Autopiese Lilith Roggemans. Autopoiese 1. Inleiding 2. Definitie 3. Theorie 4. Toepassing op Beleid...

AutopieseAutopiese

Lilith RoggemansLilith Roggemans

AutopoieseAutopoiese

• 1. Inleiding• 2. Definitie• 3. Theorie• 4. Toepassing op Beleid• 5. Toepassing op sociale systemen

1. Inleiding1. Inleiding

Traditioneel: • verandering ontspringt in omgeving• open systeem• wisselwerking met de omgeving

Nieuwe aanpak:• Systeemtheorie• Autopoiese = zelfproducerend

systeem• Vele toepassingen: sociale systemen,

organisatietheorieën

2. Definitie2. Definitie

Letterlijk:

• Auto = zelf

• Poiesis = productie of creatie

Zelfproducerend systeemZelfproducerend systeem

• Gesloten• Verwijst enkel naar zichzelf• 3 kenmerken:

- autonomie- circulair karakter- zelfverwijzing

3. Theorie3. Theorie

• Maturana en Varela• Dynamiek van levende systemen• Wat is kenmerkend voor een levend

systeem?• Maturana wilde autonomie

behouden verklaren als levende machines

Zelfproducerend systeemZelfproducerend systeem

• Doel = zichzelf voortbrengen EN

Karakter behoudenHoe? Alle veranderingen

ondergeschikt maken aan de instandhouding van de eigen organisatie

Structurele koppelingStructurele koppeling

• Autopoiese en wederzijdse beïnvloeding naast elkaar laten bestaan

• Systeem ontstaat door interacties omgeving en omgekeerd

aanpassen, wel congruentie


• Plasticiteit van de structuur• Structuur verandert functie

verandert• Systeem en omgeving in oneindige

wisselwerking

4. Toepassing op beleid4. Toepassing op beleid

• Niklas Luhmann• Duits socioloog, jurist en

bestuurskundige• gebruikt autopoiese- concept• Maatschappelijke complexiteit te

groot noodzaak om te selecteren Sociale systemen ontstaan

LuhmannLuhmann

• Sociale deelsystemen met eigen structuurvb. juridische, politieke, economische, ...

• Eigen uitgangspunten die ze steeds reproduceren

• Ieder bouwt eigen realiteit en bekijkt wereld vanuit deze realiteit

GevolgenGevolgen

• Gesloten referentiekader• Wel veranderingen, maar deze

gebeuren binnen eigen systeem• Sturing van buitenaf onmogelijk

GevolgenGevolgen

• Hoe kunnen we toch aan beleid doen?

• Sturing zal de vorm krijgen van het stimuleren van de zelfsturing van sociale systemen

5. Toepassing op sociale 5. Toepassing op sociale systemensystemen

3 kenmerken van complexe netwerken:

• Pluriformiteit: verschillen tussen actoren

• Geslotenheid: ondoordringbaarheid

• Interdependentie: afhankelijkheid tussen actoren

GeslotenheidGeslotenheid

• Hoge mate van autonomie van een groep

• Zorgt voor beperkte stuurbaarheid• Beleidsmaatregels hebben vaak

teleurstellende of contraire effecten• Ze worden anders geïnterpreteerd

dan verwacht

Autopoiese toegepastAutopoiese toegepast

• Zelf-productie is kenmerkend voor sociale systemen

• Input wordt bepaald door het systeem

• Gestabiliseerde manier van denken• Betekenis wordt van binnenuit

bepaald• Niet van buitenaf beheersbaar

De logica van de De logica van de wederzijdse causaliteitwederzijdse causaliteit

Greet LauwereysGreet Lauwereys

Logica van de wederzijdse causaliteit Logica van de wederzijdse causaliteit

• Autopoiese-theorie verandering door circulaire patronen van interactie.

• Nieuwe manier van denken ontwikkelen verandering in termen van kringlopen

• => wederzijdse causaliteit in plaats van lineaire en mechanische causaliteit

• Wederzijdse of reciproque causaliteit is een recente innovatie in de wetenschappen.

Logica van de wederzijdse Logica van de wederzijdse causaliteitcausaliteit

Vele cybernetici hebben geprobeerd om Vele cybernetici hebben geprobeerd om de juiste methodologieën te ontwikkelen.de juiste methodologieën te ontwikkelen.

de beste is beschreven door Maruyama de beste is beschreven door Maruyama


• Voorbeeld van het denken in kringloopsystemen: project van de Club van Rome

vooruitgang maakt de mens zowel sterker als onmachtiger. Oplossing: grenzen aan de groei.


• Uitleg van begrippen en processen: aan de hand van Maruyama, Forrester en Meadows

• Voorbeeld van de Club van Rome: op basis van het boek ‘De grenzen aan de groei’ van Meadows. Het onderzoek werd uitgevoerd door het MIT-team = Meadows, Forrester en andere wetenschappers.


! wederzijdse causale systemen = feedbacksystemen

Sociale Systemen als complexe Sociale Systemen als complexe systemen met de aanwezigheid van systemen met de aanwezigheid van

feedbackfeedback

• Sociale systemen evolueren naar grotere eenheden van heterogeniteit en complexiteit.

• Sociale systemen = meer-kringlopige systemen, onmogelijk iets veranderen in subsysteem zonder andere delen te beïnvloeden.

Sociale Systemen als complexe Sociale Systemen als complexe systemen met de aanwezigheid van systemen met de aanwezigheid van

feedbackfeedback

• Gedrag van complexe sociale systemen = autonoom & anti-intuïtief

• Analyse van complexe systemen = ingewikkeld

• Nood aan een beter begrip van het gehele complexe systeem hulpmiddel = systeemdynamiek

SysteemdynamiekSysteemdynamiek• Ontwikkeld in 1956 door MIT-team• Ontstaan uit samenloop van drie stromingen

van onderzoek:• - klassieke of beschrijvende benadering:

informatie zoeken over de delen van het systeem, maar zorgt voor ‘overload’ aan informatie.

• - Feedbacktheorie: gaat belangrijke van nutteloze informatie scheiden.

• - Ontwikkeling van computers: zorgen dat gevolgen van observaties aangaande sociale systemen geanalyseerd kunnen worden.

SysteemdynamiekSysteemdynamiek

• Essentie systeemdynamiek: individuele componenten en de structuur van een bepaald systeem zijn even belangrijk bij het bepalen van het systeemgedrag.

Feedbacksystemen met positieve en Feedbacksystemen met positieve en negatieve feedbacknegatieve feedback

• Feedbacksystemen: actie wijzigt situatie van systeem en nieuwe situatie regelt actie.

• Ontwikkeling: 2 fasen:- jaren ’40 – ’50: 1ste cybernetica: negatieve feedback- jaren ’60: 2de cybernetica: positieve en negatieve feedback

• Positieve feedback: complexiteit genereren, differentiatie en ongestructureerdheid doen toenemen kleine verandering kan grote impact hebben voorbeeld: groei stad, ontwikkeling embryo! kan op hol geslagen situatie creëren.

3

1

2

4

56

• Negatieve feedback: verandering neutraliseren of veranderen instandhouden van evenwicht binnen een systeem voorbeeld: thermostaat

• positieve feedback kan exponentiële groei veroorzaken beperkingen nodig kunnen gevormd worden door negatieve feedback.

Exponentiële groeiExponentiële groei

• Een hoeveelheid vertoont een exponentiële groei als het geheel per tijdseenheid met een constant percentage toeneemt.

• Voorbeeld: verhaal van de Perzische hoveling exponentiële toename kan bedrieglijk zijn en plots zeer snel toenemen.

Het project van de Club van Het project van de Club van RomeRome

• Opgestart omdat de mensheid zich in een kritische situatie bevond.

• Als eersten de wereldeconomie opgevat als kringloopsysteem.

Meadows en Forrester

Hoe gaat het MIT-team te werk ?Hoe gaat het MIT-team te werk ?

• Voornaamste doelstelling: afhankelijkheid en wisselwerking tussen 5 factoren nagaan:

- bevolkingsgroei- vervuiling

- voedselproductie- industrialisatie

- uitputting natuurlijke hulpbronnen

• aard, afmetingen en dynamiek van het wereldprobleem onderzoeken methode: systeemdynamiek.

• Manier van werken = opmerkelijk• Nadeel: conclusies kunnen niet door

empirisch bewijs gesteund worden. ! toch onderzoek verderzetten aan de hand van het wereldmodel.

Het wereldmodel van Het wereldmodel van Forrester en MeadowsForrester en Meadows

• Model = geordend stelsel van veronderstellingen over een complex systeem.

voorlopig wereldmodel

Het wereldmodel van Het wereldmodel van Forrester en MeadowsForrester en Meadows

• Voordeel: kan door iedereen begrepen worden

• Nadeel: o.a. te gevoelig voor veranderingen

• Model was een begin, ideaal om op voort te bouwen.

Conclusie in verband met Conclusie in verband met de wereldproblematiekde wereldproblematiek

• Neerval van de planeet is mogelijk en onvermijdelijk als er niet wordt ingegrepen.

• Geen actie is overgaan tot sterke actie.

• De stappen zijn duidelijk en binnen menselijke mogelijkheden.

Conclusie in verband met Conclusie in verband met de wereldproblematiekde wereldproblematiek

• 2 belangrijke bestanddelen nodig: realistisch doel + de wil dat doel te bereiken

• verschillende inspanningen kunnen de toekomst hervormen positieve boodschap

Mogelijke oplossingMogelijke oplossing

- een groeiremmende druk- verzwakking van de positieve terugkoppelingskringlopen

=> toepassing van de negatieve en de positieve feedbacksystemen

Besluit: Wederzijdse Besluit: Wederzijdse causaliteit bij organisatiescausaliteit bij organisaties

• Logica van de wederzijdse causaliteit gebruiken om dynamiek van verschillende niveau’s van organisatorische problemen te doorzien.

• Situaties analyseren als een kringloop rijker beeld

• Systemen zijn gehelen binnen gehelen moeilijk om alle lussen te achterhalen, want heel complex en altijd in beweging.

Logica van de Logica van de dialectische dialectische

verandering: Morganverandering: Morgan

Birgit WautersBirgit Wauters

Logica van de dialectische Logica van de dialectische verandering: Morganverandering: Morgan

• Ieder verschijnsel schept en bevat tegenstellingen

• Tegenstellingen creëren spanning

• Spanning zorgt voor verandering

Logica van de dialectische verandering: MorganLogica van de dialectische verandering: Morgan

• Twee theorieenMarx: Das CapitalTaoisme: I-Tijng (via Heraclitus)

Logica van de dialectische verandering: Logica van de dialectische verandering: MorganMorgan

• Taoisme– wereld: altijddurende stroom

volledigheid door yin en yang

- invloed op Hegel, Marx, Mao Ze Dong,…


• Marx- economisch en sociale tegenstellingen- drie principes 1) wederzijds doordringen 2) ontkenning van de ontkenning 3) kwantiteit naar kwaliteit- verklaring voor alle verandering in sociale systemen


• Marx- bewegingswetten- proces van kapitaalsvermeerdering

* gebruikswaarde – ruilwaarde = toegevoegde waarde

* arbeiders vs. kapitalisten

Social Analysis: V.L.AllenSocial Analysis: V.L.Allen

• 1975• Alternatief voor statische theorieën

• Dialectisch materialisme• Organische eenheid• Aanpassing ~ verandering• Noodzakelijke ~ sufficiënte voorwaarden• Structuur ~ bovenstructuur• Tegenstellingen• Veranderingsproces


• Dialectisch materialisme- historische ontwikkelingen krijgen vorm door continue spanning- kerntaak: begrijpen van processen- samenleving is een totaliteit


• Organische eenheid- systeem functioneert harmonisch- externe invloeden kunnen organische eenheid verstoren


• Aanpassing ~ verandering- aanpassing: zwakke spanning

organisatie blijft intact- verandering: sterke spanning

nieuwe organisatie


• Noodzakelijke ~ sufficiënte voorwaarden- essentieel voor sociale systemen- noodzakelijk: vanuit de organisatie zelf- sufficiënte: omgevingsvoorwaarden


• Structuur ~ bovenstructuur- in ieder sociaal systeem- structuur en sufficiënte voorwaarden bepalen bovenstructuur- bovenstructuur bestaat uit:

vaardigheden

machtideologie


• Tegenstellingen- verdelingsproces van de productie- heterogeniteit van de markt- aanbieders en kopers van arbeid

BesluitBesluit

• Belangrijkste tegenstelling tussen de aanbieders en kopers van arbeid

• Marx, Taoïsten en Allen zien sociale veranderingen als een product van spanningen tussen tegengestelden

Autopiese Lilith Roggemans. Autopoiese 1. Inleiding 2. Definitie 3. Theorie 4. Toepassing op Beleid...

Documents

Transcript of Autopiese Lilith Roggemans. Autopoiese 1. Inleiding 2. Definitie 3. Theorie 4. Toepassing op Beleid...