinhahi Bis3 Kar Badar SamaanaMo Kanh )ilak Saaj Saj So.oo Bha.en Bidhi Bimukh Bimukh Sabu Ko.oo

    &arihari Raamu Seey Ja$ Maaheen Ko.u Na Kahihi Mor Mat NaaheenSo Main Sunab Sahab Sukhu Maanee -ntahun Kee+h )anha Janh &aanee '0!aru Na Mohi Ja$ Kahihi Ki &o+hoo &aralokahu Kar Naahin So+hoo-eka.i /r Bas !usah !a"aaree Mohi La$i Bhe Siy Raamu !ukhaareeJee"an Laahu Lakhan Bhal &aa"a Sabu )aji Raam Charan Manu Laa"aMor Janam Ra$hubar Ban Laa$ee 5ooth Kaah &a+hhitaa.u -bhaa$ee '2Doha, Aapani Daarun Deenata, Kaha"u Sa*ahi Siru Naa"i,

    Dekhen !inu Ra#hunaath a, 'iy Kai 'arani Na 'aa"i, -.6/

    -an /#aay Mohi Nahin Soo6a Ko Jiy Kai Ra$hubar Binu Boo6a

    -ekahin -ank 4ha.i Man Maaheen &raatakaal Chaliha.u &rabhu &aaheenJadya#i Main -nabhal -#araadhee Bhai Mohi Kaaran Sakal /#aadhee)ada#i Saran Sanamukh Mohi !ekhee Chhami Sab Karihahin Kri#a Bishekhee'0Seel Saku+h Suthi Saral Subhaa.oo Kri#a Saneh Sadan Ra$huraa.oo-rihuk -nabhal Keenh Na Raama Main Sisu Se"ak Jadya#i Baama)umh &ai &aan+h Mor Bhal Maanee -ayasu -asish !ehu SubaaneeJehin Suni Binay Mohi Janu Jaanee -a"ahin Bahuri Ramu Rajadhaanee '2

    Doha, 'ayapi 'ana%u Ku%aatu Ten, Main Sathu Saa Sao,Aapan 'aani Na Tyaa#ihahin, Mohi Ra#hu*eer !haro, -.60

    Bharart Ba+han Sab Kanh &riy Laa$e Raam Saneh Sudha Janu &aa$eLo$ Biyo$ Bisham !ukh !aa$e Mantr Sabeej Sunat Janu Jaa$eMaatu Sa+hi" Gur &ur Nar Naaree Sakal Saneh Bikal Bha.e BhaareeBharatahi Kahahin Saraahi Saraahee Raam &rem Moorati )anu -ahee '0)aat Bharat -s Kahe Na Kahahoo &raan Samaan Raam &riy -hahooJo &aa"aru -#anee Jadataa.een )umhahi Su$aa.i Maatu Kutilaa.eenSo Sathu Kotik &urush Sameta Basihi Kala# Sat Narak Niketa-hi -$h -"a$un Nahin Mani Gaha.ee 1ara.i Garal !ukh !aarid !aha.ee '2

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    56/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 56 of 90

    Doha, A$ai Cha&i"a !an Raa%u 'anh, !harat Mantr !ha& Keenh,Sok Sinhu !ooat Sa*ahi, Tu%h A$a&a%*anu Deenh, -.61

    Bhaa Sab Ken Man Modu Na )hora Janu Ghan !huni Suni Chaatak Mora

    Chalat &raat Lakhi Nirana.u Neeke Bharatu &raan &riy Bhe Sabahee KeMunihi Bandi Bharatahi Siru Naa.ee Chale Sakal Sab Bida Karaa.ee!hany Bharat Jee"anu Ja$ Maaheen Seelu Sanehu Saraahat Jaaheen '0Kahahin &arasa#ar Bhaa Bad Kaajoo Sakal Chalai Kar Saajahin SaajooJehi Raakhahin Rahu Ghar Rakha"aaree So Jaana.i Janu Garadan MaareeKo.u Kah Rahan Kahi.a Nahin Kaajoo Ko Na Chaha.i Ja$ Jee"an Laahoo

    Doha, 'ara"u So Sa%pati Saan Sukhu, Suhra Maatu itu !haa"i,Sana%ukh Hot 'o Raa% a, Karai Na Saha Sahaa"i, -.62

    Ghar Ghar Saajahin Baahan Naana 1arashu 1riday &arabhaat &ayaana

    Bharat Jaa.i Ghar Keenh Bi+haaroo Na$aru Baaji Gaj Bha"an BhandaarooSam#ati Sab Ra$hu#ati Kai -ahee Jaun Binu Jatan Chalaun )aji )aahee)au &arinaam Na Mori Bhalaa.ee &aa# Siromani Saa.i !ohaa.ee '0Kara.i S3aami 1it Se"aku So.ee !ooshan Koti !e.i Kin Ko.ee-s Bi+haari Su+hi Se"ak Bole Je Sa#anehun Nij !haram Na !oleKahi Sabu Maramu !haramu Bhal Bhaakha Jo Jehi Laayak So )ehin RaakhaKari Sabu Jatanu Raakhi Rakha"aare Raam Maatu &ahin Bharatu Sidhaare '2Doha, Aarat 'ananee 'aani Sa*, !harat Saneh Sujaan,

    Kahe"u !anaa$an aa&akeen, Sajan Sukhaaan 'aan, -.64

    Chakk Chakki Jimi &ur Nar Naaree Chahat &raat /r -arat BhaareeJaa$at Sab Nisi Bhaya.u Bihaana Bharat Bolaa.e Sa+hi" SujaanaKahe.u Lehu Sab )ilak Samaajoo Banahin !eb Muni Raamahi RaajooBe$i Chalahu Suni Sa+hi" Johaare )urat )ura$ Rath Naa$ Sa"aare '0-rundhatee -ru -$ini Samaa.oo Rath Chadhi Chale &ratham Muniraa.ooBi#r Brind Chadhi Baahan Naana Chale Sakal )a# )ej NidhaanaNa$ar Lo$ Sab Saji Saji Jaana Chitrakoot Kanh Keenh &ayaanaSibika Subha$ Na Jaahin Bakhaanee Chadhi Chadhi Chalat Bha.een Sab Raanee'2

    Doha, Sau%pi Na#ar Suhi Se$akani, Saaar Saka& Cha&aa"i,

    Su%iri Raa% Siy Charan Ta*, Cha&e !harat Do"u !haa"i, -.65

    Raam !aras Bas Sab Nar Naaree Janu Kari Karini Chale )aki BaareeBan Siy Raamu Samu6i Man Maaheen Saanuj Bharat &ayaadehin Jaaheen!ekhi Sanehu Lo$ -nuraa$e /tari Chale 1ay Gay Rath )yaa$eJaa.i Samee# Raakhi Nij !olee Raam Maatu Mridu Baanee Bolee '0)aat Chadhahu Rath Bali Mahataaree 1o.i.hi &riy &ari"aaru !ukhaaree)umharen Chalat Chalihi Sabu Lo$oo Sakal Sok Kris Nahin Ma$ Jo$ooSir !hari Ba+han Charan Siru Naa.ee Rath Chadhi Chalat Bha.e !o.u Bhaa.ee

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    57/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 57 of 90

    )amasa &ratham !i"as Kari Baasoo !oosar Gomati )eer Ni"aasoo '2

    Doha, ay Ahaar ha& Aan Aek, Nii !hojan Aek 3o#,Karat Raa% Hit Ne% !rat, arihari !hoohan !ho#, -.66

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    58/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 5 of 90

    Sa.ee )eer Basi Chale Bihaane Srin$aber &ur Sab Ni.a.raaneSamaa+haar Sab Sune Nishaada 1riday Bi+haar Kara.i SabishaadaKaaran Ka"an Bharatu Ban Jaaheen 1ai Ka+hhu Ka#at Bhaa.u Man Maaheen

    Jaun &ai Jiy Na 1oti Kutilaa.ee )au Kat Leenh San$ Katakaa.ee '0Jaanahin Saanuj Raamahi Maaree Kara.un -kantak Raaju SukhaareeBharat Na Raaj Neeti /r -anee )ab Kalank -b Jee"an 1aaneeSakal Suraasur Jurahin Ju6aara Raamahi Samar Na JeetanihaaraKaa -a+haraju Bharatu -s Karaheen Nahin Bish Beli -mi.a &hal &haraheen

    Doha, A !ihaari Guh Gyaati San, Kahe"u Saja# Sa* Hohu,Hatha$aaahu !orahu Tarani, Keeji"a Ghaataarohu, -.67

    1ohu Sanjo.i.l Rokahu Ghaata )haatahu Sakal Marai Ke )haataSanamukh Loh Bharat San Le.oon Ji.a.t Na Surasari /taran !e.oon

    Samar Maran &uni Surasari )eera Raam Kaaju Chhanabhan$u SareeraBharat Bhaa.i Nri#u Main Jan Nee+hoo Baden Bhaa$ -si &aa.i.a Mee+hoo '0S3aami Kaaj Kariha.un Ran Raaree Jas !ha"alihaun Bhu"an !as Chaaree)aja.un &raan Ra$hunaath Nihoren !uhoo 1aath Mud Modak MorenSaadhu Samaaj Na Jaakar Lekha Raam Bha$at Mahu Jaasu Na RekhaJaay Ji.a.t Ja$ So Mahi Bhaaroo Jananee Jauban Bita# Kuthaaroo '2

    Doha, !i#at !ihaa Nihaa ati, Sa*ahi !aaa"i +hhaahu,Su%iri Raa% Maa#e"u Turat, Taraka Dhanuh Sanaahu, -.78

    Be$ahu Bhaa.i.hu Sajahu Sanjo.oo Suni Rajaa.i Kadaraa.i Na Ko.oo

    Bhalehin Naath Sab Kahahin Saharasha -ekahin -ek Badhaa"a.i KarashaChale Nishaad Johaari Johaaree Soor Sakal Ran Roo+ha.i RaareeSumiri Raam &ad &ankaj &anaheen Bhaatheen Baandhi Chadhaa.i.nhi!hanaheen '0-n$aree &ahiri Koodi Sir !haraheen &harasa Baans Sel Sam Karaheen-ek Kusal -ti Odan Khaande Koodahin Ga$an Manahu Chhiti ChhaandeNij Nij Saaju Samaaju Banaa.ee Guh Raa.u.tahi Johaare Jaa.ee!ekhi Subhat Sab Laayak Jaane Lai Lai Naam Sakal Sanamaane '2

    Doha, !haa"i"hu 3aa$ahu Dhokh 'ani, Aaju Kaaj !a Mohi,Suni Saroh !o&e Su*hat, !eer Aheer Na Hohi, -.7.

    Raam &rataa# Naath Bal )ore Karahin Kataku Binu Bhat Binu GhoreJee"at &aa.u Na &aa+hhen !haraheen Rund Mundamay Medini Karaheen!eekh Nishaad Naath Bhal )oloo Kahe.u Bajaa.u Ju6aa.oo !holoo-etana Kahat Chheenk Bha.i Baa.e Kahe.u Sa$uni.a.nh Khet Suhaa.e '0Boodhu -eku Kah Sa$un Bi+haaree Bharatahi Mili.a Na 1o.i.hi RaareeRaamahi Bharatu Manaa"an Jaaheen Sa$un Kaha.i -s Bi$rahu NaaheenSuni Guh Kaha.i Neek Kah Boodha Sahasa Kari &a+hhitaahin BimoodhaBharat Subhaa.u Seelu Binu Boo6en Badi 1it 1aani Jaani Binu Joo6en '2

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    59/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 59 of 90

    Doha, Gahahu Ghaat !hat Sa%iti Sa*, 3e"un Mara% Mi&i 'aa"i,!oo9i Mitr Ari Mahy Gati, Ta Ta* Kariha"un Aa"i, -.7/

    Lakhab Sanehu Subhaay Suhaa.en Bairu &reeti Nahin !ura.in !uraa.en

    -s Kahi Bhent Sanjo"an Laa$e Kand Mool &hal Kha$ Mri$ Maa$eMeen &een &aatheen &uraane Bhari Bhari Bhaar Kahaaranh -aneMilan Saaju Saji Milan Sidhaa.e Man$al Mool Sa$un Subh &aa.e '0!ekhi !oori )en Kahi Nij Naamoo Keenh Muneesahi !and &ranaamooJaani Raam &riy !eenhi -seesa Bharatahi Kahe.u Bu6aa.i MuneesaRaam Sakha Suni Sandanu )yaa$a Chale /tari /ma$at -nuraa$aGaa.un Jaati Guh Naa.un Sunaa.ee Keenh Johaaru Maath Mahi Laa.ee '2

    Doha, Karat Dana$at Dekhi Tehi, !harat 3eenh +r 3aa"i,Manahun 3akhan San !hent !ha"i, re%u Na Hriay Sa%aa"i, -

    .70

    Bhentat Bharatu )aahi -ti &reetee Lo$ Sihaahin &rem Kai Reetee!hany !hany !huni Man$al Moola Sur Saraahi )ehi Barisahin &hoolaLok Bed Sab Bhaantihin Nee+ha Jaasu Chhaah Chhu.i Le.i.a See+ha)ehi Bhari -nk Raam La$hu Bhraata Milat &ulak &ari#oorit Gaata '0Raam Raam Kahi Je Jamuhaaheen )inhahi Na &aa# &unj SamuhaaheenYah )au Raam Laa.i /r Leenha Kul Samet Ja$u &aa"an KeenhaKaramanaas Jalu Surasari &ara.ee )ehi Ko Kahahu Sees Nahin !hara.ee/lata Naamu Ja#at Ja$u Jaana Baalameeki Bha.e Brahm Samaana '2

    Doha, Swapah Sa*ar Kha 'a%an 'a, aa$ar Ko& Kiraat,

    Raa%u Kahat aa$an ara%, Hot !hu$an !ikhyaat, -.71

    Nahin -+haraju Ju$ Ju$ Chali -a.ee Kehi Na !eenhi Ra$hubeer Badaa.eeRaam Naam Mahima Sur Kahaheen Suni Suni -"adh Lo$ Sukhu LahaheenRaam Sakhahi Mili Bharat Sa#rema &oo+hhee Kusal Suman$al Khema!ekhi Bharat Kar Seelu Sanehoo Bhaa Nishaad )ehi Samay Bidehoo '0Saku+h Sanehu Modu Man Baadha Bharatahi Chita"at -ekatak )haadha!hari !heeraju &ad Bandi Bahoree Binay Sa#rem Karat Kar JoreeKusal Mool &ad &ankaj &ekhee Main )ihu Kaal Kusal Nij Lekhee-b &rabhu &aram -nu$rah )oren Sahit Koti Kul Man$al Moren '2

    Doha, Sa%u9i Mori Karatooti Ku&u, ra*hu Mahi%a 'iy 'o"i,'o Na !haja"i Ra#hu*eer a, 'a# !ihi !anhit So"i, -.72

    Ka#atee Kaayar Kumati Kujaatee Lok Bed Baaher Sab BhaateeRaam Keenh -a#an Jabahee )en Bhaya.u Bhu"an Bhooshan )abhee )en!ekhi &reeti &uni Binay Suhaa.ee Mile.u Bahori Bharat La$hu Bhaa.eeKahi Nishaad Nij Naam Subaaneen Saadar Sakal Johaareen Raaneen '0Jaani Lakhan Sam !ehi -seesa Ji.a.hu Sukhee Say Laakh BareesaNirakhi Nishaadu Na$ar Nar Naaree Bha.e Sukhee Janu Lakhanu Nihaaree

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    60/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 60 of 90

    Kahahi Lahe.u -ehin Jee"an Laahoo Bhete.u Raam Bhadr Bhari BaahooSuni Nishaadu Nij Bhaa$ Badaa.ee &ramudit Man La.i Chale.u Le"aa.ee '2

    Doha, Sanakaare Se$ak Saka&, Cha&e Swaa%i Rukh aa"i,Ghar Taru Tar Sar !aa# !an, !aa !anaa"e"nhi 'aa"i, -.74

    Srin$aber &ur Bharat !eekh Jab Bhe Saneh Sab -n$ Sithil )abSohat !i.en Nishaadahi Laa$oo Janu )anu !haren Binay -nuraa$oo-ehi Bidhi Bharat Senu Sabu San$a !eekhi Jaa.i Ja$ &aa"ani Gan$aRaam Ghaat Kanh Keenh &ranaamoo Bhaa Manu Ma$anu Mile Janu Raamoo '0Karahin &ranaam Na$ar Nar Naaree Mudit Brahmamay Baari NihaareeKari Majjanu Maa$ahin Kar Joree RaamChandr &ad &reeti Na )horeeBharat Kahe.u Surasari )a" Renoo Sakal Sukhad Se"ak SuradhenooJori &aani Bar Maa$a.u -ehoo Seey Raam &ad Sahaj Sanehoo '2Doha, Aehi !ihi Majjanu !haratu Kari, Gur Anuaaan aa"i,

    Maatu Nahaaneen 'aani Sa*, Dera Cha&e 3a$aa"i, -.75

    Janh )anh Lo$an !era Keenha Bharat Sodhu Sabahee Kar LeenhaSur Se"a Kari -ayasu &aa.ee Raam Maatu &ahin Ge !o.u Bhaa.eeCharan Chaan#i Kahi Kahi Mridu Baanee Jananeen Sakal Bharat SanamaaneeBhaa.i.hi Saun#i Maatu Se"akaa.ee -a#u Nishaadahi Leenh Bolaa.ee '0Chale Sakha Kar Son Kar Joren Sithil Sareeru Saneh Na )horen&oo+hhat Sakhahi So )haa.un !ekhaa.oo Neku Nayan Man Jarani Judaa.ooJanh Siy Raamu Lakhanu Nisi So.e Kahat Bhare Jal Lo+han Ko.eBharat Ba+han Suni Bhaya.u Bishaadoo )urat )anha La.i Gaya.u Nishaadoo '2

    Doha, 'anh Sinupa uneet Tar, Ra#hu*ar Kiy !ihraa%,Ati Saneh Saaar !harat, Keenhe"u Dan ranaa%u, -.76

    Kus Saatharee Nihaari Suhaa.ee Keenh &ranaamu &rada+h+hhin Jaa.eeCharan Rekh Raj -ankhinh Laa.ee Bana.i Na Kahat &reeti -dhikaa.eeKanak Bindu !u.i Chaarik !ekhe Raakhe Sees Seey Sam LekheSajal Bilo+han 1riday Galaanee Kahat Sakha San Ba+han Subaanee '0Shreehat Seey Birah !utiheena Jatha -"adh Nar Naari Bileena&ita Janak !e.un &atatar Kehee Karatal Bho$u Jo$u Ja$ JeheeSasur Bhaanukul Bhaanu Bhu.aa.loo Jehi Sihaat -maraaa"ati &aaloo&raan Naathu Ra$hunaath Gosaa.een Jo Bad 1ot So Raam Badaa.een '2

    Doha, ati De$ata Suteey Mani, Seey Saatharee Dekhi,

    !iharat Hriay Na Hahari Har, a*i Ten Kathin !ihehi, -.77

    Laalan Jo$u Lakhan La$hu Lone Bhe Na Bhaa.i -s -hahin Na 1one&urajan &riy &itu Maatu !ulaare Siy Ra$hubeerahi &raan &i.aa.reMridu Moorati Sukumaar Subhaa.oo )aat Baa.u )an Laa$ Na Kaa.oo)e Ban Sahahin Bi#ati Sab Bhaaantee Nidare Koti Kulis -ehin Chhaatee '0Raam Janami Ja$ Keenh /jaa$ar Roo# Seel Sukh Sab Gun -a$ar

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    61/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 6! of 90

    &urajan &arijan Gur &itu Maata Raam Subhaa.u Sabahi Sukh !aataBairi.u Raam Badaa.ee Karaheen Bolani Milani Binay Man 1araheenSaarad Koti Koti Sat Sesha Kari Na Sakahin &rabhu Gun $an Lekha '2Doha, Sukh Swaroop Ra#hu*an Mani, Man#a& Mo Nihaan,

    Te So$at Ku Daai Mahi, !ihi Gati Ati !a&a$aan, -/88

    Raam Suna !ukh Kaan Na Ka.oo Jee"an )aru Jimi Jo$a"a.i Ra.oo&alak Nayan &hani Mani Jehi Bhaatee Jo$a"ahi Janani Sakal !in Raatee)e -b &hirat Bi#in &ada+haaree Kand Mool &hal &hool -haaree!hi$ Kaika.ee -man$al Moola Bha.i.si &raan &riyatam &ratikoola '0Main !hi$ !hi$ -$h /dadhi -bhaa$ee Sabu /ta#aatu Bhaya.u Jehi Laa$eeKul Kalanku Kari Srije.u Bidhaata Saa.i !oh Mohi Keenh KumaataSuni Sa#rem Samu6aa" Nishaadoo Naath Kari.a Kat Baadi BishaadooRaam )umhahi &riy )umh &riy Raamahi Yah Nirajosu !osu Bidhi Baamahi '2

    Chhn: !ihi !aa% Kee Karanee Kathin, 'ehin Maatu Keenhee!aa$aree,

    Tehi Raati uni uni Karahin ra*hu, Saaar Sarahana Raa$aree,Tu&aee Na Tu%h So Raa% reeta%u, Kahatu Haun Saunhen Ki"e,arinaa% Man#a& 'aani Apane, Aani"e Dheeraju Hi"e,

    Sor: Antarajaa%ee Raa%u, Sakuh Sapre% Kripaayatan,Cha&i"a Kari"a !ihraa%u, Yah !ihaari Drih Aani Man, -/8.

    Sakha Ba+han Suni /r !hari !heera Baas Chale Sumirat Ra$hubeera

    Yah Sudhi &aa.i Na$ar Nar Naaree Chale Bilokan -arat Bhaaree&aradakhina Kari Karahin &ranaama !ehin Kaika.i.hi Khori NikaamaBhari Bhari Baari Bilo+han Leheen Baam Bidhaatahi !ooshan !eheen '0-ek Saraahahin Bharat Sanehoo Ko.u Kah Nri#ati Nibaahe.u NehooNindahin -a#u Saraahi Nishaadahi Ko Kahi Saka.i Bimoh Bishaadahi-ehi Bidhi Raati Lo$u Sabu Jaa$a Bhaa Bhinusaar Gudaara Laa$aGurahin Sunaa" Chadhaa.i Suhaa.een Na.een Naa" Sab Maatu Chadhaa.een '2!and Chaari Manh Bhaa Sabu &aara /tari Bharat )ab Sabahi SambhaaraDoha, raat Kriya Kari Maatu a, !ani Gurahi Siru Naa"i,

    Aa#en Ki"e Nihaa Gan, Deenhe"u Kataku Cha&aa"i, -/8/

    Kiya.u Nishaad Naathu -$u.aa.een Maatu &aalakeen Sakal Chalaa.eenSaath Bolaa.i Bhaa.i La$hu !eenha Bi#ranh Sahit Ga"anu Gur Keenha-a#u Surasarihi Keenh &ranaamoo Sumire Lakhan Sahit Siy RaamooGa"ane Bharat &ayaadehin &aa.e Kotal San$ Jaahin !ori.aa.e '0Kahahin Suse"ak Baarahin Baara 1o.i.a Naath -s3 -sa"aaraRaamu &ayaadehi &aay Sidhaa.e 1am Kanh Rath Gaj Baaji Banaa.eSir Bhar Jaa.u /+hit -s Mora Sab )en Se"ak !haramu Kathora

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    62/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 62 of 90

    !ekhi Bharat Gati Suni Mridu Baanee Sab Se"ak Gan Garahin Galaanee '2Doha, !harat Teeare ahar Kanh, Keenh ra*eu rayaa#,

    Kahat Raa% Siy Raa% Siy, +%a#i +%a#i Anuraa#, -/80

    5alaka 5alak &aayanh Kaisen &ankaj Kos Os Kan JaisenBharat &ayaadehin -a.e -ajoo Bhaya.u !ukhit Suni Sakal SamaajooKhabari Leenh Sab Lo$ Nahaa.e Keenh &ranamu )ribenihin -a.eSabidhi Sitaasit Neer Nahaane !i.e !aan Mahisur Sanamaane '0!ekhat Syaamal !ha"al 1alore &ulaki Sareer Bharat Kar JoreSakal Kaam &rad )eeratharaa.oo Bed Bidit Ja$ &ra$at &rabhaa.ooMaa$a.un Bheekh )yaa$i Nij !haramoo -arat Kaah Na Kara.i Kukaramoo-s Jiy Jaani Sujaan Sudaanee Sa#hal Karahin Ja$ Jaa+hak Baanee '2

    Doha, Arath Na Dhara% Na Kaa% Ruhi, Gati Na Chaha"unNira*aan,

    'ana% 'ana% Rati Raa% a, Yah !araaan Na Aan, -/81

    Jaanahu Raamu Kutil Kari Mohee Lo$ Kaha.u Gur Saahib !roheeSeeta Raam Charan Rati Moren -nudin Badha.u -nu$rah )orenJaladu Janam Bhari Surati Bisaara.u Jaa+hat Jalu &abi &aahan !aara.uChaatak Ratani Ghaten Ghati Jaa.ee Badhe &remu Sab Bhaanti Bhalaa.ee; '0Kanakahin Baan Chadha.i Jimi !aahen )imi &riyatam &ad Nem NibaahenBharat Ba+han Suni Maa6 )ribenee Bha.i Mridu Baani Suman$al !enee)aat Bharat )umh Sab Bidhi Saadhoo Raam Charan -nuraa$ -$aadhooBaadi Galaani Karahu Man Maaheen )umh Sam Raamahi Ko.u &riy Naaheen '2

    Doha, Tanu u&ake"u Hiy Harahu Suni, !eni !ahan Anukoo&,!harat Dhany Kahi Dhany Sur, Harahit !arahin hoo&, -/82

    &ramudit )eerath Raaj Ni"aasee Baikhaanas Batu Grihee /daaseeKahahin &arasa#r Mili !as &aan+ha Bharat Saneh Seelu Su+hi Saa+haSunat Raam Gun Graam Suhaa.e Bharad3aaj Munibar &ahin -a.e!and &ranaam Karat Muni !ekhe Moorati Mant Bhaa$y Nij Lekhe '0!haa.i /thaa.i Laa.i /r Leenhe !eenhi -sees Kritaarath Keenhe-asanu !eenh Naa.i Siru Baithe Chahat Saku+h Grih Janu Bhaji &aitheMuni &oo+hhab Ka+hhu Yah Bad So+hoo Bole Rishi Lakhi Seelu Sanko+hooSunahu Bharat 1am Sab Sudhi &aa.ee Bidhi Karatab &ar Ki+hhu Na Basaa.ee

    Doha, Tu%h Ga&aani 'iy 'ani Karahu, Sa%u9i Maatu Karatooti,

    Taat Kaika"i"hi Dou Nahin, Ga"ee Gira Mati Dhooti, -/84

    Yaha.u Kahat Bhal Kahihi Na Ko.oo Loku Bedu Budh Sammat !o.oo)aat )umhaar Bimal Jasu Ga.ee &aa.i.hi Loka.u Bedu Badaa.eeLok Bed Sammat Sabu Kaha.ee Jehi &itu !e.i Raaju So Laha.eeRaa.u Satyabrat )umhahi Bolaa.ee !et Raaju Sukhu !haramu Badaa.ee '0Raam Ga"anu Ban -narath Moola Jo Suni Sakal Bis3 Bha.i Soola

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    63/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 63 of 90

    So Bhaa"i Bas Raani -yaanee Kari Ku+haali -ntahu &a+hhitaanee)anha.u )umhaar -la# -#araadhoo Kahai So -dham -yaan -saadhooKaratehu Raaju )a )umhahi Na !oshoo Raamahi 1ot Sunat Santoshoo '2

    Doha, A* Ati Keenhehu !harat !ha&, Tu%hahi +hit Mat Aehu,

    Saka& Su%an#a& Moo& 'a#, Ra#hu*ar Charan Sanehu, -/85

    So )umhaar !hanu Jee"anu &raana Bhooribhaa$ Ko )umhahi SamaanaYah )umhaar -a+haraju Na )aata !asarath Su.a.n Raam &riy BhraataSunahu Bharat Ra$hubar Man Maaheen &em &aatru )umh Sam Ko.u NaaheenLakhan Raam Seetahi -ti &reetee Nisi Sab )umhahi Saraahat Beetee '0Jaana Maramu Nahaat &rayaa$a Ma$an 1ohin )umharen -nuraa$a)umh &ar -s Sanehu Ra$hubar Ken Sukh Jee"an Ja$ Jas Jad Nar KenYah Na -dhik Ra$hubeer Badaa.ee &ranat Kutumb &aal Ra$huraa.ee)umh )au Bharat Mor Mat -ehoo !haren !eh Janu Raam Sanehoo '2

    Doha, Tu%h Kanh !harat ka&ank Yah, Ha% Sa* Kanh +paeu,Raa% !ha#ati Ra Sihi Hit, !haa Yah Sa%a"u Ganeu, -/86

    Na" Bidhu Bimal )aat Jasu )ora Ra$hubar Kinkar Kumud Chakora/dit Sada -ntha.i.hi Kabahoo Naa Ghatihi Na Nabh !in !in !oonaKok )ilok &reeti -ti Karihee &rabhu &rataa# Rabi Chhabihi Na 1ariheeNisi !in Sukhad Sada Sab Kaahoo Grasihi Na Kaika.i Karatab Raahoo '0&ooran Raam Su#em &iyoosha Gur -"amaan !osh Nahin !ooshaRaam Bha$at -b -mi.a -$haahoo Keenhehu Sulabh Sudha BasudhaahooBhoo# Bha$eerath Surasari -anee Sumirat Sakal Sumna$al Khaanee!asarath Gun Gan Barani Na Jaaheen -dhik Kaha Jehi Sam Ja$ Naaheen '2

    Doha, 'aau Saneh Sakoh !a, Raa% ra#at !ha"e Aa"i,'e Har Hiy Nayanani Ka*ahu, Nirakhe Naheen A#haa"i, -/87

    Keerati Bidhu )umh Keenh -noo#a Janh Bas Raam &em Mri$aroo#a)aat Galaani Karahu Jiy Jaa.e !arahu !aridrahi &aarasu &aa.eSunahu Bharat 1am 5ooth Na Kahaheen /daaseen )a#as Ban RahaheenSab Saadhan Kar Su#hal Suhaa"a Lakhan Raam Siy !arasnu &aa"a '0)ehi &hal Kar &halu !aras )umhaara Sahit &rayaa$ Subhaa$ 1amaaraBharat !hany )umh Jasu Ja$u Jaya.oo Kahi -s &em Ma$an Muni Bhaya.ooSuni Muni Ba+han Sabhaasad 1arashe Saadhu Saraahi Suman Sur Barashe

    !hany !hany !huni Ga$an &ayaa$a Suni Suni Bharatu Ma$an -nuraa$a '2

    Doha, u&ak Gaat Hiy Raa%u Siy, Saja& Saroruh Nain,Kari ranaa% Muni Mana&ihi, !o&e Ga Ga !ain, -/.8

    Muni Samaaju -ru )eerath Raajoo Saa+hihu Sa#ath -$haa.i -kaajoo-ehin )hal Jaun Ki+hhu Kahi.a Banaa.ee -ehi Sam -dhik Na -$h -dhamaa.ee)umh Sarba$y Kaha.un Satibhaa.oo /r -ntarajaamee Ra$huraa.ooMohi Na Maatu Karatab Kar So+hoo Nahin !ukhu Jiy Ja$u Jaanihi &o+hoo '0

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    64/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 64 of 90

    Naahin !aru Bi$arihi &aralokoo &itahu Maran Kar Mohi Na SokooSukrit Sujas Bhari Bhu.a.n Suhaa.e La+hhiman Raam Saris Sut &aa.eRaam Birah )aji )anu Chhanabhan$oo Bhoo# So+h Kar Ka"an &rasan$ooRaam Lakhan Siy Binu &a$ &anaheen Kari Muni Besh &hirahin Ban Banheen '2

    Doha, Ajin !aan ha& Aan Mahi, Sayan Daai Ku aat,!ai Taru Tar Nit Sahat Hi%, Aatap !araha !aat, -/..

    -ehi !ukh !aah !aha.i !in Chhaatee Bhookh Na Baasar Need Na Raatee-ehi Kuro$ Kar -ushadhu Naaheen Sodhe.u Sakal Bis3 Man MaaheenMaatu Kumat Badha.ee -$h Moola )ehin 1amaar 1it Keenh BasoolaKali Kukaath Kar Keenh Kujantroo Gaadi -"adhi &adhi Kathin Kumantroo '0Mohi La$i Yahu Kuthatu )ehin )haata Ghaalesi Sab Ja$u Baarah BaataMita.i Kujo$u Raam &hiri -a.e Basa.i -"adh Nahin -an /#aa.eBharat Ba+han Suni Muni Sukhu &aa.ee Sabahin Keenhi Bahu Bhaanti Badaa.ee)aat Karahu Jani So+hu Bisheshee Sab !ukhu Mitihi Raam &a$ !ekhee '2

    Doha, Kari ra*ohu Muni*ar Kahe"u, Atithi e%apriy Hohu,Kan Moo& ha& hoo& Ha%, Dehin 3ehu Kari Chhohu, -/./

    Suni Muni Ba+han Bharat 1iy So+hoo Bhaya.u Ku.a."asar Kathin Sanko+hooJaani Garu.i Gur Gira Bahoree Charan Bandi Bole Kar JoreeSir !hari -ayasu Kari.a )umhaara &aram !haram Yahu Naath 1amaaraBharat Ba+han Munibar Man Bhaa.e Su+hi Se"ak Sish Nikat Bolaa.e '0Chaahi.a Keenhi Bharat &ahunaa.ee Kand Mool &hal -anahu Jaa.eeBhalehi Naath Kahi )inh Sir Naa.e &ramudit Nij Nij Kaaj Sidhaa.eMunihi So+h &aahun Bad Ne"ata )asi &ooja Chaahi.a Jas !e"ata

    Suni Ridhi Sidhi -nimaadik -a.ee -ayasu 1o.i So Karahin Gosaa.ee '2

    Doha, Raa% !irah !yaaku& !haratu, Saanuj Sahit Sa%aaj,ahunaa"ee Kari Harahu Shra%, Kaha Muit Muniraaj, -/.0

    Ridhi Sidhi Sir !hari Munibar Baanee Badabhaa$ini -a#uhi -numaaneeKahahin &arasa#ar Sidhi Samudaa.ee -tulit -tithi Raam La$hu Bhaa.eeMuni &ad Bandi Kari.a So.i -ajoo 1o.i Sukhee Sab Raaj Samaajoo-s Kahi Ra+he.u Ru+hir Grih Naana Jehi Biloki Bilakhaahin Bimaana '0Bho$ Bibhooti Bhoori Bhari Raakhe !ekhat Jinhahi -mar -bhilaashe!aaseen !aas Saaju Sab Leenhen Jo$a"at Rahahin Manahi Manu !eenhe

    Sab Samaaju Saji Sidhi &al Maaheen Je Sukh Sura#ur Sa#anehu Naaheen&rathamahin Baas !i.e Sab Kehee Sundar Sukhad Jatha Ru+hi Jehee '2

    Doha, !ahuri Saparijan !harat Kahu, Rihi A Aayau Deenh,!ihi !ia%ay Daayaku !i*ha$, Muni*ar Tapa*a& Keenh, -/.1

    Muni &rabhaa.u Jab Bharat Biloka Sab La$hu La$e Loka#ati LokaSukh Samaaju Nahin Jaa.i Bakhaanee !ekhat Birati Bisaarahin Gyaanee-asan Sayan Subasan Bitaana Ban Baatika Biha$ Mri$ Naana

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    65/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 65 of 90

    Surabhi &hool &hal -mi.a Samaana Bimal Jalaasay Bibidh Bidhaana '0-san &aan Su+hi -mi.a -mee Se !ekhi Lo$ Saku+haat Jamee SeSur Surabhee Surataru Sabahee Ken Lakhi -bhilaashu Sures Sa+hee KenRitu Basant Bah )ribidh Bayaaree Sab Kanh Sulabh &adaarath ChaareeSrak Chandan Banitaadik Bho$a !ekhi 1arash Bisamay Bas Lo$a '2

    Doha, Sa%pati Chaka"ee !haratu Chak, Muni Aaya Khe&a$aar,Tehi Nii Aahra% injara, Raakhe !haa !hinuaar, -/.2

    Maa aaraayan, +nneea$a ;ihraa% (

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    66/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 66 of 90

    Maanat Sukhu Se"ak Se"akaa.een Se"ak Bair Bairu -dhikaa.eenJadya#i Sam Nahin Raa$ Na Roshoo Gahahin Na &aa# &oonu Gun !oshooKaram &radhaan Bis3 Kari Raakha Jo Jas Kara.i So )as &halu Chaakha '0)ada#i Karahin Sam Bisham Bihaara Bha$at -bha$at 1riday -nusaara-$un -le# -maan -ekaras Raamu Sa$un Bha.e Bha$at &em Bas

    Raam Sada Se"ak Ru+hi Raakhee Bed &uraan Saadhu Sur Saakhee-s Jiy Jaani )ajahu Kutilaa.ee Karahu Bharat &ad &reeti Suhaa.ee '2

    Doha, Raa% !ha#at arahit Nirat, ar Dukh Dukhee Dayaa&,!ha#at Siro%ani !harat Ten, 'ani Darapahu Surapaa&, -/.7

    Satyasandh &rabhu Sur 1itakaaree Bharat Raam -ayasu -nusaareeS3aarath Bibas Bikal )umh 1ohoo Bharat !osu Nahin Raa.u.r MohooSuni Surabar Sura$ur Bar Baanee Bhaa &ramod Man Mitee GalaaneeBarashi &rasoon 1arashi Suraraa.oo La$e Saraahan Bharat Subhaa.oo '0-ehi Bidhi Bharat Chale Ma$ Jaaheen !asa !ekhi Muni Siddh Sihaaheen

    Jabahin Raamu Kahi Lehin /saasa /ma$at &emu Manahu Chahu &aasa!ra"ahin Ba+han Suni Kulis &ashaana &urajan &emu Na Jaa.i BakhaanaBee+h Baas Kari Jamunahin -a.e Nirakhi Neeru Lo+han Jal Chhaa.e '2

    Doha, Ra#hu*ar !aran !i&oki !ar, !aari Sa%et Sa%aaj,Hot Ma#an !aarihi !irah, Chae !i*ek 'ahaaj, -//8

    Jamun )eer )ehi !in Kari Baasoo Bhaya.u Samay Sab Sabahi Su#aasooRaatihin Ghaat Ghaat Kee )aranee -a.een -$anit Jaahin Na Baranee&raat &aar Bha.e -ekahi Khe"a )oshe Raam Sakha Kee Se"a

    Chale Nahaa.i Nadihi Sir Naa.ee Saath Nishaad Naath !o.u Bhaa.ee '0-a$en Munibar Baahan -a+hhen Raaj Samaaj Jaa.i Sabu &aa+hhen)ehi &aa+hhen !o.u Bandhu &ayaaden Bhooshan Basan Besh Suthi SaadenSe"ak Suhrad Sa+hi" Sut Saatha Sumirat Lakhanu Seey Ra$hunaathaJanh Janh Raam Baas Bishraama )anh )anh Karahin Sa#rem &ranaama '2

    Doha, Ma# !aaee Nar Naari Suni, Dhaa% Kaa% Taji Dhaa"i,Dekhi Saroop Saneh Sa*, Muit 'ana% ha&u aa"i, -//.

    Kahahin Sa#rem -ek -ek &aaheen Raamu Lakhan Sakhi 1ohin Ki NaaheenBay Ba#u Baran Roo# So.i -alee Seelu Sanehu Saris Sam Chaalee

    Beshu Na So Sakhi Seey Na San$a -a$en -nee Chalee Chaturan$aNahin &rasann Mukh Maanas Kheda Sakhi Sandehu 1o.i -ehin Bheda '0)aasu )arak )iya$an Man Maanee Kahahin Sakal )ehi Sam Na Sayaanee)ehi Saraahi Baanee &huri &oojee Bolee Madhur Ba+han )iy !oojeeKahi Sa#em Sab Katha &rasan$oo Jehi Bidhi Raam Raaj Ras Bhan$ooBharatahi Bahuri Saraahan Laa$ee Seel Saneh Subhay Subhaa$ee '2

    Doha, Cha&at ayaae Khaat ha&, ita Deenh Taji Raaju,'aat Manaa$an Ra#hu*arahi, !harat Sari Ko Aaju, -///

  • 7/22/2019 Ayodhya Ka And

    67/90

    Shree Raam-Charit-Maanas Ayodhya Kaand Page 67 of 90

    Bhaaya# Bha$ati Bharat -a+haranoo Kahat Sunat !ukh !ooshan 1aranooJo Ki+hhu Kahab )hor Sakhi So.ee Raam Bandhu -s Kaahe Na 1o.ee1am Sab Saanuj Bharatahi !ekhen Bha.i.nh !hany Jubatee Jan LekhenSuni Gun !ekhi !asa &a+hhitaaheen Kaika.i Janani Jo$u Sutu Naaheen '0

    Ko.u Kah !ooshanu Raanihi Naahin Bidhi Sabu Keenh 1amahi Jo !aahinKanh 1am Lok Bed Bidhi 1eenee La$hu )iy Kul Karatooti MaleeneeBasahin Kudes Ku$aa" Kubaama Kanh Yah !arasu &uny &arinaama-s -nand -+hiriju &rati Graama Janu Marubhoomi Kala#ataru Jaama '2

    Doha, !harat Darau Dekhat Khu&e"u, Ma# 3o#anh Kar !haa