Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency...

11
Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หริรักษ์ อาจอานวยวิภาส ศึกษาแพทย์ปีที6 ภาควิชาเวชศาสตร์ฉุกเฉิน โรงพยาบาลรามาธิบดี Physicians and Stress ชีวิตคนตั ้งแต่เกิดมาต ้องมีการปรับตัว ให้เกิดความสมดุลในการใช้ ชีวิต ความเครียด ( stress)คือ ผลรวมของปฏิกิริยาตามธรรมชาติของมนุษย์ ที่เกิดขึ ้นเมื่อต้ องเผชิญกับปัญหา การเปลี่ยนแปลง หรือ สถานการณ์ต่างๆ ทุกคนบนโลกใบนี ้ ตั ้งแต่เกิดมาต ้องเคยเผชิญกับความเครียด (stress) เนื่องจากความเครียด นั ้นสามารถเกิดกับเราได ้ตลอดเวลาและมีหลายสาเหตุที่ทาให้เราต้องเผชิญกับความเครียดในแต่ละวัน โดย ในสาเหตุที่สาคัญอย่างหนึ ่ง ก็คืองานที่เราต้องทาในแต่ละวันนั่นเอง หนึ ่งในอาชีพที่มีความเครียดมากที่สุด ได้แก่ อาชีพที่ต้องปฏิบัติงานในห้องฉุกเฉินของโรงพยาบาล โดยเฉพาะแพทย์เวชศาสตร์ฉุกเฉิน แพทย์สาขาอื่นๆที่ต้องมาร ่วมดูแลรักษาผู้ป่วยในห้องฉุกเฉิน และ พยาบาลห้องฉุกเฉิน ล่าสุดในปี 2011ได้มีการทา Systematic reviewจากวารสารทางการแพทย์ The Journal of the RCN Accident and Emergency Nursing Association ว่าแพทย์เวชศาสตร์ฉุกเฉินนั ้นเป็นอาชีพที่ต้อง เผชิญกับความเครียดมากที่สุดสาขาห นึ ่ง โดยมีเหตุผลต่างๆ เช่น สภาพแวดล้อมทีต้องปฏิบัติงาน ปริมาณงานที่เยอะเกินไป จานวนแพทย์ ไม่พอกับความต้องการ คนไข้จานวน มาก ผู ้คนพลุกพล่าน การทางานเป็นกะ (shift work) การเปลี่ยนหมอดูแล คนไข้บ่อย ความขัดแย้งกันเองระหว่าง

Transcript of Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency...

Page 1: Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หร ร กษ อาจอ านวยว ภาส ศ กษาแพทย

Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department

หรรกษ อาจอ านวยวภาส ศกษาแพทยปท 6 ภาควชาเวชศาสตรฉกเฉน โรงพยาบาลรามาธบด

Physicians and Stress

ชวตคนตงแตเกดมาตองมการปรบตว ใหเกดความสมดลในการใช ชวต ความเครยด (stress)คอ

ผลรวมของปฏกรยาตามธรรมชาตของมนษย ทเกดขนเมอต องเผชญกบปญหา การเปลยนแปลง หรอ

สถานการณตางๆ ทกคนบนโลกใบน ตงแตเกดมาตองเคยเผชญกบความเครยด (stress) เนองจากความเครยด

นนสามารถเกดกบเราไดตลอดเวลาและมหลายสาเหตทท าใหเราตองเผชญกบความเครยดในแตละวน โดย

ในสาเหตทส าคญอยางหนง กคองานทเราตองท าในแตละวนนนเอง

หนงในอาชพทมความเครยดมากทสด ไดแก อาชพทตองปฏบตงานในหองฉกเฉนของโรงพยาบาล

โดยเฉพาะแพทยเวชศาสตรฉกเฉน แพทยสาขาอนๆทตองมารวมดแลรกษาผปวยในหองฉกเฉน และ

พยาบาลหองฉกเฉน ลาสดในป2011ไดมการท าSystematic reviewจากวารสารทางการแพทย The Journal of

the RCN Accident and Emergency Nursing Association วาแพทยเวชศาสตรฉกเฉนนนเปนอาชพทตอง

เผชญกบความเครยดมากทสดสาขาห นง

โดยมเหตผลตางๆ เชน สภาพแวดลอมท

ตองปฏบตงาน

ปรมาณงานทเยอะเกนไป จ านวนแพทย

ไมพอกบความตองการ คนไขจ านวน

มาก ผคนพลกพลาน การท างานเปนกะ

(shift work) การเปลยนหมอดแล

คนไขบอย ความขดแยงกนเองระหวาง

Page 2: Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หร ร กษ อาจอ านวยว ภาส ศ กษาแพทย

แพทย การไมท างานเปนทม การบรหารจดการระบบทไมด ความเรงดวนในการดแลรกษาคนไขบาดเจบ

สาหสหรอปวย หนก ตองท างานในสภาวะกดดนสง ตองตดสนใจใหรวดเรวและแมนย า เปนตน

Sonya Healy and Mark Tyrrell review accounts of acute stress among

healthcare professionals and show how it can be anticipated, reduced and managed

นอกจากนแพทยยงถกจดวาเปนอาชพทมอายขยเฉลยนอยทสดอกดวย เนองจากปจจยทส าคญคอ

การนอนไมเปนเวลา โดยเฉพาะอยางยงแพทยเวชศาสตฉกเฉนทมการท างานเปนกะ (shift work) ชวตทอะ

ราวนเดอะคลอก (around the clock) เชนนเปนการใชชวตทตานธรรมชาตของมนษย แพทยทงหลายท

เจบปวยบอยครง ไมรตววาการนอน ไมเปนเวลา นเองทเปนสาเหตของโรค อาชพทตองกลบกลางวนเปน

กลางคน และการตองอยเวรสลบไปมาจนสมองและรางกายแปรปรวน ไปหมดเปนการท าลายสขภาพ อยาง

รวดเรว อกทงแพทยนนเปนอาชพทตองใหความส าคญกบคนไขเปนอนดบหนง ท าใหบางครงลกษณะการ

ใชชวตจะไมเหมอนอาชพอนทวๆไป เชน 1)อยเวรนอนดก รวมถงการท างานตลอด 24 ชวโมง 2)

กนไมเปนเวลา หรอวาเคยวอาหารไมละเอยดสงผลตอโรคทางเด นอาหาร 3)มแรงกดดนมาก โดยเฉพาะ

อาชพแพทย ,พยาบาลประจ าหองฉกเฉน 4)อยกบสารเคม เลอด เชอโรคหรอรงส 5)ไมมวนหยดพกผอน

เนองจากเปนอาชพทตองท างานทกวน ท าใหรางกายไมไดรบการพกผอนอยางเพยงพอ 6)อยในทสวางและ

เสยงดงตลอดเวลาในหองฉกเฉน 7) ตองท างานอยบนพนฐานทไมควรมการผดพลาดเนองจากการผดพลาด

แมเพยงเลกนอยอาจสงผลกระทบถงชวตของผปวยได ซงเหตผลตางๆเหลานลวนท าใหเกดความเครยดตอ

แพทยอยางมหาศาล ทงความเครยดฉบพลนทเกดขนและความเครยดสะสมจากเหตการณหลายๆอยาง

What is stress?

ความเครยด (Stress) ถกนยามขนเปนครงแรกในปค .ศ.1936โดย Hans Selye วา “the non-specific

response of the body to any demand for change”. ซงในทางวทยาศาสตรนนความเครยดเปนนามธรรม เปนสงทขนอยกบแตละบคคล ดงนนจงไดมคนนยามความเครยดไวอยางมากมาย เชน “ความเครยด (stress)

คอกระบวนการทเกดขนเมอคนเราตองปรบตวหรอจดการกบสถานการณแวดลอมทคกคาม หรอขดขวาง

การ ปฏบตทางกาย และทางจตใจ (Taylor,1991)” ส าหรบนยามความเครยดของผเขยนเอง กคอ “ปฏกรยา

ของรางกายและจตใจทเกดขน เมอถกกระตนจากสงแวดลอมภายนอก โดยมระบบตอมไรทอทหลงฮอรโมน

และระบบประสาทอตโนมต เปนตวควบคมท าใหเกดการเปลยนแปลงของรางกายและจตใจ”

Page 3: Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หร ร กษ อาจอ านวยว ภาส ศ กษาแพทย

โดยกระบวนการของความเครยดประกอบไปดวย 1.ตวกระตน (stressors) 2.ตวกลางความเครยด

(Stress mediators) 3.การตอบสนองตอความเครยด (stress reactions)

-น ามนหอมระเหย (Essential oils) และสคนธบ าบด (Aromatherapy) รองศาสตราจารย ดร.กฤษณา ภตะคาม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

เมอเกดความเครยดขน รางกายและจตใจจะเกดปฏกรยาตอบสนองเพอเตรยมตวตอสกบปญหาตามระยะ

ตางๆ ดงน

1.ระยะตนตว (Alarm stage) ตอมหมวกไตจะถกกระตนโดยประสาทอตโนมตใหหลงสารแอดรนาลน

(adrenaline) ซงจะออกฤทธใหหวใจสบฉดโลหตเรวและแรงขน ความดนโลหตขนสง การหายใจเรวและ

แรงขน มานตาขยายกวาง กลามเนอตนตวและมเลอดไปเลยงมากขน ประสาทสมผสตอบสนองอยางด

2. ระยะตอส (Resistance stage) รางกายจะปรบลดสารแอดรนาลนลดลง และลดความตนตวทวๆไปโดยยงคงเหลอความตนตวเฉพาะทจ าเปนในบางอวยวะ ตอมหมวกไตจะหลงสาร สาร Catecholamines และ Corticosteroids เชน Cortisol เปนฮอรโมนทชวยใหรางกายผลตพลงงานในสถานการณฉกเฉน

3.ระยะเหนอยลา(Exhaustion stage) อวยวะตางๆจะเรมท างานลดลง รวมทงสมองและประสาทอตโนมต เมอไดรบสารกระตนตางๆนานเกนไปจะท าใหรางกายเจบปวยได

Page 4: Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หร ร กษ อาจอ านวยว ภาส ศ กษาแพทย

ซงในระยะท1เปนระยะความเครยดเฉยบพลน(acute stress) ระยะท2และ 3เปนระยะความเครยดเรอรง(chronic stress) ถาเกดขนตอเนองนานๆจะเกดโรคเครยด(psychosomatic disorders) แตอยางไรกด เมอคนเราเผชญกบสงเราหรอสาเหตของความเครยด(stressor) การรบรทางประสาทสมผสตางๆจะเขาไปสประสาทสวนกลางในสมองสวนทแปลผล เกดความรสก ความคด โดยเชอมโยงกบประสบการณเดมในอดต ความแตกตางของการเรยนรตงแตเดก เพราะฉะนนท าใหในเหตการณเดยวกน บางคนรสกตงเครยด กงวล กลว แตบางคนอาจรสกเฉยๆ

ดงนน Thomas Holmes และ Richard Rahe จงเรมสรางเกณฑมาตรฐานในการวดความเครยดในชวต ของคนเรา โดยมความคดพนฐานวา การเปลยนแปลงในชวตทกกรณไมวาเปนบวกหรอลบยอมท าใหเกดความเครยด ซงทงสองไดใหคน จ านวนมากประมาณคาความเครยดในชวตจากเหตการณตาง ๆในรปของคาเปลยนแปลงในชวต หรอ life-change unit หรอ LCU เปนปรมาณการปรบตวทใชในเหตการณนน เชน การหยาราง การถกไลออกจากงาน การเกษยณอาย สญเสยคนรก ตงครรภ การแตงงาน เปนตน เพอการก าหนดประมาณคาเหลาน Holmes และ Rahe จงพฒนา Social Readjustment Rating Scale หรอ SRRS ขนเพอใชวดคาความเครยดทเกดขนในชวงเวลาใดเวลาหนง โดยนบจากคา LCU รวมของทกเหตการณทคนประสบมา

ตาราง แสดงเหตการณบางอยางในชวตและคาการเปลยนแปลงตอชวต (Life Events and Weighted Values)

เหตการณในชวต LCU เหตการณในชวต LCU

สามหรอภรรยาเสยชวต 100 เปลยนหนาทการงาน 29 หยาราง 73 ลกแยกจากครอบครวไปอย

ทอ น 29

แยกกนหยกบสามหรอภรรยา

65 มปญหากบเขยหรอสะใภ 29

การตายของคนในครอบครว

63 ไดรบการยกยองในความส าเรจ

28

เขาพธแตงงาน 50 ภรรยาเรมท างานหรอออกจากงาน

26

ถกใหออกจากงาน 47 เรมเขาเรยนหรอส าเรจการศกษา

26

คนดกบคทเคยแยกทางกน 45 ตองปรบเปลยนนสยบางอยาง

24

เกษยณอายการท างาน 45 มปญหากบหวหนางาน 23 ความเจบปวยของคนในครอบครว

44 เปลยนชวโมงการท างาน 20

การตงครรภ 40 การยายทอยอาศย 20 มปญหาทางเพศสมพนธ 39 การยายสถานทเรยน 20 มสมาชกเพมในครอบครว 39 เปลยนแปลงวธการ

พกผอน 19

การเปลยนแปลงฐานะทางการเงน

38 เปลยนกจกรรมทางสงคม 18

การเสยชวตของเพอนสนท 37 เปลยนแปลงเวลานอน 16

Page 5: Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หร ร กษ อาจอ านวยว ภาส ศ กษาแพทย

T.H.Holmes and R.H. Rahe. (1976,Aug.) The social readjustment rating scale, Journal of Psychosomatic Research, 11, 213.

The Effects of Stress เมอเราตองเผชญหนากบความเครยดบอยๆจะท าใหเกดความเครยดสะสม จนเกดเปนความเครยดเรอรงและสงผลกระทบตอรางกาย จตใจ อารมณ การตดสนใจ จนทายทสดเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปและเกดโรคตางๆขนได ดงน

ทางกาย : ปวดศรษะ ออนเพลย นอนไมหลบ เบออาหาร หายใจไมอมหวใจเตนเรวขน ความดนโลหตเพมขน มอเยนเทาเยน เหงอออก ตามมอตามเทา หายใจตนและเรวขน ใจสน ถอนหายใจบอยๆ กดขากรรไกร ขมวดคว ตงทคอ ประสาทรบ ความรสกหไวตาไวขน การใชพลงงานของรางกายเพมขน รสก เพลย ปวดศรษะ ไมเกรน ทองเสยหรอ ทองผก นอนไมหลบ หรองวงเหงาหาวนอนตลอดเวลา ปวดเมอยกลามเนอ เบออาหารหรอกนมากกวาปกต ทองอดเฟอ อาหารไมยอย ประจ าเดอนมาไมปกต เสอมสมรรถภาพทางเพศ ผวหนงเปนผนคน เปนหวดบอยๆ แพอากาศงาย

ทางจตใจ : หงดหงด สบสน คดอะไรไมออก เบอหนาย โมโหงาย ซมเศราสมองท างานมากขน ความคดอานระยะสนดขน การตดสนใจเรว ขน ความจ าดขน สมาธดขน วตกกงวล คดมาก คดฟ งซาน หลงลมงาย ไมมสมาธ หงดหงด โกรธงาย ใจ นอย เบอหนาย ซมเศรา เหงา วาเหว สนหวง หมดความรสกสนกสนาน ทางสงคม : บางครงทะเลาะววาทกบคนใกลชด หรอไมพดจากบใคร จจขบน ชวนทะเลาะ มเรองขดแยงกบผอนบอยๆ

จนในทสดอาจจะท าใหเกดโรคตางๆได เชน

การเปลยนงาน 36 จ านวนคนในบานเปลยนไป 15 ทะเลาะกบสามหรอภรรยา 35 เปลยนนสยการกนอาหาร 15 ถกยดทรพยทจ านองไว 30 การมวนหยดหรอเวลาวาง 13 การฝาฝนกฎระเบยบ

บางอยาง 11

Page 6: Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หร ร กษ อาจอ านวยว ภาส ศ กษาแพทย

1.โรคเครยดจากการปรบตว (Adjustment disorders) ท าใหเกดอารมณทตงเครยด นอนไมหลบ อาการเกดในระยะแรกทเผชญความเครยด(ภายใน 3 เดอนแรก)

2.โรคทางกายทเกดจากความเครยด (Psychosomatic disorders) เกดจากรางกายไดรบความเครยดนานๆท าใหระบบการท างานของรางกายทท างานแปรปรวนจนเกดโรคตางๆทางรางกาย

3.โรคประสาทวตกกงวล (Anxiety disorders) เปนโรคทมอาการวตกกงวลเรอรง กลวเรอรง 4.โรคซมเศรา (Depressive disorders)

How to deal with stress? ในปจจบนความเครยด(stress) ความวตกกงวล(Anxiety) อาการซมเศรา(depression) เปนสงทพบไดในคนทวโลกและมแนวโนมทจะพบมากขนและรนแรงขน ในอาชพแพทย ซงตงแตอดตไดมการคดคนวธการรกษาภาวะเหลานมาเรอยๆ โดยจะแบงวธการรกษาเปนสองกลมใหญไดแก 1.Pharmacologic treatment 2.Psychologic treatment ส าหรบPharmacologic treatmentนน เปนทรจกกนด เชน Benzodiazepine ทมฤทธ anxiolytic effect หรอ ยากลม TCA, MAOI, SSRI ทใชรกษาภาวะdepression แตอยางไรกด มผปวยจ านวนมากทไมไดใชยาอยางตอเนองหรอบางรายทเลกใชยา เนองจากภาวะขางเคย งตางๆของยา เชน คลนไสอาเจยน นอนไมหลบหรองวงนอนตลอดเวลา เดนเซ ปวดหว เปนตน ท าใหผปวยจ านวนมากหนมาเลอกการรกษาดวยวธpsychologic treatmentมากขน เชน cognitive behavior therapy ซงถอวาเปนการรกษาหลกในแบบpsychologic treatment แตจากการวจยทงหลาย ยงไมสามารถสรปผลไดแนชดวา cognitive behavior therapy มผลชวยรกษาภาวะเหลานไดจรงหรอไมจากขอมลเทาทมอยในปจจบน ในปจจบนนมการรกษาอกประเภทหนงทมแพทยจ านวนมากใหความสนใจมากขนเรอยๆ คอ Complimentary and Alternative Medicine (CAM) โดยหนงในการรกษาแบบCAMทใชกนแพรหลายในปจจบนนกคอ “Aromatherapy”

Aromatherapy

อะโรมาเทอราพ (aromatherapy) มาจากรากศพท 2 ค า คอ aroma ซงหมายถง กลนหอม และ therapy หมายถง การบ าบดรกษา ดงนน Aromatherapy จงหมายถงการบ าบดรกษาดวยกลนหอม ซงกลนหอมสวนใหญไดมาจากน ามนหอมระเหย (essential oil) สกดไดจากสวนตาง ๆ ของพช เชน ดอกใบ ราก ผล เปลอกไม ยางไม หรอ เรซน ฯลฯและมชอเปนทางการคอ สคนธบ าบด

อะโรมาเทอราพ (aromatherapy) เรมจากสมยอยปเมอ 6,000 ปทผานมา นอกจากนยงมการใชในจนและอนเดย เมอประมาณ 3,000 ปมาแลว สวนแนวคดในการน า aromatherapy มาใชในปจจบน (modern

Page 7: Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หร ร กษ อาจอ านวยว ภาส ศ กษาแพทย

aromatherapy) เรมจากในป 1910 นกเคมและนกน าหอมชาวฝรงเศส ชอ Rene-Maurice Gattefosse, PhD (1881–1950)ไดคนพบประสทธภาพของน ามนหอมระเหยโดยบงเอญ โดยทขณะเขาท าการทดลองในหองปฏบตการ เกดอบตเหตไฟลวกมอ ดวยความตกใจจงเอามอไปปดถกขวดน ามนลาเวนเดอร ท าใหน ามนลาเวนเดอรหกรดมอทถกไฟลวก ซงเขาไดพบวาแผลไฟลวกทมอนนหายเรวกวาปกต แ ละมรอยแผลเปนนอยมาก จากนนเขาจงเรมหนมาสนใจคนควาเกยวกบประโยชนของน ามนหอมระเหยชนดอน ๆเพมเตมทงประโยชนทางดานการแพทยและเครองส าอาง และเปนผบญญตศพทค าวา “Aromatherapy” เปนครงแรกในป ค.ศ.1928

ในป 1936 มการใชน ามนหอมระเหยในการฆาเชอโรคและสมานแผลอยางแพรหลายในฝรงเศสจน Gattefosse' ไดรบฉายาวา "บดาแหงสคนธบ าบด (The Father of Aromatherapy) จากนนประเทศฝรงเศสและหลายประเทศในยโรป มการปลกพชหอมและกลนน ามนหอมระเหย เพอใชในสคนธบ าบดอยาง แพรหลาย ในการรกษาอาการนอนไมหลบ ปรบระบบการไหลเวยนของโลหต รกษาโรคอวน สว ไซนสอกเสบ คลอดจนอาการเกบกดและเครยดทงหลาย

Scent and Brain นามนหอมระเหยสามารถเขาสรางกายไดหลายทางคอ 1.การสดดม 2.การซมผานผวหนง 3.การ รบประทานโดยทวไปเมอพดถงสคนธบ าบดจะเนนเฉพาะการสดดมและการซมผานผวหนง

การสดดมนามนหอมระเหยผานทางรจมกเขาสรางกายแลวเกดอะไรขนบาง ? การได กลนเกดขนในระดบจตใต ส านก (subconscious) และเกดขนไดรวดเรวภายในเสยววนาท ขบวนการของการได กลนเกดขน 3 ขนตอนดงน ค อเมอโมเลกลของสารทระเหยไดถกสดเขาสโพรงจมก กจะถกจบโดย olfactory epithelium ซงมปลายประสาทจ านวนนบลานอยและจะถกสรางใหมทกๆ28วน จากนนกจะถกสงตอไป ในรปของกระแสไฟฟ า (electrochemical message) ไปยง olfactory bulb ผาน ทาง olfactory tract ไปยงสวนของสมองgustatoryซงเปนสวนรบรส amygdalaซงเปนสวนทเกบความทรงจ าและควบคมอารมณ และไปยงสวนของสมองทเรยกวา limbic system ซงเปนขนตอน

ของ transmission เมอสมองส วน hypothalamus ไดรบขาวสารแลวจงสงตอไปยงสวนอนของสมองทควบคมอารมณ จตใจ ความเครยด อตราการเตนของชพจร ความดน รวมทงสงขาวสารตอไปยงตอมไรทอและกระแสเลอดนนคอขนตอนของ perception โดยสวนหนงของโมเลกลสารระเหย ทถกสดดมเข าไปจะเดนทางไปยงปอดขณะทผ านเยอเมอกทบทางเดนหายใจ โมเลกลก จะ ถกดดซมเข ากระแส เลอด

Page 8: Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หร ร กษ อาจอ านวยว ภาส ศ กษาแพทย

เชนเดยวกบท alveoli ทมการแลกเปลยนกาซออกซเจนท าใหโมเลกลของสารระเหยเขาสเลอดทไหลเวยนในปอดดงนนการสดดมนามนหอมระเหยจงช วยแกไขปญหาของระบบทางเดนหายใจได โมเลกลของนามนหอมระเหยทไปส สมองส วนต างๆจะกระต นให สมองส วนต างๆหลงสารบางชนด เช น endorphin, enkephalin, serotonin เปนตน

เมอนามนหอมระเหยสมผสกบผวหนงแลวไปไหน ? นามนหอมระเหยมโมเลกลขนาดเลกและมความสามารถละลายได ดในไขมนดงนนจงสามารถซมผานชน ผวหนงได งายและรวดเรว โมเลกลของนามนหอมระเหยทซมผ านชนผวหนงแลวกจะเขาสกระแสเลอดผานทางเสนเลอดฝอยในขณะเดยวกนทชนของผวหนงกมปลายประสาทและ หลอดนาเหลองดงนนโมเลกลของนามนหอมระเหยจงมโอกาสสมผสปลายประสาทและเกดการสงขาวสารไปสสมองเชนเดยวกบการสดดม สวนหนงของนามนหอมระเหยทซมผ านผวหนงกจะเขาสระบบนาเหลองและเดนทางไปส สวนตางๆของรางกายผานระบบเลอดและนาเหลอง โดยมการศกษาพบวาหลงจากการนวดรางกายดวยนามนลาเวนเดอร 2% ในนามนพชแลวสามารถ ตรวจสอบสาร linolol และ linalyl acetate ในกระแสเลอดไดทเวลา 20 นาทและหายไปภายใน 90 นาท เพราะฉะนนการสดดมนามนหอมระเหยเข าสรางกายเกดไดงายและรวดเรว เนองจากไม มสงขวางกน (barrier) เหมอนเชนผวหนงซงประกอบดวยเนอเยอหลายชนซงโดยปกตแลวผวหนงยอมใหน าและสารทละลายในนาผ านเขาออกไดงายกวาสารทละลายในไขมนอย างไรกดเมอโมเลกลของนามนหอมระเหยซมผานชน epidermis ไปแลวกจะสามารถเขาสระบบเลอดระบบนาเหลองและสมผสกบปลายประสาทในชน dermis ได

นามนหอมระเหยมฤทธตอรางกายและจตใจอยางไรบาง ? นามนหอมระเหยมฤทธตอระบบสรรวทยาของรางกายและจตใจทงทางตรงและทางออม ตวอยางเชนถารบประทาน peppermint oil สามารถชวยบรรเทาอาการทองอด นนคอ ออกฤทธทางเภสช วทยาตอระบบทางเดนอาหารเปนยาขบลม (carminative) ในขณะทถาสดดม peppermint oil สามารถชวย กระตนระบบทางเดนหายใจใหบรรเทาอาการหายใจไมสะดวกในขณะเดยวกนทมฤทธท าใหตนตว กระ ปรกระเปาและมสมาธ นามนหอมระเหยแต ละชนดมฤทธต อรางกายและจตใจหลายอย างขนกบวธการใชนามนหอมระเหย ตอรางกายและปรมาณทใช (Dose) ดงตวอยางของ peppermint oil ทกลาวมาแลวนามนหอมระเหยไมไดออก ฤทธตอรางกายและจตใจเหมอนยาทวไปทจะะมงตรงไปทอวยวะเปาหมาย แตน ามนหอม ระเหยจะออกฤทธโดยท าใหรางกายมสภาพปกตหรอภาวะสมดลยของรางกาย เชนกระตนอวยวะทท าหนาทไมเพยงพอ (hypoactive organ) และท าใหอวยวะทท าหนาทมากเกนไป (hyperactive organ) กลบสสภาพปกต การสดดมนามนหอมระเหยมผลตอจตใจโดยเมอโมเลกลของนามนหอมระเหยสมผสกบ olfactory nerve จะท าใหเกดกระแสประสาทสงตอไปยงสวนของสมองทเรยกวา limbic system ซงรบและตอบสนอง ความจ าความพอใจและอารมณโมเลกลของนามนหอมระเหยท าใหสมองปลดปลอย neurochemicals บาง

Page 9: Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หร ร กษ อาจอ านวยว ภาส ศ กษาแพทย

ชนดออกมาเชน clary sage และ grapefruit กระตน thalamus ใหหลง enkephalins ซงสามารถลดอาการ เจบปวดและท าใหรสกดขน jasmine และ ylang ylang กระตน pituitary gland ใหหลง endorphins ท าใหเกด การผอนคลายและภาวะสมดลย marjoram กระตน Raphe nucleus ใหหลง serotonin ท าใหสงบและงวงนอน ในขณะท peppermint กระตนใหอยในสภาวะตน

นอกจากน olfactory system มกลไกเหมอนลกกญแจและแมกญแจ (lock and key mechanism) กลาวคอ แมกญแจ เปนการบนทกความจ ากลนเอาไว ในขณะท ลกกญแจคอกลนทจะเป ดประต ความจ าออกมา เมอมนษย ไดกลนนครงแรกกจะบนทกเป นความจ าเอาไว และเมอได กลนนอกครงกจะเรยกคนความจ าเกยวกบกลนนไดจงสามารถใชนามนหอมระเหยชวยใหมความจ าดขนได โดยมงานวจยเกยวกบการทดสอบ ความจ าโดยใหดม rosemary และ chocolate ผลปรากฎวากลมทไดดมกลนมความจ าดกวากลมคนทไมไดดมกลนอะไร นอกจากนนามนหอมระเหยม bio-electrical frequency ทสามารถวดได (biological impedance analysis) ซงปจจบนเชอวาสารทม frequency สงสามารถ ปองกนการเกดโรคทม frequency ตากวาได โดยไดมการทดลองแสดงใหเหนอกเชนกนวาถา frequency ของสมองซกซายและขวาตางกนจะท าใหปวดศรษะ แตเมอสดดมนามนหอมระเหยเชน chamomile lavender จะท าให frequency ของ ศรษะอยในภาวะสมดลยอาการปวดศรษะกจะหายไปดงนนนามนหอมระเหยจงสามารถ ชวยปองกนและ บรรเทา โรคบางชนด ได และออกซเจนทปลดปล อยจากโมเลกลของนามนหอมระเหยช วยท าใหอากาศสดชนสงแวดลอมดขน ชวยใหเกดบรรยากาศทผอนคลายสามารถลดภาวะความตงเครยดและปวดศรษะได

Aromatherapy in medical aspect ส าหรบวงการแพทยในปจจบนไดใหความสนใจกบ Aromatherapyเปนอยางมาก มการน าAromatherapyมาใชฆาเชอโรคชนดตางๆมากมาย เชน ใชฆาเชอราชนดตางๆ ใชเปนยาฆาเชอแบคทเรย staphylococcus aureus, เชอMRSA, รกษาโรคไทรอยด , รกษาผปวยไตวายเรอรงและแมกระทงในผปวยหนก ICUกมการน า aromatherapyมาชวยลดภาวะ critical illnessได และทส าคญไดน ามาใชในทางpsychologic treatmentอยางแพรหลาย และมผลงานวจยออกมารองรบเปนจ านวนมา กวาAromatherapyสามารถชวยรกษาภาวะstress, depression, anxiety และอนๆอกมากมายไดดวย Aromatherapy for stress relief จากการศกษาและวจยทางการแพทยไดมงานวจยออกมายนยนวา Aromatherapy สามารถชวยลดstressในคนทวไปได เชน จาก J Korean Acad Nurs. ป2009 พบวาaromatheapyสามารถชวยลดstress ในวยรน

ชวงอายระหวาง 18-25ป ได อยางมนยส าคญ และยงมงานวจยอกมากมายทแสดงใหเหนวา aromatherapyสามารถชวยลดstress ในนกศกษาพยาบาล พยาบาล ผปวย แพทยได ซงนอกจากจะชวยลด stressแลว ยงชวยลดอาการเหนอยลาทางกายไดดวย

Page 10: Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หร ร กษ อาจอ านวยว ภาส ศ กษาแพทย

www.mc.vanderbilt.edu/documents/nursewellness/files/Wellness%20Committee%20Rollout.pdf

ลาสดในป2011 โรงพยาบาล Vanderbilt University Medical Center ไดน าessential oilsมาใชในหองฉกเฉน และไดท าวจยออกมาพบวา สามารถชวยลดภาวะ stress ของแพทยและพยาบาลนหองฉกฉนไดเปนอยางด นอกจากนยงมโรงพยาบาลอกหลายแหงทไดน า aromatherapyไปใชไมวาจะเปนในหองฉกเฉน หรอทหอผปวย ซงผลวจยกออกมาวาสามารถชวยลดภาวะstressใน แพทยและพยาบาลไดเปนอยางด

Aromatherapy with anxiety and depression disorder ในป2009 และ2011THE JOURNAL OF ALTERNATIVE AND COMPLEMENTARY MEDICINE ไดท าการศกษา A Review on the Effects of Aromatherapy for Patients with Depressive Symptoms และA Systematic Review on the Anxiolytic Effects of Aromatherapy in People with Anxiety Symptomsตามล าดบ พบวา จากการศกษาทงหมดแสดงใหเหนวา aromatherapyสามารถชวยลด anxiety symptomsและอาการซมเศราในผปวย depressionไดและควรน ามาใชเปน complimentary therapyส าหรบผปวยanxiety disorder และ ผปวยdepressive disorderเปนอยางยง

Page 11: Aromatherapy For Stress Relief In Emergency …...Aromatherapy For Stress Relief In Emergency Department หร ร กษ อาจอ านวยว ภาส ศ กษาแพทย

References 1. Seligman MEP, Walker EF, Rosenhan DL. Abnormal Psy-chology. New York: W.W. Norton & Company, 2001. 2. Treating depression and anxiety in primary care. Prim Care Companion J Clin Psychiatry 2008;10:145–152. 3. Styles JL: The use of aromatherapy in hospitalized children with HIV disease. Complement Ther Nurs Midwifery. 1997; 3: 16-21. 4. Buckle J: Clinical aromatherapy and touch: Complementary therapies for nursing prac- tice. Crit Care Nurse. 1998; 18(5): 54-61. 5.Herz R. The Scent of Desire: Discovering Our Enigmatic Sense of Smell New York: William Morrow, 2007 6.Schiller C, Schiller D. The Aromatherapy Encyclopedia: A Guide to Over 385 Plants. Laguna Beach, CA: Basic Health Publications, 2008 7.National Cancer Institute. Aromatherapy and Essential Oils: and Answers About Aromatherapy. Online document at: www.cancer.govtop ics/pdq/cam/aromatherapy/Patient/page2 Accessed November 14, 2010. 8.น ามนหอมระเหย (Essential oils) และสคนธบ าบด (Aromatherapy) รองศาสตราจารย ดร.กฤษณา ภตะคาม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม 9.http://www.mc.vanderbilt.edu/documents/nursewellness/files/Wellness%20Committee%20Rollout.pdf