Attitude in de intensive care psychiatrie een oefening in zorgvuldig-heid
description
Transcript of Attitude in de intensive care psychiatrie een oefening in zorgvuldig-heid
Attitude in de intensive care psychiatrie
een oefening in zorgvuldig-heid
Tom kuipers
Ggz nijmegen
Onderdeel van ProPersona
inhoud
• De droom in de nacht voordat ik aan het werk ging op de opnameafdeling
• Attitude die momenteel van werkers verwacht wordt en welke problemen dat oplevert
• Wat is nu nodig voor een IC Psychiatrie ?• De benaming intensive care is niet correct; het gaat
over zorg-vuldigheid in het hanteren van mensen met problemen (sociale hygiëne)
• Hoe is zorgvuldigheid te realiseren? • Conclusie
Waar gaat deze zorg-vuldigheid over?
• Ruimtegebruik (territoriale aspecten, van gastvrijheid tot aan terreinverbod)
• Willen & kunnen (handicap en prothese)
• Planning van (be)handeling (zorgvuldig overleg, monoloog / dialoog)
• Relaties (werken met betrokkenen)
Zorgvuldig?
Attitude in de zorg
• De ambachtelijk - ethische dimensie: zorgvuldig omgaan met alle relevante werkrelaties; vertrouwen creëren en zicht krijgen op coöperatie en non-coöperatie
• Territoriale aspecten – gezag & macht & zeggenschap, rituelen, defensieve acties,
werkrelaties
• coöperatie en non-coöperatie bij planning van de behandeling (Shared Decision Making)
• Normaliseer het werken met familieleden van patienten
• Collegiale en gezags-verhoudingen spiegelen zich in het werken met patiënten; zorgvuldig in leiden en volgen, in het verdelen van verantwoordelijk-heden en taken, bij het beoordelen van geschiktheid / competentieniveau
Wat is territoriaal gedrag?
Territorial behaviour will be manifested if the perceived boundaries of a personal space or group space is being invaded by un-invited others.
Goal: resetting of territorial boundaries
Methods: requests, threads, agression
Kwetsbaarheid van de
persoonlijke ruimte
• Omvang rijkdom, vermogens, protectie
• Afbakening behoefte, gevaar, kans
• Structuur cognitieve en executieve capaciteiten
Sociale mechanismen & groepshierarchie
de Waal, 1998
Mechanism Description Effect
Conditional reassurance
Reconciliation & social tolerance submission
Cohesion
Formalisation Rituals Harmony &
Stability
Status-striving Dominance Dynamism & tensions
uitgangspunt
• Communicatie is effectiever naarmate mensen ‘gelijker’ aan elkaar zijn
• Gelijk-zijn bevordert de interactie • Interactie leidt tot samenwerking (coöperatie)• Zich oriënteren is van belang om te beoordelen of
de betrekking leidt tot een vorm van coöperatie of uitbuiting (factoren: similariteit, voedsel, beschutting, gezelschap,
territorium)
het werkgebied
i
nter
acti
e
coöperatie
werkgebied
betrekking
o
rien
tati
e
bere
idhe
id o
m s
amen
te
wer
ken
Samen 1 doel
betrekking
interactie
coöperatie
oriëntatie
rood
groen
De dynamische verhouding tussen
‘wil niet’ en ‘kan niet’
kan niet
wil niet
Ref. T. Kuipers, Handicap en prothese in de psychiatrie, MGv, 2008
‘Kan niet’s bij psychose
Kwetsbaar, ‘licht geraakt’
Ontoegankelijk voor contact; afwezig
Slechte stemming
Niet accepteren, niet rouwen
Vermogen tot samenwerken en protectie verminderd
Vermogen om Behoefte, Kans, Gevaar bij zichzelf en anderen te herkennen is verminderd
Persoonlijke ruimte is slecht begrensd; herkent ook grenzen van anderen minder goed
Neemt onverwachte beslissingen, onvoorspelbaarheid
Vijandig gevoel naar de omgeving
interpersoonlijke nabijheid moeilijker te verdragen
Geneigd tot verdedigend optreden
(territoriaal gedrag)
Verwardheid, ordening van het denken verstoord
Omgaan met mensen
ZelfbeheersingDenken en waarnemen
Wat willen patiënten?
• oogcontact
• partnership
• ‘echt’ contact
• meer tijd
• ‘echte’ afspraken
M. Sweet (2003) BMJ 326
Kijken van een afstand
Betrokken maar niet in het spel
Zorgvuldig? Ja maar ….
Interactie bestuderen en bewerken
Oefenen, oefenen, oefenen
Verbinding / betrokkenheid verbroken ?
Professionele relatie als instrument (vgl Fiske ’91/ ’92)
• Communal sharing – kennis en ervaring delen• Authority Ranking – de autoriteit (Cochrane;
‘evidence’ NVvP) bepaalt wat geleerd/ gedaan moet worden
• Equality Matching – L. biedt bescherming, M steunt L.
• Market pricing – ‘als wij iets begeerlijks krijgen zijn we bereid .. ‘ (afwegingen, schattingen mbt risk & benefit).
Skills labs, groep 3: werkrelaties
Kennis: coöperatie, relationele stijlen
Werken met patiënten: • Orienteren, contact maken• Interactievaardigheden• Territoriale aspecten• Behandelplanning• Cheating en uitbuitingsrelaties
Oefenen, Oefenen, Oefenen
methode
• Drang en dwang • Beschuldigingen• Manipulatie• Exploratie• Advisering• Analyse• Luisteren• Presentie• Absentie
Risico
voor de
relatie;
mate van
intrusiviteit
Methodiek: bevorderen van herstel
Bevorderende factoren:Aanvaarden van opvang en hulp
Kennis over psychose
‘Eigen plek’ maken
Interactie & cooperatie oefenen: Working alliance
Sociale contacten onderhouden
Leren, werken, dagbesteding
Signaleringsplan maken
Belemmerende factoren:Afwijzen van hulp en opvangDenken dat het vanzelf weer goed
komtVerstoorde bio-rythme’sZelfdestructieve gedachtenDrugs- en alcoholmisbruikSlordig met medicijnen omgaanBelangrijke relaties schuwen of
verbrekenUit- of afstellen van leren en
werken
Vormen van betrokkenheidAxelrod, The Complexity of Cooperation,
1997• Onderdanigheid: a betaalt aan b
• Protectie: a ontvangt van b
• Vriendschap: a vecht aan dezelfde kant als b
• Vijandigheid: a vecht aan de andere kant als b
Het spel en de regels