aRT couRTesy oF KIRK BRanT, 2012 ...iotaterihwahstén:ni ó:ni ne iorihwí:io thí:ken ne...

Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron

Ronwanatewennakaratá:ti ne Kaniatarí:io

Tehshakotiia’torehtha’okón:’a

Kahiatonhseríson né:’e ne Ia’teioia’tíhson Tetkak’énion Thoniarotáhrhon né:’e ne Rahsennowá:nen Frank Iacobucci

aRT couRTesy oF KIRK BRanT, 2012

www.kirkbrant.com

Kí:Ken KaRIhwaRò:Ron wahonwaTIhahRháhse ne Ronnón:Kwe, Konnón:Kwe Tánon RaTIKsa’oKón:’a

ne KIoKIeRénhTon KaneKeRáhTsheRa ne KanIaTaRí:Io TsI nIKá:Ien RonaTsTe’nIá:Ron Tánon

í:Iah TehaTITshá:nIs nó:nen TeKa’nIKónhRhaRe Tánon KanenhRoTáKwen IenwaTahsón:TeRe

Ka’nIKonhRí:Io.

Tsi nahò:ten Kakararónnion

tsi n

ah

ò:t

en

ka

ka

ra

ró

nn

ion

i

KioKieRehTáhKwen KiontahsawáhKhwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1

a. Iontaweia’táhkhwa Kahsennakarahtá:ton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

b. Kiontahsawáhkhwa tánon Raia’takwe’ní:io Rorihwarò:ron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

1. Kiontahsawáhkhwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

2. Ionkerihónte tánon akioténhsera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

3. orihwa’shón:’a Karihwatshénrion tsi nikarì:wes wa’kenatá:ra tánon wa’katkennísa . . . . 5

4. Kahiá:ton Iewathiatonhseraniéhton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

5. Tsi nikiohtón:ne, Kaianerenhserà:ke tánon Tenhshé:nerenke Ratirihwíhsaks . . . . . . . . . 10

6. Tewaterihwatká:wen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

7. Kahsennowanáhton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

TeKeníhaTon waterihwahserón:ni tánon Kaio’ténhsera

né:’e ne ia’teioia’tíhston tetKaKa’én:ion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

a. Ronwatiríhonte né:’e ne Ia’teioia’tihston Tetkaka’en:ion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

b. Kaio’tenhsera ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

1. nishnawbe aski Kanekeráhtshera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

2. Teká:neren ne Kaniatarí:io onkwehón:we . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3. Ratikowá:ne Ratitsiénhaiens ne waterihwahserón:ni #áhsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

4. Thiionkwehonwehserá:te Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhsera Terónto . . . . . . . . . . . 22

5. Ia’teioia’tíhston Kiokierénhton Kanekeráhtshera ke:ron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

ahsénhaTon ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera tánon

KioKierénhton KaneKeráhtshera : iotohétston tánon ón:wa niKahá:wi . . . . . . . . . 25

a. Kiontahsawáhkhwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

b. Ken’nikakarésha tsi nikiawén:’en ne Tehatiia’torehtha’okón:’a ne Kaniatarí:io . . . . . . . . . . 25

1. Tsi nahò:ten ioteríhonte tánon tsi niioio’tenhserò:ten né:’e ne Tehatiia’toréhtha . . . . . . 25

2. Ken’nikakarésha né:’e neTehatiia’toréhtha aoianerénhsera tánon ne tehatiia’toréhtha Ronwatiia’tarákwen Tsi niiawén:’en ne Kaniatarí:io . . . . . . . . . . . . . 29

3. Taio’serón:nehte tsi Róntstha ne Tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e ne Kióhton Iawenréhaton né:’e ne Tewashénhaton Teiohsenhséronte . . . . . . . . . . 32

c. ne Tehatiia’toréhtha Ronwatiia’tarákwen aoianerénhsera tsi ní:ioht ne ón:wa nikahá:wi Ioio’tákie ne Kaniatarí:io . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

D. Teiotonhontsióhon thí:ken ne Tehatiia’toréhtha Raonaktà:ke Tenhá:ta’ne . . . . . . . . . . . . . 36

1. Tsi nontaiohtonhakie tánon Tonta:kerahkwe né:’e ne Tsi nikaianerenhsero:ten né:’e ne Raonaktà:ke Tahá:ta’ne Tehaia’toréhtha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

2. Kaniatarí:io aorihwà:ke Kaianerénhsera ne Raotinakta’kéhson Tahatí:ten . . . . . . . . . . . 40

(a) enkaweiennenta’ónhake ne Tehatiia’toréhtha Ratihsennarónnion . . . . . . . . . . . . . . . 40

(b) Ronwatiia’tarákwen né:’e ne Tehatiia’toréhtha Kanenhráhere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

e. ne Raotonakà:ke Tahatí:ta’ne ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io Tehatiia’torehtha’okón:’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

1. Kiontahsawáhkhwa Tsi nahò:ten Kakaratónnion Iewatahsón:tere . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

ii

2. Tehatiia’torehtha’okón:’a Kaianerénhsera Teiotonhontsióhon ahonwatiià:taren Tsi Kanenhstá:ton Ratinákere ne Kaniatarí:io Tehatiia’toréhtha Ratihsennarónnion . . . . . . 45

3. Ronteweienstha ne Tsi Tethonwatiia’torehtha Raononkwe’tahshón:’a ohen:ton ne 2001 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

4. Ronteweiénstha ne Tsi Tethonwatiia’toréhtha Raononkwe’ta’shón:’a ne 2001 ienwatahsón:tereke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

F. Karen’háhtshera ne ó:ia Tetkahentsiakhanion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

1. Karen’hahtshera ne ó:ia Koráhne Tekahwentsiakhánion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

(a) Manitoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

(b) British columbia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

(c) othorè:ke È:neken nonkwá:ti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

(d) alberta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

(e) Thiká:te Tekahwentsiakhánion Thí:ken Róntstha ata’karitéhtshera Tekahswanéten aohiatonhsera’shón:’a ahatirò:roke ne Tehatiia’toréhtha Ratihsennarónnion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

2. Karen’háhtshera ne ó:ia onhwentsia’shon:’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

(a) australia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

(b) new Zealand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

(c) ostoronnòn:ke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61

(i) othorè:ke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61

(ii) Kanón:no . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

(iii) Iewatenniéhton Tehatiia’toréhtha Ratihsennarónnion tsi nón:we ne Iorihowá:nen Ken nihatí:’a Ratinakerénion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

KaieRíhaTon ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera tánon KioKierénhton

KaneKerahtsheraKé:ron: tahatiKonhsotónKie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

a. Kiontahsawáhkhwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

b. Karihwatshénrion ne tsi wa’kenatá:ra tánon wa’katkennísa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

1. Kiokierénhton Kanekeráhtshera wa’thontatkénhseron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

(a) Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a Ratika’énions né:’e ne Tkarihwaié:ri aoianerénhsera í:iah Tehón:nehre ahontatshén:naren ne Kaniatarí:io Tehatiia’torehtha’okón:’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

(i) Tsi niionkwarihò:tens Tekarihotáhrhon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

(ii) aoianeréhtshera Kaia’tohtáhrhon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

(iii) Ronateweiénston . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0

(iv) enhontakia’tahténkia’te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

(v) enhontenatánón:na . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

(b) ón:wa nikahá:wi ronteweiénstha ne ahatirò:roke ne Kahsenna’shón:’a tánon tsi nón:we ieniesateri’waniéhten ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tsi Kanenhstá:ton í:iah Kia’tekaié:ri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

tsi n

ah

ò:t

en

ka

ka

ra

ró

nn

ion

iii

(c) Tehatiia’toréhtha Kari’wanóntha ontá:kerahkwe wa’tka’nikonhrhá:ren tánon Tehonatate’nikónhrhare thí:ken wa’thotí:tahste Kiokierénhton Kanekeráhtshera Tahatirihwa’será:ko Tsi nahò:ten Kakaratónnion Iewatahsón:tere . . . . . . . . . . . . . . . 77

(d) Ioio’tákie Tekarihotáhrhon ne Tehatiia’toréhtha ahonkia’tarónnion . . . . . . . . . . . . . 78

(e) Ratahenion’tatkén:se Rarihwíhsaks Tsi nahò:ten Kakaratónnion Iewatahsón:tere . 79

(f) Tsi na’tehónteron ne Kakorahtsherá:kon né:’e ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne aorihwà:ke ne Tehatiia’toréhtha Ratihsennarónnion Teiotonhontsióhon aonsakarihwakwatákwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

2. enhontkennisa’ánion skátne ne Kakoráhtshera aonkwe’tahshón:’a tánon ne Tsi Tehatiia’toréhtha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81

c. Kahiatonhserinión:ton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

1. nan Kahiatonhserinión:ton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

2. Kenkióhkwaien Kaniatarí:io onkwehón:we Rotihiatonserinión:ton . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91

(a) Kahiatonhserinión:ton shontóhetste Tekarihwá:neren Tsi Iohtenkionhákie . . . . . . . 92

(b) Kahiatonhserinión:ton shontóhetste Tehatiia’toréhtha orihwa’shón:’a Ronkia’tarò:roks “Tehatiia’torehtha’okón:’a Teiothwe’nón:ni ne Tkarihwaié:ri” . . . . 95

(c) Ia’teioia’tíhston Kahiatonhsera’shón:’a Rotirihwanonhwé:’on ne Kenkióhkwaien . . 96

3. Rotiianéhshon ne Kaniatarí:io Kahiatonhserinión:ton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

4. Thiionkwehonwehserá:te Kaianerénhsera Kaia’takehnháhtshera ne Terónto wathiatonhseriiónton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

(i) Karì:wes Tewate’nikonhrahtka:wen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

(ii) Ken’nikarihwesha Tewate’nikonhrahtká:wen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

5. wathiatonhseriión:ton né:’e ne Thatihiatónhkwa né:’e ne Tekahwentsiákhen Tehsakóhnhes ne Ratoksa’okón:’a tánon Ken’nithontiión:sa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107

6. wathiatonhseriión:ton ne Kaianerénhsera Kaia’takehnháhtshera Kaniatarí:io . . . . . . . . 110

D. Tewate’nikonhrahtká:wen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111

1. Kiontahsawáhkhwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111

2. Kaio’tén:’en ne Tewate’nikonhrahtká:wen enhatikwá:ko ne Kaio’tén:’en Kenkióhkwa tánon Rakó:ra Kanén:ra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

(a) Kaio’tén:’en Kenkióhkwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

(b) enkiesa’nikón:ra Kenkióhkwa né:’e ne tehari’wakéhnhas Raiatakwení:io ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tánon ne Tkarihwaié:ri aoianeréhsera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

3. Ratirihwakweniénhstha Kaianerehsta’kéha Tehot’nikónhhrhare né:’e ne Tkarihwaié:ri aoianerénhsera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

4. Tewate’nikonhrahtká:wen Ratirihwakweniénhstha ne Takaténion né:’e ne Tehatiia’toréhtha Ronwatiia’tarákwas tsi niiohtonhákie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

5. Tehatiia’toréhtha Ratirihwakweniénhstha Tehatiia’toréhtha Raononkwè:ta skahwistá:wi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123

6. Tewate’nikonhrahtká:wen Ratirihwakweniénstha Rateheniontatkén:se Rarihwíhsaks Tsi nahò:ten Kakaratónnion Iewatahsón:tere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

iv

ieKawennahsonTeRónnion

iekawennahsonterónnion a Tekatokénhstha-ne-Katsienhaién 1388/2011 shískare seskéha 11, 2011 . . . 127

iekawennahsonterónnion B Tehatiia’toréhtha aoianerénhsera R.s.o. 1990, c. J.3. . . . . . . . . . . . . . . . 133

iekawennahsonterónnion C Rataheion’tatkén:se aoianerénhsera R.s.o. 1990, c. c.37. . . . . . . . . . . . . 151

iekawennahsonterónnion D Kiontahsawáhkhwa Iehonwatihiatón:ni

ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

iekawennahsonterónnion e Ratihsennarónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera

Kanatakè:ron Ronwatinatahrenná:wi tánon enhontkennísa skátne

thikanèn:rate tánon tsionkwe’tátshon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .183

iekawennahsonterónnion F Ratihsennarónnion ne Thotirihwakétskwen Tsi watkenníson

skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .187

tsi n

ah

ò:t

en

ka

ka

ra

ró

nn

ion

v

KioKieRénhTon Kiontahsawáhkhwa

kio

kie

ré

nh

ton

KIo

nTa

hs

aw

áh

Kh

wa

1

A. tewatahsáhwha tánon aktokáhtshera

1. Kí:Ken KahIaTonhseRíson waThRoRIa’TáhKhwa aonhá:’a KaRIhwaKwenIénhsTon

KaRIwahseRón:nI TsI nonTaIohTonháKIe, ne TehaTIIa’ToRéhTha sénha Kwáh IeKá:Ien

waThRoRIa’TáhKhwa ne KIó:To’KTe ne RaoTInaKTà:Ke Rón:neTe ne KIoKIeRénhTon

KaneKeRáhTsheRa onKweshón:’a RaTInáKeRe ne TsI KanenhsTá:Ton KanaTKÈ:Ron ne

TehaTIIa’ToRehTha’oKón:’a ne KanIaTaRí:Io.

2. né:’e ne aonhá:’a orihwa’shón:’a ratiia’tarónnion Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a wentó:re ken’niáhsiere taesa’nikonhrhá:ren ne tsiorihwátshon akari’wahshéhton tsi nakaié:ren ne í:iah tha’taesa’nikonhrhá:ren tsi nahò:ten taesa’nikonhraté:ni ne é:so thiká:te orihwa’shón:’a enkarihwahní:rate ne kwáh ieká:ien orí:wa ne kari’wanóntha. né:’e aorí:wa ronwatinaktarakwén:ni ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io tehatiia’toréhtha. Tsi nahò:ten enwatá:kershkw kiokierenhtáhkwen ienká:ienhte ken’na’tewatakahrón:’a enkarihón:take. Kwáh né:k ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen tsi ní:ioht tsi karihwahserón:ni ne Tekatokénhston tsi Ratitsienhaiens, enkiotahsáhwhahse enthonnonhtonnión:ko tánon tenka’nikonhrhá:ren ne thiiawé:tat thiká:te orihwa’shón:’a tenio’nikonhrhá:ren ne kaia’takwe’ní:io kari’wanóntha ne tsi nahò:ten iokeríhonte ne katatewenní:io tentekka’én:ion tsi nahò:ten wateri’wanóntha. óh nonkié:ren thí:ken ratirihwí:saks ne kí:ken iorihwí:io orihwa’shón:’a teiotonhontsióhon enhonterihwatsté:riste kénh nón:we ne kí:ken kahiatónhsera.

3. Kwáh né:k tsi ohén:ton aontonthró:rike, thí:ken ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion í:iah teioia’tahnirá:te ne Tekatokénhston-tsi-Ratitsiénhaiens ne kwáh ieká:ien tsi ronatkén:se tánon ahonwati’nikón:ron ne takaténion ne, tsi ní:ioht tehatiia’toréhtha:ke aoianerénhsera tsi tekahontsiá:khon tóka ó:ni ne aontkwatakohá:ton ne tehontawén:rie tánon aonthwistónnia’te tsi nahò:ten ratíhsere ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera, kí:ken orihwa’shón:’a í:iah né:k ó:ni té:ken í:we’s ne ohná:ken né:k tsi ó:ni iorihowá:nen. Ken’ niiorihwésha, tóka enhshia’tohtáhrha kí:ken ohnà:ken ensarihón:ti ne sate’sennaién:tahkwe ne ahsón:ni kwatokén:’en taontoriwahetstánion ne aorihwa’shón:’a ne ronwatiia’tarákwen ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a ne tehatiiaètoréhtha.

4. Tsi ní:ioht tsi kí:ken kahiatónhsera enka’rikonhraientáhten, í:iah né:k té:ken tsi teka’nikónhrhare tsi í:iah í:iah khia’tekaié:ri tsi ronwatiia’tarákwen ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’toréhtha thí:ken ne iorihowá:nen tsi tekenhnakhánion tsi tekarihwakhahsiónkwe né:k tsi iotaterihwahstén:ni ó:ni ne iorihwí:io thí:ken ne tehatiia’toréhtha:ke aoianerénhsera onkwe’takwé:kon tsi ní:ioht tsi enhonterihwahténkia’te ne Kiokierénhton Kanekerahtsherá:ien onkwehshón:’a, ne aonhá:’a ne othorè:ke nonkwá:ti ne aonhá:’a aontahsehtahkwe tsi teka’nikonhrhare tethonatate’nikonhrhare. Tóka ientewatahsónteren tsi ní:ioht tsi í:we eniethina’kón:ni oh nahò:ten ó:nen eh ní:ioht iorihowá:nen tsi ní:ioht tsi tánon ne aiá:wens ne kwáh tokén:’en aonsahatirihwahserón:ni tsi na’tehónteron Kiokierénhton Kanekerahtsherakér:ron tánon Kaniatarí:io onkwe’takwá:kon enwáhton. ne sénha aontakarihwakwarihsiá:ton tsi nikahá:wi né:k ne rotíhthare ontó:kten. Tsi nahò:ten kwáh í:ken tsi teiotonhontsióhon ken’niahatí:iere.

5. ne í:iah thahò:ten ken’khiakaié:ren kwáh ieká:ien tsi eniotehá:ten nó:nen sénha ronwatihsennakaratá:ton tsi niianhóntsia ne Koráhne né:’e tsi na’teiotenonhianíhton tsi nithoné:non onkwehón:we onkwehshón:’a, tsi ní:ioht tsi é:so tehonatohétston tsi ronwatiiesáhton, í:iah tehonwatirihwakweniénhstha, í:iah kia’tekarihwaientá:’on kaianerénhsera tánon ne aonhá:’a iorihowá:nen kiotó:kte ska’nikón:ra tahonatateniahehsá:’on tsi na’tehónteron ne onkwehón:we tánon í:iah tehonnonkwehón:we onkweshón:’a. Kwáh í:kehre ne wahatikwatá:ko kí:ken watatewenní:io Tetkaka’én:ion né:’e tewate:nienténhston tsi wahatiién:tere’ne tsi niiorihowá:nen tsi nón:we thí:ken tsi nithoné:non ne kakorahtsherá:kon ne Kaniatarí:io tánon tekhenonhwará:tons ne thonó:we ne eh nón:we niiorihwá:ke.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

2

6. né:k tsi tóka kí:ken karihwarò:ron tánon ne thonwati’nikonhrá:wi skátne tsi ní:ioht tsi enhonterihwahtenkia’te kénk nón:we enhatí:ren tsi wenhniseráhere, í:i ne onkwe’tà:ke sénha enionkwatera’shwáksen tánon ne tsi niiohshorákie tsi iotkwatakwenhákie khiehkhia’tenká:ta’ne. Tsi ní:ioht tsi enhonatkarenhrákwen ne kí:ken é:so tsi enkarihowáhnha’ne.

7. Kí:ken watatewenní:io Tetkaka’én:ion tánon karihwaró:ron né:’e aorí:wa ón:ton onterihwahtén:ti wahonhkwísron ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a wahonwatiia’tarónnion ne Rotiianéhshon Ratitsiénhaiens, Rotikstenhokón:’a tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton tsi tekahontsiá:khon tsi ronhonhwentsiá:ien raotikióhkwa tánon ohén:ton rón:nete tánon ó:ni ókia’ke Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronteweiénstha. akwé:kon tsi nihá:ti tekhenonhwará:tons tewake’nikonhrahsa’áhton niá:wen tánon wakatshennón:ni tsi ní:ioht tsi wahonkia’tarónnion, wahonthró:ri tsi nihotiia’tawén:’en, tahóntka’we tsi nahò:ten ronnonhtónnion tánon tahonwati’nikón:ron tánon í:si nón:we tsi wa’onkhihón:karon tánon tsi wa’kionkhinonhwará:ton ne onkwatenro’shón:’a tánon í:’i. í:iah thaón:ton akwé:kon akwana’tónnion né:k tsi enwá:ton enkì:ron kwakarotá:ni tsi ní:kon wahskwahsnié:non tánon wesewatatshennarónnion ne aoio’ténhsera ne tetkaka’én:ion.

8. í:kehre ó:ni akahiá:tonke tekhenonhwará:tons kwató:ken ne kanénh:ra tánon tsionkwe’tátshon tsi niiawé:ta wa’onkia’takéhnha kí:ken ratiiá:tare nishnawabe aski Kanekeráhtshera (ohén:ton thá:tahkwe Rakó:ra Rahsennowá:nen Roiá:ner, Terry waboose tánon thá:tahkwe Rakó:ra Rahsennowá:nen Roiá:ner, Bentley cheechoo) Raotinén:ra Julian Falconer, Julien Roy, Meaghan Daniel, akwé:kon tsi nihá:ti tahatina’arotáhrho’ke ne aonterihwahtén:ti watatenwenní:io Tetkaka’én:ion tánon wahatirihwahserón:ni ahatinatá:ra tsi Kanenhstá:ton othoré:ke tsi niká:ien aonhá:’a iorihowá:nen ahatiié:na tsi nahò:ten ronnonhtónnion ne Kiokierénton Kanekeráhtshera ratiia’tarónnion ne tekia’tíhen tsi nón:we nihón:ne s tánon skátne tekia’tíhen tsi nahò:ten tehonatohétston. ó:ni, í:kehre takhenonhwará:ton ne Kenkióhkwa ne Kana’tarí:io onkwehón:we tánon raotinèn:ra austin acton, ne rotiiá:ner ne Kaniatarí:io, onkwehón:we Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera ne Terónto tánon raotinén:ra, christa Big canoe tánon Jonathan Rudin. Tekhenonhwá:tons ó:ni ienkaténniehte ne thó:ne Iehsennowá:nen Iakoiá:ner Diane Kelly tánon skátne rotiio’ténion ne Tekarihwá:neren 3 Ratitsiénhaiens ne Rotiianéhshon. Tekhenonhwará:tons ó:ni ne Irwin elman, Tekahwentsiákhon shakohthará:ni ne Ratiksa’okón:’a tánon Ken’nithotiión:sa. í:kehre ó:ni takhenonhwará:ton Marlene Peters, sharon smoke, cris Moonias, tánon Bruce Moonias, akwé:kon tsi nihá:ti kahwatsirá:ke ratiia’tarónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwaia’tohtáhro tsi ronenhé:ion enioríhon ne raheion’tahserón:ni ahari’wanontónnion tahontathroriánion tsi roti’nikonhráksens tánon wahatirihwanón:we’ne ne raheion’tahserón:ni ahari’wanontónnions tánon kionateróhon orihwa’shón:’a

9. wa’akwaié:na kwah ken’ní:kon kaia’takehnháhtshera tánon tekarihwaienawá:kon ne ohén:ton rón:nete né:’e ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io, Kaniatarí:io tsi Thatihiatónhkwa Ronwatiianawá:se, tsi Tekahwentsiakhánion Tehatiia’toréhtha tsi Ronkia’torohrokstha, tánon tehatiia’toréhtha ne aonhá:’a é:neken Tsi Thatihiatónhkwa tánon Kaniatarí:io Tsi Thatihiatónhkwa ne Karihwí:io tánon ohón:ton ron:nete. wa’onkwatera’shwaién:ta’ne ne kahiatónhsera wathró:ri tsi niiawén:’en ne tehatiia’toréhtha tsi nihatiiéhrha tsi ní:ioht tsi í:we ne thiká:te akté:shon nón:we rotikwatákwen ne ohén:ton thatí:tahkwe Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io Michael J. Bryant, ónhka ón:wa roio’tákie rarihwarò:roks onkwehón:we raotirihwá:ke.

10. éne:ken akhenà:ton í:kehre akhehsennakará:tate ne ohén:ton Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io chris Bently tánon ón:wa Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io John Gerretsen wathatirihwáhsnie tánon wa’kionkhihswanéta. í:kehre ó:ni takhennonhwará:ton Murry segal, ne ohén:ton rohsnié:nons ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io ne Kaniatarí:io ne ratiia’takwe’ní:io tsi wahatikwatá:ko ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion tánon skátne rotiió’te taronkhohswanón:na ne Tetkaka’én:ion kwáh tsi ní:ioht tehinonhwará:tons ó:ni ne eh teshotá:’on Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io Mark Leach tsi wa’tharihwáhsnie tánon tsi ní:kon wahsonkwaia’tákehnha.

kio

kie

ré

nh

ton

KIo

nTa

hs

aw

áh

Kh

wa

3

11. ó:nen tsi náhe, í:kehre takhenonhwará:ton ne akenén:ra: John Terry, Thate’nikonhratká:was né:’e ne Iateioia’tíhston Tetkakaén:ion, tánon candice Metallic, Teiotiienawá:kon, Thate’nikonhratká:was né:’e ne Tetkaka’én:ion. í:iah ónhka sénha teioniá:ton aiotiió’ten tsi ní:ioht thí:ken tekeniiáhsen skátne ionkwaió’te. Iorihowá:nen tsi ní:ioht tsi wa’otiió’ten tsi nikahiatónhseres ne Tetkaka’én:ion, tánon tekhenonhwará:tons, í:kehre ó:ni tahinonhwará:ton nick Kennedy tánon Ryan Lax, é:so wa’onkiié:nawa’se wa’akwáhsa ne Kahiatonhseríson.

12. é:so wa’kahwistá:’eke, kaió’tenhsera tánon wahontste’niá:ronhste wahotiió’ten ne ahatikwatá:ko kí:ken kahiatonhseríson tsi nihá:ti kí:ken wa’khena’tónnion. Tewakehtáhkwen, wa’kathró:ri tsi nihotirihò:ten akwé:kon teiakoia’tóien thí:ken tenkatenionhá:ton né:’e ne tehatiia’toréhtha raotinaktà:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a iorihowá:nen sénha enhotiianeáhsten ia’tenká:ko tsi ní:kon skátne ionkwaió’te.

13. Ionkwatetshén:’en ó:ni thí:ken ne tehatiia’toréhtha raotinaktà:ke rón:nete tenkaténion entewatá:kerahkwe thiká:te teiotonhontsióhon sénha aioiáneren’ne ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon ne tsi ní:ioht tsi kioteróhon tsi na’tehónteron Kaniatarí:io tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a.

B. kiontahsawáhkhwa tánon raia’takwe’ní:io rorihwaró:ron

1. KiontahsawáhKhwa

14. Kí:ken kahiatonhseríson, aiá:wens ahotí:iehte akwé:kon ónhka tehonatate’nikónhrhare tsi ní:ioht tsi enhonhténkia’te ne tkarihwaié:ri ne Kaniatarí:io. Tsi ní:ioht tsi wakathró:ri ne tewatahsáhwha ia’okén:ta’ne tsi ní:ioht tsi wa’onkwaió’ten kí:ken Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion thí:ken ne tetkarihwaié:ri aoianerénhsera tsi ní:ioht tsi kioteróhon ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tánon né:’e ne aonhá:’a ne othorè:ke Kaniatarí:io teka’nikónhrhare. Iotawenhra:ton tsi raotinakta:ke ron:nete tsi iontatehnhotonhkwa rati:teron. Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a kwáh í:ken tsi í:iah raotinaktà:ke tehón:nete í:iah né:k té:ken ne tehatiia’toréhtha né:k tsi akwé:kon tsi nihá:ti rotiió’te ne ahonhtenkiá’te ne tkarihwaié:ri kí:ken tekahontsiakhánion, tóka shi tekaia’toréhtha raononkwe’ta’shón:’a ronwatirihwénhtha, thatíhnhes, ronwa’nikonhrá:wis, tóka ó:ni ratirihwénhtha. Kí:ken orì:wa sénha iottó:kat ne aorihwà:ke thí:ken Thiionkwehonwehseraténion onkweshón:’a né:’e aonhá:’a é:so ratinákere tánon sénha ken’nithotiión:’a tsi ní:ioht thotí:ion ne ronákia’ke ratinakerénion.

15. ne teka’nikónhrhare ne entkaka’eniónhon ki:ken Kahiatonhseríson – ne í:iah raotinaktà:ke tha’tahatí:ten ne tsionkwè:ta ratinákere ne tsi kanenhstá:ton ne Kaniatarí:io tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion - ne kiorihón:ni ne kí:ken teka’nikónhrhare, né:’e thí:ken na’tewatakahrón:’a teka’nikónhrhare tánon ne tehoti’nikónhrhare entewatá:kerahkwe ne sha’tékene ne onkwá:wen tehatiia’toréhtha aoianerénhsera kwáh óksak wa’ohsentónhkwen ne kakoráhtshera ne Kaniatarí:io ahatikwatá:ko ne kí:ken Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion ahonhténkia’te. né:k tsi ahóntken’se tsi teka’nikónhrhare iensaia’ténhawe ne sénha tewataká:ron tánon kaianerenhsera’kéha orihwa’shón:’a thí:ken ohtè:rakon tsi í:we í:iah khiekaia’taié:ri tsi kioteróhon tsi na’tehónteron Kaniatarí:io tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon Thiionkwehonwehseraténion onkweshón:’a ne kí:ken tekahentsiakhánion. né:’e kí:ken tewatakà:ron teka’nikónhrhare onke’nikòn:ron tsi wa’katoriá:neron ne akwá:wen tetkaka’én:ion tánon ne orihwa’shón:’a né:’e akwá:kwen tewate’nikonhrahtká:wen, tekahthará’kwen ehtà:ke.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

4

2. ionKeríhonte tánon aKio’ténhsera

16. wa’onkshennínion’te akoió’ten kí:ken Ia’teioia’tíhson Tetkaka’én:ion ne Tekatokénhston-ne-Ratitsiénhaiens 1388/2011, shískare seskéha 11, 2011. ne Tekatokénhston-ne-Ratitsiénhaiens, tekahna’hetáhkwen tsi niká:ien iewahsón:tere ne Ieskawennahsón:tere a ne kí:ken Kahiatonhseríson, tonkwatónnien akón:ni tewate’nikonhrahtká:wen:

(a) ahatirihwahní:rate tánon aonterihwahtén:ti ne raotinaktà:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ratinákere ne tsi kanenhstá:ton kanatakè:ron ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion; tánon

(b) aioia’tahníhrha’ne ahoti’nikonhraién:ta’ne tahatiié:na tánon kioteróhon tsi na’tehónteron ne kakorahtsherá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne kí:ken orì:wa...

17. Takatáhsawen ne ako’ténhsera Kanenna’kè:ne 2011 sha’kenenhrarò:roke aionkié:nawa’se. Taiakwatáhsawen ne Tetkaka’én:ion wa’akwakwatá:ko tsi neniakwá:iere eniakwarihwarò:roke tsi nihá:ti ratiia’tarónnion tóka ó:ni tehonahkwá:ton, ne tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera ne Kaniatarí:io tsi kioteróhon ne raotinaktà:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. sha’akión:ni ne tewa’á:raton tká:ras né:’e ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion, wa’onkwaió’ten aiakwáhse oh nakaié:ren aionkwaríhon taiakwatátken tánon aiakwaié:na tewathiatonhseraniéhton thotirihwaréhkwen Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’takwe’ní:io, kanataké:ron tánon kenkiohkwaké:ron, raononkwe’ta’shón:’a ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io, Kakorahtsherá:kon ne ata’karitéhtshera tánon Karì:wes Tenhonwatíhsnie, ne tekahentsiákhen teharihwáhsnie ne ratiksa’okón:’a tánon ken’nithotiión:sa thiká:te kaia’takehnháhtshera kenkióhkwaien tánon raonkwe’tahshón:’a né:’e ne tehatiia’torehtha’kéha onhkaré:shon rotika’eniónnion ne raotirihwà:ke tóka ó:ni tewaterihwahtká:wen kiatén:ro ne orihwa’shón:’a skaka’eniónhon.

18. onkwathón:te’ne ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’takwe’ní:io, onkweshón:’a, tánon kankiohkwaién:ton ne kiokierénhton orì:wa tahonkiè:renhte tsi tekká:nere, ne aonke’nikonhraién:ta’ne tánon kwahieká:ien tekewennáthe’te ne kaianerenhsera’kéha orihwa’shón:’a tehotihkwá:ton Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkweshón:’a ratinákere ne tsi kanenhstá:ton kanatakè:ron kionateróhon ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera. Kiohtká:wen é:so tehottihánion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon waterihwahserón:ni kanenhraién:ton tánon kenkiohkwaién:ton né:’e ne tekahentsiákhen ne Kaniatarí:io ia’konkwarihwaién:ta’se thí:ken ne teká:neren iohtenkionhákie entewatáhsawen enhsehró:ri ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon eniethihón:karon ahonkià:taren tsi ní:ioht tsi ronnéhre tkaié:ri. sha’té:ioht ne Kentenhkó:wa 2011, ia’khehiá:ton’se akwé:kon ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera kakorahtsherá:kon tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon waterihwahserón:ni kenkiohkwakè:ron ne Kaniatarí:io wakheháhrhahse skátne taiakwatátken, wa’kié:ne kahiá:ton thonathiatonhseraniéhton, tóka ó:ni aón:ton tetsiá:ron. Kí:ken tekahna’hetáhkwen ne kí:ken iewathiatonhseraniéhton teká:nere ne Iekawennahsón:tere D ne kí:ken Kahiatonhseríson.

19. Tsi na’tekiátere Kentenhkó:wa 2011, tánon onerahtókha 2012, wa’kiakwatátken ne ratiia’takwe’ní:io tánon onkweshón:’a ne áshen niwáhsen tékeni Kiokierénhton Kanekeráhtshera kwáh aonhá:’a raotiná:takon, tánon kaié:ri Kiokierénhton Kanekeráhtshera kenkiohkwaién:ton kí:ken teká:neren í:kare eniakwatkennísa skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera raonnonkwe’tahshón:’a né:’e ne nishnawbe, aski, kenekerátshera, kenkióhkwaien ne Kaniatarí:io onkwehón:we ratikowá:nen ratitsiénhaiens tóka ó:ni Kiokierénhton Kanekeráhtshera kenkióhkwaien. ne ratihsennarónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera thí:ken wa’khenatahré:nahse tsi nikarì:wes kí:ken kenhnón:we niiakwahá:wi ne Tetkaka’én:ion tewahsón:tere ne Iekarihwahsón:tere e ne akwá:wen Kahiatonhseríson wa’kiakwatátken skátne raotinaktà:ke rón:nete ne Thiionkwehonserá:te Kaianerénhsera kaia’takehnháhtshera ne Terónto, wahonwatiia’tarò:roke ne kahwá:tsire tsi nón:we ne akenèn:ra wa’kiakwatátken skátne ókia’ke kahwá:tsire aokwe’ta’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwati’niénthon tsi niká:ien rononhé:ion entá:on’k rahentatkén:se

kio

kie

ré

nh

ton

KIo

nTa

hs

aw

áh

Kh

wa

5

rarihwíhsaks. ne orihwakwé:kon tsi ní:kon wa’akwakia’tarò:roke wa’akwatkennísa tánon wa’kiakwahtherónnion akwé:kon ne ón:kwe ratiià:tare wa’onkié:nawa’se onke’nikonhraién:ta’ne né:’e ne kaianerenhsera’kéha tánon tsi waterihwahtenkià:ton orihwa’shón:’a tehonahkwá:ton ne raotinaktà:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkweshón:’a ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne Kaniatarí:io.

20. shontóhetste ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera teká:neren iohtenkionhákie, wa’keweiennén:ta’ne tsi ní:ioht tsi í:we Kahiatonhseríson né:’e ne onkwá:wen tewa’á:raton tká:ras tánon ne tenkahthá:rake kahiatónhsera ienwahsón:tere ne Iekahiatonhserasón:tere F ne kí:ken Kahiatonhseríson, thí:ken ia’katénniehte ne akwé:kon Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron ne Kaniatarí:io Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon waterihwahserón:ni kenkiohkwaké:ron tánon thoti’nikonhratihénthon thiionkonhonwehseraténion kaia’takehnháhtshera thonhtká:was ronnéhsaks sénha aontahonte’nikonhráhtka’we ne tenkahthá:rake kahiatónhsera wahatí:ren ne orihwa’shón:’a wahatina’tónnion ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tsi nikarí:wes ne teká:neren iohtenkionhákie tánon thotirihwakétskwen ratiri’wanónhtha ahonwatiri’wanón:tonhse oh nakaié:ren tahatihtharónnion ne kanenhrotakwáhton kionatérohon skátne ne raotinaktà:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkweshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a.

21. Ká:nik wa’kerén:ha’ne ne orihwa’shón:’a né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi ratika’én:ions, skátne wa’kiakwatátken tánon wa’kiakwahtharónnion ne raononkwe’ta’shón:’a ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io, raià:tare ne Tekia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera Tekaià:khon tánon ne Tekahontsiákhen Tehatiia’toréhtha Ronkoa’tarohrókstha wa’kiakwatátken ó:ni ókia’ke raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne tehatiia’toretha’kéhkha ratitskó:tonhkwe é:so raotirihwá:ke ratiià:tare Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tehati’nikónhrhare Ia’tewanonhtónnion ne iohontsiowá:nen ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ken’nithotiión:sa ne Kaniatarí:io, wa’ákwehre ó:ni taiakwatátken skátne ne tekahentsiákhen tehsakóhnhes ne ratiksa’okón:’a tánon ken’nithotiión:sa ne Kaniatarí:io.

22. wa’akwaié:na é:so kahiá:ton thonathiatinhseraniéhton né:’e aorì:wa ne teká:neren tsi iohtenkionhákie tánon ne sahatiri’wanón:ton ne tekahthá:rakwe kahiatónhsera, í:kare ne, tsi na’tehónteron ronákia’ke nishnawbe, aski, kanekeráhtshera, ne Raotikióhkwa ne Kaniatarí:io onkwehón:we, ne Rotiianéhshon ne Kaniatarí:io, Thiionkwehonwehserá:te Kaianerénhsera Kaia’takehnháhtshera ne Terónto, ne Ratihiatónhkwa né:’e ne Tekahontsiákhen Tehsakóhnhes ne Ratiksa’okón:’a tánon ken’nithotiión:sa ne Kaniatarí:io, tánon Kaianerénhsera eniesahsié:non Kaniatarí:io.

23. sha’akwaié:na ne kahiá:ton tewathiatonhseratenniéhton iohsnó:re ohiarihkó:wa 2012, wa’keweiennén:ta’ne akwá:wen Kahiatonhseríson tewate’nienténhston akwé:kon orihwa’shón:’a ionkwaienná:’on tsi ionkwatkenníson tánon kahiáton tewathiatonhseratenniéhton tánon sénha ratirihwíhsaks tánon enhskaka’eniónhon enionkwaió’ten ne akenén:ra tánon í:’i. ne Kahiatonhseríson rotíhson ontenhni’tó:kten ne seskéha 2012, tánon tahonwatí:ion ne tehatiwennatáhkwas ne iosnó:re seskehkó:wa 2012, takawennaténion o’seronni’kéha, cree ojibwe, oji-cree, tánon Kanien’kéha.

3. orihwa’shón:’a wahatiién:tere’ne tsi niKarí:wes wahatinatá:rat anon wahontKennísa

24. sha’akwatkennísa skátne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron Ratira’takwení:io Rotikstenhokón:’a onkweshón:’a ratironwarahéhrha tánon kaia’takehnháhtshera tkonhtká:was ne áshen niwáhsen tékeni kanataké:ron tsi nikarí:wes ne teká:neren tsi iohtenkionhákie onkié:nawa’se aonke’nikonhraién:ta’ne ne Kaianerenhsera’kéha tánon tsi iohtenkionhákie orihwa’shón:’a wa’thotíhkwa’te ne raotinaktá:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkweshón:’a ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne Kaniatarí:io tsi nikarí:wes akwé:kon kí:ken watkenníson, ska’nikón:ra kwáh aonhá:’a ia’okén:ta’ne kwáh ken’ní:kon tánon Kaianerenhsera’kéha tenwattenión:ko ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera teiotonhontsióhon ahatíhsere nahonkià’:taren ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkweshón:’a ne tekaia’torehtha’ókon:’a ne Kaniatarí:io.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

6

25. Thi ká:te ne orihwa’shón:’a ne kwáh aonhá:’a ioiánere tsi ní:ioht tsi ahatiié:na ne kahsenna’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tsi kanenhstáton ratinákere né:’e aorì:wa ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, Karì:waien ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkweshón:’a oh nà:ken enhón:nehte ahonkià:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera. nia’té:kon ronaterihwaken’seráhkwen ká:ien thí:ken oh nà:ken ronnétitha tánon onkwathón:te’ne tontahonthna’néta tsi nikarì:wes ne teká:neren iohtenkia’tonhákie.

26. Kiokierénhton, Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron Ratiia’takwe’ní:io tánon onkweshón:’a wahatihthá:rahkwe teka’nikónhrhare tsi na’tehónteren Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tsi nihotirihó:ten kaianerénhsera tánon o’nikonhra’shón:’a tsi tehatiká:nere orihwakaión:’on attokháhtshera teka’nikónhrhare ia’thotirihwaién:ta’se tánon ne tsi nihotirihò:ten tánon kaianerénhsera thí:ken io’niénthos ne koráhne tkarihwaié:ri aoianerénhsera ne ao’nikón:ra né:’e ne orihwaká:ion Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronnonhtónnion ne tkarihwaié:ri aonsahatiié:na ka’nikonhrí:io, skén:nen tánon aonsahonta’karí:tate karihwakweniénhston ne karákwen sahaterihwatewáhte, thiká:te shi réhsaks ne aonsahonwaia’tontá:ko tánon ahonwário. Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkweshón:’a ratika’énions ne koráhne tkarihwaié:ri aoianerénhsera kió:to’kte tsi nahò:ten ratíhsere tóka ó:ni thonehtáhkwen tánon tehatiká:nere tóka shi onhwentsiakaión:ne aoianerénhsera ronwatihrá:ni í:iah tehonwatiri’wanontón:ni.

27. Tekeníhaton, Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkweshón:’a iotká:te rotihtharákwen né:’e ne kaianerenerénhsera’kéha ronwatikenhrón:ni tóka shi ronónha tóka ó:ni raotihwá:tsire tho tehonatohétston ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera kionateróhon shoterihwate’wáhton tkarihwaié:ri tóka ó:ni ratiksa’okón:’a tehonwatíhsnie. Kí:ken tehonatohétston skátne shoterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera, kiatén:ro skátne tsi nikiawén:’en kió:to’kte ne raotiianerénhsera ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkweshón:’a, rotikwatakwen na:kon konion:ni tehatika:nere tánon tsi na’tehonteron ne onkwehson:’a í:iah tehatinahéhsa’s né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera. Thiká:te o’nikón:ra, iekaienté:ri, ienwatahsónteren ahonkià:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha iohtenkionhákie. Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a orihwakwé:kon rontkáhthos ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera ioió’te tekarihó:ron tsi ní:ioht ne ahotiia’takéhrha. né:’e ne ahonwatikén:ron ahonkià:taren tsi ní:ioht tsi tahonrénia’te kí:ken kaianerénhsera ne tkarihwaié:ri.

28. ahsénhaton, Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkwehshón:’a kió:to’kte ahonaterièn:tarake tánon ahóntoke né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera orihwakwé:kon tánon ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera kwáh aonhá:’a. Ionkonhraién:tat wahonthró:ri thí:ken aonhá:’a Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tsionkwe’tátshon óh nà:ken enhón:nehte ne ahonkià:taren tsi iohtenkionhákie í:iah thé:nen tehatirihwaienté:ri. Ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkwehshón:’a í:iah tehonattó:ken thí:ken ne shá:ka tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion wátston ronwatiiatarákwen tehatiia’torehtha’okón:’a ne tetsiá:ron tehonwatiia’toréhton tánon ratahenion’tatkén:se rarihwíhsaks. né:’e aorì:wa, kwáh ken’nihá:ti ratiia’takwe’ní:io nahò:ten teiotonhontsióhon tahontká:neren tánon ahontháwa ronteweiénstha nakaié:ren ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron kanatakè:ron ratirihwakweniénhstha tsi nihotiio’tenhseró:ten ne tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon tsi iohtenkionhákie tsi niká:ien tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tánon tehatiia’toréhtha kanenhráhere rotíhson, tsi ní:ioht ne ne kaianerénhsera raotiianerénhsera tsionkwe’tátshon ronwati’niénthon ne shaterihwate’wátha raotiianerénhsera ne ronwanátkonte.

29. Kaieríhaton Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tánon tahonhkwísron wahonthró:ri nahò:ten ronhská:neks ahatiié:na sénha aontahonnónhton ne kaná:ta tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a teionakiéhston tsi nahò:ten io’sátste thonehtáhkwen né:’e ne raotiianerénhsera ne ahontakia’tahténkia’te, tánon tsi ne ken’niiorihwá:’a ahonkià:taren ahatirihwahserón:ni oh nakaié:re né:’e ne tehatiia’toréhtha raotinaktà:ke tahati:ten orì:wa. wa’kionkwateró:seron ne Kaná:ta aó:wen shatikwatákwas tkarihwaié:ri thonatáhsawen ne ohén:ton shiiohserá:te, Kiokierénhton Kanekeráhtshera wahónttoke tsi nahotiianeráhsten ne raotiná:ta tho nontá:we tsi rotitakonhákie ne niionkwarihò:ten tkarihwaié:ri tsi tehatiká:nere ne tkarihwaié:ri. Tsi ní:ioht, kí:ken ronteweiénstha í:iah khiewatahsón:tere wahonwatí:ia’kse ne raotihwísta tánon teiotonhontsióhon

kio

kie

ré

nh

ton

KIo

nTa

hs

aw

áh

Kh

wa

7

aonsahatihwistatshén:ri tánon ahatikwé:ni ne iaonsontahsón:te Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron ratiia’tawe’ní:io wahón:nehre thí:ken tenthatiriwakétsko enhskakwatákwen tkarihwaié:ri ronteweiénstha é:so tsi enhotiianeráhsten ne Kaná:ta. Tsi wahotiianeráhsten í:kare ne tehonrénia’te ne tkarihwaié:ri tsi niionkwarihò:ten sénha aionkwa’nikonhraién:ta’ne ne tkarihwaié:ri ne Kaná:ta tsi nithonátte, sénha ronakiohkowá:nen Kaná:ta enhonkià:taren ne enhonterihwahténkia’te ne takerihwaié:ri tánon ohna’kénhkha, enhonate’sennaién:ta’ne ahonwatirihónnien onkwehshón:’a né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon raotiio’ténshera ne ahonkià:taren ne tekaiatorehtha’okón:’a nó:nen enthonwatí:nonke.

30. wískhaton, ne orì:wa ne karíhton kaia’takehnháhtshra ontá:kerahkwe é:so tekahtharákwen tsi nikarì:wes ne teká:neren iohtenkionhákie. Ia’kohswáthe’ne thí:ken ia’khia’tekaié:ri karíhton kaia’takehnháhtshera tánon kionateróhon ohwísta ia’tekaiéhston ne nà:kon kión:ni tsi tehatiká:nere ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera. Ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehonatate’nikónhrhare tsi nikió:to’kte tánon í:iah khia’tekaié:ri teká:ien karíhton kaia’takehnháhtshera tánon ne kià:to’kte ia’khia’tekaié:ri tsi ronteweiénstha. ókiake Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron ratiia’takwe’ní:io wahonthró:ri wathonterien’taká:ri tsi kió:to’kte ne ahonte’niakátstate ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera aoianerénhsera.

31. sha’teka’nikòn:ra wahonthró:ri ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’takwéní:io tehonatate’nikónhrhare aontahatíhne ne raotiianerénhsera ne raononkwe’ta’shón:’a karihwakweniénhsta í:iah tekarihwá:wi akarihwinekénhton ne raotirihwa’son:’a né:’e ne aorihwà:ke ahatirihwarò:roke ne tekaia’toréhtha ratihsennarónnion. wa’tewani’tón:ni karihwakweniénhston ne ronwatiniahehsà:’on ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron kakoráhtshera tsi ní:ioht tsi tehatiká:nere á:ienhrek kiatatenónhkwe tekattíhen. Tsi ní:ioht tsi thí:kate ,ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’takwe’ní:io tahatirihwakétsko thí:ken tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera ahontahsnié:non tánon wahonthró:ri ahonthontátsheke ahatinén:ri’ne ehnika’nikonhrò:ten, Kiokierénhton Kanekeráhtshera raotinaktà:ke rón:nete ó:ni wahonnì:ron tsi ní:ioht tsi enhatihsennarò:roke né:’e ne aorihwà:ke ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion eniokén:take, eniorihwahníhake tánon sha’té:ioht tsi í:we akwé:kon tehatiia’torehtha’kéhson tekahontsiá:khon tsi nón:we Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron ratinákere.

32. Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehson:’a ronathontá:ton ahonkià:taren ne tehatiia’toréhtha iohtenkionhákie ó:ni nà:kon kión:ni teiohkwà:thon tsi nahò:ten kahiá:ton né:’e ne tekaia’torehtha kari’wanóntha. Tóhkara niiokwèn:rare thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehsonh:’a wahatinà:ton tahati’nikòn:ren ne tahatiri’wa’serà:ko kiokierénhton, kahiatonhserón:ni eniesaia’tohtáhrho eniesahiatónhsera tóka ó:ni eniesahnhò:ton í:iah tha’tahatirihwa’será:ko tsi niió:re wísk niwenhniserá:ko kiokierénhton, kahiatonhserón:ni eniesaia’tohtáhrho eniesahiatónhsera tó:ka ó:ni eniesahnhò:ton í:iah tha’tahatirihwa’será:ko tsi niió:re wísk niwenhniserá:ke tehatika’nere thonwananonhtòn:se tánon í:iah tetkaié:ri thotirihwá:re tehatiia’toréhtha kaio’ténhsera ronwatiia’tohtáhrhos tánon wahonwanatetshahníhten tánon ne tsi nenkahwista’éhake ne wísk nón:ta ne tahatirihwa’será:ko ronnonhtónnion í:iah khia’tekaia’toréhton. Tekeníhation teiotonhontsióhon ahatirihó:wanahte koráhne raononkwè:ta enhonwanahsentónhkwen ronakiohkowá:nen tahatirihwa’será:ko nà:kon kión:ni. Tsi ní:ioht káti, wathró:ri tóka shi aesate’sennaién:take ahsathró:ri Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwe’ta’shón:’a tóka ó:ni ratiia’tarónnion, sénha ronakiohkowá:nen sénha Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tahatirihwa’será:ko aka’nikonhriióhake, tho enwatehià:ron tsi nikanèn:ra enwá:ton Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tehatiia’torehtha’okón:’a. ahsénha ton, ne owén:na teiotonhontsióhon ne tehatiia’toréhtha iehaia’taié:ri, tóka shi kiohro’shá:ka tóka ó:ni o’serón:ni, teka’nikónhrhare ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkwehshón:’a tsi niká:ien kiokierenhtáhkwen owén:na né:’e ne raotiwenna’ón:we. Tahonte’nikonhráhtka’we thí:ken tahatikà:ronhste tsi ní:kon ne owén:na, kiatenrókie skátne akaién:take ne tekawennaténion kaia’takehnháhtshera aontehià:ron Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tahatirihwa’serakohá:ton ne tehatiia’toréhtha tahatirihwa’será:ko tánon ahonkia’tarónnion. Tahonte’nikonhráhtka’we thí:ken aonsahónhtka’we akakwatákwen ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwatiia’tarákwen ratiia’takwe’ní:io kiatén:ro aonsahónhtka’we ne kakorahtshera ’kó:wa, tekahontsiákhen

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

8

tánon kanata’kéhshon ronwatiia’tarákwen raononkwè:ta. ó:nen tsi náhe, tekarihwathè:ten thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron í:iah tehoti’nikonhraién:ta’s ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwas tsi niiohtonhákie tánon raotiio’ténhsera ne tehatiia’torehtha’okón:’a wa’tkanie’tháhrho tahatirihwa’será:ko tehatiia’toréhtha teierihwa’serakwáh tha.

33. ne teká:neren tsi niiohtonhákie ó:ni kaná:ton é:so tekarihwá:ren í:kare ratirihwakweniénhsta ne ahonkià:taren ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a ne tekaia’torehtha’okón:’a ne aonhá:’a ne othoè:ke Kaniatarí:io Kí:ken tekà:ronhwe í:kare ne tsi nikanó:ron ne tehontstikáhwha, tsi nón:we taiontstitáhwha, tsi nón:we taiontstitáhwha akakwatákwen í:iah ohén:ton tetewaterihwahserón:ni né:’e ne Tekaia’toréhtha Kaia’takehnháhtshera Tekaiá:khon; í:iah khia’tekaié:ri káhwi í:iah tehonwatikarià:kse ne ahonnón:wete tánon tahontskà:nhon; í:iah teká:ien ne eksá:’a tánon rotikstenhokón:’a tahonwatíhsnie ne aón:ton akakariá:kon tánon kió:to’kte ne tsi ronatkariá:kse iaonsakaiéhston. sénha kanata’kéha tekahswá:ne tehatiká:nere ne teiotonhontsióhon kaia’takehnháhtshera ahotiia’takéhnha ne tsi niiohtonhákie aionkhihsnié:non tsi nenkaié:ren. ó:nen tsi náhe, ne ká:ien ne shonaterihwate’wáhton raotihiatónhsera tánon kió:to’kte ne aterien’táhtshera tánon sarì:waien ne ahonwatirónkwahse tsi nikaié:ren ahonwatiia’tohtáhrho ronakiohkowá:nen enhatikwé:ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron tehatiia’torehtha’okon:’a.

34. Ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a né:’e aonhá:’a tsi niká:ien ronatera’shwáksen tóka ó:ni ratiia’tá:rahkwe ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks kiatén:ro raonhé:ion ne kahwá:tsire raononkwè:ta ne ostoronòn:ke tehonwatíhsnie, ahontshennónni tsi iorihowá:nen ne terataheion’tatkén:se tehaia’toréhtha thí:ken raonaktà:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a tánon thoti’nikonhratihénthon ahonkià:taren ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks. Tehotihsteríhens ahontkáhtho ia’tekarihwaientá:’on ne Kí:ken orì:wa né:’e aón:ton tsi karihwisá:kon tsi rononheiónhseron aonterihwahtén:ti.

35. Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’takwe’ní:io sha’té:ioht tahonterihwahkwísron ohén:ton niahón:ne ratirihwakweniénstha ne sénha ahotiianeráhsten tsi na’tehónteron skátne ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tsi nón:we nihon:nes ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera tánon akwé:kon tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a ia’teratóhetste kakorahtsherá:kon-ne- kakorahtsherá:kon tekarihwaienawá:kon tánon tsi niiohtonhákie teskiaké:ren né:’e ne tekarihwaienawá:kon Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron ronné:saks sénha kowá:nen aontahatiniarotáhrhoke né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tsi ní:ioht tsi tahotíhkwa’te ne raononkwe’ta’shón:’a tánon enhatika’én:ion ne aonsahatí:ion’te ne akrihwahserón:ni tkarihwaié:ri ronteweiénstha énska ate’nienténhtshera ahatiié:na kí:ken rotirihwíson. Teiotonhontsióhon takarihwaienawá:kon tsi ronnonhtónnion akakwatákwen ne ioianere’ón:we tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tsi niiohtonhákie ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne tsi kananhstá:ton tehatiká:nere teiotonhontsióhon eh nakaié:ren iahonhtén:ti tsi ratirihwakweniénhstha tehotirihwaienawá:kon. í:si nón:we niiorí:waien, enthontén:rohwe shátne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron ratirihwakweniénhstha ne wateweiénston thonatahsawánion ia’tehonwatiká:nere ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon kakoráhtshera raononkwe’ta’shón:’a aontónhtka’we sénha aioiáneren’ne ne tehotiienawá:kon.

36. Kakoráhtshera aonkwe’tahshón:’a tsi niká:ien wa’kiakwahtharónnion tahonthró:ri oh nahò:ten teiotonhontsiohon ne ahonte’nién:tenhste ne kwáh ieká:ien ahontehià:ron ne ahonkia’tarónnion ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tsi kanenhstá:ton ratinákere ne tehatiia’torehtha’okon:’a, iewatahsón:teren ahatiié:na iekaia’taié:ri raotirì:wa teiotonhontsióhon akaweiennentá:’on ne raotinaktà:ke rón:nete tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. Tekaia’torehthà:ke raononkwe’ta’shón:’a ne kenó:ra tekahontsiathè:ton, tánon sénha nahé:’a Tsi na’tekiatenehskiehrhátere iehotíha tekiattihánion ronahkwísron ia’tahatinentshaníhara’ne ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron ahatiié:na ratinákere orihwa’shón:’a tánon iehotíha tsi nahò:ten ronteweiénstha ahatiweientéhta’ne tánon ahonwatihró:ri Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron Kaná:ta né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera. Tsi ní:ioht tsi, wa’onkwathón:te’ne karihwaró:ron tehatiká:nere tsi na’tehónteron ne kakoráhtshera aonkwe’ta’shón:’a thí:ken iorihowá:nen

kio

kie

ré

nh

ton

KIo

nTa

hs

aw

áh

Kh

wa

9

tenkatenionhá:ton teiotonhontsióhon. wátston ne karihwarò:ron ratíhawe ne Kaniatarí:io ata’karitéhtshera tekahshwá:ne tsi nahò:ten ronteweiénstha (ohIP) ne énska tsi nón:we ratihsennarónnion tsi nihonathiá:ton tsi nón:we nihatí:teron tánon tó: shískare nihotinakerá:ton ne tsi kanenhstá:ton ratinákere, ia’tekaiéhston orì:wa-tenhontáteni rotirihwanonhwé:’on tóka ó:ni ken’nikahiatonhserá:’a ne ahoti’nikonhraién:ta’ne aontaiakóhnhe’ne ne kari’wahséhton ne eh ní:ioht orihwa’shón:’a, kaianí:io ne sénha ahatirihwí:sake tánon takahtharákwen skátne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron ratiia’takwe’ní:io. í:si na’orì:wake, karihonnién:ni ahkwishrónhtshera teskiakié:ren ne thonatahsawánion iehotíha ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tánon ne kenkióhkwaien ne Kaniatarí:io onkwehón:we tánon ne ratikowá:nen ratsiénhaiens ne waterihwahserón:ni #3 ahanén:rine tehatiia’toréhtha ahonkia’tarò:roke ne wísk iawèn:re nihá:ti Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron aón:ton áhontste iohtenkionhákie aonte’nienténhston ahonwatirihónnien Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne aorihwà:ke ne tehatiia’torehtha’okon:’a. Thiká:te ka’nikonhríson tahonte’nikonhráhtka’we aontahati’serón:nenhte tsi nihotiksté:se ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron tsi ní:ioht tsi róntstha ne tká:ras tahatihtharónnion karonwaráhere tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen tsi niiohtonhákie tánon é:neken thonátte Tekaia’torehthá:kene Tkarihwaié:ri ratitskò:tonnion ronwatiia’tará’kwen Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron.

4. Kahiá:ton iothiatonhseraniión:ton

37. Iekaiéhston ne kwató:ken kahiá:ton iothiatonhserinón:ton wa’kién:na tsi nikarì:wes ne teká:neren ionkwakia’taró:ron, wa’kié:na ó:ni ahshnienónhtshera tánon kwáh ieká:ien kahiá:ton iothiatonhserinión:ton shonteweiennén:ta’ne né:’e ne tteká:neren tsi niiohtonhákie ne ià:ia’k kenkiohkwaién:ton nishnawbe aski Kanekeráhtshera, kenkióhkwaien ne Kaniatarí:io onkwehón:we Rotiianéhson ne Kaniatarí:io, Thiionkwehonwehseraténion Kaianerénhsera Kaia’takehnháhtshera Terónto, Tsi ratihiatónhkwa né:’e ne Tekahontsiakhánion Tehsakóhnhes ne Ratiksa’okón:’a tánon Ken’nithotiión:sa tánon Kaianerénhsera Kaia’takehnháhtshera Kaniatarí:io. Kí:ken kenkiohkwakè:ron iothiatonhserinón:ton sha’tékene skátne ne thotika’én:ion onkwathón:te’ne ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a tsi nikarì:wes teká:neren tsi niiohtonhákie oirihwanirá:ton, tsi na’tekiátere thiká:te oh nahotén:shon, teiotonhontsióhon ahonthró:ri tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion skakwatákwen thonateróhon skátne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron. Tsi ní:ioht ne nishnawbe aski Kanekeráhtshera wahonnì:ron né:’e ne tsi ronathiatonhserinión:ton, ne í:iah raotinaktà:ke tha’tahatí:ta’ne ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io tehatiia’torehtha’okón:’a né:khok ne énska kaienté:ri né:’e ne sénha kowá:nen teka’nikónhrhare ne kaia’tohtáhrhon tánon enkaia’tinekénhon ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a skátne ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera.

38. ne iothiatonhserinión:ton wa’akoháhrhahse é:so tewate’nikonhrahtká:wen tsi nikaweiennó:ten tsi niká:ien ne kaianerénhsera’kéha tánon tsi ní:ioht tsi ienwatahsón:tereke orihwa’shón:’a kiatátenonhkwe né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion enwá:ton entkaka’eniónhake. ne orihwa’shón:’a tetkaka’eniónhake né:’e ne tewate’nikonhrahtká:wen í:kare, tsi na’tekiátere thiká:te oh naho’tèn:shon tenwattennión:ko ne Kaná:ta tóka ó:ni skakwatákwen tkarihwaié:ri ronteweiénstha tenwattennión:ko aoianeráhsten tsi ioio’tákie né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénshera ne othorè:ke Kanatarí:io; ska’nikònh:ra enhatirihwahríhsi tánon enhonterikwahténkia’te ne iokwèn:rare 6 (8) né:’e ne Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera; ratiia’tarónnion Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a ratirihwarò:roks ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, iotehià:ron owén:na tekahshwanéten karihwakweniénhston tehaia’torétha kari’wanóntha tánon tekawennatenies kaia’takehnháhtshera iotehià:ron tehaia’toréhtha enhsonwakáriakse tánon tsi nahatkarón:ni tsi nón:we énhontste enhsonnonkwe’tìhsake ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron teiehtháhrha shatikwatákwas ne tehaia’toréhtha kari’wanóntha ioianere’ón:we rotiweientehtá:’on iewahsón:tere tánon ronwatirihonnién:ni thonnatahsawánion né:’e aonhá:’a ne ken’nithotiión:sa wate’nienténhston ahatika’én:ion í:iah khia’tekaié:ri karíhton kaia’takehnháhtshera aiohnaiá:wen ne aontehiá:ron ahotiia’tahnihrha’ne né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon teiotonhontsióhon iahatíhawe iohsnore’keha tánon wahatirihwarí:rate takaténion sénha aioiánereke tewateróhon tsi na’tehónteron Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron tánon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

10

39. wakatshennón:ni ne anonhtonniónhtshera tánon ahwihsénhtshera thí:ken kí:ken kenkiohkwakè:ron wa’onkena’tónhahse taión:kon skátne kí:ken kwáh io’nikonhraién:tat iothatonhserinión:ton tánon tewate’nikonhrahtká:wen.

5. tsi niKiohtón:ne, Kaianerénhserá:Ke tánon tewatenróhston Karihwisá:Kon

40. Iekaiéhston ne Teká:neren iohtenkionhákie tánon iehiatonhserinión:ton tekarihwathè:ton è:neken, akenén:ra tánon í:’i wa’onkwaió’te karihwisá:kon karihwakweniénhston tekiattíhen orihwa’shón:’a, í:kare ne tsi nikiawén:’en ne tehatiia’torehtha’okón:’a tánon tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen ne Kaniatarí:io, ne teiotonhontsióhon thí:ken ne tehatiia’toréhtha raotinaktà:ke rón:nete, tánon ne tsi nikiawén:’en tánon ronteweiénstha karihwakweniénhston ne raotinaktà:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io tehatiia’torehtha’okon:’a. Tehatiia’torehtha’okón:’a rotiio’tén:’en é:so iohserá:ke ioia’tahní:ron ne onkwá:wen tkarihwaié:ri aoianerénhsera tsi ní:ioht ó:ni iorihowá:nen karihwakwatákwen né:’ ne ahonterihwaténkia’te ne tkarihwaié:ri ne ratinakerénion ensehsáhkete tsi ní:iore iorihwakaión:seron nikahá:wi. Iotatitén:ra oh ní:ioht tsi tehatiia’toréhtha aoianerénhsera tsi ní:ioht tsi wa’tewatté:ni wa’oió’ten ne Kaniatarí:io, tsi ní:ioht ne Kaniatarí:io tkarihwaié:ri aoianerénhsera ne orihwakwé:kon, í:iah teiotká:te tehonatén:ro ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io. Kwáh í:ken shonaterihwate’wáhton tehatiia’toréhtha tehonwatiia’torehtánion ne Koráhne rontstháhkwe ahonwaihré:wahte oh nahò:ten ne kiohro’shá:ka ratika’én:ions ne ákte nihokierá:ton tsi nihaweiennó:ten ne raotirihwá:ke ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a tánon ahonwatírio tsi nihotirihò:tens ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron ne thonaterihonniá:ten thí:ken wahonnón:ni shonaterihwate’wáhton tsi nihatiweiennó:ten.

41. onkwá:wen karihwisá:kon wa’tewatká:neren ne aonhá:’a ne iewatatshenninión:ton tánon ratirihwá:ke kaianerénhsera ratirihwakweniénhstha ne teiotonhontsióhon tsi iokwén:rare 6 (8) né:’e ne tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera né:’e ne ratatakwe’ní:io ahaié:na ne kahsenna’shón:’a ne ratinákere tsi kanenhstá:ton tsi ní:ioht tsi kahiatonhserá:ien. Ia’okén:ta’ne tsi ia’ká:ko kí:ken karihwisá:kon tánon ne aonhá:’a ne kahiatonhsera’shón:’a wateweién:ton kiatenrókie skátne nahé:’a tekaia’torehthà:ke raotirihwà:ke ratirihwakweniénhstha kí:ken orì:wa thí:ken ne ón:wa í:we ratinahéhsa’s ne tekaia’toréhtha kaia’takehnhá:tshera raononkwe’ta’shón:’a tánon enkanén:ri’ne tánon thiká:te í:iah tekaniahé:sen orì:wa wátston ahatirò:roke ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

42. sha’tékene ne iokwèn:rare kaié:ri né:’e ne Tekatokénhston-ne Ratitsiénhaiens, wa’kanonhtonnión:ko ne kaianerénhsera tánon tsi ní:ioht tsi ronteweiénstha ne thiká:te tsi ionhwentsiá:ien ratiia’takwe’ní:io tenkiakwaka’én:ion tsi niká:ton én:waton eniakwaweientéhtha’ne. í:iah khia’teká:ieri ne raotinaktà:ke ron:nete ne Thiionkwehonweh’será:te onkwehshón:’a ne tehtiia’torehthà:ke í:iah ne té:kon aonhá:’ak ne kaniatariiohnéha tóka ó:ni Korahnéha orì:wa. í:kehre kí:ken orì:wa kanákere tekonttihánion ionhwentsiá:ien ratiia’takwe’ní:io thí:ken ratiniahéhsa’s ne tehatiia’torehtha’okón:’a tánon thí:ken kwáh ken’ní:wa Thiionkwehonwehserá:te ratinakerénion ratiià:tare ó:ia korahné:kek tekahontsiakhánion, new Zealand, australia tánon ne ostoronón:ke. saiakwaka’én:ion kaianerénhsera tánon ronteweiénstha ne thiká:te tsi ionhwéntsiaien ratiia’takwe’ní:io, onkwatera’shwí:iohste ne kahiatónhsera wathró:ri tsi niiawén:’en ne tehatiia’toréhtha raotiio’ténhsera tsi iohtenkionhakié: shon ne ó:ia tsi ionhwentsiá:ien ratiia’takwe’ní:io rorihwahserón:ni ne ohén:ton Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io Michael J. Bryant, ónhka ón:wa nikahá:wi roió’te tehsakorihwathe’tén:nies ne Thiionkwehonwehseraténion orihwa’shón:’a.

43. wa’ketshén:ri kí:ken tetkaka’én:ion tsi nihotiia’tawén:’en ne ó:ia ionhwentsiaién:ton ratiia’takwe’ní:io ne é:so wa’onkwaia’takéhnha. wa’okén:ta’ne, tsi na’tekiátere ó:ia naho’tèn:shon, thí:ken ronakiohkowá:nen ó:ia Korahnéha tekahentsiakhánion kakoráhtshera kónhshon ratinahéhsa’s ne ata’karitéhtshera tekahshwá:ne raotihiatónhsera thonón:we enthatíhawe enhatirò:roke ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. ne tetkaka’én:ion ó:ni tahatirihwakétsko kwáh ken’ní:kon ronteweiénstha ne ó:ia tsi ionhwentsiá:ien ratiia’takwe’ní:io tewakate’nikonhrahtká:wen ahonte’nikonhrará:ko tóka ó:ni wateweiénston ne tóka nón:wa

kio

kie

ré

nh

ton

KIo

nTa

hs

aw

áh

Kh

wa

11

áhontste ne Kaniatarí:io í:kare ahonwatiríhon tsionkwe’tátshon ahontahshnié:non ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera ne iekahiatonhseraiéhston ratihsennarónnion (tsi ní:ioht tsi ronwatirihwá:wis ne kanón:no ostoronòn:ke) ronterihwahtenkiá:tha tekaia’torehtà:ke enhontahónhsatate ne í:non kanatakè:ron, tánon iehonwatí:nonks tehatiia’torehtha’okón:’a rati’terón:ton ákta rati’terón:ton tsi nón:we enhontahónhsatate enhonhténkia’te (tsi ní:ioht tsi rotiio’tén:’en né:’e ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti, Iaonhwentsiá:ien tánon alaska) tánon nó:nen ne tehatiia’toréhtha ieniesén:nonke tóka ó:ni kieská:ien iensewatenniéhton thiká:te ieniesén:nonke tóka ó:ni kari’wanóntha ratinákere né:’e ne shá:ka tsi iehiatonhseratahkwáhtha aohiatónhkwa, tho enhserihwahní:rate thí:ken í:iah tha’tehatirihwa’serákwas rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a í:iah nà:kon thahonión:ni tehatiia’toréhtha raotinaktà:ke rón:nete (o’nikòn:ra ronaterákwen ne ókia’ke ostoronon’kéhshon tahatirihwa’será:ko í:iah raotinaktà:ke tahatí:ta’ne ne ken’nithonatté:’a ne tehatiia’torehtha’okon:’a)

6. tewate’niKonhrahtKá:wen

44. Tsi nahò:ten wa’akwarihwatshén:ri ne teká:neren iohtenkionhákie, skaka’én:ion iewathiatonhserinión:ton tánon karihwisá:kon tánon enkaka’eniónhon tsi ní:ioht tsi wathró:ri ne è:neken, wa’kón:ni ne kí:ken enkahseré:non tsiá:ta ní:kon tewate’nikonhrahtká:wen.

tewate’nikonhratká:wen 1: ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io wahakwatá:ko ne enhonterihwahténkia’te kanèn:ra ratiia’tarónnion kwáh ken’ nihá:ti Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron ratiia’tarónnion tehontawén:rie skátne Kakoráhtshera raononkwe’ta’shón:’a tánon tsionkwe’tátshon ónhka aón:ton tsi ní:ioht tsi tehonatohétston tóka ó:ni ratiweién:te, aontahóntka’we kwáh é:so ne kaio’ténhsera ne enhonterihwahténkia’te kanèn:ra. Kí:ken kanèn:ra ne enhonwatiniáhese enhonwanaten’nikòn:raren né:’e ne enhonterihwahténkia’te ne ehtà:ke tewate’nikonhrahtká:wen tánon kioteróhen orihwa’shón:’a. ensat-káhtho ne iorihowán:nen tánon teiotsteríha ne orì:wa, takate’nikonhráhtka’we thí:ken ne kanèn:ra ratikwatá:ko kwáh tsi niiohsnó:re aón:ton.

tewate’nikonhratká:wen 2: ne te Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io rakwatá:ko ne enthate’nikonhráhtka’we kenkióhkwa né:’e ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io ne orihwa’shón:’a tehotihkwá:ton Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera.

tewate’nikonhratká:wen 3: shonsahaié:na raoti’nikòn:ra né:’e ne Ronterihwahtenkià:tha Kanèn:ra, Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io thonhtká:was tsi niionkwarihò:ten ronwatirihonnién:ni né:’e ne akwé:kon Kakoráhtshera raononkwe’ta’shón:’a rotiio’ténion né:’e ne tkarihwaier:ri aoianerénhsera tehontátkens skátne Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron í:kare karíhton , tekaia’torehthà:ke rotiio’ténion, Rarihwénhtha, iontatehnhotónhkhwa rati’nikòn:rare tánon ó:ia thonateróhon kenkióhkwaien.

tewate’nikonhratká:wen 4: ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io enhonterihwahténkia’te ratíhsere wateweiénston ka’ktkekshón:’a ienhsati’nikonhrá:ieste né:’e ne Ronterihwahtenkià:tha Kanén:ra:

(a) wateweiénston ne kaianerenhserà:ke raotinaktà:ke rón:nete ahonwatiià:taren ne kaianerenhserà:ke kaia’takenhnháhtshera Kaniatarí:io né:’e aonhá:’a othorè:ke entka’hò:roke kwáh ken’na’otikióhkwa ne orihwa’shón:’a, í:kare ne í:we kaianerénhsera raotinaktà:ke rón:nete tsi nón:we tánon tsi niká:wi ne tekaia’toréhtha enhónkien tánon kioteróhon orihwa’shón:’a.

(b) wateweiénston ne Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron karíhton orihwa’shón:’a, í:kare ne ahonwatika’én:ion ne Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron karíhton raotinèn:ra wahonwat-iríhon kaianerenhserakè:ron, ne rotikwatákwen ahonwanatakia’tahténkia’te kanèn:raien ahatika’én:ion tsi ioio’tákie ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera kaianerénhsera enthatirihwá:reke tsi ronteweiénstha wahatihnísa né:’e ne ia’teioia’tíhston tetkaka’én:ion kanèn:raien tehatiia’tó:rehte karíhton tehona’nikónhrhare, tánon ne rotikwatakwenhákie ne kwáh teiotonhwentsióhon tsi niionkwarihò:tens ahonwatirihónnien ne oPP ratiríhton: tánon

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

12

(c) Taontahatika’én:ion ne onkwehón:we tekaia’torehthà:ke rotiió’tens ronteweiénstha tánon ne enhóntken’se ne nahò:ten kahiatonhserá:ien ne taontté:ni tsi nahò:ten ienhatíhawe ronte-weiénstha.

tewate’nikonhratká:wen 5: ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io waharihwakwatà:ko ne Tahniié:na Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io (aDaG) tahá:ta’ne ne Thiionkwehon-wehseraténion raotirihwa’shón:’a, í:kare ne enhonterihwahténkia’te né:’e kí:ken kahiatonhseríson.

tewate’nikonhratká:wen 6: shahatiié:na ne raoti’nikón:ra né:’e ne Ronterihwahtenkiá:tha Kanèn:ra, ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io thonhtká:was sénha tewatakà:ron tánon sénha io’nikonhraién:tat tkarihwaié:ri karihonnién:ni tsi nahò:ten enkahseré:non ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron tsionkwe’tátshon, karónnion:

(a) wahatihiatonhserakwatá:ko Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron raotiwén:na í:iah tha’teiowennakerónnion tsi niká:ien entewáhtka’we io’nikonhraién:tat orihwa’shón:’a né:’e ne tkarihwaié:ri aorihwa’shón:’a í:kare orì:hwa ratirihwakweniénhstha ne raotiio’ténhsera rotiió’te ne shonaterihwate’wáhton, iehati’nikonhraié:ri tánon rataheion’tatkén:se tehatiia’torehtha’okon;’a;

(b) Ratikwatákwas Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron teharihwákhens onkwè:ta ronwaniahehsá:’on ne enhsakori’wanón:tonhse skátne ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron tsi kanenhstá:ton ne tehatiia’torehtha’okón:’a tánon ne tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a.

(c) ahonwatiríhon ahatíhsa ne tká:ras tóka ó:ni thiká:te iakorohonnienní:tha iontstha’shón:’a, ne aonhá:’a ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron owenna’shon;’a, ne áhontste ahonwatiri-hónnien Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron tsionkwe’tátshon tsi nahónkiere ne tehatiia’toréhtha né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon ne iorihowá:nen ne ahonkia’tarónnion né:’e ne tehatiia’toréhtha; tánon

(d) entehsanonhtonnión:ko tsi niwakié:sen tsi nahò:ten énhtshere ne ahonwatihsennarónnion ronteweiénstha ne Kaniatarí:io kaianerénhsera tsi ionteweienstáhkhwa ahonkià:taren ne iorihwa’sátste akenhnhà:ke akarihonnión:ni tánon kaianerénhsera eniesaia’takéhnha tsi nahò:ten énhtshere ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron raotinaktà:ke rón:nete, ken’niekaié:ren skátne ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera orihwakwé:ken tánon ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera, ne aonhá:’a niiorihwá:’a, tehotíhthare skátne Rotiianéh-shon, tánon Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera raononkwe’ta’shón:’a.

tewate’nikonhratka:wen 7: karihwakweniénhston Kiokierénhton Kanekeráhtshera ken’nithotiión:sa, iakaiéhston ahotiién:take ne ken’nithoión:’a raià:tare ne enhonterihwahténkia’te Kenkiohkwáien, ne ahatiri’wanón:ton thí:ken ne Tekahontsiakhánion Tehsakóhnhes ne Ratiksa’okón:’a tánon Ken’nithotiión:sa aontahaniarotáhrhoke ne ahontkennísa ne raotinaktà:ke rón:nete ken’nithotiión:sa ratiia’tarónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi kanenhstá:ton tahontká:neren kwáh ieká:ien orihwa’shón:’a kioteróhon tsi na’tehónteron ken’nithotiión:sa, tehatiia’toréhtha, tánon ne tkarihwaié:ri kaianerenhserà:ke, wathró:ri kí:ken kahiatonhseríson. ne Tekahontsiakhánion Tehshakóhnhes ne Ratiksa’okón:’a tánon Ken’nithotiión:sa ahatikwatá:ko ne kahiatonhseríson thí:ken ronakia’tarò:ron; ohén:ton ienhatiión’te ne kahiatonhseríson ne enhonterihwahténkia’te Kenkióhkwaien ne Tekahontsiakhánion Tehshakóhnhes ne Ratiksa’okón:’a tánon Ken’nithotiión:sa iahonwatirihwahéhrhahse PTos tánon thihatiiá:tate Kiokierénhton Kanekeráhtshera Kenkiohkwaké:ron.

kio

kie

ré

nh

ton

KIo

nTa

hs

aw

áh

Kh

wa

13

tewate’nikonhratka:wen 8: ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io shakotá:tis tehatihtharónnions ne enhonterihwahténkia’te Kenkióhkwaien, wa’thaio’ténhserahkwe kwáh óksak tánon teiotsteríha tetkaka’én:ion ne iote’shén:naien ne tánon tsitewahsonterónnion wátston ne ohIP karihwaró:ron ahonhténkia’te ne karihwaró:ron ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a rat-inákere ne:e’ ne aorí:wa ahatirohrókhon ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion

tewate’nikonhratka:wen 9: teká:neren skátne kí:ken tetkaka’én:ion, ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tánon Kiokierénhton Kanekeratshera, tehatihtharónnions ne enhonterihwahténkia’te Kenkióhkwaien, enthonnonhtonnión:ko akwé:kon thiká:te iokwénion tsi kiohté:ronte ne enkáhsa kí:ken karihwarò:ron í:kare raononkwe’tahshón:’a ratinakerénion orihwa’shón:’a, Kakorahtsherakónhshon ne Tehontstikáhwas orihwa’shón:’a tánon thiká:te orí:wa, tánon tenhontekháhah-kwe, thí:ken ahatíhsere aioia’tahníhrha’ne kí:ken orihwa’shón:’a sha’té:ioht ne skahiatonhseríson ne ahoti’nikonhraién:ta’ne tsi na’tehónteron Kaniatarí:io tánon ne Kakoráhtsheraker:kon Kakoráhtshera ratirihwakweniénhstha ratinakerénion orihwa’shón:’a tóka ó:ni kahratonhserison ne roti’nikonhraien:ta’s tsi na’tehonteron Kaniatarí:io tánon PTos tóka ó:ni Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi ní:ioht tsi aontakarihwaié:rite.

tewate’nikonhratkawen 10: ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tehotihthar-ákies skátne ne enhonterihwahtenkiá’te Kenkióhkwaien, aontahatika’én:ion tahatité:ni ne kari’wanóntha iehonwanatenniehtén:ni tehatitá:sere tehatiia’toréhtha’okón:’a ne

(a) ahonnón:ni ne owén:na aonkesénhake aontónhsheke

(b) tahatiwennaté:ni ne Kari’wanóntha

(c) ronnón’nek ne tsi kahiá:ton thonwanaton’nektén:nis ahatikariá’ke ne í:iah ehtehatiierá:ne tánon ensehshiá:ton skátne tsi kahiá:ton wathró:ris kwáh né:k ne thí:ken Kaniatarí:io kai-anerénhsera teiotonhontsióhon ne roiená:’on aháhsa tánon iaonsahahiatonhserá:ien né:’e tsi né:’e ne iorihowá:nen né:’e ne tehatiia’toréhtha orihwí:io ronnón:nis sha’tékene tahonwatiia’tó:rehte ná:kon Kaniatarí:io’s tkarihwaié:ri aoianerénhsera.

(d) tsi nón:we ieioratá:’on thí:ken ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera raià:tare ranákere tsi kanenhstá:ton ne Kaniatarí:io ratirihwaié:rits ne Korahró:non í:ken tsi nateiotonhontsióhon ná:kon 5. 2(b) né:’e neTehatiia’toréhtha’okón:’a aoianerénhsera ienkaiéhston thi karì:wate ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwè:ta ahontatshennarónnion tsi Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’tarónnion tóka ó:ni aonkwe’ta’shón:’a tsi ní:ioht ne Korahró:non aonkwe’ta’shón:’a; tánon

(e) enhonwatiríhon Kiokierénhton Kanekeráhtshera rowatiia’tarákwen tsi ní:ioht ne Rotiianéh-shon tánon Ratitsiénhaiens, ó:ni ne Rotikstenhokón:’a, ahontiia’tohtáhrho ne tehatiia’toréhtha raotiio’ténhsera;

(f) enthóhtka’we, iatenwatóhetste ne tenkarihwaténion ne Tehatiia’torehtha’okón:’a ao-ianerénhsera, né:’e ne sénha aontakaié:ri’te tsi nikahá:wi tsi ní:ioht ne í:we wísk nón:ta né:’e ne aonsahón:newe ne tehatiia’toréhtha kari’wanóntha

tewaten’nikonhratka:wen 11: ne Kakorahtsherakónhshon né:e ne Roiá:ner Kaianeráhsera Rakó:ra tehotíhthare skátne ne enhonterihwahténkia’te Kenkióhkwaien, ronnontonniónkwas ahonterihwahténkia’te ne ronteweiénstha ne tsik nón:we né:’e ne ostoronón:ke thí:ken nó:nen ne tehatiia’toréhtha ienhonwatí:nonke tóka ó:ni kari’wanóntha í:iah tha’tewarenià:ton tóka ó:ni í:iah kieská:ien ó:ia ienshonwatí:nonke tóka ó:ni kari’wanóntha ienhshonwanatenniéhten ne ranákere né:’e ne shá:ka tsi iehiatonhseratáhkhwa aohiatónhkwa, né:’e aorí:wa enkarihwahnirá:ton thí:ken í:iah tha’tehatirihwa’serákwas tehatitá:sere tehatiia’toréhtha í:iah ehtà:ke thahonión:ni tehatitiia’toréhtha raotinaktà:ke rón:nete.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

14

tewaten’nikonhratka:wen 12: ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tehotíhthare skátne ne enhonterihwahténkia’te Kenkióhkwaien, ronnontonniónkwas ne tsi nenhatí:iere tsi nón:we ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tsi kanenhstá:ton aón:ton ahontahshnié:non ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera né:’e ahóntste ne enhonkwe’tahsonterónnion thiká:te tehatiia’toréhtha kiohté:ronte ratihsennarónnion;

tewaten’nikonhratka:wen 13: ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tehotíhthare skátne ne enhonterihwahténkia’te Kenkióhkwaien thonnonhtonnión:ko enhonwatiríhon Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a í:iah tehonhrónkha ne Kiohrhén:sa tóka ó:ni o’serón:ni ahontateniáhese ne tehatiia’torehtha’okón:’a enthónhtka’we tenhatiwennaté:ni kaia’takehnháhtshera tánon tenhatité:ni ne tehatiia’toréhtha kari’wanónhtha aontakiatén:rohwe kí:ken tekaténion:

tewaten’nikonhratka:wen 14: ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tehotíhthare skátne ne enhonterihwahténkia’te Kenkióhkwaien, wahonte’nikonhrará:ko tahatirihwa’será:ko ne teka’nikónhare ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon shotihwate’wáhton rohsennáksen ne ken’niiorihwá:’a sewaterihwate’wáhton kwáh óksak enhonwaia’tohtáhrho ne tehatiia’toréhtha aesaió’ten.

(a) Tenkaténion ne tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera wate’nikonhrarákwen thí:ken ronwatiia’tohtáhrhos tsionkwe’tátshon

(b) Ronwatihretsiá:rons tánon thonwati’nikonhrá:wis tánon tenhonwatihswanéta ne Kioki-erénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon iahontatshén:naren aonsahontathré:wahte ahonnon’néke shonatathrewáhton raotirihwa’shón:’a tánon

(c) Ia’tewanonhtónion, tóka shi iotohétston kwató:ken nikarì:wes tsionkwè:ta ohén:ton ronwa’niénthon kwató:ken teho’niohskén:’en aón:ton aonsahatatshennínion’te á:re ne tehatiia;toréhtha kaia’takehnháhtshera

tewaten’nikonhratka:wen 15: ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tehotíhthare skátne ne enhonterihwahténkia’te Kenkióhkwaien ne ienhsatewennáhtka’we ne aontahonwati’nikón:ron ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io ne Koráhne ne takatenionhá:ton ne skewaterihwate’wáhton aohiatónhkwa thí:ken ahonwatíhnhe’se áhontste ne aonteweiennén:ta’ne tsi ratinenhratákwas ahonwatikén:ron Kioki-erénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a rotiió’te tehatiia’torehthá:ke;

tewaten’nikonhratka:wen 16: tsi nahò:ten tehoti’nikónhrhare wakathón:te tánon ne orihhwà:ke thí:ken watákie tehatiia’toréhtha thonwatihwistá:wi í:iah sha’té:wate skátne tsi nikanó:ron nón:wa ronatharatá:ti, takate’nikonhrahtkáwe thó:ken ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io iaonsahonténniehte ne orí:wa ne tehatiia’toréhtha raononkwè:ta ahonatkáriakse ne enhonterihwahténkia’te Kenkióhkwaien ne taontahatika’én:ion tánon tewaten’nikonhratká:wen,

tewaten’nikonhratka:wen 17: ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tehotíhthare skátne ne enhonterihwahténkia’te Kenkióhkwaien enhatirihwahserón:ni nenkaié:ren thí:ken ahonwatiríhon ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon ahontahsnié:non ahónkien ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion né:’e ne aorihwá:ke ne enhonwatirohón:ten ne tehatiia’toréhtha né:’e ne rataheion’tatkén:se rarihwí:saks

45. né:’e ne kwahká:ien teka’nikonhrathé:ton né:’e ne tewatenikonhrahtká:wen sátkens kawennarónnion 347-386

kio

kie

ré

nh

ton

KIo

nTa

hs

aw

áh

Kh

wa

15

7. Kaienterítstha

46. ne enhatiweiennén:ta’ne kí:ken kahiatonhseríson í:iah thaiotón:’on ne í:iah thahonakià:taren tánon tahotiienawá:kon ne ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a, ratiià:tare Rotiiá:ner, Ratitsienháiens, Rotikstenhokón:’a, raononkwe’ta’shón:’a tsi kanenhstá:ton, tekahonhtsiakhánion tsi ionhwentsiá:te kenkiohkwakè:ron tánon raononkwé:ta ohén:ton rón:nete, tánon ókia’ke Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronteweiénstha. ó:ni onkianeráhsten é:so né:’e ne thonatka’wánion né:’e ne tehatiri’wakéhnhas ónhka rotiió’tehkwe na’teiotikióhkwake kenkióhkwaien tánon ne kakoráhtshera aonkwe’ta’shón:’a akwé:kon tsi nihá:ti é:so thonaterihwaierítston tánon tsi ronatken’sénion né:’e ne kió:tokte ne í:we tsi niiohtánion.

47. né:e ne aonhá:’a aiá:wens thí:ken ne ronwatiniahehsá:’on thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ronatatshén:naren ne kí:ken watatewenní:io Tetkaka’én:ion tsi í:we tenhonaterihwa’serákwahse skátne óksak tenhatiri’wa’será:ko tánon ken’nienhatií:iere ne kakoráhtshera ne Kaniatarí:io.

TeKaià:Khon TeKeníhaTon waterihwahserón:ni tánon

Kaio’ténhsera né:’e ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion

te

ka

ià:k

ho

n t

ek

en

íha

ton

wat

erih

wah

seró

n:n

i tán

on

Kai

o’t

énh

sera

né:

’e n

e w

atat

ewen

ní:i

o T

etka

ka’é

n:io

n

17

A. kahnhá:’on né:’e ne watatewenní:io tetkaka’en:ion

48. wa’onKhsen:naRen aKeRIhwahseRon:nI Kí:Ken waTaTewennI:Ia TeTKaKa’en:Ion ne

TeKaToKenhsTon nI RaTITsIenhaIens 1388/2011, shIsKaRe sesKeha 11, 2011. ne TeKaToKenhTon

ne RaTITsIenhaIens ne TeKahna’neTahKwen TsI nIKa:Ien TeKa:neRen ne

IeKawennahsón:TeRe a ne Kí:Ken KahIaTonhseRíson onKenIKon:Ron

aonTaKaTe’nIKonhRahTKa’we

(a) orihwí:io enhonnon:nit anon ienwatahson:tereke ne raotinakta:k ron:nete ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwe’ta’shón:’a ratinakere ne tsi kanenhstá:ton kanatake:ron né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion; tánon

(b) aioia’tahrnihrha’ne ne ka’nikonhraientahtshera tekarihwaienawa:kon tánon kioterohon tsi na’tehonteron ne Kakorahtshera:kon né:’e ne Roia:ner Kaianerenhsera Rako:rat tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne kí:ken orí:wa.

49. ne tekatokénhton ne ratitsiénhaiens tehatirihwa’serákwa ne kwáh ieká:ien teka’nikónhrhare ne kio’tó:kte raotinaktà:ke rón:nete raononkwe’ta’shón:’a ne Kaniatari:ío’s Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanataké:ron ne Kaniatarí:io’s tehaia’torétha ratihsennarónnion tsi ní:ioht tsi wathró:ri ne kí:ken kahiatonhseríson, kí:ken teka’nikónhare á:ienhrek í:iah khok ne té:ken ne akarihwisónhake, né:k ne sénha aiohetkén:’en iotawenhrá:ton ne iotohétston ne oié:ri niiohserá:ke. Ia’otó:k táhse ne orì:wa ia’ká:ko teiotinenhrá:te raotirihwá:ke ontá:kerahkwe ne ohna’kénhka tohkara ohserá:ke, tékeni tsi niká:ien iahón:wawe né:’e ne tekaia’torehthà:ke ne rati’né:kas ne Kaniatarí:io.

50. ne Kiokierenhtáhkwen né:’e ne nahé:’e raotirihwa’shón:’a í:kare ne kahiatónhsera ratihsennarónnion tehatiia’torehtha’okón:’a ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks ne roneheión:seron ne tsionkwe’tátshon ratinakerénion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanata’shón:’a. shontahontáhsawen ne ratirihwíhsaks ne ronenheiónhseron ne Jacy Pierre tánon Reggie Bushie, ne kahwá:tsire né:’e ne ronatohétston wa’thatihtharónnion tsi iehiatónhkwa né:’e ne rataheion’tatkén:se tánon ne Tehaia’torehtha’kó:wa ahonthró:ri tsi tehona’nikónhrhare ne nà:kon ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tsi nón:we niiokwén:rare ne Iowé:ren Tsi Kanehské:rhakon. Tsi tehona’nikónhrhare taiotahsáhwhahse tsi rotirihwatshénrion tsi nikarì:wes ne 2008 ratirihwíhsaks tsi ronenhé:ion ne Jamie Goodwin tánon Ricardo wesley (“ne Kaschechewan Ratirihwíhsaks”) thí:ken ne Kenora Iokwén:rare tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne raononkwe’ta’shón:’a ne khok kaié:ri iawén:re nihá:ti né:’e ne kaié:ri niwáhsen kióhton Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwatihsennakaratá:ti ne nishnawbe aski Kanekerahtshera (nan) tánon thí:ken i:iah ne tsionkwe:ta né:’e ne Kaschechewan Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehatihsennarónnion ne Kenora tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

51. ne Kiokierenhtáhkwen né:’e ne nahé:’e raotirihwa’shón:’a í:kare ne kahiatónhsera ratihsennarónnion tehatiia’torehtha’okón:’a ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks ne roneheión:seron ne tsionkwe’tátshon ratinakerénion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanata’shón:’a. shontahontáhsawen ne ratirihwíhsaks ne ronenheiónhseron ne Jacy Pierre tánon Reggie Bushie, ne kahwá:tsire né:’e ne ronatohétston wa’thatihtharónnion tsi iehiatónhkwa né:’e ne rataheion’tatkén:se tánon ne Tehaia’torehtha’kó:wa ahonthró:ri tsi tehona’nikónhrhare ne nà:kon ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tsi nón:we niiokwén:rare ne Iowé:ren Tsi Kanehské:rhakon. Tsi tehona’nikónhrhare taiotahsáhwhahse tsi rotirihwatshénrion tsi nikarì:wes ne 2008 ratirihwíhsaks tsi ronenhé:ion ne Jamie Goodwin tánon Ricardo wesley (“ne Kaschechewan Ratirihwíhsaks”) thí:ken ne Kenora Iokwén:rare tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

18

raononkwe’ta’shón:’a ne khok kaié:ri iawén:re nihá:ti né:’e ne kaié:ri niwáhsen kióhton Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwatihsennakaratá:ti ne nishnawbe aski Kanekerahtshera (nan) tánon thí:ken i:iah ne tsionkwe:ta né:’e ne Kaschechewan Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehatihsennarónnion ne Kenora tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

52. Khia’tekahwatsí:rake – tánon ne Bushie rarihwíhsaks, nan – wahonwari’wanón:tonhse ne ohén:ton théntskote rataheion’tatkén:se iahoteri’waniéhten ne ohén:ton í:rate ne Tekaia’torehthà:ke Ioterihwahtenkià:ton ahatirihwatshén:ri oh ní:ioht ne tehatiia’torehthà:ke ratihsennarónnion Tsi iokwèn:rare ne Iowé:ren Tsi Kanenhskè:rhakon karihwahkwatákwen. Tetsiá:ron iateheion’tatkén:se í:iah tehonathontá:ton iahonwanaterihwaniehtén:ni. ne Pierre raohwá:tsire tánon nan wahontatshén:naren ne tekaia’torehthà:ke aonsahóntken’se ne akwé:kon tsi nihá:ti ne rontaheiontakén:se ia’tehotitihwaientá:se tánon ne wa’thatí:tahste, né:’e ne ratirihwíhsaks ne tkaia’takwení:io nó:nen enhontkén:se ne iehonnatatshén:naren. ne Tekaia’torehthà:ke tahóntka’we ne takatáhston né:’e ne Bushie rarihwíhsaks né:’k tsi í:iah tehonathontá:ton tahototáhston ne Pierre rarihwíhsaks, tsi niká:ien ohén:ton niaháhe tánon iekáhshon í:iah tehatiià:tare ne Pierre kahwá:tsire. ne Tekarihwakháhsion Tekaia’torehthà:ke wahatihá:wihte ne iehonatatshenninión:ton ne tekaia’torehtha’kéha aonsahontkén:se. ne Tekaia’torehthà:ke ne Rati’né:ka’as, ia’tekarihwaientá:’on iewathró:ri ne Pierre v. McRae (ó:ni iekaién:teres ne nan v. eden), wahatirihwakahrhátho kí:ken ia’tekarihwaientá:’on. ne Tekaia’torehthà:ke ne Rati’né:ka’as wahatiié:na thí:ken ne kahwatsirakè:ron ne Mr. Bushie tánon Mr. Pierre waharihwahní:rate iekarihwaié:ri rotirihwatshénrion aontakarihwaié:ri’ne akarihwisá:kon ne ronwatihsennakaratatíhne né:’e ne tekaia’toréhtha ratihsennarónnion. ne Tekaia’torehthà:ke ó:ni wahonwatihró:ri thí:ken ne Raia’takwe’ní:io ne Tekaia’toréhtha Ronterihwahtenkià:tha enhotikè:tohte ohén:ton tetsiá:ron ratirihwíhsaks ahonthró:ri ne akarihwakwatákwen ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion né:’e ne Iowé:ren Tsi Kanehskè:rhakon Tsi iokweèn:rare. shontohétste ne Tekaia’torehthà:ke ne Rati’néka’as ia’tehotirihwaientá:se, ne rataheion’tatkén:se né:’e ne Bushie Ratirihwíhsaks tahonnónhton thí:ken ne Iowé:ren Tsi Kanehskè:rhakon Tsi Iokwèn:rare tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion í:iah tehonwatihsennakaratá:ti, tánon wahonthró:ri thí:ken ne ratirihwíhsaks tenkatáhston tsi niió:re ne ronwatihsennakaratá:ti tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion enkahsa’ónhake.

53. nan kakorahtsherá:kon onhwentsia’kéhkha kenkióhkwaien ronwatiwennakaratá:ti kakorahtsherá:kon tehonatawén:rie tánon ronthwistonniá:ne thoti’nikonhratirón:te ne kaié:ri niwáhsen kióhton Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanataké:ron ne Kaniatarí:io. nan’s thontahsawánion, tho niioierá:ton ne akaka’aiónhon ne orì:wa né:’e ne í:iah khekaieritehotiwén:naien ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkweshón:’a ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, tontáhsawen shonteweiennén:ta’ne ne Kaschechewan Ratirihwíhsaks. nan wahonkià:taren né:’e ne Bushie ratirihwíhsaks ne aorì:wa ne Mr. Bushie’s raohwá:tsire tánon tahatíhawe ne shati’neká:tha wathró:ri è:neken né:’e ne Tekaià:khon Tehatiia’torehthà:ke tánon ne tehatiia’torehthà:ke ne aie’né:ken. nan ó:ni khehkhiahón:ne né:’e ne Kokopenace tánon spiers shati’neká:tha Tsi ní:ioht tsi wahonkià:taron né:’e ne Ratahenion’tatkén:se ratirihwíhsaks, ne ratíhsere kaianerenhserà:ke iaontoráhskon tánon kakoráhtshera ken’nia’kaié:ri. nan kaia’takwe’ní:io aiakohshnié:non aontaka’nikonhráhsate kananhrà:ke tánon tehatiia’torehtha’kéha rontkén:se ne orihwà:ke ne Thiionkwehonwehseraténion í:iah khekaié:ri tehotiwén:naien tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tánon ratirihwahserón:nis kí:ken watatewenní:io Tetkaka’én:ion.

54. ne karíhonte rotirihwakwatákwen né:’e ne Tekatakénhston-ne-Ratitsiénhaiens tetsiá:ron kwáh í:ken tsi ken’niiorihwá:’a tánon iorihowá:nen skanentshakará:ti, ionkeri’wanontón:ni akatkén’se ne kwáh ieká:ien orì:wa ne kió:to’kte raotinaktà:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkweshón:’a ne Kaniatarí:io tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tánon tewakate’nikonhrahtká:wen tehatiká:nere ne thí:ken orì:wa. skanentshakará:ti, ratiién:teres né:’e ne Tekatokénhston-ne-Ratitsiénhaiens né:’e ne teiotonhontsióhon. aonsahatiia’tahní:rate “ahoti’nikonhraientá’ne taonsahotirihwaienawa’kónhake tánon aontahontén:rohwe tsi natehónteron ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera kionateróhon” né:’e ne tehatiia’toréhtha raotonaktà:ke rón:nete aorì:wa. Tsi ni:ioht tsi ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’nì:io wahèn:ron ne tekarihwatíhen wateweièn:ton né:’e ne Kokopenace tánon

te

ka

ià:k

ho

n t

ek

en

íha

ton

wat

erih

wah

seró

n:n

i tán

on

Kai

o’t

énh

sera

né:

’e n

e w

atat

ewen

ní:i

o T

etka

ka’é

n:io

n

19

spiers shoti’né:ken. Ionkeríhonte akerihó’kwate “ne iorihowá:nen kaianerenhsera’kéha orihwa’shón:’a teiohkwatasé:ton ehtà:ke ronkia’áhrha ne Thiionkwehonwehseraténion onkweshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a.” Tsi ní:ioht tsi wathró:ri iewatahsón:tere ne kí:ken karihwahserón:ni, tsi wa’kerihwíhsake kí:ken kaianerenhsera’kéha orihwa’shón:’a, ia’okén:ta’ne thí:ken ne orì:wa ne í:iah khekaié:ri tehotiwén:naien ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkweshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne kí:ken tekahontsiakhánion kwak né:k ne kaienterítstha né:’e ne kahnhrowá:nen iononhwaktá:tha Kaniatarí:io’s tkarihwaié:ri Kaianerénhsera tsi ní:ioht tsi kionateróhon ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkweshón:’a ne Kaniatarí:io. Ia’teió’tte, tsi nikarí:wes wakatshennón:ni thí:ken ionkerihónte kiokierénhton tánon aonhá:’a iorihowá:nen akthá:rahkwe ne orì:wa né:’e ne kió:to’kte ne raotinaktà:ke tahatí:ten ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera kaná:takon raononkwe’tahshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, wa’kerihwatshén:ri thí:ken kí:ken orì:wa í:iah thaón:ton kwáh tokén:’en ahatihthá:rahkwe entá:on’k enhononhtónnion kí:ken tewatakà:ron kaianerenhsera’kéha orihwa’shón:’a.

55. ó:ni akhiá:ton thí:ken ne Tekatokénhston-ne-Ratitsiénhaiens niwakia’taierá:tha tóhsa akthá:rahkwe kwató:ken orihwa’shón:’a aonkió’ten ne akwá:wen tetkak’én:ion, tánon ia’teió’tte í:iah tewakié:ren. Taska’én:ion tsiatáhkhaton kahiá:ton né:’e ne Tekatokénhston-ne-Ratitsiénhaiens ronthró:ris thí:ken í:iah thakathró:ri ne tsionkwe’tátshon raotirihwa’shón:’a iorihwaién:tahkwe tóka ó:ni tóka nón:wa eniorihwaién:take aterihwate’wáhtshera ahatirihwí:sake tóka ó:ni aontkennisa’áhton akarihwisa’á:kon tóka ó:ni thiká:te kaianerénhsera aontkennisa’áhton. Ia’tekarihwaienta:’on né:k tsi kahiatonhseríson ienkena’tónnion né:’e ne kaianerénhsera kioteróhon kí:ken orihwa’shón:’a iokwèn:rare ne oh na’kénhkha tánon kahiatonhserà:ke né:’e akwá:wen tewakaterihwahtká:wen. í:iah tekhiatonhserisa’as tóka ó:ni iakaten’nikonhráhtka’we ratirihwakweiénstha thiká:te ne kí:ken tsionkwe’tátshon raotirihwá:ke. Iekaiéhston, tsi teiotonhontsióhon ne ieskahiá:ton sha’té:kon né:’e ne Tekatokénhston-ne-Ratitsiénhaiens, wakaten’nikòn:raren aonkió’ten akio’ténhsera i:iahten thakón:ni othé:nen akatshénrion ne orihwí:io kionateróhon ne ronatokwe’taksá:ton tóka ó:ni ronthró:ri othé:nen ia’tehotirihwaientá:se tóka ó:ni tewate’nikonhrahtká:wen ne aorihwà:ke ne ieka’nikonhraié:ri tóka ó:ni shonaterihwate’wáhton tisaterá:wi ne thiiaonkwé:tate tóka ó:ni kenkióhkwaien, tánon í:iah thaioio’tátshe ne othé:nen akarihiwisá:kon tóka ó:ni sewaterihwate’wáhton tóka ó:ni thiká:te kaiaherénhsera watkennisa’áhton.

56. Tsi nahò:ten ionkeríhonte tekarihwathé:ton ne ieskahiá:ton wísk tánon ià:ia’k né:’e ne Tekatokénhston-ne-Ratitsiénhaiens, onke’nikòn:ra tsi nikaweiennó:ten né:’e akwá:wen tekaka’én:ion taiakwahtharónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratinakerénion tánon ahonwatihón:karon tánon ahatiié:na teswaterihwinión:tha akahiá:ton:ke thikawenní:io ka’niká:ien Kiokierénhton Kanekeráhtshera, Kiokierénhton Kanekeráhtshera kakorahtshera:kon onhwentsia’kehkha kenkióhkwaien, Kiokierénhton Kanekeráhtshera kenkióhkwaien, tánon raononkwè:ta né:’e ne kenkióhkwaien né:’e ó:ni ne ónhka tho niiakorihó:ten okióhkwa, ratiià:tare kakorahtsherahró:non. Tsi kí:ken wa’thatihtharónnion tsi nahatí:iere, wathró:ri ne kwahieká:ien né:’e ne ó:ia ieskahiá:ton né:’e ne Kahiatonhseríson, tho nontá:we tsi wa’kié:na ne kwáh é:so ne kahiatonhseríson tho nontá:we tsi wa’kié:na ne kwáh é:so ne ka’nikonhraientáhtshera né:’e ne iorihwakén:rare kaianerenhserakéha teka’nikónhrhare thí:ken na’kónhson í:we ne orihwa’shón:’a ionkehnhá:’on aonsakka’én:ion.

B. kaio’ténhsera né:’e ne ia’teioia’tíhston tetkaka’én:ion

57. Ken’nahé:’a ratíhsere ne tsi nón:we nikhiá:ton ne Tekatokénhston-ne-Ratitsiénhaiens 1288/2011 ne seskéha 11 2011, wa’kheia’tarò:roke ne kaianerénhsera kanén:ra thí:ken tahatihswanéta akio’ténhsera né:’e ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion John Terry, thonatenróhon ne Torys LLP, kiokierénhton wahakià:taren ne kanèn:ra ne waháhente shako’nikonhrá:wis. ne Kenténha, wa’akhihronkiária’ke tehotirihwaienawá:kon iako’nikonhrá:wis candice Metallic tánon ó:nen thonateróhon skátne Maurice Law, rati’né:kas tehatiri’wakéhnhas tánon rarihwarò:roks tehari’wakéhnhas. skátne akenèn:ra tánon í:’i taiakwatáhsawen wa’akwenhnísa tánon waterihwisa’ahton tsi entkaka’enionhake né:’e ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

20

58. Taiakwatáhsawen ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion tsi neniakwá:iere aiakwarihwarò:roke ne akwé:kon tsi nihá:ti ratiia’tá:rahkwe, tóka ó:ni teiakohkwá:ton ne tehatiia’torehtha’okón:’a kaianerénhsera ne Kaniatarí:io tsi ní:ioht tsi kionaterónhon ne raotinaktà:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkweshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. sha’akwenhnón:no ne tewa’á:raton tká:ras né:’e ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion, taiakwatáhsawen wa’akión:ni tsi nenkaié:ren thí:ken aionkwaríhon taiakwatátken tánon aiakwaié:na teswaterihwinión:tha tsi niká:ien thoti’nikonhratihénthos Kiokierénhton Kanekeráhtshera ohén:ton rón:nete raotiná:ta tánon kenkiohwaké:ron raononkwe’ta’shón:’a ne kakoráhtshera ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io, Kakorahsterá:kon ne ata’karitéhtshera, ne Tekahontsiakháhsion Teharihwáhsnie ne Ratiksa’okón:’a tánon Ken’nithotiión:sa, thiká:te shaoienawá:se kenkióhkwakè:ron, tánon raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne tehatiia’torehthà:ke ónkha ratitskó:tahkwe orihwa’shón:’a tóka ó:ni tekarihohétson kionateróhon né:’e ne orihwa’shón:’a shatika’én:ions.

59. Tahontá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’takwe’ní:io onkweshón:’a tánon kenkiohkwakè:ron ne kiokierénhton tahonkié:renhte né:’e aonhá:’a wa’oianerén’ne, tsi tekká:nere, ne aonke’nikonhraién:ta’ne tánon kwahieká:ien tahatirihwáthe’te ne kaianerenhsera ’kéhkha orihwa’shón:’a tehotihkwáhton Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkweshón:’a rati’téron ne tsi ní:ioht tsi kioteróhon ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera. Tewatká:wen ne ronakiohkowá:nen tehonttihánion Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon tekarihwá:neren kanèn:ra tánon kenkiohkwakè:ron né:’e ne Tekahontsiakháhsion ne Kaniatarí:io, taiakwanónhton thí:ken ne tekarihwá:neren tsi nenkaié:ren entá:’on’k entewatáhsawen ne enthonthró:ri ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion tánon enhonwatihón:karon Kiokierénhton Kanekeráhtshera ahonkià:taren tsi ní:ioht ne ronnónha ronnéhre tkaié:ri sha’té:ioht ne Kentenhkó:wa 2011, ia’kathiatonhserarénia’te ne akwé:kon Kiokierénhton Kanekeráhtshera kakoráhtsera, tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon tekarihwá:neren kenkiohkwa:kèron ne Kaniatarí:io, wa’kheháhrha’se ne taiakwatátken akié:na akahiá:tonke enwathiatonhserínon’te tóka ó:ni tehatirihwáhsnie ia’takarihwaiéhston tetsiá:ron. Tekahna’netáhkwen kí:ken tehontathiatón:ni teká:neren ne Iekawennahsón:tere D ne kí:ken kahiatonhseríson.

60. sha’akwáhsa ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tekarihwaienawá:kon tsi nenkaié:ren ka’nikonhraientahtén:ni ne sénha akatokénhston ne Kaierihatón:ke, wa’keweiennén:ta’ne ne tsi ní:ioht tsi í:we kahiahtonhseríson tánon ne tenhakthá:rake kahiatónhsera thí:ken ontthró:ri ne orihwa’shón:’a wahontkáhtho Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi nikarì:wes ne tekarihwaienawá:kon tsi nenkaié:rent tánon tahatiriwakétsko wahatiri’wanón:ton aonsahatiri’wanón:ton nahò:ten ronnonhtónnion ahonthró:ri ne iaontoráhskon teká:neren skátne ne raotinaktà:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ratitskó:ten tekia’torehthà:ke. wa’kerihwaserón:ni ne karihwarò:ron tsi ní:ioht tsi í:we kahiatonseríson thí:ken kaweiennentá:’on ne onkwá:wen tewa’á:raton tká:ras , tánon ne tekahthá:rake kahiatònnhsera thí:ken iewatenniéhton ne akwé:kon Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne Kaniatarí:io Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon tekarihwa:neren kenkióhkwaien, tánon thoti:nikonhratihénthon Thiionkwehonwehseraténion shakotihshnié:nons thonhtká:was, ronné:saks ne sénha aontahónhtka’we. Teká:neren ne Iekawennahsón:tere F ne kí:ken kahiahtonhseríson.

61. Ká:nik wa’kerihwaientéhrha’ne né:’e ne orihwa’shón:’a né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehatiká:nere, taiakwatáhsawen wa’akwatkennisá’a tánon wa’kiakwahtharónnion ne skátne raononkwe’ta’shón:’a ne Kakorahsterá:kon ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io ratiià:tare ne tehatiia’toréhtha shaketiienawá:se tekaià:khon tánon ne Tekahontsiakháhsion Tehatiia’toréhtha Ronnikiohkón:ni. wa’kiakwatátken ó:ni skátne ókia’ke raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne tehatiia’torehtha’okón:’a ónhka wahonni’tskó:ten é:so raotihwà:ke ratiià:tare Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehati’nióhskens. Taiakwanonhtonnión:ko. ne tsi ní:wa rati’terón:ton ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ken’nithotiión:sa ne Kaniatarí:io, wa’akwanonhtonnión:ko ó:ni aionkwaia’takénha taiakwatátken skátne ne Tehahontsiakhahsiónkwen Teharihwáhshnie ne Ratiksa’okón:’a tánon Ken’nithotiión:sa ne Kaniatarí:io.

te

ka

ià:k

ho

n t

ek

en

íha

ton

wat

erih

wah

seró

n:n

i tán

on

Kai

o’t

énh

sera

né:

’e n

e w

atat

ewen

ní:i

o T

etka

ka’é

n:io

n

21

1. nishnawbe asKi KaneKeráhtshera

62. Tsi ní:ioht tsi wathró:ri ne tkaiá:ton 37 è:neken, nan kwah í:ken tsi iorihwahní:ron ratiià:tare ne kaianerénhsera tánon tehsakohnhehtánions ioterihwahtenkiá:ton thona’kaié:ra’te ahatihnísa ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion. Kioteróhon Kiokierénhton Kanekeráhtshera tahakiión’te ne kari’wanónhtha ne tekarihwá:nere wa’akwaiá:ne. nan wahatirihwá:ren ne tekarihwá:nere tsi nenkaié:ren thó:ha ne shá:ka ne thí:ken ronaterákwen ne Kakoráhtshera raonkwé:ta Mr. Justice Goudge né:’e ne ratirihwí:saks ne Ratiksa’okón:’a ronwatinonhkwa’tsheronnién:ni iakotsien’táhkhwa aoten’nikòn:ra ne kaianerenhserà:ke ne Tsi niká:ien ne onónhkwa ken’niekaiéhrha ne kahnhatarì:nes ne Kaniatarí:io. Kí:ken kanonhtonniónhtshera teiotonhontsióhon ne enkiakwarohwahserón:ni aiakwatkennísa’a tsi nón:we ne ne ronwatiia’tarákwen Kiokierénhton Kanekeráhtshera raotiná:ta, iahontahsónteren ne wahontkennísa’a tsi na’tehónteren kaná:ta ronwatiia’tarákwen akenèn:ra tánon í:’i. ne ratirihwahserón:nis kanèn:ra ratiià:tare né:’e ne nan ronwaia’tarákwen, ohèn:ton rátahkwe Rakowá:nen Roiá:ner Bentley cheechoo tánon tehawennatínies Jerry sawanas tahate’nikonhráhtka’we tánon orihwa’shón:’a teiotonhontsióhon ne akwé:kon Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi niká:ien skátne wa’kiakwatátken. nan’s kaianerénhserá :ke aonèn:ra ne tehniiáhsen tehniri’wakénhnhas né:’e ne kaianerénhsera thatihiatónhkhwa Falconer charney iahón:nehte ne nan ronwatiia’tarákwen aontahónhtka’we kaianerehserà:ke aontahate’nikonhráhtka’we né:’e ne orihwa’shon:’a. Tsi nahò:ten wa’ákwehre né:’e ne enkarihwahseronníhake aontkennisa’áhton aiakhirihónnion ne ronaterihón:ton tánon kaná:takon ratirihwakweniéntstha ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen orì:wa, tahatirihwaserá:ko othé:nen ratiri’wanóntha tóka ó:ni tehoti’nikónhrhare aontahatirihwakétsko, tánon ahatirihwahní:rate thí:ken ne kaná:ta ia’tekaié:ri tsi ahonatateweienta’ónhake nó:nen ankenatá:ra. sha’akwáhsa ne enkarihwahseronníhake aiakwatkennísa, tekeníhaton akenatà:ra kakwatákwen tsi nón:we kaianerenhserá:ke akenèn:ra nan’s ratirihwahserón:nis akenén:ra nan’s ratirihwahserón:nis akenén:ra tánon ia’kheiakiatáhrhahse ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanatakèron wa’kiakwahtharónnion ne orihwa’shon:’a.

63. Tsi ní:ioht tsi iorihowá:nen ohnà:ken thonatatón:ni né:’e ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion í:kehre akhehsennó:wanahte ne tsií:ta nihá:ti ken’nithotiión:sa ronnón:kwe ne nan Kiokierénhton Kanekeráhtshera wahonní:hiie tsi nikarì:wes thoiehón:ne’s ne Dennis Franklin cromarty Kióhton tsi niió:re Tékeni iawén:re Ronteweiénstha ne Tsi na’tekanehskè:rhakon. sha’khiia’tarakohá:ton ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ahonkià:taren né:’e ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion Tekarihwá:nere ronahtenkia’tonhákie, nan atirihwakweniénhstha tánon tkarihwaié:ri wahonwatiià:tare ne ratì:teron Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne;’e ne ken’nithotiión:sa ronnón:kwe wahoníhiie ne Tsi na’tekanehskè:hakon, tánon ó:ni tahonniontonnión:ko na’tekarì:wake tsi ní:ioht ne tsi nón:we nihati’terón:ton, tsi ní:wa, tánon onkwe’taká:ion Ratitsiènhaiens tehontakienté:ri. wísk iawén:re nihá:ti ne nan’s kaié:ri niwáhsen kióhton Kiokierénhton Kanekeráhtshera wahonwatiia’tará:ko ne nan ahonwatinatahré:nahse tsi nikarì:wes í:we ne Tetkaka’én:ion. ne aorihwà:ke í:iah teionkwahrhá:re ioterihwahtenkià:ton tsi ní:ioht ne ontenniseraksa’tánion wahonniheiónhseron ne;’e ne kaná:takon tánon thiká:te teiotsteríha orihwa’shón:’a thí:ken ontà:kerahkwe ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera raotoná:ta, ón:ton wa’khenatahren’se:ra oié:ri ne;’e ne wisk iawen:re nikana:take. ne ratihsennarónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera thí:ken wa’khenatahré:nahse tsi nikarì:wes kí:ken orì:wa né:’e ne Tetkaka’én:ion teká:neren ne Iekawennahsón:tere e ne wakhiatonseríson . ne iatekarihwaientá:’on ne kí:ken ionkwakia’tarò:ron karihwarò:ron ne tsi nón:we tekaià:khon kaieríhaton ne wakhiatonhseríson.

2. raotiKióKKwa ne Kaniatarí:io onKwehón:we

64. ne Raotikióhkwa ne Kaniatarí:io onkwehón:we, ne Kakorahtshrà:ke Teharihwáhshnie ne 39 anishnabke Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne Kaniatarí:io, iahatí:ien ne tekarihwá:nere rotirihwinión:ten tánon tsi nienká:ko ratirihwá:ke ne aonkwe’ta’shón:’a, tsi niká:ien wa’akwarihwaié:na. nahé:’a ionkwakià:taren ne ohén:ton thonatáhsawen rotikariá:kon ne Kakorahtsherá:kon né:’e ne Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io ahonteríhwah áshen tahatihtharónnion ahontkennísa ne aorihwà:ke tehatiia’torehtha’okón:’a ne anishinabek thonnonhwentsiá:ien, ne Kenkióhkwa wahóntste kí:ken ohén:ton kaio’tén:’en tánon iahatirihwá:ren ahotiió’ten wísk nikaio’ténhserá:ke né:’e ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

22

65. Kiokierénhton, ne kenkióhkwa wahonnenkwe’tarò:roke ne aontahatiniarotáhr kanèn:ra thí:ken wahatihnihnisá:’a ne oh nakaié:ren ahonwatiniáhese raononkwé:ta Kiokierénhton Kanekeráhtshera né:’e ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion. Tekeníhaton, ne Kenkióhkwa wahatiweiennén:tane í:iah tha’teiokerónnion owén:na’ tenkahshwaneren’énhake ne aorihwá:ke ne;’e ne ronwatiia’tarekhá:ton ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e ne aorihwà:ke ne anishinabek Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon tekahstenhrowá:nen kanónhsote. ahsénhaton, ne Kenkióhkwa iahonteri’waniehtánion akteknón:we wahatirihwíhsake kahiatonhseríson ahonnotáhrhoke ne ronaterien’tá:ron, raonaten’nikón:ra tánon tewaterihwahtká:wen ne ratihsennowá:nen Kenkiohkwaké:ron né:’e ne kénh nón:we niiohwèn:rare. ne rotihiá:ton ne:’ ne watatewenní:io Karihwarò:ren Kahiatónhsera iehón:neskwe ne tekarihwá:nere ronakia’tarohrón:ne tahontá:ti rotirihwarò:ron tánon aontahatí:iehste ioianere’ón:we tsi tahatihtharónnion. Kí:ken watatewenní:io Karihwisá:kon Kahiatonhseríson karihwarò:ron ne tekaià:khon kaieríhaton ne kí:ken kahiatonhseríson. Kaieríhaton, ne Kenkióhkwa orihwa’ón:we rotirihwíson ahatikwatá:ko áshen tenhontateri’wanón:tonhse ahontkennísa tsi niká:ien Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon, ratinatakwe’ní:io tánon í:’i ionkhihonkará:wi tho niahón:ne tahatihtharónnion ne orì:wa né:’e ne kió:to’kte tsi ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a. ne kí:ken áshen wahontkennisa’ánion, tékeni ronatkenníson tánon énska í:iah tehonatkenníson ne Karihwarò:ron ne kí:ken ronatkennisa’ánion enkatshénrion ne tekaià:khon kaieríhaton ne kí:ken kahiatonhseríson. ó:nen tsi náhe, ne Kenkióhkwa wahatiweiennén:ta’ne ne karihwarò:ron kahiatonhseríson tánon iehotirì:waien ia’orihwakiéhten ne ia’tekarihwaientá:’on né:’e ne anishinabek tekarihwá:nere watkennisa’ánion tahontenienténhste né:’e ne Kenkióhkwaien thonaterihwatká:wen taión:kon. ne Kenkióhkwaien iehotirì:waien karihwarò:ron ne tekaià:khon kaieríhaton ne kí:ken kahiatonhseríson.

3. Kanenhrowá:nen ratitsiénhaiens ne teKarihwá:nere #3

66. ne thó:ne Rakowá:nen Roiá:ner ne Tekarihwá:nere #3 Diane Kelly, tánon Roiá:ner simon Fobister ne Grassy narrows Kiokierénhton Kanekeráhtshera wa’kiakwatátken taiakwahthá:ren ne orihwa’shón:’a né:’e ne ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ankwehshón:’a ne tehatiia’toretha’okón:’a. sha’akwatkennisa’ontá:ko, ne Ratikowá:nen Ratitsiénhaiens ne Tekarihwá:nere #3 iahatí:ion’te ne kari’wanontónhtshera né:’e ne sewenhnísera ahontkennísa thí:ken tho nón:we ne wauzhushk onigum Kiokierénhton Kanekeráhtshera, kwáh né:k ne ká:ron Kenora sha’té:kon nihá:ti Ratiiá:ner ne Tekarihwá:nere #3 iehón:neskwe, skátne ronteronwaratsterístha tehsakotirihwathè:ta tánon rotikstenhokón:’a. ne karihwarò:ron ne kí:ken watkenníson ehsatkáhto ne tekaià:khon kaieríhaton né:’e kí:ken kahiatonhseríson.

4. thiionKwehonwehseraténion Kaianerénhsera rontahsnié:nons terónto

67. Thiionkwehonwehseraténion Kaianerénhsera Rontahsnié:nons Terónto (aLsT) rahatí:ion’te ne teiotikióhkwake kari’wanóntha, tsi niká:ien wa’akwaié:na. ne kiokerénton tsi kahiá:ton í:kare ne kaweiennentá:’on í:kare ne kaweiennenta:’on né:’e ne kwaieká:ie ka’nikonhraiéntahten kahiatónhsera thí:ken wathró:ris ne tehatiia’toréhtha sanaktà:ke orì:wa tánon entewáhtka’we iewate’nikonhrahká:wen tánon aterihwakwatáhtshera ne:’ ne í:we teka’nikónhrhare né:’e ne kió:to’ke tsi ní:ioht tsi raotinaktà:ke rón:nete ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io tehatiia’torehtha’okón:’a aLsT’s ka’nikonhraientáhten kahiatónhsera karihwarò:ron ne tekaià:khon kaieríhaton ne kí:ken kahiatonhseríson. ne tekeníhaton tekaià:khon ne aLsT’s karihwanontónhtshera í:kare enhatihwatsirò:roke enhontkennísa tsi nón:we niká:ien akenèn:ra tánon í:’i a’kiakwatátken skátne okià:ke kahwá:tsire raononkwe’ta’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwanátkonte tsi niká:ien ronenhé:ion ronwatiié:nen né:’e ne ratenheion’tatkén:se ratiríhsaks. ne karihwarò:ron né:’e kí:ken watkenníson í:kare ne tekaià:khon kaieríhaton ne kí:ken kahiatonhseríson.

te

ka

ià:k

ho

n t

ek

en

íha

ton

wat

erih

wah

seró

n:n

i tán

on

Kai

o’t

énh

sera

né:

’e n

e w

atat

ewen

ní:i

o T

etka

ka’é

n:io

n

23

5. rontatewenní:io KioKierénhton KaneKeráhtshera

68. ó:nen tsi náhe, wa’kié:na thiká:te ahontkennísa ratiri’wanóntha ne kaiéri Kiokierénhton Kanekeráhtshera thí:ken í:iah tethonateróhon skátne ne rotirihwaká:ion ratitsiénhaien tóka ó:ni Kiokierénhton Kanekeráhtshera kankióhkwa, tsi niká:ien wa’katshennón:ni tsi tho ié:keskwe.

69. Iorihowá:nen ó:ni aióntoke thí:ken wa’akwaié:na iotirihwinión:ton ne khiatekanèn:rake tánon tsionkwe’tátshon tsi ní:ioht tsi kahiá:ton ne tekaià:khon kaieríhaton.

70. Kwáh aonhá:’a tekhenonhwará:tons akwé:kon Kiokierénhton Kanekeráhtshera kenkiohkwaké:ron thí:ken wahonkià:taren ne watatewenní:io Tetkaka’én:ion. Raoná:wen karihwanó:ron wa’onkhihsnié:non iorihowá:nen thonatka’wánion, tánon ia’tewanonhtonniónhon tsi tehatiká:nere aonhá:’a onkia’takéhnha ne shiakhiá:ton wakhiatónhserisa tánon rotikwatakwenhákie ne tewate’nikonhrahtká:wen thí:ken, tsi ní:ioht tekká:nere, teiotonhontsióhon aontkwatá:ko Kiokierénhton Kanekeráhtshera ahatiia’tá:roke tánon ahonkià:taren ne tehatiia’torehtha’okón:’a ne Kaniatarí:io. ó:ni tekhenonhwará:tons né:’e ne ronakiohkowá:nen tehatiia’torehthà:ke tánon kakorahtsherá:kon aonkwe’tahshón:’a, tsi niká:ien tahónka’we orihwa’shón:’a karihwarò:ron ate’nikòn:ra, tánon raonaten’nikòn:ra ne:’ ne nahotèn:shon orì:wa ne:’ ne tetkaka’én:ion.

TeKaià:Khon ashénhaTon Tehatiia’toréhtha Kaianerénhsera tánon

Kiokierénhton Kanekeráhtshera: Iotohétston tánon ón:wa nikahá:wi

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

25

A. kiontahsawáhkhwa

71. TehaTIIa’ToRehTha’oKón:’a RoTIIó’Re ne KhIaTeKaneKeRahTsheRá:Ke né:’e ne TsI

KIoTahsá:RonTe né:’e ne onKwá:wen TKaRIhwaIé:RI KaIaneRénhseRa, ó:nI ne aonhá:’a

KanonhsaKwe’ní:Io né:’e ne TsI ní:IohT TsI RonhTenKIá:Tha ne TKaRIhwaIé:RI ne

KahwaTsIRaKÈ:Ron oh nà:Ken énhsehTe ne wahónnIse shIKoaTáhsawen. IoTaTITÈn:Ra,

sha’Té:IohT, TsI ní:IohT TsI wa’KaThRó:RI ehTà:Ke IeIó:Ken Thí:Ken ne TehaTIIa’ToRéhTha

aoIaneRenhseRa TsI ní:IohT TsI onTehIa:Ron Tánon onTeRIhwahTenKIa’Te ne KanIaTaRí:Io,

TsI ní:IohT KanaTaRí:Io’s TKaRIhwaIé:RI KaIaneRénhseRa ne oRIhwaKwé:Kon, í:Iah KIóTKon

TeIonaTén:Ro ne ThIIonKwehonwehseRaTénIon onKwehshón:’a ne KanIaTaRí:Io.

72. ne kí:ken tekaià:khon né:’e nekahiatonhseríson, wa’kathró:ri niiorihwá:’a tsi nontaiohtonhákie ne tehatiia’toretha’okón:’a ne Kaniatarí:io ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen kaianerénhsera, tsi ní:ioht tsi ón:wa í:we tsi ioio’tákie ne Kaniatarí:io, ne teiotonhontsióhon thí:ken ne tehatiia’toréhtha ahonwanatewennakará:tatshe ne kawennakaratá:ton ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io tehatiia’torehtha’okón:’a tánon ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen tsi nahotiià:tawen ne thiká:te kahwentsiakè:ron iorihowá:nen Thiionkwehonwehserá:te ratinakerénions.

B. niiorihwá:’a tsi nikiotirihwí:non ne tehatiia’torehtha’okón:’a ne kaniatarí:io

1. tsi nihonKiéhrha tánon tsi naho’tènishon rotiió’te né:’e ne tehatiia’toréhtha

73. ne tehatiia’toréhtha tsi ní:ioht tsi karihwakwatákwen karí:wes shí:we tánon iohsennowá:nen tsi nikiawé:non. Teka’nikonhrathé:ton ne tehatiia’toréhtha-tsi ní:ioht-oia’ta’shón:’a enwá:ton enkatshénrion né:’e ne tsi nikiawé:non tánon iokarakaión:seron ne wahón:nise kahwatsirakè:ron ratiià:tare thí:ken ne egypt, Greece, tánon scandinavia. énska né:’e ne wahón:nise kahiá:ton tehatiia’toréhtha tsi ní:ioht oia’ta’shón:’a rokwatákwen ne Greek Ronontí:io solon aktónkie shontó:kten ne tsiatákhaton shiiohserasé:ta’s B.c.e. Ronontí:io solon waharihwakwatá:ko tékeni teieia’toreh thà:ke tsi niká:ien ratitskó:tahkwe kanenhrakwé:kon ronakia’tarò:ron ne athenian onkwehshón:’a ronwatina’tónhkhwa ne dikasteria kahnhotónkwen thikawenní:io athenian onkwehshón:’a nithó:ron tóka ó:ni rotawenhrá:ton ónhka í:iah tehotká:rote né:’e ne ostorón:ke tánon ónhka raoianerénhsera í:iah tha’tehotká:wen. Kí:ken oaià:ta oienawá:kon ne kahsatsténhsera ne aka’né:ken roti’nikò:ra tánon shonaterihwate’wáhton orihwa’shón:’a tánon, wahotiió’te kí:ken kaio’ténhsera wa’thatiia’tó:rehte akari’wanontónhake ne iorihwí:io tánon kaianerénhsera, tánon wathonnikiohkwakén:ni kari’wahséhton. aoia’torehtha’shón:’a í:iah tha’teiotohétston ne aonsahatiri’wa’né:ken. ne athenian tehatiia’toréhtha wa’thonná:tahkwe ne Rome shontakahá:wi 451-450 B.c., tánon rotirihwatshénrion thí:ken Rome takáhawe ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera né:’e ne onhwentsia’kéhkha wa’kaié:na.

74. ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera tsi ní:ioht tsi ionkwaterièn:tare ne Kaniatarí:io ontehià:ron ne Britian shontakahá:wi ne kióhton iawén:re énska tenwenniáwe Kiohro’shá:ka tsi nikiawén:’en rarihwarò:roks william Forsyth, wa’thonwatiia’tó:rehte ne tehatiia’toréhtha í:iah tehatirihwaienté:ri né:’e ne Kiohro’shaká:ke Kawehnò:ton ohén:ton ne norman wahonwati’shén:ni ne 1066 c.e. onteweiennén:ta’ne ne norman wahonwati’shén:ni, tóhara kahiá:ton rotirihwatshénrion ne tsionkwe’tatshon ronwatiia’tarò:ron

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

26

ahatirihwíhsake tánon aontonnionhtónhake ne enkari’wanontónhake ne iorihwí:io tánon kaianerénhsera. entehska’én:ion william ne shako’shénnies iahshakó:nonke tehatiia’torehtha’okón:’a ne kanatakehrontónkie aontahonnionhtonnión:ko tsi nikanó:ron tánon tsi ní:ioht tsi ne ratiié:nas ne akwé:kon onhwéntsia tsi kaná:taien. ne tehatiia’toréhtha tsi ní:ioht tsi ionkwaterién:tare ón:wa ontá:kerahkwe skenen’shón:’a rotinontiióhskon ken’na’tekanén:res ne rotinontiió:skon ronwáhsere ne william ónhka enhonwatirihón:tentehatiia’torehtha’okón:’a aonsahatirihwahserón:ni tekari’wakénhna tsi na’tehónteron ne rotinontiió:shon ronthwístanonhe tánon rotirihwiióhston kanèn:raien ónhka onhwéntsia akó:wen, tánon ahonten’nikonhrísa thonikaié:ren tóka ó:ni í:iah tho tekaié:ren ne shoterihwate’wáhton tánon roti’nikò:ra orihwa’shón:’a. ne ontóhetste né:’e ne Magna carta ne 1215 ne Ronontí:io sawátis ronwatihshén:nare ne okiá’ke iorihwí:io ne rotirí:waren ne tehatiia’toréhtha ne Kowá:nen Britian. ne 1275, wathonwatiia’tó:rehthe ne tehatiia’toréhtha kwáh entá:ok’k ne aterihwate’wáhtshera ioterihwahtenkionhákie ne Kowá:nen Britian. é:so né:’e ne kaieronnítston ne ón:wa nikahá:wi tehiatiia’torehthà:ke ontá:kerahkwe né:’e ne wísk iawenréhaton tánon ià:ia’k iawenréhaton énska tenwenniáwe í:kare ne aoianerénhsera ne ronwarihwénhton ahatirihwaiá’ke ne ronatenenhrón:ni ne raónha tóka ó:ni tehatiia’toréhtha ratitskò:ton, ne ahontonkwè:tatse tehatiia’torehtha’okón:’a ia’tahotirihwaién:ta’se akari’wanontónhake ne iorihwí:io (tánon í:iah kaianerénhsera) tánon ne ahatikwé:ni ne tehatiia’torehtha’okón:’a ronónha ia’tahotirihwaién:ta’se né:’e ne orihwiió:shon, tsi ní:ioht ne ó:ia ne ia’takarihwaientá:’on aonsontonhkwá:ton né:’e ne teieia’torehthà’ke.

75. ne ohna’kénha kahiá:ton aonhá:’a iorihwí:io tsi niiorihowá:nen thonwenná:wi on:wanikahá:wi né:’e ne rontatewenní:io né:’e ne tehatiia’toréhtha ohén:ton né:’e ne tsiá:ta iawén:re énska tenwenniáwe, tehatiia’torehtha’okón:’a aón:ton ahonwatihré:wahte né:’e ne tekia’torehthà:ke tenhonerien’tawénrie tsi tenhatiia’tó:rehte (en nenkaié:ren rón:nehre anowénhtshera -enhonwatinowénhten ne tehatiia’torehthà:ke). énska né:’e ne aonhá:’a kahsennowá:nen raotirihwa:ke wa’kaia’ke kí:ken tsi nihatiiehra ne 1670 ia’tehotirihwaienta:’on ne Bushell’s raorihwà:ke. ne Bushell’s raorihwà:ke kaié:ri nihá:ti tehatiia’toréhtha í:iah tehonathontá:ton ahonwatirì:wenhte tehniiáhsen rotirihwiióhston (ne rotirihwiióhston kanén:ra) tehati’nikonhrháhrha ronwanatá:tis ohén:ton ne í:iah kaianerenhserá:ke ronakia’tarò:ron. Tho shontakahá:wi, thi kawenní:io ónhka rotirihwiióhston ronakia’tarò:ron átste né:’e ne tsi ionterennaientáhkhwa ne Kiohro’shaká:ke wathró:ri í:iah kaianerenhserá:ke tánon thí:ken kaianerénhsera é:so ieioiénhton wátston ahonwatiia’tohtáhrho ne rotirihwiióhston. ne tehatiia’torehtha’kó:wa wahaié:na ne tehatiia’torehtha’okón:’a wa’thatiia’tó:rehte ne í:iah ehtekaié:ren né:’e tsi wahonwatikarotáhsien ne tehatiia’torehtha’okón:’a tsi eh ní:ioht tsi wa’thatiia’tó:rehte ákte na’té:we tsi rotirihwatshénrion tánon ákte na’té:we tsi shakohró:ri, nó:nen ne tehatiia’torehtha’okón:’a í:iah tehonathontá:ton ahotikariá:kon wahonwatihnhó:ton. Lord Vaughn, Tekaia’torehthà:ke ne í:iah sha’tekionátte té:ken Rati’né:kas, sahatirihwakahrhátho kí:ken ia’tekarihwaientá:’on, tánon tsi eh nahatí:iere, tahatirihwá:reke thí:ken “toka shi ne tehatiia’toréhtha enhatikwé:ni rontatewenní:io ahontatewenniióhake né:’e ne tehaia’torehtha’kó:wa, í:iah thaón:ton aontaiakonónhton’se onkwe’tà:ke aontahonwatihswanéta.

76. Tsi nikarìi:wes teionkwatekháhsion ne énska tenwenniáwe ne kí:ken wahatiianerenhsería tsi nikahá:wi né:’e ne tsi nikiawén:en né:’e ne tehatiia’toréhtha, ne akarihwakwatákwen ne Bushnell’s raorihwà:ke tánon thihatí:te shé:kon í:we né:’e ne ón:wa nokahá:wi ia’tekarihwaientá:’on né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera, tsi niká:ien né:’e ne È:neken Thonátte Tekaia’torehthà:ke ne Koráhne thoná:ti, ne tsi ní:ioht tsi ahonwennónnien ón:wa wenhniserá:te tsi niiohtón:ne wahón:nise énska tenwenniáwe. né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera ne Koráhne, ne Kaianerénhsera skaianerahserón:ni Tsi Thatihiatonhserón:ni ne Koráhne wa’karihwakwatá:ko wísk niiorì:wake enkaio’tén:’en né:’e ne tehatiia’toréhtha ne ón:wa nikahá:wi aterihwate’wáhtshera tsi nenkaié:ren (1) ne tehatiia’toréhtha orihwí:io-ronnéhsaks (2) ne tehatiia’toréhtha iotoiá:neron tsi ní:ioht ne ao’nikón:ra né:’e ne aoná:ta ne aterihwate’wáhtshera tsi nenkaié:ren (3) ne tehatiia’toréhtha né:’e ne aonhá:’a enkiesáhnha’ne othé:nen iako’nikonhranonhwákstha kaianerénhsera tánon ne iako’nikonhranonhwákstha ronwatiianerenhserahrá:wi né:’e ne kaianerénhsera (4) ne tehatiia’toréhtha né:’e ne eniesarihónnien kanónhsote tánon (5) tehatiia’toréhtha iohsnié:nons enkaianerenhserónnia’te ne aterihwate’niáhtshera aoianerénhsera. Kí:ken

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

27

owenna’shón:’a ronaterákwen né:’e ne È:neken Kiótte Tekaia’thorehthà:ke ne Koráhne ne R.V. sherratt ne Tekaia’torehthà:ke’s iorihowá:nen ia’teiorihwaientá:se né:’e ne iorihowá:nen né:’e ne raotinaktà:ke tenhatí:ta’ne tehatiia’toréhtha tánon tsi tekká:nere kwah í:ken tsi entkiatén:rohwe enhsanontonnión:ko ne orihwa’shón:’a ne kí:ken kahiatonhseríson.

77. sha’té:ioht nihonkiéhrha enhóntswa’te né:’e ne tehatiia’toréhtha né:’e ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks. Tsi ní:ioht tsi tekahtharákwen ne sénha niiorihwá:sa ne tekaià:khon 85-89 ne rataheion’tatkén:se aoianerénhsera ne Kaniatarí:io rotiiená:’on skátne ne ronakiá’ke né:’e ne sha’té:ioht kaianerénhsera ne Kiohro’shakà:ke shia’tewahshén:nen Kióhton Iawén:re énska tenwenniáwe. ohén:ton ne kenhna’tekanèn:res io’niskó:’on Kióhton Iawén:re énska tenwenniáwe skarihwakwaríhsion ne Kiohro’shakà:ke nón:we nikiawén:’en ontóhetste ne wahatirihwahserón:ni né:’e ne rataheiontatkén:se wahatiié:na ne Kaniatarí:io, rataheion’tatkén:se’s ratirihwísaks raotiió’tenhse ne tsi enhonwatihiatónhseron onkwehshón:’a ne ronwatihséhton tánon ienhonwahaténiehte ronwaniehthó:wi onkwehshón:’a tahonwatiia’tó:rehte. óntohetste ken’na’tekahén:res ne skarihwaríhsion ne Kiohro’shakà:ke ne tehatiká:nere né:’e ne ratihiatónhkwa né:’e ne rataheion’tatkén:se wa’tewatté:ni ne ahatirihwíhsake oh na’á:wen’ne tsi wahonníhiie, tsi ní:ioht ne ienhonwanaténniehte ronwaniehthó:wi onkwehshón:’a ne tahonwatiia’tónehte. sha’té:ioht tekatenionhá:ton iahontahsónteron ne Kaniatarí:io wa’tewatóhetste ne kenhna’tekanèn:res ne kaianerénhsera rotiianerenhseríson tsi nikarì:wes ne kióhton iawenréhaton tánon tewasénhaton énska tenwenniáwe, tánon ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks tsi ní:ioht ne aontahatíhnhe ne wahonwahiatónhseron í:iah thé:nen tetsioríhonte. aronhákien kí:ken tekatenionhá:ton ne tehatiia’toréhtha thonaiohtónhake ne wa’tewatonhwéntsiohwe tsiorì:wa né:’e ne orì:wase ratirihwí:saks. ne aioterihwatenkionhákie iorihwí:io iotshenrionhákie tsi niioio’tenhserò:ten iorihwatshennionhákie né:’e ne tehatiia’toréhtha, né:’e ne rataheion’tatkén:se ratirihwíhsaks í:iah sha’té:ioht ne aterihwate’wáhtshera tóka ó:ni iehati’nikonhraié:ri tsi niioterihwatenkionhákie í:iah tehatshénries ne shoterihwate’wáhton tóka ó:ni sari:wa tsi na’á:wen’ne. Thiká:te ienthonwathinón:ke ia’tahotirihwaién:ta’se kenha’tekanèn:res kari’wanóntha kionateróhon né:’e ne aheiónhtshera tánon aontahonte’nikonhrahtkáwe oh ní:ioht ne tsi ní:ioht tsi ronnenhé:ions takatáhston tsi nén:we.

78. é:so ne ohén:ton tekarihwathè:ton né:’e ne tehatiia’toréhtha, iehontahsónterens enionkhihró:ri tsi éntewatste né:’e ne kanonhsó:ton ón:wa nikahá:wi tsi nikarì:wes sha’tekahá:wi, ó:ia sénha iorì:wase tekarihwathè:ton rotikwatákwen. enkarihó:wanahte thí:ken kí: kanonhsó:ton, tóka ó:ni thihatí:te sha’té:ioht watstón:ne tenkaià:ia’ke onkwe’tà:ke tsi nikiawén:’en ne kahwatsirakè:ren skátne ken’nikón:ha ne tewataká:ron a’nekéntshera né:e nekanonhsó:ton thí:ken iakorihwá:wis raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne kaná:ta ne ahatiia’takwe’niióhake né:’e ne enhonhténkia’te ne tkarihwaié:ri.

79. Tsi ní:ioht , aronhákien ne iorihowá:nen tánon ronnónhnhes né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi ní:ioht ne kanonhsó:ton ne tkarihwaé:ri iorihowá:nen ne iaonsahateri’wániehte thí:ken né:’e ne entkaka’eniónhon ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a ne Koráhne, iotká:te tehatiká:nere ionstáhkhwa ne í:iah tetkarihwaié:ri. Kwah í:ken aterihwate’wáhtshera tehatiia’toréhtha tekaia’torehtha’okón:’a ne Koráhne róntsthahkwe sewakié:rens ahonwatihré:wahte, oh nahò:ten ne Kiohro’shá:ka wahatika’énion tsi ní:ioht ne, ronatonkwe’taksá:ton ne Thiionkwehonwehseraténion onkwehshón:’a, tánon ahonwatirì:wenhte ne tsi nihotirihò:ten ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne thonaterihwaken’seráhkwen thí:ken ionnià:ton aterihwate’wáhtshera ronatoriá:neron.

80. Ioianere’ón:we tewate’nientenhstáhkhwa niiawén:’en né:’e ne shontóhetste né:’e ne 1885 othoré:ke nà:kon nonkwá:ti ákte nonkwá:ti – tsi ní:ioht ne ronatenontsistahnirá:ton tánon thotirihwaréhkwen tahontáhsawen ne Métis tánon cree ratinatakwe’ní:io ne è:neken nonkwá:ti Koráhne. Ká:nik ne Tehotirihwatáhrhon onteweiennén:ta’ne, tánon wahonwati’niéntho Thiionkwehonwehserá:te ronakià:taren tehatiia’torehtha’okón:’a ratiia’tarónnion Kiohro’shá:ka ró:ti wahotinà:kwen Métis tánon cree tahatirihón:ni ne Tehotirihwatáhrhon, wathonwatiia’tó:rehte tánon ronwarihwénhton kwahken’nihá:ti ratihsennowá:nen ratiia’takwe’ní:io tánon raononkwè:ta ne na’teiotikióhkwake aterihwate’wáhtshera sewaterihwate’wáhton. ne Métis raia’takwení:io Louis Riel, wahonwa’niéntho waha’nikónhrha’te tánon wahonwarì:wenhte né:’e ne tehatiia’toréhtha ne ià:ia’k Kiohro’shá:ka tánon Kentáhere í:iah tha’tehatiiahsóntha kwáh khók áhsen

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

28

niwáhsen nikahseriiè:take wa’thatihtharónnion. sha’té:kon nihá:ti cree ronnón:kwe wahonwatirewénhte ahoníhiie ne ahonwatihniá:tarenke áhsen nihá:ti cree Rotiiá:ner – Roiá:ner Poundmaker, Roiá:ner ohkwai’kó:wa, tánon Roiá:ner skaién:kwire- skátne rón:ne sha’té:kon nihá:ti thihatí:te cree ronnón:kwe wa’thonwatiia’tó:rehte anonhwaria’khónhtshera tánon wahonwatirihwatshénra’se tsi thonihotiié:ren né:’e ne tehatiia’toréhtha ne í:iah Tehonnonkwehón:we onkwehshón:’a kwáh khók wísk iawén:re nikahseriiè:take. sha’té:kon nihá:ti cree ronnón:kwe wahonwatirì:wenhte ahonníhiie ne ahonwatihniá:tarenke tánon ne áhsen nihá:ti Rotiianehrokón:’a iahonwanaténniehte ne áhsen niiohserá:ke wahonwatihnhó:ten. aronhákien ne onkwehón:we rontkarawahtánion tsi nikarì:wes ne Tehotirihwatáhrhon, í:iah ne tsionkwè:ta ne í:iah onkwehón:wete ón:kwe tha’tehonwatiia’toréhton tsi ronwanahséhton ne Métis tánon cree rontená:tanonhne. Ratsihénhstatsi iahohiá:tonhse ne arihwawa’konhkó:wa nia’té:kon wahsakawénhahse ne tehatiia’toréhtha ronnón:kwe í:iah tha’tehatiiahsóntha, í:iah tha’tehontén:ro ne Métis tánon ne onkwehón:we, ákte nithotirihwaréhkwen ieiokontáhkwen kana’kwénhtsherare atkenhronniáhtshera.

81. Tsi nikarì:wes ne tekarihwá:nere tsi niiohtonhákie né:’e ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion, onwa’kerihwá:ronke Kiokierenhtáhkwen né:’e ne 1907 wahonwatihré:wahte ne tehniiáhsen iatenonhkwa’tsheranónhna ronnón:kwe né:’e ne o’nehsarónhkwa Kaniataráhere Kiokeierénhton Kanekeráhtshera ne othoré:ke é:neken nonkwá:ti Kaniatarí:io ne tsi nihotirihò:ten thí:ken iorihwakén:rahkwe í:iah tekionateróhon skátne Koráhne onkwe’tà:ke anonhtonnióntshera ne aterihwate’wahtsherokón:’a. Jack tánon só:se Fiddler wahonwati’niéntho shakonahséhton ken’nikiakoión:’on iakón:kwe ionta’én:naras tsi nahò:ten ratiienté:ri ne anishnabe né:’e ne wendigo tóka ó:ni watonhnhehtaheráksen ne ahotikaré:wahte tánon aiohterónhta’ne ne raotiná:ta. ne tehniiáhsen ronwatirihwakweniénhstha iatenonhkwa’tsheranónhnha ronnón:kwe wahonwatiri’wanón:tonhse né:’e ne kahwá:tsire ahotiió’ten kí:ken kaio’ténhsera tánon tsi ní:ioht wahatiién:na skátne kioteróhon tsi nihatiweiennó:ten raotiio’ténhsera tánon ratiio’ténhsera. Ronwatiié:nen né:’e ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Karíhton, wahonwati’niéntho ne anonhwarakhóntshera tánon iahonwatiia’ténhawe norway Kanónhsa ne Manitoba, ne tsi nón:we né:’e ne hudson Kanehské:rhakon tsi nón:we tehontatá:wis ne tekaia’toréhton. Kwah í:kehre ónhte, kí:ken ne kiokierenhtáhkwen ia’ká:ienhte ne Fiddler rontate’ken’okón:’a í:iah tehohronhkháhkwe ne kiohrhén:sa wahatiiá:ken’ne raotiná:ta tánon tahonwatiia’ténhawe wa’thonwanateró:seron ne í:iah tha’tehonatkonwehséronte onkwehshón:’a tánon ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera. shaià:ta iatate’kén:’a, Jack Fiddler wahataterí:io ohén:ton tekaia’torehtha’okón:’a Joseph Fuller wa’thatká:neren ne kwah iekaié:ri í:iah tehatihwaienté:ri kaianerénhsera í:iah té:kare ne kaia’takehnháhtshera kaianerénhsera ahonwahthahrháhse. wa’thonwaia’tó:rehte tehaia’torehtha’ko:wa, kakoráhtshera raonkwe’ta’kénha né:’e ne othore’kéha È:neken nonkwá:ti Karíhton ratiià:tare né:’e ne kiokierenhtáhkwen ratirihwíhsaks, ne tehari’wakéhnhas ne winnepeg ronwaríhonte tho ní:ioht tsi ahatoriáneron tsi ní:ioht ne Thanontsístaien ahsakohtháhrhahse, tánon ne tehatiia’toréhtha ne ià:ia’k nihá:ti ronnón:kwe ne norway kanónhsa. Joseph Fiddler wahonwa’niéntho shoterihwate’wáhton tánon ohén:ton wahonwarì:wenhte ahrénhiie, tahati’serón:nenhte tsi nihrónhes wahonwahnhó:ten, Roksténha tánon ronnonhwáktani, Joseph Fiddler í:iah tekarì:wes wahrenhí:ie tsi rahnhò:ton.

82. Tsi ronnonhtónnnion ne ratirihwaienté:ries rontkén:se kí:ken tekaia’toréhton wahón:nehre enthonton’néke ne ronakiá’ke Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne wendigo ronwatinonhwará:khons í:iah thahonte’nikonhrí:iohste tánon enkahrewáhton. Tsi ní:ioht tsi eh nahatí:iere tahontón’neke ne Kiokkierénhton Kanekeráhtshera ratika’én:ions né:’e ne aterihwate’wáhtshera tkarihwaié:ri aoianerénhsera né:’e raonhá:’a tsi na’tehónteron raononkwe’ta’shón:’a ne o’nehsarónkwa Kaniataráhere Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon kwáh í:iah tehón:nehre ne ahonkià:taren .

83. ne tekaienawá:kon tsi na’tehónteron ne Koráhne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon thiionkonhonwéhtshe onkwehshón:’a iewatahsontéhrha tsi teka’nikónhare. __Teiohswáthe tewate’nienténhston ne kí:ken teka’nikónhrhare wahonthró:ri né:’e ne kahiatonhseríson né:’e ne Rotinontí:io raotikióhkwa né:’e ne Donald Marshall Jr., Ronwahrewáhte. aronhákien Donald Marshall Jr. wa’thonterien’tawén:rie tsi wahonwa’niéntho tsi shakononhwarià:khon tánon wahonwahnhó:ten tékeni iawén:re niioserà:ke tsi iontatehnhotónhkhwa í:iah tehoráwen tahonwaia’tó:rehte ne teieia’torehthà:ke, ne

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

29

kwah token:’en í:iah tha’tewatohétstha ne né:’e ne aterihwate’wáhtshera tkarihwaié:ri aoianerénhsera tsi ní:ioht tsi rotiió’te ne karíhton, ratirihwíhsaks, tehatiia’toréhtha Tehaia’toréhtha Raia’takwe’ní:io tánon Tehatiia’torehthà:ke tahoti’nikonhratihéntho ohwentsiakwé:kon né:’e ne orì:wa ne aoianerenhsera’kéhkha enseia’tohtáhrho né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera. ne Rotinontí:io Rotinèn:raien wahatitshén:ri thí:ken ne í:iah teioio’tén:’en ne tkarihwaié:ri raorihwá:ke ne aorì:wa tsi Donald Marshall Jr. né:’e ne Mi’kmaq onkwehón:we. Tsi nahò:ten kionkwá:wi onkwathón:te’ne tsi nikarì:wes wakio’tákie ne Ia’teioia’tíhston tetkaka’én:ion, í:’i onkwatera’swáksen wakehrhá:rehkwe thí:ken tehona’nikónhrhare kwáh ken’ nihá:ti Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io enwá:ton kate’nikonhratkáhthos tsi niiawénhseron, rotahkatstá:ton ne Donald Marshall Jr..

84. wakathró:ri ne tewate’nienténhston ne Riel, Fiddler, tánon Marshall ahatí:rahste iorahkwarónnion ne ronwaiesahtánion tánon í:iah tethonwatiierí:ton thí:ken né:’e kí:ken wenhniserá:te iewatahson:tere wa’thonwati’nikonhrakén:ni ne nihoti’nikonhrò:tens ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tsi nonkwá:ti ne Korahnéha tkarihwaié:ri aoianerénhsera.

2. ne Ken’niKaKarésha tsi niKiawén:’en né:’e ne tehsKaKotiia’toréhtha aoianerénhsera tánon ne tehshaKotiia’toréhtha shaKotiia’taráKwas tsi ioterihwahtenKia’tonháKie ne Kaniatarí:io.

85. Tehshakotiia’tha’okón:’a róntstha ne shakotihrewáhtha ronahtenkià:ton ne Kaniatarí:io tsi náhe ne 1763, ne onkwe’ta’shón:’a ronahtenkià:ton tsi náhe 1792 tánon ne rontaheion’tatkén:se ratirihwíhsaks tsi náhe tóka nón:wa ne 1763. ohén:ton ne 1763, oh nahò:ten ne nón:wa Koráhne tóka nón:we tsi ní:ioht tsi tehatiká:nere ne ohén:ton ne 1763, oh nahò:ten ne ó:nen Koráhne árane né:’e ne tehatiká:nere ne í:iah tehononkwehón:we ró:ti tánon ne onhwentsiáka rotihsatstenhserá:ien ne o’serón:ni kahontsiarákwen ronahtenkià:ton né:’e ne kaianerénhsera ne oseronnì:ke. Tsi nikarí:wes tekaia’toréhton ne tehshakotiia’toréhtha ne shonaterihwáhton tánon ioianere’ón:we ioterihwahtenkià:ton í:iah teiokén:ta’s í:iah khia’teiótte akatokénhston. Ratíhsere ne o’serón:ni ronwati’néharen né:’e ne Kiohrio’shá:ka né:’e ne Tsiá:ta niiohserà:ke waterí:io, o’serón:ni tánon Kiohrio’sha:ka wahontatshén:na ne Tekarihwá:neren ne o’seronnì:ke ne 1763, tsi niká:ien sahónhtka’we tekahentsiakhánion ne Koráhne wahatiié:na ne o’serón:ni né:’e ne Kiohrio’shá:ka thí:ken sha’teiohserò:ten, Ronontí:io shwá:sen III ne Kiohro’shakà:ke wahontatshen:naren ne Rotinon:tí:io wathroria:ton ne 1763. ne Rotinontí:io wathrorià:ton onthró:ri thí:ken kari’wahséhton kaianerénhsera ne Koráhne ne kaianerénhsera ne tekarihwá:nere kahwá:tsire kaianerénhsera ionhwentsiowá:nens tánon rotihwentsiaená:’on tsi na’tehónteron thiká:te nahò:tenshon khehtká:ien ne o’serón:ni onkwe’ta’shón:’a kaianerénhsera ronaterákwen né:’e ne tsi nón:we tkanontsístaien, ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri. Tsi ia’ká:ko ne tehshakotiia’toréhtha tánon ne Ratihiatónhkwa né:’e ne Rontaheion’tatkén:se wa’thonwanateró:seron ne Korahnéha shonaterihwate’wáhton kaianerénhsera.

86. ne 1791, È:neken nonkwá:ti Koráhne (ón:wa Kaniatarí:io) wa’thatikháhsi ne nà:kon Koráhne (ón:wa Tekiaontarí:kon) né:’e ieiókwen né:’e ne kaianerenhseríson, 1791, tánon eh thí:ken iohseratákie, È:neken nonkwá:ti Koráhne wa’kaié:na aonhá:’a aó:wen Kanianerenhsera’ón:we. Kí:ken wa’tewattennión:kion wa’tekheiateró:seron ne Kiohrhén:sa tehshakotiia’toréhtha aoianerénhsera né:’e orihwakwé:kon ne È:neken nonkwá:ti Koráhne; tehsakotiia’torehtha’okón:’a ne shonaterihwate’wáhton ioterihwahtenkia’tonhákie né:’e ne 1792, aoianerénhsera ahatirihwahserón:ni Tahonwatiia’tó:rehtanion ne Tehshakotiia’toréhtha. ne owén:na ne kí:ken aoianerénhsera iakona’tón:ni ne È:neken tehonwatiká:nere ne tsi ká:ien ne rotirihwakwatákwen né:’e ne tehshakotiia’toréhtha onterihwahtén:ti

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

30

Tsi nón:we ní:ioht tehonwatiia’toréhton ne tehsakokiia’toréhtha wahón:nise rotirihwakwatákwen tánon rotirihwanonhwé:’on onkwaná:ta, tánon ne énska né:’e aonhá:’a ansaianeráhsten enhsiá:na né:’e ne watatewenní:io Kanianerenhsera’ón:we, né:’e ne thó:ne kaianerenhseríson né:’e ne Ronontí:io aonhá:’a kwah ioianere’ón:we:

ronontiiohkó:wa ne tánon thonate’nikonhratká:wen tánon ronwatirihwá:wi né:’e ne ratiianerenhserísa’s kenkióhkwaien tánon ronatenenhrarò:ron né:’e ne tekahwentsiakháhsion ne È:neken nonkwá:ti Koráhne, […] akwé:kon tánon kwah tsi ní:kon orì:wa tánon orihwa’shón:’a ne tkarihwí:io, tsi niká:ien ienhonkià:taren ne thikawenní:io ka’niká:ien tsi nenkaié:ren, kwah tokén:’en ronónha raoná:wen tóka ó:ni ia’tekarihwaiéhston, tánon tkaión:ton thikawenní:io ka’niká:ien ne raónha Ronontiiohkó:wa Tekaia’torehtha’okón:’a ne tkariwaié:ri tekahwentsiakhahsiákon ohén:ton tewathró:ri tenkaia’torehton tánon tewaka’nikonhrahsa’áhton né:’e ne karihwanonhwé:’on ia’tekarihwaientá:’on ne tekeni iawén:re nihá:ti tehshakotiia’torehtha’okón:’a tkaié:ri wakerihwahnirá:ton né:’e ne tekaia’toréhton ne ieká:ien orì:wa tóka ó:ni orihwa’shán:’a tsi niká:ien tehatiia’torehtha’okón:’a ienhonwatí:nonke tánon ienhonwatiia’ténhawe enthonwananónhton’se né:’e ne kaianerénhsera tánon tsi nihatiweiennò:ten ne onhwentsiakaión:nek Kio’ro’shakà:ke.

87. sha’tékene skátne kí:ken tekarihwatenionhá:ton, ne È:neken nonkwá:ti Koráhne ratiianerenhserísa’s wahatirihwahserón:ni ne Tekaia’torehthà:ke ne Rotinontí:iohshon wani’tskwahráhtsheres (ón:wa ne sénha È:neken Kiótte Tekaia’torehthà:ke) aesathón:te’ne shonaterihwate’wáhton raotirihwà:ke tánon kwató:ken onkwe’tà:ke raotirihwa’shón:’a tánon thiká:te tekaia’torehtha’okón:’a ne ahonnathón:te’ne ne iotatenránion né:’e ne onkwe’tà:ke raotirihwà:ke. Tehshakotiia’torehtha’okón:’a wátston ne akwé:kon ne kí:ken tekaia’torehthà:ke tsi nikarí:wes tsi náhe í:iah tehsónhtstha ne akwé:kon Korahnéha tekahontsiakhánion kowá:nen tehshakotiia’torehtha’okón:’a ó:ni wátston ahatika’én:ion karihwatshénrion ronwatina’tón:ni ia’tahatirihwaién:ta’se tóka shi ne shonaterihwate’wáhton thonwatirá:wi tkaié:rihkwe.

88. ne Ratihiatónhkwa né:’e ne Rataheion’tatkén:se tehonwaténniehte ne Koráhne tehonwateró:seron ne Kiohro’shá:ka shonaterihwate’wáhton kaianerénhsera. á:ienhrek tóka nón:wa thí:ken iosnó:re rataheion’tatkén:se ratirihwíhsaks wahonwatíhnha’ne tehshakotiia’torehtha’okón:’a tsi náhe kí:ken tsi nihatiiéhrha tho nihatiiéhrhahkwe ne Kiohro’shà:ke. ne kiokierénhton tkaianerenhserakwatákwen ratiianerenhserón:ni enhatirihwakwató:ko ratiia’takwení:io ne Ratihiatónhkwa né:’e ne Rataheion’tatkén:se ne È:neken nonkwá:ti Koráhne né:’e ne 1858 kaianerénhsera tahatité:ni ne kaianerénhsera ratirihwakweniénhstha ne ratihiatónhkwa né:’e ne Rataheion’tatkén:se. ne 1858 kaianerénhsera wahonwaríhon ne Rataheion’tatkén:se iahshakó:nonke ne tehshakotiia’toréhtha ne ratirihwíhsaks ne rononhé:ion ne io’táksen tóka ó:ni khehthiwahtká:wen tsi ní:ioht tánon wahonwanahsentónkwen thí:ken ne tehshakotiia’toréhtha iahonwatí:nonke ne ratirihwarò:roks né:’e ne rononhé:ion ne onkwehshón:’a ónhka wahonníhire tsi nikarí:wes ronwatiienawá:kon (kí:ken teiotonhontsióhon iotatén:ron ne orì:wa ón:wa). ne kaianerénhsera ratirihwakweniénstha Rataheion’tatkén:se. ratirihwíhsaks tsi náhe orì:wase ronnón:ni tánon ne Ratihiatónhkwa né:’e ne Rataheion’tatkén:se. ontkwatá:ko ne na’teiotikióhkwake né:k tsi ne tsi nihotiio’tenhserò:ten né:’e ne tehshakotiia’toréhtha (ó:nen ne wísk niionkwè:take tehshakotiia’toréhtha) enkaié:take ne kwah teiotonhontsióhon tsi ní:wa ne akwé:kon kari’wanóntha.

89. ne nikaié:ren ne ronwatiia’tarákwas tehshakotiia’torehtha’okón:’a ne tehonwatiia’toréhtha iorihowá:nen tekari’wakéhnhen kakoráhtshera orì:wa ne ohén:ton tekahwentsiakhánion Koráhne thí:ken kiokierénhton wa’oió’ten né:’e ne tehakarihwakahrhaténies ne wa’tewaré:ni tekarihwatenionhá:ton né:’e ne tehshakotiia’toréhtha aoianerénhsera , tánon karihwáhsere ia’ká:iehste né:’e ne ehtà:ke niaháhe tsi róntstha né:’e ne tehshakotiia’toréhtha. ne aoianerénhsera ne ahatirihwakwatá:ko Tekaia’torehtha’shón:’a ne Tehshakotiia’toréhtha tahóntka’we thí:ken tehshakotiia’torehtha’okón:’a iahonwatí:nonke tánon iahonwatiia’ténhawe thontahonwananónhton’se né:’e ne kaianerénhsera tánon tsi nihatiweiennò:ten ne onhwentsiakaión:ne Kiohro’shakà:ke. Tsi ní:ioht tsi, ne ronwatiia’tarákwas tsi nihatiiéhrha ne teká:neren

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

31

rononkwe’taká:te wa’o’nisko sha’té:kon iawenrehéton tánon iosnó:re kióhton iawenréhaton teiohsenhséronte onhwentsiakaión:ne Kiohro’shakà:ke í:iah teioianere’ón:we tha’te iowennatenion ne í:iah tehonakiohkowá:nen tehatinákere È:neken nonkwá:ti Koráhne. ne ohnà:ken sha’té:kon iawenréhaton teiohsénhseronte Iohwentsiakaión:ne Kiohro’shakà:ke karihton’okón:’a ratiianerenhserá:ien ne ahonwatiién:tere’ne ronnón:kwe ónhka wahohsenní:io’ne ne teiotonhontsióhon raonhwéntsia kari’wanóntha ne tehshakotiia’toréhtha kaiatakenhnháhtshera karihtonhshón:’a wahatihiatonseraniión:ten tehshakotiia’torehtha’okón:’a ratihsennarónnion né:’e ne kaná:takon ononsatokenhtì:ke kahnhóhe ne áhsen niiahia’kserá:ke, ahonwatiríhon onkwehshón:’a ahatiién:tere’ne tsi niká:ien tewaterien’tawenrié:’on tóka ó:ni í:iah tehotihiá:ton. Ratirihwáhsere kí:ken ratihsennarónnion karihwahnirá:ton né:’e ne kaná:ta tkariwaié:ri tánon ne kahsenna’shón:’a skahiá:ton ne tehshakoia’toréhtha raohiatónhsera, ne tsi niká:ien ronwatiia’tarakóhe tehshakotiia’torehtha’okón:’a ronwatiia’tarákwen. Tsi náhe kí:ken tsi nikaié:ren wathonnóhetste wa’oténhta’ne ne È:neken nonkwá:ti Koráhne ne ratiianerenhserísa’s wa’thonnóhetste ne Kaianerénhsera né:’e ne karihwahserón:ne ne Tehshakotiia’torehtha’okón:’a ne 1794, tsi niká:ien tahónhtka’we thí:ken kia’teiohserà:ke ne roió’te né:’e ne skén:nen ne tsik nón:we Kahontsiarákwen ahatihiá:ton ratihsennarónnion ne ronwatiia’tarakóhe tehshakotiia’torehtha’okón:’a (akwé:kon ronnón:kwe ratinonhsakwe’ní:io) tánon enthón:ion ne karíhton ratenatanóhnha. né:’e kí:ken ratihsennarónnion, ne karíhton ratenatanóhnha enhará:ko áhsen niwáhsen ià:ia’k tsi niió:re ne kaié:ri niwáhsen nikahsén:nake ohén:ton ne tekaia’toréhton, ne tsi niká:ien tékeni iawénre kwah kheh tho ronwatiia’tarákwen ne tehshakotiia’toréhtha kaia’takenhnháhtshera. Iotká:te tsi ní:ioht tsi tehahtharákwen ne ó:ia iekahiá:ton ne kí:ken kahiatonhseríson, ne karíhton ratenatanónhnha kwah né:k ne wahshakoia’tará:ko ne ronnón:kwe ratinákere né:’e ne sha’té:ioht tehonnonhsanekhánion aontaro’serón:nehte tsi nikanó:ron teká:neren skátne iehonwatihnón:kens tehshakotiia’torehtha’okón:’a.

90. Kí:ken kaianerénhsera tahonaterihonnià:ten kwah ken’ní:kon ákte nonkwá:ti tahatirì:warahkwe tsi ní:ioht ne raterihwatkén:se wahonthró:ri tehoti’nikónhrhare thí:ken rontená:tanonhne ronkiesáhstha tsi nón:we nihón:nete ia’thonwatiia’tahsíharahte tehshakotiia’torehtha’okón:’a iorihwí:io tsi neniáwen’ne ne tehonwatiia’toréhtha. Tsi natekiátere ne 1800 tánon 1850, é:so ia’kawenwaró:ta’ne aonsahonwarihontá:ko ne ratená:tanonhne tsi rohsatstenhserá:ien ahsakorihón:ten tehshakotiia’toréhtha aontahonni’tskotónnion. né:’e ne onterihóhetste né:’e ne 1837 Ronateriióhshion, ne tewatenienténhston, wa’tewaterihó:ko thonehtáhkwen thí:ken kakoráhtshera raotiríhton tontahatinenhrá:rahte tehshakotiia’torehtha’okón:’a wahatirihwahní:rate ne ronwatirihwatshenrià:se ne thonwatirá:wi tehati’nikónhrhare. ne rotiio’tákie ne taonsahatirihwakahrhaté:ni ia’oterihwakie’níhten ne 1850 skátne ne wa’thonnóhetste né:’e ne È:neken nonkwá:ti Koráhne Tehshakotiia’torehtha’okón:’a Kaianerénhsera ne 1850. ne 1850 kaianerénhsera tahatirihwá:ren iorihowá:nen wa’thatitenión:ko né:’e ne tehshakotiia’toréhtha kaianerénhsera, í:kare ne teiokerónnion kaianerénhsera ne tehshakoia’toréhtha ahonwatiia’tará:ko thí:ken wahonwatiià:taren ne kaná:takon kenkióhkwa ne shakotiia’tarákwas ne tsi niiá:kon kanataién:ton, tsi niká:ien wa’ón:ni ratihsennarónnion ne ronwatiia’tarakóhe tehshakotiia’torehtha’okón:’a thí:ken iewatenniéhton ne tsi thatihiatónhkwa roió’te né:’e ne skén:nen tánon ratirihwáhsere né:’e ne ratenatanónhnha ne tehshakoia’toréhtha ronwatiia’tarákwen. Tsi nikarí:wes ne 1850 kaianerénhsera taiohsatstén:serek wa’ká:ia’ke ratiri’wanóntha ne tetkanenhrahráhton teshakotiia’torehtha’okón:’a iorihowá:nen ontehià:ron tsi nikanó:ron né:’e ne tehshakotiia’torehtha’okón:’a kaianerénhsera, tsi niká:ien – tsi ní:ioht tsi tenkahthá:rake né:’e ne ó:ia karákwen né:’e kí:ken iokwèn:rare – iorihowanén:ne né:’e ne tehshakotiia’toréhtha tahoti’serón:nenhte né:’e ne kióhton iawenréhaton tánon tewahsénhaton teiohsenhserá:ton.

91. ne iotehià:ron tsi nikanó:ron né:’e ne tehshakotiia’toréhtha kaianerénhsera tsi ienká:ko né:’e ne 1850 kaianerénhsera tsi ní:ioht ó:ni onkwe’takwé:kon í:iah tehoti’nikonhró:rios ne aorì:wane wahonwatiio’tátshe ne ratitskó:ton ne tehshakotiia’torehtha’okón:’a ia’ká:ienhte á:re wa’ohretsiá:ron teskarihwakahrhaténien tsi niiokwénion watákie ne í:iah tha’teiotohétston tehshakotiia’toréhtha teskarihwakahrhaténion kaianerénhsera káhsere ne kaianerenhseríson né:’e ne 1850 Kaianerénhsera ienká:ko kwah è:neken ahón:newe né:’e ne wa’tewatóhetste ne 1879 né:’e ne kaianerénhsera aonsakarihwaríhsion ne Tehsakotiia’toréhtha aoianeré.nhsera. Kí:ken kaianerénhsera wa’okiesá:ten tehoia’toréhtha iehaia’taié:ri ne wahatikwatá:ko ne kwah ken’nikón:’a onhwéntsia teiotonhontsióhon ne ià:ia’k tenwen’niáwe nikahwístake

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

32

tóka ó:ni sénha é:so ne onkwehshón:’a ratì:keron né:’e ne kanáthen, tánon kaié:ri tenwen’niáwe nikahwístake tóka ó:ni sénha é:so ne onkwehshón:’a ratinákere ne nikanatá:’a tánon kaná:takon . Kí:ken onhwóntsia kari’wanóntha akaién:take tsi nón:we niió:wen tsi ní:iore 1972. ne ieharihwahéhrha né:’e kí:ken kaianerénhsera í:iah tehotiiená:’on ne tehonnikiohkwakénies ratihsennarónnion ne wahóntste ne wahonwatiia’tarakohá:ton aontónhsheke tehshakotiia’torehtha’okón:’a né:’e tsi, tsi thatika’én:ions ronakiohkowá:nen ne tehonnikiohkwakénies ratihsennarónnion ónhka thikawenní:io othé:nen né:’e ieiaon’kwe’teié:ri tehshakotiia’toréhtha ronnón:kwe. ne 1879 kaianerénhsera ó:ni iorihwakié:sen ne tsi ní:ioht tsi onterihwahtén:ti ne tehshakoia’toréhtha ronwatiia’tarákwas oh naiá:wen’ne aontahati’serón:nenhte tsi nikanó:ron.

3. taio’serón:nenhte né:’e ne wahontonKwé:tatshe ne tehshaKotiia’torehtha’oKón:’a né:’e ne Kióhton iawenréhaton tsi niió:re tewashénhaton teiohsenhserón:ton.

92. ne oh nà:ken – kióhton iawenréhaton teiohsenhserón:ton wa’kaierón:nitste ne tsi kiotáhsawen né:’e ne taio’serón:nenhte né:’e ne róntstha ne tehshakotiia’torehtha’okón:’a ne Kaiatarí:io. Ieskaiéhston né:’e ne aorihwa’shón:’a ó:nen tekahtherákwen – é:so tsi kanó:ron tánon ronwatiio’tá:ton – shaiá:ta rahiá:tons tsi nihatiia’tò:ten ne taio’serón:nenhte né:’e ne kaia’tahnirá:ton ne ronwatiniahehsá:’on kakoráhtshera. Tehshakotiia’torehtha’okón:’a ronakién:tahkwe né:’e ne tewahsonhtó:ton kaió’tats ronwatiia’tohtahr kaianerénhsera tánon kaia’tohtahrho kaianerénhsera tánon kaia’tohtahrha kakoráhtshera. Tsi ní:ioht tsi, ne karihwahserón:ni ne kakoráhtshera watatewenní:io ronwatiia’tarákwen ratiianerenhserísa’s watenenhrò:ron né:’e ne tekahwentsiakhánion ne Koráhne wa’oié:nawa’se enhsheia’tontá:ko ateronhienténhtshera ne shakoia’tohtáhrhos kakoráhtshera tánon nà:kon enión:ni kí:ken ieka’nikonhraié:ri né:’e ne róntstha ne tehshakotiia’torehtha’okón:’a.

93. ne taio’serón:nenhte né:’e ne róntstha ne tehshakotiia’torehtha’okón:’a kwah aonhá:’a ieió:ken ne onkwe’tà:ke tsi ioterihwahtenkia’tonhákie ohén:ton né:’e ne 1860’s, ne onkwe’tà:ke ioterihwahtenkia’tónha’kie tekaia’toréhton ne tehshakotiia’toréhtha né:’e khok kaién:tahkwe ne tekaia’toréhtha ratiién:teres né:’e ne tekaia’torehthà:ke ne kaianerenhseríson tsi nihotiri’ho’ténhne ne 1868, ne ronnéhre thí:ken onkwe’tà:ke tekaia’toréhton teiotonhontsióhon takaia’toréhton né:’e ne tehshakotiia’toréhtha teskaténion shontóhetste ne Kaniatarí:io ratiianerenhserísa’s wa’thonóhetste ne Kaianerénhsera Teskarihwakahrhaténion Kaianerénhsera ne 1868. sha’tewatóhetste né:’e thí:ken kaianerénhsera onkwe’tà:ke tsi nenkaié:ren tekaia’toréhton ohén:ton ne tehshakotiia’toréhtha khok nó:nen wahatiri’wanón:ton skanèn:ra raotikióhkwa wísk niiohserà:ke ontóhetste, ne Kaniatarí:io ratiianerenhserón:ni okióhkwa wa’thonnóhetste ne 1873 kaianerénhsera né:’e ne sénha ahotiianeráhsten ahonterihwahténkia’te ne tkarihwaié:ri né:’e ne tekaia’torehthà:ke ne Kaniatarí:io kí:ken kaianerénhsera wa’kari’wanón:ton ne ahonwatiríhon né:’e ne shakorihwénhtha né:’e ne tehshakotiia’toréhtha iahonwatì:nonke ne akwé:kon ne:’k ne ronwatiia’tarákwen tsi niiá:kon ne onkwe’tà:ke aorì:wa ne tsi nenkaié:ren í:kare onia’té:kon tánon ka’nikonhráksen ronwati’niénthon. Tsi ní:ioht ne kenkiohkwaién:ton aón:ton shé:kon ahatirá:ko iensáhtka’we ne tehshakotiia’toréhtha né:’e ne tekaia’toréhton enká:rake énska né:’e thí:ken aorihwa’shón:’a ne tsi nenkaié:ren. Tsi náhe thó:ne í:iah ne khok té:ken tsi róntstha né:’e ne tehshakotiia’toréhtha taio’serón:nenhte, né:k tsi thoteri’wanóntha ó:ni né:’e ne enhsáhton’te ne onkwe’tà:ke tsi ioterihwahtenkia’tonhákie. Kionte’nientenhstáhkhwa, ne 1968 ne Kaniatarí:io Rotinontí:io Kenkióhkwaien Ratirihwíhsaks ne onkwetà:ke Raotiianerénhsera tahonterihwáhtka’we thí:ken onkwe’tà:ke tehshakotiia’torehtha’okón:’a rónhtont akwé:kon né:’e khok ne ne nia’té:kon ronwennén:ni aorihwa’shón:’a “ne ia’teionkwarihwaientá:se né:’e ne thí:ken ne tekaia’toréhton ne onkwe’tà:ke aorihwa’shón:’a né:’e ne tehshakotiia’toréhtha tsi ní:ioht tsi énhtshere thí:ken wa’aohetstáhkwen tsi nikarihwáhstha ne Kaniatarí:io.” ne tsi ní:ioht tsi nó:nen ne Kaniatarí:io Kaianerénhsera Teskarihwakahrhaténion Raotikióhkwa wahontkén’se kí:ken orì:wa ne 1994, ia’kiorihwaién:ta’se thí:ken onkwetà:ke tehshakotiia’torehtha’okón:’a tekaié:ri ne kwató:ken orihwa’shón:’a tánon tho nón:we akaién:take akontatewenniióhake.

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

33

94. ón:wa karihwatákie, onkwe’tà:ke tehshakotiia’torehtha’okón:’a ká:ien ne kaianerénhsera ne akwé:kon né:k tsi ne ken’niwá:’a tsi nikiótte ne tsi nenkaié:ren, í:kare tsi nenkaié:ren né:’e ne kaianerénhsera iakohnhé:se. enhshonwatiiá’ton tóka ó:ni shonwatiia’tontákwen ákte thotirihwaréhkwen ne kanathenhkó:wa ohén:ton ehshiahón:ne, ne tekaia’torehthà:ke, ne kenkiohkwaién:ton né:’e ne onkwe’tà:ke tsi nenkaié:ren enwá:ton enhatirá:ko ne tekaia’toréhton ne tehshakotiia’toréhtha tsi kahià:ton ne Kaniatarí:io Kaianerenhseríson ne onkwe’tà:ke Tsi Ioterihwaténkion. Tsi ronteweienstha tsi ní:ioht, tsi onkwe’tà:ke tehshakotiia’torehtha’okón:’a nietsió:rek wátston átste né:’e ne ken’na’tewatakahrón:’a ia’tekaníhare ne tsi nikaieránion, í:kare nia’té:kon ronwanén:ni.

95. ne tsi rónstha ne tehshakotiia’toréhtha tekaia’toréhton ó:ni taio’serón:nenhte ne shonaterihwate’wáhton tsi ioterihwáhten kia’tonhákie í:iah eh teió:re tsi teiótteron ne onkwe’tà:ke ioterihwahtenkia’tonhákie kí:ken taio’serón:nenhte iorihowá:nen ahonwarihwahéhrhahse né:’e ne watákie ne kaianerenhsera’shón:’a wa’thonnóhetste né:’e ne È:neken nonkwá:ti Koráhne ratiianerenhserísa’s tánon ióhsere shahontkorahtsherón:ni né:’e ne Kakoráhtshera ne Koráhne ne È:neken nonkwá:ti Koráhne kaianerenhserakwatákwen ne kaianerénhsera ne 1834 tsi niká:ien taiakó:ion thí:ken kwató:ken tsi ní:ioht ne sewaterihwate’wáhton tsi ní:iohtne ken’niiorihwá:’a karióshion tánon ókia’ke sewaterihwate’wáhton ákte thotirihwaréhkwen ne kaientáhtshera ne ronákia’ke, aón:ton takaia’toréhton né:’e ne tkarihwaié:ri né:’e ne skén:nen réntskote í:iah tehó:ien ne tehshakotiia’toréhtha. ne 1869, ne á:se ratiianerenhserakwe’rihtáhrhos. Kakoráhtshera ne Koráhne wa’thonnóhetste ne Iosnó:re Tekaiia’toréhton Kaianerénhsera tsi niká:ien wa’tewatakà:ronhste ne tsi niiawé:ta shonaterihwate’wáhton thí:ken aón:ton takaia’toréhton ohén:ton ne shakorihwéntha raonhá:ak tóka shi ne thonwará:wi waharihwanón:we’ne kakorahtsherakónhshon wa’thonnóhetste ne Kiokierénhton shonnaterihwate’wáhton kaieronnítston ne 1892, tsi niká:ien wáhontste ne akwé:kon tsi niionhwéntsia. Tsi kahiá:ton ne shonnaterihwate’wáhton kaieronnítston, tekaia’toréhton ohén:ton ne shakorihwénhtha tánon tehshakotiia’toréhtha teiotonhontsióhon né:’e ne aonhá:’a iorihowá:nen sewaterihwate’wáhton, í:kare kakorahtsherakahrháthon tánon ronwatinonhwariá:khon tsi ní:ioht tsi, kwató:ken thiká:te tsi ní:ioht ne shonaterihwate’wáhton tsi ní:ioht ne ronwa’shnéren tóka ó:ni tehonwáhkwen ehtà:ke ne kwakó:ken tsi nikanó:ron, ón:ton wa’thatiia’tó:rehte tho nenkaierá:ton ne karihwarò:ron tekaiatoréhton ohén:ton ne shakorihwénhtha raonhá:ak réntskote tóka shi ne thonwará:wi tho ní:ioht wahará:ko. né:’e sha’té:ioht, ken’nithiión:sa shonaterihwate’wáhton aón:ton ahatirá:ko tahonwatiia’tó:rehte né:’e ne tehshakotiia’toréhtha tóka ó:ni ne shakorihwénhtha réntskote raonhá:’ak. ne 1892 shonnaterihwate’wáhton kaieronnítston ká:ien ne enthonte’nién:tenhste ón:wa nikahá:wi shonaterihwate’wáhton kaianerénhsera, tánon tsi neniá:wen’ne é:so né:’e ne wahonwatiríhon wa’ón:ni ne tekaia’toréhton ne tehshakotiia’toréhtha khek ieká:ien (skátne ókia’ke tekaténion) ón:wa. ne 1980 Kaianerénhsera Teskarihwakahrhaténion kenkióhkwaien ne Koráhne tehote’nikonhráhtka’we ahonterá:ko ne shonaterihwate’wáhton tehshakotiia’toréhtha, tsi náhe ioio’tákie ne kwah ken’ní:kon ne karihwanó:ron tsi niiotiio’tenhserò:tens né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera tsi ní:ioht tsi wa’tehthá:ren È:neken.

96. ón:wa nikahá:wi, ne raoianerénhsera né:’e ne thonwará:wi tenhonwaia’tó:rehte né:’e ne tehshakotiia’toréhtha ratiia’takwení:io né:’e ne Korahnéha Kahiatonhserakwe’ní:io ne aoianerénhsera tánon watewenní:io tánon ne shonaterihwate’wáhton Kaienterítston tsi nón:wen nikahiá:ton Kahiatonhserakwe’ní:io iokwèn:rare 11(f), thikawenní:io ón:kwe ronwa’niénthon ne sewaterihwate’wáhton rorì:waien thok nón:we né:’e ne aoríwa né:’e ne sewaterihwate’wáhton nà:kon wathonkariá:kon kaianerénhsera tekaia’toréhton ohén:ton ne ronathonkariá:kon shakotirihwénhtha kanenhráhere, ahotiianeráhsten ne tekaia’toréhton ne tehshakotiia’toréhtha tsi nón:we ne aonhá:’a È:neken ahonwatihré:wahte né:’e ne sewaterihwate’wáhton enhonwatihnhó:ton ne wísk niiohserà:ke tóka ó:ni ne sénha aontahonwanahkwisrón:hahse akahrawáhton. Tsi ia’ká:ko, né:’e ne ken’nikón:’a, thí:ken tehatiká:nere wísk tóka ó:ni sénha iohserà:ke wahonwatihnhó:ton karihwahnirá:ton ne kaiakerénhsera né:’e ne tekaia’toréhton ne tehshakotiia’toréhtha. ne shonaterihwate’wáhton Kaienterítston tekaià:khons sewaterihwate’wáhton ne áhsen niiokióhkwake thonwatirá:wi sewaterihwate’wáhton karihwarò:ron ronwatirihwatshenriá:se sewatirihwate’wáhton tánon tekarihwaiéhston sewaterihwate’wáhton thonwatirá:wi sewaterihwate’wáhton kaià:tare “ne aonhá:’a iorihowá:nen sewatirihwate’wáhton” Tsi ní:ioht

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

34

ne ronwatinonhwarià:khon tánon enhatikoratsherakahrhátho. Tsi nikaienerenhserò:ten kí:ken sewaterihwate’wáhton entá:on’k tenkaia’toréhton, né:’e ne shakorihwénhtha, tánon tehshakotiia’toréhtha tóka ó:ni tetsiá:ron ne thonwará:wi tánon ne Tehaia’torehtha’kó:wa enharihwanón:we’ne né:’e ne tehonwaia’toréhton raohén:ton ne shakorihwénhtha raonhá:’ak karihwarò:ron sewaterihwate’wáhton tsi ní:ioht ne rohnekatáhkhe ratóries ratihá:wi kwah È:neken Kiótte kahrewahténion ne ià:ia’k niwenhnì:take ratihnhó:ton tánon wahonwatikarotáhsien ne wísk teiohsénhseronte nikawístake, tánon tekaia’toréhton raohén:ton ne shakorihwéntha raonhá:’ak. í:iah tehotiianerenhserá:ien né:’e ne tehshakotiia’toréhtha né:’e ne karihwarò:ron ronwatirihwatshenrià:se tekaia’toréhton. ó:nen tsi náhe, tekarihwaiéhston sewaterihwate’wáhton tsi ní:ioht ne karióhshion, kanénhsko tánon kaien’kwáksen sewaterihwate’wáhton enwá:ton tenkaia’toréhton tsi ní:ioht karihwénhton tóka ó:ni karihwarò:ron sewaterihwaientá:se iahontahsónteren tsi ní:ioht ne enska tóka ó:ni ne thiká:te né:’e aonhá:’a ne kari’wahséhton né:’e ne tehari’wakenhnhaskó:wa. Tóka shi ne Tehari’wakehnhaskó:wa enhará:ko iahatahsonteron ne nenhaié:rate thonwatirá:wi, ne thonwará:wi wá:ton enhará:ko tahonwaia’tó:rehte né:’e ne tehshakotiia’toréhtha.

97. ne tehshakotiia’toréhtha shé:kon ne iorihwá:nen iokwèn:rare né:’e onkwá:wen shonnaterihte’wáhton tkariwaié:ri aoianerénhsera. ne aorihwà:ke né:’e ne 2011 Korahnéha Tehonterihwarenià:tha Kenkióhkwaien orì:wase oká:ra né:’e ne sénha tsi ní:kon ne ià:ia’k tenwén’niawe tewen’niawe’ékhon shonaterihwate’wáhton ronwati’niénthon ne Kaniatarí:io tsi na’tekiátere onerahtókha 1, 2009 tánon enniskó:wa 31, 2010, wísk tenwén’niawe áhsen iawén:re shonaterihwate’wáhton karihwénhton isi ioahotirihon:ti né:’e ne shakorihwénhtha tánon tehshakotiia’toréhtha, tsi ní:ioht ne áhsen tenwénnia’we kaié:ri niwáhsen né:’e ne shakorihwénhtha réntskote raonhá:’ak. Tsi ní:ioht tsi é:so né:’e ne orihwa’shón:’a teio’nikónhrhare tehshakotiia’torehtha’okón:’a tsi nikarí:wes ne kióhton iawenréhaton teiohsénhseronte thí:ken nikarí:wesha wa’kanonhtonnión:ko khehieká:ien iónhnhe orihwa’shón:’a ón:wa nikahá:wi. Kionten’nienténhstha, ne iorihwákste tánon kaio’tá:ton ne ratítskote ne tehshaotiia’torehtha’okón:’a nahé:’a karihowanáhton né:’e ne sha’té:ioht cBc oká:ra. ne Kaniatarí:io, tehshakotiia’toréhtha í:iah thé:nen tehonwatikariá:kse ne kiohkierénhton oié:ri nón:ta né:’e ne tekaia’toréhton, kaié:ri niwáhsen nikahwístake ne khia’tewenhniserà:ke tho enwatóhetste tsi niió:re ne wísk niwáhsen niwenhniserà:ke ne tekaia’toréhton, tánon énska tenwén’niawe nikahwístake ne sewenhnísera tho enwatóhetste. Kí:ken kió:to’kte tsi í:iah tekakariá:kon tsi na’tekónteron thiká:te teka’nikónhrhare, iekaiéhstha enwatehiá:ron kwah ken’nihá:ti onkwehshón:’a ónhka í:iah tho khiehonnéhtha ne tekaia’torehthà:ke nó:nen iehonwatihnón:kon.

C. ne tehshakotiia’toréhtha shakotiia’tarákwas aoianerénhsera tsi ní:ioht tsi ón:wa nikahá:wi ioió’tens ne kaniatarí:io

98. ne ioterihwahtenkià:ton né:’e ne tehshakotiia’toréhtha aoianerénhsera ne Kaniatarí:io ón:wa ratiia’takwe’ní:io ne 1990 Tehshakotiia’torehtha’okón:’a kaianerénhsera (ia’teká:neren ne ieskarihwahonterónnion B né:’e ne kahiatonhseríson) tsi niká:ien kakwatákwas ne tsi niiohtonhákie enkarihwáhseron tehshakotiia’toréhtha ratihsennarónnion né:’e ne tekahwentsiákhen tekaia’torehtha’kéha kahwentsiarakonhá:ton tsi kahiá:ton thí:ken kaianerénhsera ne ratenatanónhnha ne akwé:kon nikanatá:’a tánon ne Raia’takwe’ní:io ne Rontkén:se ronwatiniahehsá:’on ne ahatirihwarò:roke ne khia’teiohserà:ke tehshakotiia’torehtha’okón:’a ratihsennarónnion á:ienhre ronteweiénstha ne ratenatanónhnha ne ronwaniahehsá:’on ronwatiia’tarákwen né:’e ne Tekahwentsiakhánion Tehshakoia’toréhtha Kenkióhkwa (PJc) ne London, Kaniatarí:io tánon ne kaná:ta tekaia’torehthà:ke raononkwe’ta’shón:’a.

99. Tsi nikarí:wes kakwitè:ne ne khia’teiohserà:ke, ionkwa’nikonhraién:ta’s thí:ken ne tekaia’torehthà:ke kaia’takehnháhtshera raotihnhà:tshera ne akwé:kon kaná:takon Kaniatarí:io È:neken Kiótte Tekaia’torehthà:ke, tehatihtharónnions skátne kaná:takon shakotirihwénhtha thonhtká:was ne tsi nienká:ko né:’e ne Tekahwentsiákhen Tehshakotiia’toréhtha kenkióhkwa tsi nihá:ti ne tehshaotiia’torehtha’okón:’a

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

35

thí:ken teniotonhwentsièhon né:’e akwé:kon tehshakotiia’toréhtha tekaia’toréhton ne taioseratákie. Ká:nek ne ienhatiia’taié:ri’ne ia’tenkarihwaientá:’on, ne Tekahwentsiakhánion Tehshakotiia’toréhtha Kenkióhkwaien ronwatihró:ris ne Kanáthen Kaientáhthsera watkén:se okióhkwa (MPac) tsi nihá:ti ne tehshakotiia’toréhtha thí:ken teniotonhwentsioníhake. MPac ratihsennarákwas kwah kheh tho né:’e ne ratihsennarónnion ne kanathénhson rati’terón:ton tsi nón:we akwé:kon ken’nikanatá:’a tánon tsi kahwentsiarákwen, tánon iehontenniéhtha kí:ken kahsenna’shón:’a né:’e ne ahsénhaton kanèn:raien tsi niká:ien ronwatinahehsá:’on iahonténniehten tehshakotiia’toréhtha kari’wanontha. Tsi ní:ioht tsi tekahtharákwen ne kakararákwen 41 né:’e ne kahiatonhseríson tsi iokwèn:rare 6(8) né:’e ne Tehshakotiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera teiotonhontsióhon ne kahsenna’shón:’a ne onkwehshón:’a ratinákere Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanatakè:ron ahatiié:na róntstha thikawenní:io ka’niká:ien tsi náhe raotihsenna’shón:’a í:iah té:wa ne MPac kahiatonhserá:ien.

100. Kari’wanóntha iewatenniéhton akwé:kon onkwe’ta’shón:’a ronwatiienteré:’on ne MPac, ónhka shahatié:ne ne kari’wanóntha entá:on’k enhatíhsa tánon ienhsá:ien ne wísk nón:ta niió:re. ne kakorahtsherá:kon Ronthwístanonhne ronatoriá:neron tsi ní:ioht ne shakoienawá:se né:’e ne Tekahwentsiákhennion Tehshakotiia’toréhtha okióhkwa ratihsennarò:roks ne rotihsenní:io tehshakotiia’torehtha’okón:’a ne tewate’nienténhston tsi tekarihwa’serákwen ne kari’wanóntha tánon iehontenniéhtha kí:ken orihwa’shón:’a né:’e ne Tekahwentsiakhahsiónkwen Tehshakotiia’toréhtha okióhkwa. Róntstha kí:ken orihwa’shón:’a ne Tekahwentsiakhahsiónkwen Tehshakotiia’toréhtha okióhkwa ratirò:roks ne tehshakotiia’toréhtha ratihsennarónnion né:’e ne taiohseratákie ne akwé:kon ken’nikanatá:’a tóka ó:ni kahwentsiarákwen né:’e ne tekahwentsiáken.

101. Tehshakotiia’toréhtha ratitskó:ton ne tekaia’toréhton kwah óksak ronwatiia’tarákwen né:’e ne tehshakotiia’toréhtha ratihsennarónnion karihwarò:ron né:’e ne Tekahwentsiakhánion Tehshakotiia’toréhtha okióhkwa ne akwé:kon È:neken Kiótte Tekaia’torehthà:ke nó:nen ne teiotonhontsióhon entewà:kerahkwe. ne ratitskó:ton kanèn:ra ne ón:kwe ne tsi niká:ien ne ón:kwe ne tsi niká:ien ne ken’nihonná:sa tehshakotiia’toréhtha kén:ton ne tehshakotiia’toréhtha ónhka ronnitskótha né:’e ne tekaia’toréhton, enhonwatiia’tará:ko. Thí:ken ronwatiia’tarákwen né:’e ne tehshakotiia’toréhtha ratitskó:ton ienhonwatí:nonke entá:on’k eh ienhón:ne tekaia’torehthà:ke tsi nón:we ne tekaia’toréhton enwaterihwahtenkià:ton ne tehshakotiia’toréhtha enhonwatiia’tará:ko. ne shonaterihwate’wáhton tsi ioterihwahtenkia’tonhákie, tetsiá:ron ne tkanontsístaien tánon ne thatirihwáhnhes ronwanate’shenná:wi tsi kahiá:ton ne shonaterihwate’wáhton Kaieronnítston ahonwatinenhrotákwen ronwatiiatarakóhe tehahakotiia’torehtha’okón:’a kén:ton thí:ken thikawenní:io ka’nonkwá:ti enwá:ton ahatiri’wanón:ton thí:ken kwató:ken tehshakotiia’torehtha’okón:’a enhonwatiia’tínekenhawe. Thikawenní:io ka’nonkwá:ti enwá:ton enhonwatinenhrotá:ko ne ieiaohetstáhkwen tsi nihá:ti ne ronwatiia’tarakohá:t tehshakotiia’torehtha’okón:’a “ne aorì:honni tsi ní:ioht né:’e ne aorì:wa thí:ken ne ronwatiia’tarakóhe tehshakotiia’toréhtha í:iah tha’takatihá:ton tsi na’tehónteron ne Iakontí:io tánon ne thonwará:wi”. ne tkaia’takwení:io oh ní:ioht ne sewaterihwate’wáhton tekaia’toréhton tetsiarónhkwen nonkwá:ti ó:ni thonwaná:wi tsi na’tekiátere kaié:ri tánon tewáhsen “tkarihwahserón:ni kanenhrotákwen” kén:ton thí:ken ne ronwatiia’tarakóhe tehshakoia’toréhtha enwá:ton enhonwari’wanón:tonhse ákte tahá:ta’ne í:iah entá:on’k thaontonhtká:wen ne orì:wa. Ronwatiia’tarakóhe tehshakotiia’torehtha’okón:’a enwá:ton ó:ni ahatiri’wanón:ton ákte tahatí:ta’ne tóka shi rotinonhwáktani tóka ó:ni thí:ken kaia’takehnháhtshera enthonwanonhtón’se ne ieiaohetstáhkwen rotironhià:ken. nó:nen kí:ken tsi niiohtonhákie enkáhshon, ne kanèn:ra ne tékeni iawén:re tehshakotiia’torehtha’okón:’a enhonnè:sheke ahónkien né:’e ne ken’nikanenhrá:’a tehshakotiia’toréhtha.

102. Tehatiia’torehtha’okón:’a ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks ó:ni ronwatiia’tarákwen né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsenarónnion rotikwatákwen né:’e ne tekahontsiakhánion tehatiia’torehtha kenkióhkwa. nó:nen ne rataheion’tatkén:se enthatáhsawen enharihwí:sake raónha tóka ó:ni akaónha ienionteri’wániehte ne kahiatónshera thí:ken teiotonhontsiónhon ne Tekahontsiakháhsion tehatiia’toréhtha Kenkióhkwaien aontahónhtka’we ne ratihsennarónnion ne tehatiia’torehtha’okón:’a ratinákere ákta tsi nón:we ne aniheiónhsthera na’á:wen’ne. ne rataheion’tatkén:se karíhton thó:ne enhahsennarakohá:ton ne onkwehshón:’a ónhka raónha tóka ó:ni akaónha thonehtáhkwen “aontahonnonkwe’taié:rike ahónkien ne

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

36

tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e ne ratirihwíhsaks” né:’e ne ratihsennarónnion tánon orihwa’shón:’a ienhonwatí:nonke teiotonhontsióhon ronónha iahonné:sheke tsi nón:we ne ratirihwíhsaks. Tsi ní:ioht ne raotirihwá:ke ne shoterihwate’wáhton tóka ó:ni ieka’nikonhraié:ri ioterihwahtenkia’tonhákie iotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a enwá:ton enhshonwanáhtka’we tóka shi tsi ehratitskó:ten aontahonaterihonniá:te iaohetstáhkwen taka’nikonhrhá:ren tóka ó:ni shi karí:waien aontahonnehtáhkwe thí:ken né:’e tsi ronwatíhshons, í:iah thaón:ton ia’tahotirihwaién:ta’se netkaia’takwe’ní:io ne rotirihwatshénrion. Kanenhrà:ke ne iotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a wísk nihá:ti ronwatiia’tarákwen ahónkien né:’e ne ratirihwíhsaks.

103. Tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen ne rataheion’tatkén:se ratirihwíhsaks í:iah thaontahaterihwahkwísron í:iah khia’tewanonhtónnionhon tsi nihatiweiennó:ten tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen ne iehati’nikonhraié:ri tóka ó:ni shonaterihwate’wáhton tenhonwatiia’torehtánion. ne raoio’ténhsera né:’e ne tehatiia’toréhtha né:’e ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks ahrón:ni tewate’nikonhrahtká:wen enhóntste né:’e ne rotirihwatshénrion thonwaná:wi tóhsa ahonnón:ni ahatirihwatshén:ri ne shoterihwate’wáhton tóka ó:ni sari:wa tsi na’á:wen’ne orihwí:io, rataheion’tatkén:se tehatiia’torehtha’okón:’a ronwatihnhé:se ahonnón:ni ahatirihwatshenrión:ko ne kaianerenhserà:ke raotiio’ténhsera. né:’e aorihwà:ke, ne kwah entá:on’k í:kare ne shonaterihwate:wáhton tsi tehonwatiia’toréhtha né:’e tsi niká:ien thí:ken tewaterihwahkwísron tenhonwaia’tó:rehte sha’tékene ia’tenwatóhetste ne raotinaktà:ke rón:nete tehatiia’toréhtha í:iah tehatiià:tare rataheion’tatkén:se ratirihwíhsaks. orihwí:io tsi, ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tsi niká:ien rotiharénion tehatiia’torehtha:okón:’a thonwatiiákwen entá:on’k raotinaktà:ke ahatí:take; tsi ní:ioht tsi wakathró:ri tsi iokwén:rare 51 è:neken, ne rataheoin’tatkén:se sahóhtka’we ne Bushie Ratirihwíhsaks shotóhetste ia’teka’nikonhraientá:’on thí:ken ne tehaia’toréhtha ratihsennarónnion í:iah raotinaktà:ke thón:nete. Tsi ní:ioht tsi iotká:te ne raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne rataheion’tatkén:se tehaia’toréhtha ronwatiia’tarákwen tsi ionkwèn:rare tsi nihá:ti ratinákere ne eh nón:we niiokwèn:rare sénha enhatikwé:ni ahonnón:ni ne tewate’nikonhrahtká:wen karihwakwatákwen ne eh nón:we nihatinákere tsi nahò:ten teiotonhontsióhon tánon tsi ní:ioht ne eh nón:we.

D. teiotonhontsióhon thí:ken ne tehatiia’toréhtha entá:on’k ratinaktà:ke tahatí:ten

104. ne teiotonhontsióhon thí:ken ne tehatiia’toréhtha entá:on’k ratinaktà:ke tahatí:ten né:’e ne wahón:nise tkaianerenhseríson kaia’takwe’ní:io ne kakwatákwen né:’e ne orì:wase tehatiia’toréhtha. Tsi ní:ioht ne Madam Justice L’heureux-Dube iehiá:tons né:’e neionkwe’taká:te né:’e ne kwáh è:neken tekaia’torehthà:ke ne Koráhne né:’e ne 1991 R.V. sherratt aorihwà:ke wathró:ri, ne orì:wase tehatiia’toréhtha “tehatiká:nerehkwe né:’e ne raotinaktà:ke tahatí:ten thihonwatiia’tarákwen ne kanenhraién:ton tkarihwaierí:ton tánon sha’tékene ronwatiia’tarákwen. Ionkeríhonte ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’eniónhon í:iah ne té:ken ne ia’takarihwaientá:’on tóka shi ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tsi ní:ioht tsi thonwaná:wi ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron raotinaktà:ke rón:nete aorihwà:ke ne kaianerénhsera thí:ken orì:wa ken’niehotié:rent tánon ienwatahsón:tereke ken’nienhatí:iere ohén:ton ne tekaiatorehthà:ke tánon thiká:te onkwehshón:’a. nè:k tsi tkehtáhkhwa iorihowá:nen, í:iah nonwén:ton ne í:’i akierón:nitste tsi nikariho’tén’ne tánon okiá’ke tsi raotirihwà:ke kaianerénhsera karihwakweniénhston raotinaktà:ke rón:nete iokwèn:rare tsi nón:we kahiatónhsera kahiá:ton né:’e ne tewate’nikonhrahtká:wen né:’e akhiatónshera.

105. ne kaia’takwe’ní:io thí:ken ne tehatiia’toréhtha entá:on’k raotinaktà:ke tahatí:ten né:’e ne sha’tékene thohonwatiia’tarákwen né:’e ne kaná:ta nahé:’a eh niiawén:’en ne othorè:ke ostorónon:ke. Tsi nontaiohtonhákie, tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera ne Kaniatarí:io tahonwatí:ion ne ronnón:kwe ronnonhwentsiá:ien. ne onhwéntsia teiotonhontsióhon ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

37

kiohté:ronte tsi nikiawén:’en né:’e ne tehatiia’toréhtha né:’e ne Kiohro’shokà:ke, tsi niká:ien teiotonhontsióhon, tasate’nién:tenhst tsi nikarí:wes ne ià:ia’k iawén:re tewen’niawe’ékhon thí:ken tehatiia’torehtha’okón:’a raó:wen ne sonhwéntsiaien kwató:ken kwáh ken’nikón:’a tsi nikanó:ron tsi kaná:ta tsi nón:we sahonterihwatewáhte ne onhwéntsia teiotonhontsióhon ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera ne Kaniatarí:io rati’niakátste; ne khók ne ronnón:kwe rotinonhsó:ton tóka ó:ni onhwéntsia ken’nikón:’a tsi ní:kon tsi nikanó:ron tahonwatí:nonke ahotiió’te ne tehatiia’torehtha’okón:’a, tsi ní:ioht ne ienká:ko né:’e ne tehatiia’toréhtha kanenhrarò:ron ne khók enthonwatí:ion ne rotikwáhtshehr tsi na’tehónteron ne kenk nihá:ti nikanèn:ra ne iehaia’taié:ri onkwehshón:’a. ne 1877 Tehatiia’torehtha’okón:’a Kaianerénhsera tewatitká:wen. Kioten’nienténhston thí:ken ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion akarihwa kwatákwen ahatihsennarò:roke né:’e ne onhwéntsia aonsahsatkén:se ratihsennarónnion entewatáhsawen ne kahsén:na né:’e ne ón:kwe kwáh aonhá:’a é:so ieiókwen tsi ratihsennarónnion tánon iohtenkionhákie ioianere’ón:we tsi nia’awenonhákie ne kahsén:na né:’e ne ón:kwe tsi ní:kon ne kwáh ken’nikón:’a ró:ien, tsi niió:re ne kahsén:na ne ashén:nen né:’e ne onkwehshón:’a shonwanakén:se ne ratihsennarónnion tehotihnanetáhkwen né:’e ne shá:ka.

106. né:’e ne ó:nen ken’niskanenhrá:’a ne rotikwénion tehatiia’torehtha’okón:’a ne Kaniatarí:io sénha ken’na’tesewatakahrón:’a né:’e ne rotikwatákwen ne shakotiia’tarákwen tsi iohtenkionhákie. Iotká:te ne ranatakwen’ní:io raríhton wahsakoiatará:ko tehatiia’torehtha’okón:’a skátshon kaná:ta aontaka’serennénhton tsi nikanó:ron teká:neren ienhonwatí:nonke rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a tsi niió:re ieió:ken tehatiia’toréhtha raononkwe’ta’shón:’a tahonnónhton í:iah raotonaktà:ke tha’tehotitá:’on. Tehatiia’torehtha’okón:’a kia’teká:konte enhontonkwe’tará:ko raotinèn:ra né:’e ne ratihsennowá:nens ronwatiia’tarákwen ne skátne ratinakerénion, ónhka wa’ónkien wa’thatiia’tó:rehte tsi nihá:ti wahonwati’niéntho ne shonaterihwate’wáhton aterihwate’wáhtshera.

107. Ken’nikón:’a onhwéntsia teiotonhontsióhon ne aorihón:ni ne tehatiia’toréhtha iehaia’taié:ri, khehnia’á:wen ne aoianerénhsera ne Kaniatarí:io tsi niió:re ne 1972. ontóhetste wa’thatitenión:kion ne 1972, iehatiia’taié:ri ne tehatiia’toréhtha ahotiió’ten ia’thotirihwaién:ta’se ne tóka shi ne ón:kwe rahsén:nare né:’e ne aónha nahé:’a ratihsennarónnion tehatihsén:nare ne Kanatowá:nen Tehonnikiohkwakénnies Raotiianerénhsera Tsiòhsera. Ionsaiohsérate ne 1973 kí:ken kaianerénhsera tsi ia’takarihwaientá:’on iehatiia’taié:ri tekaténion, tánon akwé:kon korahró:non raononkwe’tahshón:’a tsi nithotí:ion sha’té:kon iawén:re tsi niió:re ià:ia’k niwáhsen kióhton niiohserà:ke iahatiia’taié:ri ahónkien né:’e ne tehatiia’torehthà:ke. Thí:ken shiiohserá:te, ne Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera tekaténion wahonwahsentónhhkwen ne ratenatanónhnha ahsakohsennarónnion ne raononkwe’tahshón:’a ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera raotiná:ta né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ahatiié:na thí:ken kahsenna’shón:’a “ne thikawenní:io ka’niká:ien akahiá:tonke rotí:ien.” –akaién:take ó:nen kahiá:ton ne iokwén:rare 6(8) né:’e ne Tehatiia:torehtha aoianerénhsera, tekahtharákwen teskarihwathé:ten iesewatahsón:tere ionkwenhrá:ron né:’e ne kahiatonhseríson.

108. ne kaia’takwe’ní:io né:’e ne skátne aoianerénhsera kaianerénhsera né:’e ne raonaktà:ke tehatiia’toréhtha ontá:kerahkwe ne ostoronòn:ke tekaianerakháhsion wahón:nise ohén:ton ontehiá:ron ne Kaniatarí:io tóka ó:ni thikawení:io ka’nón:we ne Koráhne. Tsi nikiawén:’en onhwentsiakaionhró:non ostorónon:ke ratinákere wahonwatiia’tará:ko ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne é:so ostoronon’kéhson ne aonhá:’a ne ná:kon nonkwá:ti. Tsi nikarì:wes ne Koráhne ne orì:wa ne tehatiia’toréhtha raotinaktà:ke rón:nete í:iah ken’ khiehotiié:ren kwáh ieká:ien né:’e ne tekaia’torehthà:ke tsi niió:re ne tahatiianerenhseróhetste né:’e ne Kaianerenhserísa, ne ostorónon:ke Tehatiia’torehtha’kó:wa iorihowá:nen ne eh nón:we kaná:taien wa’tewaterihohétste rotihsa’onhákie ne si ahonten’nikòn:raien enkarihwahnirá:ton ne raotinaktà:ke tahatí:ten tehatiia’toréhtha ne iahiá:khaton teskaténion né:’e ne ostorónon:ke aoianerénhsera tewahtká:wes ne raotioanerénhsera ahonte’nién:te “kheia’táhnhe tehatiia’toréhtha né:’e ne ostorónon:ke tánon tekahontsiá:khon tsi nón:we shonaterihwate’wáhton.” Kí:ken kawén:nare iehoti’nikonhraientá:’on né:’e ne tehatiia’torehtha’kó:wa rotirihwahnirá:ton raotiianerénhsera né:’e ne raotinaktà:ke tahatí:ten tehatiia’toréhtha, tánon ne tekaia’torehthà:ke ón:watste aká:ia’ke ne kaianerénhsera tánon tsi nahò:ten ronteweiénstha tho nahatiié:ra’te tóhsa ahonwatiià:taren onhwentsiakaión:ne Rahón:tsi ostonhró:non né:’e ne tehatiia’toréhtha kanèn:raien.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

38

109. ne kiokerénhton tehatiia’torehtha’kó:wa ia’tehotirihwaientá:se tehot’nikónhrhare kí:ken orì:wa ne strauder v. west Virginia (1880). ne strauder, ronwa’niénthon ne onhwentsiakaionhró:non Rahòn:tsi-ostonhró:non, wathonwaia’tó:rehte tánon wahonwarí:wenhte –akwé:kon Kiohro’shá:ka tehatiia’toréhtha- shakononhwariá:khon ne ró:ne. Tho nikahá:wi, west Virginia kaianerénhsera í:iah tehonwatirihwá:wi onhwentsiakaión:ne Rahón:tsi-ostonhró:non ahónkien ne tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e ne ostoronón:ke. Tsi ia’thotirihwaién:ta’se, ne Tehatiia’torehtha’kó:wa tenhonwatinonhiá:nikse ne È:neken nonkwá:ti Virginia kaianerénhsera ne aorihón:ni ne watera’ónhta ne raoianerénhsera ne onhwentsiakaión:ne Rahón:tsi-ostonhró:non thonwatíhnhes né:’e ne sha’tekéna thatíhnhes ne kaianerénhsera. Tsi ia’thotirihwaién:ta’se ne strauder, tehniiáhsen thiathró:ri wahnì:ron “iekaio’tenhseraié:ri (í:iah teioterihwakwaríhsion) wahniién:tere’ne raotiianerénhsera ne onhwentsiakaión:ne Rahón:tsi-ostonhró:non ahiákien ne tehatiia’torehtha’okón:’a.” né:k tsi í:iah teioriho’ktá:’on, tánon ne tsi nikarì:wes tsi niká:ien onhwentsia’kéhkha Rahón:tsi-ostonhró:non wahonwatiia’tohtáhrho ne tehatiia’torehtha’okón:’a tekia’ttíhen onhwentsiakéhson. ná:kon nonkwá:ti tsi ní:wa roianerenhserawe’ní:io iahontahsónteren wahonwatiia’tohtáhrho onhwentsia’kéhkha Rahón:tsi-ostonhró:non ne tehatiia’torehtha’okón:’a tsi niió:re tsi niiohserà:ke tá:we; né:k tsi, kí:ken karihwatákie skenén:’a a’é:ron wahatihá:wihte iorihowá:nen Tekaia’torehtha’okón:’a ia’tehotirihwaientá:se tekahtharákwen ehtà:ke.

110. ne 1935, Tehatiia’torehtha’kó:wa tahonhtká’we tékeni ia’tekarihwaientá:’on ne ronwatirihwénhton ne Rahón:tsi-ostonhró:non ronnón:kwe tekia’ttíhen akwé:kon Kiohro’shá:ka tehatiia’torehtha’okón:’a ne alabama, tsi nón:we Rahòn:tsi-ostonhró:non kaianerenhsta’kéhkha wahonwatiia’tohtáhrho ne tekaia’torehthà:ke kaia’takehnháhtshera. Kí:ken raotorohwà:ke wahonathón:te’ne sha’tekón:ne tánon ratiià’tare kióhton Rahòn:tsi-ostonhró:non ronnón:kwe ronwati’niénthon wa’konwatírio tekeniiáhsen tekenihnarà:ken tekenón:kwe. Kí:ken ronnón:kwe ronwatiienté:ri ne scottsboro Ratisken’rakéhte. ne kiokierénhton aorì:wa, norris v. alabama (1935) taharihwakétsko ne ahonwatiia’tohtáhrho Rahòn:tsi-ostonhró:non ne tekaia’torehthà:ke ratihsennarónnion watera’ónhta ne kaianerenhserakéhkha aoianerénhsera ne Rahòn:tsi-ostonhró:non wahonwa’niéntho ne aterihwate’wáhtshera ne sha’tékena aontesáhnhe ne kaianerénhsera. ne thí:ken raotirihwà:ke, shaià:ta ne scottsboro Rosken’rakéhte ronwa’niénthon ne akwé:kon Kiohro’shá:ka tehatiia’toréhtha ne ronwa’niénthon shotiri’wanón:ton tánon sahatirihwakahrhátho ne ostohró:non tehatiia’torehtha’kó:wa. ne tekaia’torehthà:ke wahonnì:ron thí:ken ne ronwatiia’tohtáhrhon ne Rahòn:tsi-ostonhró:non ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne alabama rón:nehre ne tekaia’torehthà:ke thí:ken ronwatikén:ron í:kare tánon kí:ken ronwatiia’tohtáhrhon tahonwatí:ion ne ia’tekaié:ri orì:wa sahatirihwakahrháthon ne ronwa’niénthon. ne tekeníhaton raotirihwà:ke ne Patterson v. alabama (1935) tsi nón:we ne tekaia’torehthà:ke wahatíhsere ia’tekarihwaientá:’on ne norris tánon ákte nahatí:ren ne ka’niénthon ne tehniiáhse shé:kon ne scottsboro rotisken’rakéhte tsi niká:ien ronwati’niénthon ne akwé:kon Kiohro’shá:ka tehatiia’toréhtha.

111. Tsi náhe kí:ken ia’tekarihwaientá:’on, ne ostoronnón:ke Tekaia’torehtha’kó:wa tehotirihwathè:ton ne Iaià:khaton Tekarihwaténion tsi ní:ioht ne ioia’tahnihrhá:’on aionerénhsera né:’e ne raotinaktà:ke tahatí:ten tehatiia’toréhtha. ne Thiel v. southern Pac co, (1946) ne tekaia’torehthà:ke wa’thatirihwáthe’te kí:ken kaianerenhsera’kéhkha tekahswanéten teiotonhontsióhon thí:ken ne tehatiia’toréhtha ahonwatiia’tará:ko né:’e ne raotinaktà:ke tahatí:ten thonhonnonkwe’taró:roke né:’e ne kaná:ta kaianerenhsthà:ke tekaia’torehthà:ke tsi náhe iorihwakwatákwen tékenhnake ahonwanátken’se ne raotinaktà:ke rón:nete ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne sha’tékena thonwatíhnhes kaianerénhsera tánon ne sha’tékena thonhonnonkwe’tarò:roke kaianerénhsera. ne sha’tékena thonwatíhnhes kaianerénhsera iakóhnhes ne ahonwatiia’tohtáhrho ne tsionkwe’tátshon ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne aorihwà:ke onhwentsiakwé:kon akenhronniáhtshera tóka ó:ni thikawenní:io oh ní:ioht ahóntste thí:ken tahotíhkwa’te ahóntste ne ahonwatiia’tohtáhrho kanenhrakwé:kon ne okwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. ne sha’tékena thonhonnonkwe’tarò:roke kaianerénhsera taniakohswanéta akwé:kon tsi nihá:ti ronwati’niénthon né:’e ne aterihwate’wáhtshera ne raotiianerénhsera né:’e ne raotinaktà:ke tahatí:ten tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. sha’té:ioht, ne 1968 ne Tehatiia’torehtha’kó:wa ia’thotirihwaién:ta’se ne Duncan v. Louisiana thí:ken ne Iahià:khaton Tekarihwaténion tsi niká:ien ne tekia’torehthà:ke rotitshénrion

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

39

aontahatihswanéta (tsi na’tekiá:tere thí:kate naho’tèn:shon) raotiianerénhsera né:’e ne raotinaktà:ke tahatí:ten tehatiia’toréhtha, ia’ténkene tsi ioterihwahtenkionhákie ostorónon:ke tekaia’torehtha’okón:’a. ó:nen tsi náhe ne Batson v. Kentucky, (1986) ne Tehatiia’torehtha’kó:wa ia’thotirihwaiénta’se thí:ken teiotsteríha ronwatinenhrotákwas ne ronwatihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a (kén:ton kanenhrotákwen thí:ken ronwatirihwá:wis ne thontatéhnhes tóka ó:ni ne ronwarihwénhton ahatiri’wanón:ton thí:ken ne rotihrhá:re tehaia’toréhtha a’é:ren á:rehte í:iah thahathró:ri oh nahò:ten í:iah thaón:ton ne áhontste ahonwatiia’tará:ko rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a ne aontakarihón:ni tsi nihatihnó:ten.

112. Thitkarihwakwarihshiá:ton akenhronniáhtshera tehonwatiká:nere Ratihòn:tsi ostonhró:non tánon thihatiià:tate ken’nithonátte í:iah né:k té:ken tewátston ahonwatiia’tará:ko ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. Tohkára ostoronón:kehshon rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a wahonwatiia’tará:ko wahóntste ne ‘kahnhotónkwa rón:kwe’ aoianerénhsera. ne ‘kahnhotónkwa rón:kwe’ kionkwe’taié:ri raononkwè:ta ne kaná:ta tóka shi ratsihenhstátsi tóka ó:ni rathwistánonhne ronwaniahehsá:’on ne ienhá:ien ratihsennarónnion ne rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha kahnhá:tshera. ne kahnhá:tshera enhahsennarò:roke ne rotihrhá:ra tehatiia’torehtha’okón:’a tkaia’takwe’ní:io ne kahsenna’shón:’a tewatká:wen né:’e ne kahnhotónkwa rón:kwe. Tsi ní:ioht ne wentó:re ne enkarihwahnirá:ton ne raotinaktà:ke tahatí:ten tehatiia’toréhtha róntstha ne kahnhotónkwa rón:kwe aoianerénhsera ioken’tá:’on ne ronwatiia’tarákwen ne rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a teká:neren ne thonehtáhkwen tánon né:’e ne kahnhotónkwa rón:kwe iotká:te “én:ratste ken’nihotinenhrá:’a ne tehontakieté:ris” enhonwatiia’tarakohá:ton ionkwe’taríhonte tehatiia’torehtha’okón:’a.

113. Ronakiohkowá:nen wahónttoke tánon wahatiientére’ne ne Ronakia’tarò:ron thí:ken ne ‘kahnhotónkwa rón:kwe’ aoianerénhsera ia’ká:ko né:’e ne í:iah raotonaktà:ke tha’tahatí:ten ne ken’nikiotenenhrá:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a. Tenhonwarihwa’serákwahse né:’e ne ‘kahnhotónkwa rón:kwe’ aoianerénhsera, tánon ahatíhsa ne sha`tékena nakaié:ren ahonwatiia’tará:ko onkwehshón:’a ne kakoráhtshera tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne ostonhró:non Ronakia’tarò:ron ne 1968 wahatiianerenhserón:ni ne osronhró:non Tehatiia’toréhtha Ronwatiia’tarákwen tánon Kaia’takehnháhtshera Kaianerénhsera (Jssa). ne wathró:ri kaianerénhsera né:’e ne Jssa né:’e thí:ken “akwé:kon raianerénhseraià:tare ne kakoráhtshera tekaia’torehtha’okón:’a konwá:iats ne tahonwatiia’tó:rehthe ne tehatiia’toréhtha enhonwatiianerénhsera ne kowá:nen tánon ken’niwá:’a tehatiia’torehtha’okón:’a ronwatiia’tarákwen teiotsteríha ne sha’tékena thonhonnonkwe’tarò:roke né:’e ne kaná:ta.” ná:kon ne Jssa, tehatiia’torehtha’okón:’a ne tenhonwatiia’tó:rehte ne ohstoronon’kéhson tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen ne tehonnikiohkwakénnies ratihsennarónnion tánon ne í:iah teká:ien ne rati’terón:ton ratihsennarónnion ne kwáh né:k ne Ratihòn:tsi ohatonhró:non kahontsiarákwen kén:ton thí:ken Ratihòn:tsi ohatonhró:non iewatahsón:tere í:iah raotinaktà:ke tahatí:ten ne ohstonronon’kéhson tehatiia’toréhtha tehonwatiia’torehtánions.

114. ne Koráhne, tsi ní:ioht tsi wakhiá:ton è:neken, iorihowá:nen né:’e ne raotinaktà:ke tahatí:ten tehatiia’toréhtha í:iah tehonatkáhthon né:’e ne kaianerénhsera’kéha kaianerénhsera tsi niió:re ontó:kten ne wahatiriwénhte né:’e ne kahiatónhsera iakoianerenhserá:wis ne 1982. né:k tsi né:’e ne 1980 kaio’tén:’en kahiatónhsera wathtró:ri tsi iokwèn:rare 76 è:neken ne Kaianerénhsera skakwatákwen kenkióhkwaien ne Koráhne wa’kèn:ron thí:ken ne tsi niioio’tenhserò:tens thonwaná:wi né:’e ne tehatiia’toréhtha ohén:ton khére káti ken thí:ken tehatiia’torehtha’okón:’a ronwatiia’tarákwen kwah óksak né:’e ne sha’tékene tekanatá:ronhwe né:’e ne kaná:ta tsi ienká:ka, tóka shi ne ronwatiwennakaratá:ti tehatiia’toréhtha akanenhrá:rake ne na’teionkwéhon ne onkwehshón:’a ónhka ronwatiia’tohtáhrho ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera entá:on’k enhatiié:na né:’e ne kio’serennénhton ne Kaianerénhsera skarihwakwatákwen Kenkióhkwaien tahonte’nikonhráhtka’we ne ieskahiá:ton tsi ní:ioht ne khok ieka’nikonhraié:ri shonwatirihontákwen ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera í:iah tehotí:ien ne Korahnéha raononkwe’ta’shón:’a.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

40

115. né:’e ne 1991 R.v. sherratt ia’thotorohwaién:ta’se, ne È:neken Thonátte tsi Tehatiia’toréhtha ne Koráhne wahatiién:tere’ne tsi nahò:ten teiotonhontsió:hon né:’e ne raotinaktà:ke tahatí:ten né:’e ne skáne aoianerénhsera kaianerénhsera né:’e ne akoterihwaken’tsheráhtshera né:’e ne ronakiohkowá:nen ne thí:ken aorihwà:ke, Madam Justice L’heureux-Dube wa’kié:neren ne kaianerénhsera ne raotinaktà:ke rón:nete tánon kheia’táhnhe né:’e ne s. 11(f) kahiatónhsera iakoianerénhsera:wis aoianerénhsera tahonwatiia’tó:rehte né:’e ne tehatiia’toréhtha tánon ne s. 11(d) kahiatónhsera iakoianerénhsera:wis aoianerénhsera ahón:nehre í:iah eh tehoié:ien tsi ní:iore enhonwarihwatshénria’se eh nihoié:ren tsi nikaianerenhserò:ten sha’tékena tánon onkwe’tà:ke ronathón:te né:’e ne __independent__ tánon í:iah tehonwatiia’tohtáhrhos tekaia’torehthà:ke ne tkarihwaié:ri. Tsi ní:ioht tsi iakothró:ri,

ne kahiatónhsera iakoianerénhsera:wis aoianerénhsera ne tehatiia’torétha tenhonwaia’tó:rehte í:iah thé:nen khia’teió’tte í:iah tha’tahatihshwanéta thí:ken enioió’ten ne aoio’ténhsera í:iah tehonwatiia’tohtáhrhos tánon raotinaktà:ke tahatí:ta’ne, tsi niió:re enwá:ton tánon iekaié:ri né:’e tsi nihoia’tawénhserons , ne sénha kowá:nen kaná:ta. Kwáh í:ken, ne í:iah té:kare ne tékeni tekaieronnítston ne í:iah tehonwatiiahtohtáhrhos tánon raotinaktà:ke tahón:nete, ne tehatiia’toréhtha í:iah thahatikwé:ni ahotiió’ten é:so né:’e ne tsi ioió’tens thí:ken ión:ni tsi kanákere aontonhwentsiónhse ne kiokierénhton.

116. Ienwatahsón:tereke aontahatíhnhe ne aoianerénhsera né:’e ne thonwará:wi, ne raotinaktà:ke tahatí:ten ne tehatiia’torehtha’okón:’a sénha tewatakà:ron tsi nahò:ten ronnonhtónnion ne onkwehshón:’a tsi tehatiká:nere né:’e ne terihwáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera. í:iah tehatikenhrón:ni raotinaktà:ke tehatiia’torehtha’okón:’a rontswà:tha iorihowá:nen kaio’ténhsera ne enhonte’nikòn:raren onkwe’tà:ke ahoti’nikonhrahnirónhake né:’e ne kaianerénhsera aoianerénhsera. ne okwe’tà:ke sénha á:ienhrek ahontkáhtho takoraia’toréhton, tánon iaontahsón:terake ne kaianerénhserakeha aoianerénhsera né:’e ne khiehniehé:wa, tsi ní:ioht tsi sha’takénhake tóka shi rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a raotinaktà:ke tahatí:ten né:’e ne tewatakà:ron kaná:ta ne tsi nón:we thonwatihnón:ken. Tekahtharákwen, ne kio’serenenhtha’kó:wa ronwatiia’tohtáhrhon ne kwató:ken kanenhraién:ton né:’e ne tehatiia’toréhtha kanèn:raien enhonte’shén:non ahatiia’tohtáhrha okwe’tà:ke ahatiié:na né:’e ne sha’tékene né:’e ne sewaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera. ne tehatiia’toréhtha í:iah thaón:ton ahotoriahnerón:ko tsi ní:ioht ne ononhtonniónhtshera aoten’nikòn:ra né:’e ne kaná:ta tóka nón:wa shi tekaka’énion karákwen né:’e ne okwe’ta’shón:’a thí:ken iakoio’ténhse.

2. Kaniatarí:io aorihwà:Ke Kaianerénhsera ne raotinaKtà:Ke rón:nete

117. Tsi ní:ioht tsi wa’tekthá:re ne iokwèn:rare II.a, ne Ia’teioa’tíhston Tetkaka’én:ion ontà:kershkwe ne kowá:nen iokwèn:rare né:’e ne teiotinenhrá:te ne nahé:’a aorihwa’ke’shón:’a Pierre v. McRae tánon ne Kokopenace tánon spiers ati’nekénhsthera – ken’niekaiéhrha ne raotinaktà:ke rón:nete ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tsi ní:ioht tsi kionateróhon ne raononkwe’ta’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanataké:ron. ne kí:ken iokwén:rare, niiorihwá:’a wa’tekthá:ren ókia’ke thiká:te Kaniatarí:io aorihwà:ke thí:ken teiorihwa’serákwen ne orì:wa ne raotinaktà:ke tahatità:sheke. Kí:ken aorihwà:ke ontà:kerahkwe ne tékeni tekiattíhen kaká:rare ne akaweiennentá:’on ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tánon ne ronwatiia’tarákwen ne tsionkwe’tátshon ahotiió’ten né:’e ne tehatiia’torehthà:ke.

a) aKaweiennenta’ónhaKe ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion

118. ne R. v. ononhsatokenhtì:ke ne onhwentsia’kéhkha et al. (1997), ne Kaniatarí:io Tekaia’torehthà:ke ne shatiri’wanóntha í:iah tehón:nehre ahatitshén:ri thí:ken aontahonwanatoktáhkwen ratihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a ne Korahnéha ratiia’tarónnion ia’tenká:ko né:’e ne í:iah raotinaktà:ke tha’tahatí:ten tehatiia’toréhtha. né:’e thí:ken ratirihwá:ke, ne ronwará:wi, ónhka í:iah tehatiia’tarónnion ronwaniénthon ne na’teiotikióhkwake aniohskentitshera’shón:’a, wahonné:sake í:iah tha’tahonwaia’to:rehte karihwinekénhton

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

41

né:’e ne aorí:wa thí:ken aonsahonwatihsennará:ko ne í:iah ne tehonnonkwé:ta ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ia’ká:ko né:’e ne tehatiia’toréhtha thí:ken í:iah raotinaktà:ke tehón:nete. ne tekaia’toréhton tehaia’torehtha’kó:wa waharihwanón:we’ne thí:ken ne shahonwatihsennará:ko ne í:iah ne tehonnonkwè:ta ia’ká:ko né:’e ne í:iah raotinaktà:ke tha’tahatí:ten tehatiia’toréhtha ratihsennrónnion, né:k tsi ne Tekaia’torehthà:ke ne shatiri’wanón:tha wahatirihwakahrhátho kí:ken ia’tekarihwaientá:’on. ne tekaria’torehthà:ke wahonwatihsennakará:tate thí:ken ne raotinaktà:ke wa’thatí:ta’ne tehatiia’toréhtha iorihowá:nen akarihwahnirá:ton thí:ken kwató:ken ate’nonhteniónhtshera tánon tsi nahò:ten thonehtáhkwen í:iah kwáh óksak ronwatihsennarákwen né:’e ne tehatiia’toréhtha kanenhrón:ni. Tsi ne tekaia’torehthà:ke wahatitshén:ri thí:ken í:iah ne tehonnonkwe’ta’shón:’a í:iah tha’tehontatenhíhas sha’té:ioht kaieronniánion thí:ken iekaierihwaié:ri né:’e ne na’kónhshon aorí:wa enkarihwahní:rate thí:ken tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ronwatihsennakaratá:ti.

119. sha’té:ioht ne R. v. Kaianerénhsera (1998) ne Kaniatarí:io Tehatiia’toréhtha ne Rati’nékha wahatitshén:ri thí:ken ne raononkwe’ta’shón:’a teiotonhontsióhon ne ahonwatihsén:naren né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion í:iah khia’teionihará:’on ne í:iah tehonwatihsennakaratá:ti tehatiia’torehtha’okón:’a ahonwatiia’tohtáhrho kanenhrowá:nen ne ratihón:tsi kiótkon eh nón:we ieiokontáhkwen rati’terón:ton ónhka í:iah ne tehonnonkwè:ta ne aiotón:’on tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera . ne Thonwará:wi ne kí:ken tekarihwá:neren ratihnahón:tsi tánon wahonwa’niéntho í:iah tetkaianerenhseraié:ri wa’tehshakoia’tóhetste tsionkwe’tátshon ne Koráhne tánon ne ostorón:ke. wa’thari’wakéhnha thí:ken ne akarihwinekénhton né:’e tsi ne raononkwe’ta’shón:’a teiotonhontsióhon ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera ia’ká:ko kanenhrowá:nens né:k ratihòn:tsi ieionkontáhkwen rati’terón:ton ronwatiia’tohtáhrhon tontà:kerahkwe ne aontónhsheke thí:ken ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion í:iah raonaktà:ke tha’tahatí:ten. ne Tekaia’torehthà:ke ne shatiri’wanóntha í:iah tehotirihwanonhwé:’on; tahatirihwakétsko wa’karihwatshén:ri thí:ken ne tethatatéhnhes í:iah tehokwénion ahokwatákwen thí:ken kwah eh iótte ahatihiatinhkó:wanahte ne ratihòn:tsi onkwehshón:’a ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion wa’honhtón’te ne raononkwe’ta’shón:’a teiotonhontsióhon ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera iakó:ko kahiatonhserà:ke enwatehià:ron ne aón:ton né:’e ne Rahòn:tsi tsionkwè:ta ahonwatiia’tará:ko ahókien né:’e ne tehatiia’toréhtha né:’e ne Rahòn:tsi onkwè:ta ronwa’niénthon teho’niohskén:’en. oh ní:ioht tsi kí:ken rotiienawá:kon í:iah thaioia’tahnhe ne akte thotirihwaréhkwen rotitshénrion ne ó:ia raotirihwà:ke skátne iekaia’taié:ri tekiattíhen tsi nihá:ti ratinákere.

120. ne R. v. nahdee (1993), ne Kaniatarí:io Tekaia’torehthà:ke ne Tkarihwaié:ri wahatirihwinekénhte ne ne taonsahonwatiia’torehte tsi ionsaiokén:ta’ne thí:ken ne ratiná:tanonhne ne Lambton ken’nikanatá:’a í:iah tha’tehotohétston ahrón:ni ia’tekaié:ri ahate’nién:ten akarihwahnirá:ton thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron onkwehshón:’a raotinaktà:ke rón:nete ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. ne tethatatéhnhas wahonwa’niéntho seréka ahonwanonwariá:khon né:k tsi ióhsere wahréhsake ne í:iah tha’tehonwaia’toréhton ne aorihwá:ke thí:ken ne Ratenatanónhnha í:iah tehorihwahnirá:ton ne kahsenna’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron tsionkwe’tátshon ne aón:ton ahonwatihsennarónnion ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. ne ratanatanónhnha iahonwanatewenatáhse aokióhkwa raononkwe’ta’shón:’a aonèn:ra ratiia’takwe’ní:io ne Kiokierénhton Kanekeráhtsheraké:ron tsi kanenhstá:ton ne kí:ken tsi kahwentsiarákwen ne ohnaiá:wen’ne ahatihsennahní:rate tsi kanenhstá:ton ratinakerénion ne tehatiia’toréhtha kari’wanóntha iewathiatonhseraniéhton. oh ní:ioht tsi ne onkwehón:we ratiia’takwe’ní:io í:iah tha’tehotirihwa’serákwen né:’e ne ratenatanónhnha rari’wanóntha, tánon ne ratenatanónhnha í:iah tha’tehotate’nikonhrhará:’on ahahsennarò:roke ne tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton. ne Tekaia’toréhtha wahatitshén:ri thí:ken ne í:iah ken’khehoié:ren kió:to’kte ne Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera aioio’tákie ahréhsake ne kahsenna’shón:’a Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tsionkwe’tátshon tsi kanenhstá:ton ne aón:ton ahonwatihsén:naren né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. í:iah ehtehoié:ren ia’ká:ko né:’e ne í:iah raotinaktà:ke tehón:nete tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tsi niká:ien wa’ón:ni ne wahatitshén:neri né:’e ne í:iah tha’tehonwatiia’toréhton.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

42

121. né:’e ne 1994 sahóntken’se tehatiia’toréhtha wahonwaià:taren ne tethatatéhnhes ne R.V. nahdee, ne tethatakénhnhes á:re sahonwa’niéntho ne wahate’nién:ten ahsakononhwariá:khon, né:k tsi wahréhsake ákte ahoná:ti ne ronwaniénthon né:’e aontahonaterihwanià:ten thí:ken ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion í:iah raotinaktà:ke tehón:nete. ne kaniatarí:io Tekaia’torehthà:ke ne tkarihwaié:ri wahatitshén:ri thí:ken ne 1994, ne sénha wahate’nién:ten iahshakohsenná:ren ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon ne Lambton Ken’nikanatá:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion iahonténniehte tánon wahatiié:na tekarihwa’serákwen ne kanenhrowá:nen ne tehatiia’toréhtha kari’wanóntha. Ia’ká:ko, ne kahsenna’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ratì:teron ne tsi kanenhstá:ton wahonwatihsén:naren né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tánon tóka nón:wa aoitón:’on thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon ahonwatiia’tará:ko ahónkien ne tehatiia’toréhtha tekanenhrá:ronhwe.

122. R. v. Ransley (1993) waháhsere ratiratà:ke né:’e ne tethatatéhnhes tehotohétston wahoién:ta’ne ne í:iah tha’tehonwaia’toréhton karihwinekénhton ne R. v.nahdee. ne Ransley, ne tethatatéhnhes wahonenhratákwen ne tehatiia’toréhtha kanenhráhere ratiia’tarónnion né:’e ahatirihó:wanahte thí:ken ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion í:iah raotinaktà:ke tehón:nete né:’e tsi ne í:iah tehohseré:non í:iah tehohseré:non ne kwáh ieká:ien enhatíhsere ne iahatí:iehste Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon tsi ratihsennarónnion tánon ó:ni iahaténniehte ne í:iah sha’tékena té:ken kwáh ken’ ní:kon ne kari’wanóntha né:’e ne tsi kanenhstá:ton tsi nón:we nihaianerenhserakwe’ní:io né:’e tsi ne ne tsi nontaionhtonhákie ehtà:ke wa’thatirihwa’será:ko tsi na’ká:ko. ne Kaniatarí:io Tekaia’torehthà:ke ne Tkarihwaié:ri í:iah tethonwaná:wi ne tethatatéhnhes ranenhrotákwas né:’e ne ionnià:ton né:’e ne tehatiia’torehthà:ke wahatitshén:ri thí:ken ne tsi ní:ioht tsi iohtenkia’tonhákie ráhsere né:’e ne ratená:tanonhne, á:ienhrek í:iah khekaia’taié:ri, ronwanatewennakaratá:ti thonehtahkwenhtsherí:io wahonte’nién:ten akarihwahnirá:ton ne kawennakaratá:ton ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ankowehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

B) ronwatiia’taráKwen né:’e ne tehatiia’toréhtha Kanenhráhere

123. Tsi ní:ioht tsi ó:nen ne wahatiianerenhserísa aorihwà:ke wa’kahará:tate ne kaianerénhsera né:’e ne ronwahatewennakaratá:ti tehatiia’toréhtha kakorahtsherakónhshon aoianerénhsera kaia’takwe’ní:io ne é:neken Tekara’toréhtha ia’teiorihwaientá:’on ne skerratt. ne thí:ken aorihwà:ke ne thonwará:wi wahréhsake ahoién:ta’ne akwé:kon rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a wahónhtka’we né:’e tsi thí:ken í:iah te kheia’táhnhe tsi na’tehónteron ne Thanontsístaien tánon ne thonwará:wi. ne thonwará:wi wahonwa’niéntho ahonwanonhwarià:khon tánon kwáh ken’ ní:kon tká:ras wahatiríhwa wahatirihwaka’én:ion wa’tewahkwatá:se ne ronnéhsaks né:’e ne ronnenhé:ion oia’ta’shón:’a oié:ri niwenhnì:take ohén:ton ne wa’thowatiia’tó:rehte. ne tekaia’toréhton tehshakoia’toréhtha í:iah tehothontá:ton ne tethatatéhnhes rari’wanóntha. Tsi ní:ioht, wahshakohró:ri akwé:kon rotihrhá:re tehatiri’wakéhnhas thí:ken í:iah thaón:ton ahókien né:’e ne tehatiia’toréhtha tóka í:iah tehonatkáhthon ahonathonté:’on, tóka ó:ni ahotiwennahnó:take othé:nen thí:ken aontahonwatí:ion ne tóhsa akheia’táhnhe tsi na’tehónteren ne Thanontsístaien tánon ne thonwará:ri. ne kwáh aonhá:’a è:neken Tekaia’torehthà:kene ne Koráhne waharihwakará:tate ne tekaia’toréhton tsi ní:ioht tsi wathró:ri ne iokwèn:rare 115 è:neken orihowanénhake ne aiothroiá:ton ne skátne aoianerénhsera teiotonhontsióhon ne tehatiia’torehtha’okón:’a akheia’táhnhe tánon ronwanatewennakaratá:ti.

124. ne R. v. Bain (1992) ne Kwáh È:neken Tekaia’torehthà:ke ne Koráhne wahatitshén:ri thí:ken iokwèn:rare 634 né:’e ne shonaterihwate’wáhton aohiatónhkwa í:iah skátne teioianerenhseraién:tahkwe né:’e tsi wa’akoríhon ne Thanontsístaien ahonwatinenhrotákwen í:iah thahò:ten tekiorihón:ni, kaié:ri ia’kà:ienhte sénha tehatiia’torehtha’okón:’a tsi ní:ioht ne tethontatéhnhes, tsi ní:ioht ne Thanontsístaien enhakwé:ni ákte tahatí:ta’ne 48 enhatikwé:ni tehatiia’torehtha’okón:’a __far outstripped__ ne tethontatéhnhes raotiianerénhsera ne ahonwatinenhiotá:ko. ne Tekaia’torehthà:ke wahatiié:ne thí:ken kí:ken iaká:ko né:’e ne tehatiia’toréhtha thí:ken tehatiká:nerahkwe ne okwe’tà:ke tsi ní:ioht ne aktónkie ne Thanontsístaien, né:’e aorì:wa akahétkenhte ne akwé:kon tekaia’toréhton ostónha ne í:iah sha’tékenete.

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

43

125. ne. R. v. smoke (1983), ne Kaniatarí:io È:neken Tekaia’torehthà:ke ne Tkarihwaié:ri wahatitshén:ri thí:ken ne í:iah tehón:ne’s né:’e ne tehatiia’toréhtha ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon ratinákere ne tsi kanenhstá:ton né:’e ne tsi ní:wa raianerénhserakwení:io tsi nón:we ne sewaterihwate’wáhton eh niiawén:’en í:iah teioianerenhserá:wi watera’ónhta né:’e ne tethatatéhnhes kaianerenhseríson raoianerénhsera. ne tethatatéhnhes wahonwa’niéntho skátne tekiattíhen ieioiénhton ne kiashakotiié:nen tánon akwé:kon né:’e ne karihwinekénhton í:iah thaón:ton aontahserihwáhsnie teka’niohskén:’en tho niiawén:’en tsi kanenhstá:ton tsi nón:we ranákere. wa’thari’wakéhnha thí:ken roianerénhsera:ien tahonwaia’tó:rehte tsi kanenhstá:ton tsi nón:we nihanákere skátne ne tehatiia’toréhtha ratiia’tarónnion kwáh né:ken né:’e ne rati’terón:ton. ne tehatiia’torehthà:ke í:iah teiorihwanonhwé:’on: wa’katshén:ri thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon tsi niiohtón:ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron thí:ken aronhákien tsi í:iah tehatinákere nithoné:non tsi kanenhstá:ton né:’e ne tehatiia’torehthà:ke ratihsennarónnion, Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon í:iah kanenhstá:ton tehatinákere ronwatiiá:taren. ne Tekaia’torehthà:ke wahatitshén:ri thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi niiohtón:ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon aontahonwatí:nonke ahónkien né:’e ne tehatiia’toréhtha. ne Tekaia’torehthà:ke wahonwatiién:tere’ne thí:ken ne ronaterakénrie ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon í:iah tehatinákere tsi kanenhstá:ton tehatiia’toréhtha raihsennarónnion tekiattíhen ahononkwe’taién:take tsi onkwe’tátshon ónhka ienákere tsi kanenhsthá:ton né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion; tsi ní:ioht tsi, í:iah tekiawehtáhkwe thí:ken kí:ken kaieronnítston aiorihowanénhake ia’tekaié:ri aontakahshwanéten aontahonwatí:ion ne tethatatéhnhes iakotsien’táhkhwa.

126. ne R. v. Butler (1984) ne British columbia Tekaia’torehthà:ke ne shatiri’wanóntha wahatitshén:ri thí:ken ne ratenatanónhnha raoianerénhsera ne eh nihonnonhtónnion kwáh eh nihonnonhtonnion’tsheró:ten wahonwatiia’tohtáhrho raononkwe’ta’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ne tehatiia’toréhtha ratitskò:ton ia’ká:ko né:’e ne í:iah khekaié:ri tehonwanatewennakaratá:ti tehatiia’toréhtha thí:ken aontakahshwanéten aontahonwatí:ion ne tethatatéhnhes ne í:iah tha’tahonwaia’tó:rehte. ne Tekaia’torehthà:ke wahónttoke thí:ken aón:ton né:’e ne tehatiia’toréhtha ratitskó:ton í:iah thahononkwe’taién:take Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon. oh ní:ioht tsi ne teiotonhontsióhon tewaterien’tawenrié:’on ne kí:ken aorihwà:ke ne thiwéhton kaianerenhseratákie né:’e ne raorihwà:ke né:’e ne ratená:tanonhne ahshakoia’tohtáhrho Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon kwáh akwé:kon.

127. ne Fiddler v. ne Ionontí:io (1994) ne tethatatéhnhes wahonwa’niéntho khiahshakoié:na tánon, ohén:ton ne wathonwatiia’tó:rehte tontáhsawen, wa’thari’wakéhnha tsi í:iah khekaié:ri tehonwanatewennakaratá:ti roianerénhsera:ien tahonwaia’tó:rehte né:’e ne tehatiia’toréhtha né:’e ne tsi nihotirihó:ten sha’tethonátte í:iah khia’taonniontonniónheke enhonwatiia’tará:ko tsi nón:we ni kahontsiarákwen tsi nón:we ranákerehkwe. ne thó:ne Kaniatarí:io Tekaia’torehthà:ke ne Tkarihwaié:ri wa’thatirihó:roke. Tsi nikarì:wes ne Tekaia’torehthà:ke wahatiién:tere’ne ne tsi niiorihowá:nen ahononkwe’taién:take tehiatátenies ne tethatatéhnhas tsi nihotirihò:ten thawehtáhkwen né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, ia’kiorihwaién:ta’se thí:ken ne tsi nihotirihò:tens thawehtáhkwen né:’e ne thonwará:wi í:iah thaón:ton ne akaia’takwe’niióhake tsi náhe né:k ne ken’ na’tekarihwakahrón:’a tsi thatika’énions ne tehatiká:nere né:’e ne í:iah teiesaién:teres tánon tewéhton tsi í:iah teiesaién:teres kwáh akwé:kon ne thoti’nikonhratihénthos né:’e ne onkwe’tà:ke. Kwáh í:ken ne tehatiia’toréhtha ionnià:ton né:k aonhá:’a ne raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne thonwará:wi kaná:ta ákte nenthatirì:wawakwe tsi niiorihowá:nen karihwakwatakwenhákie enhonwatewennakaratá:tats tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

128. ó:nen tsi nahe R. v. a. F. (1993) ne tho:ne Kaniatarí:io Tekaia’torehthà:ke ne Tkarihwaié:ri waharihwatshén:ri thí:ken enhahténkia’te ne tahonwaia’tó:rehte ne tehatiia’toréhtha átste né:’e ne tethatatéhnhes raoná:ta i:iah tha’teio’nikonhrhará:’on raó:wen Iakoianerenhserá:wis Raoianerénhsera. ne tethatatéhnhes, ranákere né:’e ne o’nehsarónhkwa Kaniataráhere tsi Kanenhstá:ton, tahonwá:rahse ne kwáh ken’ní:kon tehsako’nikónhrhare tánon wahará:ko ne tahonwaia’tó:rehte ne tehatiia’toréhtha. Tsi ní:ioht tsi tehonwatiia’toréhtha ne tehatiia’toréhtha í:iah tekaién:tahkwe ne o’nehsarónhkwa Kaniataráhere

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

44

tánon thiká:te ne tekaia’toréhton teiotonhontsiohón:ne ahonahtenkiá:ton ne Kenora. ne tethatatéhnhas wa’thari’wakéhnha thí:ken ahonhténkia’te ne tahonwaia’tó:rehte ne Kenora taio’nikonhrhá:ren raó:wen Iakoianerenhserá:wis Raoianerénhsera, tsi náhe ne tehatiia’toréhtha aionnia’tónhake ne raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne kaná:ta. ne Tekaia’torehthà:ke wa’thatirihotáhrho wa’kahiá:ton thí:ken né:’e ne aorihwà:ke ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen, ne kanonhtonniónhtsherane kaná:ta takarihwathè:ton ka’nikonhrowá:nen tóka shi ne tehatiia’toréhtha iakaié:ri ne aoio’ténhsera né:’e ne sha’tekaianerenhserò:ten kaweiennentá:’on. ne tehatiia’toréhtha ionniá:ten orihwakwé:kon ne raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne tethatatéhnhes raohwá:tsire tánon rontatenónhkwe ákte nenwaterihwaié:ra’te né:’e ne tewataká:ron tekarihwathè:ton ne kaná:ta. Ieskarihwaiéhston, ne Iakoianerenhserá:wis í:iah te ne kaianerénhsera takaia’toréhton né:’e ne kwató:ken tsi nón:we tóka ó:ni tahonwatiia’toréhton aonhá:ak né:’e ne raotínen né:’e ne kanenhrákwen.

129. ó:nen tsi náhe, R. v. wareham (#2) (2012) tsi nikahá:wi ne ratihiá:tons, ne kwáh aonhá:’a nahé:’a tekaia’torehthákhwa ia’tekarihwaientá:’on iotiio’tákie skátne ne orì:wa ne thiionkwehonwehseraténion í:iah khia’tekaié:ri ne tehatiia’toréhtha rathsennarónnion. ne tethatéhnhes ne wareham wahonwa’niéntho skátne tekeníhaton tsi nia’ká:ko kanonhwariá:khon. Raoia’toréhtshera ohén:ton tewaterihwahserón:ni ne 2011 né:k tsi ratíhsere ne Kaniatirí:io Tekari’wakéhnhen ne shatiri’wanóntha ia’tekarihwaientá:’on ne Pierre v, McRae ionnià:ton tsi wahakwé:ni wahsakonenhrotákwen raó:wen tehatiia’toréhtha Kanenhráhere né:’e aorihwà:ke thí:ken í:iah tehonwanatewennakaratá:ti. né:’e ne 2012 wa’thonwaia’tó:rehte, énska ia’ká:ienhte sahate’nién:ten ahsakonenhratákwen raó:wen tehatiia’toréhtha Kanenhráhere ne aorì:wa thí:ken í:iah tehonwanatewennakaratá:ti. ne È:neken Tekaia’torehthà:ke í:iah tha’tehotirihwahsnié:’on tsi shakonenhratákwas. ne tekaia’torehthà:ke wahatitshén:ri thi:ken, tsi nikarì:wes ne tsi nihatiierà:ne katokénhston ne akarihwahnirá:ton ne ronwatiwennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion í:iah khiekaia’taié:ri ioiánere thonehtáhkwen ahwihsónhtshera ahonnón:ni ahatiié:ne ne kahsenna’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon ratinákere tsi kanenhstá:ton ne ahonwatià:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. Kí:ken awihsónhtshera í:kare ne tahatihtharónnion kanén:ra ratitsiénhaien tánon iahonténniehte tehatiia’toréhtha kari’wanóntha ronakiokowá:nen ne onkwehshón:’a ratinákere tsi kanenhstá:ton.

130. Kwató:ken orihwakwé:kon enwatá:kerahkwe né:’e kí:ken aorihwá:ke. ne kaianerénhsera teiotonhontsióhon thí:ken tehatiia’torehtha’okón:’a ahonwatiia’tará:ko tsi í:iah khia’tewanonhtonniónhon né:’e ne kanèn:raien tsi niká:ien ionnià:ton ronwanatewennakaratá:ti ne Korahnéha onkwehshón:’a ne akwé:kon. né:’e ne aón:ton ahonwanatewennakaratá:ti í:iah ne skanèn:ra ne Korahró:non í:iah thaó:nton kwah óksak aonsahonwatiia’tarà:ko.oh ní:ioht tsi tsi ní:ioht tsi wá:ken è:neken, í:iah ónhka teiakoianerenhserá:ien aiakoién:take tsionkwe’tátshon né:’e ne kwató:ken kanèn:ra ne raoná:wen tehatiia’toréhtha Kanenhráhere, tóka ó:ni tahonwatiia’tó:rehte aonhá:ak ne aonkwe’ta’shón:’a né:’e ne kanèn:ra tsi niká:ien ratiià:tare. ó:nen tsi náhe, í:iah kaianerenhserà:kete né:’e ne iohtenkionhákie ne ratiià:tare ne tehatiia’toréhtha, tsi ní:ioht ne iohtenkionhákie ne wa’kerihwahní:rate né:’e ne tehatiia’toréhtha, ia’tekaié:eri ahoién:take ne tekaia’toréhton ia’tekarihwaientá:’on ákte niká:ien.

131. wá:ken akwé:kon kí:ken ne aorihwà:ke kaianerénhsera ne kawennakaratá:ton, né:’e ne kaianerenhseríson tethatika’én:ion, tewakehtáhkwen Kaniatarí:io enkakwé:ni tenhatiianerenhseróhetste tánon tsi niió:re ieió:ken ieiaohetstáhkwen ken’niiorihwása kaianerensera’kéha tsi nikiothiatonserátte karihwakwatákwen né:’e ne tekaianerenhserakháh ká:nik oh nahò:ten tkarihwakétskwen í:iah tha’taka’nikonhrhá:ren kaianerenhsera’kéha tekaiestánion ahotiién:take ne kheia’táhnhe tánon kawennakaratá:ton tehatiia’toréhtha.

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

45

E. ne kawennataratá:ton ne kiokierénhton kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne kaniatarí:io tehatiia’torehtha’okón:’a

1. tewatahsáhwha

132. Tsi ní:ioht tsi ne aorihwà:ke tekahtharákwen è:neken enión:ni tenkarihwáthe’te, ne orì:wa ne kawennakaratá:ton ne raononkwe’ta’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanata’shón:’a ne Kaniatarí:io tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion iorihowá:nen tánon iotste’niá:ron teka’nikónhrhare. ne karihwarò:ron thí:ken iontá:kerahkwe né:’e ne tekaia’torehthà:ke aorihwà:ke ne í:iah khia’tekaié:ri tsi ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanata’shón:’a né:’e ne kowá:nen othore’kéha Tekaia’torehtha’kéha tekahwentsiakháhsion ne Kaniatarí:io aonhá:’a teka’nikonhrharákwen.

133. né:’e ne tekaia’torehtha’kéha tekahwentsiakháhsion ne Kenora, aontahsate’nién:tenhste tsi niká:ien ionnià:ton tóka ne énska ne áhsen ne Kaniatarí:io onhwéntsia tsi ní:wa. wate’nientenhston thí:ken aktonkie 30 tsi niió:re ne 36% né:’e ne ratinákere ratì:teron ne tsi kanenhstá:ton ne kanata’shón:’a karákwen tsi ní:ioht ne tsi kanenhstá:ton ná:kon ne onkwehón:we Kaianerénhsera tóka ó:ni tsi ní:ioht tsi “onkwehón:we Rati’hakerénion” (í:iah tsi kanenhsta:ton onhwéntsia tsi nón:we ne kaná:ta) né:k tsi, tsi ní:ioht tsi wathró:ri sénha ehtà:ke, kí:ken tsi kanenhstá:ton ratinakerénion kwah ki’ná:’a né:’e ionniá:ton kà:ron ne 10% né:’e ne Kenora tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. sha’té:ioht né:’e ne tehtaiia’torethakéha ne Rawé:ras Tsina’tekiatenéhski tsi kanenhstá:ton ratinákere ne 2011 ratiia’tarónnion aktónkie 5% né:’e ne rati’terón:ton né:k tsi ia’ká:ko ne khok 1.3% né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

134. akio’ténhsera ne kí:ken tetkaka’énion aontakáhtka’we tewate’nikonhratká:wen tsi ní:ioht tsi aón:ton aontaiákwa aontaiakwatáhsawen ken’niaiakwá:ieri kí:ken teka’nikónhrhare, tsi niká:ien – tsi ní:ioht tsi tewakerihwá:re – iókste tánon kaianerenhsera’kéha. né:k tsi aontakáhtka’we ne tkaié:ri tsi nahò:ten kén:ton né:’e akwá:wen tewaterihwahtká:wen, iorihowá:nen kiokierénhton aiesa’nikonhraién:ta’ne ne ken’niehotiié:ren thí:ken ó:nen iekáha ne tekahontsiakhánion raononkwe’ta’shón:’a aonte’nién:take ahatíhsa ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion thí:ken iekaia’taié:ri ronwatiwennakaratá:ti né:’e ne raononkwe’ta’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanatakè:ron. Tho nikiéhrha thí:ken ne kí:ken iokwèn:rare ne enkathrória’te ne Tehatiia’torehtha’okón:’a Kaianerénhsera ronwatiríhonte ne tekaia’torehthà:ke raononkwe’ta’shón:’a ahonwatiià:taren tsi kanenhstá:ton ne Kaniatarí:io tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, ne raotihiatónhsera né:’e tsi nenkaié:ren tehatiia’toréhtha raononkwe’ta’shón:’a iehotíha ahonte’nién:ten ahatirihwaié:rite thí:ken ronatatshén:naren ken’niahatí:iere, tánon ne ienká:ko ne thí:ken tsi nahonhkwísron ne kenh niió:re.

2. tehatiia’torehtha’oKón:’a aoianerénhsera ronatatshén:naren Ken’niahatí:iere ahonwatiià:taren tsi Kanenhstá:ton rati’terón:ton ne Kaniatarí:io tehatiia’toréhtha ratihsen-narónnion

135. Tsi ní:ioht tsi wathró:ri ne teka’nikonhrákhen (99) è:neken, ne Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera tekatokénhstha thí:ken ne kiohtè:ronte ne karihwarò:ron ne akáhshon Kaniatarí:io tehatiia:toréhtha ratihsennarónnion ne aonhá:’a nahé:’a kanata’kó:wa wahsetánion iehotíha ratíhsera né:’e ne watkén:se aoianerénhsera. né:k tsi kanata’kó:wa wahsetánion í:iah tehonwatiié:nas rati’terón:ton ne tsi kanenhstá:ton kaná:ton ná:kon ne onkwehonwehnéha aoianerénhsera. ne Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera tho nón:we wathró:ries ne thiká:te tsi niiohtonhákie rón:nehre aontónhtka’we né:’e ne sha’té:wa ronwatiia’tarónnion ne tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion iokwén:rare né:’e ne Tehatiia’toréhtha aoianerénhsera wá:ton:

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

46

6(8)né:’e ne enhonwatiia’tarakohá:ton ne onkwehshón:’a ahontáweia’te né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ken’nikakorahtsherá:’a tóka ó:ni tekahontsiakhahsiónkwen tsi nón:we ne onkwehón:we tsi kanenhstá:ton ratì:teron ne ratená:tanonhne enhahsennará:ko ne iehatiia’taié:ri onkwehshón:’a ratinákere ne tsi kanenhstá:ton né:’e ne sha’té:ioht tsi ní:ioht tóka ne tsi kanenhstá:ton kanatowanèn:ne tánon, né:’e ne aorihwà:ke, ne ratená:tanonhne enhaié:na ne kahsenna’shón:’a ne rati’terón:ton né:’e ne tsi kanenhstá:ton né:’e thiká:te kahiatónhsera káien.

136. ne ratená:tanonhne ronatatshén:naren ken’niahatí:iere ahaié:na ne kahsenna’shón:’a ne rati’terón:ton né:’e ne tsi kanenhstá:ton né:’e thiká:te kahiatónhsera ka:ien ne aorihwà:ke rotiio’tén:’en ne tehonttíhanion tekahontsiakhánion raotiríhton ónhka tóka nón:wa ronwatiríhonte ne kahsatsténhsera né:’e ne ratená:tanonhne tóka ó:ni ónhka eh nihatiiéhrha ratíhsere nahò:ten rowatihnhá:’on né:’e ne thoienawá:kon ne ronwaríhonte kahsatsténhsera. Ronwaniahehsá:’on enhaio’tenhserísa ne ronatatshén:nare ken’niahatí:iere ne ionkwèn:rare ón:wa nikahá:wi tekakhahsiónkwen tsi na’tehónteron:

(a) kén:’en ratì:teron onkwakó:ra tehatiia’torehtha’kéha tekahontsiakháhsion tóka ó:ni ken’kakorahtsherá:’a tekaia’torehthà:ke raotihnhá:tshera ónhka enhatihsennaié:na ne tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton, enhonwatiia’tará:ko ne tsionkwe’tátshon ahatiié:na kari’wanóntha, tánon ahatiweiennén:ta’ne tánon iahonthiatónhse iahonthiatonhserániehte ne kari’wanó ntha ne tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton.

(b) ne Tekahontsiakhánion Tehatiia’toréhtha Ronkia’tarò:roks tsi niká:ien ratiié:nas tánon tethatika’én:ions ne kari’wanóntha tethotí:ien tánon ratión:tha ne iehatiia’taié:ri kahsenna’shón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion; tánon

(c) ne Raia’takwe’ní:io ne Tekaia’toréhtha Ioio’tákie né:’e ne È:neken nonkwá:ti tsi nón:we na’tekahontsiakháhsion, ónhka roio’tékie ne ratená:tanonhne raoio’ténhsera ahonwatihiatónhseron tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion aontakaié:rike ratihsennarónnion kaweiennentá:’on tsi ní:ioht ne kaianerénhsera wahró:ris.

3. ronteweiénstha ne teKaia’toréhtha raononKwe’ta’shón:’a ohén:ton ne 2001

137. ne nahò:ten kari’wanóntha ón:wa nikahá:wi katshénrion ne iokwèn:rare 6(8) né:’e ne Tehatiia’torehtha’okón:’a Kaianerénhsera Kiokierénhton ronaterá’kwen ne 1973, né:k tsi í:iah teió:ken oh nahò:ten kahiatónhsera wahatiniáhese ne Kaniatarí:io raononkwe’ta’shón:’a tho thí:ken shikahá:wi akarihwísa thí:ken nahò:ten kari’wanóntha wa’okén:ta’ne thí:ken ne árane ne iosnó:re 1990’s Kaniatarí:io raononkwe’ta’shón:’a tahontáhsawen ahonwatiniáhese iorihowá:nen ne ratihsennarónnion ronterakwenhákie ne onkwehón:we tánon othore’kéha Raotirihwa’shón:’a Koráhne (Inac) ne onkweta’shón:’a skátne iehonwatihsennion:ton onkwehón:we rotihiatónhkwaien kioteróhon skátne akwé:kon ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne Kaniatarí:io. Kí:ken ratihsennarónnion rotiié:nen kia’teiohserà:ke né:’e neTekahontsiakhánion tehatiia’toréhtha Ronkia’tarohrókstha tsi nenkaié:ren ne ahatiri’wanón:ton ne Inac thonató:ron ne Kakoráhtshera Kwe’ní:io Iahatí:ko ne orihwa’shón:’a aoianerénhsera ratíhsere né:’e ne 1983 Kaniatarí:io Koráhne waterihwahserónni ahonwatiríhon iahatí:ko, tánon áhontste tánon akahroríhake, tsionkwe’tátshon raotirihwa’shón:’a ná:kon tsi thotiniarotáhrhon ne Kakorahtsherakwe’ní:io Kakoríhtshera Kanonhsowanén:ne ne Kaniatarí:io né:’e ne aorì:wa ne enhsaterihwahténkia’te tóka ó:ni enhsaterihwahkwísron ó:ia kaianerénhsera tóka ó:ni rotiio’tákie ne kaianerenhserà:ke ahatirihwíhsake. Kánik enhatiié:na, ne ratihsennarónnion wa’thonrénia’te ne kén:’en tsi nón:we tekaia’torehthà:ke tsi ratihiatónhkwa, tsi nón:we wáhontste ahatirihwísa ne tsi nahò:ten kari’wanóntha ne iokwèn:rare 6(8), tóka shi ne kén:’en tsi nón:we tekais’torethà:ke ao’nhà:tshera í:iah thahotikwénion ahotiiená:’on ne ratihsennarónnion ieiokontáhkwen né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera, iotká:te tho niiá:wens.

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

47

138. Iokén:ta’s thí:ken né:’e ne 1990’s tekahontsiakháhsion raononkwe’ta’shón:’a wahatiié:na sénha iekáhshon tehatiia’toréhtha kari’wanóntha ne tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton tsi ní:ioht tsi ioterihwahtenkionhákie nón:wa. ne 1994 ia’tehorihwaientá:se ne R. v. Fiddler, ne tewate’nienténhston Mr. Justice stach wasèn:ron thí:ken ne enhsatí:ien tsi ni:kon ne tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton aktonkie 33% sénha è:neken tsi ní:ioht ne shati:iens tsi ní:kon né:’e ne Kenora tekaia’torehthakéha kahontsiarákwen iotawenhrá:ton ne ohna’kénhkha tóhkara niiohserà:ke tsi niká:ien niiohtón:ne kà:ron ne 10%.

139. ne árane ne ashén:nen – 1990’s ienhsatóhetste ne Kakoráhtshera né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa Tekaia’toréhtha Kaia’takehnháhtshera Tekaià:khon wa’thonrénia’te né:’e ne aonhnhá:tshera ne tsi nenkaié:ren karihwakweiénhston ne tsi ní:ioht tsi roio’tákie né:’e ne ratená:tanonhne raoio’ténhsera tsi kahià:ton ne 6(8) kí:ken tsi nenkaié:ren tewaterihwarenià:ton khia’teiohserá:te né:’e ne Tekahontsiakhánion tehatiia’toréhtha Kenkiohkwáien ne kén:’en tsi nón:we tekaia’torehthà:ke aohnhá:tshera kiatenrókie ne khia’teiohserà:ke tehatihtháhrha onennótshera iewatenniéhton ahonthretsiá:ron ne aontahontáhsawen né:’e ne tsi kahiá:ton 6(8) kaio’ténhsera. ne tsi nenkaié:ren wa’akohró:ri kén:’en tsi nón:we tekaia’torehthà:ke aonhnhá:tshera

(a) ahatirihwaié:na ahontkén’se tánon ahatiia’tahní:rate ne tsi kanenstá:ton ká:ien né:’e ne ken’nikanatá:’a tóka ó:ni kahontsiarákwen ne ronwatiniahehsá:’on;

(b) ahasate’nién:ten ahsié:na ne aokióhkwa raononkwe’ta’shón:’a aonèn:ra tsi na’tehonnikiohkwakénnies ratihsennarónnion, tóka ó:ni thiká:te ó:ia iekaié:ri ratihsennarónnion ne rati’terón:ton, ne iahatihiatónnion, iahontewennatárion, tóka ó:ni ahatinatahrehséron ne tsi kanenhstá:ton né:’e ne aktónkie ne tsi niká:ien ronwatiniahehsá:’on

(c) taserohrókhon tó: nihá:ti ne tsi kanenhstá:ton kari’wanóntha ienwatenniéhton enwátston ne kahró:ri tsi tekarihwaiehstánion

(d) enkaio’tén:’en ne kwah eh tho ahonwatiia’tará:ko né:’e ne teiotonhontsióhon nikahsenna’shón:’a né:’e ne aonhá:’a iotón:’on ratihsennarónnion, tánon seweiennén:ta’n tánon ia’saténniehte ne kari’wanóntha ne kí:ken onkwehshón:’a: tánon

(e) tasahtkáhwha kahiatonhseríson né:’e ne tehatiia’toréhtha Kenkióhkwaien ne tekia’tihánion orihwa’shón:’a tsi nikarí:wes kí:ken iohtenkia’tonhákie.

140. Thí:ken tsi nenkaié:ren ó:nen teshotiténion ne enkahroríhekie karákie né:’e ne Tehatiia’toréhtha aohiatónhsera kaweiennentá:’on né:’e ne Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera Tekaià:khon, tánon ká:ien ne kén:’en tsi tekaia’torehthà:ke raononkwe’ta’shón:’a. Tekahiatonhserià:khon né:’e ne Tehatiia’toréhtha aohiatónhsera tewahtká:was tsi nenkaié:ren ne kén:’en tsi nén:we tekaia’torehthà:ke raotiríhton tsi ní:ioht tsi oh ní:ioht akarihwanonhwé:’on ne tsi nahò:ten teiotonhontsióhon ne tsi kahiá:ton 6(8) sewathró:ri tánon ienwatahsón:tereke ne tsi nenkaié:rent thí:ken tewahtka’wén:’en né:’e ne tkahró:ri.

4. ronteweiénstha ne teKaia’torehthà:Ke aonKwe’ta’shón:’a ne 2001 ienwatahsón:tereKe.

141. ne 2001, Inac wa’honwatihró:ri ne Kakorahtsherá:kon né:’e ne Tehaia’torehtha’kó:wa Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera Tekaià:khon thí:ken í:iah khiahontahsóntere ne ohén:ton tsi nihatiiéhrhakwe tsi thonwaná:wiskwe ne ratihsennarónnion né:’e ne Kakorahtsherá:kon. né:’e ne tehontathiatón:ni skátne ne Kakorahtsherá:kon, Inac wahónttoke thí:ken kakorahtsherakwe’ní:io kari’wahséhton kaianerenhserison’ánion tánon ronteweiénstha tehatiká:nere ne aontontká:wen ne kí:ken tsi ní:ioht karihwa’shéhton orì:wa ratíhsere ne Karihwahsehton aoianerénhsera wa’tewatté:ni tsi náhe Inac kiokierénhton tahontáhsawen tahhónhtka’wenion ne ratihsennarónnion. Inac wahonnì:ron thí:ken aorihwà:ke né:’e ne wakié:sen aiako’nikonhráksen tánon tekatenienhá:ton né:’e ne orì:wa ne Inac thotiniarotáhrhon, ia’teionkwarihwaientá:se thí:ken kí:ken orì:wa í:iah thaón:ton aontakwá:nion ne kenh nikahá:wi. Inac ó:ni wahónttoke né:’e ne rotihiatonhserotá:se thí:ken Kaniatarí:io ne khok tekahontsiakháhsionne ratiri’wanóntha kí:ken orì:wa ne Inac né:’e ne orì:wa tekatokénhton.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

48

142. shahatíhsere ne 2001, Kaniatarí:io raononkwe’ta’shón:’a ienhontahsónteren enhatiniáhese ne 2000 Inac ratihsennarónnion, aronhákien ne aorì:wa thí:ken tahontáhsawen wa’orihwaká:ion’en, sha’té:ioht ne thiká:te ó:ia ratihsennarónnion wahatikwé:ni wahatiié:na iehotihiá:ton tóka ó:ni thiká:te ienhonwanateri’waniénhten tsionkwe’tátshon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanataién:ton. oh nà:ke ne 2000’s wa’okén:ta’ne thí:ken kaná:takon tekaia’torehthà:ke aonkwe’tahshón:’a wahatiweientehtá’ne né:’e ne kiokierénhton nikahá:wi thí:ken ne tehotirihwa’serákwen tsi nihá:ti ne kari’wanóntha iewathiatonhseratenniéhton né:’e ne tsi kanenhstá:ton ratinákere í:iah eh tehá:ti. Tenwatenienténhston ne tekaia’torehthà:ke raononkwe’ta’shón:’a raotiio’ténhsera ne iahatí:reke ne ratenatanónhnha raoio’ténhsera né:’e ne Kenora tekaia’torehtha’kéha tsi kahwentsiarákwen wahatiweientéhta’ne ne 2007 thí:ken tsi ní:kon ne iekaia’taié:ri sahatí:ien (ie. ne tsi ní:kon sahatí:ien kari’wanóntha ne tsi tsionkwe’tátshon iehatiia’taié:ri né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion) ne kari’wanontha’shón:’a iewatenniéhton tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton ne 2006 (né:’e ne 2007 tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion) 7.6% tewaten’nientenhstón:ne ne tsi í:we ne 56% ne í:iah tsi kanenhstá:ton tehatinákere.

143. sha’kerihwá:ronke ne kí:ken kio’nikonhrén:’en shotiiená:’on, Kenora kahontsiarákwen tekaia’torehtthà:ke karihtononkón:’a tahontáhsawen iahatí:iehste tsi nahatí:iere aontehià:ron tsi kanenhstá:ton ratì:teron ronwatiwennakaratá:ti. Tsi niwakénhnhes ne 2007, Kenora tekaia’torehthà:ke karihton’okón:’a, kaià:tare ne tekaia’torehthà:ke shakotewennakará:tats tánon Thiionkwehonwehserá:te teharihwákhas karíhton ne Kaniatarí:io othorè:ke è:neken nonkwá:ti tsi iokwèn:rare, wa’thontstikáhwha ne wísk iawén:re Kiokierénhton Kanakerahtsherakè:ron wahontkínnisa skátne kaná:ta rontená:tanonhne tehatihrtháhrha orihwa’shón:’a kioteróhon ne Thiionkwehonwehserá:te ahonkiá’taren né:’e ne tehatiia’toréhtha kaianerénhsera tánon ratiri’wanóntha ieskara’taié:ri ratitsiénhaiens ratihsennarónnion. Ieskaiéhston, Mr. Justice stach tahaniarotáhrhoke thí:ken ne tsi ní:kon ne kari’wanóntha iaontenniénhton né:’e ne tsi kanenhstá:ton ratinákere né:’e ne 2008 ratihsennarónnion akaharatá:ton kwah ken’ní:kon. Kenora tekaia’torehthà:ke karihton’okón:’a ó:ni iahatíhawe iekaiéhston tsi nenhatí:iere ahonwatihretsiá:ron tsi kanenhstá:ton ratì:teron ahonkia’tarónnion ne tehatiia’torehtha’okón:’a kaià:tare akarihwakwatákwen ne ohén:ton akakariá:kon ne tehontstikáhwhas tsi enhónkien tánon tenhontskà:nhon tánon iehonwatí:nonks tehatiia’toréhtha kanenhrháhere ne Ratironhia’keronón:ke, tsi ní:ioht ne awententa’ón’ke tahonwatirihwáhsnie rontatshennará:ne tehatiia’torehtha’okón:’a tahontstikáhwha ne Kenora ne awententa’ón’ke tsi ní:ioht ne Ronwaia’tanentaktónhne ahonnè:sheke ne akwé:kon enwakiahia’kserò:kten rotihrhá:re ne awententa’ón’ke ahontikè:tohte. aronhá:kien ki’ ne karihwaró:ron kaienawá:kon né:’e ne tekahontsiákhen tehatiia’toréhtha Raotikióhkwa tahonte’nikonhráhtka’we ahatikó:wanahte tsi ní:kon ne iahonthiatonhserániehte tsi kanenhstá:ton kanatakè:ron ne teiohkwá:ton ne enkakowanáhton tsi ní:kon ne iehatiia’taié:ri tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, ne tehotirihwa’serákwen tsi nenká:ko ne iehatiia’taié:ri tsi kanenhstá:ton kari’wanóntha ieiotkontáhkwen ehtà:ke ní:we 5.7% né:’e ne 2008 tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, 5.7% ne 2009, 6.3% ne 2010 tánon 6.3% ne 2011.

144. Ká:ien ne sénha orihwa’shón:’a skátne í:iah khiekaié:ri í:iah khekaié:ri tehonwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton ne onkwehshón:’a né:’e ne Iowé:ren tsi na’tekiatenehskehrhátere Tekaia’torehtha’kéha kahontsiarákwen tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. ne 2011, kaién:tahkwe tékeni tekakháhsion karihwatshénrion thí:ken ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion né:’e ne Rowé:ren Tsi natekanehskehrhátere Kahontsiarákwen í:iah tehonwanatewennakaratá:ti – tetsiá:ron ratihsere ne Tekaia’torehthà:ke ne shatiri’wanóntha raotiianerénhsera ne Pierre v. McRae.

145. né:’e ne aorihwà:ke R. v. wareham (#1) Madam Justice Pierce iakote’nikonhrí:son thí:ken ne 2011 tehatiia’toréhtha Kanenhráhere ronwatiia’tarákwen í:iah tehonwanatewennakaratá:ti. ne karihwatshénrion wa’akothón:te’ne né:’e thí:ken tekia’torehthà:ke raononkwe’ta’shón:’a iahonténniehte ne iateiohiatonhseratohetstáhkwen tánon rotihatonhserotá:se ne akwé:kon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron Ratsiénhaien ratiri’wanóntha ne ieskaia’taié:ri raotikióhkwa tsi tehshonnikiohkwakénies ratihsennarónnion wahatíhsere ne iahonwanatenwennátahse; wá’tsi’k sénha

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

49

onhonhkwísron ahatiié:na ne kahsenna’shón:’a ratihsennarónnion Tehatiia’toréhtha Ronwatihia’takéhnhas Tekakhahsiónkwen thó:ne enhontehrhá:rate ahontkáhtho ka’niká:ien Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tahónhtka’we ne orihwa’shón:’a; ne khók tékeni né:’e ne wísk iawén:re Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanatakehrón:ton né:’e ne Iowé:ren tsi na’tekiatenehkehrhátere tehatiia’torehtha’kéha kahontsiarákwen wahatirihwanón:wa’ne aontahóntka’we ne orihwa’shón:’a; ne ratihsennarónnion wahatiniáhese orihwakwé:kon iokaión:’on, ókia’ke ensehsáhkete tsi niió:re ne 2000; tánon tekaia’torehthà:ke raononkwe’ta’shón:’a í:iah tehonattó:ken né:’e ne tekarihwa’serákwen thi ní:kon ne ne tsi kanenhstá:ton tsionkwe’tátshon, tekahthatákwen è:neken ne tekahiatonhserià:khon 142.

146. né:’e ne tekeníhaton aorihwà:ke, ne ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks né:’e ne raonhé:ion ne Reggie Bush. ne Ratahenion’tatkén:se Dr. eden ó:ni waharihwaié:na thí:ken ne 2011 tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion í:iah tehonwatiwennakaratá:ti. waháttoke thí:ken rati’terón:ton ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi kanenhstá:ton tsi nihá:ti wísk% né:’e ne ratinákere né:’e ne tehatiia’torehtha’kéha Ronwatihwentsiarakwén:ni ne Iowé:ren Tsi na’tekiatenehske’rhátere né:k tsi wahatihiá:ton né:’e khók 1.3% né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion rorihwinekén:’en wahathró:ri né:’e ne iorihowá:nen kió:to’kte. ne aorihwà:ke né:’e kí:ken wa’karihwinekén’ne tánon kwáh ken’niiotikióhkwa kioto’ktanión:ni wahaién:tere’ne né:’e ne tsi iohtenkia’tonhákie ratíhsere ne raoná:wen tekaia’torehthà:ke raonkwe’ta’shón:’a iaháhewe thí:ken ne ratenatanónhnha raoio’ténhsera ne rotste’niá:ron kakwáta’kwen né:’e ne nahdee watkén:se í:iah tekarihwaierí:ton tánon ne 2011 tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion í:iah tehonanatewennakaratá:ti.

147. ne 2012, ne R. v. wareham (#2) raotirihwá:ke, tekahtharákwen è:neken ne tekahiatonhseriá:khon 129, tontá:we ohén:ton ne tekaia’torehthà:ke, tánon ne thonwará:wi á:re wahshakonenhratákwen ne ronwanatewennakaratá:ti né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne 2012 ratihsennarónnion kí:ken nikahá:wi. ne tekaia’torehthà:ke wa’othón:te’ne sénha karihwatshénrion tsi ní:ioht tsi ronathonté:’on ne R. v. wareham (#1) í:kare karihwatshénrion karihwakweniénhston ne iewahsón:tere wate’nienténhsera thí:ken wate’nién:ten tánon tsi nenkaié:ren thí:ken tekaténion ken’niahatí:iere ne teka’nikónhrhare né:’e ne 2011 ratihsennarónnion. Mrs. Justice Platana iaháhewe thí:ken, tsi ní:ioht tsi ienká:ko ne kí:ken iewatahsón:tere wate’nienténhsera, ne ratená:tanonhnha tsi rahiatónhkwa tahatirihwaié:rite ne teiotonhontsióhon ne tekaià:khon 6(8) né:’e ne Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera, í:kare thí:ken ne ratenatanónhnha wá:ratste atste’niarónhtshera raweién:te ahatatakiatahténkia’te, kanontsistí:io tánon tóka nón:wa taka’nikonhrakénnion tsi ní:ioht ne í:iah tha’taontahserihwáhsnie ne í:iah tha’tahatirihwa’será:ko tóka ó:ni ieiokontáhkwen kaia’tohtáhrho kari’wanóntha. wahèn:ron:

Kié:nas thí:ken, né:’e ne orihwa’shón:’a akhén:ton káhere 2012 Iowé:ren Tsi na’tekiatenehskehrhátere tekaia’toréhtha ratihsennarónnion karò:ron tsi ní:ioht ne thí:ken ronwatiwennakaratá:ti né:’e ne kaná:ta né:’e ne tsi niió:re ón:wa nikahá:wi ká:ien. ne orì:wa enkakwé:ni akarihwakwatákwen thí:ken ne ratená:tanonhnha wahaterihwahténkia’te atste’niarónhtshera isi nón:we oh nahò:ten kaio’tén:’en né:’e ne ratirihwahserón:nis né:’e ne 2011 tánon ohén:ton tehatiia’toréhtha Kanenhráhere. Iaohetstáhkwen ne tekatenionhá:ton né:’e ne tekarihwaiehstánion tsi niioterihwahtenkià:ton raweién:te ne ahatatakia’tahténkia’te, kanontsistí:io ronwatina’tón:ni né:’e ne ahatí:ren né:’e ne onkwehón:we Tekaia’torehthà:ke aonhnhá:tshera ahonwatiié:nawa’se ahatiié:na orihwa’shón:’a. Kén:’en ratí:teron rotikstenhokón:’a iahonwatì:nonke ne ahonwatirì:wawa’se. Tsi nikarí:wes Bushie raká:ratons ne ratenatanónhnha raoio’ténhsera tsi ratí:ren “tóka nón:wa tahonwati’nikonhrakén:ni”, íekhas ó:ni ne teiotonhontsióhon ne tsi niionkwarihó:ten attokáhtshera. nó:nen kwáh tokén:’en í:iah tehón:nehre aontahónhtka’we ratihsennarónnion thonwaná:wi né:’e ne ratitshenhaienskó:wa tánon ratitsiénhaiens, ne ratiia’takwe’ní:io tánon ia’tenhotirihwaién:ta’se né:’e raoná:wen karihwakweniénhston kanatakè:ron tánon thí:ken wa’onkhiháhrhahse taiakwatátken í:iah tehotiié:nen, í:iah tewakerihwatshénrion akhén:ton iékhewe oh nahò:ten thiká:te “tahonwa’nikonhrakén:ni” tóka nón:wa anioianeráhsten. Raoná:wen ronteniéntha ne ahonwatiià:taren Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ratinákere tsi kanenhstá:ton ronwatina’tón:ni iekarihwaié:ri ahonhkwísron ahonnón:ni ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion thí:ken ronwatiwennakaratá:ti né:’e ne kaná:ta.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

50

148. Tsi nikarì:wes kí:ken ohwíhsera iekaié:ri iaho’nikonhraié:rite Mr. Justice Platana thí:ken ne ratenatanónhnha tsi rahiatónhkwa tahati’nikonhraié:rite ne teiotohontsióhon ne tekaià:khon 6(8), ne karihwatshénrion ne tekaia’toréhtha raononkwe’ta’shón:’a ne R. v. warham (#2) thí:ken ne tehorihwa’serákwen tsi ní:kon ne iehatiia’taié:ri tsi kanenhstá:ton kari’wanóntha í:iah tha’teiotténion kwáh ehtà:ke ne 5.6%.

F. tsi nahò:ten roterien’tá:ron ne ó:ia tsi nón:we nihaianerenhserakwe’ní:io

149. Kionateróhon ne tekawennakháhsion kaié:ri né:’e ne Tekatokénhton-ne-Ratitsiénhaiens wákien kiatén:ro akwá:wen tetkaka’én:ion wa’kanonhtónnionhwe ne kaianerénhsera tánon roió’te ne ó:ia raianerenhserakwe’ní:io enhóntken’se tsi niká:ien karihonnién:ni entewaweiéntehta’ne. í:iah eh tehonwanatewennakaratá:ti ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a í:iah ne tekén:ton tsi ne aonhá:’a khók ne Kaniatariio’néha tóka ó:ni Korahnéha orì:wa. Thiká:te kí:ken orì:wa kanákere ne thitekia’ttíhen tsi nón:we nihatiia’torehtha’tsherakwe’ní:io thí:ken ratiniahésas ne tehatiia’torehtha’okón:’a tánon thí:ken rotí:ien kwáh ken’ní:wa Thiionkwehonwehserá:te ratinakerénion, í:kare ó:ia Korahnéha tekahontsiiakhánion, new Zealand, australia tánon ne ostoronòn:ke. ne kí:ken tekahiatonhserakháhsion, tektharákwas ne tsi nenkaié:ren tsionkwe’tátshon ronwatiia’tarákwas ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne ó:ia Korahnéha takahontsiakhaniónkwen tsi ní:ioht ne Kahentowa’Kowáhne , new Zealand tánon ókia’ke ostorononkéha tekaristákhen tánon tsi ní:ioht ne orihwa’shón:’a ne í:iah tha’tehonwanatewennakaratá:ti ken’niehatiiéhrha ne thí:ken tsi nón:we nihaianerénhserakwe’ní:io.

1. rotiren’ha:’on ne ó:ia Koráhne ha teKahontsiaKhanion.

150. ne eh Tehonwanatewennakaratá:ti ne tsionkwe’tátshon ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanatakerontónkie ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion iorihowá:nen tehonatate’nikónhrhare tohkára ne tekahentsiakhánion Koráhne . Tsi ní:ioht tsi wathró:ri ehtà:ke, ne orì:wa ken’niahatí:iere ne Manitoba’s Thiionkwehonwehseraténion Tkarihwaié:ri Ratirihwíhsaks, tánon ó:ni rotiiená:’on nahé:’a tehonwanahó:ten né:’e ne British columbia kokoráhtshera. ne kí:ken tekaiá:khon wa’ktá:rahkwe ne tsi nihotiia’tawén:’en ne ó:ia tekahontsiakhahsiónkwen ratiriwakweniénhstha ne orì:wa ne kà:ron í:iah í:iah tehonwanatewennakaratá:ti ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, ó:ni tsi ní:ioht ne ken’niahatí:iere ahatikwá:ko ne teka’nikónhrhare. niiorihwá:’a ó:ni tekerihwáthete tsi niká:ien kiohtè:ronte ratihsennarónnion wátston ne ó:ia tekahwentsiakhánion ahatihsennarò:roke ne rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okon:’a.

a) Manitoba

151. Manitoba é:so tsi ioren’ha’ón:ne né:’e ne orì:wa né:’e ne ká:ron í:iah tehonwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a tánon á:enhrek ne khók énska ó:ia tekahontsiakháhsion ne Koráhne aontahontiniarotáhrhon ne iorihowá:nen tetkaka’énion ne kí:ken orì:wa.

152. ne onerahtókha 1988 ne Manitoba kakoráhtshera wahatíhsa ne onkwe’tà:ke Ratirihwíhsaks né:’e ne wahtenkiá:ton ne Tkarihwaié:ri tánon Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a wa’thatirihwaserá:ko ne tékeni wa’tka’nioskén’ne: ne tsiá:ta iawén:re niiohserà:ke wahoten’nískwahte ne tahatíhawe ne 1971 ronwário né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi kanenhstá:ton tahónwa tiia’tórehte tánon ne 1988 raonhé:ion né:’e ne ohén:ton í:rate Raia’takwe’ni:io né:’e ne ratitsiénhaiens tsi nón:we thón:ne’s ne karíhton, sahonwáhtka’we ionsaióhrhen’ne. ne kahiatonhseríson né:’e ne ratirihwíhsaks í:iah katewennáhstohte

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

51

ontehnhotón:ko wá:ton thí:ken “ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera í:iah tha’teiotohétston Manitoba’s Thiionkwehonwehserá:te onkweshón:’a né:’e ne iorihowá:nen.” né:’e tsi ne tsi iotirihwaká:te né:’e ne Ratihrihwíhsaks iotawenhrá:ton thí:ken ne kí:ken Ia’teioia’tíhston Tetkaka’énion, tenkthá:ren khók kí:ken tsi tekaiá:khonnion né:’e ne kahiatonhseríson thí:ken wathró:ri ne kioteróhon tsi na’tehonteron Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron né:’e ne tekahontsiakhánion tánon tehatiia’torehtha’okon:’a.

153. Tsi nikióhton:ne ne tehatiia’toréhtha ratihsennrónnion ne Manitoba ionniá:ton tóntshtha tehonnikiohkwakénnies ratihsennrónnion. Tsi ní:ioht tsi raononkwe’ta’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tánon tehonakiéhston tsi ronnonkwehón:we, í:iah tehonathontá:ton ne tahonanikióhkwa Manitoba tsi na’teiohserátere ne 1886 tánon 1952, tánon ronwatiia’tohtáhrho ne aiotón:’on ahonwatiia’tarákwen tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera ronwatiia’tohtáhrho ne aiotón:’on ahonwatiia’tarákwen tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera . Tsi nikarì:wes Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon thonwaná:wi raotiianerénhsera tahonnikiohkwakén:ni ne 1952, tsi ní:ioht tsi wahonkia’tarónnion ne tehatiia’torehtha’okón:’a í:iah tha’teiotténion iorihowá:nen tsi náhe Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron raononkwe’ta’shón:’a í:iah ne shá:ka tsi ní:ioht ne ratikó:ra í:iah tha’teiotonhontsióhon iahatihsenninión’te ne aiotón:’on ahonwatiia’tarákwen tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e ne nikanatá:’a Tekaia’torehthà:ke Tehaia’torehtha rarihwéntha, sotóhetste 1971, Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron raononkwe’ta’shón:’a teiotonhontsióhon iahatihsenninión’te iehotíkwen raoná:wen tehonnikiohkwakennia’táhkhwa ratihsennrónnion.

154. ne 1983, ne tekahentsiákhen tontáhsawen wáhontste kawennarahsthà:ke raotihiatónhsera né:’e ne Manitoba ata’karitéhtshera kaia’takehnháhtshera rotinén:raien ahonniónnia’te tekaia’toréhtha ratihsennarónnion. ne ratirihwíhsaks wahatitshén:ri thí:ken ne rónstha ne tekahentsiakhánion ata’karitéhtshera raotihiatónhsera né:’e ratirakwáskwe iohtè:ronte ne ahonwatiia’tará:ko ne tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e tsi wahonwatiiá:taren Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon ne ratirihwíhsaks wahonnì:ron thí:ken shontóhetste 1983 thí:ken Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a tahontáhsawen takaié:ri’ne wahonwanatewennatará:tatshe né:’e ne ratihsennrónnion ne aiotón:’on ahonwatiia’tarákwen tehatiia’torehtha’okón:’a. Tsi ní:ioht tsi ne ratirihwíhsaks wahatiién:tere’ne kwah ken’ní:kon ne ka’nikonhríson teka’nikónhrhare thí:ken khehieká:ien tánon tónhtka’we ne iohtonkiatonhákie í:iah khia’tekaié:ri ronwanatewennakaratá:ti.

155. ne Ratirihwíhsaks wahatitshén:ri thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon í:iah tehonwatiià:tare ne tékeni aorihwá:ke né:’e ne tehatiia’toréhtha ronatenenhronniá:ton tsi niiohtonhákie ne iehonwatì:nonks ne rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a tánon ne ohén:ton tekaia’toréhton tehatiia’torétha-ronwatiia’tarákwas tsi iohtenkia’tonhákie. ne Ratirihwíhsaks iahatíhewe thí:ken ne iehonwatihnón:kon tsi nikaié:ren Thiionkwehonwehseraténion onkwehshón:’a tohkára niiorì:wake: ienhonwatí:nonke ienhonwatihiá:tonhse, né:k tsi tsionkwe’tátshon ratinákere ne tsi kanenhstá:ton iotká:te í:iah tehotí:ien ka’nón:we iahatí:ko ne iahatihatonhseratáhko tsionkwe’tátshon ratinákere ne tsi kanenhstá:ton kà:ron áienhre ahotiién:take ne tiehthahráhkhwa tsi thotinónhsote: tánon thókati ahontkón’se né:’e ne iekahnón:kon wentó:re tánon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon ratinákere ne átste na’kaná:tati kenkiohkwáien sénha á:ienhre ahonwatiniháhsheke tánon tho ká:ti iekaié:ri wathiatonhserateweién:ton raoná:wen ón:wa watákie tsi nihonathiá:ton í:iah thakaién:take. sénha iotawenhrá:ton, í:iah entá:on’k to iotká:te enthonwatí:ion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon né:’e ne aorihwà:ke thí:ken ne tsi nikanó:ron taiontstikáhwha né:’e ne tekaia’torehthà:ke tánon né:’e ne ne tehatiia’toréhtha iotaonhrá:ton tsi nihotohwistáien tánon ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon í:iah tehonhrónhkha kiohrhén:sa tóka ó:ni o’serón:ni. Tsi nón:we ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwas tsi nikahá:wi ne ratirihwíhsaks wahatitishén:ri thí:ken karihwaienté:ri róntstha ne ókia’ke tehari’wakehrhaskó:wa tánon tehsakóhnhes shakotá:tis ahonwatiia’tohtáhrho Thiionkwehonwehserá:te tehatiia’torehtha’okón:’a tsi róntstha ne rotihrhá:re tánon wahatikaró:kten ronwatinenhrotákwas. ne entewate’nientenhstánion thontká:was iakoionnién:nies. né:’e ne helen Betty osborne aorihwà:ke ne The Pas, ne tehatiia’toréhtha í:iah ónhka ne Thiionkwehonwehserá:te raononkwè:ta, aronhákien tsi ionkwaterién:tare thí:ken tso nón:we nihatinákere

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

52

ne Manitoba tsi nón:we Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a ionnià:ton wísk niwáhsen % né:’e ne ratinakerénion. akwé:kon ià:ia’k Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a iehonwatihnón:kon aonhahón:ne ne raononkwè:ta ne wahatikaró:kten ronwatinenhrotákwas né:’e ne thowatíhnhes. né:’e shá:ka, sewenhnísera né:’e ne Thompson tekaia’torehthá:ke tsi nikahá:wi ronkia’tarohrókstha , áhsen niwáhsen wísk ne kaié:ri niwáhsen énska Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a iahonwatí:nonke ahónkien ne áhsen tehatiia’torehtha’okón:’a í:iah sahonwanákta’te ia’thotóhetste wahatikaró:kten ronwatinenhrotákwas tánon akté:shon tenhatí:ta’ne “ne énska raotirihwà:ke, ne Iakonontí:io sahsákon ià:ia’k nihá:ti tehatiia’torehtha’okon:’a; ne ó:ia ne tehsakóhnhes í:iah tehsakoié:nen tékeni tánon ne tsitkanontsístaien í:iah tehsakoié:nen oié:ri; né:’e ne ahsénhaton tánon ohna’kénhkha oriwá:ke, ne tehsakóhnhes wahaié:na akwé:kon ne iehonwatihsén:nare Thiionkwehonwehserá:te tehatiia’torehtha’okon:’a, tsi nikarí:wes ne tsi Thanontsístaren í:iah tehsakoié:nen kióhton. Tehniiáhse tehniia’torehtha’okón:’a tékeni ia’tkaiénhte í:iah tehonwatiié:nen.

156. ne Kaianerénhsera skarihwakwatákwen Kanén:raren ne Koráhne wahonthró:ri ne tsi niiorihowá:nen ne wahatikaró:kten ronwatinenhrotákwas kenh ní:ioht tsi ratíhsere.

157. ne wahatikaró:kten ronwatinenhrotákwen konwahséhton tánon wa’tkonwarénhsaron. aorihowá:nen tho nón:we nitewéhtha né:’e tkarihwaié:ri ahontkáhtho akaweiennentá:’on. ne wahatikaró:kten kanenhrotákwen enthonnotáhrhoke ne tsi niká:ien ne thonwará:wi enháttoke thí:ken raónha tóka ó:ni akaónha enwá:ton ostón:ha enthanónhton tsi enhonwatiia’tará:ko né:’e ne tehatiia’toréhtha tánon enwá:ton enhonwatiia’tenhá:wihte onkwehshón:’a ne aronhákien oh nahò:ten orì:wa, aronhákien í:iah tetkaié:ri tóka ó:ni í:iah khiatewanonhtónnion raónha tóka ó:ni aónha í:iah té:ienhre ahonte’nién:ten ne aorihwà:ke.

158. aronhákien tsi ní:ioht tsi ne Ratirihwíhsaks wahatitshén:ri thí:ken kí:ken kahsatsténhsera ahsakotiia’tohtáhrho ronatateweiennentá:’on tehatiia’torehtha’okón:’a ne í:iah tetkaié:ri tóka ó:ni í:iah khia’tewanontónnion waterihwaken’seráhkwen í:iah thatehonnatonhontsió:ni tsi teiakohkwá:ton né:’e ne tsi niionkwe’tò:ten ratitskò:ton ne tehatiia’toréhtha kanenhrahrónnion. Tahserihwa’será:ko ne ronwatiia’tarákwen ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tsionkwe’tátshon né:’e ne thonwatí:nonks tsi nikahá:wi ne Ratihrihwarò:roks tahonwati’nikòn:ron thí:ken tsi nón:we ne ratenatanónhnha entehsakó:ion ne ensakoia’tóhtshi ne tehatia’toréhtha kaia’takehnháhtshera (tsi nón:wa nikairihó:ten thí:ken ne ón:kwe iehonwatihnón:kon í:iah thaiekwé:ni aontaiontá:ti ne tsi nikawennò:ten né:’e ne tekaia’toréhton), Thí:ken ón:kwe akó:ren eh tenhshonwá:tahste ne ónhkak né:’e ne sha’kaná:ta. ó:ni tewate’nikonhratitká:wen thí:ken iehonwatihnón:kon enhonwennónnien kwáh tsi nón:we ia’tekaié:ri onkwehshón:’a ronwatiia’tatshénrion né:’e ne tehatiia’toréhtha Kanenhráhere (thonwaná:wi ne kió:to’kte ne aón:ton iahatí:ko kia’teká:konte rotihiatonhserotá:se). Ratirihwakweniénhstha né:’e ne ronwatiia’tohtáhrhon ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tsionkwe’tátshon né:’e ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen tsi nón:we nihatihá:wi, ne Ratirihwiíhsaks tahonte’nikonhráhtka’we thí:ken: ontkaró:kten ronwatinenhrákwa tánon rón:nete akté:shon ákte ronwatiia’tenhá:wiht kwáh akwé:kon; thí:ken tehatiia’torehtha’okón:’a ahonwatiia’tará:ko ne tsi ní:wa ne kaié:ri niwáhsen niió:re (km) né:’e ne kaná:ta tsi nón:we ne tenkaia’toréhton enhonterihwaténkia’te: thí:ken tóka shi tehatiia’torehtha’okón:’a entá:on’k enhonwatiia’tará:ko ne akté:son nón:we, ahonwatiia’tará:ko né:’e ne kaná;ta ne shá:ka ne aón:ton rati’terón:ton tánon tsi nihotirihò:tens ne raotiná:ta tsi nón:we ne wa’tka’nióhsken’ne eh na’á:wen’ne: tánon thí:ken ne Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera taonsahatirihwaté:ni aontónhka’we takawennaténion kaia’takehnháhtshera ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tehatiia’torehtha’okón:’a ónhka ne í:iah tehonhrónkha Kiohrhén:sa tóka ó:ni o’serón:ni né:k tsi ónhka thiká:te ronteweiénston ne ahákien. akahiá:tonke thí:ken takarihwa’serákwen né:’e ne kwáh È:neken thonátte Tekaia’torehthà:ke ia’tehotirihwaientá:se ne R. V. Bain, Kakorahtsherakwe’ní:io ne 1992 wa’thatirihwaté:ni tsi kahiá:ton 634 né:’e ne shoterihwáhton aohiatónhkwa a’é:ren ahatihá:wihte ne ronteweiénstha ne rón:nete akté:shon né:’e ne tho ákta ratitsién:tha ne ne kahsatsténhsera tsi na’tehónteron ne tehsakóhnhes raotiianerénhsera ne akakoro’kta:’on ronwatinenhrotákwas tánon ne Thanontsístaien raotiianerénhsera ne tahatí:ta’s-akté:shon rotikwénion tehatiia’torehtha’okon:’a. Kakorahtsherakwe’ní:io ó:ia ahonwatiniáhese tehatí:ta’s akté:shon skátne sha’tékena kahwistá:wi ne akakoro’ktá:’on ronwatinenhrotákwas né:’e ne tánon

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

53

Thanontsistaien tánon ne tehshakóhnhes. né:k tsi kí:ken tekarihwaténion í:iah tha’tekaténiens ne na’kónhshon rotikwénion tahatiha’tánion ne tehatiia’toréhtha ahonwatiia’tará:ko tsi niiohtonhákie. wahtká:wen í:iah tewatkén:se, kwáh né:k ne sha’tékene thí:ken tekatihá:ton kahsátsténhsera.

B) british ColuMbia

159. ne British columbia Tekaia’toréhtha aoianerénhsera thó:wis ne ratenatanónhnha tewatakà:ron kari’wahséhton ne ahatíhsa ne tekaia’toréhtha ratihsennarónnion né:’e ne tekahwentsiakhánion. Tsi kahiá:ton tékeni né:’e ne Kaianerénhsera káhsa’s ne kaianerénhsera thí:ken “ne ón:kwe roianerénhserá:ien tánon raoio’ténhsera tóka shi enhonwaia’tohtáhrho tóka ó:ni enhsonwáhtka’we ná:kon kí:ken Kaianerénhsera,” tsi nikarí:wes tsi kahiá:ton sha’té:kon wá:ton thí:ken ratirihwakweniénhstha ne kaianerénhsera ne tsi kahiá:ton tékeni ne ratenatanónhnha én:rehre ne tsi nenkaié:ren ne ratenatanónhnha enhanonhtonnión:ko entkaié:ri’ne né:’e ne enhonwatiia’tará:ko ne tehatiia’torehtha’okon:’a. ne ronteweiénstha, ne ratenatanónhnha rátstha tekahontsiakháhsion tehonnikiohkwakénnies ratihsennarónnion ahatirá:ko rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a né:k tsi tehonatate’nikónhrhare thí:ken ne ratihsennarónnion í:iah tetkaié:ri teiakoié:nas tsionkwe’tátshon ratinákere ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron kanatakehrón:ton.

160. ne 2011, ratíhsere Kaniatarí:io tehatiia’torehtha’kéha ia’tehontirihwaientá:se tsi ní:ioht ne Tekaia’torehthà:ke ne shatiri’wanóntha ia’tehotitihwaientá:se ne Pierre v. McRae, ne Bristish columbia Iehati’nikonhraié:ri Rontatewení:io Raotikióhkwa (BccLa) tahontahsáwen ne wahatíhsere né:’e ne ratená:tanonhne tsi rahiatónhkwa ne British columbia ratirihwakweniénhstha Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron. ne ohiarí:ha 2011. ne BccLa iahatihiá:ton ne British columbia’s Tehaia’torehtha’kó:wa wahonnì:ron thí:ken tsi ia’ká:ko ne aó:wen ratirihwíhsaks, ne BccLa wa’thontate’nikonhrhá:ren thí:ken tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne British columbia enhatironhiá:ken ne sha’té:ioht kà:ron í:iah tehonwatihwennataratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a. né:’e ne rotihiatonhserotá:se, ne BccLa wa’kèn:ron thí:ken í:iah teió:ken ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron kanataién:ton khiateká:konte ronwatiia’táhrha né:’e ne tekahwentsiakhánion tehonnikiohkwakénies ratihsennarónnion tóka ó:ni iehonwatihnón:ken ne ratenatanónhnha tsi rahiatónhkwa.

161. British columbia’s Tehari’wakehnhaskó:wa wa’tharihwa’será:ko né:’e ne BccLa rohiatonhserotá:se ne ohiarihkó:wa 2011. Tsi wa’tharihwa’será:ko, wahèn:ron thí:ken ne aiá:wens takaténion ne ratenatanónhnha raoio’ténhsera, ne sénha thó:ion. Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera raononkwè:ta iehshakohiatón:ni akwé:kon ne Ratitsiénhaiens ratiia’takwe’ní:io né:’e ne tekahontsiakhánion ratiri’wanóntha raoná:wen ratihsennarónnion ne onkwehshón:’a ratinákere ne tsi kanenhstá:ton wahèn:ron ó:ni thí:ken ne karihwaró:ron thí:ken British columbia ratenatarónhnha ahatiié:ne ne tehonnikiohkwakénnies British columbia iorihowá:nen tekiattíhen né:’e ne karihwarò:ron thí:ken Kaniatarí:io ratenatanónhnha ahatiié:na né:’e ne kanatakehrón:ton rontkén:se ratihsennarónnion ne thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkwehshón:’a ratinákere ne tsi kanenhstá:ton ratiià:tare kwáh ken’niió:re né:’e ne British columbia karihwaró:ron. wahaién:tere’ne á:kehre thí:ken í:iah ónhka taiakoterièn:tare to niió:re ne tsi niká:ien Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tsionkwe’tátshon wahatirá:ko aontahónhsete tánon oh nahó:ten aorì:wa ne kakorahtsherá:kon wa’oió’ten ne ísi nón:we ahatihiá:ton ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron né:’e ne ahatirihwahní:rate aontahonwatí:ion ahonate’sennaién:ta’ne ahonwatihsén:naren né:’e ne karihwarò:ron.

C) othorè:Ke è:neKen nonKwá:ti Kahwentsiowá:nen

162. skátne tsi ní:wa tánon í:iah eh nihá:ti tehatinakerénion, ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen tekaká:nere kwató:ken ronwatinenhrotákwas ne ahatiié:na tehatiia’toréhtha tekaia’toréhton. Tehatiia’toréhtha tekaia’toréhton wahotiién:ta’ne né:’e ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen ne 1955. né:k tsi tsi na’tekiátere 1955 tánon 1968, Thiionkwehonwehserá:te tsionkwe’tátshon wahónkien ne Tekaia’torehtha’okón:’a ne khók 27 ne 66 tehatiia’toréhtha tekaia’toréhtha

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

54

wahonhténkia’te né:’e ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen aronhákien wahonnón:ni ne iotawenhrá:ton ronakiohkowá:nen né:’e ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen ratinákere. Ken’niahatí:iere tsi nikarí:wes kí:ken nikahá:wi tahatitenienhá:ton ne ahonkià:taren ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi iohtenkia’tonhákie. ne kati’tasate’nién:tenhst Mr. Justice sissons, ónhka ronwaríhonte né:’e ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen tsi niionhwentsiakéhkha tekaia’torehthà:ke ne 1955, wahahsén:naren ne tekaia’torehthà:ke ahonterihwahtenkiá’te tahonwatiia’tó:rehte ne Kanatá:kon tsi nón:we ne nisewatenhwate’wáhton tánon wahatikwatá:ko ne karonwarà:ke tekaia’torehthà:ke thí:ken wa’tewatstikáhwha tsi niionh’wéntsia aiothón:te’ne shonaterihwate’wáhton aorihwà:ke.

163. ne 1988, ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen Tehatiia’toréhtha aoianerénhsera teskaténion ahonwatirióhon tehatiia’torehtha’okón:’a ronhrónkha ne khók énska né:’e ne kahwentsiowá:nen kaia’takwe’ní:io aowen:na’shón:’a ahónkien né:’e ne tehaia’toréhtha. énska iawénre nikawèn:nake rotiwén:naien ne kaia’tawen’ní:io aowenna’shón:’a né:’e ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen: chipewyan, cree, nà:kon nonkwá:ti slavey, othorè:ke slavey, Gwish’in, Inuvialukutin, Kiohrhén:sa tánon o’serón:ni. Ieioken’tá:’on, ná:kon ne tekarihwaténion tekahiatonhserá:khion né:’e ne Tehatiia’toréhtha Kaianerénhsera, ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwè:ta ranákere né:’e ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen ónhka iontá:ti khók énska tóka ó:ni kwáhken’ní:kon Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron owenna’shón:’a enwá:ton enhónkien né:’e ne tehatiia’torehtha:ke.Iahatíhawe ne tekarihwaténien ahonterihwaténkia’te, ne Ratihiatonhkwa’kó:wa ne Tkarihwaié:ri né:’e ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen wahatirihwahserón:ni ne tehawennaténies ahonwatirohónnien ahontéweienste, í:kare ién:wawe né:’e ne sha’té:kon niiahia’kserá:ton enhontéweienste, skátne te’iahia’kserá:te enhontéweienste tenhontká:neren ne tehatiia’toréhtha tenhonwatiiató:reht. Kí:ken tehatiwennaténies kwáh ken’ní:kon rotiio’ténhserá:ien tsi nikarí:wes tenhonwatiia’torehtha’tánion, í:kare enhonwaié:nawa’se ne ratenatanónhnha ne enhsakoia’tarò:roke tehatiia’toréhtha kanenhráhere ne enhsako’nikonhraientáhten ne onkwehshón:’a oh nonkié:ren tsi iehonwatihnón:kon tánon tehatiwennaténies karihwatsénrion tekari’wakénhnhen, tánon ratihnhó:tons tánon enkawennihnhotónkwen.

164. ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion né:’e ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen ratiia’tarónnion né:’e ne ratenatanónhnha, ónhka raié:nas ne kahsenna’shón:’a ne ratinákere né:’e ne Iohwentsiowá:nen né:’e ne Raia’takwe’ní:io ne Rontenonhkwatsheratsterístha entisahswanéta. á:kehre ne kaianerenhsera’shón:’a wa’thonnónhetste ná:kon ne tehatiia’toréhtha Kaianerenhserà:ke wahoríhon ne ratenatanónha á:ratste thiká:te nikiothatonhserí:non ratihsennarónnion í:kare tehonnikiohkwakénies tánon watkén:se ratihsennarónnion. ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne akwé:kon tenkaia’toréhton rotirákwen tsi niió:re ne áhsen niwáhsen niió:re (km) né:’e ne tekaia’torehthà:ke, tánon ieioken’tá:’on enhotihrhá:rake thóha akwé:kon sha’kaná:ta nithoné:non kaná:ta né:’e ne thonwará:ri. ne ahatirihwaní:rate ahonwatiià:taren ne kaná:ta né:’e ne shonnaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera wa’thatirénhsaron né:’e ne Manitoba onkwe’tà:ke Ratirihwíhsaks né:’e ne tsi Ratihiatonhkwa’kó:wa ne Tkarihwaié:ri tsi nahò:ten wa’kèn:ron:

Kí:ken wahatirihwakwaríhsi ióhskats tsi teiakwaká:nere wéhsaks tho niaonsá:we né:’e ne kaná:ta kaià:tare né:’e ne thihkarihwakwarihshiá:ton ne ratiia’tarónnion tánon thotiniarotahrhon tánon ahoti’nikonhraien:ta’ne, ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera. ne Thiionkwehonwehserá:te ionkwenhrá:ron thí:ken onkwehshón:’a enhatikwé:ni ahoti’nikonhraién:ta’ne ne tekiattihánion thí:ken tóka nón:we entkaténrohwe kioteróhon tsi na’tehónteron karonwátkonte tánon thonwará:wi, tóka ó:ni kenhnón:we orihwa’ó:kon thí:ken tóka nón:wa enhoti’niá:ken’se ne tsi rati’nikonhrarákie í:iah tehononkwehón:we.

165. Tóka shi iorihowá:nen tsi tekiattihánion tsi na’tekiátere ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen tánon Kaniatarí:io, ó:ni kwató:ken ne shá:ka ne tsi ní:wa tánon í:non thatinákere ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron ne Kaniatarí:io othore’kéha Tekaia’torehtha’kéha tsi

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

55

kahwentsiarákwen; raoná:wen tsi ratika’én:ions ne tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a tánon ne orì:wa thí:ken ókia’ke Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron tsionkwe’tátshon shé:kon ronta:ti khók Thiionkwehonwehserá:te raotiwen:na. Tsi ní:ioht tsi wa’tekthará:ko ne tewakate’nikonhrahtka:wen ehta:ke, ókia’ke né:’e ne tsi nihoti’nikonhró:ten ronaterákwen né:’e ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen tehonatén:tshon aontahatika’énion né:’e ne Kaniatarí:io tsi ratí:teron.

D) alberta

166. ne alberta Tehatiia’toréhtha Kaianerénhsera ronwatirihwá:wis ne ratená:tanonhne ne thí:ken tekahwentsiakháhsion ahatiié:na kahsenna’shón:’a ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ahóntste aorihwa’shón:’a ne ratihsennarónnion thonwaná:wi né:’e ne kanatowanèn:ke aonhwéntsia aoríhton. í:kare ne ratihsennarónnion ne iontkennísa’s ne watkén:se ratihsennarónnion tánon thiká:te ó:ia onkwe’tà:ke kahiatónhsera. ne Tehatiia’toréhtha Kaianerénhsera Kaianerenhseríson sénha ísi nón:we waterihwathró:ris thí:ken tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwas enwá:ton onhonnón:ni ne thikawenní:io ka’niká:ien tóka ó:ni akwé:kon ne: (a) ratihsennarónnion ne tehonnikiohkwakénnies watkén:se ratihsennarónnion tánon ó:ia onkwe’tà:ke kahiatonhsera’shón:’a rotiiená:’on ne kanatowanenkè:ron (b) teiehtharáhkhwa aohiatonhsera’shón:’a (c) henderson’s Rotihiatonhsera’shón:’a ne kanatowanenkè:ron tánon (d) thiká:te ó:ia tsi nikiawé:non thí:ken ne ratenatanónhnha ranonhtónnion tkarihwaié:ri.

167. á:ienhrek akaién:take ókia’ke wa’thontate’nikonhrhá:re wahonthró:ri ne tekiattíhen tsi nikahá:wi tsi ní:ioht ne thiká:te tsi naiá:wente alberta tehtiia’toréhtha ratihsennarónnion ronwatiwennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsheraké:ron onkwehshón:’a. ne 1991, ne alberta ronathonkarià:kon okióhkwa rontkèn:se ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon Thiionkwehonweserá:te onkwehshón:’a wahonwatihró:ri thí:ken Thiionkwehonweserá:te onkwehshón:’a í:iah khehonwatihnón:kon ne tehatiia’toréhtha kaio’ténhsera. Ton’nikonhráhtka’we thí:ken Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a ronwatiià:taren ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

e) ó:ia teKahontsiaKhiahsion thí:Ken rontstha ata’Karitehtshera teKahshwa:ne raoti-

hiatonsera ahatiro:roKe ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

168. Tsi ní:ioht tsi wa’kathró:ri è:neken tsi wa’tekthá:ren né:’e ne tsi nahotiià:tawen ne Manitoba, tsi náhe ne 1983, wa’kaniáhese kawennarahstà:ke raotihrihwa’shón:’a né:’e ne Manitoba ata’karitéhtshera Kaia’takehnháhtshera aokióhkwa akawennón:ni tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, ne ronteweiénstha thí:ken Manitoba’s onkwe’tà:ke Ratirihwíhsaks né:’e ne tsi Thatihiatonhkwa’kó:wa ne Tkarihwaié:ri tánon Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a wahonthró:ri tsi ní:ioht ne ratirákwas tsi nitewéhtha ne ne wahatirihwarò:roke ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. saskatchewan, Quebec, new Brunswick, nova scotia, Prince edward Island, newfoundland (tánon othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kahwentsiowá:nen tsi ní:ioht tsi wathró:ri è:neken) wahonten’nikonhrará:ko kí:ken sha’ka’nikón:ra.

169. Sakatchewan. sakatchewan’s Tehatiia’toréhtha aoianerénhsera iakohsátstenhserá:wis ne Ratkén:se ne Kaianekenhserakéha tsi Ratihiatónhkwa’ ne ahatiri’wanón:ton ne ratihsennarónnion akarihwakwatakwenhákie né:’e ne saskatchewan Rontenonhkwa’tsherateweiénstha Kaia’takehnháhtshera Tekahshwá:ne aoaianerénhsera né:’e ne tsi nikiawé:non ratihsennarónnion ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion né:’e ne tekahontsiakhánion. Kí:ken tsi nikaié:ren á:ienhrek wahonterá:ko tsi ní:ioht ne iaká:ko iahatirihwá:ren ohén:ton rotíhson ne ne Kaianerénhsera Teskaténion aokióhkwa ne saskatchewan tsi niká:ien nikonhráhtka’we né:’e ne Kahiatonhseríson Iekarihwarónnion né:’e ne Teharihwaténion né:’e ne Tehatiia’toréhtha aoianerénhsera wátsik rotihsennarohronhakies aontonhsheke tsi nitewehtha né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi nón:we ienhonwatiia’tará:kon thí:ken ne aonhá:’a ká:ien tsi nitewéhtha né:’e ne ratihsennarónnion ne enhatirihwaié:na ná:kon ne saskatchewan tsi Iakenheion’taientáhkhwa aoianerénhsera.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

56

170. Tsiaontarí:kon ne Tsiaontarí:kon Tehatiia’torehtha’okón:’a Kaianerénhsera teiotonhontsióhon ne ratenatanónhnha ahahsennarò:roke ne rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e ne tehoniiohkwakénnies ratihsennarónnion, ne:’k tsi wahrón:ni thiká:te tahonwatí:ion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ratinákere tsi kanenhstá:ton. né:’e tsi niká:ien, ne Tsiaontarí:kon Kaianerénhsera rorihwá:wis ne ratenatanónhnha ahahsennarò:roke ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ratinákere tsi kanenhstá:ton róntstha kanatowanèn:ke iorihowá:nen ratihsennarónnion kakwatákwen entkiatén:rohwe ne onkwehón:we Kaianerénhsera tánon ne ratinakerénion ratihsennarónnion né:’e ne Rakó:ra né:’e ne ata’karitéhtshera sante tánon des Kaia’takehnháhtshera Tehontawén:rie.

171. New Brunswick . ne new Brunswick Tehatiia’toréhtha Kaianerénhsera rohsatstenhserá:wis ne ratananónhnhe ahasennarò:roke ne rathsennarónnion né:’e ne tekanenhrá:te: rotirihwaienená:’on ná:kon ne Kanonhkwa’tsherakwe’ní:io Kaia’takenhnháhtshera Ratikáriaks aoianerénhsera, tehonikiohkwakénnies ná:kon ne Tehonnikiohkwakénnies Kaianerénhsera, Tehonnikiohkwakénnies ná:kon ne Kanatowanenkéha Tehonnikiohkwakénnies aoianerénhsera, tánon iehonatatshén:nare raoná:wen ne ronte’serehtatkè:rons ná:kon ne Ronte’serehtatkè:rons Raotiianerénhsera.

172. Nova Scotia . ne nova scotia tehatiia’toréhtha aoianerénhsera rohsatatenhserá:wis ne ratenatanónhne ahahsennarò:roke né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion né:’e ne tekahonhtsiakháhsion ata’karitéhtshera Tekahshwá:ne ratihsennarónnion. ne aorì:wa ne ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a ostón:ha wa’thonwanahrhò:ten ne nova scotia. ne 1994, ne Kaianerénhsera Tekarihwaténion Kanèn:raien ne nova scotia tehonte’nikonhráhtka’we thí:ken ionteweienstáhkhwa aohiatonhsera’shón:’a akaién:take né:’e ne Mi’kmaq raotiwén:na ne sénha aontahoti’nikonhratihéntho né:’e ne tehatiia’toréhtha Kaianerehserà:ke tsi na’tehónteron onkwe’tashón:’a ne thí:ken kaná:ta. ne Kanèn:raren ó:ni tahonte’nikonhráhtka’we thí:ken ne tekahontsiakháhsion wa’tká:ta’ne ahatirá:ko tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e ne tehonnikiohkwakénnies ratihsennarónnion tánon enhsatí:ren ne sénha io’nikonhraién:tat kawennaráhstha ratihsennarónnion tsi ní:ioht ne ne Rontenonkwahtsherahsterístha sakotiia’takéhnhas tekahshwá:ne ratihsennarónnion, ne tewate’nikonhrahtká:wen thonón:we niaháhe né:’e ne ahonte’nikonhrará:ko thí:ken tsi nenkaié:ren né:’e ne kakoráhtshera. ne Rotinontí:io Kanèn:raien né:’e ne Donald Marshall Jr. Tekaia’toréhton ne 1989 ó:ni ken’niahatí:iere skátne kí:ken orì:wa, ahonwatihretsiá:ron sénha enhontéweienste né:’e ne orì:wa ne sha’té:ioht ahonwanatewennakará:tate ne ken’nikanenhrá:’a (ratiia’tarónnion Mi’kmaq) ne tehatiia’torehtha’okón:’a, aronhákien tsi tehonatate’nikónhrhare ne kà:ron nihonwanatewennakaratá:ti.

173. Prince Edward Island nà:kon ne Prince edward Kawè:note Tehatiia’toréhtha akaianerénhsera, ne ratenatanónhnha rohsennaién:ta’s né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne ratiri’wanóntha ne tsi nikahá:wi ne tsi nikahá:wi ne kahsenna’shón:’a ne rati’terón:ton né:’e ne tekahwentsiákhen iehatihsennarónnion nà:kon ne ata’karitéhtshera Kaia’takehnháhtshera Ratikáriaks Kaianerénhsera.

174. Newfoundland. ne newfoundland tehatiia’toréhtha Kaianerénshera rorihwá:wis ne ratenatanónhnha enhaniáhese é:so tsi nitewéhtha ratihsennarónnion ahatíhsa ne tehatiia’toréhtha ratihasennarónnion. né:’e tsi niká:ien ne ratenatanónhnha enwá:ton enhaniáhese ne ratihsennarónnion ne tehonnikiohkwakénnies nà:kon ne tsi na’tehonnikiohkwakénnies kaianerénhsera, 1991, tsi ronte’serehtatkè:rons aohiatónhsera kahiatónhsera nà:kon ne ohahowanén:ne aten’nikonhráhtshera Iote’serehtaká:te Kaianerénhsera, tánon ne ratihsennarónnion ne enhatihwistaié:na nà:kon ne Rontenonhkwatsheratsterístha Kaia’takehnháhtshera Tekahshwá:ne Kaianerénhsera, 1999. Ieskaiehston ne Kaianerénhseratakie teiohetston nà:kon thí:ken Kaianerénhsera rorihwá:wis ne ratenatanónhnha ahonwatika’én:ion ne rotihiatonhserá:ien karihwarò:ron ne ratiia’tarónnion ratihsennarónnion né:’e ne o’serón:ni raotikióhkwa, ne teiehtharáhkwa aohiatónhsere tánon thiká:te ó:ia tsi nikiawé:non wahanonhtónnionhwe tkaié:ri né:’e ne ratená:tanonhnhe.

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

57

2. tsi nihotiia’tawén:’en ne ó:ia KanataKè:ron

a) Kahentowanèn:Ke

175. Thiionkwehonwehsera:te tsi nikiohtón:ne í:iah tehonwatihsennakaratá:ti ne tehatiia’torehtha’okón:’a onhwentsiakwé:kon Kahentowanèn:ke. né:’e ne 1983 karihwahserón:ni ne Thiionkwehonwehserá:te tsi nikiohtón:ne Kaianerénhsera, ne Kahentowanen’kéha Kaianerénhsera Tekarihwaténion Kanén:raren wahatihiá:ton:

...ne ronwanatewennakaratá:ti ne Thiionkwehonwehserá:te ne tehatiia’torehtha’okón:’a Thiionkwehonwehserá:te tehatiia’torehtha’okón:’a teiotté:nion niiorihwá:’a ne nahé:’a ohserà:ke. ne thí:ken tsi nón:we ne Kahentowanèn:ke tsi nón:we Thiionkwehonwehserá:te kawennakaratá:ton ne skwah ken’ní:wa tsi ní:wa né:’e ne ratonakerénion, shé:kon í:iah teioren’há:’on né:’e ne Thiionkwehonwehserá:te ahákien né:’e ne tehatiia’toréhtha.

176. sénha nahé:’a tewaterihwarenià:tha tánon kaianerénhsera tekarihwaténion kawèn:raien karihwahseronniánion wathró:ris thí:ken tsi nikarì:wes rontenién’tha ahatikwatá:ko ne taon’té:ni Thiionkwehonwehserá:ti ronwatiwennakaratá:ti ne tehatiia’torehtha’okón:’a ne kahentowanèn:ke, tho neniohtonhákie ionhnhékie tsi nikarihò:ten ne akwé:kon ià:ia’k ostoronon’kéhshon tekaiahià:khon ne kaná:ta.

177. akwé:kon ostoronón:ke wahaterihwahténkia’te orihwakwé:kon kaianerénhserà:ke kahsatsténhsera orihwa’shón:’a ne shonaterihwate’wáhton kaianerénhsera tánon tsi nenkaié:ren, í:kare ne tsi niiotonhákie ne tehatiia’toréhtha tenkaia’toréhton. orihwakwé:kon tsi nikiótte, ne iohtenkia’tonhákie enhontenenhrón:ni ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne shá:ka ne kwah ostoronon’kéhshon: ne ratenatanónhnha kwah óksak ratihsennarákwas ne tehonnikiohkwakénnies ratihsennarónnion ne enhonwatiià:taren ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. Tsi ní:ioht tsi, ne ken’nikarihwá:’a né:’e ne ronwatiia’tarákwas tsi niiohtonhákie tekiattíhens teaiahià:khons ostoronon’kéhson ienká:ko ne tekiattíhen tsi nihón:ne ne tehatiia’toréhtha ronwatiwennakaratá:ti akwé:kon ne kaná:ta.

178. ne Kaianerénhsera Tekarihwaténion Kenkióhwaien ne áhsen ostoronón:ke – á:se énkie nonkwá:ti, wales, Queensland tánon È:neken nonkwá:ti Kahentowanèn:ke thotiniarotáhrhon ieiokè:tote tánon nahé:’a watkén:se né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera. ne kahiatonhseríson ne kí:ken kanenhraién:ton rotí:re tekahtharákwen ratirihwakweniénhstha ne í:iah tehonwatihwennakaratá:ti ne Thiionkwehonwehserá:te ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tánon wahonnón:ni kwah ken’ní:kon wahatitshenrón:ko tánon tewate’nikonhrahtká:we, tsi niká:ien wa’kenà:ton ehtà:ke.

179. Tsi ní:ioht ne Koráhne ne né:’e ne ronwatiwennakaratá:ti tehatiia’toréhtha wahonwatiièn:tere’ne ne Kahentowanèn:ke. Tsi ní:ioht ne Kaianerénhsera Tekarihwaténion Kanèn:raien ne È:neken nonkwá:ti Kahentowanèn:ke wahonnì:ron ne 2009 kahiatonhseríson, “ronwatiwennakaratá:ti orihwakwé:kon wanonhtónnion ne kaia’takwe:ní:io ononhtoniónhtshera iohsarí:ne tehaia’toréhtha ahonwatiia’tarà:ko. Tsi nihotirihò:ten ne Kanèn:raien, né:’e tsi raoná:wen ronwatiwennakaratá:ti thí:ken ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera tkáhas aó:wen tkarihwaieríhtshera tánon ne ronwanatewennakaratá:ti tehatiia’toréhtha skanèn:ra onkwehshón:’a ronwanatewennakaratá:ti né:’e ne ronakiohkowá:nen kaná:ta. né:’e tsi ne Kanèn:raien ó:ni wahonwati’nikonhraientáhten thí:ken ne tehatiia’toréhtha í:iah entá:on’k sha’té:ioht thakénhake ronwatiwennakaratá:ti né:’e ne kaná:ta onkwe’takwé:kon; thiká:te ia’tekaié:ri thí:ken akwé:kon thiionkwehonwehseraténion tánon tehonatawén:rie kanenhraién:ton né:’e ne kaná:ta ahonate’shennaién:ta’ne ahonwanatewennakará:tate ne tehatiia’torehtha’okón:’a. (karihwahnirá:ton ne orihwa’ón:we)

180. í:iah sha’teh:ioht te ne ostoronón:ke tóka ó:ni Koráhne, tenhonnikiahkwakén:ni teiotonhwentsióhon ne Kahentowanèn:ke. Ieió’kwen tenhonnikiohkwakén:ni ratihsennarónnion ne thí:ken kaná:ta sénha akaién:take tsi ní:ioht ne thí:ken ne Koráhne tóka ó:ni ne ostoronón:ke aio’nikonhraientáhteke. í:iah thé:nen tehotirihwatshénrion thí:ken Thiionkwehonwehserá:te ne Kahentowanèn:ke iehatihsennarónnion tahonnikiohkwakén:ni ne kà:ron tsi ní:wa tsi ní:ioht ne thí:ken né:’e ne ronwatihsothokon’kénha ne

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

58

Kiohro’shakanéha ronatatí’teron, tsi náhe ne tehonnikiohkwakénnies iehonatatshennarónnion aoianerénhsera í:iah teiakohsenáhrha thiionkwè:tate. Tsi ní:ioht tsi ne Iakonontí:io onhwéntsia Kaianerénhsera skarihwakwatákwen Kanèn:raien né:’e ne 2011 kahiatonhseríson ton’nikonhráhtka’we thí:ken Thiionkwehonwehserá:te tóka nón:wa í:iah thahonwanatewennakará:tate ne thí:ken ostoronón:ke tehonnikiohkwakénnies ratihsennarónnion né:’e tsi ne í:iah kwah tehonathiatonhseraweiénston tánon ahatihratonhseraientéhake, ata’karitéhtshera tánon tsi ní:ioht tsi tehontawén:rie, tánon ne orihwakwé:kon í:non thatinákere ne onkwehón:we kanatakè:ron tánon ne ken’nikarihwésha sha’oié:ra né:’e ne raononkwe’ta’shón:’a. ne Kanèn:raien tahonte’nikonhrahtka’we thí:ken onkwehshón:’a ahonwatiri’wanontonhse iahontatshén:naren tsi ní:ioht ne Thiionkwehonwehserá:te nó:nen ienhontatshén:naren tenhonnikiohkwakén:ni ne aiá:wens aontahónhtka’we sénha aorì:wa ne kí:ken ka’nikòn:ra. ne Kanèn:raien ó:ni waharihwatshén:ri thí:ken Thiionkwehonwehserá:te sénha á:ienhrek tsi ní:ioht ne í:iah tehonnonkwehón:we ahati’terón:take átste ne tehaia’toréhtha kahwentsiarakwennhhá:ton. Ietsioiéhston, Thiionkwehonwehserá:te sénha wentó:re iahonwatí:nonke né:’e tsi á:ienhrek sénha ahatíhsere ken’nihononhnhésha.

181. Tóka shi iehonwatihnón:kon iorihwinekén:’en ne na’teiotikióhkwake orihwa’shón:’a kén:ton thí:ken Thiionkwehonwehserá:te á:ienhrek sénha enhonwaia’tohtáhrho tóka ó:ni thiká:te í:iah thahonkià:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha kanenhráhere. ne sha’té:ioht, ne ókiake astoronón:ke onkwe’tà:ke tsi tehontstikahwhà:tha kió:to’kte tánon rotihrhá:re Thiionkwehonwehserá:te tehatiia’torehtha’okón:’a tóka nón:wa í:iah thaón:ton tahontstikáhwha né:’e ne tekaia’torehthà:ke ne tehatiia’toréhtha ahonwatiia’tará:ko. né:’e shá:ka kió:to’kte ne ionáktote ákta ne tekaia’torehthà:ke watehià:rons ne á:ienhrek thí:ken Thiionkwehonwehserá:te í:iah tha’ón:ton ahónkien né:’e ne tehatiia’toréhtha. Thiionkwehonwehserá:te ó:ni sénha á:ienhrek ahonwatiia’tohtáhrho né:’e aorihwà:ke ne ohén:ton tethonwatiia’toréhton, né:’e tsi, tsi ní:ioht ne Thiionkwehonwehserá:te onkweshón:’a ne Koráhne, í:iah khehatiieron’taié:ri isi nón:we ronwanatewenakaratá:ti né:’e ne shonaterihwate’wáhte tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon enhontehnhó:ton. sénha ísi nón:we ronnónha ó:ni sénha á:ienhrek kió:to’kte ne teiotonhontsióhon iahatiwennaié:ri ahónkien né:’e ne tehshakotiia’toréhtha.

182. ne Kahenta’kowáhne Kaianerénhsera Tekarihwakahrhaténion Kanèn:raien ó:ni ratiienteré:’on tekaiattihánion tsi niionkwarihó:ten orihwa’shón:’a thí:ken teniakorihwáthe’te Thiionkwehonwehserá:te í:iah khia’tekaié:ri thahonwanatewennakará:tate. ne sha’té:ioht ne Kaianerénhsera Tekarihwakahrhaténion Kanèn:raien ne È:neken nonkwá:ti wahatihiá:ton thí:ken Thiionkwehonwehserá:te tehatiia’torehtha’okón:’a wahonthró:ri wa’thonterirn’taká:ri né:’e wahonwanatehnekarónhkwen tahshakotiia’tó:rehthe onkwehshón:’a í:iah tehonwatiienté:ri, sha’té:ioht, ne Kaianerénhsera Tekarihwakahrhaténion Kanèn:raien ne á:se énkie wales wahón:nehre thí:ken wahón:nise Thiionkwehonwehserá:te wahatiri’wanón:ton a’é:ren ahonwatiia’tenhá:wihte tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera ne aorihwà:ke thí:ken ratítskote tehonwatiia’tó:rehte ne akó:ren ahotikaré:wahte tsi nón:we nihón:nete skátne raotiná:ta. né:’e ne tehatiia’toréhtha kanenhráhere ronwatiia’tarákwas tsi nikiótte ne tharihowanáhtha Mark Israel, waháttoke thí:ken karihwatshénrion á:se nà:kon nonkwá:ti wales thí:ken ókia’ke tehshakotiia’toréhtha wahatinenhrotá:ko ne wahonwatiià:ta ne Thiionkwehonwehserá:te tehatiia’torehtha’okón:’a ne raotirihwà:ke tsi nón:we ne tethatatéhnhes ó:ni Thiionkwehonwehserá:te nihaia’tò:ten.

183. Kahentowanèn:ke Kaianerénhsera Tekarihwaténion Kanenhraién:ton thotirihwakétskwen tohkára orihwa’shón:’a akakwatákwen Thiionkwehonwehserá:te í:iah khia’teká:ri tsi ronwanatewennakaratá:ti ne tehatiia’toréhtha kanenhráhere. ne sha’té:ioht, ken’niahatí:iere ne orì:wa ne í:iah khiatekaié:ri tsi tsi ní:iore ia’ká:ko ne ohén:ton enhonwarì:wenhte ronwarihwénhton (ronwatirihwénhton thí:ken Thiionkwehonwehserá:te í:iah skátne khia’teiókwen tsi nia’ká:ko ne % né:’e ne ratihnhó:ton ratinákere ne Kahentowanèn:ke ne Kaianerénhsera Tekarihwaténion Kanènhraien ne á:se énkie wales tahonterihwáhtka’we enthati’serón:nenhte ne tsi niiohserà:ke thí:ken tehati’niohskens enhonwatiia’tohtahrho ne tehatiia:’torehtha kaia’takehnháhtshera ne oié:ri niiohserà:ke ne akwé:kon teka’niohskén:’en né:’e tkaia’takwení:io oh ní:ioht tsi teka’niohskén:’en. Kí:ken tewate’nikonhrahtká:wen kaianerenseronniá:ton ne kaianerénhsera né:’e ne á:se énkie wales tehatiia’toréhtha Teskarihwaténion

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

59

aoianerénhsera 2010, tsi niká:ien a’é:ren wa’kahá:wihte ne khieiokontáhkwen oié:ri niiohserà:ke kaia’tohtáhrhon tánon sahatí:ren né:’e ne tewatohétston kénhare né:’e ne enhonwatiia’tenhá:wihte onkwehshón:’a né:’e aorihwà:ke ne shonaterihwate’wáhton tsi niiawén:’en. Kí:ken iehotirì:waien ó:ni ronatatshén:naren né:’e ne Iakonontí:io onhwéntsia Kaianerénhsera Teskarihwaténien Kanèn:raien. Ratirihwakweniénstha ne orì:wa ne Thiionkwehonwehserá:te ratinákere átste nonkwá:ti né:’e ne tehatiia’toréhtha kahnontsiarákwen, ne Iakonontí:io onhwéntsia Kaianerénhsera Teskarihwaténien Kanèn:raien tahonte’nikonhráhtka’we thí:ken kén:’en tsi kakoráhtshera tethóntkens ká:ien tehatiia’toréhtha kahontsiarkwáen né:’e ne tahontká:neren ne ahonwatiià:taren Thiionkwehonwehserá:te kanatakehrón:ton tsi nikarì:wes ne Kaianerénhsera Kanèn:raien ne á:se énkie wales wahatirihwá:ren ne ahonterá:ko né:’e ne ka’nikonhrowá:nen ne ahonterá:ko né:’e ne ka’nikonhrowá:nen tehonnikiohkwakénnies ratihsennarónnion. ó:nen tsi náhe, ne Iakonontí:io onhwéntsia Kaianerénhsera Teskarihwaténien Kanèn:raien wahatirihwá:ren teionenhrá:te ne tsi enwahtenkia’tonhákie watenienténhston tekaká:nere sénha ahotiianeráhsten Thiionkwehonwehserá:te í:iah khia’tekaié:ri tsi kió:to’kte tsi ronwanatewennakaratá:ti í:kare: enhatirihwahserón:ni tahontstikáhwha enkarihwahnirá:ton thí:ken Thiionkwehonwehserá:te enwá:ton thoienhón:ne tekaia’torehthà:ke nó:nen ienhonwatí:nonke, ahotinaktaién:take ákta ne tekaiatorehthà:ke ne onkwehshón:’a ónhka í:iah thahatikwé:ni tahontstikáhwha né:’e ne tekaia’torehthà:ke khia’tewenhniserà:ke né:’e ne tehonwatiia’tó:rehte ahatíhsa tkarihwaié:ri tsi ionteweienstahkwaniónkhwa aó:wen ratíhsere tahonterihwareniá’te ne iorihowá:nen ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera enthatiiniarotáhrhoke sénha ísi nón:we iewatahsón:tere ratirihwihsaks, tánon enhatikwata:ko ne anhotiio’ten kenkiohkwa enhatirihwahni:rate teskarihwaténien ioianere’ón:we tsi tenwatóhetste.

184. Tsi ní:ioht tsi ne Kaisnerénhsera Teskarihwaténion Kanèn:raien í:iah tehotiié:nen sénha takarihwateniónkwen ate’nikonhráhtshera aontkwatá:ko ronwanatewennakaratá:ti thí:ken ó:ni í:iah tehotiié:nen ne Korahnéha tekaia’torehtha’okón:’a. ne sha’té:ioht ne Kaianerénhsera Teskarihwaténion Kanèn:raien ne á:se énkie nonkwá:ti wales í:iah tehotiiená:’on ne ahóntste ne ratiia’tanó:ron kanenhráhere ionnià:ton kanenhrowá:nen (tóka ó:ni akwé:kon) ne raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne ronwatikenhrón:ni tóka ó:ni thiionkwehonwehseraténion kanén:ra né:’e ne thonwará:wi ienká:ko ne ioio’tákie wentoráhston kiatén:ro skátne raoná:wen tsi tkarihwahserón:ni tsi natekiátere ó:ia naho’ténshon. ne shá:ka, ne Kaisnerénhsera Teskarihwaténion Kanèn:raien ne È:neken nonkwá:ti ne Kahentowanèn:ke wahatitshén:ri thí:ken wahonwatiríhon ne tekaia’toréhton tehshakoia’toréhtha wahsakóhrha’ne ne ahonwatiia’tinión’te né:’e ne ón:kwe né:’e ne sha’teionkwe’tò:ten tóka ó:ni thiionkwehonwehseraténion kanén:ra né:’e ne thonwará:wi í:iah tetkarihwaié:ri né:’e tsi náhe enioio’tátshe skátne ne aoianerénhsera ne kenk nón:we thihonwatiia’tarákwen. ne Iakonontí:io onhwéntsia Kaianerénhsera Teskarihwatenien Kanèn:raien í:iah tehotiié:nen ne shá:ka iekarí:waien.

B) new Zealand

185. ne new Zealand Kaianerénhsera Kanèn:raien tahatiniarotáhrhoke ne ísi nón:we ronateweiénston né:’e ne tsi róntstha shonaterihwate’wáhton tehatiia’toréhtha tekaia’torehtha’okón:’a ne thí:ken kaná:ta ne 2001 tánon wahatitshén:ri thí:ken ne Maori onkwehshón:’a ne new Zealand, tsi ní:ioht ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ne Koráhne, í:iah kiatekaié:ri tehonwanatewennakaratá:ti ne tekaia’torehtha’okón:’a tánon ísi nón:we nihonwanatewennakaratá:ti tethontatéhnhes ne shonaterihwate’wáhton ioterihwahtenkiá:ton. ne new Zealand Kaianerénhsera Kanèn:raien wahatiién:tere’ne ronwanatewennakaratá:ti ne énska ne kaié:ri teiotonhontsióhon iokwenrá:ron né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera tánon tahónhtaka’we ne ratíhsere tsi nahò:ten kén:ton “tsi nahò:ten teiotonhontsióhon [né:’e ne ronwanatewennakará:ti tehatiia’toréhtha] ne thí:ken akwé:kon onkwehshón:’a ónhka rotihsenní:io ahónkien ne tehatiia’torehtha’okon:’, ratiia’tarónnion tsi niká:ien ken’nithotiión:sa tóka ó:ni thotí:ions, tóka ó:ni nithoné:non thiionkwehwehserá:te ken’nikanenhrá:sa, sha’té:ioht tsi ronate’shén:naien ahónkien (tahonterihwahkwísron ne ohtehra’ón:we)”. né:’e rotihiatonhseríson ne new Zealand Kaianerénhsera Kanèn:raien tahonte’nikonhráhtka’we kwah ken’niiotikióhkwake ne wate’nientenhstánion ahonwennónnien tehatiia’torehtha’okón:’a orihwakwé:kon sénha ahonwanatewennakará:tatshe í:kare: takatenienhá:ton ahotiianeráhsten ne ronwanatewennakaratá:ti ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion (tsi nikiawé:non ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion) ne ia’thonnéntsheste wahontenenhrarò:roke thí:ken iakohretsiá:rons

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

60

ken’nithotiión:sa tánon ken’nikanenhrá:sa iahontatshennarónnion tahonnikiohkwakén:ni iaontahsón:terake tehatiia’torehtha’kéha tekahontsiákhen tsiiotehwéntsiate ia’tewanontónnion ne ratiri’wanóntha ne ahonwanatewennakará:tatshe ne wahatihiatónnion né:’e ne tenkaténion ne ioterihwahténkion rati’terón:ton ionnià:ton né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion né:’e ne ioterihwahtenkià:ton tsi nón:we ne sewaterihwate’wáhton tenkaia’toréhton enión:ni ne tóka nón:wa ne ronwatikenhrón:ni tánon ieskaia’taié:ri tsi nahò:ten ratiianerenhseratíhsere ne ahonwatiia’tenhá:wihte tehatiia’torehtha’okón:’a ahonwatiríhon tehatiia’torehtha’okón:’a iaonsahotirihón:ti raotiia’takéhnhahts tsi ní:ioht ne ahonwatiia’tenhá:wihte ne orihwakwé:kon.

186. Tsi ní:ioht ne Koráhne ne tsi niiawé:’en né:’e ne kiontahsawáhkhwa né:’e ne onhwentsiakaión:’on kaianerenhsera’kéha aoianerénhsera ne sahonwatiia’tará:kon né:’e ne Maori onkwehshón:’a ne kí:ken aoianerénhsera ióhson iottó:kat kaia’tohtáhrhon. né:’e ne á:se Zealand Kaianerénhsera Kanèn:raien tekahtharákwen skátne Maori onkwehshón:’a é:so né:’e shá:ka tehoti’nikónhrhare thotirihwakétskwen ne raononkwe’ta’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanatakè:ron tsi teionkwahtharákwen tho í:kare kí:ken Ia’teioia’tíhston Tetkaka’énion tkarihwakétskwen. Tsi ní:ioht tsi ne Kanèn:raien wahonnì:ron “taionkhirihwakwisrón:hahse thí:ken ronakiohkowá:nen Maori thotirihwá:re kwah io’sátste thí:ken tehatiia’torehtha’okón:’a í:iah tehonwanatewennakaratá:ti ne Moari raononkwe’ta’shón:’a tánon kí:ken í:iah khiatekaié:ri tsi ronwanatewennakaratá:ti kió:wis né:’e ne orihwakwé:kon ronttó:kas ne kaia’tohtáhrhon né:’ e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera.”

187. ne Kanèn:raien wahatiién:tere’ne ne áhsen kaia’takwe’ní:io waterihwaken’seráhkwen né:’e ne í:iah khia’tekaié:ri tsi ronwatewennakaratá:ti ne Maori ne tehatiia’torehtha’okón:’a ratihsenanrónnion. Kiokierénhton tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne á:se Zealand rotirákwen tehonnikiohkwakénnies ratihsennarónnion, né:k tsi Maori í:non ká:ron tsi ní:ioht ne thí:ken onhwentsiakaionhró:non iahonwatihsennarónnion tehonnikiohkwakénnies. Tekeníhaton, ká:nik enthonwatí:nonke ne tekaia’torehthà:ke ne tehatiia’toréhtha enhonwatiia’tarakohá:ton, Maori sénha tsi ní:ioht ne thihatí:te raononkwe’ta’shón:’a a’é:ren ahonwatiia’tenhá:wihte tóka ó:ni ahonwatiia’tohtáhrho. ahsénhaton, ká:ni ronwatiia’tarákwen né:’e ne tehatiia’toréhtha kanenhráhere ronónha sénha á:ienhrek enhonwatinenhrotákwen né:’e ne Thanontsístaien tóka ó:ni né:’e ne thontatéhnhes. énska wateweiénston wa’karihwínekenhte thí:ken tohkára né:’e ne tehatira’wakéhnhas tánon tehatiia’torehtha’kó:wa wahonwanátken’se tahonnéhtahkwe thí:ken shakotirihwántha “rón:nehre ahonwatiia’tará:ko Maori tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e tsi Maori nihatiia’tò:ten nó:nen Maori rononkwè:taien tehshakóhnhes.” Tha’tehonttihánion ratihiá:tons ó:ni tahonterihwáhtka’we thí:ken Maori shonwatiia’tarákwen ne tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e tsi tekaia’torehthà:ke rotinonhsó:ton né:’e aonhá:’a é:so ratì:teron né:’e ne kanatowanèn:ke, tsi ní:ioht ne Maori tóha ratinákere ne kanatakén:iate iokwenhrá:ron tánon Maori sénha ronakiesénhse ahontoriahnerón:ko tsi ní:ioht ne thihatí:te onkwe’ta’shón:’a tánon ne ki’ná:’a né:’e ká:ron ahotiién:take ne ieiokontáhkwen tsi nón:we nihatiterón:ton tsi nihonathiá:ton iahonwatí:nonke iaontenniéhton.

188. ne Kanèn:raien wahontéweienste tékeni karihwakwaríhsion ne Maori í:iah khia’tekaié:ri tsi ronwanatewennakaratá:ti ne tehatiia’torehtha’okón:’a róntstha tsi nitewéhtha ratihsennarónnion thiká:te ne tehonnikiohkwakenniéhtha ratihsennarónnion ahonwatiia’tará:ko ahatikwé:ni tehatiia’torehtha’okón:’a tánon ahatirihwahnì:rate thí:ken ne tsi nihá:ti ne Maori ronwatiia’tarákwen ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne shá:ka tsi ní:ioht ne tsi nihá:ti né:’e ne tehatiia’toréhtha kahontsiarákwen’s tewatakà:ron ratinákerenion. ne aonhá:’a tkarihowá:nen ne kanèn:raien í:iah teioié:nen tetsiá:ron ne kí:ken skarihwakwatákwen. onwátste tsi nitewéhtha ratihsennarónnion thiká:te ne tehonnikiohkwakenniéhtha ratihsennarónnion kwah ísi nón:we iotahkón:ta tánon akanó:ronke tánon khé:ken sénha ahonhkwísron ahonte’nién:ten ahonwatihretsiá:ron sénha Maori iahontatshén:naren ne tahonnikiohkwakén:ni. ia’takaié:ri’ne tsi ní:ioht ne Maori ronwatiia’tarákwen ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tsi nihá:ti ratinákere né:’e ne tehatiia’toréhtha kahontsiarákwen né:’e shá:ka í:iah tehotirihwaié:nen tsi náhe ákte nentkarihwaié:ra’te né:’e ne aoianerénhsera ne enkarihwahní:rate ne ronwanatewennakaratá:ti tehatiia’toréhtha. ne Kanèn:raien wahonnì:ron thí:ken “ká:’nik thiká:te waterihwahtenkià:ton ne skanèn:ra

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

61

í:iah thé:nen teiorì:waien ne kaianerenhserà:ke oh nonkié:ren í:iahtha iawennihákie ne akwé:kon thihatí:te thiionkwehserá:te ken’nikanenhrá:sa’s tánon ó:ia thikanèn:rate. Ietsioiéhston, ne Kanèn:raien wahatitshén:ri thí:ken ioio’tákie watenrá:ton tsi ní:ioht ne enkarihwahnirá:ton ia’tekaié:ri ratiksa’okón:’a enhonwanaten’nikòn:raren tsi nikarì:wes tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera ia’thonwatiia’tó:rarake ne iotahkón:ta ne Maori tsionkwe’tátshon tánon thí:ken wahatikwatá:ko ratiksa’okón:’a enhonwanaten’nikòn:raren ohwísta akaién:take aioia’takéhnha aonsakarihwahserón:ni kí:ken teka’nikónhare.

C) ostoronòn:Ke

189. wisk niwáhsen ní:kon karistatákie né:’e ne ostoronon’kéhson skátshon aó:wen tekaia’torehthà:ke aoianerénhsera tánon tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwas tsi iohtenkia’tonhákie, tsi ní:ioht ó:ni ne kakorahtsherakwe’ní:io tekaia’torehthà:ke aoianerénhsera ió:ien ne aó:wen tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwas tsi iohtenkia’tonhákie. ne kí:ken kahiatonhseríson ne khok enkthá:rahkwe tékeni ostoronòn:ke karistatákie: othorè:ke né:’e tsi ne tsi ní:wa Thiionkwehonwehserá:te ratinakerénion tánon Kanón:no né:’e tsi né:’e ne ken’niiorihwá:sa teiothaháhkwen ken’niahatí:iere ne í:iah khiatekaié:ri tsi ronwanatewennakaratá:ti ne ken’nikanenhrá:sa’s né:’e ne raotiia’torehtha’okón:’a. né:’e ne Kakorahtsherakwe’niiò:ke tekaia’torehthà:ke tsi nithonátte, ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwas tánon Kaia’takenhnháhtshera kaianerénhsera wá:ton thí:ken kahsenna’shón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi nikawé:non ratihsennarónnion akarákwen ne tehonnikiohkwakénnies ronnatatshennarónnion ratihsennarónnion, ratihsennarónnion ne kwah tekén:’en tehonnikiohkwakénnies, tánon thiká:te ká:ien tsi nikiawé:non tsi nón:we teiotonhontsióhon. Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a ónhkaré:son wahatiié:na raoná:wen tsiietsienhaientáhkhwa tsi ratiia’tarónnion orihwà:ke nonkwá:ti ronwatiia’tohtáhrhon kakorahtsherakwe’ní:io Tehatiia’torehtha’okón:’a tsi niió:re 1924, nó:nen Kakorahtsherá:kon wahonthró:ri ronónha raononkwè:ta.

i) Othorè:ke

190. othorè:ke Thiionkwehonwehserá:te ratinakerénion kawennakaratá:ton aktónkie ià:ia’k iawén:re % ne thí:ken tekarihstákhen ísi nón:we nakwé:kon ratinakerénion, né:k tsi tsi ní:ioht ne é:so tsi ní:wa raianerenhserakwe’ní:io ne Koráhne ne Thiionkwehonwehserá:te ratinakerénion isi nón:we nihonwanatewennakaratá:ti tsi nón:we othorè:ke tsi iontehnhotónhkhwa ronakiohkowá:nen ne othore’kehkowáhne Thiionkwehonwehserá:te ratinakerénion ratì:teron né:’e ne tekanenhrá:te ne tóka tékeni tenwen’niáwe ken’nikanatá:sa’s (ratina’tónhkhwa tsi nikanèn:ra né:’e ne kehrhí:ton) átste nonkwá:ti ne othorè:ke kaia’takwení:io ratinakerénion ahsennénhshon Juneau, anchorage, tánon Fairbanks. Kí:ken kanatowanén:ke ó:ni tho nón:we rati’terón:ton ne ostoronòn:ke tekaia’torehtha’okón:’a. né:’e ki’ná:a ahsì:ron ne tsi ní:ioht tsi tánon tsi ní:ioht tsi ronnónhnhe né:’e ne kehrhí:ton tekiattíhen é:so ne thí:ken ne othorè:ke kanatowanèn:ke.

191. ne kwató:ken tsi nihatiièhrha né:’e ne tsi tekaristákhen ne enhonhténkia’te tehonwatiia’torehtánion ohén:ton ne 1971 tenhonwananetáhkwa’te tethontatéhnhes ne énska ne kí:ken kanataién:ton ne tenhonwatiia’tó:rehte, tánon ahonwatiia’tará:ko ne tehatiia’toréhtha ne rati’terón:ton ratinákere ákte ne wísk iawén:re tsi ní:iore ia’tekaníhare né:’e ne wísk iawén:re tsi ní:iore ia’tekaníhare né:’e ne tehshakotiia’toréhtha tsi nón:we. Tsi ní:ioht ne tsi náhe ne kwah tsi nikanèn:ra né:’e ne ostoronon’kéhshon Thiionkwehonwehserá:te raononkwe’ta’shón:’a kanatakén:iate iokwenhrá:ron, kí:ken tsi nikaié:ren ronwatiia’tarákwas iotká:te ia’ká:ko ne Thiionkwehonwehserá:te tenhonwanatká:neren akwé:kon ratihnará:ken tehatiia’toréhtha tsi niká:ien raotikióhkwa kwah tokén:’en tsi í:iah tehatirihwaienté:ri tsi tánon tsi ní:ioht tsi ratì:teron ne kanatakén:iate kanatakehrón:ton.

192. enhónttoke kí:ken tánon thiká:te iaontoráhskon thí:ken wata’keráhkhwa tsi nón:we Thiionkwehonwehserá:te tehonwatiia’toréhtha ohén:ton ne tehatiia’toréhtha né:k ratiia’tarónnion ne í:iah Thiionkwehonwehserá:te, ne othorè:ke È:neken Thonátte Tekaia’torehthà:ke ne alvarado v. ostoronòn:ke, ne tsi nihatiiéhrha ne ronwatiia’rákwas tehatiia’torehtha’okón:’a aktónkie ne ne wísk iawén:re tsi niió:re ia’tekaníhare né:’e ne tekaia’toréhthon í:iah kaianerénhserà:ke té:ken. Kwah ken’niiorihwá:’a ne

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

62

tekaia’torehthà:ke wa’karihwatshén:ri thí:ken kí:ken tsi nihatiiéhrha watera’ónhta ne thonwará:wi Iaià:khaton skarihwakwatákwen raoianerénhsera tahonwaia’tó:rehte né:’e ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen “né:’e ne kanenhrakè:ron ronwanatewennakaratá:ton ne sha’tékene thonhonnonkwe’tarò:roke né:’e ne kaná:ta. ne alvarado, ne tethatatéhnhes tahonwá:rahse ne shakotsterístha né:’e ne kaná:ta ne chignik, othore’kehkó:wa. wahonwaié:na ne chignik tánon wa’thonwaná:tahkwe aktónkie 463 tsi ní:iore ne anchorage ne tahonwaia’tó:rehte. ne ratinákere ne chignik sha’tekahá:wi 95% Thiionkwehonwehserá:te, khok 3.5% ne anchorage’s ratinákere Thiionkwehonwehserá:te. Ratíhsere né:’e ne kaianerénhsera kaia’takwe’ní:io ne ronwatiia’tarákwas ne tehatiia’torehtha’okón:’a ratiia’takwení:io shontakahá:wi ne tehatiia’toréhtha wahonwatiia’tará:ko aktónkie ne wísk iawén:re tsi niió:re né:’e ne ronatatón:ni né:’e ne tehonwaia’tò:rehte tánon ieiókwen í:iah ne tsionkwè:ta Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a wa’akokè:tohte ne alvarado’s tehatiia’toréhtha kanenhráhere, aronhákien ne ken’niwá:’a tehatiia’torehtha. alvarado wahonwarihwatshénria’se tsi thonihoié:ren, né:k tsi ia’thatóhetste wahsakonenhratákwen ne tsi niká:ien ratiia’tarónnion ne raó:wen tehatiia’toréhtha kanenhráhere né:’e ne sahari’wanón:ton ohén:ton ne othore’kowáhne È:neken Thonátte ne wathari’wakéhnha thí:ken ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwas tsi ioterihwahtenkia’tonhákie ohén:ton aonsahatirihwaríhsi shitonwatiia’tohtáhrhon ratì:teron ne chignik tánon thóha akwé:kon onkwehón:we kanatakè:ron tsi nón:we ne kahontsiarákwen, ne watera’ónhta raó:wen kaianerénhserà:ke aoianerénhsera né:’e ne kheia’táhnhe tehatiia’toréhtha. wahatitshén:ri thí:ken kí:ken kaianerénhsera ne ronwatiia’tarákwas tehatiia’torehtha’okón:’a í:iah kaianerénhserà:ke téken, ne othore’kehkó:wa È:neken Thonátte tekaia’torehthà:ke wahatiá:ton thí:ken akó:ren tenhsé:tahse raononkwe’ta’shón:’a ne kaná:ta (ne aorihwà:ke chignik) akté:shon ne thoné:non (anchorage) iorohowá:nen enkahétkenhte ne sha’tehatiianerenhserénhawe o’nikòn:ra sa’oié:ra ne aoten’nikòn:ra né:’e ne ská:ti nonkwá:ti tehatiia’toréhtha né:’e ne karihwatákie ronwanatewennakaratá:ti ne sha’tékene tekanenhrá:ronhwe né:’e ne kaná:ta. Thiká:te, ne kaná:ta entá:on’k enhonwanatewennakará:tatshe né:’e ne tehatiia’toréhtha kanenhráhere né:’e ne kaná:ta tsi nón:we ne sewaterihwate’wáhton waterihwaken’seráhkwen tho nikiawén:’en.

193. wa’thonwatirihwa’serákwahse ne othore’kowáhne È:neken Thonátte Tekaia’torehthà:ke ia’tekarihwaientá:on ne alvarado, ne tekaristákhen ratiianerenhserísa’s wahonterá:ko othore’kowáhne shonaterihwate’wáhton ratíhsere Kaianerénhsera sha’té:kon iawén:re. Kaianerénhsera 18 tewate’nikonhrahtká:was tohkara ne niioiá:nake aiohsnié:non aontehià:ron Thiionkwehonwehserá:te ronwanatewennakaratá:ti ne tehatiia’toretha’okón:’a ne othore’kowanèn:ke. Kiokierénhton, enwatehià:ron tsi ní:kon ne tekaia’toréhton tsi nón:we átste nonkwá:ti né:’e ne ostoronòn:ke kowá:nen kanatanèn:ke tánon teiotonhontsióhon thí:ken tehatiia’torehtha’okón:’a ienhonwatí:non:ke ne wísk niwáhsen tsi niió:re ia’tekaníhare tóka ne akwé:kon tekaia’toréhton tsi nón:we. Tekeníhaton, kió:wis ne tekaia’toréhton tehaia’toréhtha’kó:wa ne ratatewenní:io tahaia’tò:rehte aontahato’ktáhkwen tsi ní:kon ne tsi niió:re enthahtén:ti tehatiia’torehthà:ke rotinónhsote ne tsi niká:ien rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a ronwatiia’tarákwen. Tsi ní:ioht tsi, ne thonwará:wi thonwá:wi ne sha’tekarihò:ten kaianerénhsera iahonwatí:nonke ne tehatiia’torehtha’okón:’a ne akwé:kon wísk niwáhsen tsi niió:re ia’tekaníhare tóka shi ne kiokierénhton tehatiia’toréhtha rononkwè:taien “í:iah tha’taontóhetste ne sha’téke ronwanatewennakaratá:ti ne tekanenhrià:khon né:’e ne kaná:ta. ahsénhaton, ne tethatatéhnhes enthón:ion ne kaianerénhsera ahatoriá:neron, tsi natekiátere oié:ri nón:ta enthatáhsawen enha’né:ken, né:’e ne tekaia’toréhton ákte naonsahónkien né:’e ne thénhsehre tekaia’toréhton tsi nón:we né:’e ne ákte’ nón:we tsi nón:we kioterihwahtenkià:ton tsi ratinákere kahwéntsiaien thí:ken aktonkié:shon né:’e ne tsi nón:we tsi nón:we ne sewaterihwate’wáhton niiawén:’en. Kaieríhaton, tóka shi ne wísk niwáhsen tsi niió:re ieió:ken aoianerénhsera í:iah á:ienhre khiaká:ko né:’e ne tehatiia’toréhtha thí:ken ronwanatewennakaratá:ti né:’e ne sha’tékene tekanenhrià:khon ne kanenhrà:ke ne thonwará:wi tóka ó:ni ne tekaia’torehthà:ke enwá:ton enhatiri’wanón:ton ne takaténion né:’e ne tehatiia’toréhtha shakotiia’tarákwas tsi nón:we. enhsatéweienste kí:ken tekeníhaton kaianerénhsera enwá:ton anhonhténkia’te ne áhsen nika’nikòn:rake ne tekaia’toréhthon ioterihwahtenkià:ton enwá:ton tenkanatáhkwen né:’e ne kaná:ta thí:ken sénha ronwanatewennakaratá:ti, ne tekaia’torehthà:ke enkiakoia’tatihéntho rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a ne ìsi nón:we ne wísk niwáhsen

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

63

tsi niió:re ieió:ken tóka ó:ni ne tekaia’torehthà:ke enkarihwahserón:ni ne tekaia’toréhton né:’e ne kaná:ta tsi nón:we í:iah tha’tekaia’toréhton tsi nón:we iatekanákere né:k tsi tsi niká:ien sénha ronwanatewennakaratá:ti.

194. aronhákien tsi ne enhonterihwahténkia’te ne kaianerénhsera 18 iorihowá:nen tsi niió:re niáhahe wa’tkarihwaté:ni ahotiianeráhsten Thiionkwehonwehserá:te ronwanatewennakaratá:ti ne tehatiia’torehtha’okón:’a ne othore’kowáhne, kwah ken’nihá:ti thonthró:ris wahatiién:tere’ne iotatén:ron wentoránion. ne tewate’nientenhstáhkwen, kwahtó:ken kanatakén:iate kanatakè:ron í:iah tehonwatiià:taren né:’e tsi eh nón:we tehatì:teron ne wísk niwáhsen tsi niió:re ieió:ken. sénha ísi nón:we kaianerénhsera 18 taharihwá:reke ne ronwariwahkiehtén:ni ne tethontatéhnhes ahatiri’wanón:ton ne takaténion ne kioterihwahtenkià:ton tsi niió:re ne oié:ri nón:ta; tsi ní:ioht iotká:te isi nonhonkié:ra’te ne kí:ken kaianerénhsera.

(ii) New York

195. Kanón:no wátstha ne é:so tsi nikiawé:non ratihsennarónnion rstika’én:ions ahatíhsa aó:wen tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. ne kahsenna’shón:’a ne rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a ronwatiia’tarákwen ne ratíhsere wísk ratihsennarónnion: rontatshenninión:ton tehonnikiohkwakénnies, rotihiatonhserá:ien ne iakotoriéhstha tóka ó:ni ó:ia iakoienterétstha kiotká:we né:’e ne tekakháhsion ne ronte’serehtatkè:rons, ostoronòn:ke rotihwistaién:ta’s shatikáriaks ratihwistaié:nas ne kahwatsí:re kaia’takehnháhtshera ratihwistaié:nas ne í:iah teshotiió’te tekahswá:ne. ne ostoronòn:ke skarihwahríhsion kí:ken ratihsennarónnion khiateiohserà:ke tánon iorákwen akwé:kon kwáh óksak shonwatiia’tontákwen ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera. ne kaié:ri niwáhsen nikahwístake ne sewenhnísera ne ostoronòn:ke kakáriaks énska né:’e ne kwah é:so tehaia’toréhtha ronwatikarià:kse né:’e ne ostoronòn:ke. Kanonnohró:non enwá:ton ó:ni enhontahsnié:non ne tehatiia’toréhtha kaio’ténhsera, tánon enwatóhetste tehatiia’toréhtha kari’wanóntha ienwatenniéhton, tékeni ienká:ienhte kwah óksak ienhonténniehte ienhshonwanateri’waniéhten í:iah tha’tehsatirihwa’serákwas.

196. Kanón:no tóhkara niiokwén:rare tahatirihwa’será:ko atkonhronniáhtshera nikanenhrá:sa’s né:’e ne ostoronòn:ke tekaia’torehthà:ke aoianerénhsera. ne 1988, ne roiá:ner rarihwénhtha ne Kanón:no wahanenhrón:ni ne tehatiia’torehthakéha Kanèn:raien ne ken’nikanenhrá:sa’s, tsi niká:ien kanákere ne í:ken awenhnísera akanenhraién:take ahontéweienste kí:ken teka’nikónhrhare tánon ahonnón:ni tewate’nikonhrahtká:wen sénha ahotiianeráhsten ken’nikanenhrá:sa tsi tehonatawén:rie skátne ne tekaia’torehthà:ke aoianerénhsera. né:’e ne wish nikahiatonhserà:ke kahiatonhseríson tewaterihokwáhton ne 1991 ne Kanèn:raien ioathotirihwaién:ta’se thí:ken ken’nikanenhrá:sa’s kwah í:ken tsi í:iah khiekaié:ri tsi tehonwanatewennakaratá:ti ne ronakiohkowá:nen tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e ne tekaia’torehthà:ke aoianerénhsera. ne kanénhraien wahatirihwatshén:ri thí:ken akwé:kon ratihnarà:ken tehatiia’torehtha’okón:’a ne Kanón:no kiótkon eh niiawénhserons tánon ken’nikanenhrá:sa’s ronwa’niénthon ne teho’nioskén:’en kwah tóka né:’e tahontátken tehatiia’torehtha’okón:’a tsi nón:we sha’tethonátte í:iah tehonwanatewennakaratá:ti. ieskarihwaiéhston, ne Kanèn:raien rotihiatonhseríson wahatihiá:ton thí:ken wahatirihwatshén:ri kakaro’ktá:’on kanenhrotakwen watston í:iah thahonwatiia:taren ken’nikanhra:sa’s ne tehatia’torehtha kanenhráhere ne tenhonwatiia’torehthánion tsi nón:we ne tethatatéhnhes ó:ni raià:tare né:’e ne ken’nikanenhré:’a kanèn:ra.

197. Ken’niahatí:iere kí:ken kiotoktaníhon ne Kanèn:raien wahonnón:ni kwah ken’ní:kon ne tewate’nikonhrahtká:wen, í:kare wahatikó:wanahte tsi ní:kon ne tsi nitewéhtha ne tsi niká:ien rotihrhá:re tehatiia’torehtha’okón:’a ronwatiia’tarákwen né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi nitewéhtha ratihsennarónnion. ietsioiéhston, ne Kanèn:raien tahonte’nikonhráhtka’we thí:ken akarihwakwatákwen ahonwatiríhon tehatiia’torehtha’okón:’a iahonwatí:nonke né:’e ne tekaia’toréhton. Kí:ken tewate’nikonhrahtká:wen tsi niká:ien ronaterihwahtenkiá:ton, kén:ton thí:ken ankwehshón:’a enwá:ton enthonwatí:nonke né:’e ne sewenhnísera enhonte’nién:ten ne tohkára awenhnísera, tánon tóka shi í:iah khiahonwatí:nonke, né:k tsi ronatateweiennentá:’on, raoná:wen tehatiia’toréhtha kaio’ténhsera ia’tewanonhtónnion iekóhshon. ne

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

64

Kanèn:raien kahiatonhseríson ó:ni tahonte’nikonhráhtka’we karihwa’sátste tehatiia’torehtha’kéha shontkén:se kakaroktá:’on kanenhrotakwáhton ahatirihwahní:rate thí:ken rotihrhá:re ken’nikanenhrá:’a tehatiia’torehtha’okón:’a í:iah tetkaié:ri thahonwatiià:taren tánon thí:ken tehatiia’toréhtha kari’wanóntha ratihiá:ton tsi niionkwe’tò:ten ne aón:ton aontahonhtká’we sénha orihwa’shón:’a ne sénha ahontéweienste.

198. tsi ia’teiorihwáien ne ostoronòn:ke è:neken thonátte tekaia’torehthà:ke ia’tehotirihwaientá:se ne batson v. Kentucky ne ostoronòn:ke ió:ien kaianerénhsera iokiá:kshe né:’e tsi wátstha ne kakaroktá:’on kanenhrotákwas, enkaia’tohtahrhónhake tsi wátston thihatíhnate atkenhronniáhtshera tsi nikaié:ren ratíhsere raotirihwà:ke wahatonenhró:wanahte. Kí:ken iakohnhé:se tekanenhratakahróntha ne kanenhraién:ton ne onkwehshón:’a teká:neren ne kaianerénhsera ahonwaià:taren ne tethatatéhnhes shakotá:tis tánon tehatiri’wakéhnhas ne iehati’nikonhraié:ri raotirihwa’shón:’a tahatitakà:ronhste ne kanèn:ra ne kaia’tahnhé:’on ahonwatiià:taren kanenhrotakwáhton tkaia’takwe’ní:io tsi niionkwe’tò:ten tsi nikarì:wes ókia’ke ehtà:ke tekaia’torehtha’okón:’a iahonhsónteren karihwiiohstónhsera né:’e ne ratihsennarónnion.

199. Kanón:no ostoronòn:ke ióhshon tehonenhrá:te ne tekaianerenhserakháhsion nà:kon ne batson kaianerénhsera thí:ken ioke’tóhtha sénha taontakà:ron tsi ní:ioht ne ronákia’ke ne kaná:ta iothiatonhserinión:ton ne thí:ken karihwinekénhton. né:’e ne aó:wen 2008 ia’teiorihwaientá:se ne onkwehshón:’a v. luciano, ne Kanón:no wahónttoke thí:ken tekaia’torehthà:ke tóhsa ahonthón:tate ahsié:na tsi ní:ioht ne akó:ren kanenhrotákwen ne aorihwá:ke tsi niionkwehserò:ten, tsi nihatiia’tò:ten tóka ó:ni thiká:te ó:ia tsi nón:we níhsete thí:ken oh nahò:ten tsì:ton sha’tékene enkiesáhnhe tehonatate’nikónhrhare. ne énska nahé:’a raotirihwà:ke, onkwehshón:’a rotí:ien rontó:rats rotihiatonhserá:ien wahatirihwatshén:ri tahonwati’nikonhraié:rite wahonwanatshennonniá:ten. Kí:ken watkén:se, tánon ne í:iah thatekaia’toréhton tahonthró:ri né:’e tsi ne tethatatéhnhes shakotá:tis wa’kakaró’kten wahshakonenhrotákwen akwé:kon enhatikwé:ni tehatiia’torehtha’okón:’a rotí:ien ne rontó:rats rotihiatonhserá:ien.

200. ó:nen tsi náhe, ne kanón:no ostoronòn:ke enwá:ton aiontahsnié:non ne tehatiia’toréhtha kaio’ténhsera. ne ratihsennarónnion ne rontahsnié:nons wátston iaonsahatorì:waiehste ne wísk tsi nitewéhtha ratihsennarónnion thí:ken ken’nikanatá:sa’s róntstha ahatirò:roke raoná:wen tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. Judge dwyer ne Kanón:no rensselaer Ken’nikanatá:’a tekaia’torehthà:ke tho niió:re niahá:re iahaténniehte tka’serennenhtánion rati’terón:ton ronwanatehnekaronhkwén:nis tsionkwe’tátshon ahontahsnié:non raotihsenna’shón:’a né:’e ne kaia’takwe’ní:io tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion enhatihiatónnion ne kahiatónhsera tánon ienhsonténniehte. énska tenwen’niawe’òkhon ratì:teron wa’thatirihwa’será:ko ne kí:ken tahatirihwakétsko ne 1993, tánon tokára tenwen’niáwe né:’e ne shá:ka tehatirihwakétsko ne 1984. wahonwatiié:na rontahsnié:nons á:ienhrek aonhá:’a ahotiianeráhsten ahóntste iaonsahatirì:waiehste ne Kaia’takwe’ní:io tsi nitewéhtha ratihsennarónnion skátne kahsenna’shón:’a ne rati’terón:ton ónhka í:iah teiehsén:nare né:’e ne ó:ia ratihsennarónnion wátston.

(iii) Iewatenniéhton Tehatiia’toréhtha Ratihsennarónnion Kari’wanóntha ne tsi Nón:we Skátne

Iorihowá:nen Ken’nihonná:sa Ratinakerénion

201. ne 2006, káhsere ne 2005 ne ostoronòn:ke Kahontsiarákwen ierihwénhtha nancy Gertner, ne ostoronòn:ke Kahontsiarákwen tekaia’toréhtha ne Massachusettes tonsahatirihwaté:ni ao:wen tehatiia’toréhtha tsi nenkaié:ren tsi naho’tèn:shon ne ratíhsere kaieronniánion “ne tehatiia’toréhtha iehonwatihnón:kon tetká:ien tsi ní:ioht ne í:iah tha’tewaterihwarenià:ton thiká:te né:’e ne tekaia’torehthà:ke áhsen tsi iohwentsiatákie tekaia’khónnion ienhotì:reke ne tekaia’torehthà:ke iahonténniehte thiká:te iahonwatí:nonke ne thihaià:tate rèn:teron né:’e ne shá:ka tsi iehiatonhseratahkwáhtha. ó:ni ahonterá:ko ratihsennarónnion sénha iaonsahatisén:naiehste tánon

te

ka

ià:k

ho

n a

shé

nh

ato

n T

eh

aT

IIa’T

oR

éh

Th

a K

aIa

ne

Ré

nh

se

Ra

Tá

no

n

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Rá

hT

sh

eR

a: I

oTo

hé

Ts

Ton

Tá

no

n ó

n:w

a n

IKa

há

:wI

65

ahonte’nièn:ten ahónsehte ne ienká:ko né:’e ne sénha kan’nikarihwésha rontenonhsaníhas ratinakerénion ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion thotíha rati’terón:ton tsi nihonathiá:ton ienskarihwaiéhston tsi niió:re ià:ia’k niwenhnì:take.

202. tsi kiotahsá:ronte kí:ken tkarihwakétskwen ne ostoronòn:ke Kahontsiarákwen tekaia’toréhtha ne Kansas wa’tkaté:ni aó:wen tehatiia’toréhtha tsi nenkaié:ren ne 2007 iahatí:ren ne “ieskarihwaiéhston tenhatí:ren ne tsi niká:ien ne tehotirihwa’serákwen né:’e ne í:iah tha’tewarenià:ton iehonwatihnón:ken watenniéhton né:’e ne á:se ienhonwatí:nonke ne ónhkak né:’e ne sha’kahiatónhkwa tsi nón:we ratì:teron. Kí:ken tkarihwakétskwen í:iah ne khok té:ken ioia’táhrha í:iah tha’tewarenià:ton iehonwatihnón:kon ne ónhkak né:’e ne sha’kahiatónhkwa tsi nón:we ratì :teron né:’e tsi ó:ni í:iah tha’tehotirihwa’serákwen enkakowanáhton nr orihwa’shón:’a Massachusettes tkarihwakétskwen.

203. Karihwatákie, ne ronakia’tarò:ron kenkióhkwa ne nà:kon nonkwá:ti Michigan ratirihwénhtha, wahia’tará:ko ne roiá:ner rarihwéntha Gerald rosen tánon wa’thniié:na ne ierihwénhtha Victoria roberts, ionnonhtonniónkwas tekarihwaténion né:’e ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen aoianerénhsera né:’e ne ostoronòn:ke Kahontsiarákwen tekaia’torehthà:ke ne nà:kon nonkwá:ti Michigan aktónkie sha’tekaieronniánion ne thí:ken ne Massachusettes tánon Kansas, tekatokénhston è:neken.

KaieRíhaTon ne TehaTIIa’ToRéhTha KaIaneRénhseRa

Tánon KIoKIeRénhTon KaneKeRahTsheRaKÈ:Ron, ne nIIawénhseRe

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

67

A. tewatahsáhwha

204. né:’e ne KIoTahsawáhKwen TsI IeIó:Ken Thí:Ken ne TehaTIIa’ToRéhTha KaIaneRénhseRa

ne KanIaTaRí:Io, TsI ní:IohT ne TeKahonTsIaKhánIon TKaRIhwaIé:RI KaIaneRénhseRa sénha

oRIhwaKwé:Kon Tánon sha’TeKahIaTonhseRò:Ten TeIoIahIá:Kon ne na’TeIoTIKóhKwaKe

ne KoRahnéha Tánon TsI na’TehonnonhwenTsIáTeRe TsI ní:wa RaTIIa’TaKwe’ní:Io IoTKá:Te

í:Iah KhIahonwanaTKáhTho TóKa ó:nI RonwaTIKenhRón:nI ne ThIIonKwehonwehseRaTénIon

onKwe’Ta’shón:’a. Kí:Ken Kenh nón:we né:’e ne KahIaTonhseRíson TeKaKá:neRe ne TsI

ní:IohT ne RonwaTIhsenKaRaTá:TI ne KIoKIeRénhTon KaneKeRahTsheRaKÈ:Ron

onKwehshón:’a TaKaTenIonhá:Ton ne sénha ahoTIIaneRáhsTen ne KanIaTaRí:Io

TehaTIIa’ToRehTha’oKón:’a.

205. Kí:ken kaio’ténhsera í:iah thaón:ton akarihwaierí:ton í:iah kia’tekaié:ri aontahatí:iehste ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a tsi ní:ioht ne ne kenkiohkwakè:ron rotiio’ténion tsi onhwentsià:ke. né:’e aorí:wa thí:ken í:non niahà:ke wa’kathró:ri ne iokwèn:rare B, tsi nón:we wa’kenatahréhseron tánon wa’katkennisa’ánion skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a, kakoráhtshera raononkwe’ta’ahón:’a, tánon ratiia’tarónnion né:’e ne tehatiia’torehtha’okón:’a, tánon ne iokwèn:rare c, ne kahiá:ton iewathiatonhserinión:ton wa’kié:na ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron, í:iah kakoráhsthera, tánon kakoráhsthera aokióhkwa. né:’e kí:ken karó:ron ne tsi nahò:ten tehonatohetstánion tánon thotiiéhston, ne iokwèn:rare D, akwá:wen wa’kheháhrhahse ne tewakate’nikonhrahtká:wen.

B. tsi nahò:ten ia’teKarihwaientá:’on ne wa’Khenatahré:na’se tánon wa’KatKennísa

206. ne wa’kenatahrhéhseron tánon wa’katkennísa onterihwahtén:ti tsi nikarí:wes ne tekarihwá:neren tsi nikahá:wi né:’e ne Ia’teioiatíhston Tethatika’én:ions iorihowá:nen karì:waien tánon o’nikonhrashón:’a thí:ken onkerí:wawa’se é:so tsi onke’nikonhraién:ta’ne ne kaianerenhsera’kéha, tánon ó:ni ne tsi ní:ioht tsi né:’e ne tehatiia’toréhtha ahonwatiia’tará:ko tsi ioio’tákie tánon ne tsi nihonahkwísron ne ahatirò:roke ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne tsi niió:re ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron rati’terón:ton tsi kanenhstá:ton ieka’nikòn:raien. ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera wa’akhinatahré:nahse wa’kionkhirihwathé:ten skátne tsi ratirihwakweniénhstha tsi niiorihowá:nen tsi ní:ioht tsi tehatiká:nere ne tsi nihotirihò:tens raotiio’ténhsera tsi ratiia’takwení:io ne raotiná:ta tánon ne é:so orihwa’shón:’a tenhonterihóhetste ahatiié:na ne aontónhsheke ahonnitskó:ten ne tehatiia’torehtha’okón:’a. ne kakoráhthsera aonkwe’ta’shón:’a tánon ne ratiia’tarónnion né:’e ne Kanekeráhtshera rarihwéntha wahatiién:tere’ne tsi niiorihowá:nen ne kí:ken tetkata’én:’on tewahtká:was tewaterihwáhtká:was tánon tahonte’nikonhráhtka’we ne ronónha tsi nihotiia’tawén:’en ken’niahatí:iere ne tsi nahò:ten teka’nikónhrhare thí:ken ahatiió’tate ne tkaié:ri ahonkià:taren ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera aonkwè:ta ne tehatiia’torehtha’okón:’a ne Kaniatarí:io tánon wahonwatiháhrhahse ne kwah iaká:ien tsi wa’thonwatirihwáhsnie.

1. KioKierénhton KaneKerahtsheraKè:ron wahonKia’tarò:roKe

207. Tsi nikarì:wes rotiió’takie ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion, onkwate’sennaién:ta’ne akenatahréhse é:so ióhskats tánon na’teiorì:wake ioianere’ón:we kanata’shón:’a. kwah í:iah thahò:ten tekió:to’kte taionkia’tanón:na wa’kionkenonhwará:ton akwé:kon tsi kanatakè:ron tánon wakionkerénhsaron, nia’té:kon wa’onkwawíhon tánon wa’onkerihwakwénienhste. wa’kiakwatátken ronakiohkowá:nen ratihiatonhseraienté:ri ronaterihón:ton tánon onkwehshón:’a, ken’nithotiión:sa tánon thotí:ions, ónhka

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

68

tahónhtka’we tsi nahò:ten ronnonhtónnion tánon tsi ní:ioht tsi tehatiká:nere ratirihwakweniénhstha shonnaterihwate’wáhton tkariwaié:ri tánon tehatiia’toréhtha aoianerénhsera’shón:’a. ne ieiokontáhkwen tewateri’waniéhton wa’keweientéhta’ne ne akwé:kon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron wa’khenataré:nahse kwah ieió:ken kwah ieká:ien tánon kaianerenhserà:ke tekatenionhá:ton né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera teiotonhontsióhon tsi ní:ioht ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ahonkia’terónnion ne tehatiia’torehtha’okón:’a ne Kaniatarí:io, ne iekená:tons ne kí:ken karihonnién:ni thoká:konte ne kí:ken karihwarò:ron; tsi tetewathna’néten tetkaká:nere ne ahsennénhson tsi niiorihowá:nen.

208. é:so sha’tekarì:wake tontá:kerahkwe tsi nikarì:wes ne teká:neren ionkwakia’tarò:ron, tánon kerihwarò:roks tánon orihwa’shón:’a wa’thatihtharónnion ná:kon kí:ken aorihwa’shón:’a. ne ratihsennarónnion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tánon kakoráhtshera karihton’okón:’a wa’kiakwatátken tsi nikarì:wes kí:ken ioterihwahtenkiá:ton teká:neren ne karihwarákwen e ne kí:ken kahiatonhseríson.

(a) KioKierénhton KaneKeráhtshera onKwehshón:’a tsi tehatiKá:nere né:’e ne

tKarihwaié:ri Kaianerénhsera tenKaté:ni tsi rón:nehre ahotiió’ten ne Kaniatarí:io

tehatiia’torehtha’oKón:’a

209. Tsi nahò:ten ronnonhtónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwatihsennakaratá:ti wa’kiakwatátken, ne aonhá:’a iorihowá:nen kaianerenhserà:ke tekarihwá:neren né:’e ne ahonkià:teren ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha kaianerénhsera ne Kaniatarí:io í:iah te ka’nikonhrí:io tsi nihonkiéhrha ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera tsi niió:ren tsi nihonnónhnhes, tsi nahò:ten thonehtáhkwen tsi nithotirihò:ten, tánon kaianerénhsera tsi nikarì:wes tsi nikiaweén:’en kí:ken kwah ia’kén:ta’ne tsi wa’kiakwahtharónnion skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratinatakwe’ní:io, rotikhstenhokón:’a tánon thihatiià:tate tsi nikarì:wes ne tekarihwá:neren ronkia’tarò:roks. sha’té:ioht tsi wahonthró:ri ne tsi rón:nete thí:ken tsi ní:iore iorihowá:nen tánon iorihowá:nen tekaténion rotíhson né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera, ne orì:wa ne tehatiia’toréhtha ratiia’tarónnion í:iah tha’ta’ontté:ni ne aioiáneren’ne.

(i) Tsi nihotirihò:ten Tekarihwá:neren

210. Tsiorí:wa ne aonhá:’a kanenhrotákwen wathró:ri ne ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’takwe’ní:io tánon onkwehshón:’a ne aorihwà:ke tsi teka’nikónhrhare thí:ken kanákere tsi na’tehónteron Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi nihotirihò:ten tsi nahò:ten thonehtáhkwen kaianerénhsera’shón:’a tánon kanonhtonniónhtshera né:’e aorí:wa ne iorihwakaión:’on tsi tehatiká:nere ne teka’nikónhrhare akarihwahseronníhake tánon ne tsi nahò:ten thonehtáhkwen tánon kaianerénhsera’shón:’a thí:ken karihwahní:rats ne Korahnéha tkarihwaié:ri kaianerénhsera. ne raoti’nikón:ra né:’e ne iorihwakaión:’on Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi ní:ioht tsi ratika’én:ions tkarihwaié:ri ne aonsahatiié:na ka’nikonhrí:io, shatékena, tánon aonsaioiáneren’ne ne aorihwà:ke ne kwah tsi niká:ien sewaterihwate’wáhton tsi ní:ioht ne akahrawáhton tánon ahonwatihré:wahte Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratika’én:ions ne Korahnéha takriwaié:ri kaianerénhsera tsi ní:ioht ne watatewenní:io ne othé:nen iaiokén:ta’ne ne raoná:wen kwah ieká:ien kaianerénhsera tóka ó:ni tsi nahò:ten thonehtáhkwen tánon ahatika’én:ion tsi ní:ioht ne ó:ia thiiohwentsiá:te kaianerénhsera thí:ken thonwananonhtón:se í:iah tehonwatirihwá:wi.

211. Iohnhá:ten, ne shonaterihwate’wáhton eniohsennakará:tate kwah í:non kiohté:ronte iononhwákte tánon thonwananonhtón:se ne ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a. ne kaianerénhsera tehatiká:nere í:iah nék khok te ne ióntst’a tahonwatiren’kén:ni iorihwakaión’seron tehatiká:nere teka’nikónhrhare ahatirihwahserón:ni ratirákwas ia’tahonwatí:iehste né:’e ne kanenhrà:ke kanèn:ra né:k tsi ó:ni tsi ní:ioht ne ne tsi niká:ien ne kwah é:so niiorí:wake tsi nikiawé:’en

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

69

tewaterientawenriehá:ton ronwati’niénthon Kiokierénhton Kanekeráhtshera. ón:wa wenhniserá:te, Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a rontatka’én:ions tóka shi tsi ní:ioht ne ronateró:ron tóka ó:ni thonwatirá:wi né:’e ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera tsi ní:ioht ne tsi nikiawé:’en kwah tkarihwakwarihsiá:ton ratiia’tarónnion né:’e ne ahatirihwahserón:ni ne teka’nikónhrhare tsi nón:we ne ronónha raotinata’shón:’a. ahonwatiri’wanón:tonhse ahonkià:taren ne Koráhne takrihwaié:ri kaianerénhsera ratika’én:ions ne ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a thotiiéhston ne raoná:wen thonwanonhtón:se né:’e aorí:wa í:iah tekionateróhon kí:ken tsi nihononhnhò:ten í:iah teioneráhkwa tsi ní:ioht ne ronakiohkowá:nen tánon ratihiá:tons wahatiién:tere’ne wa’tkarihwá:ri’ne netkarihwaié:ri aoianerénhsera ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera. Tewaten’nienténhston, ne Rotinontí:io Raotikióhkwa ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a wahatika’én:on:

ne Korahnéha shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera í:iah tha’teiotohétston ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a ne Koráhne - Kiokierénhton Kanekeráhtshera, othoro’kehró:non tánon o’serón:ni Tehonatonkwe’taiéhston áhsen ronnonkwehón:we onkwehshón:’a tsi kanenhstá:ton tánon í:iah tsi kanenhstá:ton te kanáthen tánon ken’nihatí:’a ratinákere ne akwé:kon onhwentsia’kéhkha tánon kakorahtserakónhshon tsi nón:we ratiia’takwe’ní:io. ne kaia’takwe’ní:io aorí:wa ne kí:ken tekarihwahríhton í:iah tha’tehonatohétston ne kwah ieká:ien tekattíhen onhwéntsia tsi ratika’én:ions ne Thiionkwehonwehserá:te tánon í:iah Thiionkwehonwehserá:te te onkwehshón:’a ne aorihwà:ke ne sótsi kwah ieká:ien ne orihwa’shón:’a tsi ní:ioht ne iorihowá:nen tsi nahò:ten kahiá:ton ne tkarihwaié:ri tánon ne tsi niioihtonhákie ne ahatié:na tkarihwaié:ri.

212. Thí:ken wahonní:ron, tsi ní:ioht tsi kwah ken’nihonakióhkwa né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tsi niká:ien wa’kiakwatátken wahonthró:ri tsi tethonihotirihò:ten tánon rón:nehre ahotiió:ten nakaié:ra’te ne taonsakahthsrónnionke tkarihwaié:ri thí:ken ratirihwakweniénhstha tánon ia’tehatiiéhstha Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron iorihwakaión:’on tsi nahò:ten thonehtáhkwen tánon kaianerenhsera’shón:’a tsi niiorihò:ten ne enhsatakia’tahtén:kia’te skátne ne Koráhne tkarihwaié:ri kaianerénhsera. Tenkthá:ren kió:ken nahò:ten rón:nehre sénha enktó:kenhste ohnà:ken né:’e ne kahiatonhseríson.

213. ó:ia kiokierenhtáhkwen iorihwakaión:seron Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi nahò:ten thonehtáhkwen thí:ken iotká:te iohnhé:se ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne ahonkiá:taren ne tehatiia’torehtha’okón:’a ne shonaterihwate’wáhton tehonwatiia’toréhtha kioteróhon né:’e ne tsi nihotirihò:tens ronwatirihonnién:ni thí:ken ne ón:kwe í:iah thahákien ne tahshakoia’tó:rehte tsi nihatiiéhrha ne ó:ia tóka ó:ni ahatirihwakwaríhsi ne onkwehshón:’a tsi nihatiieránions. Thiká:te ne tahatiia’tó:rehte ne sewaterihwate’wáhton shoterihwate’wáhton né:’e ne tsionkwè:ta tánon ahontahonnónhton raónha tóka ó:ni akaónha tsi nahotiià:tawen ne rorihwakaió:’on Thiionkwehonwehserá:te tkariwaié:ri tsi niiohtonhákie tekaká:nere aonsakakwatákwen ne ahoterihwate’wáhton tánon ne ronwakenhren’serón:ni tsi nón:we ne ka’nikonhrí:io, skén:nen enhsontkwatá:ko tánon anhskarihwahseronníhake. né:’e tsi shonaterihwate’wáhton tehonwatiia’toréhtha teiotonhontsióhon ne tehatiia’toréhtha ahonnón:ni ahatitshén:ri ne thonihoié:ren tóka ó:ni í:iah eh teiakoié:ren tsi niká:ien iokwenonhákie teiohkwáhton ne onkwehshón:’a í:iah tehokwénion né:’e ne kio’nikonhrén:’en ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a wahonthró:ri ne thonihoti’nikonhrò:ten ne ahonkiá:taren ne ratahenion’tatkén:se ratirihwíhsaks, ratika’én:ions ne raoio’ténhsera né:’e ne rataheion’tatkén:se tehatia’toréhtha, tsi niká:ien í:iah tehonnón:ni ahatitshén:ri ne thonihoié:ren tánon tsi niká:ien thonte’nikonhrahtká:was tewatténies né:’e ne kaianerénhsera ahatíhnhe’se sha’té:ioht tsi ne shá:ka wa’tka’nioskén’ne tsi ní:ioht ne sénha tekiatahsón:tere skátne raoná:wen tsi nihotiianerenhserò:ten ka’nikonhraientáhtshera tánon ononhtonniónhtshera.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

70

(ii) Kaianerenhserakéha Akenhronniáhsthera

214. Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a iotká:te wahatihthá:rahkwe né:’e ne kaianerénhsera akenhronniáhtshera thí:ken tóka nón:wa ronónha tóka ó:ni raotihwá:tsire tehonatohétston ne tkarihwaié:ri kaianerenhserá:kon kionateróhon ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri tóka ó:ni kaksà:ta tehonwatíhsnie. í:iah tehotiianerahstén:ni né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera, sha’tékene skátne tsi nontaiohtonhákie kahnhé:’on tsi nihotiianerenhserò:ten ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera, ióhshon ne ka’nikonhráksen tsi ia’tehatiká:nere tánon ne tsi na’tekanekerahtsherátere í:iah tekaniahé:sen né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera. Tsi ní:ioht tsi tehatiká:nere, tsi ratí:ton ia’kaníhara’ne ahonkià:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha iohtenkia’tonhákie Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a orihwakwé:kon enhatika’én:ion ne shoterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera tsi ní:ioht tsi ioio’tákie í:iah tekioteróhon tsi ní:ioht ne aontahonateróhon. aiénhrek í:iah khehatiién:teres ne ronónha ne aonkià:taren.

215. Kwah ken’nikaká:rake onkwathón:te’ne wa’tka’niósken’ne ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon tsi nihotiia’tawén:’en skátne ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera ákte na’tehón:ne, tánon oh nahò:ten wahonthró:ri ia’tewatóhetste kaianerenhsera’kéha teka’nikónhrhare tsi ní:ioht tsi niká:ien tkarihwaié:ri tewarenià:ton, ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon Ronakiohkowá:nen ronwati’niénthon ne sewaterihwatewáhton tehontáterahse tsi nihotiié:ren, tsi ní:ioht ne ahotirákwen tahonwatiia’tó:rehte tsi nahò:ten ronwati’niénthon akarihwahseronníhake tho niiohshó’re né:k tsi í:iah tehonatshennón:ni tsi neniá:wen’ne tsi nahò:ten ia’tehotirihwaientá:se. Tsi niiorì:wa ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon wa’thatirihwathéte thí:ken í:iah nonwén:ton tehsakotiientehrhá:’on ronatén:ro tóka ó:ni kahwá:tsire raononkwè:ta ónhka, nó:nen ronwa’niénthon iá:ro ne tahonwaia’tórehte. Ronakiohkowá:nen kí:ken thonwatirá:wi thonehtáhkwen tsi í:iah thahatiié:na sha’tékena tahonwaia’tó:rehte, ne aorihón:ni kakonhronniáhtshera o’nikòn:ra ronttó:kas né:’e ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera, ratiià:tare thí:ken tehatiia’toréhtha raononkwè:ta. Tahatirihwakétsko tóka ken ne ratina’tónhkhwa Gladue karihwarò:ron tkarihwaierì:ton tsi kakwatákwen tóka ken ó:ni kwah í:iah tetkakwatákwen ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronatenkwe’taksá:ton. ó:ni ronathró:ri ne orihwí:io thí:ken tekahontsiakhahsiónkwen tsi tethatiia’toréhtha ratirihwénhtha iehonnéhtha í:non thatinakerénion Kiokierénhton Kanekerahtsheraténion raotiná:ta énska khok ne 60 tsi niió:re 90 nón:ta ienkaiénhte ne karí:wes rotihrharénion ohna’kénhkha, enhshonwatihnhò:ten wahonthró:ri kahiatonhserà:ke thí:ken eh niiá:wens tánon ronakiohkowá:nen í:iah tehotihwistáien tehontstikáhwha tsi nón:we sénha tkanataké:ron tsi nón:we ne ákte aonhá:’a È:neken Tekaia’torehthà:ke ne Tkarihwaié:ri tsi nón:we kió:ien.

216. wa’kerihwá:ronke ó:ni né:’e ne teiotonhontsióhon ne tekaia’toréhtha aonhnhá:tshera ne kaná:takon ahonwatihsnié:non ne tekaia’toréhtha tsi iohtenkionhákie, tánon ne í:iah teká:ien ne takawennaténion kaia’takehnháhtshera ronwaná:wi ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a í:iah tehonhrónkha Kiohrhén:sa, ienká:ko niiorihwá:sa’s í:iah thahoti’nikonhraién:ta’ne né:’e ne aterihwate’wáhtshera tkarihwaié:ri ioterihwahtenkia’tonhákie tánon, ia’tenká:ko enthonwá:rahse tóka ó:ni enhonwa’niéntho. sénha teio’nikonhrhá:raht kionkwathiatonhseraniehtén:ni ne aorihwà:ke í:iah teion’wé:sen tsi tehonwatiká:nere tahonwatí:ion Kiokierénhton Kanekeráhtshera ón:kwe ratihnhó:ten. Taska’én:ion, wa’onkhró:ri né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwarihwénhton ón:kwe sahonwáhtka’we né:’e ne Kenora tsi iontatehnhotónhkwa í:iah tha’tehohtárion tóka ó:ni í:iah tehotsherón:ni akohserà:ke nikahá:wi. Ionkhró:ri ó:ni né:’e ne orihwakwé:kon í:iah tha’tehonwatihnhó:ten tánon kió:to’kte karihwakweniénhtshera thonwaná:wi ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ratihnhó:ten né:’e ne rati’nikón:rare tánon ne kió:to’kte ne aontahonwatihswanéta tánon ia’tekaié:ri ronwa’nikón:rare kaia’takehnháhtshera ne tehati’nikónhrhare nó:nen enhshonwáhtka’we tsi rahnhó:ton enhshonwatirihwahserónnien iaonsahón:newe tsi tkaná:taien iotká:te thona’téntewe enhsonterihwátewahte.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

71

217. né:’e tsi akwá:wen tetkaka’én:ion í:iah kaianerenhserà:ke rotatshenará:ni ahontahónh karihwisá:kon, í:iah tetewakerihwá:re ne orihwí:io ne kí:ken tekari’wakehnháhsion kwah orihwí:io, í:iah tha’e’téwatste. ó:ni tóka si né:k ne anonhtonniónhsera, ionkwarihonnién:ni né:’e tsi ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a thí:ken anonhtonniónhtshera iakohró:ris raononhtonniónhtshera né:’e ne tkarihwaié:ri aioianerénhsera tánon thí:ken iorihwí:io tánon iorihowá:nen anonhtonniónhtshera.

218. ne:e tsi ní:ioht ne Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron onkwehshón:’a tsi nihá:ti wa’kiakwahtharónnion, kwahtokén:’en ronateronhienhtén:ti thí:ken ne wa’tewatóhetste né:’e ne í:io í:iah Teiótteron ohaha’kéhson tánon Kanatakehrón:ton aoianerénhsera, nahé:’a rotiianerenhseríson thí:ken ó:ia naho’tèn:shon entkarihwá:reke entá:on’k nikón:’a karihwénhton, a’é:ren enkahá:wihte í:iah orihwí:io te karihwénhton tánon enhshonwatinaktóthahse ohén:ton tsi niká:ien iehonatatshén:nare enhshonwatirónkwahse, ia’tenwatóhetste ne kaianerenserakéhkha ronwatikenhrón:ni né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon enwatehià:ron ne tsi nihá:ti ne ahonwarì:wenhte Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ronakiohkowá:nen tsi niká:ien í:iah tha ahonwarì:wenhte tsi ní:ioht ne Kiokierénhton ia’ká:ienhte tánon í:iah tehonnonkwe’táken shonaterihwate’wáhton. Ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a thonehtáhkwen kí:ken kaianerénhsera enthati’serón:nehte ahatihwistaié:na ne katerihwáksen tahatí:tahste, karíhton rati’nikón:rare, tánon ronwará:wi tánon enhshontkwatá:ko ahontéweienste – akwé:kon tkarihwaié:ri kionatenróhon kaia’takehnháhtshera thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtshera kantakehrón:ton kwah teiotsteríha teiotohhontsióhon.

219. Tkarihwaié:ri kanenhrotákwen ne othorè:ke Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanatakehrón:ton iotinatakè:tote tánon sénha ne ahsénnen nón:we tánon énkie nonkwá:ti Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanatakehrón:ton. ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a wa’kiakwatátken ne othorè:ke kanatakehrón:ton wahonthró:ri ne kaianerenhsera’kéhkha kió:to’kte iahón:newe ne ia’tekaié:ri kaianerenhserà:ke kaia’takehnháhtshera aontahatíhne ronwati’niénthon, kioto:ktaníhon thí:ken í:iah khok ne té:ken ia’tahotirihwaien:ta’se raotiianerénhsera kaianerenhserà:ke né:’e tsi ó:ni ia’tenkiá:iehste ákte enhón:nehte ahonkià:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera. È:neken tewathró:ri, ne í:non thatinakerénion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera teiotonhontsióhon raotiio’ténhsera ahonwati’nikonhrahserón:ni tánon tehatiia’torehtha’okón:’a tahatí:ten tsi kanatakehrón:ton kwah ken’na’teká:ron – aktónkie kia’teká:konte 60 ne 90 niwenhniserà:ke ne énska tóka ó:ni tékeni niwenhniserà:kehaton – tánon ken’nikarihwésha ronakiesénhse ne raoná:wen kaianerenhsera’kéha ronwatihthará:ni. Kí:ken tsi na’awénhseron entkarihwakétsko kanenhratákwen wahatiri’wanón:we’ne ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwa’niénthon ahakweniónhake aontahaié:rite aontahatatéhnhe raonhá:’a tóka ó:ni akaónha.

220. ne kió:to’kte ne iekaié:ri tekentstén:rote ká:ien ahonwatinónhsani tekaia’torehthà:ke tsi ioterihwahtenkia’tonhákie tkarihwakétskwas ó:ia kanenhratákwas thí:ken ionniá:ton ne ahonterihwahténkia’te ne tkarihwaié:ri né:’e ne othorè:ke. Tekarihwathé:ton thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon ne kwató:ken iokwenhrá:ron iehonnéhtha tekaia’torehthà:ke tahatirihwa’será:ko ronwati’niénthon ne teskatáhston tekaia’torehthà:ke ionáktote ken’nikarihwésha ronwatinonhsaníhen ne tsi teiontsihkwa’ekstáhkhwa tóka ó:ni iononhsarihwentá:’on raotiná:ta kanónhsote. Kí:ken kaianerenhseratákie í:iah tetewatká:was ia’tekaié:ri aionaktaién:ta’ne ne kari’wahséhton ahonwanátken’se aionaktó:take, tánon ahatíhsa tsi nón:we nihón:nes thí:ken kió:to’kte ne ioianereón:we tsi ronatoriá:neron karihwakweniénhtshera, tánon ka’nikonhríson ieiokontáhkwen teiotonhontsióhon né:’e ne tekaia’toréhtha ne kaianerénhsera. Io’nikonhraién:tat thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron. onkwehshón:’a í:iah thotehotirihò:ten ahonkiá:taren né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera, tánon né:’e aonhá:’a ne tehatiia’torehtha’kéha nó:nen raoná:wen tsi tehontawén:rie skátne ne aoianerénhsera tsik nahò:tenk aka’nikonhriióhake karihwakweniénhtshera, tóka ó:ni sha’tékena.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

72

221. Tsi náhe tóka shi 1999, ne È:neken Kiótte Tekaia’torehthà:ke ne Koráhne tekiothna’néten rotiienteré:’on ne teiotsteríha ne teiotonhontsióhon ken’niahatí:iere ne teka’nikónhrhare ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera thonwaná:wis ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a. ne R. v. Gladue, ontóhetste shonhsé:ta’s ne niiawé:ta kahiatonhseríson tánon ronteweiénstha né:’e ne onkwehón:we tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a, ne tekaia’torehthà:ke wahonní:ron:

Kí:ken wa’akwatshenrión:ko tekonhsénthos ne ahonwatiién:tere’ne tsi niiorihowá:nen tánon tsi nioiókste né:’e ne tekani’kónhrhare tánon ne takarihwa’serákwen ne aonsakarihwakwatákwen. Ieiaohetstákwen tsi ní:kon tánon tekiorihókies tsi nahò:ten sha’tékena enwathroríhake ne teka’nikónhrhare né:’e ne Korahró:non shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera. ne teiotenonhianihton ísi nón:we tsi ne Thiionkwehonwehseraténion onkweshón:’a skátne tetsia:ron ne Korahró:non iontatehnhotonhkwa rati’teron:ton tánon ne ahonaterihwatewáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera wathrò:ris ne io’nikonhráksa tánon kiorihwá:re tehontawén:rie teka’nikónhrhare.

222. Kwah nahé:’a, ne È:neken Thonátte Tekaia’toréhtha ronate’shennaién:tahkwe aonsahatika’én:ion ne tsi ní:ioht tsi wa’thotíhkwa’te sénha iosnó:re ia’teiorihwaientá:’on ne Gladue tánon ne aiá:wens ne taonttenión:ko né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera thí:ken aothrória’te kaianerenhserakéha orihwa’shón:’a tehotihkwá:ton Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a. Kí:ken watkén:se í:iah teka’nikonhrí:io:

Kí:ken rati’nikón:rare ka’nikonhrí:io í:iah árok kheioiakén:’en orihwí:io, kahiatonhkwarò:ron wathrò:ri thí:ken ne ísi nón:we ronwatihsennakaratá:ti tánon ronwatiia’tohtáhrho ne Thiionkwehonwehseraténion onkwehshón:’a né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera sénha khok onhetkén’ne. né:’e ne kwah óksak onterihóhetste ne Bill c-41 ne 1996 – tsi niió:re ne 2001, Thiionkwehonwehtsheraténion wahontaweia’tánion ne wahonwatiié:na ontehià:ron ne áhsen% tsi nikarì:wes í:iah Thiionkwehonwehtsheraténion wahontaweie’tánion ehtà:ke niaháhe ne tewáhsen-tékeni%. ne 2001 tsi niió:re 2006, akwé:kon tsio’serón:nenhte ne tsi iontatehnhotónhkwa wahontaweia’tánion ne kióhton%. Tsi nikarì:wes thí:ken sha’tekahá:wi tsi nikarì:wes. Thiionkwehonwehserá:te wahontaweia’tánion ne tahonwatiié:na ontehià:ron ne kaié:ri%... Tsi ní:ioht tsi ia’ká:ko, ne ísi nón:we ronwatihsennakaratá:ton Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera ó:nen sénha ióhsen. Tsi nón:we tsi Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a ratì:teron tékeni iawén:re% ne akwé:kon kakorahtsherowá:nen ratihnhotónnion ne 1999 nó:nen Gladue ia’thotirihwaién:ta’se wahatirí:waien ne tsiá:ta iawén:re% ne kakorahsterowá:nen wahontaweia’tánion ne 2005… Tsi ní:ioht ne Professor Rudin rari’wanóntha: “Tóka shi Thiionkwehonwehserá:te ísi nón:we ronwatihsennakaratá:ti teka’nikonhrhá:rahkwe ne 1999 ka’niká:ien owén:na enwá:ton tenhsera’né:ken tsi niiohtonhákie ón:wa wenhniserá:te?”

223. aronhákien kí:ken thotiniarén:’en ohnà:ken kio’sén:’en wa’katerihwahténkia’te kwah ken’ní:kon ne ioianere’ón:we wa’kiakwahtharónnion skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratinatakwe’ní:io tánon kaná:ta raononkwe’ta’shón:’a tehatiká:nere thonatahsawánion Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron wahatirihwahní:rate ahatiia’takwe’niiohákie ne tekonttihánion orihwa’shón:’a né:’e ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera né:’e raoná:wen karihwakweniénhston kanata’shón:’a Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratinatakwe’ní:io ne na’teiotikióhkwake kanata’shón:’a sahonnehià:rake shontakahá:wi nó:nen ne tekahontsiákhen ronwatihwistá:wi ne skarihwahserón:ni tkariwaié:ri ratíhsere. Tsi ní:ioht tsi wake’nikonhraién:ta’s kí:ken ratíhsere wahonwatiríhon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ahatikwatá:ko ne tsi niionkwarihò:ten nika’nikonhrò:ten ne tkarihwaié:ri tenwatóhetste tsi kenkióhkwaien ne tkarihwaié:ri kanenhraién:ton thí:ken tontáhsawen tahónkiehste Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kaianerénhsera tsi ní:ioht ne ahonterihwahténkia’te tkarihwaié:ri. ne aonhá:’a ne o’nehsarónhkwa Kaniataráhere

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

73

Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron, onkwathón:te’ne akari’wanontonníhake ahatiia’tá:rake ne rotikstenhokón:’a né:’e tsi ronwatirihwénhton ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron shonterihwate’wáhtha shontontáhsawen karihwakwatákwen iateiotohétston ne shoterihwahserón:ni tkarihwaié:ri ratíhsere. Kí:ken tsi nihatiiéhrha iorihowá:nen tsi rotiiená:’on né:’e ne kenhnón:we niwatákie tekaia’toréhtha tánon iewatahsón:tere, skátne rotikstenhokón:’a ronatahsnié:non tehatiká:nere ne ahonwatí:ia’kse ne ohwísta tsi ratíhsere wahón:nehrek sótsi iorihowá:nen aontó:kten. Kionke’nikonhrá:wi thí:ken rotikstenhokón:’a thonterihwahtká:was ó:ni wáhontste né:’e ne attipwapaskat Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron. Kí:ken ne énhtshere tsi nénhsiere thí:ken ensaia’takéhnha ahontorià:neron eh nonkwá:ti ne ia’takaiéhston ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kaianerénhsera tánon tsi nihotirihò:tens né:’e ne tkariwaié:ri kaianerénhsera.

224. Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a kióto’kte tsi nahò:ten ronaterièn:tare tánon rottó:kas né:’e ne tkarihwaié:ri kaianrénhsera orihwakwé:kon, tánon ne tehatiia’toréhtha kaianerénhsera, io’nikonhraién:tat tehontá:ti thí:ken kwah ken’nihá:ti Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon oh nà:ken wahón:nehte nahonkià:taren tsi niiohtonhákie tsi nahò:ten í:iah thé:nen tehonaterièn:tare. Ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a í:iah tehonattó:ken thí:ken ne shá:ka tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion róntstha ahonwatiia’tará:ko tehatiia’torehtha’okón:’a ne tetsiá:ron tehonwatiia’toréhtha tánon rataheion’tatkén:se rari’wanóntha. Tho nón:we, kwah ken’nihá:ti ratinatakwe’ní:io wahatiién:tere’ne tsi nahò:ten teiotonhontsióhon tehatiká:nere tánon iaionhnhékie ronateweiénston tsi nenkaié:ren ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanatakè:ron ratirihwakweniénhstha, ne tsi nihotiio’tenhserò:ten ne tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera tánon ne tsi niiohtonhákie tsi niká:ien tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tánon tehatiia’toréhtha ratitskó:ton wahatíhsa tsi ní:ioht ne raotiianerénhsera ne tsionkwe’tátshon thonwatirá:wi ne tehonterien’tawenrié:’on tánon ne kaianerénhsera ne ronwanátkonte.

225. shontakahá:wi 2010, ne Kakoráhtshera né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa ia’tewatóhetste ne thatiia’torehthà:ke kaia’takehnháhtshera tahontén:rohwe skátne ne ratikowá:nens ratitsiénhaiens ne teká:neren #3 ahotiió’ten “Kaná:ta Tehatiia’toréhtha ahonwatihroriánion ahonkia’tarohrókhon”. ne wísk iawén:re teká:neren # áhsen Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratí:teron né:’e ne Kenora tehatiia’torehthà:ke kahwentsiarákwen. ne wahonkia’tarohrókhon wa’thontká:neren ne aontahónhka’we tahonré:ni tánon ahonwatirihónnion tsi ní:ioht ne tehatiia’toréhtha iohtenkionhákie. ne Ratikowá:nen Ratitsiénhaiens ne teká:neren #3 wahonthró:ri tsi ehnihoti’nikonhró:ten iaontahsón:terake ahotiió’te kí:ken orihwa’shón:’a ahonkia’tarò:roke tánon ahotiió’ten skátne ne Kakoráhtshera né:’e ne Tehari’wakehnhskó:wa tahontáteni orihwa’shón:’a tánon ahatíhsa tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne aonthroriá:ton ne í:iah khia’teká:ieri tsi ronwanatatshennará:ni ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

226. ne sha’té:ioht kioteróhon tsi na’tehónteron ne Kakoráhthshera né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera tánon ne kenkióhkwa ne Kaniatarí:io onkwehón:we rotíhshon ne 2009 tánon 2010. skátne wahonwatihón:karon áhsen Tehatiia’toréhtha orihwa’shón:’a Ronakia’tarò:ron né:’e ne anishnabek Kiokierénhton Kanekeráhtshera raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, oh ní:ioht ne sénha ahotiianeráhsten, takaianewakhónhake tánon tahontateniáhese, tsi na’tehóntshera tánon ne Kakoráhthshera né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera, tánon oh ní:ioht tsi sénha ahonkwe`taién:ta`ne raotinaktà:ke tahatí:ta’ne ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón’:a né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera orihwakwé:kon. Kí:ken tehatiia’toréhtha Ronkia’tarò:roks á:ienhrek aioién:take é:so tsi ronteweiénstha ahotiianeráhsten, tánon ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera thonateróhon wahonthró:ri tsi rón:nehre ne taonttenión:ko tánon iaontahsón:terake skátne ne tehatiia’toréhtha Ronkia’tarò:roks.

227. wahonthró:ri ó:ni kwah ken’nihonakióhkwa ne onkwehshón:’a thí:ken kakoráhtshera aonkwe’ta’shón:’a, tekaia’torehthà:ke kaia’takehnháhtshera ronwatiio’ténhse tánon karihtonokón:’a skátne rotiió’te ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ahonateweiénston né:’e tsi niiawenhákie tánon orihwa’shón:’a thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tehatiká:nere khia’tewenhniserà:ke. Ieskaiéhston tsi

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

74

niionkwarihò:tens iehonwanahronká:ton ronwatirihonnién:ni, iahonwati’nikón:ron thí:ken akwé:kon tekaia’torehthà:ke kaia’takehnhá:tshera ronwatiio’ténhse ratiia’tarónnion ne thonakaié:ren Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a raotinaktà:ke tahatí:ta’he né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ahontéweienste ahotiió’ten raotiio’ténhsera ne kwah aónha ioianere’ón:we aontonhsheke. wahonnonhtónnionhwe sénha ahoti’nikonhraién:ta’ne ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a sénha akwé:kon ahotiianeráhsten.

228. sénha ia’tekaia’toréhthon, ahonwatirihónnien ne aorí:wa ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera orihwakwé:kon, tánon ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera ni’ né:’e, teiotonhontsióhon enthatika’én:ion ne rontatenónhkwe ken’nithotiión:sa né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io í:iah árok tehotiierí:ton ne tewáhsen kaié:ri tánon thó:ha áhsen niwáhsen tkarò:ron kaié:ri iawén:re tóka ó:ni sénha ken’nithotión:’a. Tekatokénhston, kwak né:k ne sha’té:kon iawén:re tkarò:ron ne Kaniatariio’okón:’a kaié:ri iawén:re tóka ó:ni ken’nithotiión:sa, tánon khok aktónkie áhsen niwáhsen tékeni tkarò:ron ne Kaniatariio’okón:’a ne tewáhsen kaié:ri na’tehonohseriiá:kon tóka ó:ni sénha ken’nithotiión:’a. ne ahsennénhshon tsi nithotí:ion né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratinákere ne Kaniatarí:io ne 27.9 ohserà:ke tsi nón:we tsi ní:ioht ne ahsennénhshon tsi nithotí:ions né:’e ne tekahontsiakhánion ne akwé:kon ne 38.7 ohserà:ke.

(iv) Enhontakia’tahténkia’te Kakoráhtshera

229. Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’takwe’ní:io ratiwennotákies tánon thotirihwá:re wahonthró:ri ne ronhská:neks ahatiié:na sénha aontahonnónhton ne kaná:ta tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a né:’e ne tsiorí:wa ne rotiiená:’on kaianerénhsera ne enhontakia’tahténkia’te kakoráhtshera tánon ne ká:ron, ahonkià:taren ahatíhsa ohnakaié:ren né:’e ne tehatiia’toréhtha enkonsennakará:tate orí:wa. wa’kionkwateró:seron ne kaná:ta-aó:wen skakwatákwen tkarihwaié:ri thonatáhsawen ne ohén:ton shiiohserá:te, Kiokierénhton Kanekeráhtshera wahónttoke ne wahotiianeráhsten ne raotiná:ta tho nithoné:non ne kakwatakwenhákie né:’e ne tsi niionkwarihò:ten tkarihwaié:ri niwanonhtonnion’tsherò:ten ne tkairhwaié:ri. Tsi ní:ioht tsi, kí:ken ronteweiénstha í:iah khiesewatahsón:tere né:’e tsi wahatiié:na ne ohwísta, tánon ó:nen tsi teiotonhontsióhon ká:’k naontá:we ne ohwísta tánon ahatikweniónhsheke ne iaontahsón:tereke Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’takwe’ní:io í:iah tewentoráhston thí:ken tontahón:kerahkwe sahatikwatá:ko tkarihwaié:ri tsi nahò:ten ronteweiénstha é:so ahotiia’takéhnha ne raotinatakwé:kon. ne kwah raotiia’takehnháhtshera í:kare tsi ronhtenkiá:tha ne tkarihwaié:ri né:’e ne tsi niionkwarihò:ten iorihwí:io tsi ní:ioht, sénha ahoti’nikonhraién:ta’ne ne tkarihwaié:ri né:’e ne kanatakwe’niió:ke, sénha kaná:ta ahonkia’tarónnion tsi ronhtenkiá:tha ne tkarihwaié:ri tánon iakáhewe, ahonate’sennaién:ta’ne ahonwatirihónnien onkwehshón:’a tsi ní:ioht tsi ioió’tens ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon raotiio’ténhsera ahonkià:taren né:’e ne tehatiia’torehtha’okón:’a nó:nen ienhonwatí:non:ke.

(v) Karíhton

230. ne aorihwà:ke ne kaná:ta karíhton kaia’takehnháhtshera ontà:kerahkwe sha’thatihtharónnion tsi nikarì:wes ne teká:neren iohtnkionhákie. Ia’okén:ta’ne tha thí:ken í:iah khia’tekaié:ri karíhton kaia’takehnháhtshera, tánon teká:neren iothwistatáhkwen, ia’tekaiéhston ne tkanikonhrénhton tsi tehatiká:nere né:’e ne aterihwate’wáhtshera tkarihwaié:ri aoianerénhsera. Ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera é:so wa’thontate’nokonhrhá:ren tsi ní:ioht tsi kió:to’kte tánon kió:to’kte karíhton kaia’takehnháhtshera tánon ne kió:to’kte ne ia’takaié:ri’ne ahonwatirihónnien. ókia’ke Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’takwe’ní:io wahonthró:ri wa’thonterien’taká:ri tsi ní:ioht tehatiká:nere ne kió:to’kte ne iahatí:reke ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera aoianerénhsera.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

75

(B) on:wa niKahá:wi ronteweiénstha ne ratihsennaró:roKs tánon

ahonwatihnhóntera’ne orihwa’shón:’a ne KioKierénhton KaneKeráhtshera

onKwehshón:’a tsi Kanenstá:ton í:iah Khia’teKaié:ri

231. ne ronakiohkowá:nen ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera Rotiiá:nehshon tánon Ratitsiénhaiens wa’kiakwahtharónnion tsi nikarì:wes ne tekarihwá:neren tsi niiohtonhákie tehonatate’nikónhrhon ne ahonteweièn:ton ne akari’wahséhton ne ratitsiénhaiens raononkwe’ta’shón:’a ratihsennarónnion. ne ratiia’takwe’ní:io rotirihwaié:nen tehontate’nikónhrhare kionateróhon rotirí:waien aontahatíhnhe ne kari’wahséhton né:’e ne raononkwe’ta’shón:’a ronakiohkowá:nen tho nonkwá:ti tahatirí:warahkwe tsi teiotonhontsióhon ahonwatiri’wanón:tonhse ne raononkwe’ta’shón:’a. ísi sénha nón:we ronakiohkowá:nen Rotiianéhshon tahonterihwahkwísron thí:ken akarihonnienníhake tsi nihonkiéhrha ne tehshakotiia’toréhtha aoianerénhsera entá:on’k enhsakotihró:ri oh nahò:ten ronwatíiats. ó:ni wahón:nehre í:iah sha’tékenate iahonwatí:reke raononkwe’ta’shón:’a tsi nahò:ten rón:nehre tsi ní:ioht ne kwahtokén:’en onhwentsiakaienhnéha tsi niiotonhákie.

232. Ratitsiénhaiens ó:ni wahonthró:ri tsi wathonna ni’tonnià:ton tsi nonkwá:ti tahatirí:warahkwe ne Thiionkwehonwehserá:te Raotirihwa’shón:’a tánon othorè:ke Kakwatakohá:ton Koráhne (aanDc) (ohén:ton kénhe onkwehón:we tánon othorè:ke Raotiriohwashón:’a Koráhne (Inac)) ne aorihwà:ke ne wahsathró:ri ne raononkwe’ta’shón:’a ratihsennarónnion. énska shontakenhá:wi, Inac iakohroriánions Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron kakoráhtshera ohnà:ken ahón:nehte ne ahonthró:ri thikawenní:io ka’niká:ien iekáha ne onkwehón:we Rontatshennáhrha aoianerénhsera. nahé:’a, aanDc á:ienhrek wa’thatité:ni tsi nón:we nihón:nete wahatirá:ko khé:kenk ahonwén:non ne ia’tahotirihwaién:ta’se ahatirihwínekenhte tsi ietsienhaientáhkhwa ratihsennarónnion né:’e ne ra’nikòn:rare tsi ní:ioht tsi tehaia’toréhtha ne tsionkwe’tátshon Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

76

233. ókia’ke Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron shakotinenhrí:nes wahonthró:ri thí:ken ne ratihsennarónnion ronnéhsaks ne tekaia’torehthà:ke kaia’takehnháhtshera raotirihton’shón:’a í:iah thaontahónhtka’we ne karihwa’shón:’a ronnéhsaks. ne tsi ientsienhaientáhkhwa raononkwe’ta’shón:’a ratihsennarónnion thí:ken tsi niioren’há:’on ratiri’wanóntha ne Tekaia’tiorehthà:ke Kaia’takehnháhtshera í:kare ne áhsen na’shón:’a né:’e akwé:kon raononkwe’ta’shón:’a ne thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron, aronhákien tóka ratinákere tóka o:n ií:iah tehatí:teron ne tsi kanenhstá:ton. Tsi niioren’há:’on í:iah thaonthró:ri tsi nón:we ne tsi nón:we nihatí:teron nen tsionkwe’tátshon. ne ókia’ke orihwa’shón:’a ne Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnhà:tshera Tsi ionónhsote rotiri’wanón:ton ne ahonwatihró:ri né:’e ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron “Tehonnikiohkwakenniéhtha” tóka ó:ni “tehonnikiohkwakénnies” ratihsennarónnion. wa’onkhró:ri thí:ken tehonnikiohkwakenniéhtha ratihsennarónnion ó:ni í:iah té:kare tsi nihonathiá:ton tsi nón:we nihatinákere ne Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron raononkwe’ta’shón:’a. Tho nón:we, í:iah teká:ien ratihsennarónnion ahatihá:wake ne Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron thí:ken í:kare ne orihwa’shón:’a kari’wanóntha ne Tekaia’toréhtha Kaia’takehnháhtshera Tsi ionónhsote né:’e aorihwà:ke ne tehsakotiia’toréhtha ratihsennarónnion. Kwató:ken í:iah teionkwatokénhse né:’e ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ahotiién:take ne “Rati’terón:ton ratihsennarónnion thí:ken akahiá:tonke ne kahsenna’shón:’a tánon tsi nihonathiá:ton tsi ratì:teron ne Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron raononkwe’ta’shón:’a ratì:teron tsi kanenhstá:ton.”

234. Tsi nén:we ne rati’terón:ton ratihsennarónnion aontakaié:ri’ne né:’e aorihwà:ke ne Kaniatarí:io tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tóka nón:wa í:iah thaontakaié:ri’ne Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron wahonnì:ron thí:ken entá:on’k enthónhtka’we tsi ní:ioht tsi rotináktote tánon tsi ní:ioht tsi rotí:ien ahatirò:roke ne eh ní:ioht ne ratihsennarónnion. Teniotonhwéntsion ahotihwistaién:ta’ne aiotó:ktahse ne ahatirò:roke tánon ahatihá:wake tkarihwaié:ri, iekaié:ri tánon ón:wa watákie raotihiatonhsera’shón:’a enká:rake tsi nihonathiá:ton tsi nón:we nihati’terón:ton ne akwé:kon raononkwe’ta’shón:’a. ókia’ke Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron wa’kiakwatátken wahonní:ron thikawenní:io thonahatí:iere kí:ken tóka shi ahotiió’ten.

235. Ronakiohkowá:nen thihatí:te Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron Ratiia’takwe’ní:io tánon shatiia’tátshon wahonnì:ron thí:ken ne ahonkià:taren ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehshakotiia’torehtha’okón:’a ahontahsnié:non né:’e aonhá:’a ahonnonhtonnión:ko ne tsi ní:ioht tsi tehontawén:rie tánon tsi ní:ioht tsi rotihwistaién:ta’s tsi teka’nikónhrhare ó:nen ié:io ne raotiná:ta. wahonthró:ri tsi ratika’én:ions thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron raotinékeri wakié:sen tsi nón:we nihón:nete ne ahonné:sake ne thoti’nikonhratihénthon tánon iehatiia’taié:ri ne raononkwe’ta’shón:’a tánon sha’té:ioht ahonwatiniáhese skátne ahatihá:wake Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tehsakotiia’toréhtha ratihsennarónnion. Tsi ní:ioht tsi ronnonhtónnion thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron aontahatihswanéta ne ó:ia ahatirá:ko tsi nón:we enhonkià:taren ne tekarihwaienawá:kon skátne Kaniatarí:io ahonwatirihónnien Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron raotinékeri ahatíhsa tánon ahatihá:wake ratihsennarónnion thonihoti’nikonhrò:ten Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne arihón:ni né:’e ne tehshakotiia’toréhtha ratihsennarónnion. Tho néntewe ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tehshakotiia’toréhtha ratihsennarónnion tewaterihwahtká:wen thí:ken ne tekahontsiakhánion tehshakotiia’toréhtha Ronkia’tarohrókstha enwá:ton ahonwatihsennarakohá:ton ne teiotonhontsióhon taonrenià:ton ne karihwanontónhskon. wahonnonhtónnionhwe tóka nón:wa tsi ní:ioht tsi tehatiká:nere aontakaié:ri’rie ne ken’niahatí:iere ne ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton né:’e ne tehshakotiia’toréhtha ratihsennarónnion. Ieskarihwaiéhston wa’kié:na ne rorihwí:io tewaterihwahtká:wen thí:ken ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ón:kwe ahoió’ten ne akwé:kon tekaia’torehtha’néha kahwentsiarákwen ohserón:ni ahotiió’ten Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ahatiié:na ne orihwa’shón:’a teiotonhontsióhon ne aorihwà:ke né:’e ne tehshakotiia’toréhtha ratihsennarónnion.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

77

236. wa’okén:ta’ne tsi ní:ioht tsi iohtenkia’tonhákie ahatiié:na kahsenna’shón:’a tánon tsi nihonathiá:ton tsi nón:we nihati’terón:ton ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a tsi kanenhstá:ton entá:on’k eniokén:take tánon ne sha’té:ioht tsi í:we tehatiia’torehtha’kéha kahwentsiarákwen tsi nón:we Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratinakerénion tsi nón:we nihatí:teron. Tsi ní:ioht ne tewaterihwahtká:wen né:’e ne raià:tare né:’e ne teká:nere tsi ronahtenkia’tonhákie ieió:ken tekarihwahthe’táhkhwa né:’e kí:ken karihwakweniénhston aontónhtka’we tsi nihonakióhkwa ronwati’niénthon ahonterihwahténkia’te tsi kahiá:ton ne ià:ia’k (8) né:’e ne tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera.

(C) tehshaKotiia’toréhtha Kari’wanóntha entewà:Kerahwe teKa’niKónhnhare tánon

tehonatate’niKónhrhare né:’e Kaió’tats KioKierénhton KaneKerahtsheraKè:ron

tehatirihwa’seráKwas

237. Ronakiohkowá:nen ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron Rotiianéhson Ratitsiénhaiens tánon ókia’ke tahatirihwakétsko orihwa’shón:’a ia’tekaká:nere ne tsi nahò:ten kahiá:ton né:’e ne tehshakotiia’toréhtha kari’wanóntha kahiatónhsera. Kiokierénhton tsi kahiá:ton ne aiesaia’tohtáhrho ne í:iah tha’tekarihwa’serákwen ne kahiatonhserà:ke tewahtkwá:was tóka shi í:iah khiaonsahsaténniehte ne kahiatónhsera, í:iah tesaterihwaken’tsherá:ien tsi ní:iore ne wísk nón:ta shahsié:na tóka ó:ni khiesaterién:tare wahsanó:wenhte ne orihwa’shón:’a ne kahiatónhsera wahsaterihwá:tewahte. Tóka eniesarì:wenhte kí:ken tsi saterihwate’wáhton eniesahiatónhseron wísk teiohsénhseronte nikahawístake eniesakarotáhsien tóka ó:ni eniesahnhò:ten ià:ia’k niwenhnì:take tóka ó:ni tetsià:ron. Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron rontkáhthos tetsiá:ron kaia’tohrtáhrhon ne í:iah tha’tekarihwa’serákwen tánon tsi nikahá:wi iesanaktotá:ni tahserihwa’será:ko í:iah khia’tekaia’toréhton tánon sénha iorihowá:nen enkiesanónhton’se tehatiia’toréhtha raotiio’ténhsera eniesahterónhkwen tánon eniesatehtshianíhten. Iotká:te rón:ton enhsenenhríhsake ahonkià:taren ne tehatiia’toréhtha kaianerénhsera ne ahonwatetshiahníhton ne ahonwatikarotáhsen tóka ó:ni anhonwatihnhó:ton. í:iah tethonaton’nékon tánon ka’sátste tsi wa’kiako’nikonhrakén:ni ne tóhsa ahonkià:taren. sénha ísi nón:we í:iah teionkwatokénhse ne raotirihwà:ke tsi nón:we ne tsionkwè:ta ahonwahiatonhserá:wi tóka ó:ni ahonwahnhó:ton tóka ó:ni ahonwakarotáhsien shoterihwate’wáhton tsi í:iah tha’tehorihwa’serákwen ne tehsakotiia’toréhtha kari’wanóntha.

238. ne tekeníhaton tsi kahiá:ton né:’e ne tehshakotiia’toréhtha kari’wanóntha né:’e ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a kwah ken’ní:kon ákte né:’e ne nonkwáti tahatirí:warahkwe karihwanóntha tehatiká:nere korahró:non. Tsi nikarì:wes ratiién:tares tsi Korahró:non aonkwe’ta’shón:’a akénhake iehatiia’taié:ri teiotonhontsióhon ahonkià:taren tsi tehshakotiia’toréhtha. Ronakiohkowá:nen ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron thonnehtáhkhwa tánon ratiná:ie ne aorihwà:ke tsi Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron raononkwe’tahshón:’a. Tsi niió:re ia’ká:ko ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a tehotirihwa’serákwen né:’e ne tehshakotiia’toréhtha kari’wanóntha tehatirihwa’serákwas í:iah tóka ó:ni tahatirihwa’será:ko í:iah ne Korahró:non kari’wanóntha. Kí:ken Korahró:non orihwà:ke kwah óksak enhonwatiia’tohtáhrho ne ahonwatihsén:naren ne tehshakotiia’toréhtha ratihsennarónnion. Iotká:te tahatirihwíneken’ne thí:ken tóka shi ó:ia nahò:ten kari’wanóntha akari’wanón:ton tóka ne tehatirihwa’serákwas Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron nahatiia’tò:ten tóka ó:ni aonkwè:ta tahatirihwa’será:ko hen, tho nón:we tóhsa ahonwatiia’tohtáhrho ahonkià:taren tehshakotiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera.

239. ahsénhaton, ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratira’takwení:io wahonnì:ron thí:ken Rotiianéhshon tánon ratitsiénhaiens teiotonhontsióhon ahonwatiià:taren ne tsi nihotiio’tenhserò:ten thí:ken niká:ien í:iah entá:on’k thahonkià:taren ne tehshakotiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera. wahonnì:ron ne ronwatiia’tarákwen ronnón:kwe í:iah tehotinaktotá:’on tánon í:iah thaontónhsheke tho ahonnè:sheke tsi ratinákere tánon ne shá:ka aontahón:ion ne shá:ka í:iah thahonkià:taren ronwatira’tarákwen ronnón:kwe tsi nikaná:tes ne Koráhne.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

78

240. Kaeríhaton iotká:te wakathón:te thí:ken owén:na tkarihón:nis tsi ken’ ní:kon tekà:ronhwe. Kari’wanóntha ne ahsarónhkhake ne Kiohrhén:sa tóka ó:ni o’serón:ni thó:ne ó:nen enwá:ton enhsakià:taren tehsakotiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera wentó:re né:’e tsi ronakiohkowá:nen né:’e khok ronhrónkha ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron raotiwén:na. Ronakiohkowá:nen wa’kiakwahtharónnion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a wahonnì:ron tóka wéhsaks ne Kaniatarí:io ne ahonkià:taren ne tehshakotiia’torehtha’okón:’a teiotonhontsióhon aiakonaktóthahse ronnonkwehón:we né:k ronhrónkha ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehonwenéha ne ahonténhnha’ne tehshakotiia’torehtha’okón:’a tahatiwennaté:ni kaia’takehnháhtshera teiotonhontsióhon. sénha ísi nón:we, kió:to’kte ne takawennaténion ne tehshakotiia’toréhtha kari’wanóntha tánon ne kiatenrókie tsi nenkaié:ren wahonwatinenhrotákwen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne iahatíhsa tahatirihwa’será:ko ne tehshakotiia’toréhtha raotihiatónhsera.

241. oh na’kénhkha ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratiia’tarónnion ne sewaterihwahseronnihákies wahonthró:r í:iah tehoti’nikonhraién:ta’s tsi ní:ioht tsi ronwatiia’tarákwas ne tehsakotiia’toréhtha tánon oh nihonkiéhrha ne tehatiia’torehtha’okón:’a tsi niká:ien takarihón:n í:iah tha’tehotirihwa’serákwen ne tehshakotiia’toréhtha kari’wanóntha. wahónttoke tsi wathonani’tónnion tánon í:iah tehoti’nikonhraientá:’on iotká:te entewaterihwakétsko nó:nen ne ón:kwe tahonwén:nonke tehshakotiia’toréhtha ronwatiia’tarákwas né:k tsi í:iah thahonwaia’tará:ko ne tahshakotiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera tánon í:iah ónhka thahonwatihró:ri tóka ó:ni aontahontewénnate ne teiakoia’torehthà:ke kaia’takehnháhtshera tsi ratihiatónhkwa. á:enhrek tahati’nikòn:ren’ne tánon wahshakotihró:ri ne ronákia’ke onkwehshón:’a, tsi niká:ien né:’e takarihón:ni ronakiohkowá:nen wahatirihwáia’ke tahatirihwa’será:ko ne tehshakotiia’toréhtha kari’wanóntha.

(D) ioió’tens teKà:ronhwe tehshaKotiia’toréhtha enhonKia’tarónnion

242. Ieskaiéston tsi niká:ien ronkwana’tónnion ne tekahróho kanákere ne ókia’ke kwahtokén:’en tekahróhos ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a sénha ne othorè:ke È:neken nonkwá:ti Kaniatarí:io entá:on’k tenhontóhetste ohén:ton enhonkià:taren tehshakotiia’toréhtha ahonwatiia’takaré:ni tsi thatinákere ne tsi kanenhstá:ton tsi niió:re kwah ken’ nihatiweiennó:ton. Tenhsatstikáhwha ne kanáthen iotká:te ne kari’wanóntha tóhkara nika’serehtò:ten ensaia’takaré:ni sewakié:ren tóhkara nón:ta iénhsewe. í:iah khekaié:ri ne onkwehshón:’a tehotihwístaien ne tekaténhsne tsi tehontstikáhwha tsi nikarì:wes. ne tehshakotiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera tsi thatihiatónhhkwa ne Kenora tekaia’torehtha’néha kahontsiarákwen enkwatá:ko, tsi ionténak tánon tsi tenhontskà:nhon ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehshakotiia’toréhtha, tsi ní:ioht tsi wake’nikonhraién:ta’s. Kí:ken kaia’takehnháhtshera í:iah ne shá:ka tethonwaná:wis ókia’ke ákte nón:we tehshakotiia’torehthákhwa kahontsiarákwen. Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratinenhrí:nes wahonnì:ron tsi ní:ioht tsi ronónhton teiotonhontsióhon tsi nikaní:ron shakotiia’tarákwas tsi iohtonkia’tonhákie tóka ó:ni tehshakotiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera entá:on’k enkakariá:kon ohén:ton tsi niió:re tenhontstikáhwha né:’e tsi í:iah tehotihwístaien tánon í:iah káneka teií:ien ne ahonwatihwístaien.

243. Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a wahonnì:ron tsi ionnonwétstha tánon tsi ronwatinón:tens í:iah thakakwé:ni. Iahonthró:ri tsi ionnonhwétstha kanonhsáksen tánon tsi ní:kon thonwatihwistá:wis ne tahontskà:nhon í:iah ne kakhwí:io ahón:neke. Tehonnatate’nikónhrhare ó:ni kió:to’kte ne tahatiwennaté:ni kaia’takenhnháhtshera ahotiia’takéhnha ne onkwehshón:’a tenhontstikáhwha ne kanáthen ne ronhrónkha ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron raotiwén:na. né:k tsi tehsakotiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen tsi niiohtonhákie tánon tehskakoia’toréhtha kaia’takehnháhtshera teiotonhontsióhon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a entá:on’k enhonhtén:ti tohkára nón:ta tsi nón:we nihatinákere, wahonttóken tsi entá:on’k ne ratiksa’okón:’a tánon rotikstenhokón:’a akakaniá:kon aká:rake teiotonhontsióhon akakariá:kon. ne akarákwen ne ratiksa’okón:’a tánon rotikstenhokón:’a ahón:ne ne ronwaia’tarákwen tehshakotiia’toréhtha ne akwé:kon akakariá:kon. sénha ísi nón:we tsi niká:ien rotiió’te ronwatiia’tarákwen tehsakotiia’toréhtha Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

79

rón:nehre aontahonwatiiéhsten akaién:take. ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a tsi niká:ien wa’kiakwahthá:ren né:’e ne eh tehonatohétston tehshakotiiatoréhtha kaia’takehnháhtshera wahonnì:ron teiotonhontsióhon kanatakonhnéha takahswanétenke, tsi ní:ioht ne kaia’takenhnháhtshera ne skátne tsi iohtenkia’tonhákie tsi ní:ioht tsi karihwakwatákwen né:’e ó:ni ne kaia’takehnháhtshera ka’nikonhrà:ke eniókwahte ne entewaterihwakétsko nó:nen enhatíhsere tehshakotiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera.

244. ó:nen tsi náhe, Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a wahatiná:ton thí:ken kanákere shonaterihwate’wáhton raotihiatónhsera, tánon í:iah khiekaié:ri tehonaterièn:tare enhshonwatirónkwahse tsi nenkaié:ren kiakó:wis iorihowá:nen wahohiatonhseraién:ta’ne tsi tehari’wakéhnhas twhshakotiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera. wahshakoti’nikonhraientahten tsi ókia’ke ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a rotí:ien shonaterihwate’wáhton kahiatónhsera ókia’ke niiorihwá:’a shonaterihwate’wahton, né:k tsi enkakwé:n í:iah thaón:ton ahonwatiia’tará:ko shakotiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera. oh ní:ioht tsi, né:’e tsi kió:to’kte ne orihwa’shón:’a tánon nikanó:ron ne thonateróhon enhshonwatirónkwahse tsi nenkaié:ren, kwah ken’nihá:ti í:iah thahatiwenninéken’ne ne raoná:wen shonaterihwate’wáhton aorihwà:ke, ne wahatirá:ko tho naiohtónhake khé:ken.

(e) rataheion’tathró:ris rarihwíhsaKs

245. ne iorihowá:nen ne rataheiontathró:ris Rarihwíhsaks karihwahnirá:ton ne kahwá:tsire ratiia’tó:ron ne rataeion’thathró:ris rarihwíhsaks tánon ne ratinenhrí:nes tánon ne ókia’ke onkwehshón:’a wa’kheientéhrha’ne. Ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ronnenhé:ions tsi nikarì:wes kakoráhsthera teiakóhshnie tánon katshenhní:kon wathrò:ri ne tsi nihá:ti enhonnihí:ie enwathará:tate, né:’e tsi sótsi ronakiohkowá:nen ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tsi iontatehnhotónhkwa tánon ne ratiksa’okón:’a ronwaná:wis aoianerénhsera. wa’onke’nikonhraientáhten Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a roti’nikonhraién:ta’s sénha tsi ní:ioht ne í:iah Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ratihnarà:ken. ne aoianerénhserakéha tánon tsi nikaiawénhseron orihwa’shón:’a karihwanirá:ton ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera, tsi niká:ien iotká:te ne tkarihonnià:tha tsi rontkarón:nis. Tho nón:we, karihwahní:rats ronwati’wennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne rataheion’tatkén:se tsi tehshakotiia’toréhtha ratika’én:ions aiorihowanénhake ne aontakaié:ri ne tsi nahò:ten ia’tehotirihwaientá:’on tánon tóhsa eh naiá:wen’ne ne shé:kon enhshontkarón:ni ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ratiia’to:ron.

246. Thiionkweonwehserá:te Kaianerénhserà:ke Iakoienawá:se Terónto, wahshakotihonkarawíhon wahonkia’tarò:roke ne kahwá:tsire ne ronwatiia’tarò:ron ne kahwá:tsire raononkwe’ta’shón:’a tsi niká:ien ratiia’tò:ron ne rataheion’tatkén:se rarihwarò:roks ne ahatkén:se oh ní:ioht tsi wahonnihí:ie tsi nikarì:wes kakoráhtshera teiakóhsnie. ne kwah iorihowá:nen tehoti’nikónhrhare wahonthró:ri ne ratiia’tarónnion teká:neren ne shakotiia’torákwen ne tehshakotiia’toréhtha tánon tsi í:iah tehotí:ien ne ratirihwakará:tats ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a tánon ronte’niskwáhtha kioteróhon ne rarihwarò:roks. Kahwá:tsire rotiharékies sewakié:ron wísk niiohserà:ke ken’nienhatí:iere ne ratirihwarò:roks. Tó:ske ki’né:’e é:so kí:ken waten’niskwáhton kionateróhon kió:to’kte ne ia’tekarihwaientá:’on ne

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

80

orihwa’shón:’a í:iah khekaié:ri tehotí:ien ne rarihwakará:tats ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne rataheion’tatkén:se tehshakotiia’toréhtha. Tsi nikarí:wes kí:ken orihwa’shón:’a rotihtharáhkwen tsi tehshakotiia’toréhtha Rataheiontatkén:se Rarihwíhsaks wateweién:ton ken’nikarihwésha í:iah ken’khekaié:ren tánon ne kahwá:tsire ronwatihnhé:se ne tahonwatiri’wa’serakwáhse tánon teiontonhontsióhon ahatihnhò:ten tsi nikahá:wi tsi nihatiweiennò:ten.

247. christa Big canoe, Kaianerénhserà:ke Teionterihwarenià:tha Thoniarotáhron aLsT, iewenna’sátste tsi wa’onthró:ri kí:ken o’nikòn:ra “Thok ní:kon kí:ken onkwehshón:’a ratiri’wanontha aontakarihwakwarihshiá:ton, í:iah ontá:’on’k i:se nón:we tha’tahonwanahnhò:ten”. akwé:kon ahatikwé:ni ahatíhsa tsi nahò:ten wateri’wanóntha ne akwé:kon ratiia’tarónnion.

(F) teKá:neren tsi na’tehónteron ne KaKorahtsherá:Kon né:’e ne

tehari’waKehnhasKó:wa tánon KioKierénhton KaneKerahtsheraKè:ron sKátne

ratirihwaKweniénhstha né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion teiotohon-

tsióhon taKatenionhá:ton.

248. akwé:kon ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon wa’kiakwatátken í:iah teio’nikonhraién:ta wahatirihwahní:rate thí:ken tsi ní:ioht ne ohén:ton niahón:ne skátne ratirihwakweiénstha takatenionhá:ton ne tekarihwá:neren skátne ne kakorahstsherá:kon né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa tsi nón:we ní:we né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera tánon akwé:kon tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a tho tenwatóhetste ne kakoráhtshera-ne-kakoráhtshera tsi niiohtonhákie. Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tehonatonhontsió:hne sénha aontahatiniarotáhrho’ke né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tsi ní:ioht tsi kioterónhon né:’e ne raononkwe’ta’shón:’a tánon raotinata’shón:’a tánon ratinahéhsa’s tsi nihotiri’ho’ténhne tsi ratika’én:ions ne tkarihwaié:ri tsi ní:ioht né:’e ne aonhá:’a ratirákwas Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron sahonnehiá:ra’ne ne shatirihwahserón:nis tkarihwaié:ri ronteweiénstha tkarihwakétskwen ronteweiénstha thí:ken tkarihwakétskwen né:’e ne ohén:ton nikahá:wi tánon enhska’én:ion áhontste thí:ken tsi naiá:wen’ne aonsahatiié:na taontahonnónhton tánon raotiio’ténhsera tsi ní:ioht tsi enhonterihwahténkia’te tkarihwaié:ri né:’e ne raononkwe’ta’shón:’a. Io’sátste tsi thonehtáhkwen thí:ken wahonwanathaharákwahte Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne iorihwaka’én:ion aoianerénhsera ne ronwatitsièn:tha tánon shonatén:ro é:so enhotiién:take tesatén:tshon ne aonhá:’a ienwá:sen’ne tsi niió:re ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion tsi niiohtonhákie. Thoká’ti, Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratirihowanáhtha ne iekaié:ri ahotihwistaién:ta’ne tahatirihwáhsnie kaná:ta-aorihwà:ke tkarihwaié:ri tewatahsáhwha ia’tekaká:nere ne sénha ahononkwe’taién:ta’ne ahonkià:ta’ren ne tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e tsi nihotirihò:ten tkaié:ri tsi ní:ioht tánon onhshónkete né:’e ne ahonterihwahténkia’te ne shatikwatákwas tkarihwaié:ri tewatahsáhwha.

249. Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron wahatika’én:ion Kaniatarí:io tánon Koráhne tehatirihwáhsnie ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron shatirihwahserón:nis tkarihwaié:ri tsi nahò:ten ronteweiénstha tsi ní:ioht ó:ni enioia’takéhnha ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera. skátne íkene skátne ne shatikwatákwas tkarihwaié:ri tsi rononhtónnion, Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a wahonthró:ri tsi teiotonhontsióhon ne aontenteróhonke tsi na’tehónteron ne Kakoráhtsherá:kon né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera ahatikwatá:ko ne tkaié:ri tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ronwatiia’tarakwen tsi niiohtonhákie. ne kahwá:tsire raononkwè:ta ónhka iehawenónhne ne kahwá:tsire ronakia’tarohrón:ne, tekahthá:rahkwe ne è:neken, tahonte’nikonhráhtka’we ne iekarihwaié:ri iahonhtén:ti ne kí:ken kenhna’kaié:ra’te. ne Tehari’wakehnhaskó:wa ahsakotkennisa’áhten skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratiia’takwe’ní:io ahonnonhtonnión:ko oh nakaié:ren ahonterihwahténkia’te tsi nonnikahiá:ton 6(8) né:’e ne Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera. né:’e ne eh ní:ioht enhontkennísa ienkaién:tere’ne ne ahotiianeráhsten sénha taontté:ni tsi teká:neren tsi na’tehónteren ne Tehari’wakehnhaskó:wa tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera né:’e aonhá:’a skátne ratirihwakweniénhstha né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera. né:’e ne sénha teka’nikonhrakà:ron tewate’nikonhrahtká:wen ó:ni thí:ken ne tehaia’torehtha’kó:wa aharihwahserón:ni ne

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

81

“Teiotekwahra’tsheratá:se” ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a tkarihwaié:ri ahatihnísa, ahatirihwahserón:ni tánon ahonterihwahténkia’te ne Thiionkwehonwehserá:te tkarihwaié:ri aoianerénhsera.

250. é:so ia’okén:ta’ne tsi nón:we niaháhe ne tekarihwá:neren tsi niiohtonhákie thí:ken ronateweiénston tánon attohkháhtshera tsi na’tehónteron Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne teká:neren né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera ne tetsiá:ron tehonwatiia’toréhtha tánon rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks né:’e aonhá:’a È:neken wahatirihwá:ren tánon aóntste sénha aioiánere ne tekarihwá:neren. sénha ahonthiatonhseráweienste né:’e ne tsi nenkaié:ren ne atathrewahtáhtshera tánon iahón:newe ne tekahswá:ne kaia’takehnháhtshera ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron taiotonhwentsióhon. sha’té:ioht, Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ronhshontónkwa thí:ken sénha anhontéweienste, í:kare tsi nihotirihò:tens attokáhtshera ahontéweienste, ó:ni teiotonhontsióhon ne Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera tánon karíhton raononkwe’tahshón:’a ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi nihotorihò:ten, thonehtáhkwen tánon tsi nihatiwerennò:ten.

251. Tsi nihatiwennò:tens ne Roiá:nen Jonathan soloman sr. ne Kashechewan Tehari’wakehnhaskó:wa ne Kaniatarí:io raorihwà:ke ne ahahnhò:ten ne “ahonaterién:tarake tánon kien’niahatí:iere teiorahwén:te.”

2. watKennisa’ánion sKátne KaKoráhtshera raononKwe’ta’shón:’a tánon ne tehatiia’torehtha’Kéha

252. Tsi nikarì:wes ne takerihwá:neren tsi niiohtonhákie né:’e ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion, akwá:wen kaianerénhsera akenèn:ra tánon í:’i ó:ni wa’kiakwatátken tánon wa’kiakwahthá:ren skátne karíhton né:’e ne kakoráhtsherá:kon né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa, Tekaia’toréhtha Kaia’takehnháhtshera Ionónhsonte ne Tekahwentsiákhen Tekaiatoréhtha tsi Ronkia’tarohrákstha Kakoráhtsherá:kon ne Kaia’takehnháhtshera, ne Tekahwentsiákhen Tehshakorihwáhsnie ne Ratiksa’okón:’a tánon Ken’nithotiión:sa, tánon raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne tehatiia’torehtha’kéha, ónhka ratiia’tarónnion ne ahonkià:taren sénha ronakiohkowá:nen ne ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. wa’akwaié:na aionkwaia’takéhnha orihwa’shón:’a né:’e ne raotiio’ténhsera né:’e ne aonhá:’a ratiia’ta:ron ne wahatirò:roke ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. wa’onkwathón:te’ne ó:ni ka’nikonhrarò:ron tsi na’tehónteron kakoráhtshera karíhton thí:ken takatenionhá:ton teiotonhontsióhon ne kwah ieká:ren sénha ronakiohkowá:nen ahonkia’tarónnion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

253. aonhá:’a é:so né:’e ne arohwa’shón:’a wa’keweientéhta’ne ne kakoráhtshera raononkwe’ta’shón:’a tánon ratiia’tarónnion né:’e ne tehatiia’torehthakéha tsi nikaié:ren ne karohrókhon né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne Kaniatarí:io tánon ronte’niéntha takatenionhá:ton ne ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ó:nen wakathró:ri ne tsi nón:we nikahiá:ton III ná:kon ne tsi nón:we nikahiá:ton enhtshén:non kahsenná:wi ne “Tehatiia’toréhtha Ronwatiia’rákwen tsi niiohtonhákie tsi ní:ioht tsi ón:wa nikahá:wi ioio’tákie ne Kaniatarí:io” tánon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ronwanatewennakaratá:ti ne Kaniatarí:io tehatiia’torehtha’okón:’a” tánon í:iah tha’taontakathna’néha thí:ken tsi wathroriánion ne kén:tho.

254. Tsi tekahtharákwen ne thí:ken tekaià:khon, kwah ó:nenk, ne tsi ní:ioht ne tsi niká:ien aón:ton Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tehatiia’torehtha’okón:’a enhonwatiién:tere’ne ne aorihwà:ke tánon kaniahé:sen ne ronte’niéntha ne tekaia’torehthà:ke aohnhá:tshera tahatirihwá:nerake Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron, tánon ne aonhá:’a ne ia’tahotirihwaién:ta’se ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ahotiió’ten ahatiri’wáhsehte aonthroríhake ne ratihsennarónnion ne tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton. Kí:ken aorihwà:ke aoianerénhsera io’nikonhraién:tat í:iah teioió’te tánon ienká:ko né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion thí:ken í:iah tehonwanatewennakaratá:ti né:’e ne akwé:kon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tsi kanenhstá:ton. ne shá:ka, wahatihsennaié:na ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron rati’terón:ton ne tsi kanenhstá:ton ne akwé:kon tehatiia’toréhtha kahontsiarákwen. Kionateróhon tsi kahiá:ton 6(8) né:’e ne

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

82

Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera né:’e ne ieiokontáhkwen, kaniahehsá:’on, tánon iakatakwarihsià:ton tsi ní:ioht teka’nikónhrhare. sha’tékene, tóka shi í:iah sénha iorihowá:nen ahatiien:ta’ne ne ronwanatewennakaratá:ti ratihsennarónnion ahatiien:tere’ne ioianere’ón:we tsi nenkaié:ren ahonwatihretsiá:ron ne ahonkia’tarónnion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera ká:nik ia’tekaié:ri ratohsennarónnion tóka ó:ni raotihiatonsera’shón:’a enkaienaonhákie entewáhtka’we ne kaniahehsé:’on karihwarò:ron kiohtè:ronte ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton.

255. Tsi ní:ioht tsi wakathró:ri è:neken tsi niió:re ne 2001, ne Tekahwentsiakhánion Tehatiia’toréhtha tsi Ronkia’tarohrókstha wahatiié:na tsi ietsienhaientáhkwa ratihsennarónnion né:’e ne Kakoahtsherakónhshon ne onkwehón:we Raotirihwa’shón:’a tánon othoro’kéha Tekarihwateniónkwen tsi teiotohétston ne onkwehón:we tsi Thatihsennarónnion aoianerénhsera. ne ioterihónte ne Kakorahtsherowá:nen Kakoráhtsherakonhshon thí:ken ia’teiorihwaientá:’on ne tóhsa ken’niaká:iere ne sénha ahonthró:ri ne tsi ietsienhaientáhkwa ratihsennarónnion ontóhetste 2000 ón:wawe tsi ratiri’wanón:ton ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron, kioteróhon skátne tetkakaén:ion né:’e ne orihwa’shón:’a –tenhontáteni tekarihwá:neren tsi na’tehontéron Kaniatarí:io tánon Kakorahtsherakónhshon ne onkwehón:we Raotirihwa’shón:’a tánon othoro’kéha Tekarihwateniónkwen skátne tehatiká:nere ne enhonterihwahténkia’te né:’e ne asé’tsi Kari’wahséhton aoianerénhsera.

256. wake’nikonhraién:ta’s thí:ken ne Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera tsi Tekanonhsià:khon ronanonhtonniónhon, né:’e tsi í:iah tha’tethona’nikonhrahsa’áhton khehotí:re ne thikarí:wate ahatihsennaié:na Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ratinákere ne tsi kanenhstá:ton né:’e ne Kakorahtsherá:kon ne ata’karitéhtshera tánon í:non ienká:ka Tenhonwatíhsnie. Raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne Kakoráhtshera né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa skátne ónhka wa’kiakwahthá:ren wahonthró:ri ne raonaten’nikòn:ra thí:ken ahóntste ne Kaniatarí:io ata’karitéhtshera Tekahswa:ne Ratíhsere (ohIP) karihwarò:ron né:’e aonhá:’a ioiánere thika’nikòn:rate né:’e ne ahatihsennarò:roke ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tsi kanenhstá:ton né:’e ne kwah ken’níkon ne orihwa’shón:’a. Kiokierénhton, aón:ton iahatí:ko ne ohIP karihwarò:ron teniotonhwentsiónhake kaianerénhsera’kéha tánon khia’tenkakon’ónhake tenkaténion tánon enkiakotahsáhwhahse ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron enhatirihwíhsake tsi nenkaié:ren tánon tóka nón:wa, karí:wes enhatirihwa’seréhshon. Tekeníhaton, ne karihwarò:ron í:iah té:kare ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kaienterítstha tánon tho nonkwá:ti tóka nón:wa í:iah sénha é:so taesahsnié:non ne ahsheién:tere’ne onkwehshón:’a ratinakerénion ne tsi kanenhstá:ton. ahsénhaton, ne kaniahehsénhsera né:’e ne ohIP karihwarò:ron tóka ostón:ha ionnià:ton né:’e ne kanákere né:’e ne kwah ken’ní:kon ne ka’nikonhrhá:ton kahiatonhsera’shón:’a.

257. Tsi ní:ioht ne, tsi teionkwahtharákwen skátne raononkwe’ta’shón:’a ne Kakorahtsherá:kon ne ata’karitéhtshera tahonte’nikonhráhtka’we thí:ken ne ohIP karihwarò:ron aontónhsheke aiorihowanénhake iekaiéhston karihwarò:ron tsi nón:we iáhsko ne kahsenna’shón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. Tsi nikarì:wes ronwatiienteré:’on thí:ken í:iah té:kare ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kaieronnítston né:’e ne karihwarò:ron, ratirihwarò:roks aón:ton ahotiianeráhsten áhontste ne tkaié:ri ahatirihwarò:roke ionte’nientenhstáhkhwa tsi ní:ioht ne teionthiatonhserarénia’te kahiatónhkware tánon shískare ieiohiá:ton. né:’e tsi ne asé’tsi ohIP kahiatónhsera enhskarihwahseronníhake, ratihiatonhserénhawe orihwakwé:kon teiotonhontsióhon ahontháwa ne raotihiatónhsera tánon orihwa’shón:’a ón:wa katákie ok naiá:wen iahatí:ko ata’karitéhtshera kaia’takehnháhtshera. Tsi ní:ioht ne, wahonwatiién:tere’ne thí:ken ne tkarihwaié:ri kahiatonhseríson tsi ní:kon ieió:kwen tánon ratirihwarò:roks entá:on’k ienhatí’hawe ahontkén’se ne tóka iekaié:ri né:’e ne ratirihwarò:roks iekákwen. skátne ratirihwakweniénstha ne aonthroríha ne orihwà:ke né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne karíhton tsi niká:ien wa’kiakwahthá:ren akaten’nikòn:raren thí:ken ne Kakoráhtsherá:kon ó:ni enhonnéhsake aoianerénhsera raotiio’ténhsera ne kí:ken nikarihò:te. Tsi nón:wa ní:ioht, ne ohIP karihwarò:rok, kioteróhon aontónhsheke skátne orihwa’shón:’a – tenhontáteni teká:neren tóka ó:ni iewathiatonhseraniéhton ne ka’nikonhraientáhtshera, tsi nón:we niahón:ne aioiánereke ne sénha ahonné:sake.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

83

258. Tsi ní:ioht tsi wakathró:ri ne è:neken, tekaia’torehthà:ke raononkwe’tahshón:’a né:’e ne Kenora kahwentsiarákwen tánon sénha nahé:’a tsi na’tekiatenehske’rhátere tehotíhkwen tekonttihánion ahonte’nién:ten ia’tahatinentshaníhara’ne ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ahatiié:na tsi ratì:teron orihwa’shón:’a tánon iehotíha tsi ratíhsere ahonwatirihónnien tánon ahonwatihró:ri Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanata’shón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera. ne nahé:’a tewate’nienténhston tsi ní:ioht tsi wathrò:ri sénha iosnó:re ne thotirihwakétskwen né:’e ne kakorahtsherá:kon né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera tsi Iononhsónte né:’e ne Kenora Tehatiia’torehtha’kéha tsi Kahwentsiarákwen, ne Ratikowá:nen Ratitsiénhaiens ne Teká:neren #3, tánon ne Kenkióhkwa ne Kaniatarí:io onkwehonwehshón:’a tahonterihwarénia’te tehatiia’toréhtha orihwa’shón:’a rontkennisá’ahtha ne akwé:kon ne wísk iawén:re Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanata’shón:’a ne 2010 tánon 2011. ne kahiatonhseríson thí:ken ia’ká:ko né:’e ne kí:ken tehatiia’toréhtha rontkennísa’s í:kare ahóntste tewate’nikonhrahtká:wen ne takatenionhá:ton. Tsi ne onekwénhtara onén:ia Kiokierénhton Kanekeráhtshera, ne kaná:ta onkwè:ta wahonwarihónnien tánon wahonwahnha’ne tahon:nehkwe ne kahnhoha-ne-kahnhoha tehatirihwathe:tha ahonwatirihónnien onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi nenkaié:ren shontontáhsawen ne 2008, tehatiia’toréhtha kari’wanóntha wahatíhsa ne kaíeronnits ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ronhrónkha khok tsi nihatiwennò:ten. Ietsioiéhston ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tekaia’torehthà:ke teiewennaténies tánon teirihwákhas ón:kwe wahsakotíhnha’ne né:’e ne Kenora tsi iehiatónhkwa aontaiónhtka’we kaia’takehnháhtshera ne tekaia’torehthà:ke kaia’takehnháhtshera né:’e ne ia’teionentshanihará:’on rotikwénion. Kwah né:’e kí:ken ieká:ien kí:ken nikaieron’tò:ten enthón:kerahkwe tsi na’tehóntere ne ó:ia tenhón:nehkwe thí:ken teiotsteríha aontahónhtka’we ieiokontáhkwen tánon ienwatahsón:terake ahonwatirihónnien, orihwa’shón:’a tánon ahonwatihretsiá:ron ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a tsi kanenhstá:ton skátne karihwakweniénhstaton ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera tsi nihotikwénnion ahatíhsa ne kia’teiohserà:ke tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

259. Tonke’nikonhratihéntho ó:ni akerihwà:ronke né:’e ne kaio’ténhsera tehotíhkwen ne tsi na’tekiatenehskehrhátere ahontenonhsón:ni ne asé’tsi tekaia’torehthà:ke kanónhsa skátne ne Thiionkwehonwehserá:te iontahonhsatatstáhkhwa aionaktaién:take thí:ken enkaieronnítston tánon akarihwakwenienhstónhake ahsennénhshon né:’e ne asé’tsi tekaia’toréhtha kanónhsa. wake’nikonhraién:ta’s thí:ken ne tsi niiohtonhákie ahsanonhtónnión:ko, ahskwatá:ko tánon ahsatenonhsón:ni ne Thiionkwehonwehserá:te iontahonhsatatstahkó:wa aionakté:take ronwatiiá:taren Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a tánon ratikstenhokón:’a né:’e ne shontontáhsawen tánon thí:ken akwé:kon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi nihotiianerenhserò:ten wahatirihwakweniénhste tánon wahatíhsere. Kí:ken ne iorihowá:nen tahatirihwakétsko thí:ken kashá:neks entewáhtka’we ne tsi nihotirihò:ten tkaié:ri ionáktote ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ahonkiá:taren tkarihwaié:ri aoianerénhsera, tánon nienhón:ne tsi entewatáhsawen enhatikwatá:ko ókia’ke teka’nikónhare wathrò:ri ne è:neken kahiá:ton.

260. wahonwatiién:tere’ne ne akwé:kon skátne ónhka wa’kiakwatátken thí:ken ne ao’nikòn:ra ken’niahatí:iere ne orí:wa ne ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a iorihowá:nen entewatenróhake tánon tenhatihtharónnion tsi na’tehónteron Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratiia’tawe’ní:io tánon ne Kakoráhtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhaskó:wa. Tekarihwá:re thí:ken rotirihwakwatákwen entá:’on’k ienkaié:rine takarihwatirón:take ahonwatinakóthahse kanatowanén:ke tsi niiawénhseron tánon tekonttihánion tsi nikarì:wes aontónhtkawe karihwí:io ne tsi niiohtonhákie. ne tewate’nientenhstáhkwen, ókiake tahonterihwáhtka’we thí:ken thikarí:wate ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwas tsi niiohtonhákie akarihwisá:kon, tsi ní:ioht ne tká:ras ahontkennísa ne tehatiia’toréhtha ahonwatiia’tará:ko. Tahatirihwakétsko ó:ni thí:ken iahonnonhtonniónhwe aontahonwatí:ion ne tehonwatiia’toréhtha ronnahtenkiá:ton né:’e ne aonhá:’a È:neken Thónatte Tekaia’toréhtha ne tkarihwaié:ri ne ronwatiia’tarákwen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron Kanata’shón:’a, sha’té:ioht ne:è ne Tekahontsiakhánion Tekaia’torehthakeokon:à. ó:nen tsi náhe tahatirihwakétsko thí:ken aonha:à e:neken Tekaia`torehthà:ke shakotirihwénhtha aontahonwatí:ion skátne ra’nikón:rare tsi ní:ioht teiotonhontsióhon ne ken’nikón:ha tsi nahatíhake ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tehatia`torehtha’kón:’a ne shonaterihwatewáhton tehonwatiia’toréhtha.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

84

C. iekarihwanión:ton

1. nan ieKarihwanión:ton

261. nan tánon raoianerénhsera aonèn:ra ronakià:taren ne raotiná:ta teká:neren tsi niiohtonhákie wahonténkia’te ne aó:wen Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion. Ratíhsere ne kaná:ta tehatihtharónnions ronkia’tarò:roks, nan wahatikwatá:ko iekarihwinión:ton ne í:’i akanonhtonnión:ko tsi niká:ien ià:ia’k na’tekaiá:khon.

262. Iokwèn:rare I tewatahsawáhkhwa ne nan né:’e ne kakoráhtshera kenkiohkwáien tánon ioteríhonte né:’e ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion tsi ní:ioht ne ohén:ton tewathró:ri ne kí:ken kahiatonhseríson. né:’e ne akwé:kon skaka’én:ion né:’e teka’nikónhrhare né:’e ne nà:kon ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io aó:wen tekaiatoréhtha aoianerénhsera, nan kwah í:ken tkarihwaié:ri wathró:ris thí:ken ne orì:wa tsiorì:wak ne sénha iorihowá:nen teka’nikónhrhare ne ronwatiia’tohtáhrho tánon ionwatiia’tinekénhon ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a skátne ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera. Tenhontate’nikonhrhá:re shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri ne othorè:ke Kaniatarí:io ne iorihowá:nen tewakierenhtáhkhwa ne nan.

263. ne othore’kéha Kaniatarí:io kaié:ri tekaia’torehtha’kéha niiokwèn:rare tsi niká:ien tekaia’torehthà:ke ratihsennarónnion kaweiennentá:’on: Kenora, Thunder Bay, Timmins, tánon cochrane. Thiiotikióhkwake Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehonsonterákies skátne nan ronatati’téron tsik nón:we ne kí:ken kahwentsiarákwen. nan iako’nikonhraientahtén:nis thí:ken né:’e ne kaié:ri niwáhsen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratì:teron né:’e ne Kenora tekaia’torehtha’kéha kahwentsiarákwen. áhsen niwáhsen nihá:ti tho nón:we nihatiià:tare nan’s aokióhkwa. ne kí:ken wa’kenatahren’sè:ra skátne ne ratinatakwe’ní:io tánon raononkwe’ta’shón:’a ne tsiá:ta Kiokierénhton Kanekeráhtshera. né:’e ne Ratiwé:ras Tsi Kanehskè:rhaien tekaia’torehtha’kéha tsi iokwèn:rare, kaié:ri né:’e ne wísk iawén:re Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiià:tare ne nan. ó:ni wa’khenatahren’sè:ra ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne Timmins tánon cochrane tekaia’torehtha’kéha kahwentsiákwen ne tsi nihá:ti ne oié:ri Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tehatì:neren ne nan.

264. Iokwèn:rare II ne nan’s iekarihwinión:ton wathró:ri ne nahé:’a tsi ní:ioht tsi kaianerenhseratákie ne Kaniatarí:io tekaká:nere ne nà:kon ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne tekaia’toréhtha ratihsennarónnion ne Kaniatarí:io. ohén:ton tewaktharákwen kí:ken orihwa’shón:’a ne iokwèn:rare II tánon iokwèn:rare III ne nan’s aó:wen.

265. Iokwèn:rare III ne nan’s aó:wen iekarihwinión:ton tekarihwáhsnie né:’e ne Iakoianerénhserá:wis tsi tehatiká:nere ne tehatiia’toréhtha ronwatihsennakaratá:ti. ne Ia’karihwaié:ri’ne nan’s aó:wen karihwakwatákwen thí:ken tsi ní:ioht tsi tehatiká:nere entkatén:rohwe tsi iokwèn:rare 6(8) né:’e ne tehatiia’torehtha’okón:’a raotiianerénhsera tahontká:neren ne ahatiié:na ne tkahiatonhkwaié:ri ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, tsi ní:ioht ne ahatirihwahní:rate tekaia’torehthà:ke raononkwè:ta karíhton ahonnón:ni ia’tekaia’toréhton ahonhkwísron, ahonte’nièn:ten katste’niaróntston tóka ó:ni ahotiién:ta’ne ka’nikonhrí:io ahatí:ren tsi kanenhstá:ton Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion nan iekaión:tha thí:ken ne ia’tekarihwaientá:’on tsi tehatiká:nere teiotonhontsióhon Tehari’wakehnhaskó:wa taharihwa’será:ko ne sénha iorihowá:nen aoianerenhsera’kéha orihwa’shón:’a tehoti’nikónhrhare Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tánon ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera, tsi niká:ien í:iah thaón:ton akarihwakwatákwen tekaiá:seren i:iah tehonakiohkowá:nen tha’tehotirihwa’serakwen ne tehatiia’toréhtha kari’wanontha tánon kwah aonha:’a kió:tokte ne ronwatihsennakaratá:ti ne tehatiia’toréhtha ratihsennrónnion. sénha í:si nonkwá:ti tsi ní:ioht tsi rón:nehre ne nan’s aó:wen tehatiká:nere ne ó:ni tenkarihwáhsnie tsi rotikwatakwenhákie né:’e ne karihwakweniénhsthera tsi ní:ioht tsi ronatén:ron tsi na’tehónteren Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tánon ne Tehari’wakehnhaskó:wa.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

85

266. nan karihwinión:that hí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi nikiawén:’en tehonatohétston skátne ne kakoráhtshera aó:wen tsi nikaieráions io’nikonhrí:io ia’ká:ko ne teiotenonhianíhton kaianerénhsera tánon kaianerenhseríson karihwakwatákwen thí:ken ieioiéhston né:’e ne sate’shennáksen tehatiká:nere ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a. Tho ní:ioht tsi watákie ne kakoráhtshera aó:wen “io’nikonhrí:io” ákte ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io tehatiia’torehtha’okón:’a. ne tewate’nientenhstáhkwen, ne ratí:ton ne onkwehón:we iehonwati’téron tsi ionteweienstáhkhwa kaianerenhseríson tánon iosnó:re karihwakwatákwen ne onkwehón:we kaianerénhsera tsi niká:nen ronwatihnhéskwe ne onkwehón:we tóhsa ahonhtén:ti tsi kanenhstá:ton í:iah tehshakorihwá:wis ne onkwehón:we. Ètsihn, wahonwatihónhe’se ne onkwehón:we ahonwatíhnha’ne ne tehatiri’wakéhnhas, tánon wahónhton’te ne karihwí:io tehontenonhwaratón:tha.

267. Iokwèn:rare IV ne nan’s aó:wen karihwinión:tha tekaká:nere né:’e ne kwah ieká:ien tánon tsi nihotirihò:ten tekarihotáhrho ne ahonkia’tarónnion ne tehatiia’torehtha’okón:’a tehatiká:nere ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a. nan iokwatákwen sha’té:kon ní:kon tekarihotáhrhon né:’e ne ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io tehatiia’torehtha’okón:’a, tsi niká:ien iekaia’taié:ri ne shá:ka ne nahò:ten ionkwathonté:’on né:’e ne tekarihwá:neren ronkia’tarò:roks tánon kwah í:ken sha’tékene skátne oh nahò:ten tewakthá:rahkwe ne ohén:ton ionkwakia’tarón:ne. Thiká:te ne taontakatha’néta. entkwá:ion ne ken’nika’nikonhrésha né:’e ne tsi ratika’én:ions ne kí:ken orihwa’shón:’a ne nan tánon ne tehonttihánion onkwehshón:’a wa’kiakwatátken.

268. Tsi niionkwarihò:tens tekarihotáhrhon kí:ken kiokierénhton tekarihotáhrhon ontà:kerahkwe tsi teka’nikónhrhare tsi na’tehónteron Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi nihotirihò:ten raoti’nikòn:ra orihwaká:ion kaianerénhsera tánon niió:re ia’teioianerenhserótte tánon ne Kiohro’shá:ka – Koráhne kaianerénhsera tánon tsi nihoti’nikonhrò:tens thí:ken nà:kon ká:ien ne Koráhne tkarihwaié:ri aoianerénhsera Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi nihotirihò:tens raoti’nikòn:ra tánon ronwatirihonniennì:tha ne tehatiia’toréhtha tsi ní:ioht tsi ronterià:neron tánon tsi nihatiweiennò:ten ne ronákia’ke, tho nón:we ronwati’nikonhráta’as ne io’nikonhrahní:ron ne í:iah tha’tekahtharákwen ne ahonkià:taren ne tehatiia’torehtha’okón:’a ne shonaterihwate’wáhton tehonwatiia’toréhtha. nan tontontá:ti Roiá:ner adam Fiddler thohténkion ne o’nesarónhkwa kaniataráhere Kiokierénhton Kanekeráhtshera:

Tsiorì:wa ne onkonkwe’ta’shón:’a í:iah tehón:nehre ahonkià:taren ne tekatiia’torehthà:ke, ákte ní:we tsi niionkwarihò:tens. ó:ni ákte ní:we ne ohiatonhseratokénhti. Ronwatirihonniennì:tha ne kahiá:ton ne ohiatonhseratokénhti tsi í:iah tha’tasheia’tó:rehte ne akó:ren. ó:ni sha’teiotirihò:ten ne orihwaká:ion tsi nahò:ten kionkwehtáhkwe. í:iah thaón:ton ónhka taiethiia’tó:rehte. Ionkwá:ien ne orihwaká:ien tsi ní:ioht tsi ken’neniakwá:ien ne onkwarihwa’shón:’a… í:iah tha’ón:ton ónhka ahsehró:ri tsi naié:iere, tánon í:iah tha’ón:ton tahsheia’tó:rehte. Tahsheia’toréhte í:iah tetkaié:ri ahsákien ne tekaia’torehthà:ke tánon tahsheia’tó:rehte tóka shi nahò:ten nahatí:iere akarihwaié:nake tóka ó:ni í:iah tetkaié:ri. né:’e ratitshá:nis. né:’e kí:ken tsiorì:wa… thiká:te teionkwari’wakéhnhen aetewaia’tá:rake ne tehatiia’toréhtha né:k tsi onkwá:wen kwah ieká:ien kionkwehtáhkwen aoianerénhsera í:iah tha’teionkwatonhontsió:ni aiakwaia’tá:rake. Tho nón:we teionkwaterihwatahrhò:se.

269. Tsi ní:ioht tsi, tehatiká:nere thí:ken thonwaná:wi ne í:iah tha’ontahonwén:non tsi ní:ioht ne rataheion’tatkén:se raó:wen rarihwíhsaks tánon ne tsi ní:ioht rotikwénion iekarihwaié:ri né:’e ne tehatiia’torehtha’okón:’a thonaterihwatka’wánion tahatité:ni kaianerenhseríson, Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a í:iah khiaonsahonwatirihwahéhrhahse ne shá:ka tsi niionkwarihò:ten tekarihó:ren. Joe Meekis thohténkion ne Keewaywin Kiokierénhton Kanekeráhtshera wahèn:ron kawennahstóhton:

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

86

Rontaheion’tatkén:se ratirihwíhsaks iorihowá:nen. Teiotonhontsióhon aiakwakià:taren nó:nen thí:ken enhonkia’tarò:roke. Ionkwathón:te onkwehshón:’a rotíhthare ne thí:ken orihwa’shón:’a. Kí:ken orihwa’shón:’a teionkwa’nikónhrhare ne onkwaná:ta kwah í:ken iakhiio’okón:’a ronnenhé:ions thí:ken kaniataratákie. í:iah tha’ón:ton akwahró:ri tsi niiorihowá:nen. entá:on’k tsi eniakwaiaitá:rake ne thí:ken tehatiia’torehtha’okón:’a. Thí:ken kwah aonhá:’a iorihowá:nen.

270. nan ronwatihsennakaratá:tis wahatika’én:ion thí:ken iorihowá:nen tenkaténion né:’e ne tkariwaié:ri aoianerénhsera tánon aó:wen tsi ronatén:ron skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera aioién:take ne twnkarihwanekénhake wa’kóhkwa’te ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehatiká:nere ne ratiia’tá:ron ne tehatiia’torehtha’okón:’a .

271. Tkarihwaié:ri Aoianerénhsera thiká:te aoianerénhsera Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron í:iah tehatika’én:ions ne Korahnéha tkarihwaié:ri aoianerénhsera né:’e ne aka’nikonhriióhake tsi ronnónhnhe. Ratika’én:ions tóka shi onhwentsiakaionhnéha kaianerénhsera ne thonwananonhtòn:se thí:ken thentehsheianónhton’se iorihwaká:ion tánon sénha skén:nen tánon tsi niionkwarihò:ten watórion tsi nahò:ten ronnonhtónnion ne ahatikwatá:ko teka’nikónhrhare. Kiokierénhton Kanekeráhtshera rontatka’én:ions tsi ní:ioht ne kakehrontónnion né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera thiká:te ne tetkawennáhere kioteróhon tánon ratiia’tarónnion. Roiá:ner eno anderson ne Kass Kassibonika Kaniataráhere Kiokierénhton Kanekeráhtshera rawenní:io ne raó:wen tsi ia’tehaká:nere né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera thí:ken ió:ken tsi Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi nihotirihò:ten tsi nikioianerenhserá’tte.

Tsi niió:re ia’tehatí:iehste ne onkwaianerénhsera, onkwanikonhraientáhtshera onkwaten’nikònh:ra, í:iah thaiakwarihwaié:na… Tsi ní:ioht ne ioríhwa. Tsi ní:ioht ne í:iah tehonwaièn:teres wahokè:tohte ne onkwaná:ta. Tsi niió:re enionkwaién:ta’ne ne tekaia’toréhtha ne í:’i iakwaià:tare. Tóka shi tho iakwaià:tare, teniakwarihwáhsnie… Teionkwatonhontsió:ni ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera ne aón:ton akakwatá:ko tsi nahò:ten teka’nikónhrhare í:iah ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera ne ieiakoia’ténhas ne onkonkwe’ta’shón:’a.

272. Í:iah teiakhinahe:sen ne karíhton/ohén:ton rón:nete ratiia’takwe’ní:io Khia’teká:konte í:iah tekanikonhrí:io tsi Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne raotirihwá:ke ne karíhton tánon thihatiià:tate ratiia’takwe’ní:io ia’tekarihwaiéhston raoná:wen í:iah te ka’nikonhrí:io tsi tehakiká:nere né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera. Kí:ken tsi nihotiia’tawén:’en ió:ien ne kwah ieká:ien tekarihwané:ken tsi kió:to’kte ne aontahoti’nikonhratihéntho ne ahonkia’tarónnion né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera, tsi ní:ioht tsi rothró:ri ne Roiá:ner Roger wesley ne constance Kaniataráhere Kiokierénhton Kanekeráhtshera:

Thí:ken nahò:ten entá:on’k tenwatté:ni – entá:on’k sha’té:we tsi enionkwate’sennaién:ta’ne sha’té:we, sha’té:we tkarihwaié:ri a:se akarihwíneken’ne ne kí:ken tekahwentsiákha, né:’e tsi í:iah tekarihwanákere ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a… saten’nikòn:raren ne kaianerenhserakéha kwah í:ken tsi tehotirihwaieronnién:ni ne kí:ken onkwehshón:’a. Tsi kia’takwe’ní:io kí:ken kaná:ta, wentó:re ahshé:ken ken’nithoió:’a tánon ken’nikiakoión:’a tho tahonwatiia’tóhetste tánon í:iah nonwén:ton tehonhtónnion tóka ken ronate’shén:naien.

273. Tsi niió:re nieiawé:non tsi í:iah tehonwatiniahé:sen iotoktá:ni ne kwah ieká:ien tsi nikawennò:ten wátston né:’e ne tehatiia’toréhtha aohiatónhsera, tsi niká:ien ronttó:kas tsi ní:ioht ne ahonwatihterónhkwen ne ahonwatihnhó:ton tóka ó:ni ahonwatiharotáhsien ne í:iah tha’tahatirihwa’será:ko né:’e ne tehatiia’toréhtha kari’wanóntha. Joe Meekis né:’e ne Keewayin Kiokierénhton Kanekeráhtshera waharihwarò:roke ne khieiokontáhkwen karihwatákie né:’e ne teká:neren ronkia’tarò:roks: “[oh nonkié:ren] ia’tasanéntsheste tóka shi eh skonhrékhe ne rón:kwe? í:iah eh teka’nikonhrò:ten ne ahseri’wanón:ton ne aiesaié:nawa’se.”

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

87

274. “Wakia’tahnhahtsherí:ne ronwarihwatshenriá:se ska’né:ken” Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’tarónnion ne kaná:ta ne kaná:ta tetewathna’néta’s kaién:teres kwah ken’ ní:kon kaianerénhsera tánon karihwanó:ron teka’nikónhrhare skátne tsi ní:ioht tsi niká:ien tkarihwaié:ri tekarihwathè:ten ne othore’kéha Kaniatarí:io, tsi niká:ien sénha iotká:te í:iah khiaká:ko ne ronwarihwatshenriá:se tsi ní:ioht tsi wathró:ris ne iokwèn:rare IV, tsi kahiá:ton a ne kí:ken karihwarò:ron. Tsionkwè:ta ne Mattagami Kiokierénhton Kanekeráhtshera wahèn:ron, [í:iah] ne énska kheioiénhton [rontoro’shón:’a tóka ó:ni kahwá:tsire] iehó:ti ne tahonwatiia’tó:rehte. Kiótkon rati’né:kas ronwatirihwatshenriá:se. Ronwatirihwatshenriá:se, ronwatirihwatshenriá:se, ronwatirihwatshenriá:se.

275. Ronwatihará:se thí:ken ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera í:iah thé:nen tewatsterítstha ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tánon ne Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tánon ne teskakahrhaténion iekarihwaié:ri’ne thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a í:iah tehonthón:tats ahonkià:taren tsik nón:we ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera. Roiá:ner connie Gray Mackay né:’e ne Mishkeegogamang Kiokierénhton Kanekeráhtshera tónhtka’we ne ka’sátste, thiká:te teio’nikonhrhá:raht aonthroríhake tsi niioren’há:’on awenhnísera ne tekaia’torehthà:ke ne onon’ónsera Kaniataráhere:

Thikawenní:io ónhka í:ienhre tahnithá:ren ne tehari’wakéhnhas tsi iekhonnià:tha tehiatátken. ne rarihwéntha tenhaté:ni tsi iewennahnotáhkhwa. Tehatiia’torehtha’okón:’a í:iah tehotináktote tsi nón:we tahatihtharónnion ne onkwehshón:’a tóka shi ne iekhonnià:tha tethatíhare tánon ne tsi ionthnekahráhkhwa tethatíhare í:iah tehari’wahséhton í:iah tehonwatinahéhsa’s. Tha’tewahsónhtonte kanónhskon ne tekaia’torehthà:ke ionónhsote, só:k ki’ enwá:ton tho enwatkenníson, tóka ó:ni ensewatkennísa ahsonhtaktónkie. Iotéha tsi iohtenkia’tonhákie í:iah tekari’wahséhton ne ronakiá’ke… entá:on’k oh nahò:tenk tenwatté:ni, í:iah ó:nen thaonsahatirihwaié:na.

276. Kí:ken tsi nihotiia’tawén:’en nà:kon ión:ni ne karihwakweniénhtshera né:’e ne tekaia’torehtha’kéha tsi niiohtonhákie tánon kaió’tats tsi iotiió’takie tsi kaianeráhstha tehatiia’toréhtha ahonkia’tarónnion.

277. Ioianere’ón:we tekahronwánion ne tehatiia’toréhtha ratiia’tarónnion ne í:non tkanatakè:ron . ne kahwentsiakè:ron tánon tsi ní:ioht tsi rotihwistaién:ta’s ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne othorè:ke enwatà:kerahkwe iorihwanó:ron kanenhrotákwen ne tehatiia’toréhtha ahonkia’tarónnion tsi ní:ioht tsi tekahtharákwen ne iokwèn:rare IV, tsi kahiá:ton B ne kí:ken kahiatonhseríson nan káhawe thí:ken kí:ken ononhtonniónhtshera tánon tsi ratihwistaié:nas orihwa’shón:’a entá:on’k ken’nienhatí:iere ahonwatihretsiá:ron Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ahonkià:taren ne tekaia’torehtha’okón:’a.

278. Kió:tokte akarihonnieníhake ne raotirihwà:ke ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera . Ronakiohkowá:nen ratiia’tarónnion né:’e ne tekarihwá:neren ronkia’tarò:roks. Kwah ieká:ien í:iah tehatiién:teres skátne ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera ne onkwe’takwé:kon, tánon ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera ne kwah aonhá:’a. Tsi nahò:ten thonaterihwahtká:wen ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a, sha’tékena tsi ieió:ken thí:ken ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon aó:wen tehonkierónnions teiotonhontsióhon é:so akarihonnieníhake ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a. sha’akwatennisa’ontá:ko ne Kassabonika Kaniataráhere Kiokierénhton Kanekeráhtshera tahónhtka’we kahiá:ton kahiatonseranirón:ton thí:ken karihwarò:ron kí:ken orì:wa karihwahstóhton:

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

88

onkwehshón:’a í:iah tehón:nehre ahónkien [tehatiia’torehtha’okón:’a] nó:nen í:iah tehoti’nikonhraién:ta’s ne kaianerenhserò:ten… Kwah tsi ní:ioht tsi teiotohontsióhon né:’e ne tkaié:ri kaianerénhsera ne sénha ahonaterièn:tarake tánon akarihonnienníhake, teiotohontsióhon ne kaná:ta ahonwatirihónnien tánon ahonwati’nikonhraientáhten ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera. orihwa’shón:’a tsi ní:ioht ne tsi nihotiio’tenhserò:ten tánon tsi na’tehontero’serò:ten ne tehatiia’torehtha’okón:’a teiotonhontsióhon akarihonnién:ni tánon ahoti’nikonhraién:ta’ne. orihwa’shón:’a takawennaténion tsi nihatiwennò:ten ne onkwehón:we raotiná:ta í:kare ne tehatiia’toréhtha enhatihiatonhserinikénhwe.

279. Shonaterihwate’wáhton raotihiatonsera’shón:’a ronwatiia’tohtáhrhos ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne tóhsa ahonkia’tarónnion ne tekaia’torehtha’okón:’a . Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ohén:ton ronwati’niénthon ronwatihsennakaratá:ti ne kwah ken’nihá:ti tekarihwá:ronhwe né:’e ne ahonkià:taren ne Kaniatarí:io tehatiia’torehtha’okón:’a ne tekarihwá:ronhwe tsi niká:ien watehià:rons khok skátne nahé:’a teskarihwaténion né:’e ne shakotihrewáhtha aohiatónhkwa thí:ken enión:ni sénha wentó:re ahatiié:na athrewáhtshera aonwahonwarónkwahse tsionkwè:ta shoterihwate’wáhton raohiatónhsera.

280. Kió:tokte ne karihwakweniénhtshera ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera Ratinatakwe’ní:io . ne tsi nihatiiéhrha tsi niká:ien ókia’ke tekaia’torehthà:ke ratirihton’okón:’a ronte’niéntha ahatiié:na tsi ietsiénhaien tsi ietsienhaientáhkhwa tóka ó:ni tehonikióhkwakénniens ratihsennarónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehonwatiká:nere tsi ní:ioht ne í:iah tetkaié:ri kió:to’kte ne ratirihwakweniénhstha ronwatiia’tarákwen thí:ken ronwatikarotá:ni ne kanekeráhtshera ratinatakwe’ní:io. ne iorihowá:nen tsi niiawenhákie tewatka:wen tsi na’a:wen’ne tsi nón:we ne tetkaia’torehthà:ke karíhton wahonnéhsake ahatihsennaié:na ne tsi ratihiatónhkwa shakohsnié:nons ne roiá:nehr í:iah tehothontá:ton aontahotká:wen ne ratihsennarónnion kwah thó:ha akwé:kon tóka í:iah akwé:kon te, né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera Ratinatákwe’ní:io wahatihthá:rahkwe ne nahò:ten shakoniahehshá:’on ahshakotirihwakweniénhstake tánon aontahatíhnhe’ne ne kari’wahséhton raotiianerénhsera ne onkwehshón:’a shakotihsennakaratá:ti.

281. Iokwèn:rare V ne nan’s kaianerenhserakéha iewathiiatonhserinión:ton kennienhatí:iere tsi nenhónkiere ne nishnawbe aski kaianerenhserà:ke shakotihsnié:nons aokióhkwa (naLsc) tehonterihwarenià:tha ne tkarihwaié:ri ne othoro’kéha Kaniatarí:io naLsc wahatíhsa ne 1990 ia’ká:ko ne tehotiienawá:kon tsi na’tehónteron nan tánon kaianerenhserà:ke kaia’takehnháhtshera tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a othorè:ke. Tewarenià:tha ne kaianerenhserà:ke kaia’takehnháhtshera tsi nikenhnò:ten ne Tekarihwá:neren 9 tánon Tekarihwá:neren 5 tsi kahwentsiakè:ron, tewatká:was onkwe’tà:ke kaianerenhserà:ke akarihonnienníhake, tánon enioió’ten kaianerénhsera teskaténion aontontahsewánion, tsi ní:ioht ne enhskarihwakétskwen tkarihwaié:ri ratirihwáhsere, tsi nón:we niiokwèn:rare ne shonaterihwate’wáhton tánon kaksà:ta tehonwatíhsnie kaianerénhsera. aó:wen ratirihwáhsere ratihwistaié:nas ne tekatokenhstánion ne onkwe’tà:ke thonthwistatká:was.

282. nan iakoièn:teres iorihowá:nen tekarihwá:ron tekarihwahón:tere naLsc’s ratirihwáhsere tahonterihókwahte, ne thí:ken í:iah thakakwé:ni aiakoháhrhahse ne iekaia’taié:ri kaia’takehnháhtshera ne akwé:kon nan raotiná:ta ne aontakarihón:ni ne í:iah tekahwístaien. nan tkarihwakétskwas thí:ken tóka ne skarihwakétskwen tkarihwaié:ri ratirihwáhsere iekaié:ri waterihwateweién:ton, naLsc sénha aionaktiióhake akahonterá’ne tsi nahò:ten iorì:waien ne enkahá:wihte ne kwah ken’niiokióhkwa ne shonaterihwatewáhton orihwa’shón:’a ne skarihwakwatákwen tkarihwaié:ri sheia’tontákwas Kiokierénhton Kanekeráhtshera tho nonkwá:ti niahonte’nikonhraié:ra’te ne tsi nihotirihó:ti kwah ieká:ien tkarihwaié:ri aontahonte’nién:tenhste nan ó:ni tkarihwakétskwas thí:ken iekahwistaié:ri aontahónhtka’we ne naLsc’s onkwe’tà:ke raoná:wen tsi ronwatirihonnién:ni ronwatiríhonte ahonwatiia’takéhnha Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkweshón:’a ne nan kanatakè:ron ahonti’nikonhraién:ta’ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera tánon ne tsi nihotiio’tenhserò:ten ne tehatiia’torehtha’okón:’a ne tho, tánon aontahónhtka’we ne aontahonwatirihswáhsnie

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

89

aontahonwatihshwanéta teiotohontsióhon ahonwatiié:nawa’se rotikwénion Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehatiia’torehtha’okón:’a ne raoná:wen enhonkia’tarónnion.

283. Iokwèn:rare VI ne nan’s kaianerénhsera’kéha Iewathiatonhserinión:ton eh niahá:re tewataká:ron iokwenhrá:ron karihwarò:ron né:’e ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion takaká:nerake tsi tewate’nikonhratká:was.

284. Enhonterihwaténkia’te: tehoterihwahrá:’on né:’e ne tetka’én:ion tsi ioterihwahtenkia’tonhákie . nan kari’wanóntha thí:ken ne karihwarò:ron tewaterihwáhtka ne akáhshon né:’e ne ahonterihwahténkia’ke tsi niiohtonhákie thí:ken kaién:teres ne kanónhsote tóka ó:ni ionónhsote thí:ken iehatíhawe ronwatiríhonte ne enhonterihwahténkia’te ne ka’k niká:ien thonaterihwatká:wen skátne ionte’nientenhstáhkhwa wate’nienténhsten iekaiehwaié:ri kwató:ken nikahá:wi. ó:ni tsi ní:ioht nan tkarihwakétskwas thí:ken ne tsi ní:ioht tsi iehatirì:waien tsi nakaié:ren aká:rake tsi thonterihwahtká:was aonsahatirihwakará:tate Kiokierénhton Kanekeráhtshera, ne onkwe’tà:ke, tánon ne tekaia’torehthà:ke.

285. Raoná:wen: enwaterihwahtén:ti ne karihwakétskwas tkarihwaié:ri ratirihwáhsere . nan wathró:ris thí:ken tsi nenhatí:iere aonsahatirihwahserón:ni tehonatkénnion tsi ratika’én:ions ne onhwéntsia ne tkarihwaié:ri tahatirihwáhsnie karì:wes ahonkia’tarónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ratiià:tare tánon raoná:wen ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera. nan tkarihwakétskwas thí:ken kí:ken shotirihwahserón:ni enwá:ton enhatikwe:ni ahatíhsa ahontero’serón:ni skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne ahontáthawi tánon tkarihwaié:ri tánon ahonnón:ni teiorohontsióhon aionaktó:take ne kaianerénhserà:ke kanenhrakwé:kon tánon ne kanákere ne tékene tkarihwaié:ri kaianerenhsera’shón:’a. ne kanákere tsi ronnonhtónnion ne o’nehsaronhkwà:ke kaniataráhere Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon attiwapiskat Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwatirihwá:wis Rotikstenhokón:’a skátne ahókien ne tekahontsiakhánion tekaia’torehthà:ke rarihwéntha rarihwahní:rats rotiia’takehnhá:’on, aronhákien tsi ieskákwen ne ronwatihwistá:wi tahatirihwáhsnie kí:ken ronhtenkià:tha.

286. shatikwatákwas tehatitenionhá:tons ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera. nan tkarihwakétskwas thí:ken ne kakoráhthsera enión:ni iorihowá:nen enhatiión’te takaté:ni ne tsi ní:ioht tsi ioió’tens ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera ne othorè:ke è:neken nonkwá:ti Kaniatrí:io. wa’thatihtharónnion skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera wahatirihwinekén’ne ne kaianerénhsera thí:ken í:iah khia’taontóhetste ne kwah aonhá:’a kwah iekaianerenhserá:ien tsi nikiótte tánon wa’ó:ti ne tisehtáhkwen kaniahehsá:’on ronwatiniahehsá:’on tánon tsi ronwatirihwakweniénstha ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a orihwakwé:kon. nan tekari’wakéhnhas thí:ken tóka shi ne orihwakwé:kon tkarihwaié:ri kaianerénhsera ken’niehotiié:ren í:iah thé:nen í:iah then:nen teiote’shén:naien ne aonsakarihwakwatákwen ne nà:kon tsi ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne tekaia’torehtha’okón:’a. ne aorì:wa iohsontenhkwén:ni ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion akarihowennáhton ne aonhá:’a wahsonténhkwen orihwa’shón:’a tánon aontahatirihwakétsko thonaterihwahtká:wen né:’e ne tsi nenkaié:ren ken’niahatí:iere ne kwah ken’niiorihwá:’a í:iah tha’teiotahétston ne kaianerénhsera. nan karihwakwa’tákwas ókia’ke tsi nahò:ten kwah aonhá:’a teiotohontsióhon:

• Iotká:te aonterihwahtén:ti ne tekaia’torehthà:ke ahonnitskotónnion tánon ne tahatihthá:rake skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratinatakwe’ní:io, ahatiríhsake tó: niwakié:sen aonterihwahténkia’te tehatiia’toréhtha tehonwatiia’tó:rehte tsi nikiá:ien í:non tkanatakè:ron

• Iekaia’taié:re tekenstén:rote ne tekaia’torehthà:ke ronterihwahtenkià:tha

• Ia’tekaié:ri kaianerenhserà:ke ronwatihsennakaratá:ti tánon enhskaka’eniónhon ne kaianerenhserà:ke iesaienawá:se kaianernehserà:ke ne othorè:ke

• Tewateweièn:ton ronateweiénston tehatiwennathè:tha; tánon

• Ia’tekahwistaié:ri ne thonwará:wi tánon raoná:wen ronwanatatshennará:ni ne tewateweièn:ton iahatí:ko ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

90

287. Tsi na’tehontakienté:ri: ahatirihwakwatá:ko ne tekahontsiakhánion – tsi nikiótte tekenstén:rote aonterihwahtenkià:ton ne ahonwatiià:taren ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion . nan tkarihwakétskwas ne ahairihwakwatá:ko ne akehníson aonterihwahtenkià:ton ne tsi kanenstá:ton Kiokierénhton Kanekeráhtshera rati’terón:ton ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. Tsi niwanonhtonnion’tsherò:ten enkarihó:wanahte ne aonterihwahtenkià:ton ne tsi iokwèn:rare 6(8) ne Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera ne, né:’e ne kaianerenhsera’kéha tánon ieiokontáhkwen tsi nikaweiennò:ten tsi ní:wa ne Kaniatarí:io. nan tkarihwakétskwas thí:ken ne naho’tén:shon akahiá:tonke ne kí:ken tsi ioterihwahtenkia’tonháke aká:rake:

• ahotitakwenhákie ahonwatiniáhese ne:’e ne aonhonterihwahténkia’te ne iokwèn:rare 6(8) skátne ne Tehottenawá:kon karíhton Rakó:ra né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa tsi ní:ioht ne thihatiià:tate kenh nón:we tekaia’torehthà:ke karihton’okón:’a ahatirihwahní:rate ne iekaié:ri ionia’ténion aóntston iekaia’taié:ri iontsta’shón:’on ronnatatshén:naren tánon enkahiatonhseríson kwah teio-tonhontsióhon akaión:ton;

• enhserihwakwatá:ko kioteróhon enkáhshon thí:ken karihwakweniénhston ne kakoráhtshera-ne-kakoráhsthera tehontakienté:ri tánon

• enkarì:ron, enkaka’eniónhon, tánon enhonten’nikòn:raron ne tsi ní:kon sontawéia’te ne tehatiia’toréhtha kari’wanontha tánon ken’nienhati:iere enhskarihwakwarihsiónhake tewatennien-ténhston tsi ní:ioht tsi teiotonhontsióhon

288. Ronkia’táhrha Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiia’tarónnion ne tehaia’toréhtha ehthónhsehte . nan tewatenikonhrahtká:was thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron kakoráhthsera ronwanate’shén:non kwah to kén:’en ahonkià:taren ne tehaia’toréhtha ehthónhsehte. nan tekari’wakéhnhas thí:ken kí:ken nika’nikonhrò:ten iaká:reke ne wate’shén:naien tsi niiá:kon taontahatí:ien ne kari’wanóntha iewatenniéhton ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon, thoneniá:wen’ne ieká:ien ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. ne karihwahserón:ni tsi kaianeráhstha kwah í:ken ronwatihsennakaratá:ti í:iah eh nón:we té:kare ahatihiatonhkwakaratá:te ne tehatiia’toréhtha kari’wanóntha iewatenniéhton ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a, né:k tsi thiká:te ia’tenhonnéntsheste tánon ronónha rotirakwen ne thí:ken tsionkwe’tshon ratikwenion, ron:nehre tánon enhatikwe:ni ahonkien ne tehatiia’tó:rehte. nan tekari’wakéhnhas thí:ken tsi nikarí:wes ia’tekaié:ri tsi nihá:ti ne iehatiia’taié:ri ronwatiia’tarákwen enthonwanáhsete ne kwah ieká:ien kaianerénhsera ne kwah óksak ia’tekarihwaientá:’on í:iah thahonwati’nikonhráksa’te. nan wá:ton thí:ken ne ratíhsere aontahatíhne né:’e ne átste nonkwá:ti tánon kanónhskon ne tekaia’torehthà:ke tehatiia’toréhtha rotirákwen tsi niiohtonhákie ohénton ienkáha tsi niió:re ne akó:ren thikawenní:io kaianerénhsera kanenhrotákwen ne í:iah skátha nonkwá:ti thaontahserì:warahkwe né:’e ne tehatiia’toréhtha. ó:nen ia’káhewe, nan iekarihwiniòn:tha thí:ken thikawenní:io nika’nikonhrò:ten ne ehthónhsehte akarihwakweniénhston kaianerénhsera ne ratiia’takwení:io ratiià:tare Kiokierénhton Kanekeráhtshera né:’e ne ehthónhsehte tsi niiohtonhákie entá:on’k ia’tenkarihwaientá:’on tánon enhonkia’tarónnion ne tsionkwè:ta ahontahsienónion.

289. Tekahswané’ten enkarihwahnirá:ton ne enhonkia’tarónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a . Tsi nikarì:wes ne tekarihwá:nere tsi niiohtonhákie, tehontátkens Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ónhka wa’ónkien né:’e ne tehatiia’toréhtha í:iah tekanákere. Tsi ní:ioht ronakiohkowá:nen tsi ní:ioht ne kwah ken’nihá:ti ne tsionkwe’tátshon tsi niká:ien wahatiié:na tehatiia’toréhtha kari’wanóntha. ne kí:ken onkwehshón:’a aonhá:’a wahonthrò:ri teioni’tón:ni tehona’nikónhhare ratirihwakweniénhsta tsi nahò:ten kahiá:ton ne kahiatonhserà:ke, tánon ronateronhienhtén:ni ne enkahrewáhton tsi í:iah tha’tehatirihwa’serákwas. Tsi ia’ká:ko kí:ken tethonatenniéhton, nan takarihwakétsko wísk nika’nikòn:rake ia’tekaká:nere ne aontónhtka’we ne teiotonhontsióhon tekarihwahshnié:’on tenwarenià:ton ahonkia’tarónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a:

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

91

• onkwe’tà:ke kaianerenhserà:ke karihonnién:ni akaio’tén:’en ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne aorihwà:ke ne tehatiia’toréhtha kaianerénhsera tánon ne tsi nihotiio’tenhserò:ten ne tehatiia’torehtha’okón:’a. ahatíhsa tahatihtharónnion skátne ne Kioki-erénhton Kanekeráhtshera kakoráhthsera tánon kenkióhkwaién:ton sha’té:ioht ne karihonnién:ni.

• Tsi ní:ioht tsi ienhseiateri’waniéhten aoianerénhsera tánon tsi nikaio’tenhserò:ten aonsahatirihwak-watakwáhsheke takaténion tsi ní:ioht ne tsi niká:ien tekaia’torehthà:ke raotiríhton enthontáhsawen ienhshakonateri’waniéhten ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ia’tehatiká:nere iahonwatì:nonke ahontahsnié:non ahonkià:taren, tsi ní:ioht ne ahonwennónnien ahonkia’tarónnion. Ietsioiéhston aontahatihshwanéta thiká:te akaién:take naho’tèn:shon aóntston ne ónhkak ne aiakoió’te iahonwanateri’waniéhten ón:kwe skátne ne Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera Raotikióhkwa ahonwatiié:nawa’se tahonwatirihwathè:ten tsi nahò:ten kari’wanóntha ne aorihwà:ke tsi ioterihwahtenkia’tonhákie.

• Tsi tenhontstikáhwha tánon ohwísta tekahshwanéten akaharatá:ton akará:kewe tsi niwentó:re ne taiontstikáhwha. Tsi tekahshwanéten aón:ton eh nakaieron’to’ténhake ne akaharatá:ton akahwistaién:take tóka ó:ni aonterihwahtenkià:ton aontaká:ra’ne ronatkenníson tóka ó:ni ó:ia ne shá:ka ne tsi karonwaráhere aontaio’serón:nenhte tehontskikáhwhas né:’e ne tehatiia’torehthà:ke shakotiia’tarákwas tsi ní:ioht tsi ioterihwahtenkia’tonhákie. Tsi nón:we teiotonhontsióhon taionts-tikáhwha, tehshakotitáhston ón:kwe né:’e ne kwató:ken tsi nón:we Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera Raotikióhkwa tsi Ratihiatónhkwa ahatirihwahserón:ni tsi nahò:ten teioton-hontsióhon ne tahontstikáhwha. Kaharatá:ton aonthwistínionte tekahshwanéten teiotonhon-tsióhon ne aorihwa’shón:’a tsi ní:ioht ne ratiksa’okón:’a tehonwatirihwáhsnie tánon rotikstenhokón:’a tehonwatíhsnie raotiio’ténhsera. Tehatirihwathè:tha Kaia’takehnháhtshera ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tehatiia’torehtha’okón:’a enkahará:tate ne ahatikwé:ni ne ahonkia’tarónnion. nan ó:ni tewaterihwahtká:was takaténion ne Tehatiia’toréhtha aoianerénhsera ahatí:ren ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron owén:na né:’e ne teiotohétston kaianerenhserakwe’ní:io ne tehatiia’toréhtha rotihsenní:io, tsi niká:ien takarihwaienawá:kon skátne ne karihwakwe’ní:io owenna’shón:’a kaienteré:’on né:’e ne Karihwakwe’ní:io owenna’shón:’a Kaianerénhsera.

• Ronwatiia’tohtáhrhon tewatenienténhston sewaterihwate’wáhton raotihiatónhsera aón:ton ken’niakaié:ren takarihwaténion ne Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera thí:ken tekarihwakwaienawá:kon wa’káhnhe’se sewaterihwate’wáhton tewateri’en’tawenrié:’on skátne kwató:ken tewaterien’tawenrié:’on í:kare né:’e ne shonnaterihwate’wáhton aohiatónhkwa.

2. aoKióhKwa ne Kaniatarí:io onKwehshón:’a rotihiatonhserinión:ton

290. ne ronatenenhró:ni ne Kaniatarí:io onkwehón:we tehshakóhnhes ne áhsen niwáhsen anishinbek Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ne Kaniatarí:io aktónkie ne 55,000 nihá:ti ratinekarénion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a. ne aokióhkwa iathónkieste né:’e ne anishnabek Kanekeráhtshera ne 1949 tánon ionnià:ton ne kaié:ri iohwentsiowá:nen iokwèn:rare ronwatihsennakaratá:ton ne ronwatirihwakweniénhstha iohwentsiowá:nen rotiianéhshon.

291. wa’akwaié:na áhsen nihá:ti ratiia’takwe’ní:io kanenhra’shón:’a rotihiatonhserinión:te ne aotióhkwa Kiokierénhton, ne aotióhkwa tónhtka’we ne io’nikonhraién:tat ononótshera ne iewathiatonhserinión:ton ratíhsere ne tekarihwá:nere tsi niiohtonhákie ken’niehatiiéhrha kióhton ní:kon iokwèn:rare thí:ken teiotonhontsióhon takaténionhá:ton tánon sénha è:neken kioterihwáthe thonaterihwatká:wen ne eh nón:we aorihwà:ke. Tekeníhaton, ne aokióhkwa taionkhí:ion ne kahiatonhseríson “Tehatiia’torehtha’okón:’a kanèn:raien ne tkarihwaié:ri”, tsi niká:ien wa’kaweiennén:ta’ne shontohétste ne Tehatiia’toréhtha orihwa’shón:’a wahontkennisa’ánion wahonterihwahténkia’te ne 2009, tsi niká:ien wa’kathró:ri è:neken tsi nón:we nikahiá:ton 226 ne kahiatonhseríson, ahsénhaton, ne aokióhkwa shakohnha’tsheronnién:nis áhsen

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

92

ia’teioia’tíhston kahiatónhsera thí:ken ken’niakaiéhrha ne orì:wa né:’e ne ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io Tehatiia’torehtha’okón:’a. í:’i ken’nikarihwésha wa’tekthá:ren akwé:kon kí:ken wathiatonhserinión:ton ehtá:ke.

(a) wathiatonhserinión:ton Káhsere teKarihwá:neren tsi niiohtonháKie

292. ne aokióhkwa ne aó:wen wathiatonhserinión:ton kaienté:ris áhsen ronwatirihwaién:nis karì:waien thí:ken otá:kerahkwe ne tekarihwá:neren tsi niiohtonhákie. Kiokierénhtahkwen anishinabek Kiokierénhton Kanekeráhtshera orihwakwé:kon tehotirihwá:neren ne ahonkià:taren né:’e tsi iokwenhrá:ron sénha kowá:nen tkarihwaié:ri kaianerénhsera thí:ken tehatiká:nere tsi ní:ioht ne onhwentsiakaionhnéha, í:iah teioterihwakwaríhsion, tánon kió:to’kte ne anishinabek tánon thoti’nikonhratihénthos. Tekeníhaton, anishinabek Kiokierénhton Kanekeráhtshera rón:nehre tánon enhonterihwahténkia’te raoná:wen tkarihwaié:ri – Kioteróhon kanonhsó:ton oh nakaié:ren aontaio’serón:nenhte tsi nihá:ti onkwehshón:’a tsi ratihnhó:ton, tsi niká:ien tenhontkahrhaté:ni ahotiia’tahníhrha’ne né:’e ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera. Tewate’nienténhston né:’e kí:ken kanonhsó:ton ronwatiià:taren ne karíhton, enhwathahókwen tánon enhsatirihwakwaríhsi tkarihwaié:ri ratíhsere, tekaia’torehtha’okón:’a. ahsénhaton, oh naiá:wen’ne ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a, Kaniatarí:io ken’niahatí:iere ne ahatikwatá:ko ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera, í:kare iotehiahrónkie tsi nihotirihò:ten ahotiia’tahníhrha’ne né:’e ne tekaia’torehthà:ke tánon thonhtká:was sénha onkwe’tà:ke ronwatirihonnién:ni ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanatakè:ron ne tsi nihotiio’tenhserò:ten ne tehatiia’torehtha’okón:’a tánon ne tehotirihwá:neren tsi niiohtonhákie.

293. Kiokierénhton Kanekeráhtsherake:ron tkarihwaié:ri kaio’ténhsera . ne kenkióhkwakwaien karihwinión:tha thí:ken raononkwe’ta’shón:’a Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratia’én:ions ne iotkwatakwenhákie ne kaná:ta tkarihwaié:ri kaio’ténhsera tsi thonateróhon tsi na’tehónteron Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera. Ietsioiéhston enhwathahókwen Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon ne aorihwá:ke ahonwáhsehte kanonhsó:ton tánon tehonaterihokwáhton aonsahontkwatá:ko tánon iaonsaioiáneren’ne, kí:ken kaio’ténhsera ioianere’ón:we tsi wa’thotíhkwa’ke ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera né:’e tsi ronwatirihwá:wis ahatíhsa ahatiia’takwe’niióhake raotirihwa’shón:’a. ne sénha tekarihwá:ron, kaná:ta tkarihwaié:ri kaio’ténhsera kio’serennénhtha ateronhienhténhtshera teioni’tón:ni, tánon í:iah tehonenrio’tí:ios thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtshera ón:wa watákie rotí:ien ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera. ne aorì:wa kí:ken tewate’nikonhrahtká:wen ió:ien tekeníkhen aioianeráhsten ne takatenionhá:ton ne thonateróhon ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera, tsi nikarì:wes ronwatihsatstenhserá:wis ne kanatakè:ron ken’niahatí:iere tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a tehonahkwá:tha.

294. ne kenkióhkwa thonte’nikonhrahtká:was thí:ken Kaniatarí:io thónhtka ietsioiéhston aonthwistatáhko tánon aontahatihswanéta ne kaná:ta tkarihwaié:ri tsi nahò:ten enhontéweiensate tánon kionateróhon kaio’ténhsera.

295. Karíhton . ne kenkióhkwa karihwísa’as thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtshera karíhton tsi nahò:ten ronteweiénstha kwah ka’nikonhrí:io iekaiéhstha ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi thonateróhon skátne kaianerénhsera enhonterihwahténkia’te. Tsi ní:ioht tsi ón:wa watákie Kiokierénhton Kanekeráhtshera karíhton rotiió’te karihwahséhton tsi nahò:ten ronteweiénstha í:iah tha’teká:neren ne ahonwatiríhon kaianerenhseratákie, tsi iónhnhe tánon tsi wathwistatáhkwas wakié:sen ne akahtón:ton. ne kenkióhkwa tewate’nikonhrahtká:was thí:ken Kaniatarí:io tánon Koráhne aiotiió’ten ska’nikòn:ra ahatíhsa Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron karíhton kaianerénhsera, tóka ó:ni, akarákwen, ronwatihwíston Kiokierénhton Kanekeráhtshera ahonnón:ni ronónha raoná:wen akénhake ne karíhton kaianerenhsera’shón:’a.

296. ne kenkióhkwa iehatiión:tha thí:ken kwató:ken ió:ken tsi ia’tekarihwaientá:’on ahatóhsere tahatitenión:ko Kiokierénhton Kanekeráhtshera karíhton kaia’takehnháhtshera tánon ahatirihwakará:tate onkwe’tà:ke ahonwati’nikonhrahní:rate tsi tenhonterihwarénia’te. Kiokierénhton tewate’nikonhrahtká:was

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

93

thí:ken ne ratiianerenserísa’s iakakwatákwen ahatika’aiónhsheke tsi ní:ioht tsi ioterihwahtenkia’tonhákie ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera kaianerénhsera enhonterihwahténkia’te tsi nahò:ten ronteweiénstha. Tekeníhaton, né:’e tsi ón:wa watókie í:iah teká:ien ahatika’én:ion í:iah tetkaié:ri tsi ní:ioht tsi ronatoriá:neron, ne kenkióhkwa iehatirihwahéhrha ne akarihwakwatákwen né:’e ne iatehotiia’tíhston tentkaka’én:ion kanenhráhere tho ní:ioht tsi rotería:neren tóka shi tehshakoia’toréhtha takaia’torehthà:ke tehona’nikónhrhare. ne kenkióhkwa tewaterihwahtká:was thí:ken ne tsi iehiatónhkwa né:’e ne Ia’teioia’tíhston Karíhton Tetkaka’en:ion Raia’takwení:io aonton ahakià:taren kí:ken thontahsawa:ne. ó:nen tsi náhe, tewate’nikonhratká:wens thí:ken oPP karihton’shón:’a ratiié:nas kwah entá:on’k tsi nihotirihò:ten ahotiia’tahníhrha’ne ahonwatirihónnien, í:kare tsi iokwenhrá:ron ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon ieskaianerenhseríson enhonterihwahténkia’te.

297. Ata’karitehtshera ne Kenkióhkwa Konnón:kwe aotinèn:ra kontirihwa’sátste thí:ken ne ísi’ nón:we ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io tsi iontehnhotonhkwaniónhkhwa né:’e ratirá:wi ne ata’karitéhtshera orihwa’shón:’a wa’tewaré:ni tsi iohseratákie né:’e ne tsi nontaiohtonhákie í:iah tetkaierí:seron ronate’nikonhrahnirá:ton ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a. Tahatirihwakétsko thí:ken ata’taritéhtshera takahshwanéten akaién:take tetsiá:ron kanónhskon tánon átste na’kanónhsati ne ne aorihwá:ke ahonwáhsete kanonhsotónnion thí:ken tehonterien’tawén:rie ónhka teiotonhontsióhon ahotiién:take. Kwah í:ken tsi niká:ien, ne kenkióhkwa tewate’nikonhratká:was thí:ken Kaniatarí:io sénha é:so thonthwistáhkahw ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi nahò:ten rontweiénstha tánon kaia’takehnháhtshera ken’niahatí:iere ratiia’tà:ke tánon o’nikòn:ra ata’karitéhtshera orihwa’shón:’a. ó:ni tewate’nikonhrahtká:was thí:ken tekahwentsiakhánion aorihwá:ke ahonwáhsete kanonhsotónnion sénha é:so akaién:take aonsahonwati’nikonhrahserón:ni kaia’takehnháhtshera akién:take tehonterien’tawén:rie tsi nikarì:wes ronwatiia’tahnhé:’on tánon tsi nikarì:wes ne enhshonwanáhtka’we tsi niiohtonhákie tánon thonterihwahtká:was thí:ken kí:ken kaia’takehnháhtshera ahonten’nikòn:raren né:’e ne ón:kwe isi nón:we tsi enhatika’én:ion kanèn:ra.

298. Karihonnién:ni ne kenkióhkwa rón:ton thí:ken ronwatihró:ris tánon ronwatirihonnién:ni Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a orihwakwé:kon tánon ne tehatiia’toréhtha kaianerénhsera kwah í:ken tsi niká:ien, enwaté:ko tenwaré:ni é:so í:iah tehoti’nikonhraién:ta’s tánon ahonwatihretsiá:ron Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ahonkià:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi niiohtonhákie. ne kenkióhkwa tewaterihwahtká:was thí:ken wateweiénston ronte’niéntha wate’nikonhríson akenhníson tánon aonterihwáhten kiá:ton skátne ne onkwehón:we ratitsiénhaiens, Tekahwentsiakhánion waterihwahserón:ni kenkiohkwakè:ron tóka ó:ni ó:ia iohwentsiowá:nen kenkiohkwakè:ron. ne kwah í:ken tsi niká:ien tehonwatiká:nere ken’nithotiión:sa, ne kenkióhkwa tharihwakétskwas thí:ken Kaniatarí:io tánon Koráhne ahatíhsa ne tsi ionteweienhstáhkhwa akahiatonhseríson ne aorihwà:ke ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera, kaià:tare ne tehatiia’toréhtha tsi niiohtonhákie tsi ní:ioht tsi kioteróhon ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ratinákere ne tsi kanenhstá:ton.

299. ne kenkióhkwa ó:ni ratiwennahní:rats ne iorihowá:nen ne tehatirihwathè:tha ne karihwahséhton orihwa’shón:’a ne aorihwà:ke akarihwinekénhton ne tehonnikiohkwakénnies ne tehonnikiohkwakénnies ratihsennarónnion tóka ó:ni ó:ia orihwa’shón:’a ne aorihwà:ke raononkwe’ta’shón:’a tánon tehontateníhas orihwa’shón:’a skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratinatakwe’ní:io.

300. Ronwatikenhrón:ni tánon Karihwí:io tsi niiohtonhákie . Ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon thonehtáhkwen thí:ken ronwatikehnhrón:ni í:iah teio’nikonhraién:tat tánon thihón:nehre ia’teiotohétston ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera ne ratiríhton ne tekaia’torehthà:ke né:’e ne aorihwá:ke ahonwáhsete kanonhsowá:nens. Tsi ní:ioht ne ska’nikòn:ra ken’nienhatí:iere kí:ken orihwa’shón:’a, ne kenkióhkwa thonte’nikonhratká:was ne ken’nienhatí:iere ne kwa entá:on’k tsi nihotirihò:ten kwah ienhatirén:ha’ne enhonwatirihónnien ne karíhton, tekaia’torehthà:ke raotihnhà:tshera Tsi thanontsístaien tenhshakotiia’tó:rehte tsi iontatehnhotónhkwa rati’nikòn:rare tánon rotiio’ténion, ne tsi iehiatónhkwa né:’e ne Ratiksa’okón:’a Tehari’wakéhnhas tánon Ratiksa’okón:’a shakotihshnié:nons Kanenhrà:ke Rotiio’ténion. ne kenkióhkwa ó:ni thonterihwatká:was thí:ken ahonnonhtonnión:ko

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

94

aontahonwatí:ion ne iahatirihwínion’te né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera ne ahonwanate’shén:non ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera thonwatirá:wi ahatirihwakétsko kwató:ken tsi karákwen tsi niiohtonhákie - tsi ní:ioht ón:wa watákie tewahtká:wen tsi nikarì:wes ronwatirihwénhton teká:neren skátne ne kwah aonhá:’a È:neken Thonátte Tekaia’torehthà:ke ne kaná:ta Gladue ia’tekarihwaientá:’on – ohén:ton ne ronwatirihwénhton tánon tsi niiohrhon’kéhstsi ne raónha tóka ó:ni akaónha kiokierénhton tekaiatoréhtha ienhotikeitóhte.

301. Tehatiia’torehtha’okón:’a . ahshe’nikonhráta sénha ahoti’nikonhrahníha’ne né:’e ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera tánon ahatikó:wanahte ne ahón:nehre ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ahonkià:taren ne tehatiia’torehthà:ke ne kenkióhkwa thatirihwakétskwas thí:ken Kaniatarí:io ronhkwísron ahatikó:wanahte tsi nihá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratirihwénhtha ronwatiia’tarákwen tsi tewani’tskwahráhtsherote, né:’e aonhá:’a ne Tekaia’torehthà:ke shati’né:kas tekaia’torehthà:ke. ne kenkióhkwa ó:ni thonterihwahtká:was thí:ken ne Tehari’wakehnhaskó:wa ratirihwíhsaks thikarì:wate né:’e ne ón:wa watákie kaianerénhsera thí:ken iorihwá:wis ronatiia’tarakóhe tehatiia’torehtha’okón:’a ahonwatiia’tón’neke né:’e ne kanenhrotákwen ne kanenhrotakwenokón:’a tsi niká:ien tóka nón:wa sewakié:rens thoti’nikonhratihéntos ne ronwatikenhrón:nis ronnonhtónnion.

302. Tehontstikáhwhas tánon tsi nikanó:ron . ne tsi ní:ioht tsi rati’terón:ton ne kwah ken’nihá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi kanenhstá:ton, ne í:non tsi na’tehónteron tsi kanenhstaténion tánon tekaia’torehthà:ke tsi nón:we kanónhskon tsi tekaia’torehthà:ke tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwas tsi nihatiiéhrha iorihowá:nen kiako’nikonhrénhtha tánon tehotirihó:ron ne tehatiia’toréhtha ahonkia’tarónnion, ne aonhá:’a ne karì:wes tehatiia’toréhtha tenhonwatiia’tó:rehte. ne ahonnón’neke ókia’ke ne kí:ken tekarihó:ron, ne kenkióhkwa tewate’nikonhrahtká:was ne teiotenonhianíhton aontehià:ron ísi nón:we ahonwatikáriakse ne tehatiia’torehtha’okón:’a, ahonwatiià:taren thí:ken tsi niká:ien teiotonhontsióhon iahón:newe ne ahonwatiia’tará:ko né:k tsi ronwatirihwá:wi ne í:iah entá:on’k tho thahonné:sheke sha’tekarihwatákie ne kenkióhkwa tkarihwakétskwas ne Tehari’wakehnhaskó:wa ratirihwíhsak thiká:ti ahonate’shennaiéns ahonkia’tarò:roke tekaia’torehthà:ke ahonterihwahténkia’te ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi kanenhstaténion, tsi nón:we enwá:ten.

303. Thiká:te ahonate’shennaién:ta’ne ne tahatitenión:ko tánon ahotikwatakwenhákie tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion . aronhièkien ókia’ke Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ronatshennón:ni raoná:wen onkwe’tà:ke raotirihwà:ke ahónkien ne tehatiia’torehtha’okón:’a ronwatihretsiá:rons Rotiianéhshon tánon Ratitsiénhaiens tahontáteni orihwa’shón:’a skátne Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera ne kanenhrotákwas. ne thonterihwahtka’wánions ken’niiotikióhkwake ne thiká:te tsi nihonate’shennò:ten, ne kenkióhkwa thatirihwá:reks thí:ken ne “tsiorì:wa akwé:kon ia’tahatiia’taié:ri” nika’nikonhrò:ten í:iah tetkaié:ri ne eh ní:ioht tsi ahatiié:na ratihsennarónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera. ne kenkióhkwa thonte’nikonhrahtká:was ronnonhtonniónkwas ne “enkarákwen” tsi niiohtonhákie tsi nón:we tsionkwè:ta Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ahontahsnié:non ahonwatiié:nawa’se. ne Kenkióhkwa ó:ni wahonwatirihwahehrháhse ahatí:ren ne aiohtenkionhákie teionnikiohkwakenniehtáhkhwa né:’e ne tsi tehonnikiohkwakenniéhtha tsi ratihsennarónnion ahatihiá:ton ne tsionkwè:ta tehonnikiohkwakénnies thí:ken enhatiri’wanón:ton tóka shi ne kaná:ta ratirihwanón:wes tahontáteni raononkwe’ta’shón:’a tóka ó:ni tsi nón:we nihatinákere ratihsennarónnion. ó:nen tsi náhe ne Kenkióhkwa á:re thonte’nikonhrahtká:was thí:ken tehatiia’toréhtha tsi ní:kon ronwatikariá:kse ratihará:tat ahonwatiié:nawa’se ahotihwishaién:ta’ne entshiatehnekarónhkwen ne thiká:te rotí:ten.

304. Rataheion’tatkén:se Rari’wanóntha . ne aorì:wa thí:ken ne rataheion’tatkén:se rari’wanóntha ronwaia’tarákwen ne shá:ka tehaia’toréhtha ratihsennarónnion tsi ní:ioht ne tehatiia’torehtha’okón:’a ne shonaterihwate’wáhton tehonwatiia’toréhtha ne tsi nahò:ten thí:ken í:iah tehatirihwaienté:ri ne kwah ken’nihá:ti onkwehshón:’a ónhka wahonkià:taren né:’e ne tekarihwá:neren tsi niiohtonhákie. Kí:ken tsi nikarihò:ten aón:ton aontahonwati’nikonhratihéntho Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratinatakwe’ní:io ahatihnhò:ton kanèn:raien ratihsennarónnion tánon ahotiió’ten skátne Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera aharihwahní:rate thí:ken rataheion’tatkèn:se rarihwíhsaks ne Kiokierénhton

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

95

Kanekeráhtshera ronnonheión:seron ronakia’tarò:ron tsi nikahá:wi tsi ní:ioht. ne karihwahnirá:ton karihonnién:ni akanenhrenníhake aioió’ten ahonwatihró:ri Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratinatakwe’ní:io ahotiianeráhsten ne ahatirihó:wanahte ratihsennarónnion tsi ratiweiennén:ta’s né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion. Tsi ní:ioht ne ratiheion’tatkén:se ratirihwíhsaks ó:ni thoti’nikonhratihénthos orì:wa ne thonahotiriho’ténhake Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehatiia’torehtha’okón:’a, ónhka eh ní:ioht tsi ratika’én:ions tsi ní:ioht ne ahonate’sennaién:ta’ne ahonkià:taren ahonnón:ni ne tewate’nikonhratká:wens ne takaténion.

305. ne kenkióhkwaien thonte’nikonhratká:was thí:ken Kaniatarí:io ronwatirihónnien Kiokierénhton Kanekeráhtshera Roiá:ner tánon Ratitsiénhaiens ne aorihwà:ke tsi niiorihowá:nen ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion orihwakwé:kon, tánon ne ronwatihsennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne rateheion’tatkén:se rarihwíhsaks kwah ieká:ien. Tewate’nikonhratká:was thí:ken Kaniatarí:io aontahontén:rohwe skátne ne onkwehón:we ratitsiénhaiens tánon PTo’s ne raoná:wen ronteweiénstha tsi ronahkwísron ahatikó:wanahte tsi niioianerákie. ó:ni tewate’nikonhratká:was thí:ken Kaniatarí:io ronnonhtonnión:ko tahatikháhsi tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne shonaterihwate’wáhton tekaia’toréhtha tánon rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks aharihwahní:rate ne ahonkià:taren ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne Kiokierenhtáhkwen.

(B) wathiatonseraniion’tánion ratíhsere tehatiia’toréhtha orihwa’shón:’a

ronKia’tarò:roKs

306. Tsi ohén:ton tka’nikonhraientáhkwen, ne Kenkióhkwa tahontén:rohwe skátne ne Kakorahtsherakónhshon né:’e ne Tehari’wakenhnhaskó:wa ne 2009 taharihwarénia’te Tehaia’toréhtha orihwa’shón:’a Ronkia’tarohrókstha né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera thonateróhon ne kenkióhkwaien. shihatíhsere thí:ken Ronkiatarò:roks, ne kenkióhkwaien wahatíhsa ne kahiatonhseríson thí:ken í:kare ne ieskahiá:ton tewate’nikonhratká:was.

oh nakaié:re ahatihará:tate tsi nihá:ti ne kiokierénhton kanekeráhtshera tehatiia’torehtha’okón:’a

• né:’e ne aorihwà:ke né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, ne anishnabek Kanekeráhtshera tánon Kakorahtsherá:kon ne Tehaia’torehtha’kó:wa tahatihtharónnion akarihwanonhwé:’on ahatikwatá:ko tsi niiohtónhake ahatiié:na Ranèn:ra ratihsennarónnion tánon ahatikwatá:ko tsi nikarihò:ten né:’e ne áhontste, ahatíhnhe’ne tánon ahonteweièn:ton né:’e ne orihwa’shón:’a

• serihwahserón:ni Tehaia’toréhtha orihwa’shón:’a Ronkia’tarohrókstha ne akwé:kon 40 anishnabek Kiokierénhton Kanekeráhtshera

• ne Kakorahtsherakónhshon tánon ne anishnabek Kanekeráhtshera aioió’ten takarihwaienawa’khónhákie ahatirihwakwatá:ko ne tahonterihókwahte ne tsi nihatiweiennò:ten ne orihwa’shón:’a ne aorihwà:ke ne tehatiia’toréhtha tsi niiohtonhákie.

• són:ni ne tahá:ta’ne ne anishnabek Kiokierénhton karíhton, tóka ó:ni ne shá:ka raoio’ténhsera ónhka aierihwakwatá:ko skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon ahatirihwakwaríhsi ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion

• Ratirihwakwatá:ko ne kwa ieká:ien tsi niiohtonhákie né:’e ne ronwatiia’tarákwas ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehatiia’torehtha’okón:’a tsi nón:ne ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ahonwa’niéntho ahonwatiia’tará:ko tsi niká:ien aontonhshéke né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsen-narónnion

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

96

tsi nenkaié:re thonte’nikonhratká:was

• serihwakwatá:ko ne tehatiia’toréhtha iahonwatí:nonke ne kwah ieká:ien ne anishnabek Kioki-erénhton Kanekeráhtshera tánon akahiá:tonke ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi nihatiwennò:ten ne Thiionkwehonwehseraténion odawa, ojibway, Delaware, Pottawatoni, chip-pewa, algonquin, tánon Missassauga

• ahatikwatá:ko takawennaténion kaia’takehnháhtshera né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera owenna’shón:’a.

• será:ko ne iesahiatonhseronnién:ni kahrawahtánion ne í:iah tha’tekarihwa’serákwen né:’e ne tehatiia’toréhtha aoiatónhsera.

• ahatikwatá:ko ahonnate’shennaién:ta’ne ahonwatiién:tere’ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha aohiatónhsera.

• será:ko ne tsi nahò:ten teiotonhontsióhon ne anishnabek tehatia’torehtha’okón:’a aharihwahní:rate kahiatonhserà:ke tóka ó:ni enharihwahní:rate ne tehaia’toréhtha ahá:ton

• aharihwakwatá:ko tsi ní:ioht ne kahsén:na enhseháhrhahse ne tehatiia’toréhtha aoio’ténhsera

• aharihwakwatá:ko ne tehontstikáhwhas ne akwé:kon aontónhsheke ónhka teiotonhontsióhon iahonné:sheke ne ronwatiia’tarákwas tsi niiohtonhákie aronhákie tóka shi ronwatiia’tarákwen ne ahotiió’ten tóka ó:ni ratí:teron kwa ken’niió:re tsi kanónhsote ne tekaia’torehthà:ke

• ahatirihwakwatá:ko tsi nihotirihò:ten tkaié:ri nó:nen enwateweiennén:ta’ne tsi ní:ioht tsi tehowanahò:ten ne tehatiia’torehtha’okón:’a ónhka tehonatonhontsió:ni

kaniatarí:io tkarihwaié:ri kaianerénhsera

• aontonhtká:wen orihwa’shón:’a tánon ahonwatiié:nawa’se tsi niká:ien Kiokierénhton Kanekeráht-shera – raononkwe’ta’shón:’a ónhka tehonatonhontsió:ni ahatiié:na aonsahonwatirónkwahse ne iotohétston shonaterihwate’wáhton tehonaterien’tawenrié:’on.

• ahonwaia’tará:ko ne shakorihwahseronnién:nis rón:kwe ahotiió’ten skátne anishnabek Kioki-erénhton Kanekeráhtshera aontahónhtka’we aorihwa’shón:’a ne aorihwà:ke ne Kanioatarí:io tkarihwaié:ri kaianerénhsera tánon aontahonwatihshwanéta ne tehatiia’toréhtha iehonwatihnón:kon aohiatónhsera tánon kionateróhon karihwaò:ron aohiatonhsera’shón:’a

• sénha é:so ahatihwistaié:na né:’e ne onkwehón:we Tekaia’torehthà:ke Roio’te ratíhsere tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera tkarihwaié:ri rotiió’tenion aontahonwatihshwanéta tehonaterien’tawenrié:’on.

(B) ia’teioia’tíhston Kahiatonhsera’shón:’a ronwatirihwá:wi né:’e ne KenKióhKwaien

307. Kahiatónhsera ne Rokstén:ha Ernie Sandy . Kí:ken kahiatonhseríson “Thonaterihwahtká:wen Kiokierénhton Kanekeráhtshera raononkwe’tahshón:’a ne Kaniatarí:io Tkarihwaié:ri kaianerénhsera”, Rokstén:’ha ernie sandy wa’thontátken ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tánon wahonnón:ni tewate’nikonhratká:wen ne wá:ratste tsi nahò:ten roweientehtá:’on. ne tsi ní:ioht tsi tahontá:ti wahothón:te’ne tonsakiakié:ren’ne skakaratákie thí:ken Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a í:iah eh tehoti’nikonhrò:ten ne ahotiió’ten ne tehatiia’torehtha’okón:’a né:’e tsi nahò:ten tehonatohétston tánon tsi ratirihwaienté:ries ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera ronnon’wéskwani ahonterí:io, ka’nikonhrénhtha kiohro’shakenhnéha, tánon thiká:te tekiate’nikonhraténion tsi nahò:ten thonehtáhkwen. Thí:ken wahonthró:ri, wahèn:ron thí:ken ókia’ke tahontá:ti rontáthare ne tkarihwaié:ri kaianerenhseratákie. Rón:kwe sandy tahate’nikonhrátka’we kí:ken watákie.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

97

wahatiweientéha’ne tánon ia’thonnéntsheste.

• Ratikwatá:ko iahonwatihóntera’ne karihwakwatákwen ne aorihwà:ke ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen tsi niiohtonhákie taonrenià:ton ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanatakè:ron ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tkarihwaié:ri rotiio’ténion. ne tekaká:nere kí:ken karihwakwa-tákwen ratíhsere ahonwatirihónnien Kiokierénhton Kanekeráhtshera raononkwe’ta’shón:’a ne aorihwà:ke tsi nikarihwanó:ron ne ahotiió’ten ne tsi tehatiia’toréhtha tánon aón:ton akarihowanáh-ton áhontste ne kahson’karóhare. entewate’nienténhston, “enwá:ton tenhsté:ni ne ónhka tsi iakónhnhe tóka shi tehatiia’toréhtha enhsakià:taren.”

• ahatikwatá:ko kwah ieká:ien “Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi nihotirihò:ten tánon tsi nikiawén:’en ahonnehiaráhsheke” ahonttokáhsheke karihwakwatákwen ronwatihrá:ni, skátne tehotiienawá:kon ne Rotikstenhokón:’a tánon ronwatihonkará:wi aontahontá:ti, ratihsennowá:nens tánon tkarihwaié:ri tehaia’toréhtha tsi niká:ien rotiió’te ákta skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera raonkwe’ta’shón:’a.

• ne Tehari’wakehnha’skó:wa tsi rahiatónhkwa aharihwahserón:ni ahontkennísa né:’e ne tehatiia’toréhtha kaianerénhsera thí:ken tekarihwá:neren tsi nikahá:wi kowá:nen kakoráhtshera ahonkia’tarò:roke tsi tekahontsiákhen.

• ahakwatá:ko ne tká:ras thí:ken iako’nikonhraientáhstha ne tehatiia’toréhtha kaianerénhsera né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi nón:we nikahiáton tánon iorihowá:nen ne ahonkia’tarónnion, aóntston tsi ronwatirihonnién:ni tsi ionteweienstáhkhwa tánon ne aorihón:ni ne ahonwatihró:ri Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a orihwakwé:kon.

• ahonwatihretsiá:ron “tsi teionaiekhonnià:tha atekhwà:ra” tehatihtháhrha tsi na’tehóntere tehatiia’torehthà:ke raotihnhá:tshera ranatakwe’ní:io, tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera kaná:ta raononkwe’ta’shón:’a enhatirihwahní:rate thí:ken í:iah tsi ionteweienstahkhwaniónhkwa tha’teiotonhontsióhon ahókien ne;’e ne tehatiia’torehthà:ke.

• Ratikwatá:ko ne tehahsakoia’toréhtha aiakoweiennén:ta’ne tsionkwe’tátshon né:’e ne tehatiia’toréhtha shakotiia’tarákwas tsi niiohtonhákie.

tsi nihonakiesénhse tsi nón:we iahontaweiá’te

• ahshehretsiá:ron Kiokierénhton Kanekeráhtshera raononkwe’ta’shón:’a ahontste’niá:rontshera iahatì:reke raotiianerénhsera ahónkien né:’e tsi tehatiia’toréhtha, aronhákien tóka shi enhonwatiia’tohtáhrho tsi ia’tenhontóhetste ne tsi ronwatiia’tarákwas tsi niiohtonhákie.

iesaia’tarákwen

• seri’wanón:ton ne ratihsennarónnion ne iehatihsennaié:ri Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon ne kakorahtsherakónhshon ne Thiionkwehonwehseraténion Raotirihwa’shón:’a tánon óthore:ke Ratikwatákwas.

tsi na’tehónteron ratikwatákwas

• skwatá:ko ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera raononkwè:ta shakoti’nikonhrá:wis kanèn:raien skátne ne Tehari’wakenhnhaskó:wa tsi rahiatónhkwa. Tsi tenhsatóhetste kí:ken tsi niiohtonhákie, ratinón:wes tsi rotiio’ténion, tsi nihotirihò:ten tánon tsi nihatiia’tò:ten enwá:ton enhonten’nikòn:raren.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

98

308. Kahiatónhsera ne Rokstén:ha Mike Esquega Sr . (Óthore:ke Aonhá:’a è:neken Tsi ionkwenhrá:ron Iakokstén:ha) ne ahsén:nen orì:wa ne Mr. esquega’s iewathiatonhserinión:ton thí:ken tenkateniónkwen né:’e ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera ne anishnabek raononkwe’ta’shón:’a enkahará:tate nahón:nehre ahonkià:taren né:’e ne tkarihwaié:ri kainerénhsera.

309. Mr. esquega’s iehohiatonhserinión:ten thate’nikonhratká:was thí:ken Kaniatarí:io akáhsa tánon aonterihwahténkia’te oh nakaié:ren aiakoién:tere’ne, taiakohshwanéta tánon aontóntka’we tsi nón:we ahónkien ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ahonkià:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi niiohtonhákie. Kí:ken kenhníson akaia’tá:rake ne kí:ken aoten’nikòn:ra:

• ne tsi niiohtonhákie ahonwatirihónnien tánon tahatihtharónnion skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon nó:nen ienhonwatí:nonke enhonwatihiatónhseron né:’e ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen tsi niiohtonhákie;

• aóntste teiontenonhwaratónhkhwa né:’e ne tekaia’torehthà:ke tsi niiohtonhákie, akárake tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwas;

• ahonnontonnión:ko né:’e ne kwah ken’ nikón:’a entá:on’k tsi nihá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráht-shera raononkwe’ta’shón:’a (tóka ó:ni tetkanenhráhere);

• ne takahshwanéten kaianerénhsera tsi nihá:ti rón:nes ne ronwatiia’tarákwen tsi niiohtonhákie;

• wahatirá:ko né:’e ne ronwatiia’tarákwas tsi niiohtonhákie akarihwahní:rate aó:wen sha’tékene; tánon

• wahonwatiríhon tahatirihwa’será:ko ohwísta tánon tsi nahò:ten thonehtáhkon tehona’nikónhrhare, tsi ní:ioht ne ronnonhtonniónkwas ahotiién:take tekaia’torehthà:ke né:’e ne kaná:ta né:’e ne thonwará:wi ón:kwe tóka ó:ni ne tehonnonhsané:ken Kiokierénhton Kanekeráhtshera

310. Mr. esquega ó:ni thate’nikonhraká:was thí:ken Kaniatarí:io enhakià:taren ne tsi nenkaié:ren tekarihwaienawá:kon skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera akarihwahnirá:ton thí:ken iakakón:tahkwe tánon kwah io’nikonhraién:tat tsi nahò:ten kén:ton ahonwatiri’wanontónhsheke eh naiá:wen’ne skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratirihwakweniénhstha takateniónkwen né:’e ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera, tánon thí:ken ne ronwatirihonnién:ni ratinenhrí:ne enhonkia’tarò:roke enhonterihwahténkia’te. Thatte`nikonhrahtká:was thí:ken ne tehatihtharónnions tahontátken re Rotiiá:ner tánon Ratitsiénhaiens, tsi ní:ioht ne skátne raononkwe’ta’shón:’a ahonkia’tarohrókhon thonhtká:was né:’e ne kenkióhkwa ne Kaniatarí:io onkwehshón:we tánon thiká:te kanenhraién:ton, tánon thí:ken ne tehatihtharónnion akonwatiià:taren konkón:kwe ken’nithotiión:sa tánon ronatehià:ron, rotikstenhokón:’a, tánon ahatíhsa teiehthá:rahkhwa kahiatónhsera ne taontakaka’eniónhake né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera aorihtonhshón:’a.

311. Kahiatónhsera ne Karen Restoule. né:’e ne akohiatónhsera “Tewate’nikonhratká:wen ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ronwatiia’tarákwas – Teka’nikónhrhare tóka ó:ni iekaién:teres”. Ms. Restoule wa’thatihthá:ren tsionkwe’tátshon ne wísk iawén:re Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne raotirihwà:ke ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera tánon ne tehatiia’toréhtha tsi niiohtonhákie. ne kaia’takwe’ní:io ne kí:ken tehatihtháhrha tsi nahò:ten wa’kerihwá:ronke tsi nikarì:wes ne tekarihwá:neren tsi niiohtonhákie – thí:ken kwah tekén:’en í:iah tehonwatiniahéhsa’s tánon enhonwatiia’tohtáhrho, ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera thí:ken ratika’én:ions ákte aontahatirí:warakwe ne anishnabek orihwa’ón:we ahonhténkia’te kaianerénhsera tkarihwaié:ri aorihwa’shón:’a tánon kió:to’kte ne anishnabek kaianerenhserà:ke aoianerénhsera tóka ó:ni tsi nihotirihò:tens.

312. Ms. Restoule kierihwakétskwas thí:ken ón:wa kanákere kaná:ta tkarihwaié:ri tsi nahò:ten ratíhsere tenwarenià:ton Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanenhraién:ton né:’e ne tsi nihotirihò:ten tkarihwaié:ri tsi ní:ioht ne 23 Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanatakè:ron akakowanáhton tsi nón:we ó:ia iokwèn:rare né:’e

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

99

ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera, í:kare ne shonaterihwate’wáhton tehonwatiia’toréhtha ne karihwarò:ron, ia’tekario’taiéhston tánon ahonwarì:wenhte tsi shoterihwate’wáhton tehonaterien’tawenrié:’on tsi ní:ioht ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks, Kierihwakétskwas ó:ni ne akáhshon ne aontonte’nienténhston ne tkarihwaié:ri ne aorihwà:ke ne ohstonhnéha onkwehón:we tekaia’torehtha’okón:’a tsi ní:ioht ne ioterihwahtenkia’tonhákie ne taonsahatihtharónnion né:’e ne ahontatshennínion’te sha’kaianerénhsera tánon anishnabek Kanekeráhtshera kaianerenhsera’kéha aoianerénhsera. Thiká:te, Ms. Restoule kerihwakétskwas ia’takaiéhston onkwehonwenéha kaianerenhsera’kéha aoianerénhsera né:’e ne shonaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri kaianerénhsera oh naiá:wen’ne ahonwatihretsiá:ron ahonkià:taren ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a.

313. Ms. Restoule’s kiakote’nikonhratká:wen kwah ieká:ien né:’e ne tehatiia’toréhtha kaianerénhsera káhrha:

kiokierénhton kanekeráhtshera kaianerénhsera aoianerénhsera

• orihwakaionhnéha kaianerenhsera’kéha aoianerénhsera né:’e ne anishnabek Kanekeráhtshera ia’takarihwaiéhston skátne ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera, tánon ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera ne orihwakwé:kon né:’e aonhá:’a nó:nen anishnabek raononkwe’ta’shón:’a ratiia’tarónnion.

• Kakhwáhere tánon/tóka ó:ni kwah ieká:ien teiontenonhwaratónhkhwa ahonterihwahténkia’te nó:nen thihatiià:tate raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne anishnabek Kanekeráhtshera ratiià:tare ne shonaterihwate’wáhton tóka ó:ni onkwe’tà:ke tehonwatiia’toréhtha, tóka shi tsi ní:ioht ne thonwatirá:wi tóka ó:ni ronwátkonte.

thonateróhon skátne kiokierénhton kanekeráhtshera.

• anishnabek Kanekeráhtshera ratinatakwe’ní:io ahonwatiià:taren ne’e ne rotikwatakwenhákie tánon ken’ nienhatí:iere thikawení:io oh ní:ioht thonte’nikonhratká:was ne aorihwà:ke ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ronwatiia’tarákwas tsi niiohtonhákie tánon/tóka ó:ni tkarihwaié:ri kai-anerénhsera thonikiawé:non ne kí:ken Ia’teioia’tíhston tetkaka’én:ion.

• Rotikstenhokón:’a ahonwatiià:taren ne thiká:te kaianerenhsera’kéha tsi niiohtonhákie raià:tare raononkwè:ta né:’e ne anishnabek Kanekeráhtshera

• Rarikstenhokón:’a ahonwatiri’wanón:tonhse ne aorihwà:ke raotiio’ténhsera tánon tsi nikióhte tsi ratiia’tarónnion skátne shonaterihwate’wáhton tóka ó:ni onkwe’tà:ke tekaia’toréhton tánon rontaheion’tatkén:se rarihwíhsaks

• Ieiokontáhkwen ahonatén:roke akarihwahsheronníhake tsi na’tehónteron ne kakorahtsher-akónhshon né:’e ne tehaia’torehtha’kó:wa tánon ne anishnabek Kanekeráhtshera

• ahontkennísa tánon tehontatenonhwatónhsheke ahotiién:take khia’teiohserà:ke aonsahatirihní:rate ronatatshennarónnion tsi na’tehónteron ne kakorahtsherakónhshon né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa tánon ne anishnabke Kanekeráhtshera, ronwatirihwá:wis ne takarihwaka-haténion ahatíhsa tsi niiohtonhákie tánon akaniahehsá:’on ahonnón:ni tsi iotohserohetstonhákie

kaientahtshera’shón:’a

• Ia’tekaié:ri kaientahtshera’shón:’a aontahonwatí:ion ne raononkwe’ta’shón:’a né:’e ne anishnabek Kanekeráhtshera iehón:nes tehatiia’toréhtha raotiio’ténhsera. sénha wahonwatihón:karon shonaterihwate’wáhton tóka ó:ni onkwe’tà:ke tehatiia’toréhtha tánon rataheion’tatkén:se rarihwíh-saks ahonwatihón:karon skátne anishnabek Kanekeráhtshera tsi kahwentsiatákie aontahati’serón:nenhte tsi nikanó:ron kwah é:so

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

100

• Iaterkaié:ri kaientahshera’shón:’a akaién:take ahonwatinaktóthase ne kahwatsire’shón:’a né:’e ne tsionwe’tátshon tehatiia’toréhtha raotiio’ténhsera.

• Kaientáhtshera’shón:’a aontahóntka’we ken’niahatí:iere ne thonate’nikonhratká:wen tho nikiawé:non ne Ia’teioia’tóhston Tetkaka’én:ion

ronateweiénston

• ahontéweienste aontontká:wen ne akwé:kon tsionkwe’tátshon rotiio’ténion skátne ne tkarihwaié:ri kaianerénhsera ratiià:tare ne tehatiia’torehthakéha, kaianerenhsera’kéha, tánon tsi ní:ioht ne tewatahsáhwha akarihwatákwen tánon ahatiiénhna tsi nioteróhon skátne ne anishnabek Kanekeráhtshera.

• akaién:take ne onkwe’tà:ke kaianerenhsera’kéha karihonnién:ni tewatahsáhwha iehonahtsiá:ton tsi nonkwá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a tánon ken’nithotiión:sa thí:ken ronnéhsaks ahatíhsa attokáhtshera né:’e ne tsi rón:nete ne tehatiia’torehtha’okón:’a thí:ken tewa-tahsawáhkhwa akarihwakwatákwen tánon ahatiiénhna tsi kioteróhon skátne ne anishnabkek Kanekeráhtshera tánon kenhnón:we tsi ionteweienstáhkhwa kanenhráhere. ne tekiattihánion tsi na’tehónteron ne shonaterihwate’wáhton tókas ó:ni onkwe’tà:ke tehatiia’toréhtha ákte nonkwá:ti thotirihwaréhkwen ne ratirihwíhsaks tehatiia’toréhtha akarihwahnirá:ton ne kahiatonhserà:ke.

tsi nihonakiésenhse tsi nón:we iahontáweia’te

• Tsi nón:we enwá:ton, shonaterihwate’wáhton tóka ó:ni onkwe’tà:ke tehonwatiia’toréhtha tánon rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks tho nón:we ahonhténkia’te tsi nón:we ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera né:’e ne thonwará:wi tóka ó:ni ronwátkonte, tóka ó:ni tsi nón:we ne anishnabek Kanekeráhtshera tsi kahwéntsiaien.

• Tsi nón:we í:iah tha’ón:ton ahonwatihón:karon ne kaianerenhsera’kéha skátne ne anishnabek Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi kahwentsiarákwen, ne tsi niiohtonhákie akaién:take né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratiià:tare tsi nonkwá:ti ne tká:ras tahatihtharónnion tánon kaien-táhtshera ne teiotonhontsióhon iontsta’shón:’a aontontká:wen ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera né:’e ne anishnabek Kanekeráhtshera.

owén:na

• Tekawennaténion tánon tenkarihwathé:ten kaia’takehnháhtshera akaién:take ne akwé:kon Kioki-erénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon ronwatiia’tarákwen ahonkià:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha, tsi ní:ioht ne kahwá:tsire tehotihkwáhton né:’e ne tehatiia’toréhtha tóka ó:ni ratirihwíhsaks, í:kare tsi ní:ioht tsi nón:we tká:ras tahatihtharónnion ronwatihnhá:’on

iesaia’tarákwen iesaia’tarákwen

• ne kaná:ta tánon Kaniatarí:io raononkwe’ta’shon:a’ tsi karihwatákie ne tehatiia’toréhtha ratihsen-narónnion ronwatiia’tarákwen aonsonnonhtonniónkwen. Ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon í:iah eh tehontakienté:ri tsi ní:ioht ne raononkwe’ta’shón:’a ne kí:ken aonhonhténkia’te ne kaianerénhsera.

• Tsi nahò:ten ratíhsere ne ahotiién:take í:iah ne ohén:ton tehshonnaterihwate’wáhton raotihi-atónhsera aonsahonnontonnión:ko

• ne ronwatiia’tarákwas teiotonhontsióhon rotiió’ten né:’e ne shonaterihwate’wáhton tóka ó:ni onkwe’tà:ke tehatiia’toréhtha taonttíhen tsi niká:ien né:’e ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

101

tehontenentshahontéhrha tsi nenkaié:ren

• ne ia’tehontenentshahontéhrha tsi nenkaié:ren akarihwakwatákwen tánon akaiénhnon tsi kioter-óhon skátne ne anishnabek Kanekeráhtshera oh naiawén’ne ahatirihwaní:rate thí:ken kahiatonhsera’shón:’a tsi nihotirihò:ten tkaié:ri.

• • Akaién:takenetehontenentshahontéhrhatsinenkaié:renkwahieká:ienthonikaierá:teahonwatiià:taren Kiokierénhton Kanekeráhtshera ken’nithotiión:sa. Iorihowá:nen ahatirihwahní:r:te kí:ken tsi nenkaié:ren “tkarihwaié:nas”

3. rotiiá:ner ne Kaniatarí:io ronathiatonhserinión:ton

314. Rotihiatonhserotá:se ohiarí:ha 4, 2012 shiská:rahkwe, Kaniatarí:io Iokwèn:rare Roiá:ner ánias Toulouse iahaión’te raononhtonnióntshera tánon thote’nikonhratká:wen ne takaténion né:’e ne ón:wa watákie tsi niiohtonhákie tsi ronakia’tarò:ron né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne Kaniatarí:io, tsi ní:ioht tsi kioteróhon ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a. ohén:ton thá:tahkwe Roiá:ner Toulouse waháttoke tsi niiorihowá:nen né:’e ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion tánon waharihwahní:rate tsi wa’tharihwahshwanéta.

315. ne iorihowá:nen karihwatákie né:’e ne karihwinion’tánion né:’e ne rotiianéhson ne Kaniatarí:io tsi ní:ioht ne ronakiá’ke ónhka ronakià:taren ne kí:ken iohtenkia’tonhákie thí:ken ne wahonwatihietsiá:ron ne ahonkia’tarónnion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne Tekaia’torehthà:ke aoianerénhsera entá:on’k enkionateróhon né:’e ne teka’nikonhrakà:ron ne ahónhton’te kaianerenhsera’kéha ronwatokenhrón:ni né:’e ne tekarihwaié:ri aoianerénhsera. ne rotiianehshon ne Kaniatarí:io wahontkahtho tohkara aontontennienténhston thí:ken rontkáthos ne tsi nihatiweiennò:ten tsi niká:ien ne Korahnéha Tkarihwaié:ri Kaianerénhsera on:wa nikahá:wi í:iah tha’tewatohétstha Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ia’tenhontóhetste enhatikakorahtsherakahrhátho ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kaianerenhtsherà:ke tsi nahò:ten thonehtáhkwen tánon tsi nihotirihò:tens tánon ne í:iah thaonsahatirihwahserón:ni ne Korahnéha Kaianerenhserà:ke aoianerénhsera skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kaianerenhserà:ke aoianerénhsera tánon tsi nhaò:ten thonehtáhkwen.

316. ne rotiianéhshon tehatiká:nene Korahnéha kaksà:ta ronwaná:wis kaianerénhsera í:iah tetkaié:ri skátne ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi nika’nikonhrò:ten ne kahwatsirakwé:kon né:’e tkarihonniá:tha ne ákte nonhónkien ne ronakiohkowá:nen kanekerahtsherakè:ron ratiksa’okón:’a. Tahatirihwakétsko ne orí:wa ne í:iah khia’tekaié:ri tha’tekahnhò:ten tsi ahatikwatakwenhákie ne Gladue kahiatonhserí:son ohén:ton enhonwarì:wenhte karihwahserón:ni ne ronwati’nikón:rare karíhton. ne rotiianéhshon wahonnì:ron thí:ken tsi ní:ioht ne aontahóntkawe ne tkaié:ri tsi nón:we ia’tahotirihwaién:ta’se ne aontakaié:ri ne ahonwarì:wenhte rati’nikón:rare karihton’okón:’a iotka’tákie enhotiiken’niehatí:iere ne í:iah tekahnha’tsherí:io ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tehati’nióhskens né:’e tsi rotihiatonseríson kahiá:ton kiohro’shakenhnéha atkenhronniáhtshera. wathrò:ri ó:ni oh ní:ioht tsi nahò:ten thonehtáhkwen shoti’nikonhrahserón:nis kanèn:raien tho nontá:we ronwatirihwénhtha kanenhrakè:ron thí:ken enthonwanónhton’se iotihwakaión:’on shonaterihwate’wáhton tsi nenkaié:ren tánon enhonwatirì:wente ákte nikan’nikonhrò:ton aonsahoti’nikonhrahserón:ni thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ronnéhsaks. wathrò:ri ne wátston ne tóka shi ne rón:kwe enhshaterihwátewahte enhonte’nikonhraká:tate rontkén:se thí:ken kenhníson aontkén:se ne ronte’niéntha ne aonsahonterihwátewahte ratirihwahní:rats thí:ken kí:ken kahiatonhseríson iotká:te wátston né:’e ne Tkanontsístaien ne shoterihwate’wáhton tsi í:we wahóntste ne ahatirihwakwatá:ko thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tehati’nióhkens kwah è:neken thonátte aonte’nién:take ne aonsahonterihwátewahte ne rotiianéhson ne Kaniatarí:io tehatiri’wakéhnhas thí:ken kí:ken karihwakwatákwen enkáhsa ne atkenronniáhtshera í:iah tekioteróhon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tehati’nióskens í:iah khia’tehonnonhtónnion ne kwah ieká:ien tsi nihorihò:ten tsi nón:we ní:rate né:’e ne shoterihwate’wáhton tsi nithawé:non.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

102

317. ne rotiianéhson ne Kaniatarí:io ne orí:wa né:’e ne kahshennaró:ron tánon tsi nihonathiá:ton ne tsi kanenhstá:ton rati’terón:ton né:’e ne aorí:wa ne tehshakotiia’toréhtha kari’wanóntha. Ratirihwakweniénhstha ahonate’sennaién:take ahóntste Kaniatarí:io ata’karitéhtshera Tehatihswanéta’s Ratíhsere orihwa’shón:’a tsi nón:we aontahatihsennénhawe tánon tsi nihonsthís:ton tsi ratì:teron ne tsi kanenhstá:ton Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne rotiianéhshon ne Kaniatrí:io tehatiri’wakéhnhas thí:ken kí:ken tsi nithotihsennénha tóka wátston aonhá:’a í:iah thaiakoié:na akwé:kon tsi kanenhstá:ton Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a thí:ken ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne í:non kahrhá:kon kanatakè:ron í:iah tehotí:ien ne ata’karitéhtshera raotihiatónhsera ratika’én:ions thí:ken kwah ne:’k ne ahatiién:tere’ne ne ioianere’ón:we tsi nikiotshenní:non í:iah né:’e té:ken ne ienká:ko né:’e ne sénha tahatirihwa’será:ko ne tehshakotiia’toréhtha kari’wanóntha ne:’e tsi sénha tewatakà:ron kaianerénhsera orihwa’shón:’a thí:ken wahotihterónhkwen ne sénha í:iah thahowatiniáhese ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera.

318. ne Rotianéhson ne Kaniatarí:io tahonte’nikonhráhtka’we thí:ken ne tehari’wakehnhaskó:wa tsi rahiatónhkwa ratiiá:tare ronwatiia’tarákwen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron orihwa’shón:’a tánon tsi na’tekakorahtsherakónhshon kí:ken ionkwenhrá:ron ronwatiia’tarákwen ahontahsnié:non akwé:kon waterihwahserón:ni tóka ó:ni tekaia’toréhton kahwentsiarákwen aontónhsheke akahroríhake ahatirihwarò:roke né:’e ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi nón:we ne kenhnarákwen iokwenhrá:ron tánon ahotiianeráhsten tsi na’tehónteron skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ne tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a tánon tekaia’toréhton kaia’takehnháhtshera.

319. ne Rotiianéhshon ne Kaniatarí:io ohén:ton wa’kéhten kaié:ri kwah í:ken tewate’nikonhrahtká:wen skátne ratirihwakweniénhstha né:’e ne tehshakotiia’torehtha:

• Raononkwe’ta’shó:’a v. Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron: Tewaten’nikonhrahtká:wen thí:ken ne tehshakotiia’toréhtha aká:rake ne akri’wanóntha kioteróhon ónkwe tsi thorihwaréhkwen né:’e ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron. Tekarihwathè:ton thí:ken ókia’ke Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron í:iah tekiatatenónhkwe Korahnéha raononkwe’ta’shón:’a thotirihwaréhkwen tánon iotká:te í:iah tehatíhawe karihwatshénrion

• ahonwatihretsiá:ron Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron raononkwe’ta’shón:’a ahatíhsa tánon iahatihiatonserá:ien. Tewate’nikonhrahtká:wen thí:ken tetsiá:ron ne Tekahontsiákhen ne Kaniatarí:io tánon ne Kakorahtsherakwe’ní:io ahotiió’ten takarihwaienawá:kon skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kakoráhtshera, iokwenhrà:ron kenkiohkwakehrón:ton tóka ó:ni onkwehónwe’ne ratitsiénhaiens ahonwatihwíston tánon ahotahonwatí:ion ne ahontewéienste ahatíhsere thí:ken ienka’niéntho ken’nithothiión:sa kenhnarákwen ahonwatihró:ri ne raoná:wen kaianerenhsera’kéha iehati’nikonhraié:ri raotiianerénhsera tánon raotiio’ténhsera ne Korahró:non kaianerenhserà:ke tánon orihwakwé:kon kaianerénhsera tsi kaià:tare.

• shonwatiia’tarákwen ne tehskakotira’toréhtha: Tewate’nikonhrahtká:wen thí:ken rotikstenhokón:’a aosahonwatiia’tará:ko ne tehshakotiia’toréhtha kaia’kehnháhtshera thí:ken tsi nahò:ten thonehtáh-kwen tsi nihotirihò:ten tánon tsi nahò:ten thonehtáhkwen iekaia’taié:ri né:’e ne kaná:ta wateweién:ton.

• Tehtaiwennaténies kaia’takehnháhtshera: iekaié:ri tahatiwennaté:ni kaia’takehnháhtshera, aón:ton ahonwatiia’takéhnha ahonwatihretsiá:ron Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ahonkià:taren tsi tehatiia’torehtha’okón:’a.

320. ne Rotiianéhshon ne Kaniatarí:io enhotitakwenhákie thí:ken ne iorihowá:nen tsi í:we ne aontehià:ron ne ahonkia:taren ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne kaienerénhsera ahonwatiién:tere’ne tánon ahonwatinaktóthahse ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kaianerenhsera’kéha tsi thonehtáhkwen tsi thonéhtah tánon tsi nihotirihò:ten tehottihánion. Ietsioiéhston

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

103

ratiién:tares tékeni wakiesénhston tekarihwá:nen né:’e ne ahonkia’tarónnion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a teiotonhontsióhon kwah ieká:ien ronwati’nikòn:rare ne kakariá:kon ne tahonttikahwha ahonnón:wete tánon tahontska:nhon né:’e ne kakorahtsherá:kon né:’e ne Tehaia’torehthakó:wa tánon ne enhonterihwará:ko ne tekahswá:ne kaia’takehnháhtshera enhonwatiríhon Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon ahatíhsa tehatiia’toréhtha aohiatónhsera iahón:ne ne tekaia’torehthà:ke tóka ó:ni rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks tánon ken’niehatiiéhrha skátne ohén:ton tehatiia’toréhtha raotiio’ténhsera o’nikòn:rakon tsi niiá:wens.

321. ne rotiianéhshon ne Kaniatarí:io ia’tehotirihwaientá:se raonaten’nikòn:ra enhatirihwahní:rate ne teiotonhontsióhon né:’e ne ratirihwakweniénhstha kakoráhtshera-ne-kakoráhtshera kioteróhon tsi na’tehónteron Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tánon ne kakoráhtshera ne Kaniatarí:io tsi ní:ioht ne ken’niahatí:iere ne kaianerénhsera’kéha orihwa’shón:’a tahonwati’nikonhrhá:ren ne sewaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera.

4. thiionKwehonwehserá:te Kaianerenhserà:Ke Kaia’taKehnháhtshera wathiatonhserinión:ton

322. Thiionkwehonwehserá:te Kaianerenhserà:ke kaia’takehnháhtshera Terónto (aLsT) ronakiohkowá:nen kaia’takehnháhtshera kaianerenhserà:ke aokióhkwa thí:ken ronwatiia’takéhnhas Terónto’s Thiionkwehonwehserá:te kaná:ta iotawenhrá:ton tewáhsen énska niiohserà:ke kí:ken kenkióhkwaien ioiená:’on kwah ken’ní:kon aren’háhtshera ronwanatewennákara Thiionkwehonwehserá:te raononkwe’ta’shón:’a rataheionta’kén:se rarihwíhsaks ratirihó’kwats sewaterihwate’wáhton tánon tehshakorihwáhsnie akarihwahnirá:ton Thiionkwehonwehserá:te raononkwe’ta’shón:’a sha’té:ioht tsi tenhonwatíhsnie enhontawéia’te tánon enhonwatiríhon né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera. Kwató:ken (aLsT) rotiià:tate kaianerénhsera’kéha tsi ióte rihwahtenkiá’ton thí:ken iononhtónniónkwen tánon wanonhtonniónkwas ne orí:wa né:’e ne ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a.

323. aLsT enka’nereohkwáren ne orí:wa ne tehatiia’toréhtha ronwanatewennakaratá:ti tsi ní:ioht ne énska kwah ká:ien tkarihwaié:ri tsi niká:ien thotirihwá:re tekarihwahrí:ton né:’e ne kió:to’kte ne ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne tehshakotiia’toréhtha ratihsennarónnion. orihwakwé:kon enhserihwahéhrhahse aLsT thati’ka’énions thí:ken ne orí:wa ne tehshakotiia’toréhtha ronwatiwennakaratá:ti tewata’keráhkhwa í:iah khiahatíhsa ne anhò:ten teiotohontsióhon kari’wanóntha ne tsi kahiá:ton 6(8) né:’e ne tehshakotiia’torehtha’okón:’a. Ronnonhtónnion thí:ken teká:ien iekaia’taié:ri tsi kiohtè:ronte ratihsennarónnion ne tsi niká:ren ahóntste tsi kanenhstá:ton Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratihsennarónnion tóka ó:ni iekaié:ri tsi rotikwénnion ronte’niéntha ahatirihwahní:rate ne tehshakoia’toréhtha ratihsennarónnion iekaé:ri ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a.

324. aLsT thotirihwá:re thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ónhka ratinákere né:’e ne tsi kanenhstá:ton rotiianerenhserá:ien ahonnonhtonniónhwe ne tehshakotiia’torehthà:ke ahónkien tánon thí:ken tkaié:ri tsi ronwanatewennakaratá:ti tehshakotiia’toréhtha kwah í:ken iorihowá:nen ne Thiionkwehonwehserá:te thonwará:wi onkwehshón:’a né:’e ne sewaterihwate’wáhton tkariwaié:ri aoianerénhsera. Ronnonhtónnion thí:ken kaianerenhsera’kéha atkenhrónniahts ne Thiionkwehonweserá:te onkwehshón:’a né:’e ne sewaterihwate’wáhton tkarihwaié:ri aoianerénhsera nahé:ha aonhá:’a rotirihwahnirá:ton ne Koráhne aonhá:’a è:neken tehshakotiia’toréhtha R.V. Ipeelee tánon thí:ken ne thonwará:wi ón:kwe tenhonwaia’tó:rehte né:’e ne tehsakoia’toréhtha thí:ken ienhonwatì:nonke ne í:iah tehonwanatewennakaratá:ti tehshakotiia’toréhtha ratihsennarónnion enkakwénion tehatiká:nere atkenhronniáhtshera nón:we nikahá:ton 15 né:’e ne kaianerenhseríson.

325. aLsT tehatirihwa’serákwas ne tsi tewahsón:tere tsi na’tehónteron ne tsi nikióhton:ne ronwatiia’tohtáhrhon Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a né:’e ne Korahnéha tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon ne í:iah khia’tekaié:ri ne tsi kanenhstá:ton Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

104

onkwehshón:’a né:’e ne tehshakotiia’toréhtha ratihsennarónnion. wa’kaién:tere’ne teká:neron tsi na’tehhóntere ne ísi nón:we ronwatewennakaratá:ti ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a né:’e ne ronwatihrewáhton aoianerénhsera tánon ronwatiia’tohtáhrhon ne tsi ratiia’tarónnion né:’e ne Korahnéha tkarihwaié:ri aoianerénhsera tekari’wakéhnhen thí:ken ne ó:ia né:’e ne aorí:wa thí:ken tkarihwaiéhstha né:’e ne iotawenhrá:ton ronwatihnhó:ton ne Thiionkwehonweserá:te onkwehshón:’a.

326. aLsT ó:ni tehatirihwa’serákwas ne tsi tewahsón:tere tsi na’tehónteron ne rataheion’tatkén:se tsi niiohtonhákie tánon ne tehshakotiia’toréhtha orí:wa. né:’e tsi ne nihá:ti ne Thiionkwehonwehserà:te onkwehshón:’a ronwatihrewáhton aoianerénhsera í:iah teiakohnhá:tens né:’e aorí:wa iotehiahrónkie ne tóka nón:wa ne wahonníhiie thí:ken eh neniá:wen’ne tsi nikarì:wes ronwatiié:nen rataheion’tatkén:se ratirihwíhsaks ne iotehiahrónkie iorihowá:nen. Karihwahnirá:ton thí:ken karihwisá:kon tehatiia’torehtha’okón:’a tehonwanatewennakaratá:ti ne Thiionkwehonwehserà:te ratinákere iorihowá:nen takahsnié:’on ne tsi niiawénhserons ne tsi niká:ien enhonnihí:ie tho neniá:wen’ne tenwatóhetste tkaié:ri roti’konhraién:ta’s né:’e ne tsi nikiawén:’en, tsi nihotirihò:ten tánon ón:wa nikahá:wi tsi ní:ioht.

327. Ratíhsere tetkaka’én:ion ne nahé:’a kaianerenhserà:ke ronahtenkia’tonhákie ratirihwakweniénhstha ne orihwa’shón:’a ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a aLsT thí:ken wahonnì:ron ahóntste tsi ietsienhaientáhkhwa ratihsennarónnion í:iah ne té:ken ne aonhá:’a ioiánere tsi ní:ioht ne tsi niká:ien ahatirihwahní:rate thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ahonwatihsennakará:tate né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ne Kaniatarí:io. Ronónha kí:ken ratirihwénhawe kwah ken’ nikarí:wake Kiokierénhton aLsT tewatihénthos tsi tehonttihánion tsi na’tehónteron thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron thí:ken thotiniarotáhrhon tánon enhonterihwatenkiá’te aonkwe’ta’shón:’a ratihsennarónnion tánon thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron thí:ken rotirákwen ahonhtkáwen raoná:wen onkwe’ta’shón:’a ratihsennarónnion akarihwahseronníhake ne Thiionkwehonwehserá:te Raotirihwa’shón:’a othorè:ke Tehatitenionhá:tons Koráhne (aanDc). ne thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron thí:ken shotiienná:’on taontahatiniarotáhrhoke ne raononkwe’ta’shón:’a ratihsennarónnion, entá:’onk enthonnionhtonnión:ko kari’wahséhton thoti’nikonhratihénthon raononkwe’ta’shón:’a né:’e ia’tenhotirihwaién:ta’se ne ahonthró:ri, kwah tsi ní:ioht ne aanDc entá:’onk enthonnionhtonnión:ko kari’wahséhton orihwa’shón:’a. Thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ronahtká:wen raoná:wen ratihsennarónnion skátne ne aanDc ronwatiniahé:sen ne Kakorahtsherakwení:io Tsi iononhsónte ken’niahatí:iere kí:ken orí:wa. ó:nen tsi náhe aLsT tehatiri’wakéhnhas thí:ken ratitshénhaiens raononkwe’ta’shón:’a ahatira’tá:rake tsi ia’tekarihwaientá:’on enión:ni né:’e entakrihón:ni ia’tenka’nikonhraién:ta’ne tóka shi ratitsiénhaiens raononkwe’ta’shón:’a enhonkiá:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera.

328. aLsT ratiri’wanóntha ne kió:to’kte ne iaiokontáhkwen skátne karihwakweniénhston ne Kaniatarí:io rotikwénion ne tehatiia’torehtha’okón:’a. aLsT wahonthró:ri thí:ken Kaniatarí:io í:iah tehotikwénion ahonatkén:se ne teiohkwá:ton né:’e ne Tehshakotiia’torehtha’kó:wa ne Koráhne ia’teiorihwaientá:’on ne corbiere V. Koráhne ratihnhé:se tekaia’torehthà:ke kaia’takehnháhtshera raononkwe’ta’shón:’a ne wahontshennón:ni thí:ken ne ratihsennarónnion wahatináhese tóka nón:wa Kiokierénhton Kanekeráhtshera ónhka ratì:teron átste tsi kanenhstá:ton. né:’e ratí:ton né:’e ne karihwatshénrion ne tsi nenkaié:ren iahatíhawe ne kén:’en Tekaia’torehthà:ke karíhton kaia’takehnháhtshera né:’e ne Iowé:ren Tsi kanenhské:rhakon tánon Kenora tehatiia’torehthakéha tsi nón:we nihatiia’takwe’ní:io aontakiatén:rohwe skátne ne iokwèn:rare 6(8) aLsT iekarí:waiens thí:ken ne ken’niehatiiéhrha ne kén:’en kaia’takwe’ní:io tánon kari’wahséhton ne Tekaia’torehthà:ke kaia’takehnháhtshera tkarihwaié:ri tsi ní:ioht tsi aón:toniere ken’niahatíne ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

329. Tsi iekka’én:ions oh nakaié:ren aonsakakwatákwen ne ón:wa nikahá:wi teka’nikónhrhare ne kió:to’kte ne ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io tehatiia’torehtha’okón:’a aLsT thonterihwahtká:was Kaniatarí:io ratíhsehr ne Manitoba tewate’nienténhston

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

105

ná:kon tsi niká:ien wa’kanonhtónnion:ko ne tsi kahiá:ton 154 kahnenna’shón:’a né:’e ne Manitoba tehatiia’torehtha’okón:’a ronwatiia’tarákwen ne karihwaró:ron rotirákwen ne tekahontsiákhen ata’karitéhtshera tsi kahiatonhserá:ien. aLsT wahonnonhtonnión:ko Manitoba Tkarihwaié:re Ratirihwíhsaks tsi niká:ien wakathró:ri ó:ni né:’e ne tsi kahiá:ton 154 wahatitshén:ri thí:ken kí:ken nika’nikonhrò:ten ia’tekaié:ri ken’nia’ká:ieren ne ronwanatewennakaratá:ti orí:wa skátne ne ronwatiia’tohtáhrho ne winnepeg í:iah tha’tekarihwathé:ton ne kí:ken ronwatiia’tohtáhrho tethonaká:wen.

330. aLsT ión:nis kwah ken’ní:kon ne tewaterihwahtká:wen tekaiehstáhsions tsi ní:ioht ne wahón:nise enwaterihwahtenkià:ton tóka ó:ni ken’na’tehónteron enhonterihwahténkia’te.

i) Karì:wes Teiokiéhton Tewaterihwahtká:wen

orihwakwé:kon

• akáhson ne iohwéntsiare kaieronnítstha tekaia’torehtha’kéha kahwentsiarákwen tánon ne Kioki-erénhton Kanekerahtsherakè:ron kanatakè:ron ne eh nón:we.

• Tekarihwathè:ton tánon kwah ieká:ien thonwati’nikonhrá:wi tekaia’torehthà:ke kaia’takehnháhtshera tsi ratihiatónhkwa kiatén:ro ne:

» Tsi nikiótte ne tehotíhthare tánon ia’tehotinentshanihará:’on ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanatakè:ron tánon onkwehshón:’a

» shonwatiia’tarákwas Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi nón:we tekahontsiakháhsion ronakiohkowá:nen ratinákere ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron rati’tnakerénion

» Tsi nihá:ti rononkwè:taien raoriianerénhsera tsi ronwatíhnhas enhshonwatiié:na tánon ahonwatihretsiá:ron raotihnhatshera’shón:’a skátne ne Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera Raotinèn:ra; tánon

» ne kaianerénhsera thí:ken tekatokenhstánions ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron

» onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion skátne ne Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera Raotinèn:ra tánon Rataheion’tatkén:se tsi rahiatónhkwa

• entá:on’k enhonteweiénste ne ratená:tanonhne ahatirén:ha’ne skátne ne ronnià:ton kakoráhtshera tánon tsi nihotirihò:tens raoná:wen ne ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tehatiia’torehtha’kéha kahwentsiarakohá:ton

ahonwatirihónnien

• Thiionkwehonwehserá:te tsi nihotirihò:ten ratiweién:te ronwatirihonnién:ni ne Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera aonhnhá:tshera, rataheion’tatkén:se tánon thonterihwahtká:was thí:ken í:kare orihwakwé:kon orí:wa akwé:kon Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi nikiawén:’en ne onwatiia’tohtáhrho í:si nón:we ronwanatewennakaratá:ti ronwatihnhó:ton ratirihwíhsaks orihwa’shón:’a tsi nihotirihò:ten tánon ronnónhnhe tsi nihotiren’há:’on:

» Káhshon ne tóka ó:ni skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron

» Iekaié:ri tsi ronwatihwistá:wi

» enskakwatákwen tánon tenhontité:ni; tanon

» Kia’teká:konte skarihwahserón:ni

• Tehatihrtháhrha ronteweiénston ne raotihnhà:tshera né:’e ne Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnhà:tshera Tkanontsístaien tehatiri’wakéhnhas.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

106

rontenro’shón:’a

• Karihwakwatákwen ia’tenhonnénhtsheste ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratiia’takwe’ní:io ratitsiénhaiens kakoráhtshera tánon tsi tekahwentsiákhen kenkiohkwakè:ron Thiionkwehonwehserá:te kaia’takehnhà:tshera kenkiohkwakè:ron tánon konnón:kwe okióhkwa

rataheion’tatkén:se kaia’takehnháhtshera

• Ia’tenhonnéntsheste ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kakoráhtshera tánon kanatakè:ron tenhonwatirihwathè:ten ne iorihowá:nen ne ronwanatewennakaratá:te ne karihwisá:kon tehatiia’torehtha’okón:’a

• Tekahwentsiakháshsion tánon ratirihwíhsaks rataheion’tatkén:se tahontátken skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tánon kakoráhtshera kenkiohkwaién:ton ne tekaia’torehtha’okón:’a

kaianerenhsera’kéha tenwattennión:ko

• Ratirihwíhsaks tehatiká:nere ne ó:ia tsi nón:we na’tehatiia’toréhtha thí:ken ken’niekaiéhrha Kioki-erénhton Kanekerahtsherakè:ron iahón:newe tkarihwaié:ri tánon ratiia’tarónnion né:’e ne tehatia’toréhtha ratihsennarónnion ne ienká:ka ne tsi niká:ien ahatíhsere kaianerenhserà:ke takaté-nion

• Iakáhshon ne sha’tékena aoianerénhsera ne akwé:kon tehatiia’torehtha’okón:’a

• Tsi ní:ioht ne thikarì:wate ne kaianerenhsera’kéha tenkaténion Kaniatarí:io ahonnéhsake iahontawéia’te né:’e ne aontonthiatonhseraniéhton ne ahoti’nikonhraién:ta’ne skátne Thiionkwehonwehserá:te Raotirihwa’shón:’a tánon othorekéha ratirihwakwatákwas né:’e ne akaién:take ne khiateiohserà:ke ratihsennarónnion né:’e ne onkwehón:we tsi tkahiatonserá:ien kaianerénhsera ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi kanenhstá:ton rati’teron:ton

ia’tekanentshanihará:’on

• ne ronterihwahtenkià:tha kanèn:ra ahonnikiohkón:ni thí:ken ahonwatiià:taren Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kakorahstherakè:ron tánon kenkiohkwa’shón:’a ne akwé:kon tehatiia’torehthakéha kahwentsiarákwen thí:ken í:kare Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi kanenhstá:ton

• onkwe’tá:ke ahonwatihró:ri ahontenenhrón:ni ahatihnísa ne takahthá:rake skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne okwe’takwé:kon onkwe’tà:ke tánon kaianerénhsera.

• Kaniatarí:io tahatíhsnie iaontahsón:tereke ahontéweienste taio’tenionhákie ahatíhsere ahontatshén:raren né:’e ne Kaianerénhsera ne È:neken Koráhne thí:ken ken’niahatí:iere ne ronwatiwennakaratá:ti orí:wa.

ii) Tsi na’tekiátere Tewate’nikonhrahtká:wen

tekaia’torehthà:ke kaia’takehnháhtshera tekaiá:khon tánon rontenatanónhnha

• Ronwatirihonnién:ni aontahónhtka’we né:’e ne akwé:kon ratanatanónhnha tánon tekaia’torehthà:ke aonhnhà:tshera thí:ken ratiià:tare ne enkaió’ten tsi kahiá:ton 6(8) né:’e ne Tehatiia’torehtha’okón:’a Ronwatirihonnién:ni ia’tahatí:iehste ne tsi niiawén:’en akwé:kon tehatiká:nere orí:wa ne Kioki-erénhton Kanekerahtsherakè:ron kakorahtsherá:kon aoianerenhsera’shón:’a ne onkwehón:we

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

107

aoianerénhsera né:’e ne ratitsiénhaiens ratihsennarónnion tánon tehonnikiohkwakénnies ratihsen-narónnion tánon tsi nahò:ten thonehtáhkwen ratiweién:te tánon tahatihtharónnion ahonwatirihonnién:ni iekaié:ri ne ken’niahatí:iere Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a

• Takateniónkwen ahonnón:ni né:’e ne tehatiia’toréhtha aohiatónhsera akarihwahsenón:ni kwah ieká:ien tsi nikaianerenhserò:ten ne aorihwà:ke tekarihwá:neren skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron né:’e ne ahatiio’ténhste ne tsi nón:we nikahiá:ton 6(8)

• Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera aonhá:tshera ahonhkwísron ahonnón:ni kioteróhon skátne Kiokierénhton Kanekeráhtshera kanata’kè:ron onkwehón:we ratitsiénhaiens tánon ka-koráhtshera tánon tsi tekahontsiakhánion kenkiohkwakè:ron kioteróhon ne iorihwahní:ron tahati-htharónnion tánon ia’tahatinentshanihára’ne tsi nenkaié:ren

ratirihwíhsaks tewate’nikonhrahtká:wen

• né:’e aorihwà:ke né:’e ne í:iah tehonwanatewennakaratá:ti tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion ahonnón:ni iakatakwarihsiá:ton aonte’nienténhston tahatihthá:ren skátne ne ronwátkonte raohwá:tsire ahonnéhsake tóka shi tehonatonhontsió:ni iahontahsontéren tsi nahò:ten ioterihwahtenkià:ton ne tsi í:we tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion í:iah khia’tekaia’toróhton ahatiió’tate ne ratirihwíhsaks

• ne rataheion’tatkén:se ahré:sake oh nakaié:re ahatíhsere ne ahonterihwahténkia’te ronwanatewenkaratá:ti tehatiia’toréhtha né:’e ne tsionkwe’tátshon-ne-tsionkwe’tatshonrón:ne tsi sha’té:ioht ne oh nahò:ten ne Tekaia’torehthà:ke ne Tahonte’nikonhráhtka’we ne Pierre v. McRae tsi niká:ien wahonwatehnekarónhkwen ne ratenatanónhnha aontaháhtka’we ne ratihsennarónnion né:’e ne takié:ri tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion.

5. iehatihiatonserá:iens né:’e ne tsi ratihiatónhKwa né:’e teKa-hontsiaKhánion shaKohshnié:nons ne ratiKsa’oKón:’a

331. ne Tekahontsiakhánion shakohshnié:nons ne Ratiksa’okón:’a tánon Ken’nithotiión:sa iehatihiatonserá:iens ratirihwakweiénhstha raotiio’ténhsera ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa né:’e ne tehatiia’toréhtha karihonnién:ni tsi ioterihwahtenkia’tonhákie. ne Tekahontsiakháhsion shakohshnié:nons né:’e ne ia’tehoia’tíhston karíhton ronwaia’tarákwen ne Kakorahtsherà:ke Ronakia’tarò:ron ne Kaniatarí:io. ne raoio’ténhsera ne aontaháhtka’we ia’tehoia’tíhston owén:na ne ratiksa’okón:’a tánon ken’nithotiión:sa tánon aontahontén:rohwe aontahatirihwakeráhkwe ahonthretsiá:ron tahatihthá:ren tánon ahoti’nikonhraién:ta’ne tsi na’tehónteron ne ratiksa’okón:’a tánon kahwatsi’re’shón:’a tánon thí:ken ónhka thonwaná:wis ne kaia’takehnháhtshera tánon; ronwatirihónnien ratiksa’okón:’a ken’nithotiión:sa tánon raononkwè:ta shakoti’nikòn:rare ne raotiianerénhsera ne ratiksa’okón:’a tánon ken’nithotiión:sa. ne tsi ní:ioht tsi kioteróhon ne raoio’ténhsera Tekahwentsiakhánion shakohsnié:nons rotiió’te ne ne raotiianerénhsera tánon thoti’nikonhratihénthon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ratiksa’okón:’a tánon ken’nithotiión:sa.

332. Tsi nienhénhse ne tsi nahò:ten kahiá:ton ne Tekahontsiakhánion shakohsnié:nons thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ón:wa nikahá:wi shakowennakaratá:ti 16.7% ne 19.7% ne ne tsi iontatehnhotónhkhwa ratinakerénion ne Koráhne tsi ronwatiwennakaratá:ti ne khok ne 4% né:’e ne orihwakwé:kon Korahnéha ratinakerénion. aorihwà:ke né:’e ne Tekahontsiakhánion shakohsnié:nons kí:ken kahiatonhwaró:ron tóka nón:wa sénha aonhétken’ne tsi niió:re ne oié:ri niiohserà:ke tánon Kaniatarí:io ó:nen rotí:ien ne ahsénhaton kwah aonhá:’a è:neken ratihnhó:ton tsi nikiótte ne Koráhne. Tho ní:ioht tsi tehatiká:nere né:’e ne Tekahontsiakhánion shakohsnié:nons thí:ken Thiionkwehonwehserá:te tsi nithotí:ion.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

108

333. ne tsi ní:ioht tsi tehontátsnie kanenhrotákwen tehoti’nikónhrhare Thiionkwehonwehserá:te ken’nithotiión:sa iohson’onhákie í:kare thí:ken ka’né:kas ne takatenionhá:ton takaténion né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tóka shi Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ahonkià:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi ioterihwahtenkia’tonhákie. ne Tekahontsiakhánion shakohsnié:nons teiakorihwathe’tén:ni thí:ken kanèn:ra ratiià:tare ronakiohkowá:nen ne rontaterí:ios tahatihthá:ren skátne ne ken’nithotiión:sa tkarihwaié:ri aoianerénhsera í:iah tehotiio’ténion tánon sénha ná:kon í:iah tekaio’tenhserá:ien, kió:to’kte tsi nihonathiatonhseraweiénston, tánon konwanatsterístha tánon í:si nón:we tsi rontenatanónha ne orihwa’shón:’a thí:ken tsi ní:ioht ne tóka ó:ni ó:ia iotahkontá:ni ne atónhnhets né:’e ne Thiionkwehonwehserá:te ken’nithotiión:sa. Tsi teka’nikonhrawá:kon kwah entá:on’k thí:ken Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa ahonkià:taren ne ahatíhsa ahatirihwaráhkwe ne ísi nón:we ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon ahonwatí:ne tsi nahò:ten rotiren’há:’on ken’niahatí:iere kahnhé:’on tsi nahò:ten ronnonhtónnion tánon tahatité:ni tsi nahò:ten ronnonhtónnion thí:ken tehotitáhstha tsi ronnéhre ahonkià:taren ne tehatiia’torehtha’okón:’a.

334. Rotikwáti roweiennenta’onhákie rothiatonhserinión:ton ne Tekahontsiakhánion shakohsnié:nons tsi rahiatónhkwa sahatinenhrarò:roke ne skanèn:ra ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ken’nithotiión:sa skátne ónhka ohén:ton wahotiió’ten ahatirihwatshén:ri raonatkahthóhsera tánon raononhtonnión:tshera aorihwà:ke aontónhsheke tekatenionhá:ton tekaká:nere ne ahonwatiià:taren ken’nithotiión:sa né:’e ne tehatiia’toréhtha. ne Tekahontsiakhánion shakotihsnié:nons tsi iehiatónhkwa wahonthró:ri ne ronatatshén:nare ahontoriá:neron ahatíhente skátne aó:wen tewate’nikonhrahtká:wen thí:ken tekaká:nere ne ronathiatonhseraweiénston tsi iohtenkiatonhákie ken’niahatí:iere ne kaianerenhsera’kéha tekahronhwánion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tánon raotiná:ta tsi niió:re ne ahonkia’tarónnion ne tekaia’torehtha’okón:’a ieió:ken.

335. ne Tekawentsiakhánion shakotihsnié:nons ratiién:teres ne ohén:ton kanenhtotákwen ne rotiió’te skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa né:’e ne tekaténion tsi iohtenkia’tonhákie thí:ken rathró:ris tsi ní:ioht ne teiotonhontsióhon tahatóhetste ne kari’wahséhton ná:kon thatiia’tó:ron. Ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithitiión:sa ienhón:newe kió:to’kte tsi tenhontate’nikónhrhá:ren “kaianerénhseratákie” né:’e tsi ne kakoráhthsera í:iah tha’tewatohétstha aontónhka’we ne aonhá:’a kwah ne ne kaia’takehnháhtshera kahnekí:io tsi ní:ioht ne ata’karitéhtshera, kákhwa kaia’tahnirá:ton tóka ó:ni kanonhsí:io teká:neren ne kakoráhtshera ne kioteróhon ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi nihotirihò:ten raotiwén:na ronnonhwentsiónkion, atkenhronniáhtshera, ronwatikenhrón:ni, tánon tóka ó:ni í:iah tetkaierí:seron ronakiohkowá:nen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa wahonwatirihontá:ko taióhkwa’te tikawenní:io oh ní:ioht takaténion.

336. ó:ni iewahtká:we né:’e ne io’nikonhratshá:niht thatiia’to:ron né:’e ne kénhnare ne ronwatiia’tohtáhrho ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa ne ia’tahotirihwaién:ta’se ne orihwa’shón:’a thí:ken tenhotíhkwa’te raonatónhnhets. Kí:ken ronwatiia’tohtáhrhon ná:kon kión:ni tsi nihoti’nikonhratshá:ni tsi ní:ioht tsi nihotikwénion ahonnón:ni kwah ieká:ien iathotirihwaiénsta’se. ne iotihnikonhratshá:niht thatiia’tó:ron enioió’tate tka’nikonhratihénthon tsi rononhtónnion ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa ahonkià:taren ne takarihwateniónkwen. Tsi ní:ioht ne tsi ní:ioht tsi í:we Tekahontsiakhánion shakohsnié:nons skátne ne teiotonhontsióhon takahswanéten kí:ken kanenhrotákweh iokwenonhákie.

337. ne Tekahwentsiakhánion shakohsnié:nons thaterihwahtká:was kwah ken’niiorí:wake ahonwatihsatsténhseron Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa ahonthón:tate ahonkià:taren ne tahatité:ne ne kaianerénhsera ne sénha ahonwatiié:nawa’se raotiianerénhsera tánon tsi nahò:ten thoti’nikonhratihénthon. Kiokierénhton, ken’nithotiión:sa entá:on’k enhoti’nokonhraién:ta’ne tánon thí:ken ratíhawe kwató:ken tekarihwathé:ton kaianerénhsera ne thononkwá:ti thotirihwaréhkwen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron raononkwe’ta’shón:’a ne Kaniatarí:io tánon Koráhne.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

109

enhshe’nikòn:ron tsi ní:ioht ne ahonwatihretsiá:ron tsi nihoti’konhratsiá:ni takaté:ni tsi tehontawén:rie tkarihwaié:ri né:’e ne ka’sátste róntstha ne Tekahontsiakhánion shakotihsnié:nons tsi ratihiatónhkwa wá:ton ioiánere tsi nón:we í:kate aioió’ten.

338. ne Tekawentsiakhánion shakohsnié:nons ne nika’nikonhrò:ten ne iehati’nikonhraié:ri teká:neren tsi ní:ioht ne ioianere’ón:we kaiá:tare aka’nikonhraientáhten tsionkwe’tátshon raotiriwà:ke né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi niiohtónhakie. Ronwatirihónnien Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa ne tsi ní:ioht tsi enthatí:iehste ne raotiná:takon ahotiianeráhsten aóntahatiiehste tsi nihotiia’tawén:’en tsi ronnonhnhékie aón:ton ahotiianeráhsten ne ahonwati’nikónhrata aontahonwati’nikonhratihéntho ne kaná:ta teká:neren. ne kaná:ta wa’oia’tahníhrha’ne ne wahatikó:wanahte ne tsi nihá:ti ne ken’nithotiión:sa thí:ken ronwatirihonnién:ni ne tsi niiorihowá:nen ne ka’nikonhrí:io teká:neren tsi nón:we kikahiá:ton ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi nihotirihò:tens tsi nahò:ten tánon tsi nikarihò:tens. Ká’nik enhsatkáhtho tsi nón:we thí:ken nikahiá:ton Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron enhatikwé:ni tenhatí:neren kí:ken nika’nikonhrò:ten né:’e ne sénha kanenhrowá:nen kaná:ta tánon kwah né:’e né:k ne tehatiia’toréhtha tsi niiohtónhakie.

339. ne Tekahontsiakhánion shakohsnié:nons tharihwá:reks ne tsi iorihowá:nen né:’e ne Gladue raotirihwà:ke tánon ne aoianrénhsera tekarihwáhsnie tho nón:we ne énhontste aontahonwatí:nonke ken’nithotiión:sa onkwehshón:’a ahonkià:taren né:’e ne takarihwaténion tsi niiohtonhákie. enkarihwahnirá:ton thí:ken ne Gladue aoianerénhsera iekaié:ri tsi iekaiéhston ne Thiionkwehonwehserá:te shonterihwate’wáhtha tsi ní:ioht tsi niká:ien Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa ioiánere ón:we ken’niahatí:iere raoná:wen iehati’nikonhraié:ri. ísi nón:we, ahonwatirí:wenhte iote’sennaién:ta’s ká:ien tsi nón:we ne ahatíhsere né:’e ne Gladue aoianerénhsera oite’sennaién:ta’s ne ken’nithotiión:sa onkwehshón:’a ahatiweientéhta’ne raoná:wen Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsi nihotitihò:ten raotiianerénhsera’shón:’a tsi nahò:ten thonehtáhkwen tánon tsi ní:ioht tehatiká:nere né:’e ne aonsahatikwatá:ko ne skén:nen akenháke tánon tkarihwaié:ri tánon tsi ní:ioht thí:ken enwá:ton ienhatí:iehste khia’tewenhniserà:ke tsi nón:we. Ratiia’tarónnion né:’e ne kaná:ta aonsakarihwahserón:ni tkarihwaié:ri tsi niiohtonháke enwá:ton karihwanó:ron ahonwatirihonnién:ni ahóntste thí:ken ronwatina’tón:ni ne ia’teka’nikonhraientá:’on ne teka’nikónhrhare tánon ne skén:nen aonsakénhake. Kí:ken ioianere’ón:we kaio’tákie né:’e ne tkarihwaié:ri kaianerénhseratakie. ne Tekahontsiakhánion shakohsnié:nons enharihwahní:rate thí:ken kaianerénhsera’kehka takarihwaténion né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera entá:on’k ne entkatén:rohwe ne Gladue aoianerénhsera’shón:’a. Tekarihwaténion ahatika’ewíron ne aonsahatikwatá:ko ne ísi nón:we ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ratihnhó:ton tánon ne tsi nahò:ten ioterihwahtenkia’tonhákie ne tsi niká:ien ne ronnónhnhe ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a né:’e ne én:ratste ne rataheion’tatkén:se ratirihwarò:roks.

340. né:’e ne Kiokierenhtáhkwen, ne Tekahontsiakhánion Tehshakóhnhes tahaterihwáhtka’we entkarihwakétsko tenhatihtharónnion thí:ken enhonwatiia’tarò:roke skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa ahatirihwíhsake ne tsi ní:ioht tsi rotitakwenhákie tánon enhonterihwahténkia’te tehatiia’toréhtha ahonwatirihónnion. ahonkia’tarò:roke senhathate’nikonhrahká:wens thí:ken ne aoia’tahnirónhake shako’nikonhrá:wis kioteróhon ahonwatihretsiá:ron tsi na’tehónteron tkarihwaié:ri raononkwe’ta’shón:’a tánon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa ahatirihwahní:rate ne ronatatshenná:re tho nakaierá:ton kaianerénhsera’kehkha.

341. Kwah ieká:ren tewaterihwahtká:wen thotirihwakétskwen ne ne Tekahwentsiakhánion Teharihwáhsnie í:kare:

• Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa onkwehshón:’a skátne ronkia’tarò:rok aontónhsheke tenhontáteni nahò:ten ronaterièn:tare kari’wanóntha tánon tsi naho’tén:shon ne Kaniatarí:io tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon enhontéweienste tsi nahò:ten rotiio’ténhsere né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi niiohtonhákie taontté:ni ne tsi niiohtonhákie thí:ken eniorihriwáhrho tsi enwaterihwahtén:ti ne tkarihwaié:ri ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

110

• ne Tekahwentsiakhánion Teharihwáhsnie tsi ratihiatónhkwa rotiió’te tekarihwaienawá:kon skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa kanatakehrón:ton ratiia’takwe’ní:io ahatíhsa tewaterihwahtká:wen thí:ken kwah ieká:ien ne tsi nahò:ten teiotonhontsióhon ahatíhsa ne tkarihwaié:ri tsi tehatiká:nere tánon raotiianerénhsera ná:kon ne kakorahtsherakónshon kanekaerahtsherakè:ron ronakia’taró:ron né:’e ne raotiianerénhsera ne eksá:’a

• Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa ahonwanate’shón:non skátne ahotiió’ten ne rotikstenhokón:’a Tekahwentsiakhánion Teharihwáhsnie tsi ratihiatónhkwa tánon ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera akáhsa ronwati’nikonhrá:wis entewaten’nienténhston thí:ken ronwatihretsiá:rons ne ratiia’tarónnion ne ken’nithottión:sa né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi niiohtonhákie

• Ken’nithotiión:sa onkwehshón:’a ahontahonwatí:ion ne ahonwanate’shén:non ahotiió’ten skátne ne Tekahwentsiakhánion Tehatirihwáhsnie tsi ratihiatónhkwa ahonnón:ni tsiionteweienstáhkhwa ronterihwahtenkià:tha tánon ahonkià:taren né:’e ne tsi niiohtonhákie ahonwatiié:nawa’se ahatíhsa ne kaianerenhsera’kéhkha aoianerénhsera tsi nakaié:ren tahatité:ni ne tehatiia’toréhtha tsi iotenkia’tonhákie. Ken’nithotiión:sa ronteweiénstha iorihowá:nen tsi nenkaié:ren enkarihwahní:rate thí:ken ken’nithotiión:sa Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ahonwatihró:ri ne oh ní:ioht tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera entká:iehste tenkarihwarénia’te tkarihwaié:ri ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a

• enhsóntken’se ne í:we tehatiia’toréhtha aonsahonwatihsenharónnion tánon aonsahonwatiia’tará:ko niiohtonhákie ahonterihwahténkia’te ahatin’tónnion ne tsi nahò:ten kaió’tats ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa onkwehshón:’a tánon thotí:ions tánon tekatenionhá:ton teiotonhontsióhon akarihó:wanahte ahonkià:taren ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera aontakiatén:rohare skátne ne tsi nihotirihò:ten tetkaka’én:ion ne iehati’nikonhraié:ri tekarihwá:neren.

• ne tekahontsiakhánion enhatikwatá:ko tekarihwathè:ton tsi ionteweienstáhkhwa kahiatonhsera’shón:’a né:’e ne tehatiia’toréhtha tánon tekaia’torehthà:ke tsi niiohtonhákie tánon ne tekahontsiakhánion ia’tehatinentshaníharas tánon ratíhsere ahonwatirihónnien thí:ken tenkarihwá:nerake ne iorihowá:nen ne kaná:ta ratiia’tarónnion tánon ahonkià:taren né:’e ne tehatiia’toréhtha tsi niiohtonhákie né:’e ne tekarihwatenonhákie ne tkarihwaié:ri enthonte’nién:tenhste wathrò:ris né:’e ne tsi nahò:ten thonehtáhkwen tánon iorihwakaión:’on ahonwatítsien’te tsi tehatiká:nere ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanatakè:ron wahónt-ste ne Gladue aoianerenhsera’shón:’a.

• ne tehontawén:rie wate’nienténtstha ieiontkahrhta’áhstha ahóntste ahatina’tónnion ne tekarihó:ron thí:ken entá:on’k ken’ nienhatí:iere ne anhatirihwakwatá:ko tsi niiohtonhákie tánon ahonwatirihónnien tsi tehatiká:nere sénha é:so entá:on’k enkaio’tén:’en ahoti’nikonhraién:ta’ne ne teiohkwá:ton iò:ten ahonwatirihónnien kanonhsáksens kió:to’kte ne ahotihwistaién:ta’ne ahonate’shennaién:ta’ne tánon teka’nikónhrhare ioio’tá:ti iohnhé:se ne ahonkià:taren ne Kioki-erénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa onkwehshón:’a né:’e ne tehatiia’orehtha.

6. iewathiatonhserinión:ton ne Kaianerenhserà:Ke Kah-snienónhsera Kaniatarí:io

342. Iewathiatonhseraniéhton kahiá:ton ohiarihkó:wa 30, 2012, Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera Kaniatarí:io tóntka’we ne iewathiatonhserinión:ton né:’e akwaten’nikòn:ra tekaká:nere aó:wen. Thiionkwehonwehserá:te Tkarihwaié:ri tsi nenkaié:ren orihwakwé:kon Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera Kaniatarí:io kaién:teres ne tkarihwaié:ri ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a; ieioken’tá:’on né:’e ne rotitakwenhákie ne aó:wen Thiionkwehonwehserá:te tkarihwaié:ri tsi nenkaié:ren.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

111

343. ne iewathiatonhserinión:ton entewatáhsawen entewáhtka’we ne tsi nihotiio’tenhserò:ten ne Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera Kaniatarí:io tsi niká:ien teka’nikonhrathè:tha thí:ken shihatinákere tsi náhe 1998 ohén:ton ne Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera Kahshnienénhtshe aoianerénhsera tsi ní:ioht ne Ia’teioia’tíhston tsi onkwe’tà:ke thonawistatkà:wen kanèn:raien thí:ken tewatká:was kaianerenhsera’kéhka kaia’takehnháhtshera ne í:iah é:so tha’tehontén:tshas onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io skátne karihwakweniénhtshera ne shonaterihwate’wáhton raotirihwà:ke ronwatirihwá:wi khok aontónhtka’we kaia’takehnháhtshera tsi nón:we nihotiia’tahní:ron tsi ní:ioht thí:ken ne thonwará:wi ahataterì:wenhte ne ahonwahnhó:ton.

344. Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera Kaniatarí:io 2008 Thiionkwehonwehserá:te Tkarihwaié:ri Tsi nenkaié:ren ontónhnhete né:’e ne wa’thatihtharónnion tsi nenkaié:ren skátne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a tánon kaia’takehnháhtshera né:’e ne tsi nenkaié:ren sénha ahatikwatá:ko kaia’takehnháhtshera ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a ne ahonnón’neke kaió’tats ne iahatí:ko tkarihwaié:ri ahonwatiià:taren Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a ne aó:wen tsi ronhtonkià:tha kanèn:ra aontehià:ron Thiionkwehonwehserá:te kaianerenhserà:ke ronwanatewennakaratá:ti tánon tahatité:ni kaia’takehnháhstshera né:’e ne Thiionkwehonwehserá:te kaná:ta ahatíhsa kí:ken anonhtonniónhsera Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera Kaniatarí:io akarihwakwatá:ko kia’teiohserà:ke aontahatirihwakétsko ne sénha akakwatákwen tsi tehshakotíhsnie tsi niká:ien wahatí:ren wa’karihwahní:rate thí:ken kaianerenhserà:ke shakotá:tis ónhka ronwatiríhonte kaia’takehnháhtshera kaio’ténhsera ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a skátne teiotonhontsióhon ioianere’ón:we tsi nikiotténion raotirihwà:ke ne Thiionkwehonwehserá:te kaianerénhsera tánon ne iorihwí:io orihwa’shón:’a kón:ne skátne ne Gladue ia’tekarihwaientá:’on tánon ne rotiweiennentá:’on Gladue kahiatonserisa’ánion.

345. Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera Kaniatarí:io tewahtká:was kahiatonhkwaró:ron thí:ken wathrò:ri thí:ken oié:ri% né:’e ne rotihiatonhseraié:nen thonwaná:wi ne Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera ronatatshenninión:ton thonwaná:wi ne thí:ken ónhka wahonwatiientére’ne tsi ní:ioht ne Thiionkwehonwehserá:te. ísi nón:we, tsi na’tekiátere énska iawén:re% tánon wísk iawén:re% ne Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera shonaterihwate’wáhton orihwa’shón:’a ken’nithotiión:sa shonaterihwate’wáhton orihwa’shón:’a tánon kaksà:ta ronwaná:wis orihwa’shón:’a thonwahá:wis ne Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a. Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera Kaniatarí:io ó:ni wathrò:ris thí:ken ne tehonwatirihwáhsnie Thiionkwehonwehserá:te enthontahsáwanion tewathwistatká:was ne nishnawbe-aski Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera Kenkióhkwa raotihiatónhsera tánon ronwatihró:ri tehari’wakéhnhas ratíhsere tsi niká:ien tsi ní:ioht ne ó:nen tehotohtharáwen ne tsi kahiá:ton ne 53 è:neken tewatká:was Kaianerenhserà:ke Kaia’takehnháhtshera ne 49 Kiokierénhton Kanekeráhtshera né:’e ne nan ionhwentsiaténion tsi ionhwentsiá:te.

D. tewate’nikonhrahtka’wánion

1. tewatahsáhwha

346. ohén:ton tsi ní:iore enthatirihwá:ren kwah ieká:ien tewaterihwahtka’wánion. Tkehtáhkhwa enionkwaianeráhsten ne aontonhtká:wen ne kwah ken’ní:kon ne kiokierenhtáhkwen rotika’eniónhon.

347. Kiokierénhton entá:on’k enkarihwahnirá:ton thí:ken tewate’nikonhrahtká:wen tóka í:iah teió:ken tánon tsi nenkaié:ren tánon niiorihwá:sa ne enhonténkia’te í:iah teioia’tahní:ron. né:’e tsi é:so né:’e ne kwah ken’ní:kon iotohétston karihwahserón:ni kioteróhon Thiionkwehonwehserá:te onkwehshón:’a io’kenhraró:ron wenhniserà:ke. Kwah í:ken tsi wakattó:ken thí:ken kí:ken karihwaró:ron enhatiié:na ronatkonhroniáhskon né:’e ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kaná:ta tánon ienká:ko ne ken’nikón:’a tóka ó:ni í:iah thé:nen tekén:ton takatenionhá:ton tóka shi í:iah teké:ien ne iosnó:re tánon iorihwahní:ron tahontekháhahkwe ne kakoráhtshera ahonterihwahténkia’te akwá:wen tewaterihwahtká:wen. né:’e kí:ken

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

112

aorihwa’shón:’a, ken’niahá:kiere thiká:te wa’tkatekháhahkwe ne tkatahsawáhkhwa tsi ní:ioht ne aontó:kten akwá:wen tewate’nikonhrahtká:wen skátne ne tsi iokwèn:rare ne aonterihwahtenkiá:ton tsi niká:ien í:kare tewate’nikonhrahtká:wen ahatiríhwa kwatá:ko oia’ta’shón:’a thí:ken enhóntste tenhatikahaté:ne ne owenna’shón:’a né:’e ne iora’wístonte ne akwé:kon ne akwá:wen kahiatonhseríson aonterihwahtén:ti.

348. Tekeníhaton, ió:ken thí:ken akwé:kon tewate’nikonhrahtká:wen kahiá:ton ehtà:ke í:iah thaón:ton ahonterihwahténkia’te sha’tekahá:wi. Kwah ó:ni é:so ieió:ken thí:ken ia’tahotirihwaién:ta’se ne orihwa’shón:’a ne tehatiia’toréhtha ronwanatewennakaratá:ti karì:wes enwá:ton ken’nienkaié:ren. í:iah teká:ien ne tekarihwaierónnions onén:ia thí:ken enwá:ton aontónhtka’we ostón:ha kwah óksak ahatirihwatshén:ri. ne aonhá:’a ne aonterihwáhton kià:ton ne kwató:ken tewate’nikonhrahtká:wen tenwatohwéntsio tenhatikenhstánion tsi niká:ien kiokierénhton tánon tsi ní:iore nienhón:ne tánon tehonnónia’ke enkarihwakwatákwen kí:ken ne ken’niiorihwá:’a né:’e ne kaio’ténhsera ia’teká:nere wakehrhá:re enhotiió’ten né:’e ne aonterihwahtenkià:ton okióhkwa tánon tehatirihwáhsnie raotihnhà:tshera tsi niká:ien wa’kathró:ri né:’e ne tsi kahiá:ton ne aonterihwahtenkià:ton ne tewate’nikonhrahtká:wen thí:ken ratíhsere.

349. ahsénhaton, tsi wa’kón:ni tewate’nikonhrahtké:wen kwah ísi nón:we wentó:re ne í:’i aontakeróhkhon tóka ó:ni ne tsi ronthwistahní:nons tsi nikanó:ron né:’e ne tewate’nikonhrahtká:wen. ne ia’teioia’tíhston tetkaka’én:ion kanèn:ra í:iah ne thahatikwé:ni tóka ó:ni tehatiweién:te ahotiió’ten kí:ken kaio’ténhsera. Tsi ní:ioht tsi ne niiorihò:ten né:’e ne kaio’ténhsera tsi ní:ioht tsi wá:ton né:’e ne tekatokénhston-ne-ratitsiénhaiens taionkí:nonke iákhawe ne tsi ronthwistahní:nons tsi ní:ioht aontakanonhtonnión:ko takerihwá:ren tewate’nikonhrahtká:wen.

350. Tewakwehtáhkwen thí:ken ne aonhá:’a kaianí:io aontakiatén:rohwe skátne ne tsi nahò:ten teiotonhontsióhon akaió’tén:’en tánon ahonnón:ni tewate’nikonhrahtká:wen né:’e ne takarihwaténion né:’e ne ronwanatewennakaratá:ti ne tsi kanenhstá:ton Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tekaia’toréhtha’okón:’a tsi nikarì:wes ratirihwakweniénhstha ne Kaniatarí:io ohwísta aorihwà:ke né:’e ne tsi ratíhsere tsi ratika’én:ions. wakón:ni ne tewaterihwahtká:wen thí:ken tewakehtáhkwen aionihákie kiatenrókie tsi nahò:ten wakathonté:’on tóka ó:ni wakatkáhthon takaténion ne tekaia’torehthà:ke ronwanatatewennakaratá:ti tsi ní:ioht. Tóka shi sénha entkaka’eniónhake kí:ken enkató:ken ne ohwistà:ke wentó:re aontakate’nikonhráhtka’we thí:ken ononhtonniónhtshera aontahonwatí:ion takaté:nion ne tewate’nikonhrahtká:wen tsi ní:ioht thí:ken aontaka’serennénhton nikanó:ron tsi nakarì:wes í:iah tha’takaténion ne í:kare né:’e ne tewate’nikonhrahtká:wen. Thiká:te thí:ken tsi niká:ien tewate’nikonhrahtká:wen iaonsahóti rihón:ti tsi náhe tsi ní:ioht tsi wathrò:ri akwé:kon tewate’nikonhrahtká:wen iorihwí:io í:iah thaón:ton ahonterihwahténkia’te né:’e ne sha’tekahá:wi. Khé:re, kí:ken tewate’nienténhston ne orihwa’shón:’a enthonwatí:ion ne ken’niehatiiéhrha kenkióhkwa tekahtharákwen ehtà:ke.

351. wa’kattoke thí:ken é:so ne akwá:wen tewate’nikonhrahtká:wen enkarákie tsi nikanó:ron né:k tsi í:kehre akì:ron thí:ken tsi ní:kon enwá:ton takanonhtonnión:ko ne ohwísta aorihwà:ke tsi wa’kón:ne ne tewate’nikonhrahtká:wen. skátne thí:ken wa’kì:ron nó:nen aoianerénhsera ne tkarihwaié:ri tánon sha’tékene ne tewen’niawe’ékhon ne onkwehshón:’a ratiia’tarónnion ne ohwísta aorihwà:ke né:’e ne orí:wa tóhsa taióhkwa’te thí:ken orihwí:io aoianerénhsera thikawenní:io kahiatonhserà:ke tsi ní:ioht ne tsi nikanó:ron ne í:iah thé:nen thahsákiere aiénhrek sénha é:so tsi ní:ioht ne tsi nikanó:ron ne ahonténkia’te kí:ken tewate’nikonhrahtká:wen nó:nen ónhkak ne tsi nikanó:ron í:kare né:’e ne ón:wa watákie tsi nika’nikonhrò:ten kí:ken thiká:te né:’e ne sénha kowá:nen iokwénnion ne ronákion ne rontatewenní:io tánon sénha enwatehià:ron teka’nikónhrhare ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a tánon né:’e ne sénha ehtà:ke iohetken’enhákie né:’e ne teká:nere na’tehóntere ne kakorahtsherá:kon tánon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron.

352. Kaieríhaton, ia’okén:ta’ne kwah thóha kwah óksak shontaiakwatáhsawen né:’e ne ia’teioia’tíhston tetkaka’én:ion thí:ken ne teka’nikónhrhare skátne akarihwakwatákwen ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a kwah í:ken tsi

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

113

tekiatahsón:tere skátne teka’nikónhrhare né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tsi nihonwatiierá:se ne aonkwe’ta’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron orihwakwé:kon. Kí:ken í:iah tha’ón:ton takari’watehnhén:take orí:wa. wa’káttoke thí:ken akwá:wen tetkaka’én:ion í:iah ne té:ken ne takarihwaténion ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera ne Kaniatarí:io né:k tsi aonkerihwáhton:take tsi wakio’tenhserò:ten né:’e ne Ia’teioia’tíhston Tsieka’én:ions akia’tohtáhrho ne takahthá:rake né:’e ne teiotohontsióhon ken’niahatí:ieri iohoriwanén:shon thí:ken entewá:kerahkwe tsi ní:ioht ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tenióhkwa’ne ne kari’wanónhtha ne tehatiia’toréhtha ronwanatewennakaratá:ti. ne sha’té:ioht tewake’nikonhratihénthos aontakerihwá:reke aontakate’nikonhráhtka’we tsi niká:ien ken’nienkaié:ren skátne kí:ken tewaterihwaká:ron. ókia’ke kí:ken orihwa’shón:’a kionateróhon ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tóka nón:wa tsi niká:ien sénha í:ions tekarihwa’serákwen né:k tsi í:iah tha’ón:ton ahsheia’tohtáhrha tóka shi énhsente tánon akaríhwa akarihwaierí:ton.

353. wískhaton, tsi wakenenhrahserón:ni ne tewaterihwahtká:wen í:iah té:kehre aesewanonhtón:nion thí:ken kwah iekaia’taié:ri kwah tsi nen’ né:’e tsi tóka nón:wa teiotonhontsionníhake aonsakakwatákwen tsi nón:we enhatiio’ténhste, tóka ó:ni iekaia’taié:ri sénha enskaka’eniónhon tóka ó:ni enhontéweienste tóka ó:ni tenhatihtharónnion skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron. Ietsioiéhston, é:so onkia’takéhnha né:’e ne tsi niiawé:ta tewate’nikonhrahtká:wen ne tekonttihánion kanenhraién:ton tánon tsionkwe’tátshon thí:ken tkarihwarohrókhon ne è:neken. Tho nà:kere né:’e tsi ne Ken’nienhatí:iere aokióhkwa tóka nón:wa enhón:nehre ahononhtonnión:ko ókia’ke ne tsi ní:ioht ne kenkióhkwa enhón:nehre tkarihwaié:ri.

354. ó:nen ia’táhewe tánon aonhá:’a iorihowá:nen tsi nikarì:wes tkehtákhwa akwé:kon né:’e ne tewate’nikonhrahtká:wen ehtà:ke tekarihwathè:ton tánon è:non nenhén:we enkakowennáhton ne ronwanatewennakaratá:ti ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a sénha iorihowá:nen teiotonhontsióhon.

355. né:’e tsi ní:ioht tsi wakeren’há:’on ken’niekiéhrha Thiionkwehonwehserá:te orihwa’shón:’a ne tehari’wákeh (ne tetsiá:ron onkwe’tà:ke tánon tsionkwe’tátshon) tánon tehaia’toréhtha iotkà:te wakatkáhthon karihwatshénrion tóka ó:ni tewate’nienténhston ne í:iah tehshakoniahehshá:’on tánon í:iah tekarihwakweniénhston tsi na’tehónteron Thiionkwehonwehserá:te tánon í:iah tehonnonkwehserá:te korahró:non tóka shi ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tóka ó:ni aonha’tsí:wa kanonhsó:ton tóka ó:ni tsionkwe’tátshon. Tóka shi ne ka’nikonhráksen ne ronwatikonhrónni tánon ronwatiia’tohtáhrhon iohton’onhákie tsi nikarì:wes, é:so sénha teiotonhontsióhon ahonten’nikòn:raren kioteróhon ne shahthí:ken tánon takarihwathè:ton skátne tsi í:we tsi na’tehónteron Thiionkwehonwehserá:te tánon í:iah teionkwehonwehserá:te. í:iah thahshón:ni ne akarihwahnirá:ton ne shakarihwakweniénhtshera tánon ne shá:ka ahheniáhese tsi na’teshónatere. ne tewate’nikonhrahtká:wen ehtà:ke í:iah thahò:ten thahatirihwaié:rite. Tánon thí:ken karihwakweniénhtshera tánon ahsheniáhese tahonténtsha í:iah tekarihowanáhton. Iohní:ron tkarihwakétskwen tánon ne sha’kahwihshénhtshera teiotonhontsióhon.

356. ne ake’nikòn:rakon ne enthontenién:tenhste kioteróhon tsi na’tehónteron ne tekanèn:rake aontahonateróhon tsi ní:ioht ne oh nahò:ten tsi nikiawén:’en terihwahtká:was. Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron rotikorahtsherá:ien, tánon kí:ken saioia’tahníhrha’ne tsi nahò:ten tewakehtáhkwen tsi niiorihowá:nen ne enkarihwahní:rate ne kakoráhtshera-ne-kakorahtsherá:kon tekarihwá:neren thí:ken ia’tekarihwaiéhston ne na’kónhshon karihwakweniénhtshera ne tsi nihotirihò:ten iorihwakaión:seron tánon

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

114

tsi niiohtón:ne iorihowá:nen thí:ken tekonttíhen. né:’e kí:ken kakoráhtshera-ne-kakoráhtshera tekarihwá:neren thí:ken entá:on’k ná:kon entewá:ton ne tekarihwá:neren tsi na’tehónteron Kaniatarí:io tánon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron enhatíhente ken’nienhatí:iere tkarihwaié:ri tánon tehatiia’toréhtha ronwanatewennakaratá:ti orihwa’shón:’a. ahonttáke kí:ken tewakaterihwatká:wen ne enthonte’nién:tenhste né:’e ne ronterihwahtenkiá:tha kenkióhkwa tánon ne shakoti’nikonhrá:wis kanèn:ra né:’e ne tehari’wakehnhaskó:wa tsi ní:ioht tsi kahiá:ton ehtà:ke.

2. waterihwahtenKià:ton ne tewaterihwahtKá:wen – aKarihwaK-watáKwen ne waterihwahtenKià:ton KenKióhKwaien tánon ratiKó:ra shaKoti’niKonhrá:wis Kanèn:ra

357. Tsi ní:ioht tsi ka’nikonhraientáhten tewatahsawáhkhwa è:neken, ia’tewakerihwaientá:se aontakatáhsawen akwá:wen tewaterihwahtká:wen skátne kí:ken tsi kahiá:ton ne waterihwahtenkià:ton. Tho nikiéhrha oh naiá:wen’ne akerihwahní:rate ne kwah aonhá:’a iorihowá:nen né:’e ne kakoráhtshera ronatoriá:neron iosnore’kéha ahatíhsa – thonateróhon skátne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron Kaniatarí:io – oia’ta’shón:’a thí:ken enthatirihwá:reke enthontáhsawen kaio’ténhsera ne tahatirihwa’será:ko té:kenk í:iah né:k né:’e ne teka’nikónhrhare ne ná:kon nà:kon ahonwatihsennakará:tate ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tsionkwe’tátshon ne tahatiia’torehtha’okón:’a né:k tsi né:’e ne tewatakà:ron kaianerénhsera’kéha kanenhrotákwen thí:ken rotiienteré:’on né:’e ne rotiió’take né:’e ne Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion.

358. Tsi ní:ioht ne iotká:te enhonthró:ri rotkenhronniáhskon tánon í:iah tehonwatiniahésas ne tehatiia’toréhtha ahonkià:taren í:we skátne ne shá:ka tehoti’nikónhrhare ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera teiorénion tsi nón:we Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron kanatakè:ron thí:ken rotkenhronniáhskon í:kare í:iah tethonehtáhkwen tsi na’tehónteron Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tho ní:kon entewatà:kerahkwe ne kí:ken Ia’teioia’tíhston Tetkaka’én:ion ne tekatokénhston-ne-ratitsiénhaiens kwah ken’niió:re ratiién:teres ia’tewanonhtónnion kí:ken tsi ní:ioht ne orihwa’shón:’a. Ieioiéhston iakhé:nonke tewate’nikonhrahtká:wen sénha aonterihwahtén:ti ne ronwanatewennakaratá:ti ne kanenhstá:ton Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a thatí:nonks ne tewate’nikonhrahtká:wen “aioia’tahníhrha’ne ne aka’nikonhraientáhten, tahatirihwaié:ne teká:neren tsi natehóntere ne kakoráhtshera né:’e ne tehari’wakehnhaskó:wa tánon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ne kí:ken orí:wa.”

359. akhóntera’ne ne waterihwahtenkià:ton tsi ní:wa né:’e ne ionkeniahehsá:’a wákien tékeni kowá:nen tewate’nikonhrahtká:wen iakerihwá:ren ne rotirihwakwatákwen né:’e ne waterihwahtenkià:ton kenkióhkwa skátne kakoráhsthera tánon Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron raononkwe’ta’shón:’a tánon ne anhontenonhrón:ni né:’e ne shakoti’nikonhrá:wis kanèn:ra né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa ne orihwa’shón:’a Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tánon ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera.

(a) waterihwahtenKià:ton oKióhKwa

360. tewate’nikonhrahtká:wen 1: tkaterihwahtká:was thí:ken ne kakoráhtshera né:’e ne tehari’wakehnhaskó:wa wahatirihwahserón:ni ne waterihwahtenkià:ton kenkióhkwa ionnià:ton né:’e ne kwah ken’nihá:ti kiokierénhton kanekerahtsherakè:ron aonkwe’ta’shón:’a skátne ne kakoráhstshera karihton’okón:’a tánon tsionkwe’tátshon ónhka aón:ton né:’e tsi nón:we nithoné:non tóka ó:ni tsi nahò:ten ionia’ténion aontahatíiehste kwah iorihowá:nen né:’e ne kaio’ténhsera né:’e ne waterihwahtenkià:ton aokióhkwa. kí:ken aokióhkwa né:’e ne raotiio’ténhsera né:’e ne orihwakwé:kon né:’e ne waterihwatenkià:ton né:’e ne ehtà:ke tewate’nikonhrahtká:wen tánon kioteróhon aonkwe’ta’shón:’a né:’e ne orí:wa, tkaterihwahtká:was thí:ken ne kenkióhkwa ahatirihwakwatá:ko kwah tsi niió:re iokwénion enwá:ton.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

115

361. akaién:take Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron aonkwe’ta’shón:’a thí:ken kwah ken’ ní:kon tánon í:iah né:k té:ken tsi rotíhthare ná:kon enhonnón:ni ne tsi niiorihowá:nen né:’e ne kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhaskó:wa ahatikwatá:ko tsi tehotirihwá:neren tsi na’tehónteron ne kakorahtsherá:kon tánon ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron tánon enhatikó:wanahte ne ahonate’shennaién:take ne sénha ahonwatiié:na tsi nón:we ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron. ne enthonte’nién:tenhste ne ónhkak skátne ioianere’ón:we tsi nithothwatsirí:non tóka ó:ni ratiweién:te thí:ken ahonwanatewennakaratátshe né:’e ne kenkióhkwa tsionkwè:ta ónhka aón:ton ahá:ton ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa ahsakonatewennakaratátshe akanó:ronke né:’e tsi né:’e ne iorihowá:nen orihwa’shón:’a tehotiká:nere Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron ken’nithotiión:sa tánon ne iorihowá:nen né:’e ne tsi ratika’én:ions thí:ken ne ken’nithoión:’a ronwatiwennakaratá:ti né:’e ne teiotenonhianíhton wahonakiohkowahnhá’ne ne ken’nithotiión:sa iekahiá:ton ne tsi iokwèn:rare kahiá:ton 228.

362. í:iah té:kehre akathró:ri ne kwah tokén:’en tsi nihá:ti onkwehshón:’a ónhka enhotiió’ten né:’e ne okióhkwa thok ní:kon akì:ron akanenhrowanénhake ahonwatiià:taren tsionkwe’tátshon ónhka aontahatí:iehste rotiren’há:’on tánon ronathiatonhseraweiénston né:’e ne kaio’ténshera né:’e ne okióhkwa ken’niwá:’a ia’tekaié:re ísi enhséhte tóka wentó:re enhserihwahserón:ni ahontkennísa tánon iohtonkia’tonhákie ne aorihwa’shón:’a. Tóka nón:wa thí:ken aktón:kie tsiá:ta tóka ó:ni kióhton raononkwe’ta’shón:’a iekaié:ri tsi ní:wa.

363. ne kenkióhkwa teniotonhwentsióhon aioién:take ne aontahonwatihswanéta kenkióhkwa tsi niká:ien í:iah thakanenhrowanenháke tsi niha:ti tánon akaià:tarake iaonsahonwatí:nonke ne iónhnhe kakorahtsherá:kon né:’e ne Tehaia’torehtha’kó:wa aohnhá:tshera tánon ronakiá’ke tsi ní:ioht ne takrihwaié:ri.

364. ne kenkióhkwaien ahonwatiia’tará:ko Tehari’wakehnhaskó:wa ne áhsen niiohserà:ke nikarì:wes aón:ton ne enhshontatshén:naren né:’e ne iaontahsón:tarake tsi nikarì:wes. Ken’nikanenhrá:’a tekontiristò:raks taiotonhwentsióhon ahonwatiia’tarò:roke ahonwaia’torá:ko né:’e ne ohén:ton tahá:ta’ne ónhka aontá:re né:’e ne onkwe’tà:ke kaia’takehnháhtshera .

365. ne kanenhrón:ni aonkwe’ta’shón:’a ahonatkária’ke ratíhsere ne tekahontsiakhánion ahontéweienste ne ratitskó:ton ne ohén:ton ratiia’takwe’ní:io ne ia’teioia’tíhson Tkanontsístaien kenkiohkwakè:ron. ne kahwístaien tánon tsi enhonthwistahní:non né:’e ne kanenhraién:ton aoio’ténsera aió:wen ne ahatirihwanón:we’ne ratíhsere ne ratirihwakwatákwas raotinén:ra ratirihwáhsere tánon ahatikwatá:ko kakoráhtshera ne Kaniatarí:io tsi nenkaié:ren.

366. ne aonterihwahtenkià:ton kanèn:ra enthatiniarotáhrhoke ne tsi naho’tén:shon tsi ní:ioht ne :

(a) rotihsa’onhákie ne tsi niiohwísta:’e ratíhsere ne aonterihwahténkia’te ne tewate’nikonhrahtká:wen skátne ahatikwé:ni wate’nienténhston ia’takanihára’ne tsi ní:ioht ne tkaié:ri

(b) enkakwatákwen tsi nikaianerenhserò:ten ne enwatkenníson ia’tahotirihwaién:ta’se tánon kiatén:ro orihwa’shón:’a

(c) enthónhtka’we kia’teiohserà:ke karihwakwatákwen Tehari’wakehnhaskó:wa tsi teioterihwa-tenionhákie kahson’onhákie né:’e ne kaio’ten’enhákie ne tewate’nikonhrahtká:wen tánon tenkarihwaténion thí:ken aiénhrek iorihowá:nen né:’e ne kenkióhkwa ahonnón:ni

(d) akarihwahnirá:ton akaién:take ne tkaié:ri skátne ne Karíhton Tehari’wakehnhaskó:wa tánon thihtí:te karihton’okón:’a né:’e ne kakorahtsherá:kon ahatiié:na ne tekarihwaienawá:kon tánon tekarihwaienawá:kon rotiio’ténion tekarihwaienawá:kon

(e) rotihsa’onhákie tánon ienhonteri’wániehte tewate’nikonhrahtká:wen né:’e ne kenkióhkwaien ne aonterihwáhten kià:ton né:’e ne Karíhton Tehari’wakehnhaskó:wa ne aontahatirihwanón:we’ne; tánon

(f) ahatiié:na ken’na’tekónteron kahiatonhseríson ne kakorahtsherá:kon karihton’okón:’a ne enhonterihwahténkia’te ne tewate’nikonhrahtká:wen tánon kioterohon orihwa’shón:’a.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

116

(B) thonterihwatKá:was Kanèn:ra né:’e ne tehari’waKehnhasKó:wa ne KioKierénhton

KaneKerahtsheraKè:ron onKwehshón:’a tánon ne tKarihwaié:ri aoianerénhsera

367. tewate’nikonhrahtká:wen 2: ken’niahatí:iere tsi tekawennakhánion 1(b) né:’e ne teka-tokénhston-ne-ratitsiénhaiens 1288/2011 ne seskéha 11, 2011 ahatirihwakwatá:ko akio’ténhsera, takate’nikonhráhtka’we thí:ken ne tahari’wakehnhaskó:wa ahatikwatá:ko ne thonterihwahtká:was kenkióhkwa né:’e ne tehari’wakehnhaskó:wa ne orihwa’shón:’a tehotihkwá:ton kiokierénhton kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a tánon ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera wahonnikiohkón:ni í:iah né:k té:ken ne rotirihwahnirá:ton né:’e ne kakorahtsherá:kon aioiánereke tsi natehónteron ne kioki-erénhton kanekerahtsherakè:ron ne tekaia’toréhton orihwa’shón:’a né:k tsi ó:ni ne tkarihwaié:ri ao-ianerénhsera tehoti’nikónhrhare thí:ken kiatatenónhkwe né:’e ne ratiia’tarónnion ne kiokierénhton kanekerahtsherakè:ron onkwehshón:’a ne tehatiia’torehtha’okón:’a.

368. Tsi ní:ioht tsi ó:nen wakathró:ri tewakehtáhkwen thí:ken tekarihwá:neren tsi na’tehónteron ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron ia’tekaníhare ne teka’nikónhrhare niió:re. Tsi ní:ioht ne tsionkwè:ta rokstén:ha Kaniatarí:io kakoráhtshera karíhton watshionkwahró:ri: “tkarihwaié:ri í:iah tehonatén:ro ne Kiokierénhton Kanekeráhtsherakè:ron.” Kí:ken tsi ní:ioht iahón:newe é:so iohserà:ke í:iah ken’khiehotiié:ren khehthihonatká:wen tánon tahatirihwa’será:ko teiotonhontsióhon ne é:so ohentonhhshón:’a í:kare rontenónhsie rontenonhsienénhtha tsi nika’nikonhrò:ten né:’e ne tehari’wakehnhaskó:wa ahonnéhsake tó:ske tkarihwaié:ren tsi nahò:ten enhonwahró:ri tó:ske akénhake tewaterihwatká:wen tánon ne tsi niká:ien kwah ieká:ien tsi tehonahkwá:ton, ne aonhá:’a Kiokierénhton Kanekeráhtshera. Tsi ní:ioht tsi teká:nere kí:ken taontahontenonhwará:ton né:’e ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ratinatakwe’ní:io tánon onkwehshón:’a skátne iorihowá:nen: ne thonterihwahtká:was kenkióhkwaien tóhsa né:k ne ahonkia’tahserónnia’te kwah tokén:’en ahontonkwe’tátste né:’e ne tehari’wakehnhaskó:wa ahaié:na iorihowá:nen ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera aontahontáhsawen kwahtokén:’en ahonthaón:ni tahatitén:ni tsi niiorihò:ten né:’e ne tkarihwaié:ri kaianerénshera thí:ken sótsi ó:nen wahónnise í:iah tehonwanatahonhsatá:ton tsi niió:re Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a raotirohwà:ke.

369. enhonwateri’wanontonhséheke kanenhrà:ke ahatitsienhaiénhsheke wató:ken nikahá:wi tóka ó:ni tékeni iaká:ienhte tsi niióhseres tsi nia’tahorihwaién:ta’se ne tehari’wakehnhahskó:wa. Ienkerihwaiénhahse nia’teiorì:wake ne kanèn:ra tóka shí tehonnikiohkwakén:nies tsi nithotste’niá:ron ne tehari’wakehnhahskó:wa. né:e tsi í:iah í:si nón:we kí:ken khiakerihwá:reke sa’takerá:ko ne í:iahten í:si nón:we khiaonterí:waien. Khé:ken khia’tákenehte thé:nen tekahská:neks ohén:ton aontakerihwakétsko ne tsi tkatsiénhaien iakarihwá:rake ne tehonikiohkwakén:nies raotirihwa’shón:’a. Kwáh é:so tsi ionkwathontehstsíhen Kiohténkion kiokierenhtáhkon kanakehtsheraké:ron onkwe’ta’ón:we tsi nikanó:ron taontahatikétsko tkarihwaié:ri aokióhkion kenkiohkwá:ien. Tkarihwaieríhtshera akatsiweión:take ahonterihwatroria’te shakotirihwaién:ni raotinen:ra.

370. Karihwahéhrha ahonterihwahthénki’ate akanenhraién:take ne shakotihrihwaienthó:se tehari’wakehnhahskó:wa í:iah nék khók kénhska té:ken aontkwatá:ko orihwa’shón:’a kakwatákwen kahiatonhserá:ke kahiatonhseríshon. né:ek tsi enwi’néhston tsi nikarihwanó:ron tánon kwah teiotonhontsióhon takaté:nion tsi ionkhiharatstén:ni kakwerahtsherá:kon ronateríhonte ne ahatikwatá:ko tsi na’tehóntere raotirien’tashón:’a ne kiokierénhton kanakerahtsheraké:ron n’onkwe’ta’ón:we. aioterihwatenkionhá:kie tsi ratirihwakwatákwaniónkwas raotinén:ra tánon shakotirihwawá:se raotinén:ra eniotohetstáhkwen né: tsi we’néhsta ionaktotá:ni tsi teiohteniónko tsi ionhkhirihwahién:ni nék tsi tóka iakaháwihte ne aontkwatá:ko tsi na’tetewátere ne kiokierenhtáhkwen kanekerahtaheraké:ron onkkwe’ta’ón:we tánon roteríhonte ne tehari’wakehnhahskó:wa tánon kí:Ken sénha enwatkwatá:ko ne onkwarihwahsón:’a tánon takarihwahanié:on iotkwatakohá:kie ne Kiokierenhtáhkwen kanenrahtsheraké:ron onkwe’ta’ón:we.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

117

3. tewate’niKonhratKá:wen ratirihwaKweniénstha Kaianer-enhseratáKie tehona’niKónhrhare ne tehariia’toréhtha aio-anerénhsera.

371. níkon thikiókonte tetewakatna’néten tsi niiorihowá:nen ia’teiotká:on kí:ken kahiatónhsera iékkhes tsi niiorihwatshá:ni aioterihwatenkionhákie akakwatá:kwen tók nón:we aón:ton aontkwatá:ko tekarihwaiennawá:kon ne tsi niiorihowá: nen iateiotká:on kí:ken kahiatónhsera iékkhes tsi niiorihwatsá:ni aioterihwatenkionhákie akakwatákwen tók nón:we aón:ton aontkwatáko tekarihwaienawá:kon ne kiokierenhtahkwen. Kanekehtsheraké:ron onkwe’taonwehnéha ne tsi Kaniatarí:io ratirihwénhtha ratihskennarón:nion tánon akakwatákwen sa’takenéhte tahatirihwa’serakohá:ton aonte’nikonhrará:ton tsi karihwahserón:ni ne tekaia’torehtánion orihwashón:’a ronwatihé:se kiokierentáhkwen kanakerahtsheraké:ron onkwe’taonwehnéha tánon ne tahatirihwáhsnie Kaniatarí:io kiokierenhtáhkwen kanakeratsheraké:ron onkwe’ta’ ón:we tahaterihwáhsnie Kaniatarí:io iekarihwaié:ri ioterihwahtenkionhá:kie.

372. Kí:ken kanenhrahserón:ni tekarihwatokénhton orihwa’shón:’a konterókie:

• waterí:io tsi na’teshonterén:nion onkwe’ta’ón:we tánon í:si na’kaniataratikowáhne tánon:

• Rontate’na’tonhkwa Koráhne nonkwá:ti tsi ne’ nihatiweienó:ten ákta ahonónia’te ne tehonwatiia’torehtáhkhwa. Karihwahseronniá:ton kénska nonwá:ti tkarihwarehkwen í:iah thaontakaríhwaieri’ne ó:nenk tsi ensewatakerahkhwe nonhwá:wen teierihwakehahtatha karihwahseronniá:ton, ia’takenehte tsi nihonwatikenhronníhon ne Kiokerenhtáhkon kanénhraien onkwe’ta’ón:we raotikióhkwa, tsi iontatehotónhkhwa ratihó:ton, khehotiren’há:’on tsi ní:ioht í:iah thé:nen téken ne karihwakwenienhtshera, Karíhton wa’kathon’kwiwerónhsion tehonnonhtón:nion ne ratiríhton tánon kénska tsi tehatiia’toréhtha kanenhrá:ke enthatorókte ne onkwe’ta’onwehnéha tekarihwakehnhatsherá:kon.

• ne thoha kanakerahtsherará:kon ratirihwaienté:ri onkwe’ta’ón:we onkwe’tá:ke né:tsi tehonwatiia’toretáhkhwa karihwahseronniá:ton í:iah thé:nen kiehatiienté:ri tóka n’oia nihononhwentsiá:te raotirien’ta’shón:’a

• Teka’nikonhá:ren tóka iáhten kiekaié:ri orihwá:ke ne sa’oié:ra ne onkwe’taonwenéha tekaia’tatokénhton tsi nonkwá:ti othoré:ke nienniá:wen thóha kwah ne thénenk kieiokontahkwen tsi iohtenkionhákie ne aiakorihwáhrho ne kioterá:wi

• ne tsi niká:ien ne ienká:ieste wakathonté:on tóka shi ó:ni wakewennanóthakwe Kwathon’kwáweronskwe karihwatákie tsi nahiawe’ne toka shi tkaiehston tsi tenwatttennión:ko tsi nón:we orhwá:ke aontakaié:rike kanenhrahseron:ni orihwashón:’a iáhten thaontahawennineken’ne ne onkwe’taón:we ne raonhahákie ashakokia’táhrhase teshakotiia’torétha enkio’seronnnénhte.

373. Kathró:ris kíken karhwatokenhstánion orihwa’shón:’a kwarihwaienthó:se ne:

• tewate’nikonhrahtká:wen 3: nó:nen enhatiié:na karihwaión:ton ioterihwahtenkiá:ton kanenhratokénhton, tsi nón:we kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhakó, ashakokwaták-wen ahonteweienhste tsi nihatiweiennó:ten kakorahtsherá:kon rotiio’té:nion tsi nón:we tkarihwaié:ri aokióhkhwa tsi niká:ien tehontátkens ne kiokierénhton kanakerahtsheraké:ron onkwe’ta’shón:’a, ratiiá:tare karíhton, ia’tehonatenenhrakiéhston tehatiia’torethakwà:ke rotiio’té:nion ratihó:ton ronwati’nikón:rare tánon thiká:te rotiio’tenhstahkhwaniónhkhwa.

wakatshennón:ni thí:ken kwató:ken tsi niió:re nihón:ne tsi niionkwarihò:ten ronwatirihonnién:ni ó:nen tewatká:wen wakia’taterí:’on akonhá:’ak tewakatohétston shiwakaterihontáhkhwe ne tehatiia’toréhtha. né:k tsi, kí:ken ronwatirihonnién:ni ahonterihwató:kenhste io’nikonhraién:tat tánon akwé:kon ahonteweiénhste tsi nihá:ti rotiio’ténion tsi tkarihwaié:ri kenkiohkwá:ien ónhka tehontátkens ne Kiokierénhton Kanenhratsherakè:ron onkwe’ta’onwehnéha iáhten tekarihwarò:ron tánon kwatóken tsi nikanenhrò:ten.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

118

• tewate’nikonhrahtká:wen 4: kakorahtsherá:kon ne tehari’wakehnhahskó:wa kwató:ken ratiháwe ratíhsere ionteweienhstahkwátshera ne ó:nenk tsi ia’tenkaiéhston ne tsi nihá:ti ronterihwahtenkiá:tha kanèn:ra:

(a) aonteweiénston ne orihwà:ke ahatirihwaienteha’ne tsi niká:ien enkarákie orihwá:ke iakoienawá:se Kaniatarí:io watoká:ten othorè:ke nonkwá:ti, ne nia’teiorí:wake tekaiéhston ne iakaié:ri’ne ne tsi nahò:ten ok ná:’a ká:ien orihwá:ke tehatíhsnie tsi nón:we tánon tsi nikahá:wi tsi teieia’torehtáhkhwa tsi wakientáhkhwa tánon tkiatén:ros orihwa’shón:’a. ne kwáh watoká:ten ahontkahthóhseron tsi ni thatiiéhrha ne othoré:ke ahontkahthóhseron tsi ni thatiiéhrha ne othoré:ke ná:kon nonkwá:ti Khehniionhwéntsia rotihwentsiaién:ton tóka ó:ni ronterihwatahónhsatats tsi nón:we iáhte kanataké:ron wentó:re thó iáhsewe tánon asheia’taró:roke tahatiia’tó:rete ratihsennarónnion watoká:ten tsi nón:we ratì:teron áhsen niwáhsen Km. niió:re tethatiia’torehtáhkhwa. ok né:’e sháka ne othoré:ke ne alaska konwá:iats tehatiia’torétha kanenhraró:ron tethonwatiia’tatí:ronte ne ratinakerénnion tsi niió:re wísk niwáhsen kahnihserontákie tsi rati’terón:ton ne í:si nón:we ká:ren tsi iohaténion tánon kanataién:ton; tehonwatiia’torehtahkhwátha tánon tsi niká:ien ne onkwe’tá:ke ronwatitsienhaién:ni rotináktote ne ahonwatinenhrotá:ko ne tenhonwatiri’wakéhahse tehatiia’torehtha kanén:ra, ókia’ke skakwatakwaniión:ko ok ná:’a ratiio’ténhston ne tsi kaná:taien alaska karihwakwerihsión:ko tsi watroriá:ton. énska tewén’niá:we tánon kióhton niwáhsen áhsen. othoré:ke nonkwá:ti tsi Kaniatariió:ke ionwentsiarónnion tánon tkarihwarò:ron tewahsé:ton tsi niiohtonhá:kie ne tho nón:we sha’tékene kí:ken tekanatané:ken aorihwahtshera’shón:’a;

(b) aonteweienhstónhake ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera karihwatákie sha’tekenéhte ne ahonwatiientéhrha’ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera karíhton kanenhraién:ton tho nón:we aontahontó:rokte ne ahotirihwa’nirá:ton tsi kanenhraié:ton ne wahtenhkiá:ton aioia’tahnirá:te tsi ní:ioht tahonwatiká:nerake Kiokierénhton Kanekeráhtshera raotirihwashón:’a akaientá:ke ne aontatewenniióhake ronwatihá’on ne ahonwanaten’nikonhrarákie tahonwatiia’tó:rehte raotiweienna’shón:’a ronwatirihwaienhthó:se tánon aontkwatá:ko teiotonhwentsióhon tsi nihatiweienó:tens ahotikwénion ahonwatirihónnien skaniatarí:io kaná:taien karíhton ronathonkariá:kon

(c) aonsakaka’eniónhake ne onkwe’taonwehnéha tekaia’toréhthahkhwe rotiio’ténnion nia’teiotináktake tánon enkaka’eniónhsheke ne iontsta’shón:’a ne aontkwatá:ko tsi nia’teiotinaktakhánion

Kí:ken ronteweiénstha tánon tetkaka’én:ion í:iah tha’teiotonhontsióhon aión:son, akakaré:son tsi thontahsawáhkhwa, tánon aiotiió’ten ne kakoráhtshera aonhnhá:tshera, ne Kiokierénhton Kanekerahtsherakè:ron. ísi na’karì:wate ne ronteweiénstha tánon tetkaka’én:ion iahatirihwínion’te né:’e ne Ronterihwáhten kià:tha kanèn:raien ne aonsahatika’én:ion tánon tewaterihwahtká:wen

• tewate’nikonhrahtká:wen 5: kakorahtsherá:kon ne tehari’wakehnhahskó:wa ahonwáhnha’ne ne ó:ia ahoienawa’séhake karíhton teharihwakehnhahskó:wa (aDaG) tenhá:ta’ne enhonwarihón:ten ne thiionkwehonwehseraténion raotirihwa’shón:’a, ratiià:tare ne ronhtenkià:tha ne kí:ken kahiatonhseríson. Kí:ken onkwe’ta’ón:we ahatirihón:ten teiotehon-tsióhon ken’nikanenhrá:’a akanenhraién:take ne ahonwatihaharáhste ne rotirenhá:on ó:nen rotiio’ténion Kakorahtsherá:kon. ne aDaG aiohtenhkionhákie ronwatihnhá:’on orihwa’shón:’a ronwanathroriá:ton ne Kiokierenhton Kanakerahtsherakè:ron tánon tehatihia’torétha ronwatihshennakaratá:ti sha’tékene orihwa’shón:’a ne tehatiia’torehtahkhwà:ke karihwahserón:ni tsi niká:ien aiénhrek tkarihwaié:ri. Kí:ken onkwè:ta ahatiia’tá:rake ne Ratirihwakwatákwas Kanenhronniá:ton tánon raónha/akaónha ne sha’tehonaterihón:ton ahatiia’tarakiè:sheke ne aontahónhtka’we othé:nenk orihwa’shón:’a raónha/akaónha tsi kanèn:raien tánon ne

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

119

shakotirihwaienthó:se kanenhrá:ke né:’e ne Tehari’wakehnhahskó:wa tsi ní:ioht aonterihwahtén:ti. ne kí:ken entewate’nienténhston ne raónha/akaónha tsi nahatí:iere, ne aiotaká:ton tóka taioni’tonníhake tánon í:iah kieiokén:ton tsi niká:ien tehatiia’toréhtha kahwentsiaién:ton ne Kaniataríio:ke, ne aDaG ahonwatiri’wanón:tonhse ahonnón:ni iohwentsiaráhston tsi nón:we kahwentsiaién:ton ne onkwe’tá:ke akaién:take.

• tewate’nikonhrahtká:wen 6: kakorahtsherá:kon ne tehari’wakehnhahskó:wa sha’kié:na ne tonaterihwahtká:wen né:’e ne ronterihwahtenkià:ton kanèn:ra, kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhaskó:wa entháhka’we tekarihwakà:ron tánon sénha tkarihwaié:ri ronateweién-ston tsi nahò:ten ratíhsere ne kiokierénhton kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon kaià:tare:

(a) Ratihiatonhserísa’s Kiokierénhton Kanekeráhtshera owenna’shón:’a tekawennaiehstáh-sion tsi niká:ien tewatká:was tekarihwathè:ton orihwa’shón:’a né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera, í:kare orihwa’shón:’a ratirihwakweniénhstha tsi nithotiio’tenhserò:ten wahónswa’te ne shonaterihwate’wáhton onkwe’ta’shón:’a tánon rataheion’tatkén:se tehatiia’torehtha’okón:’a;

(b) Ratirihwahserón:ni Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehatirihwákhas karihton’okón:’a ronwatiríhonte tahatihtharónnion ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ne tehatiia’torehtha’okón:’a tánon ne tkarihwaié:ri orihwa’shón:’a. ne karihton’okón:’a ahonwarihón:ten tóka nón:wa wísk iawén:re nikanenhstá:ton ne raoná:wen tehatirih-wákhens kaio’ténhsera tánon ahonawénhake Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a. ne karihton’okon:’a tahontóhetste ne ahonwatirihónnien ahatíhsere aontahonwatí:ion ahonwatihiatónhseron aorihwa’shón:’a teiotonhontsióhon ahotiió’ten raoná:wen ratiio’ténhsera kí:ken enhontéweienste enhatíhsere akarihwakwatákwen né:’e ne kakorahtsherá:kon né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa. ne teharihwákhas karihton’okón:’a ahonwarihón:ten rioenawá:kon tehatiia’toréhtha orihwa’shón:’a ronaterohrarò:ron tsi kanenhstà:ke skátne raoná:wen raononhtonniónhtshera;

(c) Ronwatihnhá:’on ne ahatíhson ne tká:ras tóka ó:ni thiká:te ronateweiénhston iontsta’shón:’a, ne aonhá:’a ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsi nihonhronkhahtsherò:ten, thí:ken áhontste ahonwatirihónnien Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon tsi nó:ioht ne raotiio’ténhsera wahóntswa’te né:’e ne tehatiia’toréhtha né:’e ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera tánon ne iorihowá:nen ne ahonkia’tarónnion né:’e ne tehatiia’toréhtha; tánon

(d) Ronnonhtonniónkwas ne ahonkié:sen’se né:’e ne ratíhsere ne ahonwatihsén:naren ronteweiénstha nithoné:non Kaniatarí:io kaianerénhsera tsi ionteweienstahkwaniónkhwa ahonkià:taren ne karihwahnirá:ton akenhnhà:ke ahonwatirihónnien tánon kaianerenhsera’kéha ronwatiiewnawá:se ratíhsere ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwatihsennakaratá:ti, tehotirihwaienawá:kon skátne ne tkarihwaié:ri aoianerénhsera orihwakwé:kon tánon ne tehatiia’toréhtha aoianerénhsera ne aonhá:’a, tehotihtharákies skátne Rotiianéhshon, tánon Tekaia’torehthà:ke Kaia’takehnháhtshera karihton’okón:’a

Iorihowá:nen akarihwahnirá:ton thí:ken akwé:kon ronwatirihonnién:ni thonatahsawánion è:neken ahonterihwahténkia’te skátne ne enhatirihwínion’te ne ronterihwahtenkià:tha kanèn:ra, né:k tsi ó:ni tekahtharákwen skátne PTo’s, thihatiià:tate kenkiohkwaién:ton, tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera.

• tewate’nikonhrahtká:wen 7: karihwakweniéntshera kiokierénhton kanekeráhtshera ken’nithotiión:sa’s ia’tekaiéhston ahonwatiiá:taren ne iehatirihwá:reks kanén:ra, ne iehatirihwá:reks kanén:ra ahatiri’wanón:ton thí:ken né:’e tsi tekahontsiakhánion shakorihwawá:se ken’nithotiión:sa ahonterihwatenkiá’te ahontenenhrarò:roke ne ronwatihsennakaratá:ti ken’nithotiión:sa kanenrahseronniá:ton kiokierénhton kanekeráhtshera tsi nón:we onkwehonwé:ne awe’néhston kwató:ken tsi niká:ien orihwa’shón:’a

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

120

tehotirihwaienawá:kon tsi na’tehónteron ken’nithotiión:sa, tehatiia’torétha, kanén:ra ne tekaia’torehthatsherí:io, karihwahseronniá:ton nahò:ten tenhoti’nikonhá:ren kí:ken kahiatonhserá:ien. ne Tekahontsiakhánion Kaná:takon Raterihwatsterístha shakoia’thakéhnhas ne nithotihión:ha ahatihiatonhserón:ni tsi rotitsienhaientáhkhwe ohén:ton tsi niió:re ienhahiá:ton kahiatonhserá:ke ne Karihwahseronniá:ton Kanenhrá:ke ne Tekahontsiakhánion tsi kaná:taien shakoia’thakéhnhas rahiatonhserón:nis ken’nithotiiónsa raotirihwa’shón:’a. tahontáken ne PTo’s tánon ronákia’ke ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehontakienté:ri tsi nikanenraién:ton.

4. tewate’niKonhrahtKá:wen ratirihwaKweniénstha ne tehoti-ténion né:’e ne tehatiia’toréhtha ronwatiia’taráKwas tsi niio-htonháKie

374. Tsi nakaié:ren: áhsen tewen’niá:we tsiáta niwáhsen kaié:ri: khan:’a kanenhrá:ke karihwawonhwé”on n’akwé:kon teionkwatstken ratiiia’torionhákie ne kakorahtsherá:kon rotiio’té:nion ne kí:ken karihwatákie tsi nihatiieránions ne teshakotiia’torehthá:ke shakotiienawá:se. aonkwe’tashón:’a takakaniónke ne tehatiia’toretahtsherá:ke ratihsennarón:nion karihwakwatákwen iáhthen kiekaié:ri kieioken’tá:on tsi ontá:on watoká:ten tsi nakoié:ren, ahotiién:ta’ne tsi nón:we aontahontórokte tsi iewennaientáhkhwa wató:ken waterihwathroriá:ton ne kieionkontáhkhwen karihwaró:ron ne ratihsennarón:nion onkwe’tashón:’a onkwehonwé:ne ratiná:kere ne í:iah ó:nen tetsiorihowá:nen rontakienté:ri tsi nahoténhson rotikwenniá:tskon ne tehatiia’torethahkhwá:ke. shakotiienawá:se aonkwe’tashón:’a ratihsennarón:nion tehonikiohkwakén:nies kahiatonhserá:ke né:ek tsi niiawén:’en ne thonaterihwaieríhtston thonate’nienten wat’o:ken kiorì:wa tánon ioienhá:wite é:so raotirihwashón:’a ne akarihwakaionhon’ne tánon ó:ia nientsiá:wen í:iah thé:nen teskahstá:ton orihwashón:’a ahatiniáhese ne karihwaró:ron ne tehatiia’torehtáhkhwa ratihshennarónnion. Kia’tekaiéston ne ahatirihwaié:na ne kwáh aontakarihwaierí:ne tánon aionikonhraién:take karihwaró:ron watró:ris kwáh ieió:ken tsi sénha é:son ontá:on ahonwatihretsiá:ron ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwe’ta’shón:’a ne iakahson tánon taontahonteniéhte tehatiia’torehtáhkhwa kahiatónhsera kari’wanontónhsera nó:nen enhatiié:na tánon tahatirihwahsniehsé:ke tsi tehatiia’torehtáhkhwa nó:nen enthonwatí:nonke ne t ho nahatí:iere.

375. Karihwaienthó:se ne karihwakwenniátshera karihwakwatá:kwen tsi niiorihowá:nen ne aontonhséke ken’nakaié:ren ia’takarihwaiéhston ne PTo’s tánon Kiokierénhton Kanekeráhtshera ahontakia’tahtenkia’te akwahskanéktshera tóka shí kí:ken orihwashón:’a akahseronnihéke tsi nón:we tkarihwakwenhtahrho ne takaié:ne karihwakwenniátshera orihwashón:’a karihwakwatákwen tsi niiorihowá:nen khó:ni ne ratikoratsherá:Ien tánon ratikorahtsherá:ien tahatirihwaié:n a ne ahatitshé:ni aontakarihwaieritéke ne enwaterihwáhton kí:ken kari’wahshéhton tánon okiá’ke karihwaró:ron kahaitonhserashón:’a sók nà:’a aontakaierihsheke aionikonhraientahtsheraientá:ke ne kwáh tkaieri’táhkwen karihwaientahtshera’shón:’a ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera rononhá:’a ratinakerénion onkwehonwé:ke enkarihwaró:ron.

376. ne aónton akathroria’te kí:ken orihwashón:’a, tkaterihwahtká:was thí:ken:

• tewate’nikonhrahtká:wen 8: kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhakó:wa, tehatihtharón:nions ne ronaterihwatoráton kanén:raien. Iahatíhawe kwáh ókshak ahatirih-wiseréhson ne tsi nón naontakarihwaieri’ne tánon tsi nahó:ten wátston ne tsi nón:we nikarih-waráhston ohIP raotirihwashón:’a ne aontonhtka’we ne orihwashón:’a ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon ratihshennarónnion ratinakerén:nion ne onkwehón:wene aorihwà:ke ne akahiatonhserón:nia’te ne tehonwatiia’toréhtha ratihsennarónnion. Kí:ken aonhá:’a tsi niió:re ieió:ken ne kwáh ionkhiharatstén:ni kén:ton tsi niká:ien ne Kiokierénhton Kanekeráht-shera ahonwatihshennarónnion tahatiia’torehtáhne enkaiéhston ne tehatiia’toréhtha ratihsen-narónnion. wakatstáhrha ne tóka akató:ken aontakarihwaié:ri’ne tsi aontstonháke ne ohIP karih-waienátha enkaniahesenháke kwáh óksak tóka nón:wa aontónhsheke.

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

121

• tewate’nikonhrahtká:wen 9: ienskia’tahsontehrón:nion kí:ken karihwaró:ron. kakorahtsherá:kon ne kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhakó:wa, tánon ne shatirihwahserón:nis kanén:raien tánon ne iehatirihwá:reks tánon ne tehatirihwakahrhathóhse-rons kanén:ra tsi nón:we tewatahsháhioha ne ahonnón:ni kí:ken tsi karihwaientáhkhwa tánon tenhonikiohkwakén:nies raotiné:ra tsi ratinakerén:nion aohiatónhsera kakorahtsherá:kon ne kaseretahshón:’a aorihwashón:’a tánon ne ó:ia kahiatonhseraién:ton tánon tsi nahatí:iere ne akarihwaién:take aonte’nikonhrará:tonke ne kahiatonhserashón:’a tsi ní:ioht ne sakarihwahserón:ni á:se í:sken ne tahatirihwaié:na kanientarí:ioke tánon ne kakorahtsherá:kon ronwatirihwakweniénhston tsi nón:we onkwehonwé:ke ratinakerénion orihwashón:’a tóka ni’ kahiatonhserisa’á:on ne aóntston ahonwatinikonhraientáhkhwen tsi na’tehóntere kaniatarí:io tánon Pto’s toka ó:ni ní:’i onkwe’taonwehnéha raotinén:ra tsi nón:we aontakarihwaierí:ke:

• tewate’nikonhrahtká:wen 10: kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhakó:wa kari’wanontón:nions ne iehatirihwahrék:khons raotinén:ra, rononhtonniónkwas aonsakakwaták-wen tsi ní:ioht kahiatónhsera kari’wanontóntha iewatesniéhton ronwatihá:re tahatiia’tó:rete: ne

(a) onwennashón:’a ahoti’nikonhraién:ta’ne aóntston

(b) Takawennanetáhkhwen ne karihwanontóntha tsi nihatiwennó:ten ne onkwehonwehnéha tsi nón:we aontakaié:ri’ne

(c) aonsakaraké:wen tsi kahiá:ton owennashón:’a ronwanatehtsha’níhton ahonwatikarién-hahse tóka íah ten ta’tahatirihwáhsnie ó:ia ienshatihiá:ton ne watró:ri ne Kanientarí:io aoianerénhshera teiotenhontsióhon tsi niká:ien wahoiatonhseró:ta’se iaonsasakohiá-tonhse kaiatonhserón:ni tsi niiorihowá:nen ne tahatiia’toretahsé:ke ne aónta ahotirihwaienawá’se tsi tehatiiahtoretáhkhwa ne Kaniatarí:io tehatiia’torehtáhkhwa. ne ki’ tóka’ nón:wa ne onkwe’ta’onwenéha kanakeráhtshera onkwehonwé:ke ratinakerén:nion Kaniatarí:io akarihwará:ke:

(d) tsi nitkarihwaierá:ton thí:ken ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera raononkwe’ta’shón:’a ratinákere ne tsi kanenhstá:ton ne Kaniatarí:io thonaterihwaierí:ton ne Koráhne raononkwe’ta’shón:’a teiotonhontsióhon 5. 2(b) né:’e ne Tehatiia’toréhtha aioianerénhsera iakaiéhston ahonwatí:ion ahatirá:ko ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwè:ta ahontakién:tere’ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tóka ó:ni raononkwe’ta’shón:’a tsi ní:ioht ne thihatiià:tate Korahró:non raononkwe’ta’shón:’a

(e) aónton ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera ronwatiia’tará:kwen ne tehonikiohkwakén:nies Roiá:ner tánon Ratitsiénhaiens, Thotí:ions ahonwatiia’tohtáhrho ne tehatiia’torétha raotiio’ténhsera; tánon

(f) tewatkahwen taontóhetste karihwahserón:ni ne Tehatiia’toréhtha kahiatonhserón:ni ne sénha aontónhsheke tsi nikarì:wes tsi ní:ioht ne ón:wa wísk niwenhniserá:ke ne taontahontén:niehte ne tehatiia’toréhtha karihwanontón:tha kahiatónhsera:

• tewate’nikonhrahtká:wen 11: kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhakó:wa tehati-htháhrha ne ronterihwatsteríhstha kanén:raien, ienhatirihwá:reke kiohténkion wató:ken tsi ní:wa ne ohstonhnéha nó:nen tehatiia’toréhtha ienhonwatí:nonke tóka ó:ni ratihiatónhsera kari’wanontha tentewáhkete tóka ó:ni í:iah tha’taontonte’nién:ton, ó:ia ienhonwatí:nonke tóka ó:ni kari’wanontha ienhonwatenniéhten ne tho nanákere ne sha’tehonathiá:ton, tho akarihwahnira:ton thi:ken í:iah tha’tehatirihwa’serákwas aontónhsheke tehatiia’torehtha’okón:’a í:iah ehtà:ke thahonión:ni tehaia’toréhtha ronwasennkaratá:ti.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

122

• tewate’nikonhrahtká:wen 12: kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhakó:wa tehoti-htharákwen ne ronterihwahtenkià:tha kanèn:ra, ia’taesewanonhtonniónhwe ne oh nakaié:re tsi nón:we kiokierénhton kanekeráhtshera onkwehshón:’a tsi kanenhstá:ton aón:ton ahontahshnié:non ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera tsi naiá:wen’ne iaonhsón:terake thiká:te tehatiia’toréhtha tsi nón:we nitewéhtha ratihsennarónnion. Kí:ken tekiothna’néten kanón:no ostoronón:ke tsi ní:ioht ne iahonhsónteron tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion iakákwen kwah ken’ ní:kon ó:ia ratihsennarónnion thí:ken eniakoia’tohtáhrho kwató:ken tsionkwe’tátshon, tánon aiakoia’takéhnha ne shá:ka iorihowá:nen orì:wa ronwatirihwakweniénstha Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwehshón:’a ne Kaniatarí:io. ne iehonrihwahsontéhrha ó:ia tehatiia’toréhtha tsi nitewéhtha ratihsennarónnion kí:ken nikaweiennò:ten, ne kakoráhtshera né:’e ne Tehari’wakehnhaskó:wa tánon ne Ronterihwahtenkià:tha Kanèn:ra ahón:nehre ahontshennón:ni thí:ken kí:ken í:iah thahoti’nikonhráksa’te ne kwah óksak ehnakaié:ren kaianerénhsera.

• tewate’nikonhrahtká:wen 13: kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhakó:wa tehotirihwaiennawá:kon ne ronterihwatsteríhstha kanén:ra ahonónhtonnion ahonwatiié:nawa’se kiokierénhton kanekeráhtshera onkwehshón:’a í:iah kiehatiwennaié:ri kiohro’shakanéha tóka ó:ni kanakiennéha ohseronnihnéha ne ahatiia’tará:ke tehatiia’toretáhkhwa kanén:ra aontahónhtka’we tekawennateniontshera tánon akarihwahseronniá:ton ne tehatiia’toretáhkhwa kari’wanontóntha kahiatónhsera aontaiohe’ne tsi wathatité:ni.

• tewate’nikonhrahtká:wen 14: kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhakó:wa tehotirihwaienawá:kon ne ratirihwahserón:nis kanén:ra ahonteweienará:ko wate’nientenhstáhkhwa ne taontahatiwenníneken ne teka’nikonhá:re ne kiokierénhton kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon shonaterihwate’wáhton kahiatonhserà:ke ken’niiorihwá:’a tehonaterien’tawenrié:’on kwah óksak ronwatiia’tohtáhrhon ne tehatiia’toréhtha raotiio’ténhsera ne:

(a) Tenhatité:ni ne Tehatiia’torehtha’okón:’a aoianerénhsera tewatka’wánion thí:ken ronwatiia’tohtáhrhon tsionkwe’tátshon ónhka ronwati’niénthon kwató:ken tehonaterien’tawén:rie ne ronwatiià:tare né:’e ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion, ahonnón:ni ieiokontáhkwen teká:neren skátne ne iorihwí:io shonaterihwate’wáhton aohiatónhkwa tewatka’wánion, tsi niká:ien ronwatiia’tohtáhrhon ken’na’tewatakahrón:’a kenèn:ra ne tsionkwe’tátshon;

(b) Kahretsiarónhak tánon ahonwatí:tathste kahiatónhsera ne Kiokierénhton Kanekeráht-shera ahonthiatonhserón:ni ne a onsahoti’nikónhrhen’ne othé:nen karhwakshá:ton aonsakaraké:wen raotihshenna’shón:’a; tánon

(c) takaia’toréhton tóka wató:ken, niakahá:we tsi nikahá:wi ne ónhka rotiia’tató:ken ohentónhshon ronwati’niénthon tethoti’niohskèn:’en aón:ton iaonsahatiia’taié:ri’ne á:re ne tehatiia’toréhtha kaia’takehnháhtshera. ne á:se én:kie nonkwá:ti ne wales rononkwe’ta’shón:’a ne rotihnohseraién:ton tsi shonaterihwate’wáhton í:iah tehonwatirihwá:wi ne tahatiia’torehtáhna shakotiienawá:se tékeni tóka ó:ni wísk niiohsherá:ke nikarì:wes ne tkia’takwe’ní:io tsi nahò:ten shonaterihwate’wáhton.

• tewate’nikonhrahtká:wen 15: kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhakó:wa tehotirihwaiennawá:kon r onterihwatsheríhstha kanén:ra t’oka aontakarihwairitá:he ne ahon-wariwaienháhse kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhakó:wa ne akohiatonhserò:roke ne shonterihwate’wáhtha kahiatonhseronniá:ton ne í:iah thahonwatiríhon aóntston ne sótsi awe-hetstáhkhwa thonwananonhtón:se sótsi tekarihotáhrho ne ioken’taon tsi ronwatikenhró:ni kiokierénhton kanekeráhtshera ratiià:tare ne tehatiia’torétha. Kanenhraién:ton tsi nihatiiéhrha wostonhró:non aónton ne tehatiia’torétha enwá:ton ahonwati’nikón:roroke tsi nikaié:ren ne atkenhroniátskon. Tóka ne tehatiia’toréhtha rorihwanekherèn:ta kí:ken ronwanatorihontá:ni

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

123

ronwanatstén:ni tánon ronwatikenhrón:ni kiorihhonniá:ton kí:ken né tsi ní:kon tekaténnion kahiatonhserá:ke sénha ó:ni akarihwakwatákwen tsi nikaién:ta’ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehatiia’torétha raotinén;ra shakotiienawá:se katákie tis ieiohnikonhraién:ta kwáh í:ken tsi nihonwatikenhrón:nis ne ronwanaterihontá:ni. Taontakarihwakétsko ó:ni ne ó:ia tkaná:taien “Mani-toba” rotirihwisá:kon kahiatonhserá:ien “8” ne í:si iaonkion ne ronwanaterihontá:ni ne aontónhseke ne anà:kon naontakatá:ton tsi ronwatirihwawá:se Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehatiia’toréhtha raontinén:ra ratiiá:tare.

5. tewate’niKonhrahtKá:wen KariwaKweniénhston tehatiia’toréhtha ratiiá:tare ahonwatiKaria:Ks aonsaKaKariá:Kon

377. ne karihwatákie tsi enshonwatikaria’kse ne tehatiia’toréhtha raotinén:ra ne kaié:ri niwáhsen nikahwístake sewenhnishera kiotahsawáhkon énska iawenréhaton tsi niió:re kaié:ri niwáhsen kiohtónhaton ne tekaia’toretáhsion tánon “énska tewen’niá:we sewenhnísera iotohétston ne kaié:ri niwáhsen niwenhniserá:te katákie ne kióhton iawén:re taon kióhton niwáhsen énska shi iohserahsé:tas tekaia’toré:ton ne tsi nikanó:ron rotikária’ks tóka ni aonsahatihará:tate tsi nikanó:ron nón:wa ne thé;nen. ahonwatitá:ni ne akatá:ton wísk niwáhse tsiá:ta tánon kióhton niwáhsen tékeni tánon énska tewen’niá:we tánon kaié:ri niwáhsen kaié:ri tánon sha’té:kon niwáhsen énska sénts. Tsi nenwatohserókten ne tewáhsen tewen’niá:we tánon énska iawén:re niiohserahsé:ta’s karihwakwenienhstherá:kon.

378. wa’onkwathón:te’ne é:so tehona’nikónhrhare wahonthró:ri tsi ken’nikón:’a ronwatikariá:kse tsi ní:ioht ne tóhsa aonsahonwatikáriaks tsi ní:kon ne kwah tokén:’en tsi nikanó:ron wahontkarón:ni né:’e ne aontónhsheke tehaia’toréhtha ne ratiksa’okón:’a ronwati’nikòn:rare tóka ó:ni Rotikstenhokón:’a raotirihwá:ke ahontkarón:ni. í:iah khia’tekaié:ri teionkwanáktote tóka ó:ni í:iah khia’tekaié:ri teionkwá:ien ne aiakwátken’se kí:ken orì:wa aontaiakwa’nikonhrahsa’áhte teiotonhontsióhon. Tsi ní:ioht ne orihwakwé:k wakathonté:’on né:’e ne aorihwá:ke è:neken nonkwá:ti aonsakarihwakwatákwen aiénhrek ahonwatiríhon tsi ní:ioht ne ón:wa nikahá:wi akaién:take ne í:iah thahonwatikária’kse né:’e ne kiokierénhton oié:ri non:ta ne tehatiia’toréhtha kais’takehnháhtshera.

379. tewate’nikonhrahtká:wen 16: ieia’ken’ton tsi tehonatate’nikonhá:ren wakathónte’on tánon orihwí:io khé:ken kwáh ó:nenhk tehatiia’torehtáhkhwa sonwatikaria’kshe iáhten sa’tékene’s tsi ní:ioht thataratonhákie tsi kionhékie. akwarihwaienthó:se ne kakorahtsherá:kon né:’e ne tehari’wakehnhakó:wa aontahawenninekén:’ne aorihwashón:’a ne tehatiia’toréhtha kanén:ra aonshakonatkaria’kse thó nón:we tsi tkanén:raien tehatirihwahsniéhse raotikóhkwa ne aontkensén:nion tánon tahatiia’toretá:nion sakarih-waienthóhne.

6. tewate’niKonhratKá:wen KarihwaKwennia’tsherá:Kon rate’heion’tatKèn:se tehaia’toréhtha

380. orihwashón:’a akakwatakwennión:kwen Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehontátkens nó:nen rateheion’takén:se tenhaia’torétha ne akarihwahstáhton ne takaia’totakénhton taonterihwáhsneie tóka kaié:ri niiorí:wake.

381. Kiokierenhtáhkon, tsi ní:ioht kahiatón:nion ne sewanontonniénhtshera énska tewen’niá:we tánon tékeni tánon énska tewen’niá:we tánon áhsen tsi kahiá:ton tsi nihoteríhonte ne rateheion’tatkèn:se raonén:ra tehatiia’toréhtha. Tehaterihwa’será:ko watoka’tá:nion enkarihwanontónhseke tánon enhatirihwaienthóhseron ne tóhsa áonta ahatirihwatshennión:ko ne karihwanerakwáktshera kwáh ioken’néhston tsi khiekionkontáhkhwen tsi nahoténshon rotirihwaién:ton tsi ní:ioht í:kere sa’oié:ren tsi tekaia’toréhton tsi karihwakwatá:ko ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwe’ta’shón:’a tsi niwakeren’há:’on tsi wa’kiakahtharónnien Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon né:’e tsi wahonte’nienten niahteriwanón:ten tekarihotahrhó:wi ne akonkiá:taren tsi tehatiia’toréhtha

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

124

wahonentó:ratste tsi ratihiá:tare ne sonterihwate’wahtánions tahonwatiia’tó:rehte. ne’é:ken tehonatate’nikonhá:re ne ahonteweiénhste oh ní:ioht tsi tehatiia’toréhtha ne shakotiheion’tatkén:se ne ahonterihwahténkia’te khé:ken tsi ní:ioht ioio’tenhs tánon ratirihwanón:wes tánon ronhská:neks ne ahonkiá:taren.

382. Tekeníhaton é:tho ó:ni ratiia’tarón:nion ne tehonteheion’táhnsie ratirihwíhsaks tehatiia’toréhtha ronwatiia’tarákwen ne tsi niká:ien ne shá:ka kahiatonhserá:ien ne tehatiia’toréhtha ne sonterihwate’wáhtha tánon kaná:taien tehonwatiia’toréhtha tsi nihatiiéhrha tis niká:ien tehateheion’tatshnie shakoia’tarákwas tehatiia’torétha io’nikonhraién:ta tsi niká:ien shonaterihwate’wáhton taon ne tsi niká:ien kanataién:ke tehshakotiia’torehtáhne ronwatiia’taráhkwas tsi nihatiiéhrha tsi ní:ioht tsi wakerihwaserón:ni 102 nó:nen tehateheion’tanónha enthatáhsawen aharihwisá:ke raónha tékani akaónha enhaténha’ne akahia’tonhserón:ni ahonwatiié:na kahiatónhsera teiotonhontsióhon kaná:taien teshakotiia’torehthakwá:ke ne aontonhtká:on kaia’tónhsera ratihsén:nare tsi nón:we wenheion’taientáhkhwa né:’e tsi niká:ien tehateheion’tanónha karíhton enhshakohsennará:ko onkweshón:’a tsi nihá:ti raónha tókani’ akaónha threhtáhkhwa ne aontaionkwe’taieríhake ne ahakiá:taren tashakoia’torehtá:na nó:nen tenhatiia’tore’táhne tsi ratihsennarón:nion tánon enwathiatonhseronníhake ne aontahonwennón:ke tsi nón:we teiotonhwentsióhon tsi nón:we tetehshakotiia’torehtáhne. Tsi nihatiiéhrha kwáh í:ken eniokenta’ne tsi na’tekiattíhen nó:nen shonaterihwate’wahton tehatiia’toréhtha raotiweiennáthsera ne kwáh watoká:ten ne kiatahonwatiia’tarakwanión:ko tánon enthonwatí:ion tsi nihatiiéhrha rotiweienáthsera enhonwananóhste ne shoterihwate’wáhton tánon tsi’t kanontsista aiakohretsiarónhseke tehatiia’torehtáhkhwa tánon ahonwatihsennará:ko.

383. ahsénhaton kwah í:ken ieiokén:ton ne kahwatsiraké:ron ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera rononkwe’tashón:’a n’ónhka ronwatí:ton tehateheion’tanónha tehatiia’torehtáhkhwa thoti’nikonhratihénthos tánon roti’nikonhrahní:ron tsi na’tehatihshnie ne aontahonwatí:nonke ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwe’ta’shón:’a ne sénha aontakaieríhste ne kwáh étho thonahtenkon nón:we tsi ratí:teron ne’:e tsi niká:Ien ronawentá:on ahatirihwí:sake ahonkiá:taren tsi tehateheion’táhsnie tehaia’toretá:ke thoti’nikonhratihéntho wakkará:ronke kahwatsiraién:ton raotikara’shón:’a tsi náhe tsi tkatshénhaien ronaterhwatenkiá:ton ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera tehatiia’torehtá:ke shakotirihwawase Teronto í:iah ki’ kwáh tè:khere ne sótsi aná:kon nonkwá:ti knesá:ks takheia’torete Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwe’ta’shón:’a tehatiia’toréhtha roatinén:ra wató:ken iehotiia’takhetó:te tsi nón:we ne tehateheion’tanónha tehonwatiia’toréhtha. ohna’kénhka waksthónte:’on tsi nikarì:wes teionkwatawén:rie tsi niiakwakierá:ne tánon tsi nihá:ti ronwarihwahrá:nis kwáh ken’nihá:ti ne ratiia’tarákie ókia’ke ne Kiokierénhton Kanekeráhtshera onkwe’ta’shón:’a tehonatonwentsión:ni ne ahonhiataren ne tehatiia’torehtáhkhwa wake’nikonraién:ta’s tsi é:so entkarihwaketstá:ton tsi kiekawenní:io ónhka tsi ní:ioht tsi karihwahserón:ni n shonaterihwate’wáhton tókani tsi kaná:taien aorihwashón:a tenhonwatiia’toréhtha. (nék tsi wakerihwake’tó:ten tis rontahsniénons ne tahatiia’torehtáhns nék ne ohstonronón:ke nonkwá:ti eh nithatiiéhrha) ne kiorihón:ni tsi Kakorahtsherá:kon né:’e ne Tehari’wakehnhakó:wa ne ahontahsnienonhsé:ke ne shonaterihwate’wá:ton tehshakotiia’toré:tha ne iakorihwaré:ke kanenhrá:ke rontaterihwahthenkiá:ton ne ahonwatihsén:naren kahiatonhserá:ke tóka rontahsnienón;re ne tehateheion’tanónha tehatiia’torehtáhkhwa kionatenróhon tsi ní:ioht tehateheion’tanónha tehatiia’torétha kanenhrón:ni ne ó:ia tsi nahò:ten karihwisá:’on ne tehataheion’tanónhnha tehonkia’toretáhkhwa.

384. ó:nen tsi náhe, onkwathón:te’ne tsi nikarì:wes ne tekarihwá:neren tsi niiohtónhakie tánon rotirihwinión:ton ne kwah ken’ nihá:ti ne ronakià:taren thí:ken ókia’ke Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon tóka nón:wa enthonwati’nikonhratihéntho ahontahshnié:non ne tehatiia’toréhtha kaio’ténhsera. wake’nikonhraién:ta’s thí:ken kí:ken entkarihwakétsko ne kwah óksak tekarihwa’serákwen tsi nón:we nihatihá:wi né:’e ne shonaterihwate’wáhton tóka ó:ni onkwehshón:’a tehonwatiia’toréhton (né:k tsi, ní:ioht tsi wakathró:ri, aiontahshnié:non ne tehatiia’toréhtha rotiió’te kanákere ne kanón:no ohstoronón:ke). né:’e aorì:wa takate’nikonhráhtka’we thí:ken aiontahshnié:non kaia’takehnháhtshera ne ahonaterihwate’wáhton tehshakotiia’torehtha’okón:’a ne sénha ahonnontonnión:ko né:’e ne ken’niehatiiéhrha kenkióhkwa. né:k tsi aiontahshnié:non ne tehatiia’toréhtha ratihsennarónnion né:’e ne

ne

Te

ha

TIIa

’To

Ré

hT

ha

Ka

Ian

eR

én

hs

eR

a T

án

on

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

È:R

on

, ne

nIIa

wé

nh

se

Re

125

rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks kionateróhon skátne tekiattíhen tsi nikaweiennò:ten rataheion’tatkén:se tehatiia’toréhtha ahonwatitskotónnion tsi ní:ioht ne ka’nikonhrí:io wanonhtonnion’tsherí:io tsi nika’nikonhrò:ten ráhsere ne rataheion’tatkén:se rarihwíhsaks.

385. tewate’nikonhrahtká:wen 17 ne akwé:kon tsi nahò:ten karihwaró:ron tkate’nikonhrahtká:wens thí:ken kakorahtsherá:kon ne Tehari’wakehnhaskó:wa tsi teionkwahtharákwen ne tehatiriwahkáhons kanén:ra ahonón:ni tsi nikaié:rens ne ahonwatiríhon ne tsi Kiokierénhton Kanekeráhtshera tsionkwe’tátshon ahontahsnienón:ra tehatiia’toré:tha kanén:ra ne aorì:wa ne ahononkwe’taién:take tehati’iatoréhtha ne tehateheion’tanónha tehatiia’toretáhkhwa.

aPPenDiX a

aP

Pe

nD

iX a

127

on the recommendation of the undersigned, the Lieutenant Governor, by and with the advice and concurrence of the executive council, orders that:

wheReas the Juries Act, R.s.o. 1990, c. J.3, governs the jury process in ontario, including the process for preparing the jury roll;

wheReas subsection 6 (8) of the Juries Act prescribes the process for selecting persons living on reserve communities for potential inclusion on the jury roll;

wheReas it has been determined that it is desirable to authorize under the common law, pursuant to the prerogative of her Majesty the Queen in right of ontario, and in the discharge of the government’s executive functions, an individual to review the process for including persons living on reserve communities on the jury roll and to do so independently of government and on a systemic basis;

wheReas nishnawbe aski nation has resolved as a political territorial organization to work with the ontario government and the Independent Reviewer to enhance the representation on jury rolls of First nations persons living on reserve communities in its territories;

wheReas other First nations have been, and are, or may be desirous of the same goal;

anD wheReas it is desirable to set out the terms of reference for such a review;

TheReFoRe, it is ordered that the honourable Frank Iacobucci be appointed as an Independent Reviewer and authorized to conduct such a review;

sur la recommandation de la personne soussignée, le lieutenant-gouverneur, sur l’avis et avec le consentement du conseil exécutif, décrète ce qui suit :

aTTenDu Que la Loi sur les jurys (L.R.o. 1990, chap. J.3) régit le processus de sélection des jurés en ontario, y compris la préparation de la liste des jurés;

aTTenDu Que le paragraphe 6 (8) de la Loi sur les jurys prescrit le processus de sélection des personnes vivant dans des réserves en vue de leur éventuelle inclusion sur la liste des jurés;

aTTenDu Qu’il a été déterminé qu’il est souhaitable d’autoriser, en common law et selon la prérogative de sa Majesté la Reine du chef de l’ontario, et dans le cadre des fonctions exécutives du gouvernement, un particulier à examiner la procédure d’inclusion des personnes vivant dans des réserves sur la liste des jurés et ce, indépendamment du gouvernement et sur une base systémique;

aTTenDu Que nishnawbe aski nation a résolu, en tant qu’organisation territoriale politique, de travailler avec le gouvernement de l’ontario et l’examinateur indépendant pour accroître la représentation, sur les listes de jurés, des membres des Premières nations vivant dans des réserves situées sur ses territoires;

aTTenDu Que d’autres Premières nations ont aspiré, aspirent ou peuvent aspirer au même but;

eT aTTenDu Qu’il est souhaitable d’énoncer le cadre de référence d’un examen de ce genre;

en conséQuence, il est ordonné que l’honorable Frank Iacobucci soit nommé à titre d’examinateur indépendant et autorisé à procéder à cet examen;

OrDEr in COunCilDéCrEt

o.C./DéCReT 1388/2011

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

128

anD ThaT the terms of reference for the honourable Frank Iacobucci be as follows:

ManDaTe

1. The Independent Reviewer shall conduct a systemic review and report on any relevant legislation and processes for including First nations persons living on reserve on the jury roll from which potential jurors are selected for all jury trials and coroners inquests, in order to make recommendations:

a. to ensure and enhance the representation of First nations persons living on reserve communities on the jury roll; and

b. to strengthen the understanding, cooperation and relationship between the Ministry of the attorney General and First nations on this issue.

2. The Independent Reviewer shall conduct the review in an expeditious manner and shall deliver his final report and recommendations to the attorney General no later than august 31, 2012.

3. while promoting the achievement of the goals described above, any recommendations developed should take into account the challenging fiscal context for government and First nations in ontario.

4. In conducting the review, the Independent Reviewer shall:

a. review the existing legislation and processes, practices and past practices;

b. review and consider any existing records or reports relevant to this mandate, including jury rolls in a systemic context, and any transcripts relating to public legal proceedings;

c. conduct interjurisdictional analysis, including any relevant legislation, and identify best practices.

eT Que le mandat de l’honorable Frank Iacobucci soit le suivant :

ManDaT

1. L’examinateur indépendant procède à un examen systémique et prépare un rapport sur les dispositions législatives et la procédure pertinentes en vue d’inclure des membres des Premières nations vivant dans des réserves sur la liste des jurés à partir de laquelle sont choisis les jurés potentiels pour tous les procès devant jury et toutes les enquêtes du coroner, dans le but de faire des recommandations visant ce qui suit :

a. garantir et accroître la représentation, sur la liste des jurés, des membres des Premières nations vivant dans des réserves;

b. consolider la compréhension, la collaboration et les relations entre le ministère du Procureur général et les Premières nations en ce qui concerne cette question.

2. L’examinateur indépendant procède promptement à l’examen et remet son rapport final et ses recommandations au procureur général au plus tard le 31 août 2012.

3. Bien qu’elles visent à favoriser la réalisation des buts énoncés ci-dessus, les recommandations formulées devraient tenir compte de la conjoncture fiscale difficile à laquelle font face le gouvernement et les Premières nations de l’ontario.

4. Dans le cadre de son examen, l’examinateur indépendant :

a. examine les dispositions législatives et la procédure en vigueur ainsi que les pratiques actuelles et passées;

b. examine et étudie les dossiers ou les rapports existants qui se rapportent à son mandat, y compris les listes de jurés dans un contexte systémique, et les transcriptions relatives aux procédures judiciaires publiques;

c. procède à une analyse interterritoriale, notamment des dispositions législatives pertinentes, et détermine les meilleures pratiques à suivre.

aP

Pe

nD

ice

s

129

5. In conducting the review, the Independent Reviewer may request any person to provide information or records to him, hold public and/or private meetings and hold consultations with First nations communities, including attendances on First nations communities.

6. The Independent Reviewer shall invite and receive submissions in writing from any First nation, First nation political territorial organization, First nation organization, member of a First nation as well as from any interested party, including ministries of government.

7. In fulfilling his mandate, the Independent Reviewer shall not report on any individual cases that are, have been, or may be subject to a criminal investigation or

8. The Independent Reviewer shall perform his duties without making any findings of fact in relation to misconduct, or expressing any conclusions or recommendations regarding the civil or criminal liability of any person or organization, and without interfering in any investigations or criminal or other legal proceedings.

9. In delivering his report to the attorney General, the Independent Reviewer shall ensure that the report is in a form appropriate, pursuant to the Freedom of Information and Protection of Privacy Act and other applicable legislation, and in sufficient quantity, for public release and be responsible for translation and printing, and shall ensure that it is available in english, French, cree, ojibway, oji-cree and Mohawk at the same time, in electronic and printed versions. The attorney General shall make the report available to the public.

ResouRCes

10. within a budget approved by the Ministry of the attorney General the Independent Reviewer may retain such counsel, staff, or expertise he considers necessary in the performance of his duties at reasonable remuneration approved by the Ministry of the attorney General. They shall be reimbursed for reasonable expenses

5. Dans le cadre de son examen, l’examinateur indépendant peut demander à toute personne de lui fournir des renseignements ou des documents, tenir des séances publiques ou à huis clos et engager des consultations avec des collectivités des Premières nations, y compris se rendre sur place.

6. L’examinateur indépendant demande et reçoit des observations écrites des Premières nations, de toute organisation territoriale politique des Premières nations, de toute organisation des Premières nations, de tout membre d’une Première nation ainsi que de toute partie intéressée, y compris des ministères du gouvernement.

7. Dans le cadre de son mandat, l’examinateur indépendant ne doit pas faire rapport sur des causes particulières qui font, ont fait ou peuvent faire l’objet d’une enquête, notamment pénale, d’une poursuite pénale ou d’une autre procédure judiciaire.

8. L’examinateur indépendant s’acquitte de ses fonctions sans tirer de conclusions de fait en matière d’inconduite ni formuler de conclusions ou de recommandations quant à la responsabilité civile ou pénale de toute personne ou de tout organisme et sans intervenir dans des enquêtes ou des procédures judiciaires, notamment des poursuites pénales.

9. L’examinateur indépendant veille à remettre son rapport au procureur général sous une forme appropriée, conformément à la Loi sur l’accès à l’information et la protection de la vie privée et aux autres lois applicables, et en nombre d’exemplaires suffisant pour sa diffusion publique et doit en assurer la traduction et l’impression. en outre, il fait en sorte qu’il soit disponible en même temps en version française, anglaise, cri, ojibway, ojicri et mohawk et tant sur support électronique que papier. Le procureur général met le rapport à la disposition du public.

RessouRCes

10. Dans le cadre d’un budget approuvé par le ministère du Procureur général, l’examinateur indépendant peut retenir les services des avocats, du personnel ou des experts qu’il juge nécessaires à l’exercice de ses fonctions selon la rémunération raisonnable approuvée par le ministère du Procureur général. Les

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

130

incurred in connection with their duties in accordance with Management Board of cabinet Directives and Guidelines.

11. The Independent Reviewer shall establish and maintain a website and use other technologies to promote accessibility and transparency to the public.

12. The Independent Reviewer shall follow Management Board of cabinet Directives and Guidelines and other applicable government policies in obtaining other services and goods he considers necessary in the performance of his duties unless, in his view, it is not possible to follow them.

13. The Independent Reviewer may make recommendations to the attorney General or the Deputy attorney General regarding funding for parties who have information relevant to the systemic issues and who would be unable to participate in the review without such funding. any such funding recommendations shall be in accordance with Management Board of cabinet Directives and Guidelines.

14. all ministries and all agencies, boards and commissions of the Government of ontario shall, subject to any privilege or other legal restrictions, assist the Independent Reviewer to the fullest extent so that the Independent Reviewer may carry out his duties and shall respect the independence of the review.

personnes retenues se font rembourser les frais raisonnables engagés dans l’exercice de leurs fonctions, conformément aux directives et aux lignes directrices du conseil de gestion du gouvernement.

11. L’examinateur indépendant se dote d’un site web et utilise d’autres technologies pour promouvoir l’accessibilité et la transparence.

12. à moins que, à son avis, cela ne soit pas possible, l’examinateur indépendant suit les directives et les lignes directrices du conseil de gestion du gouvernement ainsi que les autres politiques applicables du gouvernement dans le cadre de l’obtention des autres biens et services qu’il estime nécessaires à l’exercice de ses fonctions.

13. L’examinateur indépendant peut faire des recommandations au procureur général ou au sous-procureur général en ce qui concerne le financement des parties qui détiennent des renseignements se rapportant aux questions systémiques et qui, à défaut de ce financement, ne seraient pas en mesure de participer à l’examen. ces recommandations doivent être conformes aux directives et aux lignes directrices du conseil de gestion du gouvernement.

14. sous réserve de tout privilège ou de toute autre restriction légale, tous les ministères ainsi que tous les organismes, conseils et commissions du gouvernement de l’ontario prêtent sans réserve leur concours à l’examinateur indépendant de façon qu’il puisse s’acquitter de ses fonctions et ils respectent l’indépendance de l’examen.

aP

Pe

nD

ice

s

131

aPPenDiX B

aP

Pe

nD

iX b

133

Juries ActR.s.o. 1990, ChaPTeR J.3

ConsoliDaTion PeRioD: FRoM June 30, 2010 To The e-laws CuRRenCy DaTe.

lasT aMenDMenT: 2009, C. 33, sCheD. 2, s. 38.

DeFiniTions1. In this act,

“county” includes a district; (“comté”)

“Director of assessment” means the employee of the Municipal Property assessment corporation who is appointed by the corporation to be the Director of assessment under this act; (“directeur de l’évaluation”)

“regulations” means the regulations made under this act. (“règlements”) R.s.o. 1990, c. J.3, s. 1; 1997, c. 43, sched. G, s. 22; 2001, c. 8, s. 206.

eliGiBiliTy

eliGiBle JuRoRs2. subject to sections 3 and 4, every person who,

(a) resides in ontario;

(b) is a canadian citizen; and

(c) in the year preceding the year for which the jury is selected had attained the age of eighteen years or more,

is eligible and liable to serve as a juror on juries in the superior court of Justice in the county in which he or she resides. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 2; 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

ineliGiBiliTy To seRve as JuRoR ineliGiBle oCCuPaTions3. (1) The following persons are ineligible to serve as jurors:

1. every member of the Privy council of canada or the executive council of ontario.

2. every member of the senate, the house of commons of canada or the assembly.

3. every judge and every justice of the peace.

4. every barrister and solicitor and every student-at-law.

5. every legally qualified medical practitioner and veterinary surgeon who is actively engaged in practice and every coroner.

6. every person engaged in the enforcement of law including, without restricting the generality of the

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

134

foregoing, sheriffs, wardens of any penitentiary, superintendents, jailers or keepers of prisons, correctional institutions or lockups, sheriff’s officers, police officers, firefighters who are regularly employed by a fire department for the purposes of subsection 41 (1) of the Fire Protection and Prevention act, 1997, and officers of a court of justice. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 3 (1); 1994, c. 27, s. 48 (1); 1997, c. 4, s. 82.

(2) Repealed: 1994, c. 27, s. 48 (2).

ConneCTion wiTh CouRT aCTion aT saMe siTTinGs(3) every person who has been summoned as a witness or is likely to be called as a witness in a civil or criminal proceeding or has an interest in an action is ineligible to serve as a juror at any sittings at which the proceeding or action might be tried. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 3 (3).

PRevious seRviCe(4) every person who, at any time within three years preceding the year for which the jury roll is prepared, has attended court for jury service in response to a summons after selection from the roll prepared under this act or any predecessor thereof is ineligible to serve as a juror in that year. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 3 (4); 1994, c. 27, s. 48 (3).

ineliGiBiliTy FoR PeRsonal Reasons4. a person is ineligible to serve as a juror who,

(a) has a physical or mental disability that would seriously impair his or her ability to discharge the duties of a juror; or

(b) has been convicted of an offence that may be prosecuted by indictment, unless the person has subsequently been granted a pardon. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 4; 2009, c. 33, sched. 2, s. 38 (1).

PRePaRaTion oF JuRy Rolls

DuTy oF sheRiFF nuMBeR oF JuRoRs on Roll5. (1) The sheriff for a county shall on or before the 15th day of september in each year determine for the ensuing year for the county,

(a) the number of jurors that will be required for each sittings of the superior court of Justice;

(b) the number of persons that will be required for selection from the jury roll for the purposes of any other act; and

(c) the aggregate number of persons that will be so required. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 5 (1); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

nuMBeR oF JuRoRs in DisTRiCTs

(2) In a territorial district, after determining the number of persons that will be required for service during the ensuing year, the sheriff shall fix the total number of persons that shall be selected from municipalities, and the total number that shall be selected from territory without municipal organization. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 5 (2).

TRansMission oF ResoluTions

aP

Pe

nD

iX b

135

(3) The sheriff shall forthwith upon making the determination under subsection (1) certify and transmit,

(a) to the Director of assessment,

(i) a copy of the determination declaring the aggregate number of persons required for the jury roll in the county in the ensuing year, and

(ii) a statement of the numbers of jury service notices to be mailed to persons in the county; and

(b) to the local registrar of the superior court of Justice, a copy of the determination for the number of jurors under clause (1) (a). R.s.o. 1990, c. J.3, s. 5 (3); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

JuRy seRviCe noTiCes6. (1) The Director of assessment shall in each year on or before the 31st day of october cause a jury service notice, together with a return to the jury service notice in the form prescribed by the regulations and a prepaid return envelope addressed to the sheriff for the county, to be mailed by first class mail to the number of persons in each county specified in the sheriff’s statement, and selected in the manner provided for in this section. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 6 (1).

seleCTion oF PeRsons noTiFieD(2) The persons to whom jury service notices are mailed under this section shall be selected by the Director of assessment at random from persons who, from information obtained at the most recent enumeration of the inhabitants of the county under section 15 of the Assessment Act,

(a) at the time of the enumeration, resided in the county and were canadian citizens; and

(b) in the year preceding the year for which the jury is selected, are of or will attain the age of eighteen years or more,

and the number of persons selected from each municipality in the county shall bear approximately the same proportion to the total number selected for the county as the total number of persons eligible for selection in the municipality bears to the total number eligible for selection in the county, as determined by the enumeration. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 6 (2).

aPPliCaTion oF suBs. (2) To MuniCiPaliTies in DisTRiCTs(3) In a territorial district for the purposes of subsection (2), all the municipalities in the district shall together be treated in the same manner as a county from which the number of jurors required is the number fixed under subsection 5(2) to be selected from municipalities. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 6 (3).

aDDRess FoR MailinG(4) The jury service notice to a person under this section shall be mailed to the person at the address shown in the most recent enumeration of the inhabitants of the county under section 15 of the Assessment Act. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 6 (4).

ReTuRn To JuRy seRviCe noTiCe(5) every person to whom a jury service notice is mailed in accordance with this section shall accurately and truthfully complete the return and shall mail it to the sheriff for the county within five days after receipt thereof. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 6 (5).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

136

when seRviCe DeeMeD MaDe(6) For the purposes of subsection (5), the notice shall be deemed to have been received on the third day after the day of mailing unless the person to whom the notice is mailed establishes that he or she, acting in good faith, through absence, accident, illness or other cause beyond his or her control did not receive the notice or order, or did not receive the notice or order until a later date. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 6 (6).

lisT oF noTiCes Given(7) The Director of assessment shall furnish to the sheriff for the county a list of persons in the county arranged alphabetically to whom jury service notices were mailed under this section forthwith after such mailing and the list received by the sheriff purporting to be certified by the Director of assessment is, without proof of the office or signature of the Director of assessment, receivable in evidence in any proceeding as proof, in the absence of evidence to the contrary, of the mailing of jury service notices to the persons shown on the list. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 6 (7).

inDian ReseRves(8) In the selecting of persons for entry in the jury roll in a county or district in which an Indian reserve is situate, the sheriff shall select names of eligible persons inhabiting the reserve in the same manner as if the reserve were a municipality and, for the purpose, the sheriff may obtain the names of inhabitants of the reserve from any record available. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 6 (8).

sheRiFF To PRePaRe JuRy Roll7. The sheriff shall in each year prepare a roll called the jury roll in the form prescribed by the regulations. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 7.

enTRy oF naMes in JuRy Roll8. (1) The sheriff shall open the returns to jury service notices received by the sheriff and shall cause the name, address and occupation of each person making such a return, who is shown by the return to be eligible for jury service, to be entered in the jury roll alphabetically arranged and numbered consecutively. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 8 (1); 1994, c. 27, s. 48 (4).

enGlish, FRenCh anD BilinGual JuRoRs(2) The jury roll prepared under subsection (1) shall be divided into three parts, as follows:

1. a part listing the persons who appear, by the returns to jury service notices, to speak, read and understand english.

2. a part listing the persons who appear, by the returns to jury service notices, to speak, read and understand French.

3. a part listing the persons who appear, by the returns to jury service notices, to speak, read and understand both english and French. 1994, c. 27, s. 48 (5).

oMission oF naMes(3) The sheriff may, with the written approval of a judge of the superior court of Justice, omit the name from the roll where it appears such person will be unable to attend for jury duty. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 8 (3); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

aP

Pe

nD

iX b

137

suPPleMenTaRy naMes(4) The sheriff may request the Director of assessment to mail such number of additional jury service notices and forms of returns to jury service notice as in the opinion of the sheriff are required. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 8 (4).

suPPlyinG oF suPPleMenTaRy naMes(5) upon receipt of a request from the sheriff under subsection (4), the Director of assessment shall forthwith carry out such request and for such purpose section 6 applies with necessary modifications with respect to the additional jury service notices requested by the sheriff to be mailed. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 8 (5).

seleCTion FRoM unoRGanizeD TeRRiToRy(6) In a territorial district, the sheriff shall select names of eligible persons who reside in the district outside territory with municipal organization in the numbers fixed under subsection 5(2) and for the purpose may have recourse to the latest polling list prepared and certified for such territory, and to any assessment or collector’s roll prepared for school purposes and may obtain names from any other record available. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 8 (6).

CeRTiFiCaTion oF Roll9. as soon as the jury roll has been completed but not later than the 31st day of December in each year, the sheriff shall certify the roll to be the proper roll prepared as the law directs and shall deliver notice of the certification to a judge of the superior court of Justice, but a judge of the court may extend the time for certification for such reasons as he or she considers sufficient. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 9; 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

eXTension oF TiMes10. The chief Justice of the superior court of Justice may, upon the request of the sheriff for a county, extend any times prescribed by this act in connection with the preparation of the jury roll for the county to such date as the chief Justice considers appropriate and may authorize the continued use of the latest jury roll until the dates so fixed. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 10; 2006, c. 19, sched. c, s. 2 (1).

aDDiTions To Roll By sheRiFF11. (1) where there are no persons or not a sufficient number of persons on the proper jury roll, or where there is no jury roll for the year in existence, the sheriff may supply names of eligible jurors from the jury rolls for the three nearest preceding years for which there is a jury roll or certified copy thereof in existence. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 11 (1).

CeRTiFiCaTion oF aDDiTions By sheRiFF(2) The names supplied to the jury roll under this section shall be entered thereon and certified by the sheriff. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 11 (2).

JuRy Panels

issuanCe oF PReCePTs12. a judge of the superior court of Justice may issue precepts in the form prescribed by the regulations to the sheriff for the return of such number of jurors as the sheriff has determined as the number to be drafted and returned or such greater or lesser number as in his or her opinion is required. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 12; 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

138

Two oR MoRe seTs oF JuRoRs13. (1) where a judge of the superior court of Justice considers it necessary that the jurors to form the panel for a sittings of the superior court of Justice be summoned in more than one set, the judge may direct the sheriff to return such number of jurors in such number of sets on such day for each set as he or she thinks fit. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 13 (1); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

sheRiFF To DiviDe JuRoRs inTo seTs(2) The sheriff shall divide such jurors into as many sets as are directed, and shall in the summons to every juror specify at what time his or her attendance will be required. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 13 (2).

eaCh seT a sePaRaTe Panel(3) each set shall for all purposes be deemed a separate panel. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 13 (3).

aDDiTional JuRoRs14. (1) a judge of the superior court of Justice, after the issue of the precept, at any time before or during the sittings of the court, by order under his or her hand and seal, may direct the sheriff to return an additional number of jurors. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 14 (1); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

DuTy oF sheRiFF as To DRaFTinG aDDiTional nuMBeR oF JuRoRs(2) The sheriff, upon the receipt of an order under subsection (1), shall forthwith draft such additional number of jurors in the manner provided by this act, and shall add their names to the panel list, and shall forthwith thereafter summon them, and where there are not a sufficient number of jurors on the jury roll for the purpose of the additions, section 11 applies. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 14 (2).

how sheRiFFs To DRaFT Panels oF JuRoRs15. every sheriff to whom a precept for the return of jurors is directed shall, to such precept, return a panel list of the names of the jurors contained in the jury roll, whose names shall be drafted from such roll in the manner hereinafter mentioned. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 15.

sheRiFF To DRaFT Panel16. upon receipt of the precept, the sheriff shall post up in his or her office written notice of the day, hour and place at which the panel of jurors will be drafted, and the sheriff shall draft the panel by ballot from the jury roll in the presence of a justice of the peace who shall attend upon reasonable notice from the sheriff. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 16.

how sheRiFF To PRePaRe a Panel17. (1) Before proceeding to draft a panel of jurors from a jury roll, the sheriff shall prepare a proper title or heading for the list of jurors to be returned, to which he or she shall fix an appropriate number according as such panel is the first, second, third or subsequent panel drafted from such jury roll, and the title or heading shall set forth the number of jurors to be returned. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 17 (1).

BalloTs FoR DRaFTinG Panel(2) The sheriff shall then append to such title or heading a list of numbers from “1” forward to the number required, and shall prepare a set of ballots of uniform and convenient size containing the same number of ballots as there are numbers on the jury roll, allowing one number to each ballot, which number shall be printed or written on it, and the sheriff shall then proceed to draft the panel of jurors. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 17 (2).

aP

Pe

nD

iX b

139

DRaFTinG oF Panel18. (1) The sheriff shall draft the panel by drawing at random the ballots from a container in the presence of the justice of the peace. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 18 (1).

Panel lisT(2) The names of the persons so drafted, arranged alphabetically, with their places of residence and occupations shall then be transcribed by the sheriff, with a reference to the number of each name on the jury roll, and each name shall be thereupon marked by the sheriff or the sheriff’s deputy upon the jury roll. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 18 (2).

(3) Repealed: 1994, c. 27, s. 48 (6).

iDeM(4) The panel list so alphabetically arranged and numbered, with a short statement of the precept in obedience to which it has been drafted, the date and place of such drafting, and the names of the sheriff, or the sheriff’s deputy and the justice of the peace, present at such drafting, shall then be recorded and attested by the signatures of the sheriff, or the sheriff’s deputy and the justice of the peace, and such panel list shall be retained in the custody of the sheriff. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 18 (4).

auToMaTeD PRoCeDuRe FoR DRaFTinG Panel18.1 (1) Instead of following the procedure described in sections 15 to 18 to draft a panel of jurors, the sheriff may use any electronic or other automated procedure to accomplish the same result. 1994, c. 27, s. 48 (7).

non-aPPliCaTion oF CeRTain RequiReMenTs(2) when a jury panel is being drafted under subsection (1),

(a) notice need not be posted as set out in section 16;

(b) the participation of a justice of the peace, as referred to in section 16 and subsections 18 (1) and (4), is not required. 1994, c. 27, s. 48 (7).

CRiMinal ReCoRD CheCK18.2 (1) For the purposes of confirming whether clause 4 (b) applies in respect of a person selected under section 18 or 18.1 for inclusion on a jury panel, the sheriff may, in accordance with this section and the regulations, request that a criminal record check, prepared from national data on the canadian Police Information centre database, be conducted concerning the person. 2009, c. 33, sched. 2, s. 38 (2).

TiMinG(2) a criminal record check concerning a person that is requested under subsection (1) shall be obtained by the sheriff before he or she finalizes the jury panel on which the person is to be included. 2009, c. 33, sched. 2, s. 38 (2).

ColleCTion, use anD DisClosuRe oF PeRsonal inFoRMaTion By sheRiFF(3) subject to any restrictions or conditions set out in the regulations, the sheriff shall collect, directly or indirectly, use and disclose such personal information respecting a person who is the subject of a criminal record check under subsection (1) as is required for the purposes of this section. 2009, c. 33, sched. 2, s. 38 (2).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

140

aGReeMenT wiTh PoliCe FoRCe(4) The sheriff may enter into an agreement with a police force that is prescribed by the regulations respecting,

(a) the preparation of a criminal record check by the police force for the purposes of this section; and

(b) the collection, use and disclosure of personal information by the police force for the purposes of the criminal record check. 2009, c. 33, sched. 2, s. 38 (2).

ReMoval anD RePlaCeMenT(5) If, on review of a person’s criminal record check, the sheriff determines that clause 4 (b) applies in respect of the person, the sheriff shall,

(a) remove the person from the jury panel on which the person was to have been included;

(b) remove the person’s name and other information from the jury roll for the applicable year; and

(c) draft, in accordance with section 18 or 18.1, as the case may be, another person for the jury panel to replace the person who was removed. 2009, c. 33, sched. 2, s. 38 (2).

noTiCe suMMoninG JuRoRs 21 Days BeFoRe aTTenDanCe RequiReD19. (1) The sheriff shall summon every person drafted to serve on juries by sending to the person by ordinary mail a notice in writing in the form prescribed by the regulations under the hand of the sheriff at least twenty-one days before the day upon which the person is to attend, but when the sheriff is directed to draft and summon additional jurors under this act, such twenty-one days service is not necessary. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 19 (1).

eXCusinG oF JuRoRs(2) The sheriff may excuse any person summoned for a jury sittings on the ground,

(a) of illness; or

(b) that serving as a juror may cause serious hardships or loss to the person or others,

but unless a judge of the superior court of Justice directs otherwise and despite any other provision of this act, such person shall be included in a panel to be returned for a sittings later in the year or, where there are not further sittings in that year, in a panel to be returned for a sittings in the year next following. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 19 (2); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

seCReCy oF JuRy Roll anD Panel20. The jury roll and every list containing the names of the jury drafted for any panel shall be kept under lock and key by the sheriff, and except in so far as may be necessary in order to prepare the panel lists, and serve the jury summons, shall not be disclosed by the sheriff, the sheriff’s deputy, officer, clerk, or by the justice of the peace mentioned in section 16, or by any other person, until ten days before the sittings of the court for which the panel has been drafted, and during such period of ten days, the sheriff, or the sheriff’s deputy, shall permit the inspection at all reasonable hours of the jury roll and of the panel list or copy thereof in his or her custody by litigants or accused persons or their solicitors and shall furnish the litigants or accused persons or their solicitors, upon request and payment of a fee of $2, with a copy of any such panel list. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 20.

aP

Pe

nD

iX b

141

aTTenDanCe oF JuRoRs PosTPoneD oR noT RequiReD CounTeRManD wheRe no JuRy Cases21. (1) where there is no business requiring the attendance of a jury at a sittings in respect of which a precept has been issued,

(a) the local registrar, where the sittings is for the trial of actions; or

(b) the crown attorney, where the sittings is for the trial of criminal prosecutions,

shall, at least five clear days before the day upon which the sittings is to commence, give notice in writing to the sheriff in the form prescribed by the regulations that the attendance of the jurors is not required. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 21 (1).

PosTPoneMenT oF DaTe FoR aTTenDanCe oF JuRoRs(2) where the business of the court does not require the attendance of the jurors until a day after the day upon which the sittings is to commence, the appropriate officer determined under subsection (1) shall, at least five clear days before the day upon which the sittings is to commence, give notice in writing to the sheriff in the form prescribed by the regulations that the attendance of the jurors is not required until such later day as is specified in the notice. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 21 (2).

noTiCe To JuRoRs(3) subject to subsection (4), where, upon receipt of such notice it appears to the sheriff that the attendance of jurors is not required or not required until a later date, the sheriff shall forthwith by registered mail or otherwise, as he or she considers expedient, notify in the form prescribed by the regulations each person summoned to serve as a juror that attendance at the sittings is not required or is not required until the day specified in the notice. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 21 (3).

sheRiFF MusT asCeRTain ThaT TheRe aRe no PRisoneRs in CusToDy(4) In the case of a sittings for the hearing of criminal proceedings, the sheriff shall not give the notice mentioned in subsection (3) unless he or she is satisfied that there is no prisoner in custody awaiting trial at the sittings. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 21 (4).

Division oF Panel22. a judge of the superior court of Justice who considers it necessary may direct that the jurors summoned for a sittings of the court be divided into two or more sets as he or she may direct, and each set shall for all purposes be deemed a separate panel. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 22; 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

MeRGeR22.1 a judge of the superior court of Justice who considers it necessary may direct that two or more panels of jurors, including panels established by division under section 22, be merged into a single panel. 1994, c. 27, s. 48 (8); 2006, c. 19, sched. c, s. 2 (2).

eXCusinG oF JuRoR ReliGious Reasons23. (1) a person summoned for jury duty may be excused by a judge from service as a juror on the ground that service as a juror is incompatible with the beliefs or practices of a religion or religious order to which the person belongs. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 23 (1).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

142

illness oR haRDshiP(2) a person summoned for jury duty may be excused by a judge from attending the sittings on the ground,

(a) of illness; or

(b) that serving as a juror may cause serious hardships or loss to the person or others,

and the judge may excuse the person from all service as a juror, or the judge may direct that the service of a person excused be postponed and that despite any provision of this act, the person be included in a panel to be returned for a sittings later in that year or in a panel to be returned for a sittings in the year next following. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 23 (2).

aPPliCaTion FoR eXCusinG(3) a person summoned for jury service may be excused under subsection (1) or (2),

(a) before the day for attendance, by any judge of the superior court of Justice;

(b) on or after the day for attendance, by the judge presiding at the sittings,

and the application to be excused may be made to the sheriff. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 23 (3); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

Release anD TRansFeR oF JuRoRs Release BeFoRe siTTinGs24. (1) where jurors are summoned for a jury sittings, a judge of the superior court of Justice may, at any time before the sittings, release from or postpone service of any number of jurors summoned for the sittings. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 24 (1); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

Release DuRinG siTTinGs(2) The judge presiding at the sittings may release from or postpone service of any number of jurors summoned for the sittings. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 24 (2).

TRansFeR To anoTheR Panel(3) Jurors released from service at a sittings under this section may be resummoned by the sheriff for service at any other sittings, held concurrently with or immediately following the sittings from which they were released. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 24 (3).

ConsTiTuTion oF Panel(4) where jurors have been released from service or their service has been postponed under this section, the remaining jurors constitute the panel, and jurors recalled or resummoned under this section form part of the panel to which they are added. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 24 (4).

suPeRioR CouRT oF JusTiCe May issue PReCePTs as heReToFoRe25. subject to this act, the superior court of Justice and the judges thereof have the same power and authority as heretofore in issuing any precept, or in making any award or order, orally or otherwise, for the return of a jury for the trial of any issue before the court, or for amending or enlarging the panel of jurors returned for the trial of any such issue, and the return to any precept, award or order shall be made in the manner heretofore used and accustomed, and the jurors shall, as heretofore, be returned from the body of the county, and shall be eligible according to this act. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 25; 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

aP

Pe

nD

iX b

143

aCTions TRieD By JuRy

when aCTions To Be enTeReD FoR TRial26. subject to any order of a judge of the superior court of Justice, actions to be tried by a jury shall be entered for trial not later than six clear days before the first day of the sittings. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 26; 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

DRawinG JuRy aT TRial

eMPanellinG JuRy aT The TRial27. (1) The name of every person summoned to attend as a juror, with the person’s place of residence, occupation, and number on the panel list, shall be written distinctly by the sheriff on a card or paper, as nearly as may be of the form and size following:

15. DaVID BooTh oF LoT no. 11, In The 7Th con. oF aLBIon MeRchanT

and the names so written shall, under the direction of the sheriff, be put together in a container to be provided by the sheriff for that purpose, and he or she shall deliver it to the clerk of the court. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 27 (1).

how The CleRK is To PRoCeeD To DRaw naMes(2) where an issue is brought on to be tried, or damages are to be assessed by a jury, the clerk shall, in open court, cause the container to be shaken so as sufficiently to mix the names, and shall then draw out six of the cards or papers, one after another, causing the container to be shaken after the drawing of each name, and if any juror whose name is so drawn does not appear or is challenged and set aside, then such further number until six jurors are drawn, who do appear, and who, after all just causes of challenge allowed, remain as fair and indifferent, and the first six jurors so drawn, appearing and approved as indifferent, their names being noted in the minute book of the clerk of the court, shall be sworn, and shall be the jury to try the issue or to assess the damages. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 27 (2).

naMes DRawn To Be KePT aPaRT, eTC.(3) The cards or papers containing the names of persons so drawn and sworn shall be kept apart until the jury has given in its verdict, and it has been recorded, or until the jury has been by consent of the parties, or by leave of the court, discharged, and shall then be returned to the container there to be kept with the other cards or papers remaining therein. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 27 (3).

auToMaTeD PRoCeDuRe FoR eMPanellinG JuRy in Civil Cases27.1 where a trial is in respect of a civil proceeding, instead of following the procedure described in section 27 to select a jury, any electronic or other automated procedure may be used to accomplish the same result. 2009, c. 33, sched. 2, s. 38 (3).

seleCTion oF JuRies in aDvanCe28. a jury may be selected in accordance with section 27 or 27.1 at any time before the trial of an issue or assessment of damages directed by the judge presiding at the sittings and shall attend for service upon the summons of the sheriff. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 28; 2009, c. 33, sched. 2, s. 38 (4).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

144

seveRal Causes May Be TRieD in suCCession wiTh The saMe JuRy29. (1) Despite sections 27, 27.1 and 28, unless a party objects, the court may try any issue or assess damages with a jury previously selected to try any other issue or to assess damages. 2009, c. 33, sched. 2, s. 38 (5).

saMe(2) Despite subsection (1), unless a party objects, the court may order any juror from the previously selected jury whom both parties consent to withdraw or who may be justly challenged or excused by the court, to retire and may cause another juror to be selected in accordance with section 27 or 27.1, as the case may be, in his or her place, in which case the issue shall be tried or the damages assessed with the remaining members of the previously selected jury and the new juror or jurors, as the case may be, who appear and are approved as indifferent. 2009, c. 33, sched. 2, s. 38 (5).

iF a Full JuRy Does noT aPPeaR suPPleMenTaRy JuRoRs May Be aPPoinTeD30. (1) where a full jury does not appear at a sittings for civil matters, or where, after the appearance of a full jury, by challenge of any of the parties, the jury is likely to remain untaken for default of jurors, the court may command the sheriff to name and appoint, as supplementary jurors, so many of such other able persons of the county then present, or who can be found, as will make up a full jury, and the sheriff shall return such persons to serve on the jury. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 30 (1).

aDDinG naMes oF suPPleMenTaRy JuRoRs(2) where a full jury does not appear, the names of the persons so returned shall be added to the panel returned upon the precept. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 30 (2).

The sheRiFF To noTe on Rolls naMes oF JuRoRs who Do noT seRve31. Immediately after the sittings of the court, the sheriff shall note on the jury roll from which the panel of jurors returned to the sittings was drafted opposite the names of the jurors, the non-attendance or default of every juror who has not attended until discharged by the court. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 31.

ChallenGes

laCK oF eliGiBiliTy32. If a person not eligible is drawn as a juror for the trial of an issue in any proceeding, the want of eligibility is a good cause for challenge. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 32.

PeReMPToRy ChallenGes in Civil Cases33. In any civil proceeding, the plaintiff or plaintiffs, on one side, and the defendant or defendants, on the other, may challenge peremptorily any four of the jurors drawn to serve on the trial, and such right of challenge extends to the crown when a party. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 33.

RaTePayeRs, oFFiCeRs, eTC., oF MuniCiPaliTy May Be ChallenGeD34. In a proceeding to which a municipal corporation, other than a county, is a party, every ratepayer, and every officer or servant of the corporation is, for that reason, liable to challenge as a juror. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 34.

aP

Pe

nD

iX b

145

GeneRal

PayMenTs unDeR AdministrAtion of Justice Act Fees PayaBle To JuRoRs anD JusTiCes oF The PeaCe35. (1) such fees and allowances as are prescribed under the Administration of Justice Act shall be paid to,

(a) every juror attending a sittings of the superior court of Justice; and

(b) the justice of the peace in attendance for each panel drafted under section 16. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 35 (1); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

suMs To Be PaiD wiTh ReCoRD when enTeReD FoR TRial in JuRy Cases(2) with every record entered for trial of issues or assessment of damages by a jury in the superior court of Justice there shall be paid to the local registrar of the superior court of Justice such sum as is prescribed under the Administration of Justice Act, and the record shall not be entered unless such sum is first paid. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 35 (2); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

aTTenDanCe anD Fees lisT oF JuRoRs To Be CalleD36. (1) The clerk of the court or the sheriff or sheriff’s officer shall, at the opening of the court and before any other business is proceeded with, call the names of the jurors, and the sheriff or sheriff’s officer shall record those who are present or absent. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 36 (1).

ReCoRD oF Fees PaiD(2) The sheriff shall keep a record of the payment of fees to jurors for attending sittings of a court. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 36 (2).

when Fees PayaBle(3) a juror is not entitled to fees or expenses in respect of days that he or she does not or is not required to attend. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 36 (3).

JuRy aReas36.1 (1) a jury area established under clause 37 (c) shall be treated as a separate county for the purposes of this act. 1994, c. 27, s. 48 (9).

CouRT FaCiliTies(2) If there are no court facilities in a jury area, a regional senior judge of the superior court of Justice may order residents of the jury area who are summoned for jury duty to attend at a court outside the jury area. 1994, c. 27, s. 48 (9); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

ReGulaTions37. The attorney General may make regulations,

(a) prescribing any form required or permitted by this act to be prescribed by the regulations;

(b) prescribing the manner of keeping jury rolls and lists of jury panels and records thereof and requiring and prescribing the form of the certification or authentication of entries therein;

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

146

(b.1) setting out restrictions or conditions that apply to the collection, use or disclosure of personal information by the sheriff, for the purposes of subsection 18.2 (3);

(b.2) prescribing a police force for the purposes of subsection 18.2 (4);

(c) establishing jury areas, consisting of parts of existing counties, for the purposes of section 36.1. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 37; 1994, c. 27, s. 48 (10); 2009, c. 33, sched. 2, s. 38 (6, 7).

oFFenCes38. (1) every person who,

(a) wilfully makes or causes to be made any alteration in any roll or panel or in any certified copy thereof except in accordance with this act;

(b) falsely certifies any roll or panel; or

(c) influences or attempts to influence the selection of persons for inclusion in or omission from any jury roll or panel, except in a proper procedure under this act,

is guilty of an offence and on conviction is liable to a fine of not more than $10,000 or to imprisonment for a term of not more than two years, or to both. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 38 (1).

iDeM(2) every sheriff, or clerk or registrar of a court, who refuses to perform any duty imposed on him or her by this act, is guilty of an offence and on conviction is liable to a fine of not more than $5,000. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 38 (2).

iDeM(3) every person who is required to complete a return to a jury service notice and who,

(a) without reasonable excuse fails to complete the return or mail it to the sheriff as required by subsection 6(5); or

(b) knowingly gives false or misleading information in the return,

is guilty of an offence and on conviction is liable to a fine of not more than $5,000 or to imprisonment for a term of not more than six months, or to both. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 38 (3).

eviDenCe oF noT MailinG(4) For the purposes of subsection (3), where the sheriff fails to receive a return to a jury service notice within five days from the date on which it was required by this act to be mailed, such failure is proof, in the absence of evidence to the contrary, that the person required to mail it to the sheriff failed to do so in the time required. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 38 (4).

CeRTiFiCaTe as eviDenCe(5) a statement as to the receipt or non-receipt of a return to a jury service notice purporting to be certified by the sheriff is, without proof of the appointment or signature of the sheriff, receivable in evidence as proof, in the absence of evidence to the contrary, of the facts stated therein in any prosecution under subsection (3). R.s.o. 1990, c. J.3, s. 38 (5).

aP

Pe

nD

iX b

147

ConTeMPT oF CouRT39. every person is in contempt of court who, without reasonable excuse,

(a) having been duly summoned to attend on a jury, does not attend in pursuance of the summons, or being there called does not answer to his or her name; or

(b) being a juror or supplementary juror, after having been called, is present but does not appear, or after appearing wilfully withdraws from the presence of the court; or

(c) being a sheriff, wilfully empanels and returns to serve on a jury a person whose name has not been duly drawn upon the panel in the manner prescribed in this act; or

(d) being a registrar or other officer wilfully records the appearance of a person so summoned and returned who has not actually appeared. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 39.

iDeM, TaMPeRinG wiTh JuRoRs40. (1) every person is in contempt of court who, being interested in an action that is or is to be entered for trial or may be tried in the court, or being the solicitor, counsel, agent or emissary of such person, before or during the sittings or at any time after a juror on the jury panel for such court has been summoned knowingly, directly or indirectly, speaks to or consults with the juror respecting such action or any matter or thing relating thereto. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 40 (1).

RevoCaTion oR susPension oF liCenCe, eTC.(2) a solicitor, barrister or student-at-law who is guilty of such offence may, in addition to any other penalty, have his or her licence under the Law Society Act to practise law or provide legal services revoked or suspended, or his or her name may be erased from the register of the Law society or removed from the register for a limited time, by the superior court of Justice upon motion at the instance and in the name of the attorney General. 2006, c. 21, sched. c, s. 114.

eXCePTion wheRe JuRoR is a PaRTy oR wiTness(3) This section does not apply where a juror is also a party to or a known witness or interested in the action or is otherwise ineligible as a juror in the action, nor to anything that may properly take place in the course of the trial or conduct of the action. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 40 (3).

leave oF aBsenCe FRoM eMPloyMenT41. (1) every employer shall grant to an employee who is summoned for jury service a leave of absence, with or without pay, sufficient for the purpose of the discharge of the employee’s duties, and, upon the employee’s return, the employer shall reinstate the employee to his or her position, or provide the employee with alternative work of a comparable nature at not less than his or her wages at the time the leave of absence began and without loss of seniority or benefits accrued to the commencement of the leave of absence. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 41 (1).

liaBiliTy oF eMPloyeR FoR BReaCh(2) an employer who fails to comply with subsection (1) is liable to the employee for any loss occasioned by the breach of the obligation. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 41 (2).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

148

PenalTy FoR RePRisals(3) every employer who, directly or indirectly,

(a) threatens to cause or causes an employee loss of position, or employment; or

(b) threatens to impose or imposes on an employee any pecuniary or other penalty,

because of the employee’s response to a summons, or service as a juror, is guilty of an offence and on conviction is liable to a fine of not more than $10,000 or to imprisonment for a term of not more than three months, or to both. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 41 (3).

PosTinG uP CoPies oF s. 139 (2, 3) oF criminAl code42. The sheriff shall at the sittings of the superior court of Justice for trials by jury post up in the court room and jury rooms and in the general entrance hall of the court house printed copies in conspicuous type of subsections 139 (2) and (3) of the Criminal Code (canada) and subsection 40 (1) of this act. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 42; 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1).

savinG oF FoRMeR PoweRs oF CouRT anD JuDGes eXCePT as alTeReD43. nothing in this act alters, abridges or affects any power or authority that any court or judge has, or any practice or form in regard to trials by jury, juries or jurors, except in those cases only where such power or authority, practice or form is repealed or altered, or is inconsistent with any of the provisions of this act. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 43.

oMissions To oBseRve This aCT noT To viTiaTe The veRDiCT44. (1) The omission to observe any of the provisions of this act respecting the eligibility, selection, balloting and distribution of jurors, the preparation of the jury roll or the drafting of panels from the jury roll is not a ground for impeaching or quashing a verdict or judgment in any action. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 44 (1).

Panel DeeMeD PRoPeRly seleCTeD(2) subject to sections 32 and 34, a jury panel returned by the sheriff for the purposes of this act shall be deemed to be properly selected for the purposes of the service of the jurors in any matter or proceeding. R.s.o. 1990, c. J.3, s. 44 (2).

aP

Pe

nD

iX b

149

aPPenDiX C

aP

Pe

nD

iX c

151

coroners Act r.S.O. 1990, CHAPtEr C.37

ConsoliDaTion PeRioD: FRoM July 1, 2012 To The e-laws CuRRenCy DaTe.

lasT aMenDMenT: 2009, C. 33, SCHED. 18, S. 6.

DeFiniTions1. (1) In this act,

“chief coroner” means the chief coroner for ontario; (“coroner en chef ”)

“chief Forensic Pathologist” means the chief Forensic Pathologist for ontario; (“médecin légiste en chef”)

“Deputy chief coroner” means a Deputy chief coroner for ontario; (“coroner en chef adjoint”)

“Deputy chief Forensic Pathologist” means a Deputy chief Forensic Pathologist for ontario; (“médecin légiste en chef adjoint”)

“forensic pathologist” means a pathologist who has been certified by the Royal college of Physicians and surgeons of canada in forensic pathology or has received equivalent certification in another jurisdiction; (“médecin légiste”)

“mine” means a mine as defined in the Occupational Health and Safety Act; (“mine”)

“mining plant” means a mining plant as defined in the Occupational Health and Safety Act; (“installation minière”)

“Minister” means the solicitor General; (“ministre”)

“oversight council” means the Death Investigation oversight council established under section 8; (“conseil de surveillance”)

“pathologist” means a physician who has been certified by the Royal college of Physicians and surgeons of canada as a specialist in anatomical or general pathology or has received equivalent certification in another jurisdiction; (“pathologiste”)

“pathologists register” means the register of pathologists maintained under section 7.1; (“registre des pathologistes”)

“spouse” means a person,

(a) to whom the deceased was married immediately before his or her death,

(b) with whom the deceased was living in a conjugal relationship outside marriage immediately before his or her death, if the deceased and the other person,

(i) had cohabited for at least one year,

(ii) were together the parents of a child, or

(iii) had together entered into a cohabitation agreement under section 53 of the Family Law Act; (“conjoint”)

“tissue” includes an organ or part of an organ. (“tissu”) R.s.o. 1990, c. c.37, s. 1; 1999, c. 6, s. 15 (1); 2005, c. 5, s. 15 (1, 2); 2009, c. 15, s. 1 (1).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

152

inTeRPReTaTion oF BoDy(2) a reference in this act to the body of a person includes part of the body of a person. 2009, c. 15, s. 1 (2).

eFFeCT oF aCT RePeal oF CoMMon law FunCTions2. (1) In so far as it is within the jurisdiction of the Legislature, the common law as it relates to the functions, powers and duties of coroners within ontario is repealed. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 2 (1).

inquesT noT CRiMinal CouRT oF ReCoRD(2) The powers conferred on a coroner to conduct an inquest shall not be construed as creating a criminal court of record. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 2 (2).

aPPoinTMenT oF CoRoneRs3. (1) The Lieutenant Governor in council may appoint one or more legally qualified medical practitioners to be coroners for ontario who, subject to subsections (2), (3) and (4), shall hold office during pleasure. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 3 (1).

TenuRe(2) a coroner ceases to hold office on ceasing to be a legally qualified medical practitioner. 2005, c. 29, s. 2.

ChieF CoRoneR To Be noTiFieD(3) The college of Physicians and surgeons of ontario shall forthwith notify the chief coroner where the licence of a coroner for the practice of medicine is revoked, suspended or cancelled. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 3 (3).

ResiGnaTion(4) a coroner may resign his or her office in writing. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 3 (4).

ResiDenTial aReas(5) The Lieutenant Governor in council may by regulation establish areas of ontario and the appointment and continuation in office of a coroner is subject to the condition that he or she is ordinarily resident in the area named in the appointment. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 3 (5).

CRown aTToRney noTiFieD oF aPPoinTMenT(6) a copy of the order appointing a coroner shall be sent by the Minister to the crown attorney of any area in which the coroner will ordinarily act. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 3 (6).

aPPoinTMenTs ConTinueD(7) all persons holding appointments as coroners under The Coroners Act, being chapter 87 of the Revised statutes of ontario, 1970, shall be deemed to have been appointed in accordance with this act. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 3 (7).

aP

Pe

nD

iX c

153

ChieF CoRoneR anD DuTies4. (1) The Lieutenant Governor in council may appoint a coroner to be chief coroner for ontario who shall,

(a) administer this act and the regulations;

(b) supervise, direct and control all coroners in ontario in the performance of their duties;

(c) conduct programs for the instruction of coroners in their duties;

(d) bring the findings and recommendations of coroners’ investigations and coroners’ juries to the attention of appropriate persons, agencies and ministries of government;

(e) prepare, publish and distribute a code of ethics for the guidance of coroners;

(f) perform such other duties as are assigned to him or her by or under this or any other act or by the Lieutenant Governor in council. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 4 (1); 2009, c. 15, s. 2 (1, 2).

DePuTy ChieF CoRoneRs(2) The Lieutenant Governor in council may appoint one or more coroners to be Deputy chief coroners for ontario and a Deputy chief coroner shall act as and have all the powers and authority of the chief coroner if the chief coroner is absent or unable to act or if the chief coroner’s position is vacant. 2009, c. 15, s. 2 (3).

DeleGaTion(3) The chief coroner may delegate in writing any of his or her powers and duties under this act to a Deputy chief coroner, subject to any limitations, conditions and requirements set out in the delegation. 2009, c. 15, s. 2 (4).

ReGional CoRoneRs5. (1) The Lieutenant Governor in council may appoint a coroner as a regional coroner for such region of ontario as is described in the appointment. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 5 (1).

DuTies(2) a regional coroner shall assist the chief coroner in the performance of his or her duties in the region and shall perform such other duties as are assigned to him or her by the chief coroner. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 5 (2).

onTaRio FoRensiC PaTholoGy seRviCe6. The Minister shall establish the ontario Forensic Pathology service, to be known in French as service de médecine légale de l’ontario, the function of which shall be to facilitate the provision of pathologists’ services under this act. 2009, c. 15, s. 3.

ChieF FoRensiC PaTholoGisT anD DePuTies7. (1) The Lieutenant Governor in council may appoint a forensic pathologist to be chief Forensic Pathologist for ontario who shall,

(a) be responsible for the administration and operation of the ontario Forensic Pathology service;

(b) supervise and direct pathologists in the provision of services under this act;

(c) conduct programs for the instruction of pathologists who provide services under this act;

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

154

(d) prepare, publish and distribute a code of ethics for the guidance of pathologists in the provision of services under this act;

(e) perform such other duties as are assigned to him or her by or under this or any other act or by the Lieutenant Governor in council. 2009, c. 15, s. 3.

DePuTy ChieF FoRensiC PaTholoGisTs(2) The Lieutenant Governor in council may appoint one or more forensic pathologists to be Deputy chief Forensic Pathologists for ontario and a Deputy chief Forensic Pathologist shall act as and have all the powers and authority of the chief Forensic Pathologist if the chief Forensic Pathologist is absent or unable to act or if the chief Forensic Pathologist’s position is vacant. 2009, c. 15, s. 3.

DeleGaTion(3) The chief Forensic Pathologist may delegate in writing any of his or her powers and duties under this act to a Deputy chief Forensic Pathologist, subject to any limitations, conditions and requirements set out in the delegation. 2009, c. 15, s. 3.

PaTholoGisTs ReGisTeR 7.1 (1) The chief Forensic Pathologist shall maintain a register of pathologists who are authorized by the chief Forensic Pathologist to provide services under this act. 2009, c. 15, s. 3.

noTiFiCaTion Re loss oF MeDiCal liCenCe(2) The college of Physicians and surgeons of ontario shall forthwith notify the chief Forensic Pathologist if the licence for the practice of medicine of a pathologist who is on the pathologists register is revoked, suspended or cancelled. 2009, c. 15, s. 3.

oveRsiGhT CounCil8. (1) There is hereby established a council to be known in english as the Death Investigation oversight council and in French as conseil de surveillance des enquêtes sur les décès. 2009, c. 15, s. 4.

MeMBeRshiP(2) The composition of the oversight council shall be as provided in the regulations, and the members shall be appointed by the Lieutenant Governor in council. 2009, c. 15, s. 4.

ChaiR, viCe-ChaiRs(3) The Lieutenant Governor in council may designate one of the members of the oversight council to be the chair and one or more members of the oversight council to be vice-chairs and a vice-chair shall act as and have all the powers and authority of the chair if the chair is absent or unable to act or if the chair’s position is vacant. 2009, c. 15, s. 4.

eMPloyees(4) such employees as are considered necessary for the proper conduct of the affairs of the oversight council may be appointed under Part III of the Public Service of Ontario Act, 2006. 2009, c. 15, s. 4.

aP

Pe

nD

iX c

155

DeleGaTion(5) The chair may authorize one or more members of the oversight council to exercise any of the oversight council’s powers and perform any of its duties. 2009, c. 15, s. 4.

quoRuM(6) The chair shall determine the number of members of the oversight council that constitutes a quorum for any purpose. 2009, c. 15, s. 4.

annual RePoRT(7) at the end of each calendar year, the oversight council shall submit an annual report on its activities, including its activities under subsection 8.1 (1), to the Minister, who shall submit the report to the Lieutenant Governor in council and shall then lay the report before the assembly. 2009, c. 15, s. 4.

aDDiTional RePoRTs(8) The Minister may request additional reports from the oversight council on its activities, including its activities under subsection 8.1 (1), at any time and the oversight council shall submit such reports as requested and may also submit additional reports on the same matters at any time on its own initiative. 2009, c. 15, s. 4.

eXPenses(9) The money required for the oversight council’s purposes shall be paid out of the amounts appropriated by the Legislature for that purpose. 2009, c. 15, s. 4.

FunCTions oF oveRsiGhT CounCil aDviCe anD ReCoMMenDaTions To ChieF CoRoneR anD ChieF FoRensiC PaTholoGisT8.1 (1) The oversight council shall oversee the chief coroner and the chief Forensic Pathologist by advising and making recommendations to them on the following matters:

1. Financial resource management.

2. strategic planning.

3. Quality assurance, performance measures and accountability mechanisms.

4. appointment and dismissal of senior personnel.

5. The exercise of the power to refuse to review complaints under subsection 8.4 (10).

6. compliance with this act and the regulations.

7. any other matter that is prescribed. 2009, c. 15, s. 4.

RePoRTs To oveRsiGhT CounCil(2) The chief coroner and the chief Forensic Pathologist shall report to the oversight council on the matters set out in subsection (1), as may be requested by the oversight council. 2009, c. 15, s. 4.

aDviCe anD ReCoMMenDaTions To MinisTeR(3) The oversight council shall advise and make recommendations to the Minister on the appointment and dismissal of the chief coroner and the chief Forensic Pathologist. 2009, c. 15, s. 4.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

156

CoMPlainTs CoMMiTTee8.2 (1) There shall be a complaints committee of the oversight council composed, in accordance with the regulations, of members of the oversight council appointed by the chair of the oversight council. 2009, c. 15, s. 4.

ChaiR(2) The chair of the oversight council shall designate one member of the complaints committee to be the chair of the committee. 2009, c. 15, s. 4.

DeleGaTion (3) The chair of the complaints committee may delegate any of the functions of the committee to one or more members of the committee. 2009, c. 15, s. 4.

quoRuM(4) The chair of the complaints committee shall determine the number of members of the complaints committee that constitutes a quorum for any purpose, and may determine that one member constitutes a quorum. 2009, c. 15, s. 4.

ConFiDenTialiTy8.3 (1) every member and employee of the oversight council and of the complaints committee shall keep confidential all information that comes to his or her knowledge in the course of performing his or her duties under this act. 2009, c. 15, s. 4.

eXCePTion(2) an individual described in subsection (1) may disclose confidential information for the purposes of the administration of this act or the Regulated Health Professions Act, 1991 or as otherwise required by law. 2009, c. 15, s. 4.

CoMPlainTs RiGhT To MaKe a CoMPlainT8.4 (1) any person may make a complaint to the complaints committee about a coroner, a pathologist or a person, other than a coroner or pathologist, with powers or duties under section 28. 2009, c. 15, s. 4.

FoRM oF CoMPlainT(2) The complaint must be in writing. 2009, c. 15, s. 4.

MaTTeRs ThaT May noT Be The suBJeCT oF a CoMPlainT(3) a complaint about the following matters shall not be dealt with under this section:

1. a coroner’s decision to hold an inquest or to not hold an inquest.

2. a coroner’s decision respecting the scheduling of an inquest.

3. a coroner’s decision relating to the conduct of an inquest, including a decision made while presiding at the inquest. 2009, c. 15, s. 4.

aP

Pe

nD

iX c

157

CoMPlainTs aBouT CoRoneRs(4) subject to subsection (8), the complaints committee shall refer every complaint about a coroner, other than the chief coroner, to the chief coroner and the chief coroner shall review every such complaint. 2009, c. 15, s. 4.

CoMPlainTs aBouT PaTholoGisTs(5) subject to subsection (8), the complaints committee shall refer every complaint about a pathologist, other than the chief Forensic Pathologist, to the chief Forensic Pathologist and the chief Forensic Pathologist shall review every such complaint. 2009, c. 15, s. 4.

CoMPlainTs aBouT ChieFs (6) subject to subsection (8), the complaints committee shall review every complaint made about the chief coroner or the chief Forensic Pathologist. 2009, c. 15, s. 4.

ReFeRRal To oTheR PeRsons oR BoDies(7) The complaints committee shall refer every complaint about a person, other than a coroner or pathologist, with powers or duties under section 28 to a person or organization that has power to deal with the complaint and that the committee considers is the appropriate person or organization to deal with the complaint. 2009, c. 15, s. 4.

saMe(8) If the complaints committee is of the opinion that a complaint about a coroner or pathologist is more appropriately dealt with by the college of Physicians and surgeons of ontario or another person or organization that has power to deal with the complaint, the complaints committee shall refer the complaint to the college or that other person or organization. 2009, c. 15, s. 4.

noTiCe oF ReFeRRal(9) If the complaints committee refers a complaint to the college of Physicians and surgeons of ontario or another person or organization under subsection (8), the committee shall promptly give notice in writing to the complainant, the coroner or pathologist who is the subject of the complaint, and the oversight council. 2009, c. 15, s. 4.

ReFusal To Review a CoMPlainT(10) Despite subsections (4) and (5), the chief coroner and the chief Forensic Pathologist may refuse to review a complaint referred to him or her if, in his or her opinion,

(a) the complaint is trivial or vexatious or not made in good faith;

(b) the complaint does not relate to a power or duty of a coroner or a pathologist under this act; or

(c) the complainant was not directly affected by the exercise or performance of, or the failure to exercise or perform, the power or duty to which the complaint relates. 2009, c. 15, s. 4.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

158

saMe(11) Despite subsection (6), the complaints committee may refuse to review a complaint if, in its opinion,


(b) the complaint does not relate to a power or duty of the chief coroner or the chief Forensic Pathologist; or


RePoRTs aFTeR Review oR DeCision To noT Review(12) The chief coroner and the chief Forensic Pathologist shall, promptly after completing his or her review of a complaint referred to him or her or deciding to not review the complaint, report in writing to the complainant, the person who is the subject of the complaint and the complaints committee on the results of the review or the decision to not review the complaint, as the case may be. 2009, c. 15, s. 4.

saMe(13) The complaints committee shall, promptly after completing its review of a complaint or deciding to not review the complaint, report in writing to the complainant, the person who is the subject of the complaint, the oversight council and the Minister on the results of the review or the decision to not review the complaint, as the case may be. 2009, c. 15, s. 4.

RequesT FoR Review By CoMPlainTs CoMMiTTee(14) If a complaint is made about a coroner or pathologist, other than the chief coroner or the chief Forensic Pathologist, and the complainant or the coroner or pathologist who is the subject of the complaint is not satisfied with the results of the review of the complaint or the decision to not review the complaint by the chief coroner or the chief Forensic Pathologist, he or she may request in writing that the complaints committee review the complaint and the complaints committee shall review the complaint and shall, promptly after completing its review or deciding to not review the complaint, report in writing to the complainant, the person who is the subject of the complaint and the chief coroner or the chief Forensic Pathologist, as appropriate, on the results of the review or the decision to not review the complaint, as the case may be. 2009, c. 15, s. 4.

ReFusal To Review a CoMPlainT on RequesT(15) The complaints committee may refuse to review a complaint pursuant to a request made under subsection (14) if, in its opinion,


(b) the complaint does not relate to a power or duty of a coroner or a pathologist under this act; or


annual RePoRTs To oveRsiGhT CounCil(16) The complaints committee shall submit an annual report on its activities to the oversight council at the end of each calendar year. 2009, c. 15, s. 4.

aP

Pe

nD

iX c

159

aDDiTional RePoRTs(17) The oversight council may request additional reports from the complaints committee on its activities or on a specific complaint or complaints about a specific person at any time and the complaints committee shall submit such reports as requested and may also submit additional reports as described at any time on its own initiative. 2009, c. 15, s. 4.

PoliCe assisTanCe9. (1) The police force having jurisdiction in the locality in which a coroner has jurisdiction shall make available to the coroner the assistance of such police officers as are necessary for the purpose of carrying out the coroner’s duties. 2009, c. 15, s. 5.

saMe(2) The chief coroner in any case he or she considers appropriate may request that another police force or the criminal investigation branch of the ontario Provincial Police provide assistance to a coroner in an investigation or inquest. 2009, c. 15, s. 5.

DuTy To Give inFoRMaTion10. (1) every person who has reason to believe that a deceased person died,

(a) as a result of,

(i) violence,

(ii) misadventure,

(iii) negligence,

(iv) misconduct, or

(v) malpractice;

(b) by unfair means;

(c) during pregnancy or following pregnancy in circumstances that might reasonably be attributable thereto;

(d) suddenly and unexpectedly;

(e) from disease or sickness for which he or she was not treated by a legally qualified medical practitioner;

(f) from any cause other than disease; or

(g) under such circumstances as may require investigation,

shall immediately notify a coroner or a police officer of the facts and circumstances relating to the death, and where a police officer is notified he or she shall in turn immediately notify the coroner of such facts and circumstances. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 10 (1).

DeaThs To Be RePoRTeD(2) where a person dies while resident or an in-patient in,

(a) Repealed: 2007, c. 8, s. 201 (1).

(b) a children’s residence under Part IX (Licensing) of the Child and Family Services Act or premises approved under subsection 9 (1) of Part I (Flexible services) of that act;

(c) Repealed: 1994, c. 27, s. 136 (1).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

160

(d) a supported group living residence or an intensive support residence under the Services and Supports to Promote the Social Inclusion of Persons with Developmental Disabilities Act, 2008;

(e) a psychiatric facility designated under the Mental Health Act;

(f) Repealed: 2009, c. 33, sched. 18, s. 6.

(g) Repealed: 1994, c. 27, s. 136 (1).

(h) a public or private hospital to which the person was transferred from a facility, institution or home referred to in clauses (a) to (g),

the person in charge of the hospital, facility, institution, residence or home shall immediately give notice of the death to a coroner, and the coroner shall investigate the circumstances of the death and, if as a result of the investigation he or she is of the opinion that an inquest ought to be held, the coroner shall hold an inquest upon the body. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 10 (2); 1994, c. 27, s. 136 (1); 2001, c. 13, s. 10; 2007, c. 8, s. 201 (1); 2008, c. 14, s. 50; 2009, c. 15, s. 6 (1); 2009, c. 33, sched. 8, s. 11; 2009, c. 33, sched. 18, s. 6.

DeaThs in lonG-TeRM CaRe hoMes(2.1) where a person dies while resident in a long-term care home to which the Long-Term Care Homes Act, 2007 applies, the person in charge of the home shall immediately give notice of the death to a coroner and, if the coroner is of the opinion that the death ought to be investigated, he or she shall investigate the circumstances of the death and if, as a result of the investigation, he or she is of the opinion that an inquest ought to be held, the coroner shall hold an inquest upon the body. 2007, c. 8, s. 201 (2); 2009, c. 15, s. 6 (3).

DeaThs oFF PReMises oF PsyChiaTRiC FaCiliTies, CoRReCTional insTiTuTions, youTh CusToDy FaCiliTies(3) where a person dies while,

(a) a patient of a psychiatric facility;

(b) committed to a correctional institution;

(c) committed to a place of temporary detention under the Youth Criminal Justice Act (canada); or

(d) committed to secure or open custody under section 24.1 of the Young Offenders Act (canada), whether in accordance with section 88 of the Youth Criminal Justice Act (canada) or otherwise,

but while not on the premises or in actual custody of the facility, institution or place, as the case may be, subsection (2) applies as if the person were a resident of an institution named in subsection (2). 2009, c. 15, s. 6 (4).

DeaTh on PReMises oF DeTenTion FaCiliTy oR loCK-uP(4) where a person dies while detained in and on the premises of a detention facility established under section 16.1 of the Police Services Act or a lock-up, the officer in charge of the facility or lock-up shall immediately give notice of the death to a coroner and the coroner shall hold an inquest upon the body. 2009, c. 15, s. 6 (4).

aP

Pe

nD

iX c

161

DeaTh on PReMises oF PlaCe oF TeMPoRaRy DeTenTion(4.1) where a person dies while committed to and on the premises of a place of temporary detention under the Youth Criminal Justice Act (canada), the officer in charge of the place shall immediately give notice of the death to a coroner and the coroner shall hold an inquest upon the body. 2009, c. 15, s. 6 (4).

DeaTh on PReMises oF PlaCe oF seCuRe CusToDy(4.2) where a person dies while committed to and on the premises of a place or facility designated as a place of secure custody under section 24.1 of the Young Offenders Act (canada), whether in accordance with section 88 of the Youth Criminal Justice Act (canada) or otherwise, the officer in charge of the place or facility shall immediately give notice of the death to a coroner and the coroner shall hold an inquest upon the body. 2009, c. 15, s. 6 (4).

DeaTh on PReMises oF CoRReCTional insTiTuTion(4.3) where a person dies while committed to and on the premises of a correctional institution, the officer in charge of the institution shall immediately give notice of the death to a coroner and the coroner shall investigate the circumstances of the death and shall hold an inquest upon the body if as a result of the investigation he or she is of the opinion that the person may not have died of natural causes. 2009, c. 15, s. 6 (4).

non-aPPliCaTion oF suBs. (4.3)(4.4) If a person dies in circumstances referred to in subsection (4), (4.1) or (4.2) on the premises of a lock-up, place of temporary detention or place or facility designated as a place of secure custody that is located in a correctional institution, subsection (4.3) does not apply. 2009, c. 15, s. 6 (4).

DeaTh in CusToDy oFF PReMises oF CoRReCTional insTiTuTion(4.5) where a person dies while committed to a correctional institution, while off the premises of the institution and while in the actual custody of a person employed at the institution, the officer in charge of the institution shall immediately give notice of the death to a coroner and the coroner shall investigate the circumstances of the death and shall hold an inquest upon the body if as a result of the investigation he or she is of the opinion that the person may not have died of natural causes. 2009, c. 15, s. 6 (4).

oTheR DeaThs in CusToDy(4.6) If a person dies while detained by or in the actual custody of a peace officer and subsections (4), (4.1), (4.2), (4.3) and (4.5) do not apply, the peace officer shall immediately give notice of the death to a coroner and the coroner shall hold an inquest upon the body. 2009, c. 15, s. 6 (4).

DeaTh while ResTRaineD on PReMises oF PsyChiaTRiC FaCiliTy, eTC.(4.7) where a person dies while being restrained and while detained in and on the premises of a psychiatric facility within the meaning of the Mental Health Act or a hospital within the meaning of Part XX.1 (Mental Disorder) of the Criminal Code (canada), the officer in charge of the psychiatric facility or the person in charge of the hospital, as the case may be, shall immediately give notice of the death to a coroner and the coroner shall hold an inquest upon the body. 2009, c. 15, s. 6 (4).

DeaTh while ResTRaineD in seCuRe TReaTMenT PRoGRaM(4.8) where a person dies while being restrained and while committed or admitted to a secure treatment program within the meaning of Part VI of the Child and Family Services Act, the person in charge of the program shall immediately give notice of the death to a coroner and the coroner shall hold an inquest upon the body. 2009, c. 15, s. 6 (4).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

162

noTiCe oF DeaTh ResulTinG FRoM aCCiDenT aT oR in ConsTRuCTion PRoJeCT, MininG PlanT oR Mine(5) where a worker dies as a result of an accident occurring in the course of the worker’s employment at or in a construction project, mining plant or mine, including a pit or quarry, the person in charge of such project, mining plant or mine shall immediately give notice of the death to a coroner and the coroner shall hold an inquest upon the body. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 10 (5); 2009, c. 15, s. 6 (5).

CeRTiFiCaTe as eviDenCe(6) a statement as to the notification or non-notification of a coroner under this section, purporting to be certified by the coroner is without proof of the appointment or signature of the coroner, receivable in evidence as proof, in the absence of evidence to the contrary of the facts stated therein for all purposes in any action, proceeding or prosecution. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 10 (6).

inTeRFeRenCe wiTh BoDy11. no person who has reason to believe that a person died in any of the circumstances mentioned in section 10 shall interfere with or alter the body or its condition in any way until the coroner so directs by a warrant. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 11.

PoweR oF CoRoneR To TaKe ChaRGe oF wReCKaGe12. (1) where a coroner has issued a warrant to take possession of the body of a person who has met death by violence in a wreck, the coroner may, with the approval of the chief coroner, take charge of the wreckage and place one or more police officers in charge of it so as to prevent persons from disturbing it until the jury at the inquest has viewed it, or the coroner has made such examination as he or she considers necessary. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 12 (1).

view To Be eXPeDiTeD(2) The jury or coroner, as the case may be, shall view the wreckage at the earliest moment possible. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 12 (2).

shiPMenT oF BoDies ouTsiDe onTaRio13. (1) subject to section 14, no person shall accept for shipment or ship or take a dead body from any place in ontario to any place outside ontario unless a certificate of a coroner has been obtained certifying that there exists no reason for further examination of the body. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 13 (1).

Fee FoR CeRTiFiCaTe(2) an applicant for a certificate under subsection (1) shall pay to the coroner such fee as is prescribed therefor. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 13 (2).

eMBalMinG, eTC., PRohiBiTeD(3) no person who has reason to believe that a dead body will be shipped or taken to a place outside ontario shall embalm or make any alteration to the body or apply any chemical to the body, internally or externally, until the certificate required by subsection (1) has been issued. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 13 (3).

TRansPoRTaTion oF a BoDy ouT oF onTaRio FoR PosT MoRTeM14. a coroner may in writing authorize the transportation of a body out of ontario for post mortem examination and, in such case a provision in any act or regulation requiring embalming and preparation by a funeral director does not apply. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 14.

aP

Pe

nD

iX c

163

CoRoneR’s invesTiGaTion15. (1) where a coroner is informed that there is in his or her jurisdiction the body of a person and that there is reason to believe that the person died in any of the circumstances mentioned in section 10, the coroner shall issue a warrant to take possession of the body and shall examine the body and make such investigation as, in the opinion of the coroner, is necessary in the public interest to enable the coroner,

(a) to determine the answers to the questions set out in subsection 31 (1);

(b) to determine whether or not an inquest is necessary; and

(c) to collect and analyze information about the death in order to prevent further deaths in similar circumstances. 2009, c. 15, s. 7 (1).

iDeM(2) where the chief coroner has reason to believe that a person died in any of the circumstances mentioned in section 10 and no warrant has been issued to take possession of the body, he or she may issue the warrant or direct any coroner to do so. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 15 (2).

JuRisDiCTion(3) after the issue of the warrant, no other coroner shall issue a warrant or interfere in the case, except the chief coroner. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 15 (3); 2009, c. 15, s. 7 (2).

eXPeRT assisTanCe(4) subject to the approval of the chief coroner, a coroner may obtain assistance or retain expert services for all or any part of his or her investigation or inquest. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 15 (4).

no waRRanT(5) a coroner may proceed with an investigation without taking possession of the body where the body has been destroyed in whole or in part or is lying in a place from which it cannot be recovered or has been removed from ontario. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 15 (5).

invesTiGaTive PoweRs16. (1) a coroner may,

(a) examine or take possession of any dead body, or both; and

(b) enter and inspect any place where a dead body is and any place from which the coroner has reasonable grounds for believing the body was removed. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 16 (1); 2009, c. 15, s. 8.

iDeM(2) a coroner who believes on reasonable and probable grounds that to do so is necessary for the purposes of the investigation may,

(a) inspect any place in which the deceased person was, or in which the coroner has reasonable grounds to believe the deceased person was, prior to his or her death;

(b) inspect and extract information from any records or writings relating to the deceased or his or her circumstances and reproduce such copies therefrom as the coroner believes necessary;

(c) seize anything that the coroner has reasonable grounds to believe is material to the purposes of the investigation. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 16 (2).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

164

DeleGaTion oF PoweRs(3) a coroner may authorize a legally qualified medical practitioner or a police officer to exercise all or any of the coroner’s powers under subsection (1). R.s.o. 1990, c. c.37, s. 16 (3).

iDeM(4) a coroner may, where in his or her opinion it is necessary for the purposes of the investigation, authorize a legally qualified medical practitioner or a police officer to exercise all or any of the coroner’s powers under clauses (2) (a), (b) and (c) but, where such power is conditional on the belief of the coroner, the requisite belief shall be that of the coroner personally. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 16 (4).

ReTuRn oF ThinGs seizeD(5) where a coroner seizes anything under clause (2) (c), he or she shall place it in the custody of a police officer for safekeeping and shall return it to the person from whom it was seized as soon as is practicable after the conclusion of the investigation or, where there is an inquest, of the inquest, unless the coroner is authorized or required by law to dispose of it otherwise. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 16 (5).

oBsTRuCTion oF CoRoneR(6) no person shall knowingly,

(a) hinder, obstruct or interfere with or attempt to hinder, obstruct or interfere with; or

(b) furnish with false information or refuse or neglect to furnish information to,

a coroner in the performance of his or her duties or a person authorized by the coroner in connection with an investigation. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 16 (6).

aPPoinTMenT oF PeRsons wiTh CoRoneRs’ invesTiGaTive PoweRs anD DuTies16.1 (1) The chief coroner may appoint any person, in accordance with the regulations, to exercise the investigative powers and duties of a coroner. 2009, c. 15, s. 9.

saMe(2) subject to subsection (3) and the regulations, this act applies with necessary modifications to a person appointed under subsection (1) as if he or she were a coroner. 2009, c. 15, s. 9.

liMiTaTion(3) a person appointed under subsection (1) cannot determine whether or not an inquest is necessary or hold an inquest. 2009, c. 15, s. 9.

RePoRT(4) a person appointed under subsection (1) shall report his or her findings to the chief coroner or a coroner specified by the chief coroner, who shall then determine whether or not an inquest is necessary. 2009, c. 15, s. 9.

TRansFeR oF invesTiGaTion17. (1) a coroner may at any time transfer an investigation to another coroner where in his or her opinion the investigation may be continued or conducted more conveniently by that other coroner or for any other good and sufficient reason. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 17 (1).

aP

Pe

nD

iX c

165

invesTiGaTion anD inquesT(2) The coroner to whom an investigation is transferred shall proceed with the investigation in the same manner as if he or she had issued the warrant to take possession of the body. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 17 (2).

noTiFiCaTion oF ChieF CoRoneR(3) The coroner who transfers an investigation to another coroner shall notify the chief coroner of the transfer, and the chief coroner shall assist in the transfer upon request. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 17 (3).

TRansMiTTinG ResulTs oF FiRsT invesTiGaTion(4) The coroner who transfers an investigation to another coroner shall transmit to that other coroner the report of the post mortem examination of the body, if any, and his or her signed statement setting forth briefly the result of his or her investigation and any evidence to prove the fact of death and the identity of the body. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 17 (4).

inquesT unneCessaRy18. (1) where the coroner determines that an inquest is unnecessary, the coroner shall forthwith transmit to the chief coroner a signed statement setting forth briefly the results of the investigation, and shall also forthwith transmit to the division registrar a notice of the death in the form prescribed by the Vital Statistics Act. 2009, c. 15, s. 10.

ReCoMMenDaTions(2) The coroner may make recommendations to the chief coroner with respect to the prevention of deaths in circumstances similar to those of the death that was the subject of the coroner’s investigation. 2009, c. 15, s. 10.

DisClosuRe To The PuBliC (3) The chief coroner shall bring the findings and recommendations of a coroner’s investigation, which may include personal information as defined in the Freedom of Information and Protection of Privacy Act, to the attention of the public, or any segment of the public, if the chief coroner reasonably believes that it is necessary in the interests of public safety to do so. 2009, c. 15, s. 10.

ReCoRD oF invesTiGaTions(4) every coroner shall keep a record of the cases reported in which an inquest has been determined to be unnecessary, showing for each case the coroner’s findings of facts to determine the answers to the questions set out in subsection 31 (1), and such findings, including the relevant findings of the post mortem examination and of any other examinations or analyses of the body carried out, shall be available to the spouse, parents, children, brothers and sisters of the deceased and to his or her personal representative, upon request. 2009, c. 15, s. 10.

CoRoneR’s RePoRT iF DeaTh susPeCTeD noT oF naTuRal Causes18.1 If the coroner is of the opinion, based on his or her investigation, that the deceased person may not have died of natural causes, the coroner shall advise the regional coroner of that opinion and the regional coroner shall so advise the crown attorney. 2009, c. 15, s. 11.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

166

DeTeRMinaTion To holD an inquesT19. where the coroner determines that an inquest is necessary, the coroner shall,

(a) forthwith notify the chief coroner of that determination and give the chief coroner a brief summary of the results of the investigation and of the grounds upon which the coroner made that determination; and

(b) hold an inquest. 2009, c. 15, s. 12.

whaT CoRoneR shall ConsiDeR anD have ReGaRD To20. when making a determination whether an inquest is necessary or unnecessary, the coroner shall have regard to whether the holding of an inquest would serve the public interest and, without restricting the generality of the foregoing, shall consider,

(a) whether the matters described in clauses 31 (1) (a) to (e) are known;

(b) the desirability of the public being fully informed of the circumstances of the death through an inquest; and

(c) the likelihood that the jury on an inquest might make useful recommendations directed to the avoidance of death in similar circumstances. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 20.

wheRe BoDy DesTRoyeD oR ReMoveD FRoM onTaRio21. where a coroner has reason to believe that a death has occurred in circumstances that warrant the holding of an inquest but, owing to the destruction of the body in whole or in part or to the fact that the body is lying in a place from which it cannot be recovered, or that the body has been removed from ontario, an inquest cannot be held except by virtue of this section, he or she shall report the facts to the chief coroner who may direct an inquest to be held touching the death, in which case an inquest shall be held by the coroner making the report or by such other coroner as the chief coroner directs, and the law relating to coroners and coroners’ inquests applies with such modifications as are necessary in consequence of the inquest being held otherwise than on or after a view of the body. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 21.

22. Repealed: 2009, c. 15, s. 13.

inquesT ManDaToRy22.1 a coroner shall hold an inquest under this act into the death of a child upon learning that the child died in the circumstances described in clauses 72.2 (a), (b) and (c) of the Child and Family Services Act. 2006, c. 24, s. 2 (1).

23. Repealed: 2009, c. 15, s. 14.

ChieF CoRoneR May DiReCT ThaT BoDy Be DisinTeRReD24. Despite anything in the Funeral, Burial and Cremation Services Act, 2002 or a regulation made under that act, the chief coroner may, at any time where he or she considers it necessary for the purposes of an investigation or an inquest, direct that a body be disinterred under and subject to such conditions as the chief coroner considers proper. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 24; 2002, c. 33, s. 142; 2009, c. 15, s. 15.

aP

Pe

nD

iX c

167

DiReCTion By ChieF CoRoneR25. (1) The chief coroner may direct any coroner in respect of any death to issue a warrant to take possession of the body, conduct an investigation or hold an inquest, or may direct any other coroner to do so or may intervene to act as coroner personally for any one or more of such purposes. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 25 (1).

inquesT inTo MulTiPle DeaThs(2) where two or more deaths appear to have occurred in the same event or from a common cause, the chief coroner may direct that one inquest be held into all of the deaths. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 25 (2).

DiReCTion To RePlaCe CoRoneR(3) If the chief coroner is of the opinion that a coroner is unable to continue presiding over an inquest for any reason, the chief coroner may direct another coroner to continue the inquest. 1994, c. 27, s. 136 (3).

RequesT By RelaTive FoR inquesT26. (1) where the coroner determines that an inquest is unnecessary, the spouse, parent, child, brother, sister or personal representative of the deceased person may request the coroner in writing to hold an inquest, and the coroner shall give the person requesting the inquest an opportunity to state his or her reasons, either personally, by the person’s agent or in writing, and the coroner shall advise the person in writing within sixty days of the receipt of the request of the coroner’s final decision and where the decision is to not hold an inquest shall deliver the reasons therefor in writing. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 26 (1); 1999, c. 6, s. 15 (3); 2005, c. 5, s. 15 (4).

Review oF ReFusal(2) where the final decision of a coroner under subsection (1) is to not hold an inquest, the person making the request may, within twenty days after the receipt of the decision of the coroner, request the chief coroner to review the decision and the chief coroner shall review the decision of the coroner after giving the person requesting the inquest an opportunity to state his or her reasons either personally, by the person’s agent or in writing. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 26 (2).

DeCision Final(3) The decision of the chief coroner is final. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 26 (3); 2009, c. 15, s. 16.

wheRe CRiMinal oFFenCe ChaRGeD27. (1) where a person is charged with an offence under the Criminal Code (canada) arising out of a death, an inquest touching the death shall be held only upon the direction of the chief coroner and, when held, the person charged is not a compellable witness. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 27 (1); 2009, c. 15, s. 17 (1).

iDeM(2) where during an inquest a person is charged with an offence under the Criminal Code (canada) arising out of the death, the coroner shall discharge the jury and close the inquest, and shall then proceed as if he or she had determined that an inquest was unnecessary, but the chief coroner may direct that the inquest be reopened. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 27 (2); 2009, c. 15, s. 17 (2).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

168

wheRe ChaRGe oR aPPeal Finally DisPoseD oF(3) Despite subsections (1) and (2), where a person is charged with an offence under the Criminal Code (canada) arising out of the death and the charge or any appeal from a conviction or an acquittal of the offence charged has been finally disposed of or the time for taking an appeal has expired, the coroner may hold an inquest and the person charged is a compellable witness at the inquest. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 27 (3); 2009, c. 15, s. 17 (3).

Post mortem eXaMinaTion28. (1) a coroner may at any time during an investigation issue a warrant for a pathologist to perform a post mortem examination of the body. 2009, c. 15, s. 18.

oTheR eXaMinaTions anD analyses(2) a coroner may at any time during an investigation conduct examinations and analyses that the coroner considers appropriate in the circumstances or direct any person, other than the pathologist to whom the warrant is issued, to conduct such examinations and analyses. 2009, c. 15, s. 18.

PaTholoGisT’s DuTy(3) The pathologist to whom the warrant is issued shall perform the post mortem examination of the body. 2009, c. 15, s. 18.

PoweR To eXaMine BoDy (4) The pathologist to whom the warrant is issued or, if no warrant has been issued, a pathologist who has been notified of the death by a coroner or police officer and who reasonably believes that a coroner’s warrant will be issued to him or her under subsection (1) may,

(a) enter and inspect any place where the dead body is and examine the body; and

(b) enter and inspect any place from which the pathologist has reasonable grounds for believing the body was removed. 2009, c. 15, s. 18.

noTiCe To CoRoneR(5) a pathologist who exercises a power under subsection (4) shall notify,

(a) the coroner who issued the warrant; or

(b) if no warrant has been issued, the coroner by whom the pathologist believes the warrant will be issued. 2009, c. 15, s. 18.

oTheR eXaMinaTions anD analyses(6) The pathologist who performs the post mortem examination may conduct or direct any person other than a coroner to conduct such other examinations and analyses as he or she considers appropriate in the circumstances. 2009, c. 15, s. 18.

DiReCTion oF ChieF FoRensiC PaTholoGisT(7) The chief Forensic Pathologist may direct a pathologist or any other person, other than a coroner, to conduct any examinations and analyses that the chief Forensic Pathologist considers appropriate in the circumstances. 2009, c. 15, s. 18.

aP

Pe

nD

iX c

169

assisTanCe(8) The pathologist who performs the post mortem examination may obtain the assistance of any person or persons in performing the post mortem examination and in conducting any other examinations and analyses. 2009, c. 15, s. 18.

PaTholoGisT FRoM ReGisTeR(9) The coroner may issue a warrant under subsection (1) only to a pathologist whose name is on the pathologists register. 2009, c. 15, s. 18.

assiGnMenT To anoTheR PaTholoGisT(10) The chief Forensic Pathologist may at any time during an investigation assign another pathologist whose name is on the pathologists register to perform the post mortem examination in place of the pathologist named on the coroner’s warrant, and in that case, every reference in this section to the pathologist to whom the warrant is issued applies to the pathologist assigned to the investigation by the chief Forensic Pathologist. 2009, c. 15, s. 18.

RePoRTs oF PosT MoRTeM FinDinGs29. (1) The pathologist who performed the post mortem examination of a body under section 28 shall forthwith report in writing his or her findings from the post mortem examination and from any other examinations or analyses that he or she conducted to the coroner who issued the warrant, the regional coroner and, if the pathologist who performed the post mortem examination is not the chief Forensic Pathologist, the chief Forensic Pathologist. 2009, c. 15, s. 18.

saMe(2) a person, other than the pathologist who performed the post mortem examination, who conducted any other examination or analysis under section 28 shall forthwith report his or her findings in writing to the pathologist who performed the post mortem examination, the coroner who issued the warrant, the regional coroner and, if the pathologist who performed the post mortem examination is not the chief Forensic Pathologist, the chief Forensic Pathologist. 2009, c. 15, s. 18.

FuRTheR Post mortems(3) If, after a post mortem examination of a body is performed, the chief Forensic Pathologist is of the opinion that a second or further post mortem examination of the body is necessary, he or she shall so advise the chief coroner, and the chief coroner shall issue a warrant for a second or further post mortem examination of the body. 2009, c. 15, s. 18.

CRown Counsel30. (1) every coroner before holding an inquest shall notify the crown attorney of the time and place at which it is to be held and the crown attorney or a barrister and solicitor or any other person designated by him or her shall attend the inquest and shall act as counsel to the coroner at the inquest. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 30 (1).

Counsel FoR MinisTeR(2)The Minister may be represented at an inquest by counsel and shall be deemed to be a person with standing at the inquest for the purpose. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 30 (2).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

170

PuRPoses oF inquesT31. (1) where an inquest is held, it shall inquire into the circumstances of the death and determine,

(a) who the deceased was;

(b) how the deceased came to his or her death;

(c) when the deceased came to his or her death;

(d) where the deceased came to his or her death; and

(e) by what means the deceased came to his or her death. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 31 (1).

iDeM(2) The jury shall not make any finding of legal responsibility or express any conclusion of law on any matter referred to in subsection (1). R.s.o. 1990, c. c.37, s. 31 (2).

auThoRiTy oF JuRy To MaKe ReCoMMenDaTions(3) subject to subsection (2), the jury may make recommendations directed to the avoidance of death in similar circumstances or respecting any other matter arising out of the inquest. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 31 (3).

iMPRoPeR FinDinG(4) a finding that contravenes subsection (2) is improper and shall not be received. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 31 (4).

FailuRe To MaKe PRoPeR FinDinG(5) where a jury fails to deliver a proper finding it shall be discharged. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 31 (5).

inquesT PuBliC32. an inquest shall be open to the public except where the coroner is of the opinion that national security might be endangered or where a person is charged with an indictable offence under the Criminal Code (canada) in which cases the coroner may hold the hearing concerning any such matters in the absence of the public. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 32.

JuRies33. (1) every inquest shall be held with a jury composed of five persons. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 33 (1); 2009, c. 15, s. 19 (1).

JuRoRs(2) The coroner shall direct a constable to select from the list of names of persons provided under subsection 34 (2) five persons who in his or her opinion are suitable to serve as jurors at an inquest and the constable shall summon them to attend the inquest at the time and place appointed. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 33 (2).

iDeM(3) where fewer than five of the jurors so summoned attend at the inquest, the coroner may name and appoint so many persons then present or who can be found as will make up a jury of five. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 33 (3).

(4) Repealed: 2009, c. 15, s. 19 (2).

aP

Pe

nD

iX c

171

lisT oF JuRoRs34. (1) a coroner may by his or her warrant require the sheriff for the area in which an inquest is to be held to provide a list of the names of such number of persons as the coroner specifies in the warrant taken from the jury roll prepared under the Juries Act. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 34 (1).

iDeM(2) upon receipt of the warrant, the sheriff shall provide the list containing names of persons in the number specified by the coroner, taken from the jury roll prepared under the Juries Act, together with their ages, places of residence and occupations. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 34 (2).

eliGiBiliTy(3) no person who is ineligible to serve as a juror under the Juries Act shall be summoned to serve or shall serve as a juror at an inquest. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 34 (3).

iDeM(4) an officer, employee or inmate of a hospital or an institution referred to in subsection 10 (2) or (3) shall not serve as a juror at an inquest upon the death of a person who died therein. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 34 (4).

eXCusinG FRoM seRviCe(5) The coroner may excuse any person on the list from being summoned or from serving as a juror on the grounds of illness or hardship. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 34 (5).

eXClusion oF JuRoR wiTh inTeResT(6) The coroner presiding at an inquest may exclude a person from being sworn as a juror where the coroner believes there is a likelihood that the person, because of interest or bias, would be unable to render a verdict in accordance with the evidence. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 34 (6).

eXCusinG oF JuRoR FoR illness(7) where in the course of an inquest the coroner is satisfied that a juror should not, because of illness or other reasonable cause, continue to act, the coroner may discharge the juror. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 34 (7).

ConTinuaTion wiTh ReDuCeD JuRy(8) where in the course of an inquest a member of the jury dies or becomes incapacitated from any cause or is excluded or discharged by the coroner under subsection (6) or (7) or is found to be ineligible to serve, the jury shall, unless the coroner otherwise directs and if the number of jurors is not reduced below three, be deemed to remain properly constituted for all purposes of the inquest. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 34 (8).

RePoRT To sheRiFF Re JuRy seRviCe35. on or before the 31st day of December in each year, the coroner shall advise the sheriff of the names of persons who have received fees for service as jurors at inquests and the number of each such name on the jury roll. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 35.

JuRy iRReGulaRiTies noT To aFFeCT ouTCoMe36. The omission to observe any of the provisions of this act or the regulations respecting the eligibility and selection of jurors is not a ground for impeaching or quashing a verdict. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 36.

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

172

JuRy’s DuTies, PoweRs view oF PlaCe37. (1) The jury shall view any place that the coroner directs them to view. 2009, c. 15, s. 20.

quesTions(2) The jurors are entitled to ask relevant questions of each witness. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 37 (2).

MaJoRiTy veRDiCT38. a verdict or finding may be returned by a majority of the jurors sworn. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 38.

seRviCe oF suMMonses39. a summons to a juror or to a witness may be served,

(a) by personal service;

(b) by leaving a copy, in a sealed envelope addressed to the person summoned, at his or her place of residence with anyone who appears to be an adult member of the same household; or

(c) by sending it by registered mail addressed to the place of residence of the person summoned. 2009, c. 15, s. 21.

suMMonses40. (1) a coroner may require any person by summons,

(a) to give evidence on oath or affirmation at an inquest; and

(b) to produce in evidence at an inquest documents and things specified by the coroner,

relevant to the subject-matter of the inquest and admissible. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 40 (1).

FoRM anD seRviCe oF suMMonses(2) a summons issued under subsection (1) shall be in the form approved by the Minister and shall be signed by the coroner. 2009, c. 15, s. 22.

BenCh waRRanTs(3) upon proof to the satisfaction of a judge of the superior court of Justice of the service of a summons under this section upon a person and that,

(a) such person has failed to attend or to remain in attendance at an inquest in accordance with the requirements of the summons; and

(b) the person’s presence is material to the inquest,

the judge may, by a warrant in the prescribed form, directed to any police officer, cause such witness to be apprehended anywhere within ontario and forthwith to be brought to the inquest and to be detained in custody as the judge may order until the person’s presence as a witness at the inquest is no longer required, or, in the discretion of the judge, to be released on a recognizance (with or without sureties) conditioned for appearance to give evidence. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 40 (3); 1997, c. 39, s. 4 (2); 2006, c. 19, sched. c, s. 1 (1); 2009, c. 33, sched. 9, s. 3 (1).

aP

Pe

nD

iX c

173

PRooF oF seRviCe(4) service of a summons may be proved by affidavit in an application under subsection (3). R.s.o. 1990, c. c.37, s. 40 (4).

CeRTiFiCaTe oF FaCTs(5) where an application under subsection (3) is made on behalf of a coroner, the coroner may certify to the judge the facts relied on to establish that the presence of the person summoned is material for the purposes of the inquest and such certificate may be accepted by the judge as proof of such facts. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 40 (5).

PeRsons wiTh sTanDinG aT inquesT41. (1) on the application of any person before or during an inquest, the coroner shall designate the person as a person with standing at the inquest if the coroner finds that the person is substantially and directly interested in the inquest. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 41 (1); 1993, c. 27, sched.; 1999, c. 12, sched. P, s. 2.

RiGhTs oF PeRsons wiTh sTanDinG aT inquesT(2) a person designated as a person with standing at an inquest may,

(a) be represented by a person authorized under the Law Society Act to represent the person with standing;

(b) call and examine witnesses and present arguments and submissions;

(c) conduct cross-examinations of witnesses at the inquest relevant to the interest of the person with standing and admissible. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 41 (2); 2006, c. 21, sched. c, s. 104 (1).

CosTs oF RePResenTaTion(3) If the coroner in an inquest into the death of a victim as defined in the Victims’ Bill of Rights, 1995 designates a spouse, same-sex partner or parent of the victim as a person with standing at the inquest, the person may apply to the Minister to have the costs that the person incurs for representation by legal counsel in connection with the inquest paid out of the victims’ justice fund account continued under subsection 5 (1) of the Victims’ Bill of Rights, 1995. 2006, c. 24, s. 2 (2).

PayMenT(4) subject to the approval of Management Board of cabinet, payment of the costs described in subsection (3) may be made out of the victims’ justice fund account. 2006, c. 24, s. 2 (2).

PRoTeCTion FoR wiTnesses42. (1) a witness at an inquest shall be deemed to have objected to answer any question asked the witness upon the ground that his or her answer may tend to criminate the witness or may tend to establish his or her liability to civil proceedings at the instance of the crown, or of any person, and no answer given by a witness at an inquest shall be used or be receivable in evidence against the witness in any trial or other proceedings against him or her thereafter taking place, other than a prosecution for perjury in giving such evidence. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 42 (1).

RiGhT To oBJeCT unDeR cAnAdA evidence Act(2) where it appears at any stage of the inquest that the evidence that a witness is about to give would tend to criminate the witness, it is the duty of the coroner and of the crown attorney to ensure that the witness is informed of his or her rights under section 5 of the Canada Evidence Act. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 42 (2).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

174

RiGhTs oF wiTnesses To RePResenTaTion43. (1) a witness at an inquest is entitled to be advised as to his or her rights by a person authorized under the Law Society Act to advise him or her, but such person may take no other part in the inquest without leave of the coroner. 2006, c. 21, sched. c, s. 104 (2).

saMe(2) where an inquest is held in the absence of the public, a person advising a witness under subsection (1) is not entitled to be present except when that witness is giving evidence. 2006, c. 21, sched. c, s. 104 (2).

aDMissiBiliTy oF eviDenCe whaT is aDMissiBle in eviDenCe aT inquesT44. (1) subject to subsections (2) and (3), a coroner may admit as evidence at an inquest, whether or not admissible as evidence in a court,

(a) any oral testimony; and

(b) any document or other thing,

relevant to the purposes of the inquest and may act on such evidence, but the coroner may exclude anything unduly repetitious or anything that the coroner considers does not meet such standards of proof as are commonly relied on by reasonably prudent persons in the conduct of their own affairs and the coroner may comment on the weight that ought to be given to any particular evidence. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 44 (1).

whaT is inaDMissiBle in eviDenCe aT inquesT(2) nothing is admissible in evidence at an inquest,

(a) that would be inadmissible in a court by reason of any privilege under the law of evidence; or

(b) that is inadmissible by the statute under which the proceedings arise or any other statute. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 44 (2).

ConFliCTs(3) nothing in subsection (1) overrides the provisions of any act expressly limiting the extent to or purposes for which any oral testimony, documents or things may be admitted or used in evidence. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 44 (3).

CoPies(4) where the coroner is satisfied as to their authenticity, a copy of a document or other thing may be admitted as evidence at an inquest. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 44 (4).

PhoToCoPies(5) where a document has been filed in evidence at an inquest, the coroner may, or the person producing it or entitled to it may with the leave of the coroner, cause the document to be photocopied and the coroner may authorize the photocopy to be filed in evidence in the place of the document filed and release the document filed, or may furnish to the person producing it or the person entitled to it a photocopy of the document filed certified by the coroner. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 44 (5).

aP

Pe

nD

iX c

175

TaKinG eviDenCe45. (1) The evidence upon an inquest or any part of it shall be recorded by a person appointed by the coroner and approved by the crown attorney and who before acting shall make oath or affirmation that he or she will truly and faithfully record the evidence. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 45 (1).

TRansCRiPTion oF eviDenCe(2) It is not necessary to transcribe the evidence unless the chief coroner or crown attorney orders it to be done or unless any other person requests a copy of the transcript and pays the fees therefor except that the coroner may prohibit the transcribing of all or any part of evidence taken in the absence of the public. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 45 (2); 2009, c. 15, s. 23.

aDJouRnMenTs46. an inquest may be adjourned from time to time by the coroner of his or her own motion or where it is shown to the satisfaction of the coroner that the adjournment is required to permit an adequate hearing to be held. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 46.

MainTenanCe oF oRDeR aT inquesT47. a coroner may make such orders or give such directions at an inquest as he or she considers necessary for the maintenance of order at the inquest, and, if any person disobeys or fails to comply with any such order or direction, the coroner may call for the assistance of any peace officer to enforce the order or direction, and every peace officer so called upon shall take such action as is necessary to enforce the order or direction and may use such force as is reasonably required for that purpose. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 47.

inTeRPReTeRs anD ConsTaBles inTeRPReTeRs48. (1) a coroner may, and if required by the crown attorney or requested by the witness shall, employ a person to act as interpreter for a witness at an inquest, and such person may be summoned to attend the inquest and before acting shall make oath or affirm that he or she will truly and faithfully translate the evidence. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 48 (1).

ConsTaBles(2) a coroner may appoint such persons as constables as the coroner considers necessary for the purpose of assisting the coroner in an inquest and, on the request of the coroner, the police force having jurisdiction in the locality in which an inquest is held shall provide a police officer for the purpose and, before acting, every such constable shall take oath or affirm that he or she will faithfully perform his or her duties. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 48 (2).

aDMinisTRaTion oF oaThs49. The coroner conducting an inquest has power to administer oaths and affirmations for the purpose of the inquest. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 49.

FuRTheR PoweRs oF CoRoneR aBuse oF PRoCesses50. (1) a coroner may make such orders or give such directions at an inquest as the coroner considers proper to prevent abuse of its processes. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 50 (1).

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

176

liMiTaTion on CRoss-eXaMinaTion(2) a coroner may reasonably limit further cross-examination of a witness where the coroner is satisfied that the cross-examination of the witness has been sufficient to disclose fully and fairly the facts in relation to which the witness has given evidence or where the coroner is of the opinion that the questions being asked are irrelevant, unduly repetitious or abusive. 2009, c. 15, s. 24.

eXClusion oF RePResenTaTives(3) a coroner may exclude from a hearing anyone, other than a person licensed under the Law Society Act, advising a witness if the coroner finds that such person is not competent properly to advise the witness, or does not understand and comply at the inquest with the duties and responsibilities of an adviser. 2006, c. 21, sched. c, s. 104 (3).

Rules oF PRoCeDuRe FoR inquesTs50.1 The chief coroner may make additional rules of procedure for inquests. 2009, c. 15, s. 25.

ConTeMPT PRoCeeDinGs51. where any person without lawful excuse,

(a) on being duly summoned as a witness or a juror at an inquest makes default in attending at the inquest; or

(b) being in attendance as a witness at an inquest, refuses to take an oath or to make an affirmation legally required by the coroner to be taken or made, or to produce any document or thing in his or her power or control legally required by the coroner to be produced by the person or to answer any question to which the coroner may legally require an answer; or

(c) does any other thing that would, if the inquest had been a court of law having power to commit for contempt, have been contempt of that court,

the coroner may state a case to the Divisional court setting out the facts and that court may, on application on behalf of and in the name of the coroner, inquire into the matter and, after hearing any witnesses who may be produced against or on behalf of that person and after hearing any statement that may be offered in defence, punish or take steps for the punishment of that person in like manner as if he or she had been guilty of contempt of the court. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 51.

ConClusion oF inquesT ReTuRn oF veRDiCT52. (1) The coroner shall forthwith after an inquest return the verdict or finding, with the evidence where the crown attorney or chief coroner has ordered it to be transcribed, to the chief coroner, and shall transmit a copy of the verdict and recommendations to the crown attorney. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 52 (1); 2009, c. 15, s. 26.

Release oF eXhiBiTs(2) after an inquest is concluded, the coroner shall, upon request, release documents and things put in evidence at the inquest to the lawful owner or person entitled to possession thereof. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 52 (2).

aP

Pe

nD

iX c

177

PRoTeCTion FRoM PeRsonal liaBiliTy53. no action or other proceeding shall be instituted against any person exercising a power or performing a duty under this act for any act done in good faith in the execution or intended execution of any such power or duty or for any alleged neglect or default in the execution in good faith of any such power or duty. 2009, c. 15, s. 27.

seals noT neCessaRy54. In proceedings under this act, it is not necessary for a person to affix a seal to a document, and no document is invalidated by reason of the lack of a seal, even though the document purports to be sealed. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 54.

oFFenCes55. any person who contravenes section 10, 11, 13 or subsection 16 (6) is guilty of an offence and on conviction is liable to a fine of not more than $1,000 or to imprisonment for a term of not more than six months, or to both. R.s.o. 1990, c. c.37, s. 55.

ReGulaTions anD Fees56. (1) The Lieutenant Governor in council may make regulations,

(a) prescribing powers and duties of the chief coroner;

(b) prescribing powers and duties of the chief Forensic Pathologist;

(c) prescribing the composition of the oversight council and of the complaints committee of the oversight council;

(d) prescribing matters for the purpose of paragraph 7 of subsection 8.1 (1);

(e) respecting the making, referral and reviewing of complaints under section 8.4;

(f) defining “restrain” for the purpose of subsections 10 (4.7) and (4.8);

(g) governing the retention, storage and disposal of tissue samples, implanted devices and body fluids obtained in performing a post mortem examination of a body or conducting examinations or analyses under section 28. 2009, c. 15, s. 28 (1); 2009, c. 33, sched. 9, s. 3 (2).

saMe(2) The Minister may make regulations,

(a) respecting the appointment of persons under section 16.1;

(b) prescribing limits on the powers of persons appointed under section 16.1;

(c) providing for the selecting, recording, summoning, attendance and service of persons as jurors at inquests;

(d) prescribing matters that may be grounds for disqualification because of interest or bias of jurors for the purposes of subsection 34 (6);

(e) prescribing the contents of oaths and affirmations required or authorized by this act;

(f) prescribing the form of a warrant for the purpose of subsection 40 (3);

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

178

(g) prescribing fees and allowances that shall be paid to persons rendering services in connection with coroners’ investigations and inquests and providing for the adjustment of such fees and allowances in special circumstances;

(h) requiring and governing the disclosure, collection and use of information, including personal information within the meaning of the Freedom of Information and Protection of Privacy Act, about coroners, pathologists and other members of the college of Physicians and surgeons of ontario among the chief coroner, the chief Forensic Pathologist, the oversight council and the college of Physicians and surgeons of ontario. 2009, c. 15, s. 28 (1).

CoRoneRs’ Fees anD allowanCes(3) The Minister may set fees and allowances for coroners for services performed under this or any other act and may provide for the adjustment of such fees and allowances in special circumstances. 1997, c. 39, s. 5 (2).

non-aPPliCaTion oF legislAtion Act, 2006, PaRT iii(4) Part III (Regulations) of the Legislation Act, 2006 does not apply to,

(a) any rules made by the chief Forensic Pathologist respecting the maintenance of the register of pathologists under section 7.1 or the authorization of pathologists to provide services under this act; or

(b) the rules of procedure for inquests made by the chief coroner under section 50.1. 2009, c. 15, s. 28 (2).

FoRMs57. (1) The Minister may approve forms for the purposes of this act and provide for their use. 2009, c. 15, s. 29.

saMe(2) where the Minister approves a form and requires its use, the form shall be available on the website of the ministry of the Minister. 2009, c. 15, s. 29.

aP

Pe

nD

iX c

179

aPPenDiX D

aP

Pe

nD

iX D

181

suite 3000 79 wellington st. w. Box 270, TD centre Toronto, ontario M5K 1n2 canada

Tel 416.865.0040 Fax 416.865.7380 www.torys.com

Frank Iacobucci Tel 416.865.8217

november 9, 2011

re: independent review of First nations representation on ontario’s Jury roll

I would like to take this opportunity to introduce myself as the Independent Reviewer appointed by the attorney General and the Government of ontario to examine, report and offer recommendations regarding the process for inclusion of First nation peoples living in reserve communities on the provincial jury roll from which potential jurors are selected for all jury trials and coroners inquests. My report will be submitted to the attorney General of ontario on or before august 31, 2012.

The matter of First nations’ representation on ontario’s jury roll has been raised in certain trials and coroners’ inquests over the last several years, a development that has prompted some First nations’ organizations to advocate for a systemic review of the creation of the jury roll. The Government of ontario has responded by establishing a process for an Independent Review with the objective of enhancing First nations’ representation on the provincial jury roll and strengthening the relationship between the Ministry of the attorney General and First nations in this regard.

I am keen to meet with First nation organizations and communities in the next few months to discuss this important matter and obtain an informed view of the issues related to First nations and the jury roll. I hope you will be interested in participating in this process. I welcome your involvement, or the involvement of your member communities, and look forward to discussing the most effective means by which this could occur, considering the needs of your organization and the parameters of this process. we would be pleased to receive written submissions, convene or attend meetings, or engage in a combination of these approaches.

Throughout the Independent Review process, I will be supported by a legal team led by John Terry, a partner at Torys LLP and candice s. Metallic, of Maurice Law Barristers & solicitors as associate counsel. Please feel encouraged to follow up with either Mr. Terry or Ms. Metallic if you wish to participate in this process, or if you have any questions, comments or concerns respecting the process.

For further information, please visit the website for the Independent Review at www.firstnationsandjuriesreview.ca. I look forward to meeting with you in the very near future.

sincerely,

Frank Iacobucci

aPPenDiX e

aP

Pe

nD

iX e

183

LIsT oF enGaGeMenT sessIonsFiRsT naTions anD oTheR GRouPs anD inDiviDuals

oFFiCials ThaT aTTenDeD suBMissions

Nishnawbe Aski Nation several meetings with, then, Deputy chief Terry waboose, Bentley cheechoo and nan assembly

written submission

1. Keewaywin council, elders & community representatives

2. Kassabonika Lake chief & council, elders, community representatives, and justice committee

written submission

3. webequie council, community representatives

4. Mattagami chief & council, community representatives

5. Moose cree chief & council, justice worker, probation officer, lawyer

written submission

6. constance Lake chief & council, community representatives

7. sandy Lake chief & council, elders, justice committee

8. Mushkeegomang chief & council

9. Poplar hill chief & council

10. sachigo Lake chief & council, community representatives, students

written submission

11. Kasheshewan chief solomon (in Toronto)

Grand Council Treaty 3 Meeting with then Grand chief Diane Kelly and chief simon Forbister

1. wauzhushk onigum Gathering of 8 chiefs, councilors, elders, and technicians

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

184

Union of Ontario Indians Meeting with legal counsel written submission

1. Garden River Gathering of 3 chiefs, an elder and technicians

written presentation

2. Toronto Gathering of 1 chief, councilors from 5 First nations, and technicians

3 written presentations

Independents

akwesasne chief & council, Justice Department

chippewas of saugeen chief & council

six nations chief & council

Pikwaknagan chief & council

Organizations

aboriginal Legal services Toronto

a. several meetings with Director of Legal services

b. Families Forum of those involved in coroner’s Inquests

written submission

Provincial advocate for children and youth

Meeting with Provincial advocate, legal counsel and staff

written submission

Government

Ministry of attorney General Meeting with legal counsel and other officials

court services Division Meeting with Director of court services, northwest RegionMeeting with court services officials, KenoraMeeting with assistant crown counsel (retired)

Provincial Jury centre Teleconference with officials

Judiciary

Judges Meetings with judges from the ontario superior court of Justice and ontario court of Justice

aP

Pe

nD

iX e

185

aPPenDiX F

aP

Pe

nD

iX F

187

suite 3000 79 wellington st. w. Box 270, TD centre Toronto, ontario M5K 1n2 canada

Tel 416.865.0040 Fax 416.865.7380 www.torys.com

Frank Iacobucci Tel 416.865.8217

april 20, 2012

re: independent review of First nations representation on ontario’s Jury roll – Points raised through Dialogue with First nations and Further Questions

Last november, I wrote to you to introduce myself as the Independent Reviewer appointed by the attorney General and the Government of ontario to examine, report and offer recommendations regarding the process for inclusion of First nation peoples living in reserve communities on the provincial jury roll from which potential jurors are selected for all jury trials and coroners inquests.

I explained at the time that I would be meeting with First nation organizations and communities over the next several months to obtain an informed view of the issues related to First nations and the jury roll. I have now completed most of those consultations, having traveled throughout the province to meet with First nations leaders and community members, treaty organization representatives, judges, court officials and other interested groups to discuss this very serious issue.

as we move from the consultation phase toward the report-writing stage of my review, I wanted to give you feedback on what I have heard during these consultations and provide you with an additional opportunity to give your input on some follow-up questions that I have. In order to do that, I enclose a short document that describes the points raised through my dialogue with First nations, organized under five issues, as well as a list of follow-up questions relating to some of those issues.

I encourage you to provide me with your comments or submissions in response to these questions, any of the other issues discussed and points raised in the document, or any other issues relevant to my review. In order to meet the deadline for me to complete my report, I would be grateful if you would provide me with any comments or submissions by no later than May 25, 2012.

sincerely,

Frank Iacobucci

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

188

inDEPEnDEnt rEViEW OF FirSt nAtiOn rEPrESEntAtiOn On OntAriO’S JurY rOll

ManDaTe oF inDePenDenT Review I. systemic challenges to First nations representation on ontario’s jury roll for trials and coroner’s inquests

II. Improve relationship between First nations and Ministry of the attorney General in the context of the jury roll

PoinTs RaiseD ThRouGh DialoGue wiTh FiRsT naTions

issue #1: FiRsT naTions’ PeRsPeCTives on The JusTiCe sysTeM Chill The DesiRe To seRve on onTaRio JuRies

a) competing values, ideologies and laws with respect to achieving justice, i.e. canadian system of criminal justice does not accord with traditional First nations principles of attaining harmony and balance

b) systemic discrimination – negative experiences have shaped adverse perspectives and mistrust of the whole of the criminal justice system, including jury duty

c) Justice challenges in northern First nations communities are distinct -- e.g. lack of access -- and compound the problem

d) Lack of education about and awareness of the jury system

e) self-government objectives for community based justice initiatives and ancillary resource/capacity requirements are not supported

f) Inadequate policing services and funding contribute to negative perceptions of the criminal justice system

issue #2: CuRRenT PRaCTiCes FoR ColleCTion oF naMes anD ConTaCT inFoRMaTion oF FiRsT naTions PeoPles on ReseRve aRe inaDequaTe

a) Residency vs. membership – a specific list of on-reserve residence is required, rather than the full membership list or voters list

b) First nations seek capacity to gather and maintain appropriate, accurate and current records, including addresses, for jury roll purposes

c) Voluntariness of First nation participation is required given extent of existing social and economic pressures. First nations’ administrators are best positioned to solicit interest

issue #3: JuRoR quesTionnaiRes Pose PRoBleMs anD ConCeRns ThaT DeTeR FiRsT naTion ResPonses

a) Penalty for non-response (fine or imprisonment) within unreasonable time limit (five days of receipt of notice) is perceived as imposing jury duty through intimidation and threat

b) The requirement to declare ‘canadian’ citizenship prevents participation of many First nations peoples

c) List of exemptions from jury duty ought to include elected First nation leadership

aP

Pe

nD

iX F

189

d) english or French-speaking requirement is problematic for many whose primary language is their First nation language – juries ought to be equipped with translation services, if necessary

e) Lack of translation of questionnaires and instructions pose challenges to completing forms

f) Lack of understanding of the jury selection process and role of juries prevent response to jury questionnaires

g) confusion and misunderstanding may arise when someone is empanelled but not chosen for a jury

issue #4: PRaCTiCal BaRRieRs To JuRy PaRTiCiPaTion

a) Transportation – travel to urban centers often requires multiple modes of transportation that occupy significant amounts of time (several days in some circumstances) and costs are beyond what people can afford out of pocket. Transportation presents a significant barrier to northern First nations who incur higher travel costs which, in turn, further inhibits participation

b) accommodations and meal allowances are not always sufficient

c) childcare expenses must be included as a necessary expense

d) employment income supplements may be required, when necessary

e) all expenses related to the jury system must be paid prior to travel due to lack of resources and credit

f) community-based supports, such as assistance with process and postjury service psychological effects, are needed by those who participate in juries

g) Lack of translation services while in urban centres creates hardships

h) criminal records and lack of awareness of pardon procedures present a bar to service

issue #5: RelaTionshiP BeTween The MinisTRy oF The aTToRney GeneRal anD FiRsT naTions wiTh ResPeCT To The JuRy Roll neeDs To Be iMPRoveD

a) need for collaboration between the Ministry of the attorney General and First nations

b) education and awareness of jury system for both trials and coroner’s inquests among First nations needs to be improved

c) Increased education required for provincial officials regarding First nations’ culture, values and traditions

d) More education about process for pardons and access to support services for First nations is required

e) Proper funding is required to support community based justice initiatives aimed at enhancing participation on juries in a culturally appropriate manner and to implement First nation restorative justice initiatives

f) Better cultural sensitivity training is needed for those involved in the justice system

KIo

KIe

Ré

nh

Ton

Ka

ne

Ke

Ra

hT

sh

eR

aK

é:R

on

Ro

nw

an

aT

ew

en

na

Ka

Ra

Tá:T

I ne

Ka

nIa

TaR

í:Io

Te

hs

ha

Ko

TIIa

’To

Re

hT

ha

’oK

ón

:’a

Kah

iato

nh

serí

son

né:

’e n

e Ia

’tei

oia

’tíh

son

Tet

kak’

énio

n T

ho

nia

rotá

hrh

on

né:

’e n

e R

ahse

nn

ow

á:n

en F

ran

k Ia

cob

ucc

i

190

Follow-uP quesTions

1. on-ReseRve ResiDenCy naMe anD aDDRess inFoRMaTion

a) how should this information be collected?

b) should ohIP information be used?

c) should band list information be provided?

d) should First nations communities collect this information themselves and provide it to the Ministry of the attorney General?

2. JuRy FoRMs

a) should the forms ask whether an individual is “First nations” as opposed to the current form which asks whether an individual is a canadian citizen?

b) how can First nations members be encouraged to complete and submit the forms? For example, should the penalties for non-response be modified in some way?

c) are there any exemptions from jury service that should be included in addition to exempted First nations leadership?

d) If the form stated that a translator could be provided for a juror, would that improve First nations participation?

3. PRaCTiCal BaRRieRs

a) what kinds of transportation, accommodation, meals or other costs should be paid for in order to encourage participation?

b) what kinds of community supports for completing jury forms, attending a trial or inquest, or dealing with post-jury psychological effects should be provided?

4. RelaTionshiP BeTween FiRsT naTions anD MinisTRy oF The aTToRney GeneRal

a) what steps would you recommend be taken to improve this relationship?

aRT couRTesy oF KIRK BRanT, 2012 ...iotaterihwahstén:ni ó:ni ne iorihwí:io thí:ken ne...

Documents

Transcript of aRT couRTesy oF KIRK BRanT, 2012 ...iotaterihwahstén:ni ó:ni ne iorihwí:io thí:ken ne...