Θεωρίες επιδράσεων των

ΜΜΕ

Τα ΜΜΕ φέρνουν πολλές και σημαντικές επιδράσεις και αλλαγές

Το μυαλό μας είναι γεμάτο πληροφορίες και εντυπώσεις που δεχόμαστε από τα ΜΜΕ

Η εξέλιξη της θεωρίας για τις επιδράσεις των ΜΜΕ 4 φάσεις

1 φάση-Τα ΜΜΕ είναι παντοδύναμα 1930-τα ΜΜΕ διαμόρφωναν συμπεριφορά Ανάπτυξη των ΜΜΕ Χρήση διαφημιστών Αρχίζουν σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες να

αποκτούν δύναμη

2 φάση: Η θεωρία των παντοδύναμων μέσων αμφισβητείται Νέες σκέψεις για τις επιδράσεις Μετά το 1960 η κατάσταση άλλαξε Προέβλεπε ένα μικρότερο ρόλο για τα

ΜΜΕ σε σχέση με το κατά πόσο προκαλούν προσχεδιασμένες αντιδράσεις

Και άλλοι παράγοντες μαζί με τα ΜΜΕ μπορούν να επηρεάσουν

3 φάση: και πάλι ισχυρά ΜΜΕ Η έρευνα σε αυτή τη φάση προσπαθεί να

ερευνήσει τις ενδεχόμενες επιδράσεις Η έκθεση σε εικόνα μπορεί να συσχετιστεί

με τις αλλαγές που παρατηρούνται? Noelle-Neumann- επιστροφή στην αρχική

θεώρηση των ισχυρών μέσων

4 φάση: η επιρροή των μέσων υπό διαπραγμάτευση 1970- κοινωνικός κονστρουκτιβισμός Τα μέσα επικοινωνίας έχουν σημαντικές

επιδράσεις όταν συγκροτούν νοήματα και παρέχουν κατασκευές στο ακροατήριο

Διαμεσολαβητική διαδικασία προϋποθέτει δέσμευση από τους κοινωνικούς θεσμούς

Καλλιέργεια προτύπων-Gerbner

Noelle-Neumann –σπειροειδής γραμμή της σιωπής

2 βασικές εκδοχές ΜΜΕ κατασκευάζουν κοινωνικές εξελίξεις Οι άνθρωποι κατασκευάζουν τη δική τους

άποψη για την κοινωνική πραγματικότητα

Έρευνα van Zoonen (1992) Ολλανδία γυναικείο κίνημα

ΜΜΕ είναι κάτι περισσότερο από απλοί πομποί μετάδοσης μηνυμάτων και δραστηριοτήτων

Κατασκευή ιδεών και δράσεων

Η δύναμη των ΜΜΕ μπορεί να διαφέρει στο χρόνο Carey Μήπως τα ΜΜΕ σε κάποιες

περιόδους μπορεί να έχουν μεγαλύτερη επιρροή;

Σε κάποιες εποχές οι άνθρωποι στηρίζονται περισσότερο στα ΜΜΕ

Επίπεδα και είδη επιδράσεων Η αποτελεσματικότητα των ΜΜΕ είναι

ένας όρος που δηλώνει την ικανότητα των μέσων να επιτυγχάνουν έναν συγκεκριμένο σκοπό

Τύποι επιδράσεων Klapper μεταστροφή, δευτερεύουσα αλλαγή και ενίσχυση και οι επιδράσεις α) αλλαγή γνώμης β)αλλαγή μορφής η ένταση αντίληψης

Είδη αλλαγών που προκαλούν τα ΜΜΕ Σκόπιμη αλλαγή Μη σκόπιμη αλλαγή Δευτερεύουσα αλλαγή Διευκόλυνση αλλαγής Ενίσχυση σε ό,τι υπάρχει Εμπόδια για αλλαγές

Αμοιβαία επίδραση, επίδραση της ανάστροφης και επίδραση της τρίτης πλευράς (Lang & Lang)

Διαδικασίες των επιδράσεων: τυπολογία Προπαγάνδα Ατομική ανταπόκριση Καμπάνια Μάθηση ειδήσεων Θεματολογία Πλαισίωση Ατομική αντίδραση Συλλογική αντίδραση Διάδοση ανάπτυξης

Διάδοση ειδήσεων Διάδοση καινοτομιών Διανομή της γνώμης Κοινωνικός έλεγχος Κατάληξη των γεγονότων Καθορισμός της πραγματικότητας Θεσμική μεταβολή Πολιτιστική αλλαγή Επίδραση στην κοινωνική ολοκλήρωση

12η Διάλεξη/ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ Μήνυμα –αποδέκτης-αντίδραση Ανταπόκριση (αλληλεπίδραση)-αντίδραση(δεν

έχει επιλογή ή δεν υπάρχει αλληλεπίδραση) Παρουσίαση, προσοχή, κατανόηση, υποχώρηση,

ανάκληση, ανοιχτή συμπεριφορά/ McGuire DeFleur/τα μηνύματα που προέρχονται από τα

ΜΜΕ συμπεριλαμβάνουν συγκεκριμένες ιδιότητες ερεθισμάτων, τα οποία έχουν διαφορετική αλληλεπίδραση με τα ατομικά χαρακτηριστικά των μελών του ακροατηρίου

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ Κατάσταση πανικού (κατάσταση

συναγερμού) Ελλιπής ή αποπροσανατολιστική

πληροφόρηση Ένταση ή εξάπλωση του πλήθους ή

οχλοκρατία Ενθάρρυνση Ακούσια βοήθεια που παρέχεται στους

τρομοκράτες

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ Καλά θεσμοποιημένη συμπεριφορά, που τηρεί

τους θεσμοθετημένους κανόνες και αξίες Συλλογική πηγή Κοινωνικώς αποδεχόμενοι στόχοι Πολλά κανάλια Πολλά μηνύματα Ποικίλες καλύψεις «στοχευμένης ομάδας» Συνθήκες φίλτρου Ποικίλες επεξεργασίες πληροφόρησης Επιτευχθέντα αποτελέσματα

Ποικιλία πιθανών επιδράσεων Εμπρόθετες/ βραχυπρόθεσμες/μακροπρόθεσμες Προσωπική επιρροή/ αναφέρεται σε κάθε

επίδραση (οι ιδέες τις περισσότερες φορές μεταφέρονται από το ραδιόφωνο και τον Τύπο στους καθοδηγητές γνώμης και από αυτούς καταλήγουν σε λιγότερο ενεργά μέλη του πληθυσμού)

Η θεώρηση της προσωπικής επιρροής αποτέλεσε μια προσπάθεια αποσαφήνισης λόγω της έλλειψης επαρκών στοιχείων, του αν υπάρχει άμεση επίδραση από τα ΜΜΕ.

Ήταν μια προσπάθεια αμφισβήτησης της άποψης ότι τα ΜΜΕ είναι παντοδύναμα

Το ιδεολογικό συστατικό της θεωρίας έγκειται στη θέση ότι η δύναμη των διαπροσωπικών δεσμών και η δομή των ομάδων, προστατεύουν τα άτομα από την χειραγώγηση των ΜΜΕ

Καθοδηγητές/ οπαδοί (τα μέλη μπορούν να ανταλλάξουν ρόλους, ενώ αρκετά από αυτά δεν μπορούν να καταταχθούν ούτε στους καθοδηγητές, ούτε στους οπαδούς.

Η διαπροσωπική επαφή μπορεί να είναι πιο ισχυρή απ΄ότι αυτή των ΜΜΕ

Κεντρική και περιφερειακή επεξεργασία Ενθάρρυνση της σκέψης και της ανάλυσης

με τη μορφή της παρεχόμενης πληροφορίας

Ενθάρρυνση για την επικέντρωση σε απλές προτροπές και συνειρμούς

ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ Οι σημασίες της είναι γενικά αρνητικά φορτισμένες Αναφέρεται σε πολλά πεδία (πολιτική, θρησκεία) Εξαναγαγκαστική, επιθετική, δεν είναι αντικειμενική Μαύρη, λευκή ΜΜΕ (δίαυλοι) Ποια θα είναι η πηγή της ενημέρωσης/στρατιωτικά θέματα Μονοπώλιο στην παροχή ενημέρωσης και εικόνων και

συναίνεση ως προς τους στόχους Εκάστοτε συνθήκες και περιστάσεις (δεν υπάρχει ένα κοινό

πλαίσιο) Η αποδοχή εξαρτάται από την απουσία εναλλακτικής

αντικειμενικής πληροφόρησης.

ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ Ημερήσια θεματολογία (διάταξη, agenda-setting) Dearing-Rogers=ορίζουν την όλη διαδικασία ως

ένα συνεχή ανταγωνισμό ανάμεσα στους πρωταγωνιστές των ζητημάτων για να κερδίσουν την προσοχή των δημοσιογράφων, στο κοινό και την πολιτική ηγεσία

Επιρροή της κοινής γνώμης Δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί η αιτιώδη σχέση

ανάμεσα στα θέματα της ατζέντας Προτεραιότητες των ΜΜΕ, του κοινού, της

Πολιτικής Ισορροπία της δύναμης των ΜΜΕ και των πηγών

Μίμηση/ σπειροειδής σιωπή/διάδοση των ειδήσεων/ επιλογή των ειδήσεων από τα ΜΜΕ

Dearing&Rogers/α) τα διαφορετικά ΜΜΕ συμφωνούν σχετικά με τη σημασία ορισμένων ζητημάτων, β) οι θεματολογίες των ΜΜΕ δεν ταυτίζονται με τους δείκτες του πραγματικού κόσμου, γ)όχι η σπουδαιότητα αλλά η ισχύς των δυνάμεων και των ανθρώπων μπορούν να ορίσουν και να προωθήσουν ένα ζήτημα, δ)η θέση ενός ζητήματος καθορίζει και τη σπουδαιότητα αυτού του ζητήματος στη δημόσια θεματολογία

Κρίση κατά προτεραιότητα των μέσων (media priming) Ειδική πλευρά της θεματολογίας Τα πολιτικά θέματα τυγχάνουν μεγαλύτερης

προσοχής και κατατάσσονται ανάμεσα στα πρώτα θέματα σχετικά με τις εκτιμήσεις του κοινού για την απόδοση των πολιτικών

Προώθηση ορισμένων αξιολογικών κριτηρίων και παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της ενημέρωσης

Πχ. (αποπροσανατολισμός των πολιτικών προκειμένου να αποσπάσουν την προσοχή του κοινού από αποτυχίες στο εσωτερικό και να την κατευθύνουν σε επιτυχίες της εξωτερικής πολιτικής)/ακραία μορφή

Πηγή (ΜΜΕ) Περιεχόμενο (Μηνύματα με συστηματική

δομή) Πρωτογενής επίδραση (απαρχές

στοιχείων) Δευτερογενής επίδραση (διαφοροποιημένη

μορφή/διαφορετικότητα) Τριτογενής επίδραση (κοινωνικοποίηση/

διανομή της γνώσης/κοινωνικός έλεγχος)

ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Ημερήσια θεματολογία Κοινωνικοποίηση «αν οι άνθρωποι ορίζουν κάποιες

καταστάσεις ως πραγματικές, τότε οι συνέπειες τους είναι πραγματικές»/Thomas

Δημιουργία ενός συμβολικού περιβάλλοντος

Σπειροειδής γραμμή της σιωπής Διαμόρφωση κοινής γνώμης (Noelle- Neumann) Αλληλεπίδραση μεταξύ τεσσάρων

στοιχείων/ΜΜΕ, διαπροσωπική επικοινωνία, κοινωνικές σχέσεις, προσωπικές εκφράσεις γνώμης και αντιλήψεις για το γενικότερο περιβάλλον

Οι περισσότεροι άνθρωποι για να αποφύγουν την απομόνωση σε σημαντικά ζητήματα

Αποκρύπτουν απόψεις τους όταν μειοψηφούν/τις εκφράζουν όταν νιώθουν ότι ανήκουν στην ομάδα των κυρίαρχων

Οι απόψεις που γίνονται κυρίαρχες υπερισχύουν και οι εναλλακτικές υποχωρούν

Απειλή της κοινωνίας με απομόνωση (αν υπάρχει παρέκκλιση)

Προσωπικός φόβος απομόνωσης Αξιολόγηση της γνώμης με βάση την

απομόνωση Επιρροή στη δημόσια συμπεριφορά

Οι πολιτικές γνώμες διαμορφώνονται πρώτα από τις οικονομικές και μετά από τα ΜΜΕ

Φανερές μειοψηφίες που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο

Η κάλυψη των ΜΜΕ διαμορφώνει τις ατομικές αντιλήψεις του δημόσιου συναισθήματος για τα τρέχοντα ζητήματα

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ Η πιο διαδεδομένη Ο κεντρικός ρόλος της

τηλεόρασης/συμβολικό περιβάλλον/υποκαθιστά την προσωπική μας εμπειρία/διαστρεβλωμένα μηνύματα/πολιτιστικό όπλο

Σχολή της Φρανκφούρτης

Η τηλεθέαση οδηγεί στην υιοθέτηση πεποιθήσεων για τη φύση του κοινωνικού προβλήματος

Βαθμιαίος και σωρευτικός χαρακτήρας Ερμηνεία πραγματικότητας σύμφωνα με

ατομικές περιπτώσεις και εμπειρία Θεωρία αλληλεπίδρασης ανάμεσα σε

μηνύματα και στο ακροατήριο Εμφανίζεται σαν να είναι ο ίδιος ο κόσμος

Η σχέση μεταξύ τηλεθέασης και κοινωνικής πραγματικότητας μπορεί να είναι αμοιβαία

ΜΜΕ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Δύσκολο να προσδιοριστεί Πολιτιστικό αντίκτυπο των ΜΜΕ Διεθνοποίηση/πολιτιστικός συγχρονισμός

και ομογενοποίηση Οι επιδράσεις δεν μπορούν να

προσδιοριστούν ποσοτικά/ διαφορετικότητα κατά περίπτωση