ASKATASUNA

Askatasunari buruz hitz egiten dugunean ez gara konturatzen ezta ulertzen zeri buruz ari garen hitz egiten. Askatasunaren kontzeptua oso zabala da eta, normalean, ez dugu ondo erabiltzen benetan zer den ez dakigulako gainera, esan behar da, hitz honen definizio eta esanahia aldakorra dela nolakoa garen, pentsatzen dugunaren, etabarren arabera baina, hau gertatzen da, berez, askatasunaren esentzia zein den ez dakigulako.

Askatasun kontzeptuaren definizio orokorra eta edozein hiztegi edo entziklopedia aurki dezakeguna azaltzen digu kontzeptu filosofiko zabala eta lauso samarra dela eta azalpen desberdinak eman izan zaizkiona pentsamendu korrontzen askoetatik jarduera jakin bat egiteko edo ez egiteko. Era berean, giziakiak duen ahalmena gisa definitu ohi da eta historian zehar emandako iraultzen ondorioz, askatasuna justizia eta berdintasunaren kontzeptuekin lotu ohi da.

Motari dagokionez, gaur egun esan dezakegu 2 askatasun mota bereizten direla; batetik, kanpoko askatasuna nahi dugun tokira joateko eta egoki dritzogn moduan jokatzeko aukera, bakoitzaren ohituren baita. Askatasun hori,adibidez, gizabanakoek espetxeratutakoan galtzen dute. Baina baita herritar guztiek diktadura garaitzen denean. Kanpoko askatasuna gutxi asko zabala izaten da, gizarteko esparru juridikoa eta politikoa nolakoak diren. Barneko askatasuna, dagozkigun gauzei bruz bkoitzak bere erabakiak hartu ahal izatea da, nahimenaren askatasuna esaten zaio. Barneko askatasunik ez balego, ez luke inolako zentsurik askatasun politikoa eskatzeak;izan ere barneko askatasuna askatasun morala da, bizitza norberaren irizpideen arabera bizitzeko gaitasuna izatea. Pertsona bati barneko askatasuna kendu nahi izanez gero, nahimena kendu behar zaio nahitaez.

Askatasuna pertsonen eskubide naturala da sexu edo adina kontuan hartu gabe hala nola, beste motatako desberdintasuna aintzat hartuta. Gizakiok aske jaiotzen gara ondoren, hezten garen bitartean ikasi behar dugu askatasun hori nola erabili behar dugun eta zer egin behar dugun. Askatasunari esker nahi edo sentitzen ditugun gurak egiteko aukera dugu; adibidez, bizi maila hobea izan, seme-alabei ondo hezi erabakiak ahalik eta hoberen erabakitzeko, gizartean aktiboki eta ondo parte hartu,... baina, hauek dira askatasunaren efektuak ez askatasuna.

Asktasuna uler dezakegu izakiok dugun bide ona edo txarra erabakitzeko gaitasuna da. Erantzukizun honek ona gauzetako txarra ezagutzea eta, bestela gure kontzientziaren arabera etortzea ekartzen du, bulkadaren adierazpen hutsera edo senaren kontzeptua txikiagotzen da.
Askatasuna gizakiaren berezko baldintza da. Haietan gabe humanitatea osasuntsu garatu ahal izatea ezinezkoa da. Hala ere, askatasuna banako bakoitzak definitutako mugetara erantzuten duen barruko baldintza da.

Ordea, askatasuna parte bizitzako baizik eta funtsezkoa da ez soilik giza esistentziarako, baina askatasun mugagabe handia ezin da egon. Hauek ikasi behar dira eta haiek ez apurtzeko eta deskontrol batera gizonari|gizakiari bere bizitza txikiagotuz eramaten duen lasaikeriako espetxean edo bere askatasunean erortzeko ulertu|eduki. Pertsona batek legea hausteko erabakia du edo ez. Biola segurua bada une batean harrapatuko dela eta gero zigorra ordaindu behar izango du: espetxea. Eta guztiak hau jolasaldiko eta askatasuneko leku bat ez dela dakigu. Ordea legea ez badu hausten ez du zigorra ordaindu behar izango eta bere askatasunaz gozatu ahal izango du. Orduan askatasuna neurriaren kontua, baldintzetako eta edozein alorretako mugetako, dela estima dezakegu. Hots merezi dugula edo askatasuna gozatzen dugu esker mugatzaileak haiek mantentzerakoan edo haiek betetzea ordena naturala edo soziala mantentzen duela.Muga hauek ez dute baimentzen askatasun absolutua dagoenik, mugatuta ikusten da bere lagun hurkoaren askatasunen aurrean eta. Bakoitzeko aukera librea lekuan amaitzen da beste askatasun bat hasten duen tokian. Gizakiak mugatutako askatasuna du.

Nahiz eta guk ideiak komunean izan, askatasuna ez da guztietarako bera. Banako bakoitzak bere ohiturek oinarritutako bere kontzeptua eratzen du, heziketa eta historiagatik. Era berdineko nazio bakoitzak edo kulturak izango du hura bizi izateko edo hura lortzeko bere forma|era|sasoia. Dena mendean dago bere aurreko ahaideren batek hau ohitura itzuli arte hartu zuen eta bere ondorengo ahaideek jarraitzea erabaki zuten erabakiaren. Garrantzitsua da ere bizi diren edo pasatu diren abagunea.

Beraz, amaitzeko esan dezaket askatasunaren kontzeptua oso zabala dela azaldu dudan guztiarengatik. Ez dugu ondo aprobetxatzen ez digutelako uzten. Bakoitzak kapaza izan beharko luke askatasuna kudeatzeko eta erabiltzeko.