Atiklarin Sınıflandirilmasi Ve Klavuzlarin Kullanim Prensipleri

Atklarn Snflandrlmas veKlavuzlarn Kullanm Prensipleri

Ouzhan AKINKimya Yksek Mhendisi

Atk Ynetimi

Atn

toplanmas, tanmas, geri kazanlmas, bertaraf edilmesi, bertaraf sahalarnn kapatlma sonras bakm ve bu tr faaliyetlerin gzetim, denetim ve izlenmesi

ilemlerini kapsayan bir faaliyetler btndr.

NLEME

TEKRAR KULLANIM

AZALTMA

GER DNM

ENERJ GER KAZANIMI

BERTARAF

En ncelikli Seenek

En Son Seenek

Atk Ynetimi Hiyerarisi

Atk Ynetimi Hiyerarisi

Hiyerari stisnalar

Baz atklarn geri kazanm ya da ilenmesi konusunda izin bulunmamaktadr. Atnzorunlu olarak bertaraf edilmesi (yok edilmesi) gerekir.

rnek: Kalc organik kirleticiler (POPs).

Baz atklar iin mevcut koullar altnda geri kazanma ynelik bir olanakbulunmamaktadr. Atklarn geri kazanm teknolojinin geliimine baldr.

rnek: Asbest

Genel lkeler

Atk retiminin ve atn zararllnn nlenmesi ve azaltlmas Atn geri kazanlmas veya enerji kayna olarak kullanlmas evre ve insan salna zarar vermeyecek yntem ve proseslerin kullanlmas Atklarn kaynanda ayr toplanmas Atklarn tama lisansl aralar ile tanmas Atklarn lisansl bir tesis tarafndan bertaraf edilmesi veya geri kazanlmas Atklarn en yakn ve en uygun tesiste bertaraf edilmesi Atklarn yetkisiz kii, kurum/kurulular tarafndan toplanmamas evre ile uyumlu teknolojilerin kullanlmas Atklardan kaynaklanan zararlardan dolay mteselsil sorumluluk

Atk Tanmlar

Muhtelif ATIK tanmlar

evre KanunuAtk: Herhangi bir faaliyet sonucu oluan, evreye atlan veya braklan her trl madde

Kat Atklarn Kontrol YnetmeliiKat atk: Evsel kat atk: .ri kat atk: ....

Tehlikeli Atklarn Kontrol YnetmeliiTehlikeli atk:

Tbbi Atklarn Kontrol YnetmeliiTbbi atk:

VsVsVs

Atk Listesinin Oluturulmasna DairAtk Listesinin Oluturulmasna Dair

Komisyon KararKomisyon Karar

(2000/532/EC, 03/05/2000)

Atk ereve DirektifiAtk ereve Direktifi

(75/442/EEC,15/07/1975)

Atk DirektifiAtk Direktifi

(2006/12/EC, 05/04/2006)

ATIK YNETM GENEL ESASLARINA LKNATIK YNETM GENEL ESASLARINA LKNYNETMELKYNETMELK

05.07.2008 tarih ve 26927 sayl Resmi Gazete05.07.2008 tarih ve 26927 sayl Resmi Gazete

Ynetmelik

Atk Ynetimi Genel Esaslarna likin Ynetmelik

Ama

Atklarn oluumlarndan bertaraflarna kadar evre ve insan salna zararvermeden ynetimlerinin salanmasna ynelik genel esaslarnbelirlenmesi

AtkAtk :: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluan, evreye atlan veya braklan EK-1de yeralan snflardaki herhangi bir madde,

EK IATIK SINIFLARI

Q1 Aada baka ekilde belirtilmemiretim veya tketim artklar,Q2 Standart d rnler,Q3 Son kullanm sresi gemi olan rnler,Q4 Dklm, nitelii bozulmu ya da yanl kullanma maruz kalm olan maddeler

(rnein, kaza sonucu kontamine olmumaddeler ve benzeri),Q5 Aktiviteler sonucu kontamine olmu ya da kirlenmimaddeler (rnein, temizlemeilemi atklar, ambalaj malzemeleri, konteynrlar ve benzeri),

Q6 Kullanlmayan ksmlar (rnein, bozuk piller ve bitik katalizrler ve benzeri)Q7 Yararl performans gsteremeyen maddeler (rnein, kontamine olmu asitler, kontamine olmu

zcler, bitik yzey ilem tuzlar ve benzeri),Q8 Endstriyel ilem kalntlar (rnein, cruflar, dip tortusu ve benzeri),Q9 Kirliliin nlenmesi ilemlerinden kaynaklanan kalntlar (rnein, ykama amurlar,

filtre tozlar, kullanlm filtreler ve benzeri),Q10 Makine/yzey ilemleri kalntlar (rnein, torna atklar, frezeleme

krntlar ve benzeri),Q11 Hammadde karlmas ve ilenmesinden kaynaklanan kalntlar (rnein, petrol

sahas sloplar, madencilik atklar ve benzeri),Q12 Safl bozulmumateryaller (rnein, PCB'lerle kontamine olmu yalar vb),Q13 Yasa ile kullanm yasaklanm olan rn, madde ve materyaller,Q14 Sahibi tarafndan artk kullanlmayan rnler (rnein, tarmsal, evsel, ofis, ticari ve

market kalntlar ve benzeri),Q15 Arazi slah ve iyiletirilmesi faaliyetleri sonucunda ortaya kan kontamine olmu

madde, materyal ve rnler,Q16 Yukardaki kategorilerde yer almayan herhangi madde, materyal ve rnler.


BertarafBertaraf :: EK-II Ada yer alan ilemlerden herhangi birisi,

EK II-ABERTARAF YNTEMLER

D1 Topran altnda veya stnde dzenli depolama (r, dzenli depolama vb),D2 Arazi slah (r, sv veya amur atklarn toprakta biyolojik bozulmaya uramas vb),D3 Derine enjeksiyon (r, pompalanabilir atklarn kuyulara, tuz kayalarna veya doal olarak

bulunan boluklara enjeksiyonu vb)D4 Yzey doldurma (r, sv ya da amur atklarn kovuklara, havuzlara ve lagnlere

doldurulmas vb),D5 zel mhendislik gerektiren dzenli depolama (evreden ve herbiri ayr olarak izole edilmi

ve rtlm hcresel depolama vb)D6 Deniz/okyanus hari bir su ktlesine boaltmD7 Deniz yataklar dahil deniz/okyanuslara boaltmD8 D1 ile D7 ve D9 ile D12 arasnda verilen ilemlerden herhangi biri yoluyla atlan nihai

bileiklerin veya karmlarn olumasna neden olan ve bu ekin baka bir yerinde ifadeedilmeyen biyolojik ilemler,

D9 D1 ile D8 ve D10 ile D12 arasnda verilen ilemlerden herhangi biri yoluyla atlan nihaibileiklerin veya karmlarn olumasna neden olan fiziksel-kimyasal ilemler (rnein,buharlatrma, kurutma, kalsinasyon vb),

D10 Yakma (Karada)D11 Yakma (Deniz stnde)D12 Srekli depolama (bir madende konteynerlarn yerletirilmesi vb)D13 D1 ila D12 arasnda belirtilen ilemlerden herhangi birine tabi tutulmadan nce harmanlama

veya kartrma,D14 D1 ila D13 arasnda belirtilen ilemlerden herhangi birine tabi tutulmadan nce yeniden

ambalajlama,D15 D1 ila D14 arasnda belirtilen ilemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar depolama

(atn retildii alan iinde geici depolama, toplama hari)


Geri kazanm : EK-II Bde yer alan ilemlerden herhangi birisi,

EK II-BGER KAZANIM LEMLER

R1 Enerji retimi amacyla balca yakt olarak veya baka ekillerde kullanmaR2 Solvent (zc) slah/yeniden retimi,R3 Solvent olarak kullanlmayan organik maddelerin slah/geri dnm (kompost ve

dier biyolojik dnm prosesleri dahil)R4 Metallerin ve metal bileiklerinin slah/geri dnm,R5 Dier anorganik malzemelerin slah/geri dnm,R6 Asitlerin veya bazlarn yeniden retimi,R7 Kirliliin azaltlmas iin kullanlan paralarn (bileenlerin) geri kazanm,R8 Katalizr paralarnn (bileenlerinin) geri kazanm,R9 Yalarn yeniden rafine edilmesi veya dier tekrar kullanmlar,R10 Ekolojik iyiletirme veya tarmclk yararna sonu verecek arazi slah,R11 R1 ila R10 arasndaki ilemlerden elde edilecek atklarn kullanm,R12 Atklarn R1 ila R11 arasndaki ilemlerden herhangi birine tabi tutulmak zere

deiimi,R13 R1 ila R12 arasnda belirtilen ilemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar

atklarn depolanmas (atn retildii alan iinde geici depolama, toplama hari)


Atk Listesi


(05.07.2008 tarih ve 26927 sayl Resmi Gazete)

Ek-IV Atk Listesi

Snflandrma Tr: Atklarn kayna, oluumlar ve zelliklerine gre

20 Blm

839 Atk Kodu

405 Tehlikeli Atk

434 Tehlikesiz Atk

Atk Listesi

Atk kodu 20 blmden oluur

Blm 1 - 12, 17 - 19 Kaynaa dayanr (endstriyel iyeri bran)

Blm 6 - 7 leme dayal

Blm 13 - 15 Madde ve malzemeye dayal

Blm 20 Evsel atklar

Blm 16 Listede baka trl tanmlanmayan atklar

Atk Listesi Blmleri

(01) Madenlerin aranmas, karlmas, iletilmesi, fiziki ve kimyasal ileme tabitutulmas srasnda ortaya kan atklar,

(02) Tarm, bahvanlk, su kltr, ormanclk, avclk ve balklk, gda retimi veilemesi sonucu ortaya kan atklar,

(03) Ahap ileme ve kat, karton, kat hamuru, panel (sunta) ve mobilyaretiminden kaynaklanan atklar,

(04) Deri, krk ve tekstil endstrilerinden kaynaklanan atklar,

(05) Petrol rafinasyonu, doal gaz saflatrma ve kmrn pirolitik ilenmesindenkaynaklanan atklar,

(06) Anorganik kimyasal ilemlerden kaynaklanan atklar,

(07) Organik kimyasal ilemlerden kaynaklanan atklar,

(08) Astarlar (boyalar, vernikler ve vitrifiye emayeler), yapkanlar, yaltclar ve baskmrekkeplerinin imalat, formlasyon tedarik ve kullanmndan (FTK)kaynaklanan atklar,

(09) Fotoraf endstrisinden kaynaklanan atklar,

(10) Isl ilemlerden kaynaklanan atklar,

Atk Listesi Blmleri

(11) Metal ve dier malzemelerin kimyasal yzey ilemi ve kaplanmas ilemlerindenkaynaklanan atklar; demir d hidrometalurji,

(12) Metallerin ve plastiklerin fiziki ve mekanik yzey ilemlerinden veekillendirilmesinden kaynaklanan atklar,

(13) Ya atklar ve sv yakt atklar (yenilebilir yalar, 05 ve 12 hari),(14) Atk organik zcler, soutucular ve itici gazlar (07 ve 08 hari),(15) Atk ambalajlar; baka bir ekilde belirtilmemi emiciler, silme bezleri, filtre

malzemeleri ve koruyucu giysiler,(16) Listede baka bir ekilde belirtilmemi atklar,(17) naat ve ykm atklar (kirlenmi alanlardan kartlan hafriyat dahil),(18) nsan ve hayvan sal ve/veya bu konulardaki aratrmalardan kaynaklanan

atklar (dorudan sala ilikin olmayan mutfak ve restoran atklar hari)(19) Atk ynetim tesislerinden, tesis d atk su artma tesislerinden ve insan

tketimi ve endstriyel kullanm iin su hazrlama tesislerinden kaynaklananatklar,

(20) Ayr toplanm fraksiyonlar dahil belediye atklar (evsel atklar ve benzer ticari,endstriyel ve kurumsal atklar)

Atk Listesi

839 Atk

405Tehlikeli Atk

434Tehlikesiz Atk

232 + + 261173173

Muallakl Atklar

Alt haneli atk kodu : xx yy zz(*)

nAtklar, alt haneli kodlar ve ilgili iki haneli ile drt haneli blmbalklar ile tanmlanmlardr.

Atk Kategorisi Atk Tanm

XX YY ZZ Atk A

XX Blm (01den 20ye kadar)

YY Alt blm (01den en fazla 14e kadar)

ZZ Listeleme (01den en fazla 41 ve 99a kadar)

* Tehlikelilik iareti

nAtklar ile ilgili yaplacak btn almalarda, atn tanmna karlkgelen alt haneli atk kodunun tam olarak kullanlmas zorunludur.

Kodlama Sistemi

Atk Listesi

Atk zerine bir rnek

10 03 05 atk alminyum oksit

Burada

10 Blm 10 termik srelerden kaynaklanan atklarifade etmektedir

03 10 03 Alt blm alminyum termik metalrjidenkaynaklanan atklar ifade etmektedir

05 Atk alminyum oksit

Atk Listesi

01MADENLERN ARANMASI, IKARILMASI, LETLMES, FZK VE KMYASALLEME TAB TUTULMASI SIRASINDA ORTAYA IKAN ATIKLAR

01 01 Maden kazlarndan kaynaklanan atklar

01 01 01 Metalik maden kazlarndan kaynaklanan atklar

01 01 02 Metalik olmayan maden kazlarndan kaynaklanan atklar

01 03Metalik Minerallerin Fiziki ve Kimyasal Olarak lenmesinden KaynaklananAtklar

01 03 04* Slfrl cevherlerin ilenmesinden kaynaklanan asit retici maden atklar A

01 03 05* Tehlikeli madde ieren dier maden atklar M

01 03 06 01 03 04 ve 01 03 05 dndaki dier maden atklar

01 03 07*Metalik minerallerin fiziki ve kimyasal ilenmesinden kaynaklanan tehlikelimaddeler ieren dier atklar

M

01 03 08 01 03 07 dndaki dier tozumsu ve pudrams atklar

01 03 09 01 03 07 dndaki alminyum oksit retiminden kan krmz amur

01 03 99 Baka bir ekilde tanmlanmam atklar

Atk Kodlarnn Kullanm Alanlar

Tm geri kazanm ve bertaraf tesisleri Atk tamacl Atkla ilgili ilem yapan tesislerin lisanslandrlmas ve kontrol Atk reten ilemlerin ve tesislerin lisanslandrlmas ve kontrol Ulusal ve uluslar aras notifikasyonlar Yllk raporlamalar iin atklarn snflandrlmas lgili taraflarn atklarla ilgili konsept ve programlar statistikler ve raporlar ile ilgili yasalardan kaynaklanan dier grevler

Atk Kodu Belirleme Hiyerarisi

01den 12ye ya da 17den 20ye kadar olan blmlerde atn kayna ve bu ata uygunalt haneli atk kodu belirlenir.

Atn kodunun belirlenmesi iin, 01den 12ye ya da 17den 20ye kadar olanblmlerde uygun bir atk kodu bulunamaz ise 13, 14 ve 15 inci blmler incelenir.

Bu blmlerde de uygun bir atk kodu bulunamaz ise atk, 16 nc blme gredeerlendirilir.

Eer atk, 16 nc blme de uyarlanamyorsa, Atk Listesindeki ana faaliyet kodlarnauygun olan ve sonu 99-baka trl tanmlanamayan atklar ile biten uygun atk koduBakanln onay ile kullanlr.

Adm

1

Adm

2

Adm

3

Adm

4

Tehlikeli Atklar

( * ) iaretli olanlar tehlikeli atktr,

Tehlikeli atklar, EK-III Adaki zelliklerden bir veya daha fazlasnasahiptirler,

Atk Listesinde (A) iaretli atklar, EK-III Bde yer alan tehlikeli atkkonsantrasyonuna baklmakszn tehlikeli atk snfna girer.

Atk Listesinde (M) iaretleri atklar tehlikeli olma olasl bulunanatklardr. Deerlendirme EK-III A ve EK-III Bye gre yaplr.

Atk Listesi

Genel olarak muallakl atklar bir iaret ile tehlikeli maddeler olarakkarakterize edilirler

xx yy zz* atk W, tehlikeli maddeler ierir

xx yy zz+1 atk W xx yy zzde belirtilenlerin dnda Baz durumlarda muallakl atklar, baz zel tehlikeli atklar karakterize

ederler, rnein

10 12 11* Ar metaller ieren srlama atklar10 12 12 10 12 11 dndaki srlama atklar

Baz durumlarda ilgili tehlikelilik zellii atk kodu ierisindetanmlanmaktadr.10 05 10* Suyla temas halinde tehlikeli miktarlarda alevlenebilir gazlarkaran yanc veya yaylabilir cruf ve kpkler10 05 11 10 05 10 dndaki cruf ve kpkler


EK-III ATEHLKEL KABUL EDLEN ATIKLARIN ZELLKLER

H1 PatlaycH2 OksitleyiciH3-A Yksek oranda TutuabilenlerH3-B TutuabilenH4 Tahri ediciH5 ZararlH6 ToksikH7 KanserojenH8 KorozifH9 Enfeksiyon yapcH10 reme yetisini azaltcH11 MutajenikH12 Havayla, suyla veya asitle temasnda toksik veya

ar toksik gazlar reten maddelerH13 Atldnda veya baka bir madde retirken, rnek

olarak sznt suyu, yukardaki zelliklerden birinigsteren madde ve preparatlar

H14 Ekotoksik


EK-III BTEHLKEL ATIK EK KONSANTRASYONLARI

a) Parlama noktas 55 0C,b) Yksek seviyede zehirli olarak snflandrlan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun%0,1 olmas,

c) Zehirli olarak snflandrlan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun %3 olmas,) Zararl olarak snflandrlan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun %25 olmas,d) R35e gre andrc olarak snflandrlan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun%1 olmas,

e) R34e gre andrc olarak snflandrlan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun%5 olmas,

f) R41e gre tahri edici olarak snflandrlan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun%10 olmas,

g) R36, R37 ve R38e gre tahri edici olarak snflandrlan bir veya daha fazla maddedeki toplamkonsantrasyonun %20 olmas,

) Kategori 1 ya da 2de kanserojen etkisinin olduu bilinen bir maddelerdeki toplam konsantrasyonun%0,1 olmas,

h) Kategori 3de kanserojen etkisinin olduu bilinen bir maddedeki toplam konsantrasyonun %1 olmas,) R60 ya da R61e gre reme yetisini azaltc olarak snflandrlan Kategori 1 ya da 2 maddesindeki

konsantrasyonun %0,5 olmas,i) R62 ya da R63e gre reme yetisini azaltt zellii ile snflandrlan kategori 3 maddesindeki

konsantrasyonun %5 olmasj) R46ya gre kaltmsal deiikliklere yol ac olarak snflandrlan Kategori 1 ya da 2 maddesindeki

konsantrasyonun 0,1 olmas,k) R40a gre kaltmsal deiikliklere yol ac olarak snflandrlan Kategori 3 maddesindeki konsantrasyonun 1 de olmas

Atk Snflandrma Hiyerarisi

nceden yaplm analiz var m?

Ata ve iindeki maddelereilikin bilimsel veri var m

(MSDS gibi)?

Fiziksel-Kimyasal Analiz

Biyolojik Analiz

Tehlikeli mi?

Evet

Evet

Evet

Hayr

Hayr

Hayr

Atk Snflandrma Klavuzu

Atk Snflandrma Klavuzu;

- Atk Listesi

- Snflandrma Yntemleri

- Snflandrma Hiyerarisi

- Analizler

- Atk Bilgi Formlar

- Snflandrmalar aras deiim

tablolar

www.lifetcy06.cevreorman.gov.tr

www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr

Tehlikeli Atklarn Snflandrlmas almalar

TehlikelilikzellikleriH-Kodlar

Risk bareleriR-Kodlar

Dier Riskfadeleri

Xn, T, C, Canc.Vb.

Deiim Tablolar

H Kodlar R Kodlar Risk fadeleriEk-III/B

Kriterleri

Ek-III/BKriterleri

ATIK BLG FORMU

Tehlikeli Atk Kodu:

Mutlak TehlikeliMuhtemel AtkDier ayrm gereksinmeleri

Genel aklamalar

Dier mevzuatlara gregereksinmeler

Kod ile ifade edilen atk trleri

rn at:Toplam durum:Kat ierii:Dntrme katsays:

Atn ierdii tipik bileenler

Atklarn neden olduu tipikzararlar

Ayrm ve tanmlama iin tavsiyeler

R-D kodlarna gre tanmlama veaklama

likin yeil ve sar liste kodlar

likin EWCStat kategorileri

Dier ilgili kategoriler

Aklamalar

Tehlikeli Atn kodu

Muhtemel / Kesin tehlikeli atk?

Atk koduyla ilgili genel Aklamalar

Kod ile ifade edilen atk trleriAtn durumu:Sv, kat, amurumsu

Birimler aras dntrme katsays

Atn ierdii tipik bileenler

Atn neden olduu tipik zararlar

Atn geri kazanm/bertaraf iinnerilen yntemler (R ve D kodlar)

Atk Bilgi Formlar

LIFE06 - Trkiyede Sanayiden KaynaklananTehlikeli Atklarn Ynetiminin yiletirilmesi Projesi

Sektrler: Dkm Deri Sektr Galvanizasyon Metal ileme Boya/Vernik Otomotiv Boya retim

Ouzhan AKINKimya Yksek Mhendisi

Telefon : (312) 207 64 53

E-posta : [email protected]

Web : www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr

TEEKKRLER

Atiklarin Sınıflandirilmasi Ve Klavuzlarin Kullanim Prensipleri

Documents

Transcript of Atiklarin Sınıflandirilmasi Ve Klavuzlarin Kullanim Prensipleri