Aponogeton Een uitgave van de Nieuws · den met zijn paludarium en de heer Hooij-schuur en ik met...
Transcript of Aponogeton Een uitgave van de Nieuws · den met zijn paludarium en de heer Hooij-schuur en ik met...
73e jaargang, januari 2008Aangesloten bij de NBAT
AponogetonNieuws
IN DIT NUMMER O.A.:
• Thorichtys elliotiBijzondere vissen uit Midden-Amerika
• Een natuurlijk aquarium
• AlgenHoe ontstaan ze en hoe bestrijden we ze? Deel 1
Een uitgave van de aquariumvereniging Aponogeton te Zeist
DierenspeciaalzaakFaunaland “Den Dolder”Alles op het gebied van honden, katten, knaagdieren, tropische vissen en vijvers
Dolderseweg 89-A3734 BD Den Doldertel. 030 - 22 83 470www.faunaland.nlFAUNALANDFAUNALAND
VIVANTVoor al uw: • rookwaren • staatsloten • lectuur • spelnet • snoepgoed • wenskaarten
Emmaplein 148 • 3701 DG Zeist • tel. 030 - 69 13 475
2 l aponogeton nieuws
Dinsdag 22 januari
Open bak avondbij Johan van Veelen, Amersfoort
Doel: gezellig babbelen over de hobby en de kennis en informatie
met elkaar delen. Meld u aan bij: Johan van Veelen start rond 20:00
Tel: 033-4480100 E-mail: [email protected]. Max 12 personen.
Dinsdag 29 januari
Nieuwe of oude (on)bekende planten
Erik Prins beter bekend onder de naam Apisto geeft een voordracht
over aquariumplanten. Een enthousiaste aquariaan met veel erva-
ring en kennis. Specifi eke eisen worden besproken en u kunt vragen
stellen. De bijeenkomst vindt plaats in verpleeghuis Bovenwegen,
Heideweg 2 Zeist.
Zaterdag 9 februari
Workshop Filtratie
De heer Aad Bouman ex-keurmeester geeft ons niet alleen uitleg
over allerlei pompen zoals bijvoorbeeld Juwel, Eiheim en biologen.
De fi ltermaterialen komen ook aanbod, echter u kan, mag en eigen-
lijk wordt het verwacht dat u de beste man bestookt met uw vragen
om uw kennis te vergroten. De heer Aad Bouman is een specialist
die speciaal voor u aanwezig is. Dus hou deze data vrij. De bijeen-
komst vindt plaats in verpleeghuis Bovenwegen, Heideweg 2 Zeist.
Start om 11.00 uur.
Start:
19:30 uur
Plaats
bijeenkomst:
Restaurant
Verpleeghuis
Bovenwegen
Heideweg 2
3708 AT Zeist
aponogeton nieuws l 3
Verenigingsavond
Agenda 2008
Januari 2008 Planten
Erik Prins
Februari 2008 Visziekte
Matthijs Metselaar
Maart 2008 Onderwater
Ernst van Genne
April 2008 Regenbogen (vervolg)
Gilbert Maebe
Mei 2008 Van fl opper naar topper
Ab Ras
Juni 2008 Van hout naar een
huiskeuring
Willem van Wezel
In dit nummer
3 Verenigingsavond
5 Van de voorzitter
9 Thorichthys ellioti
18 Een natuurlijk aquarium
23 Algen. Hoe ontstaan ze en hoe
bestrijden we ze? Deel 1.
29 Schema organisatiestructuur
Aponogeton NieuwsMaandblad van de Zeister
Aquariumvereniging
Opgericht in 1935
Lid van de NBAT
73ste jaargang, nummer 1
Sluiting kopijdatum1 februari 2007
E-mail redactie:[email protected]
Alle post inzake de aquariumvereniging
sturen naar de secretaris
Webmaster:P. Verduijn
4 l aponogeton nieuws
Inhoud
Van de voorzitterTerugkijkend op het oudejaar zou ik het een rampjaar kunnen noemen. Ge-
troffen door het Pfeiffer virus, in combinatie met een extreem lage bloed-
druk, ben je geneigd de zaken negatiever te benaderen dan wanneer je vol
energie zit. Echter, ik had nooit het beleidsplan kunnen schrijven als ik
niet ziek thuis had gelopen. Dan zou ik ook niet tegen de kritiek op onze
website aan zijn gelopen.
Door Johan Veenhof
Als de nood het hoogst is, is de oplossing
nabij! Dit gold voor de website, het clubblad,
de welkomstbrief en de brief aan de leden.
De gevraagde hulp kwam voor een groot
gedeelte en de doelstellingen voor 2007 zijn
gehaald. De website werd ge-upgrade door
Pieter, die dit kon doen door het voorgaande
werk dat Johan van Schaik had verricht. Hans
Booij, die het clubblad onderhanden heeft
genomen, en de eindredactie heeft overge-
nomen. Dankzij hem konden wij digitaal het
clubblad aanbieden. Johan van Veelen, bij wie
alles wat fout kon gaan fout ging, vroeg om
een kans en kreeg die kans. Wij hebben de
uitdaging gezocht en door te praten met el-
kaar de oplossing gevonden voor de proble-
men en misverstanden.
We gaan in 2008 actief met de hobby aan de
slag. Er valt nog zoveel te leren! Met plezier
kijk ik naar wat komen gaat.
Een uitdaging is de grootse Vivariumbeurs op
8 en 9 maart in de Veemarkthallen in Utrecht.
In het jaar van de promotie zullen wij daar
staan met drie marktkramen en een grote
showbak. Mogelijk gemaakt door een aantal
leden van Aponogeton die de uitdaging aan-
gaan. Sponsors die het fi nancieel mogelijk
maken, zijn Dierenspeciaalzaak Zonneveld en
Praxis.
Riskant, hoor ik enkele leden denken; ja, dat
is waar. Bij ondernemen behoort het nemen
van een bepaald risico. Ik ben van mening
aponogeton nieuws l 5
Uw huisdieren speciaalzaak
Iedere maandverassende
aanbiedingenvoor de aquariaan
Slotlaan 306-A • 3701 GX Zeist • tel. 030 - 69 17 001
Breng eens een bezoekaan onze viskelder!
DISCUS
KRAAYENOORD
10%korting op vertoon
van de NBAT-pas
6 l aponogeton nieuws
dat, als wij willen overleven als vereniging,
wij ons aan moeten passen aan de vraag van
de markt. Mensen stellen hoge eisen en dat
vraagt weer het nodige aan professionaliteit
van de vereniging. Het vraagt een grote pres-
tatie van ons allen om dit doel te verwezenlij-
ken. Anderzijds krijgen wij zo een geweldige
kans om te laten zien wat wij aan kennis in
huis hebben.
Het jaar 2008 wordt een actief jaar. Op 29 ja-
nuari komt Erik Prins ons vertellen over plan-
ten in “oude en nieuwe bekenden”. Zaterdag
9 februari organiseren wij samen met Aad
Bouman een workshop betreffende “fi ltratie”.
De 22ste, een avondje uit bij een aquariaan
thuis: ”de open bak”, bij Johan van Veelen,
Poortersdreef 17, Amersfoort. Wanneer u
mee wilt doen kunt u zich melden via het fo-
rum van onze website, of via zijn mailadres:
[email protected]. U ziet dat, als leden
mee helpen, er veel mogelijk wordt.
Dat het niveau op vivariumgebied stijgt, blijkt
uit het feit dat wij met 4 deelnemers in de
districtkeuring deelnemen. Pieter Verduin
met zijn speciaalaquarium, Gerard van Heus-
den met zijn paludarium en de heer Hooij-
schuur en ik met onze gezelschapsaquaria.
De keuring staat eind januari-begin februari
op de agenda van het district. In maart zal de
uitslagavond zijn. Met de komst van Erik Prins
krijgt u de kans zich goed voor te bereiden
op één van de basisonderdelen van het aqua-
rium houden.
Graag tot ziens op de bijeenkomst op 22 ja-
nuari (open bak bij Johan van Veelen), 29 ja-
nuari (verenigingsavond in Bovenwegen), of 9
februari (workshop over fi ltratie).
clubavond
aponogeton nieuws l 7
8 l aponogeton nieuws
Thorichthys ellioti (Meek, 1904)
Familie: Cichlidae (cichliden)
Subfamilie: Cichlasomatinae (baarsachtige)
Class: Actinopterygii (straalvinnige)
Nederlandse naam: niet bekend
Synoniem: T. maculipinnis; Cichlasoma el-
lioti; Heros maculipinnis
Afmeting: man 15 cm, vrouw blijft iets kleiner
Herkomst: zuidoost Mexico, Rio Nacional en
Papaloapán basin lager dan 300 meter.
Klimaat: tropisch zoetwater, 22-28°C
Waterwaarden: pH 7,0-8,5; GH 8-12; hoewel
aan de waterwaarden niet heel veel eisen
gesteld worden is een goede waterkwaliteit
wel belangrijk.
Bakmaat: 150 cm voor een klein groepje,
voor een koppel met enkele kleinere, rustige
scholenvissen kan een bak van 100-120 cm
ook al voldoen. Er geldt wel dat hoe groter
de bak, hoe meer plezier je aan deze vissen
zult beleven.
Natuurlijke habitat
Deze vis leeft van nature in helder, minder
helder of zelfs troebel water met zeer be-
perkte zichtbaarheid. Het water stroomt lang-
zaam en heeft meestal een zanderige bodem
welke vaak bedekt is door een laag bladeren
van bomen. Door het troebele water en over-
hangende takken is de hoeveelheid licht mi-
nimaal en waterplanten zijn hierdoor meestal
Thorichthys elliotiThorichthys ellioti
aponogeton nieuws l 9
10 l aponogeton nieuws
afwezig. De rivieren zijn meestal omgeven
door bomen waarvan de wortels in het water
staan. Deze geven extra schuilplaatsen voor
Thorychtis. Het water heeft een pH tussen
de 7.5 en 8.0 en een hardheid van ongeveer
8 DH. De temperatuur varieert tussen 25 en
28°C.
In het natuurlijke leefgebied komen cichliden
voor als Petenia splendida, “C” urophthalmus,
Archocentrus octofasciatus, “C” salvini, Para-
theraps fenestratus, en Paraneetroplus nebu-
liferus. Ook veel andere vissen zijn aanwezig,
waaronder vissen uit de families Atherinidae,
Belonidae, Characidae, Clupeidae, Glasbaar-
zen, Cyprinodontidae, Eleotridae, Gerreidae,
Lepisosteidae, Mugilidae, Pimelodidae, Poeci-
liidae en Symbranchidae.
Uiterlijke beschrijving
Thorichthys ellioti lijkt heel erg veel op de an-
dere Thorichthys soorten, zoals de meer be-
kende vuurkeelcichlide (T. meeki). Opvallend
bij T. ellioti zijn de rode buik, de fl uoriserende
blauwe vlekken bij de bek die doorgaan op de
buik en de grote zwarte stip op de zijkant van
het lichaam. Net als alle Thorichthys soorten
(behalve de T. callolepsis) heeft ook T. ellioti
een zwarte, op een oog gelijkende vlek op de
kieuwdeksels. In de paartijd en tijdens het ver-
dedigen van het territorium zijn de verticale
banden over het gehele lijf duidelijk te zien.
Buiten de paartijd is dit minder duidelijk. Vaak
loopt er dan, in plaats van de verticale ban-
den, een horizontale donkere streep over het
hele lichaam dat zijdelings sterk is samenge-
drukt. De rugvin, met draadvormig verlengde
stralen (welke zich ook aan de rug-, aars- en
staartvin bevinden), heeft aan de bovenkant
een rode streep. De aarsvin heeft eenzelfde
rode streep, alleen zit deze aan de onderkant.
Verder heeft deze vis een redelijk spitse kop
met een niet al te groot bekje.
Het is vaak lastig deze vis te onderscheiden
van andere Thorichthys soorten. Een verschil
zou zijn dat T. ellioti dikkere lippen heeft dan
de andere Thorichthys soorten. Tussen de
mannetjes en de vrouwtjes van deze soort
bestaat nog minder verschil. De mannetjes
worden over het algemeen wat groter en de
vinnen lopen iets puntiger uit, maar dit ver-
schil is niet heel groot.
Bakinrichting
De bodem moet bestaan uit een fi jn en niet
te scherp substraat. Zand als bodem is voor
deze vis ideaal. Het is belangrijk dat het zand
aponogeton nieuws l 11
Thorichthys ellioti - door Erik Smits
12 l aponogeton nieuws
niet te grof en niet te scherp is omdat deze
vis regelmatig een hap zand neemt waarbij
een deel van het zand er via de kieuwen weer
uitkomt. Scherp materiaal zal de kieuwen dan
ook beschadigen en moet dus worden ver-
meden.
De inrichting kan verder bestaan uit keien en
kienhout. Zorg uiteraard dat deze stevig lig-
gen zodat de vissen er niet onder vast kun-
nen komen te zitten.
Planten zijn mogelijk, maar deze moeten
stevig zijn en een goed wortelgestel hebben.
Hoewel deze vis geen grote graver is zullen
kleine plantjes of planten die niet stevig in
de bodem staan uitgegraven worden. Vooral
wanneer ze eieren hebben wil er nog wel
eens aardig gegraven worden. Planten als
Echinodorus zijn zeer geschikt.
Voedsel
T. ellioti eet vrijwel alle soorten voer. Hoewel
rode muggenlarven tot het natuurlijke dieet
behoort wordt dit afgeraden. Deze worden
vaak gekweekt in redelijk vervuild water en
hier is de vis toch wat kwetsbaar voor. Het
is beter om te kiezen voor voedsel als krill,
mysis of artemia. Ook droogvoer als spiruli-
navlokken of cichlidensticks worden goed
gegeten.
Het voer wordt uit alle waterlagen gegeten,
maar het beste is als het voer niet te lang aan
het oppervlak blijft drijven, maar langzaam
naar beneden zakt. Het voer dat niet meteen
gepakt wordt en op de bodem komt te liggen
wordt meestal later nog wel opgegeten. Ze
nemen dan een fl inke hap zand en halen hier
het voer tussen uit. Het zand wordt daarna
weer uitgespuugd.
Gedrag
T. ellioti houd zich nabij de bodem of de mid-
denlaag van de waterkolom op, boven zande-
rige en rotsachtige bodem. Van nature komt
hij voor in stilstaande of langzaam stromende
wateren. Hier leeft hij buiten het broedsei-
zoen in losse groepen. Tijdens het broedsei-
zoen vallen deze groepen uit elkaar en vor-
men er zich koppels.
Het is een rustige vis die in het aquarium re-
delijk gemakkelijk te houden is. In tegenstel-
ling tot sommige Midden-Amerikaanse cich-
liden is T. ellioti geen agressieve soort. Zelfs
wanneer hij een nest heeft is hij nog relatief
vreedzaam. Hier dient men bij de keuze van
aponogeton nieuws l 13aponogeton nieuws l 13
Thorichthys ellioti - door Erik Smits
14 l aponogeton nieuws
de medebewoners dan ook rekening mee te
houden. Agressieve medebewoners zullen
al snel zorgen voor de dood van deze vis.
Hoewel het mogelijk is deze vis in koppels
te houden, schijnt het beter te zijn hem in
groepen te houden. Houd deze vis niet met
te kleine medebewoners. Wanneer het in zijn
bek past is de kans aanwezig dat dit ook zal
gebeuren.
Hoewel het mogelijk is meerdere Thorichthys
soorten bij elkaar in één bak te houden is dit
niet aan te raden. Het is mogelijk dat de soor-
ten met elkaar kruisen en dat is natuurlijk niet
gewenst.
Kweken
Het vormen van een koppel gaat meestal
zeer eenvoudig. Met een man en een vrouw
bij elkaar ontstaat er meestal vanzelf al een
koppel. Bij een goede waterkwaliteit en af-
wisselend voeren zullen ze regelmatig eieren
afzetten. De hoeveelheid eieren kan tussen
de 100 en 500 stuks liggen.
Hoewel deze vissen in de vrije natuur hun ei-
eren in een hol afzetten hoeft er in het aqua-
rium geen grot gebouwd te worden. De vis-
sen nemen ook al snel genoegen met andere
mogelijkheden om hun eieren af te zetten,
bijvoorbeeld een gladde steen of een groot
blad. Na het poetsen van de ondergrond zet
het vrouwtje de eieren af en worden deze be-
vrucht door het mannetje.
Na het afzetten bewaaieren de ouders de ei-
eren en verdedigen ze deze tegen eierrovers.
Hoewel zonder veel agressie weten ze hun
mannetje wel te staan. Naar het schijnt wordt
zelfs een Vieja pearsei of synspillum van 30
cm zonder aarzelen verjaagd. Bij het verdedi-
gen van het territorium zet het mannetje zijn
kieuwen op en zwemt dreigend op de indrin-
aponogeton nieuws l 15
Thorichthys ellioti - door Erik Smits
Diverse menu’s van de grill
Dagelijks geopend van 17.00 - 22.00 uur. Dinsdags gesloten.
Ook verzorgen wij voor u diverse BBQ-, gourmet- of fondueschalen. Vanaf 8,50 per persoon.
030 - 296 14 43
gratis
bezorging
bij besteding
vanaf 12,50
Vragen op vivariumgebied?
Bezoek het forumwww.venividivissie.org
Voor een snel en deskundig advies.
16 l aponogeton nieuws
ger af. Meestal is dit genoeg om de indringer
te verjagen. De vis zal een indringer dan ook
niet beschadigen of de dood injagen om zijn
jongen te beschermen. Het territorium is
meestal maar zo’n 30 cm groot. Dit maakt
het dan ook een goede cichlide voor de “wat
kleinere bakken”. Met “de wat kleinere bak-
ken” worden hier niet bakjes van 60 en 80 cm
bedoeld, maar bakjes vanaf 1 meter, wat voor
een Midden-Amerikabak relatief klein is.
Ook wanneer de eitjes zijn uitgekomen blij-
ven de ouders de jonge visjes beschermen.
In eerste instantie worden de nog niet zwem-
mende jongen overgebracht naar een kuiltje
in de buurt. Vaak worden ze hierna nog een
aantal keer verplaatst naar een ander kuiltje,
tot dat ze vrij rond gaan zwemmen.
Dit is het moment waarop het snel fout kan
gaan. De jongen blijven meestal wel redelijk
in de buurt van de ouders, maar regelmatig
zullen er enkele toch afdwalen. De ouders
zullen ze dan in de bek nemen en terug uit-
spuwen in de groep. Dit is ook het moment
dat de ouders even minder goed opletten en
daar wordt door andere vissen graag gebruik
van gemaakt. Als dit regelmatig gebeurt, zal
de groep ook snel slinken.
Het is mijzelf tot nu toe nog niet gelukt om
de jongen in de bak groot te brengen. Vaak
vielen ze uiteindelijk ten prooi aan de andere
vissen. Bij de laatste kweek heb ik er voor ge-
kozen een (toch wat groot deel) van het nest
af te zuigen en over te zetten in een opfok-
bak. Dit is veiliger voor de jongen, maar het
is ook makkelijker met het voeren. Dit kan
gedaan worden met Liquifry, stofvoer of met
artemia naupliën.
Alles bij elkaar is dit naar mijn mening een erg
leuke vis om te houden. Hij is niet heel erg
moeilijk te houden en er is ook geen enorm
grote bak voor nodig, dit in tegenstelling tot
veel andere midden-amerikaanse cichliden.
Zeker een aanrader voor de beginnende mid-
den-amerika liefhebber, maar ook de gevor-
derde aquariaan zal aan deze vis veel plezier
beleven. Mocht u na het lezen van dit stuk
geïnteresseerd zijn om deze vis te gaan hou-
den, dan wil ik u er op wijzen dat ik nog een
aardig aantal jonge vissen van deze soort heb
zitten die nog op zoek zijn naar een nieuw
onderkomen. Wilt u deze soort gewoon een
keertje in het echt zien, dan bent u natuurlijk
ook van harte welkom.
Bronnen
• Database A.V. AquaVisie; http://aquavisie.
retry.org/Database/Vissen/Thorichthys_el-
lioti.html (laatst bezocht op 30-11-2007)
• Fishbase; http://www.fi shbase.org/summa-
ry/speciessummary.php?id=26501 (laatst
bezocht op 30-11-2007)
• Malawicichlidhomepage; http://www.mala-
wicichlidhomepage.com/other/thorichthys_
ellioti.html (laatst bezocht op 30-11-2007)
• The cichlidroom; http://www.cichlidae.
com/article.php?id=143 (laatst bezocht op
30-11-2007)
• Kahl, W.; Atlas aquariumvissen; Uitgevers-
maatschappij Tirion.
aponogeton nieuws l 17
Thorichthys ellioti - door Erik Smits
Als u eenmaal besloten hebt wat voor soort plantencombinatie u in uw
aquarium wilt creeren, zal de volgende stap zijn om uw aquariumplanten
ook werkelijk te gaan poten. Omdat de natuur model staat voor deze stijl
van beplanting, lijkt het zowat onmo gelijk om alle elementen van Moeder
Natuur in het aquarium tot uiting te laten komen, maar wanneer u streeft
naar een balans tussen dicht beplante delen en stuk ken open ruimte, zal
uw onderwatertuin uiteindelijk gaan lijken op een natuurlijk landschap zo-
als u dat ook in de natuur zou kunnen aantreffen.
Een natuurlijk aquariumEen natuurlijk aquarium
Aquariumgegevens
Afmeting 75 x 45 x 45 cm.
Licht 6 tl 20 watt 9 uur per dag
Filter Cannister fi lter (gesloten fi lter)
Substraat Oiso zand
CO2 2 bellen per seconde
18 l aponogeton nieuws
Kijken naar en leren van de natuur, dat
moet altijd onze eerste stelregel zijn. Wan-
neer men een akker of bos betreedt en van
dichtbij nauwkeurig naar de natuur kijkt, zal
men verrast kunnen zijn een heel ordelijke
schoonheid te zien in wat men gewoonlijk
beschouwt als toevallig en wanordelijk. Hoe
planten groeien is altijd in overeenstem-
ming met de wetten van de natuur. Rotsen
en dode bomen in het bos zijn begroeid met
mossen en struiken beschermen de voet van
grote bomen. Dit zijn het soort aanwijzingen
die Moeder Natuur ons geeft voor het schep-
pen van een natuurlijk ogend landschap in
het aquarium. Vaak vormen kienhout en
ste nen de basiselementen in een natuurlijk
Planten• Echinodurus tennelus ( voorgrondgras)• Riccia fl uitans (watervorkje)• Fontinalis antipyretica (bronmos)• Echinodorus latifolius ( dwergamazone)• Microsorum pteropus (javavaren)• Lagarospihon madagascariensis (gepluimde
waterpest)• Cryptocorine balansea ( losbladige crypto)• Rotala sp.• Micranthemum umbrosum• Rotala macarandra• Eustralis verticillata• Eustralis stellata
Vissen• Megalamphodus sweglesi ( rode fantoomzalm)• Thoracocharax stellatus ( bijlzalm)• Nematobrycon palmeri ( keizertetra)• Paracheirodon simulans
Tekst en foto: Takashi Amano, Het aquarium.“Oerbos-compositie”
aponogeton nieuws l 19
20 l aponogeton nieuws
aquarium en waterplanten completeren het
geheel.
Voorgrond beplanting
Waarschijnlijk de meest belangrijke plan ten
in een plantschema zijn de laagblijven de
plantjes, die gebruikt worden op de voor-
grond. Bij het maken van een plant schema
zijn wij te vaak geneigd om voor al aandacht
te besteden aan de stengelplan ten op de
achtergrond en dreigen we de voorgrond-
plantjes over het hoofd te zien. Zelfs als u
een perfecte compositie van kienhout en
stenen creëert, zonder een goed beplante
voorgrond zal uw aquarium een onnatuurlijk
gevoel oproepen bij de toeschouwers. Enige
veelgebruikte voorgrond plantjes Zijn Glos-
sostigma, Echillodoms tenneus, watervorkje
en Sagittaria subulata. U hoeft er bij de start
echt niet veel van te poten. Want ze zullen
vaak zo vlot groeien dat ze de bodem snel
bedekken. U dient ieder soort aquariumplant
zorgvuldig te poten, rekening houdend met
de groeiwijze en snelheid. Probeer u bij het
poten van een plantje voor te stellen hoe dit
zal gaan groeien en de inrichting zal beïnvloe-
den over een a twee maanden.
Achtergrond beplanting
In tegenstelling tot voorgrondplantjes, die
zich meestal horizontaal uitbreiden, heb ben
de meeste achtergrondplanten lange sten-
gels die verticaal groeien. Daarom moeten
achtergrondplanten, in tegenstel ling tot voor-
grondplantjes, vanaf het begin dicht bijeen
geplant worden. Een dichte achtergrond van
grote planten geeft uw onderwaterlandschap
de suggestie van diepte, de indruk wekkend
dat er een ein deloos bos is in uw aquarium.
Hoog opgaande planten groei en snel en
nemen voedingsstof fen snel op. Het poten
van sten gelplanten, zoals Hygrophila poly-
sperma, Aponogeton crispus en Ludwigia
repens, helpt goed voor het verwijderen van
voe dingsstoffen, die anders voedsel geweest
zouden zijn voor algen en is daarom zeer
effectief voor het in balans brengen van de
waterkwaliteit in uw aquarium, vooral in de
eerste periode na het inrichten van de bak.
Tenslotte
Het belangrijkste dat u in gedachten moet
houden bij het beplanten van uw aquarium,
is om de layout, en de natuur in het alge-
meen, heel nauwgezet te bekijken. Zelfs in
de scha duw van een boom, of in een klein
waterpoeltje, bestaat oneindig veel leven. De
ware schoonheid van de natuur bestaat vaak
in omgevingen die men nauwelijks opmerkt.
Men kan de diepte van Moeder Natuur voe-
len wanneer men die beziet vanuit verschil-
lende standpunten. Met andere woorden, de
schoonheid van natuurlijke landschappen
verandert naar gelang de toeschouwer er
gevoelig voor is en aandacht heeft voor elk
detail. Een beplantingschema, gebaseerd op
nauwkeurige observatie van de natuur, zal na
verloop van tijd uitgroeien tot een onderwa-
terlandschap met alle gevoel en schoonheid
van de natuur zelf.
aponogeton nieuws l 21
Een natuurlijk aquarium
A.M. HazelzetAuto-elektriciteit • Groothandel • Reparatie
A.M. Hazelzet (v/h Hooydonk) • Dr. Nahuislaan 1-3 • 3705 JG Zeisttelefoon: 030 - 696 00 42 • b.g.g. 033 - 472 98 03
Bosch, Lucas, Ducellier, Delco-Remy, Paris-Rhone
Boekhandel B. GroenveldRuime sortering boeken over aquariumtechniek / vissen. Voor beginners en gevorderden.
Voor elke goed boek kunt u terecht bij:
Steynlaan 17, 3701 EA Zeist, telefoon 030 - 692 2771
22 l aponogeton nieuws
Terug naar de basis
Een aquarium inrichten vereist voorbereiding
over onderwerpen als bodem, water (-che-
mie), fi lter, fi ltratie, temperatuur, verlichting,
staanplaats van het aquarium, beplanting en
vissen. “Toch heb ik alg, waarom is deze strijd
toch zo moeilijk?” Simpel, algen zijn planten
die van minder factoren en voeding afhan-
kelijk zijn dan andere planten. Algen bezitten
net als planten bladgroenkorrels en als het
licht aan is assimileren zij. De voorplanting
gaat meestal doormiddel van celdeling en
slechts bij enkele soorten via geslachtelijke
voortplanting. Net als planten zijn zij onder te
verdelen.
1. Chlorophyta (groenalgen)
2. Phaeophyta (bruinwieren)
3. Rhodophyta (roodwieren)
4. Chrysophyta (goudbruine algen)
5. Cyanofyta (blauwwieren)
(Een beschrijving van deze algsoorten vindt u
in het volgende clubblad.)
Een bak vol algen zal voor velen van ons een herkenbaar zijn. Een ongelijke
strijd want die algen ontwikkelen zich soms zeer massaal. De vraag: “Hoe
kan ik zorgen dat de algen zich niet dan wel matig ontwikkelen”, wordt
veelvuldig gesteld. Vaak bestrijden wij de gevolgen en niet de oorzaak. Hoe
kunnen wij de ideale situatie creëren, waardoor er geen of bijna geen alg
aanwezig is.
A L G E NA L G E N
aponogeton nieuws l 23
Algen - door Johan Veenhof
Deze onderverdeling helpt bij het zoeken
naar de oorzaak en bij het bestrijden van de
oorzaak in plaats van het bestrijden van het
gevolg.
Het opvallendste kenmerk van alg is de kleur.
Deze vinden wij terug in de indeling. Algen
kunnen in een bepaald milieu groeien of juist
niet. Toch kan het gebeuren dat u een alg in
uw bak heeft, terwijl het milieu voor dat soort
alg niet gunstig is. Dat komt omdat algen het
vermogen hebben om met een bepaald pig-
ment geabsorbeerde lichtenergie over te le-
veren aan het chlorophyl. Daarna wordt het
gebruikt bij het assimilatie proces. Dit geeft
algen een belangrijke voorsprong op de plan-
ten. Alg is een primitief plantje, wat weinig
nodig heeft om zich te kunnen ontwikkelen.
Naast de invloed van licht hebben algen -net
als planten- voedingszouten nodig, bijvoor-
beeld nitraat en fosfaat. In een bak met algen
zijn deze waarden niet altijd in balans met
elkaar wanneer er noch nitraat noch fosfaat
in het water aanwezig is, is dat niet in het
voordeel van onze aquariumplanten. Aquari-
umplanten hebben deze voedselelementen,
net als alg, hard nodig om te groeien. De ide-
ale waarden zijn 10 mg nitraat en 0,5 fosfaat.
Echter, dit biedt weer geen garantie op een
bak zonder algen. Juist de afstemming van de
vele factoren die een aquarium maken tot het
levende schilderij, zijn zo belangrijk. Om dit te
bereiken is het belangrijk te weten welke pro-
cessen er allemaal gaande zijn in de natuur
en in het aquarium. Het is een middel om de
oorzaak van alg biologisch te bestrijden.
Als wij immers de processen goed kennen
kunnen wij de stagnerende factor (-en) vin-
den en weer in balans brengen, waardoor de
alg meer moeite moet doen om te groeien.
Kasselman schrijft:
• De bodemgrond moet geen of slechts in
zeer geringe maten stoffen bevatten, die
kunnen rotten. Bijvoorbeeld humus.
• Het poriënvolume moet zo groot zijn, dat
enerzijds de beluchting en waterbeweging
in de bodem niet wordt geremd en ander-
zijds de wortels een gemakkelijk binnen-
dringen mogelijk wordt gemaakt. Pas dan
is een optimale stofuitwisseling van plan-
ten gewaarborgd.
• Er moet een voedselrijk substraat worden
gebruikt.
• De bodemgrond moet een zure tot neu-
trale reactie hebben ( controleren met een
10% zoutzuuroplossing, bij sterk schuimen
bevat de substraat te veel kalk). Slechts
weinig aquariumplanten reageren op een
alkalische ph-waarde van de bodemgrond
met een betere groei dan in een zuur mi-
lieu. Voorbeelden: Cryptocorine affi nis, C.
crispatula of Vallisneria soorten.
Zo toont de heer Horst in 1986 aan, dat in de
natuur leembodems (mengsel van zand met
klei) met een hoog humus gehalte het meest
gunstig op plantengroei werken. Fabrikanten
van merken als Tetra, Dennerle, Dupla, Sera
doen hier veel onderzoek naar. Een goede
site waarin de groeifactoren van planten
goed worden toegelicht is de subsite van
24 l aponogeton nieuws
Algen - door Johan Veenhof
www.easylife.nl. Want voordat wij een bodem
gebruiken is het belangrijk te weten wat voor
een soort aquarium wij willen. Bij een cich-
lidenbak is een voedingsbodem eerder een
bron van alg, vanwege de matige beplanting.
Beter is dan om bemesting direct bij de plan-
ten te stoppen. In dit artikel richt ik mij dan
ook vooral op een beplant aquarium.
Iedere plant heeft zo zijn eigen specifi eke ei-
sen betreft optimale groei. Ik trap een open
deur in wanneer ik zeg dat, wanneer wij reke-
ning houden met die specifi eke eisen van de
aquariumplanten, wij weer een stapje verder
zijn in de strijd tegen alg.
Wanneer wij naar natuurlijke biotopen kij-
ken, komen er maar één of enkele planten in
een groot gebied voor. Toch stoppen wij het
liefst ‘tig’ verschillende planten bij elkaar en
verwachten dat deze het ook nog eens uit-
bundig doen. Wist u dat er onder crypto’s
soorten zijn die heel andere eisen stellen aan
licht en waterstroming dan andere crypto
soorten? Maar allemaal hebben ze graag
warme voeten! Een aquarium inrichten ver-
eist voorbereiding en is niet zo simpel als het
lijkt. Neem nou bijvoorbeeld het water wat u
gebruikt voor uw aquarium. Ons leidingwater
in Nederland is van hoge kwaliteit, echter niet
overal komt er aquariumwater uit de kraan.
Goede waarden voor aquariumwater zijn:
pH (zuurgraad) 6.8 t/m 7.4
KH (tijdelijke hardheid) 3 t/m 6
GH (gezamenlijke hardheid) 5 t/m 8
NO2 (nitriet) 0.1 t/m 0.3
NO3 (nitraat) 5 t/m 20
PO4 (fosfaat) 0.2 t/m 2
FE2 (IJzer in oplosbare en opneembare vorm)
niet hoger dan 0.2
Een simpele CO2 tabel leert ons wanneer er
nog voldoende CO2 aanwezig is in het aqua-
riumwater. Bovenaan staan de pH waarden
en aan de linkerkant staan de KH waarden.
Wanneer wij lijntjes trekken van bijvoorbeeld
pH 7.0 en een KH 3 dan zien wij de waarden
van 11 mg CO2 per liter aquariumwater.
Wat vertellen deze waarden ons nou?
Welnu, planten halen uit CO2 koolstof voor
hun groeiproces. Als er te weinig CO2 aanwe-
zig is en die waarden liggen onder de 5 mg.,
aponogeton nieuws l 25
Algen - door Johan Veenhof
verklaart dat gelijk de pH max van 7.4. Daar-
boven is er te weinig CO2 aanwezig waardoor
de groei stagneert en zelfs stil gaat staan. Dit
geeft alg een voorsprong op de aquarium-
planten. Baard- en puntalg krijgen dan bij-
voorbeeld hun optimale leefcondities.
Als wij de bodem en het water voor elkaar
hebben dan komt de inrichting met plantjes,
toch? Fout! Watercirculatie is heel belangrijk!
Als water lekker staat te borrelen of er is golf-
slag aanwezig, dan verdwijnt het zo belang-
rijke voedingselement CO2 uit het water.
Richt de uitstromer op de achterwand zodat
de kracht er vanaf gaat. Op onze website
www.aponogeton.nl staat zowel info over wa-
terchemie als fi ltratie. Heeft u geen internet
neem dan even contact met ons op, zodat wij
u de informatie toe kunnen laten komen.
Is de fi ltratie voor elkaar is, dan gaan wij het
aquarium beplanten. Een element dat een
belangrijke rol speelt is zuurstof. Veel pro-
cessen zijn afhankelijk hiervan. Is er een te
laag gehalte dan verminderd of stoppen de
nitrifi cerende bacteriën hun activiteit. Vissen
gaan naar de oppervlakte en planten worden
geremd in hun groei. U zult zeggen: ”Wat
heeft dit nu met het beplanten te maken?”.
Wel, niet alle planten zijn zuurstofl everan-
ciers maar echte waterplanten leveren meer
zuurstof dan bijvoorbeeld een luchtpomp en
halen veel voedingstoffen uit het water waar
anders algen hun voordeel meedoen.
Daarom is een start met zoveel mogelijk ech-
te waterplanten (zie www.aponogeton.nl ->
artikels -> echte waterplanten) zo belangrijk.
Echte onderwaterplanten zijn onder andere:
• Elodea densa / canadensis
• Cabomba caroliana
• Valisneria soorten
• Miriophillum
• Nymphaea lotus
• Lagarosiphon major (Nep waterpest)
• Aponogetons, met name A. crispus
Snelgroeiers:
• Ludwigia repens,
• Hygrophila polysperma (belgisch groen)
• Eikenbladvaren
• Heteranthera zosterfolia (sterretje)
• Hydrocotyle leucocephala
• Pistia straitoides (mosselplant/drijfplant)
• Hydrocleys (drijfplant)
• Limnophilla sessilifl ora
Een punt van aandacht is: als wij planten ko-
pen in de winkel dan zijn deze over het alge-
meen bovenwater (‘mers’) geteeld. Dit heeft
te maken met de kostprijs, daar planten bo-
venwater makkelijker groeien dan onderwa-
ter (‘submers’). Uiteraard heb ik het hier dan
wel over moerasplanten. Als deze planten
onderwater geplaatst worden, dan moeten
de planten omschakelen met hun bladeren
naar de onderwatercultuur. Dit kan alleen
door nieuwe bladeren te ontwikkelen. De
eerste week/twee weken zullen deze planten
vooral bezig zijn met hun wortelgestel. In deze
weken zien wij vaak dat de bladeren van de
26 l aponogeton nieuws
Algen - door Johan Veenhof
planten lelijk worden en soms blijven er kale
stengels over. Dit is normaal. De stengels zul-
len opnieuw uitlopen als de omstandigheden
gunstig zijn. Staan er alleen maar zulke plan-
ten in of trage groeiers dan krijgen de algen
voorsprong, vooral als er toch plantenvoedsel
wordt toegevoegd of een aquarium wordt be-
last met te veel vis. Daarom zijn de snelgroei-
ers en echte waterplanten zo belangrijk! Zij
halen het voedsel voor de neus van de algen
weg. Dit noemen wij concurrentie.
Licht is natuurlijk belangrijk in een aquarium.
Door de binnenkant van de lichtkap met bij-
voorbeeld witte plakfolie te beplakken, wordt
er uit de verlichting een hogere lichtop-
brengst verkregen. De nieuwe Juwel aquaria
bevatten T5 verlichting, in plaats van de T8. T5
levert een hogere lichtopbrengst met minder
verbruik van energie.
Start een nieuw ingericht aquarium met 8 uur
belichting en afhankelijk van de grootte van
de bak met een of meer lampen. Voer dage-
lijks de verlichtingsduur van het licht op met
1 uur tot er een maximum is bereikt van 12
uur belichting per dag. Wilt u toch genieten
van uw aquarium, dan biedt sfeerverlichting
uitkomst zonder alg kans te geven.
Ieder plantensoort kent een minimale-, op-
timale-, en maximale temperatuur. Het as-
similatie proces is sterk afhankelijk van de
omgevingstemperatuur. Is de temperatuur te
laag dan stopt de groei, bij de optimale tem-
peratuur heeft de plant haar grootste groei
rendement. Boven de optimale temperatuur
neemt het groei rendement weer af en boven
de maximale temperatuur stopt wederom de
groei. Belangrijk is om vooraf te weten wat de
temperatuur tolerantie is, anders gooit u let-
terlijk uw geld in het water. In de Kasselman
400 aquariumplanten, wordt dit punt uitvoe-
rig beschreven. Uiteraard is dit boek te lenen
uit onze verenigingsbibliotheek!
De staplaats van een aquarium bepaalt mede
het succes. Zo zal direct zonlicht dat in een
aquarium valt, een grotere kans op alg geven.
Deze factor moet dus eigenlijk meegenomen
worden als wij een aquarium gaan plaatsen.
Neemt u van mij aan dat een bak met alg
welke niet weg te krijgen is, leidt tot grote
frustraties en soms zelfs het stoppen met de
hobby.
De sleutel tot het succes is het verdiepen in
de genoemde factoren en te zoeken naar de
balansen in het aquarium. U leert gaandeweg
-met vallen en opstaan- hoe de processen ver-
lopen. Bij mij is dat echt niet anders gegaan.
Maar wij kunnen onze ervaring wel delen met
elkaar waardoor wij optimaal genieten en ple-
zier mogen beleven aan ons aquarium.
(Deel 2 in het volgende clubblad)
Johan Veenhof
Literatuur
- Kasselman, Handboek aquariumplanten
- J. Hameeteman, Het Aquarium
- Aquavisie Retry database
aponogeton nieuws l 27
Algen - door Johan Veenhof
28 l aponogeton nieuws
Schema organisatiestructuurBestuur
voorzitter Johan Veenhof (aftredend 2009)
vice-voorzitter Hans de Goede
secretaris vacature - Pim van Velzen (ad interim)
penningmeester Pim van Velzen
Communicatie
Redactie verslaggeving Johan van Veelen
fotografi e Pim van Velzen
boekje Monique Spierenburg
vormgeving Hans Booij
Promotie verspreiding promotie Hans Groensteijn
werving Johan Veenhof
materialen Johan Veenhof
Website webmaster Pieter Verduijn
assistent Monique Spierenburg
Informatie bibliotheek/infotheek vacature
Aquariumcommisie
Hardware techniek Pim van Velzen
meubelmaker Paul Mulder
Software planten en dieren Johan Veenhof
Catering kantine Mevr. Hooyschuur
feestavond Monique van Nimwegen
Kascommissie Rob Verheijden aftredend 2007
Huub Veenbrink aftredend 2008
Paludaria Hans Willemse 030-6033129
Af- en opbouw bijeenkomsten Hans Boele
Johan van Veelen
aponogeton nieuws l 29
Organisatiestructuur
Aquariumvereniging Aponogeton
Opgericht februari 1937, lid van de NBAT. Ingeschreven bij de K.V.K. 75.305.314
Voorzitter: J.F. Veenhof E-mail: [email protected]
Veenmeer 28, 3994 JG Houten, 030-6376930
Vice-voorzitter: J.F.M. de Goede Kritzingerlaan 54, 3707 TD Zeist, 030-6922699
Penningmeester: W.J. van Velzen E-mail [email protected]
Leliestraat 30, 3702 CC Zeist, 030-6912885
Secretaris: vacature W.J. van Velzen (ad interim)
Redactie/bibliotheek: J.F. Veenhof E-mail [email protected]
Veenmeer 28, 3994 JG Houten, 030-6376930
Bezoek onze internetsite op: www.aponogeton.nl
Postbank gironummer: 343067, t.n.v. Penningmeester Aponogeton Zeist.
Dit maandblad van Aponogeton verschijnt 10 maal per jaar. Onze verenigingsavond is op de laat-
ste dinsdag van de maand in het Verpleeghuis Bovenwegen Heideweg 2 3708 AT Zeist.
Aquariumcommissie A.V. Aponogeton (voor al uw vragen/problemen op aquariumgebied)
Coordinator: J.F. Veenhof E-mail [email protected]
Aquarium algemeen Veenmeer 28, 3994 JG Houten, 030-6376930
Techniek: W.J. van Velzen E-mail [email protected]
Leliestraat 30, 3702 CC Zeist, 030-6912885
Aquarium interieur P. Mulder Abdijgaarde 15, 3984 KN Odijk, 030-6572962
Inrichting planten J.F. Veenhof E-mail [email protected]
Veenmeer 28, 3994 JG Houten, 030-6376930
30 l aponogeton nieuws
Adresgegevens Aponogeton
Wanneer?Zaterdag 8 maart (10.00 - 19.00 uur)Zondag 9 maart (10.00 - 18.00 uur)
Waar?Veemarkthal te Utrecht, Sartreweg 1-3.
Wat?Een unieke vivariumbeurs op 5.000 m2 met lezingen van gerenommeerde sprekers met workshops door diverse experts en product-presentaties door fabrikanten en winkeliers.Met: Christel Kasselmann, Oliver Knott, Ab Ras, Gilbert Maebe, Dennis Barten, Marcus Bartelds
Kosten?Dagkaart: € 7,50Weekendkaart: € 12,50Kinderen tot 5 jaar gratis.
Meer info?Kijk op de website www.vivariumbeurs.com.
Een initiatief van VeniVidiVissie.
VVVivarium 2008Voor en door de liefhebber
Aquaria
Terraria
Vijvers
Paludaria
aponogeton nieuws l 31
De grootste dierenspeciaalzaak
van de regio
Meer dan 1000 m2 voor uw dier grote merken honden- en kattenvoer
tegen scherpe prijzen
30.000 liter aquariumwater (met zeewaterafdeling)
kijk op www.diebo.nl
DIEBO HUISDIERWERELDRavenswade 54
3439 LD Nieuwegeintel: 030-2670757
32 l aponogeton nieuws