Henryk Sienkiewicz, pseud. Litwos - pisarz i publicysta, jeden z najpoczytniejszych pisarzy polskich w skali światowej; w latach 1869-72 publicysta "Przeglądu Tygodniowego", od 1872 r. współredaktor "Niwy", w latach 1882-87 redaktor "Słowa". Występował przeciw antypolskiej polityce rządu niemieckiego (był inicjatorem i wydawcą międzynarodowej ankiety "Prusse et Pologne" 1909); po wybuchu I wojny światowej działał w Szwajcarii jako prezes Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce; współzałożyciel Kasy im. Mianowskiego, 1899-1900 prezes Kasy Literackiej Warszawskiej; odbył m.in. podróże do USA 1876-78 ("Listy zpodróży do Ameryki" 1878) i do Zanzibaru w latach 1890-91 ("Listy z Afryki" 1892); w roku 1900 został uczczony jubileuszem 30-lecia twórczości (w darze od narodu otrzymał majątek Oblęgorek pod Kielcami). W 1905 r. otrzymał nagrodę Nobla. We wczesnej twórczości głównie nowelista, twórca najbardziej wyrazistych w literaturze epoki obrazów niedoli chłopa - osaczonego przez działających ręka w rękę dwór, plebanię i urzędników carskich ("Szkice węglem" 1880), zmuszonego do walki za cudzą sprawę

("Bartek Zwycięzca" 1882), marnującego talenty z braku warunków i możliwości edukacji ("Janko Muzykant" 1880), ginącego na obczyźnie w poszukiwaniu chleba ("Za chlebem" 1880) – oraz obrazów niedoli wygnańczej ipatriotycznej nostalgii ("Latarnik" 1882); zyskał sławę jednego z największych

twórców prozy polskiej i światowej jako autor powieści historycznych pisanych "ku pokrzepieniu serc". W cyklu zwanym "Trylogią" ("Ogniem i mieczem", 1884, "Potop", 1886 - film J.Hoffmana 1974, "Pan Wołodyjowski", 1887-88 - film J. Hoffmana 1969) zawarł niezwykle barwny i sugestywny, choć wyidealizowany i jednostronny, obraz życia i wydarzeń dziejowych w Polsce XVII w. (w dobie wojen kozackich, najazdu szwedzkiego, wojny z Turcją - 1648-72); w powieści "Krzyżacy" ( 1900, film A. Forda 1960) dał wspaniałą wizję zmagań rycerskiej Polski z zakonem

krzyżackim aż do zwycięstwa w bitwie pod Grunwaldem; w powieści z czasów Nerona "Quo Vadis" ( 1896) ukazał duchowy tryumf chrześcijaństwa nad przemocą imperium rzymskiego. Z powieści Sienkiewicza o tematyce współczesnej ("Rodzina Połanieckich", 1895, pamflet na rewolucję 1905 "Wiry", 1910) żywotność zachował portret arystokraty dekadenta w "Bez dogmatu" (1891); ponadto powieści historyczne "Na polu chwały" (1906) i "Legiony" (1918, nie ukończona), popularna powieść dla młodzieży "W pustyni i w puszczy" (1911, film W. Ślesickiego 1973), opowiadania, utwory sceniczne ("Zagłoba swatem", wyst. 1900), publicystyka.

1846 - urodzony 5 maja w Woli Okrzejskiej na Podlasiu, syn Józefa Sienkiewicza i Stefanii z Cieciszowskich. Po matce spokrewniony był ze znanymi w dziejach Polski rodami (dziad matki Adam Józef - pisarz wielki koronny, wuj Joachim Lelewel). Ojciec Henryka - Józef Sienkiewicz pochodził z rodziny szlacheckiej o tradycjach rycerskich i powstańczych, ale już mocno zubożałej. Małżeństwo Stefanii z Józefem Sienkiewiczem uznawano za mezalians. wuj Prot, tak pisał do brata Joachima Lelewela w liście z dn. 16.02.1843 r. „Stefania znalazła sobie jakiegoś Sienkiewicza w sandomierskim, idzie za niego pierwszego maja, nie znamy nic". Poczucie serdecznego związku z ojczystą przeszłością i ukochaniem tradycji wyniósł przyszły pisarz z domu rodzinnego. W roku 1855 zubożała rodzina Sienkiewiczów przenosi się do Wężyczyna, a w 1861 r. do Warszawy.

1858 - Sienkiewicz rozpoczyna naukę w Gimnazjum Realnym w Warszawie.

1865 - po ukończeniu VII klasy gimnazjum, pracuje przez rok jako guwerner w domu Wejherów w Poświętnem koło Płońska. Czas wolny poświęca pierwszym próbom literackim.

1866 - uzyskuje świadectwo dojrzałości i zapisuje się na wydział lekarski Szkoły Głównej w Warszawie.

1867 - krystalizują się zainteresowania i zamiary pisarskie Sienkiewicza, przenosi się na wydział filologiczno-historyczny. Uniwersytetu jednak nie ukończył.

1868 - udany debiut dziennikarski na łamach „Przeglądu Tygodniowego".

1872 - pod pseudonimem Litwos ogłasza pierwszą powieść „Na marne", a następnie „Humoreski z teki Worszyłły"

1873 - śmierć matki. Początek stałej współpracy z czasopismami: „Wieniec", „Niwa", „Gazeta Polska", pod pseudonimem Litwos -którego już stale będzie używać- pisuje felietony „Bez tytułu" zamieszczane co dwa tygodnie w „Gazecie Polskiej".

1874 - wspólnie z Mścisławem Godlewskim kupuje „Niwę", która staje się organem konserwatystów, zamieszcza w niej recenzje literackie i teatralne.

1876 - na łamach „Gazety Polskiej" rozpoczyna druk opowiadań „Stary Sługa", „Hania". Sienkiewicz wyjeżdża do Ameryki jako korespondent „Gazety Polskiej", tam powstają utwory: „Za chlebem", „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela". „Szkice węglem", „Jamioł", „Janko Muzykant", „Selim Mirza" Pisze felietony do „Gazety Polskiej" drukowane w zbiorach „Listy z podróży do Ameryki", „Listy z Paryża", „List z Rzymu", „List z Wenecji". Przyjaźni się z Heleną Modrzejewską, która także w tym czasie przebywa w Ameryce.

1879 - pisarz powraca do kraju i pisze następujące utwory: „Latarnik", „Sachem", „Wspomnienie z Maripozy", „Bartek Zwycięzca", rozpoczyna akcję odczytową w wielu miastach.

1881 - ślub z Marią Szetkiewiczówną.

1883 - rozpoczyna pracę nad Trylogią -ku pokrzepieniu serc - i drukuje na łamach czasopism: „Słowa" i „Czasu" pierwsze odcinki „Ogniem i mieczem", a następnie ukazuje się wydanie książkowe „Ogniem i mieczem".

1885 - śmierć Żony Marii

1888 - Sienkiewicz kończy pisać Trylogię: „Potop" i „Pan Wołodyjowski". Wyjeżdża do Hiszpanii, w wyniku tej podróży pisze „Listy z Hiszpanii". Pisarz otrzymuje 15.000 rubli od nieznanego wielbiciela jego twórczości, tworzy z tego w roku 1889 fundusz stypendialny im. Marii Sienkiewiczowej, przeznaczony dla zagrożonych gruźlicą pisarzy i artystów. Korzystali z niego m. in. Przybyszewski, Wyspiański, Daniłowski, Tetmajer.

1890 - podróż do Afryki. W kraju wydano powieść „Bez dogmatu"

1892 - rozpoczyna pracę nad „Rodziną Połanieckich", którą kończy w 1894 r.

1893 - niefortunny ślub z Marią Wołodkowiczówną (Romanowską) zakończony separacją po kilku tygodniach.

1896 - śmierć ojca. Pierwsze wydanie „Quo vadis". Sienkiewicz pracuje nad nową powieścią „Krzyżacy", wybrany zostaje członkiem Cesarskiej Akademii Nauk w Petersburgu.

1897 - ukazuje się Trylogia w 15.000 egz., wielka popularność i sukces pisarski Sienkiewicza.

1899 - miłość pisarza do Marii Radziejewskiej - literatki śląskiej. Sienkiewicz wiele podróżuje i prowadzi szereg odczytów, pisze wiele nowel.

1900 - wydanie książkowe „Krzyżaków", wielki sukces pisarza. Rok ten ogłoszono rokiem jubileuszu pisarza (25 lecie pracy pisarskiej). Komitet jubileuszowy pod przewodnictwem biskupa-sufragana warszawskiego Kazimierza Ruszkiewicza rozpoczął zbieranie składek na zakup majątku ziemskiego dla Sienkiewicza. Zakupiono i darowano Sienkiewiczowi majątek w Oblęgorku (dziś muzeum jego imienia). Odbywa się szereg obchodów i uroczystości jubileuszowych w Polsce i za granicą.

1903 - śmierć siostry pisarza - Zofii Sienkiewicz.

1904 - Sienkiewicz otrzymuje od rządu francuskiego order Legii Honorowej. Ślub pisarza z Marią Babską.

1905 - Szwedzka Akademia Nauk przyznaje Sienkiewiczowi Nagrodę Nobla za osiągnięcia w dziedzinie eposu. Pisarz kończy w „Biesiadzie Literackiej" druk powieści „Na polu chwały".

1907 - rezygnuje z pracy w Macierzy Szkolnej, rozpoczyna pracę nad nową powieścią „Wiry".

1910 - śmierć siostry Heleny, kończy pisać „Wiry" i rozpoczyna w kilku czasopismach druk nowej powieści dla młodzieży pt. „W pustyni i w puszczy".

1911 - Nagroda Akademii Umiejętności - złoty medal i kwota pieniężna za ósme wydanie „Ogniem i mieczem". Pierwsze wydanie książkowe „W pustyni i w puszczy" w 5.000 egz.

1912 - rozpoczyna nową powieść z epoki napoleońskiej pt. „Legiony".

1913 - „Quo vadis" sfilmowana we Francji i we Włoszech, film pokazywany również w Warszawie, rozpoczyna druk „Legionów" w „Tygodniku Ilustrowanym".

1916 - pisze ostatni swój utwór pt. „Wspomnienie".

15 listopada 1916 Henryk Sienkiewicz umiera w Vevey w Szwajcarii.

Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku to XIX-wieczny, pięknie położony eklektyczny pałacyk, zaprojektowany specjalnie dla pisarza przez architekta Hugona Kuderę. Ekspozycja to wierne odtworzenie wnętrz pałacyku z czasów, kiedy mieszkał w nim Henryk Sienkiewicz (lata 1902-1914).

Autor:Autor:

Barbara Kondrat

Elżbieta Pomazanka

Źródła:Źródła:

Literat 2.0

http://www.swietokrzyskie.agrowczasy.com/ atrakcje/oblegorek.htm

oraz inne...

Grabowiec 2003Grabowiec 2003