บทท 8 ผลตภณฑทำ�ใหผวข�วและปองกนแสงแดด

บทท 8

ผลตภณฑทำ�ใหผวข�วและปองกนแสงแดด

อ. ภก. ทวศกด ธรรมร�ช

1.โครงสร�งของผวหนง1.1. องคประกอบของสผว1.2. กระบวนการสงเคราะหเมดส (melanogenesis)

2.ผ ล ต ภ ณ ฑ ท ำ� ใ ห ผ ว ข � ว (Skin whitening or lightening products)2.1. สารสำาคญทใชในผลตภณฑทำาใหผวขาว

2.1.1. สารเคมทใชในการหลดลอกเซลลผว (Chemical peeling agents)

2.1.2. สารเคมทลดหรอยบยงการสรางเมดส2.2. สารหามใชในเครองสำาอางทำาใหผวขาว

3.ผลตภณฑปองกนแสงแดด3.1. องคประกอบของแสงแดดและรงสยว3.2. ผลตภณฑทใชในการปองกนแสงแดด (Sunscreen

products) 3.2.1. ชนดของสารเคมทใชกนแดด

3.2.1.1. ส า ร ท ส ะ ท อ น ร ง ส ย ว (Physical sunscreen)

3.2.1.2. ส า ร ท ด ด ก ล น ร ง ส ย ว (Chemical sunscreen)

3.2.1.2.1. สารกนแดดชวงความยาวคลน UVB (UVB-absorbing agents)

3.2.1.2.2. สารกนแดดในชวงความยาวคลน UVA (UVA-absorbing agents)

3.2.2. Sun Protective Factor (SPF)

88

89

3.2.3. ครมก นแดดท ม ประสทธภาพก นน ำา (Water resistant and water proof sunscreen)

3.2.4. การเลอกใชผลตภณฑปองกนแสงแดด3.3. ผลตภณฑถนอมผวและลดการอกเสบเนองจากแสงแดด

(Suncare products) 4. บทสรป

89

บทท 8 ผลตภณฑทำ�ใหผวข�วและปองกนแสงแดด

แนวคดรวบยอดผวหนงมองคประกอบสำาคญทชวยในการปองกนอนตรายจากแสงแดด

ค อ เ ม ด ส เ ม ล า น น (melanin) ซ ง ถ ก ส ร า ง โ ด ย เ ซ ล ล ส ร า ง เ ม ด ส (melanocyte) ในชนหนงกำาพรา ในสภาวะทตองสมผสกบแสงแดดเปนระยะเวลานานหรอมปจจยอน ๆ มากระตนทำาใหมการสรางเมดสผวมากขนจะมผลท ำา ให เก ดการหมองคล ำาของผ วหน ง ผล ตภ ณฑ ท ท ำา ใหผ วขาว (skin whitening or lightening products) จะชวยลดความหมองคลำาของสผวใหจางลงเทากบสผวปกตจรง ๆ โดยสารสำาคญในผลตภณฑเหลานจะออกฤทธหลดหลอกเซลลผวทหมองคลำาหรอยบยงการสรางเมดส การใชผลตภณฑทำาใหผวขาวจะตองระวงสารหามใชทผสมอยเนองจากมอนตรายคอนขางมาก การใชผลตภณฑทำาใหผวขาวจะมผลทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากขนมผลทำาใหผวเกดการหมองคลำาไดงายขนจงจ ำาเปนตองใชผลตภณฑปองกนแสงแดดรวมดวย การสมผสกบแสงแดดเปนระยะเวลานาน ๆ ทำาใหเกดผลเสยจากรงสยว เชน อาการไหมแดด และผวเห ยวยน เปนตน ผลตภณฑทใช ปองกนแสงแดดเรยกวา sunscreen products สวนผลตภณฑทใชถนอมผวทอกเสบเนองจากสมผสกบแสงแดดเรยกวา suncare products สารกนแดดแบงออกเปนสองชนดคอ สารทปกปองรงสยวและสารทดดกลนรงสย

ว การใชเครองสำาอางกนแดดจะตองพจารณาจากคา SPF ของผลตภณฑและกจกรรมของผใช

รปท 1 แสดงโครงสรางของผวหนง

1. โครงสร�งของผวหนงผวหนงของคนมความหนา

ประมาณ 3-5 มลลเมตร ประกอบ

ดวย 3 ชน ไดแก ชนหนง กำาพรา (epidermis) ชนหนงแท (dermis) และ ชนไขมน

90

91

(subcutaneous layer) (ดรปท 1) ผวหนงทำาหนาทคอยปกปองรางกายจากมลภาวะ แสงแดด และ เชอแบคทเรยเปนตน

1.1. องคประกอบของสผวในคนแตละคนจะมสผวทแตก

ตางกนไป สผวเกดจากเมดส (pigment) เปนสวนใหญ นอกจากน ฮโมโกลบน (hemoglobin) ในเลอด และ

รงควตถอน ๆ เชน สารแคโรทนอยด (carotenoids) และบลลร

บน (billirubin) ยงเปนสวนประกอบของสผว

เมดสผว ทำาหนาทปกปองผวหนงจากแสงแดด ม 2 ชนด คอ ยเมลานน (eumelanin) ใหเฉดสนำาตาลหรอดำา และ ฟโอเมลานน (phaeomelanin) ใหเฉดสเหลองถงนำาตาลแดง ในแตละคนหรอแตละเชอชาตจะมองคประกอบของ eumelanin และ phaeomelanin ตางกน

1.2. กระบวนก�รสงเคร�ะหเมดส (melanogenesis)

ขบวนการสงเคราะหเมดสเกดขนทเซลลเมลาโนไซต (melanocyte) ทอยบรเวณชนลางสดของหนงกำาพรา (epidermis) โดยขบวนการสงเคราะหเรมตนจากกรดอะมโนไทโรซน (L-tyrosine) ถกเปลยนแปลงโดยเอนไซมสำาคญคอ ไทโรซเนส (tyrosinase) ไดเปนสาร Dopa ซงถกเปลยนแปลงโดยเอนไซมไทโรซเนสไดเปน Dopaquinone จากนนจะถก

เปลยนแปลงเปนเมดสยเมลานนและฟโอเมลานน (ดรปท 2)

รปท 2 แสดงกระบวนการสงเคราะหเมดสเมลานน (melanogenesis)

เมลานนทำาใหผวหนงมสนำาตาลและมผลตอการเกดฝาและกระ ในสภาวะปกต เซลลจะสราง แตเมอผวหนงไดรบปจจยตาง ๆ ทมผลตอการสรางเมดสเพมมากขน เชน การรบประทานยาคมกำาเนดและ การตงครรภ (ในสภาวะเหลานจะมการสราง melanocyte stimulating hormone หรอ MSH กำาพราออกมากระจายอยในชนผวหนงสมำาเสมอกน ขนมามากกวาปกต) การสมผสแสงแดดนาน ๆ การรบประทานยาและเครองสำาอางบางชนด สภาวะเครยด การผกผอนไมเพยงพอ การ

91

บทท 8 ผลตภณฑทำ�ใหผวข�วและปองกนแสงแดด

สบบหร การดมชาและกาแฟ เปนตน จะทำาใหเกดการสรางเมดสขนเรวและมปรมาณมากในบางบรเวณ ทำาใหผวหมองคลำาหรอเปนฝากระเมดสออกมาในปรมาณสมำาเสมอและเทากนทกจด เมดสจะถกปลดปลอยจากชนลางสดของชนหนง

2. ผลตภณฑทำ�ใหผวข�ว (Skin whitening or lightening products)เปนผลตภณฑทลดความหมอง

คลำาของสผวเนองจากการสมผสแสงแดดหรอใชในการรกษาฝาและกระ เนองจากผลตภณฑเหลานชวยทำาใหสผวทหมองคลำาจางลงเทากบสผวจรงของผใช ดงนนการใชคำาวา whitening agents จงยงไมถกตองนกเพราะไมไดเปลยนสผวใหเปน

ผวขาว จงไดมการใชคำาวา lightening agents แทนเพอความเหมาะสม หรอในบางกรณอาจใชคำาวา brightening agents เพราะวาเปนผลตภณฑททำาใหหนาดสวางขน

2.1. ส�รสำ�คญทใชในผลตภณฑทำ�ใหผวข�ว

อาจแบงเปนสองจำาพวกดวยกนตามกลไกการออกฤทธ ไดแก สารหลดลอกเซลลผว และสารทออกฤทธยบยงหรอลดการสรางเมดสเมลานน ในบางครงอาจมการนำาเอาสารกนแดดเขามารวมอยในกลมสารททำาใหผวขาวอกดวยเนองจากนยมผสมอยในผลตภณฑทำาใหผวขาว หรอมสวนชวยทำาใหผวดขาวขน ซงจะไดกลาวรายละเอยดตอไปในหวขอของผลตภณฑปองกนแสงแดด

2.1.1 ส�รเคมทใชในก�รหลดลอกเซลลผว (Chemical peeling agents)

สารในกลมนมคณสมบตเปนกรดออน ๆ จงมผลทำาใหเซลลผวหนงทตายแลวจบตวกนอยางหลวม ๆ และหลดลอกออกไปเหลอแตผวหนงชนใหม สารในกลมนคอนขางเหนผลไวทำาใหผวหนาดใสและ

ออนวย แตถาหยดใชกจะทำาใหเกดการหมองคลำาไดอยางเดมถาไมปองกนผวดวยผลตภณฑปองกนแสงแดด นอกจากนยงมผลขางเคยงคอนขางมาก เชน ทำาใหเกดการแพในกรณทใชเปนเวลานาน ๆ ใชในความเขนขนสง หรอใชในคนทมผวแหง สารในกลมนไดแก AHA (alpha hydroxyl acid) และ BHA (beta hydroxyl acid)

92

93

AHA ซงยอมาจาก Alpha Hydroxy Acid สวนใหญไดมาจากผลไม จงเรยกงายๆ กนวา กรดผลไมหรอ fruit acid กรดผลไมทรจกกนดทสดคอ กรดไกลคอลก (Glycolic acid) ซงพบในนำาออยและองนดบ ทรจกรองลงมาคอกรดแลคตก (lactic acid) ซงพบในนำามะเขอเทศ และนมเปรยว นอกจากนนกยงมกรดผลไมทไดจากแอปเปลคอกรดมาลก (Malic acid) จากองนและไวนคอกรดตารตารก (Tartaric acid) และเตรยมจากสมและสบปะรดคอ กรดซตรก (Citric acid) และยงสามารถผลต AHA ในหองปฏบตการดวย

BHA หรอ beta hydroxy acid ตวทสำาคญทสดคอ กรดซาลซลก (salicylic acid) ซงไดจากเปลอกตนไม willow bark

AHA และ BHA มความแตกตางกนในโครงสรางทางเคม และมคณสมบตในการละลายในนำาและไขมนตางกนโดย AHA ละลายไดในนำาดกวา สวน BHA ละลายในไขมนดกวา ทำาให BHA ซมเขาสผวหนงไดด จงสามารถเพมการผลดเปลยนเซลลทผวไดด และยงสามารถซมเขาสขมขนได จงชวยขจดสงสกปรกทอยในรขมขน หรอรกษารขมขนทอดตนไดดวย ทางการแพทยใช Salicylic acid

ในความเขมขน 2% ในการรกษาสว เนองจากสามารถกำาจดสวอดตนได ถาใชในความเขมขนทสงใชรกษาหดและตาปลาได และมขอดคอระคายเคองนอยกวา AHA

การเลอกใชเครองสำาอางกลมนจะตองพจารณาถง ความเขมขนของตวกรดและคาความเปนกรดดาง (pH) ของผลตภณฑนน เครองสำาอาง AHA สวนใหญมความเขมขนของกรด AHA ตงแตรอยละ 1-15 ความเขมขนของ AHA ทตำาทสดททำาใหผวลอกได คอรอยละ 4 ถาความเขมขนสงถงรอยละ 8-15 ผวจะลอกมาก และอาจทำาใหผวระคายเคอง สำาหรบคาความเปนกรดดางนควรเลอกผลตภณฑทมคาความเปนกรดดางระหวาง 3-5 ถาคาตำากวานผลตภณฑจะมฤทธเปนกรดมากและทำาใหระคายเคองสง ถาคา pH สง ผลตภณฑจะมฤทธเปนดาง ทำาใหผวไมลอก หรอใชแลวกไมไดผลนนเอง

บางครงเมอทากรดผลไม อาจเกดอาการแสบคนหรอผวแดงซงจะหายไปใน 20 นาท แตถาอาการเหลานไมหาย กใหหยดการใชเครองสำาอางประเภทนจนผวหายเปนปกต แลวถาอยากลองใชเครองสำาอาง กลมนใหมกใหใชชนดทมความเขมขนของกรดผลไมตำากวาเดม

93

บทท 8 ผลตภณฑทำ�ใหผวข�วและปองกนแสงแดด

2.1.2 ส�รเคมทลดหรอยบยงก�รสร�งเมดส

สารในกลมนออกฤทธรบกวนการสรางเมดสเมลานน สวนใหญออกฤทธยบยงการทำางานของเอนไซมไทโรซเนส (tyrosinase inhibitor) มผลทำาใหลดปรมาณของเมดสทเกดขนจงทำาใหสผวขาวขนจรง ตวอยางของสารในกลมนไดแก อารบตน กรดโคจก วตามนซ สารสกดจากชะเอมเปนตน

กรดโคจก (Kojic acid) เปนสารทไดจากเชอราจำาพวกแอสเพอจลลส (Aspergillus) และ เพนนซเลยม (Penicillium) สารนจะยบยงการสรางเมดสเมลานนโดยเขาไปยบยงการทำางานของเอนไซมไทโรซเนส ปรมาณการใชคอ 2-4 % อาการขางเคยงพบคอนขางนอย เชน เกดการระคายเคองตอผวหนง และทำาใหเกดผนสมผส

อารบตน (Arbutin) เปนสารสำาคญทพบใน Uva-ursi (bearberry plant) สารนออกฤทธโดยยบยงการทำางานของเอนไซมไทโรซเนส ปรมาณการใช 3-7 % ไมเปนพษตอเซลลเมลาโนไซต ทำาใหผวหนาดขาวขนและมความปลอดภยสง ไมทำาใหเกดอาการระคายเคองและอาการขางเคยงใด ๆ ทงยงคงสภาพตอแสงแดดไดดกวา

ไฮโดรควโนนและไดผลดกวาโคจก เปนทนยมใชกนมากในญปน

วตามนซและอนพนธของวตามนซ (Ascorbic acid and its derivatives) ออกฤทธขดขวางการสรางเมลานน ขดขวางการเกดอนมลอสระ (antioxidant) และยงชวยเสรมสรางคอลลาเจน การใชในรปอนพนธของวตามนซเชน แมกนเซยมแอสคอรบกฟอสเฟส (Vitamin C PMG) มขอดกวาวตามนซในเรองของความคงตว เนองจากวตามนซจะสลายตวไดงายมาก อนพนธเหลานเมอถกดดซมผานผวหนงแลวจะเกดการเปลยนแปลงไดเปนวตามนซ วตามนซทใชอาจไดมาจากสารสกดของเลมอนและเกรปฟรต (lemon and grape fruit extract)

สารสกดจากชะเอม (Licorice extract) ในสารสกดจากชะเอมมสารสำาคญชอ กลาบรดน (glabridin) ซงมฤทธยบยงการทำางานของเอนไซมไทโรซเนส และยงออกฤทธดดกลนรงสยวไดอกดวย โดยใชในความเขมขนเพยง 0.01-0.1% แตราคาแพงมาก สารในกลมนมผลขางเคยงคอนขางนอย

ตวอยางของสารชนดอน ๆ ทสามารถยบยงเอนไซม tyrosinase ไดแก สารสกดเปลอกรากตนหมอน (Mulberry) สารสกดจากรากและเปลอกรากปอสา

94

95

(paper mulberry) สารสกดจากแกนมะหาด สารสกดไคโตแซนจากเปลอกกง ป สารสกดจากโบตน สารสกดจากโสม สารสกดจาก apricot และ peach สารสกดจากใบสตรอเบอร สารสกดจากรก เปนตน

นอกจากนยงสารทำาใหผวขาวชนดอนทชวยทำาใหผวขาวขนโดยไมไดออกฤทธยบยงการสรางเมดสเมลานน แตออกฤทธลดการกระจายของเมดสเมลานนไปยงผวหนงชนเคราตน (keratin) หรอชนหนงกำาพรา ไดแก นมถวเหลองสดทยงไมผานการพาสเจอไรซ และไนอะซนาไมด (Niacinamide หรอ VitaminB3)

2.2. ส�รห�มใชในเครองสำ�อ�งทำ�ใหผวข�ว

ในการใชเครองสำาอางหรอผลตภณฑททำาใหผวขาวควรตองระวงสารหามใชทอาจมอยในผลตภณฑดงกลาว เชน สารไฮโดรควโนน สารเทรทนอยด กรดอะเซลาอก และสารปรอทแอมโมเนยเปนตน สารเหลานออกฤทธทำาใหผวขาวขนไดรวดเรวแตมผลเสยตอผใชมาก

ไฮโดนควโนน (Hydroquinone) สารตวนออกฤทธยบยงการทำางานของเอนไซม tyrosinase แตมผลขางเคยงและขอเสยคอนขางมาก เชน ผนระคายสมผส ผนแพสมผส โดยเฉพาะหากใชเปนเวลานานจะทำาใหเกดฝาถาวร

บนใบหนา เนองจากสารนถกออกซไดซโดยแสงแดดและอากาศจะเปลยนเปนสนำาตาลและดำาในทสด นอกจากนยงเปนตวกระตนใหเกดการแพแสงแดด ทำาใหผใชเกดอาการแพแสงไดงาย ปจจบนจงหามใชสารนในเครองสำาอาง แตจดเปนยาทตองใชในการดแลอยางใกลชดของแพทย และใชในความเขมขนไมเกน 2%

เทรทนอยด (Tretinoin) เปนอนพนธในรปทเปนกรดของวตามนเอ (Vitamin A acid) ใชในการรกษาการสรางเมดสทมากผดปกตหลงจากทมการอกเสบของผวหนงและฝา ทำาใหเกดอาการขางเคยง เชน ผนแดง ผวลอกมสะเกด ผวสดำาไหม การใชจะตองอยในความดแลของแพทยผเชยวชาญ

กรดอะเซลาอก (Azelaic acid) ใชในการรกษาสวและการสรางเมดสมากปกต รวมถงฝา อาการขางเคยง เชน ผนคน ผนแดง ผวลอกมสะเกด และผวดำาไหม การใชจะตองอยในความดแลของแพทยผเชยวชาญ

สารปรอทแอมโมเนย (Ammoniated mercury compound) ออกฤทธจบและยบยงการทำางานของเอนไซมไทโรซเนส เคยนยมใชในการรกษาฝาในรป

95

บทท 8 ผลตภณฑทำ�ใหผวข�วและปองกนแสงแดด

ของครมไขมกโดยใชในความเขมขนไมเกน 3% แตปจจบนหามใชในเครองสำาอาง เนองจากยานถกดดซมสกระแสเลอดไดถาใชไปนานๆ จะทำาใหเกดอาการพษเนองจากสารปรอท เชน เกดการทำาลายตบและไต และโรคโลหตจางเปนตน

การใชผลตภณฑทำาใหผวขาวมผลทำาใหผวของผใชไวตอแสงแดดมากขนเนองจากการสรางหรอปรมาณเมดสเมลานนทผวหนงลด

ลง ทำาใหกลไกการปกปองผวจากแสงแดดเสยไปผวจงเกดการหมองคลำาไดงายขน ดงนนจำาเปนตองใชผลตภณฑปองกนแสงแดดรวมดวยเสมอ ในเครองสำาอางทำาใหหนาขาวบางชนดจะมการผสมสารกนแดดรวมดวย

ตารางท 1 แสดงตวอยางของผลตภณฑททำาใหผวขาวทมจำาหนายในทองตลาด

ต�ร�งท 1 แสดงตวอย�งของผลตภณฑทำ�ใหผวข�ว ตวอย�งของผลตภณฑ ส�รสำ�คญ

AHA® skin treatment cream 7 % glycolicacid, citric acid and lactic acid

AHA® skin treatment cream 9%

9% AHA and licorice extract

Scarcare® body lotion Wheat protein, milk protein, coenzyme Q10, Vitamin-B3, Vitamin C and E, aloe vera and evening primrose oil

Naturelle® AHA face treatment cream

10% glycolic acid, citric acid and lactic acid

3. ผลตภณฑปองกนแสงแดด

ผวหนงของคนเราเมอสมผสกบแสงแดดในระยะเวลาทไมนานมากจะทำาใหเกดผวคลำาขน (tanning) เนองจากการสรางเมดสเมลานนมาปกปองผวหนงมากขน แตในกรณทไดรบแสงแดดตดตอกนเปนระยะเวลานาน ๆ จะมผลทำาใหเกดการอกเสบของผวหนงอยางรนแรงหรอ

เรยกวาอาการไหมแดด (sunburn) ผวหนงมลกษณะเปนรอยแดงเหมอนถกเผา นอกจากนอาจพบอาการอยางอนรวมดวยเชน คลนไส อาเจยน ไข แกกอนวย ผวแหงหยาบ มรวรอยเหยวยน แพแสง ผนคน อกเสบ และอาจทำาใหเปนมะเรงไดในทสด ความรนแรงของอาการทเกดขนเหลานขนกบ ความเขมแสง ระยะเวลาทสมผส และเชอชาตเปนตน

96

97

การรกษาอาการทเกดขนนใหกลบมาเหมอนเดมทำาไดยากวาการปองกน

3.1. องคประกอบของแสงแดดและรงสยว

ในแสงแดดประกอบดวย รงสอลตราไวโอเลทหรอยว (Ultraviolet or UV) 6% รงสอนฟาเรด (Infared) 60% และแสงทสามารถมองเหนดวยตาเปลา (Visible light) 34% โดยทรงสยวเปนรงสทมอนตรายกบผวหนงมากทสด

รงสยว (UV rays) ประกอบดวย UVA (320-400 nm) UVB (280-300 nm) และ UVC (100-280 nm)

UVC เปนรงสทมพลงงานมากทสด แตถกกรองดวยโอโซนในชนบรรยากาศไดอยางสมบรณ

UVA เปนรงสทพบไดจากแสงแดดในระยะเวลาตลอดทงวน สามารถทะลทะลวงไดถงชนผวหนงแท มผลตอ คอลลาเจน (collagen) อลาสตน (elastin) และระบบภมคมกน รงสจะไมทำาลายผวใหเหนโดยทนท และไมทำาใหผวหนงไหมปวดแสบปวดรอน แตจะทำาอนตรายตอผวหนงในระยะยาวโดยมผลทำาใหผวหนงแหงกราน เหยวยนหรอแกกอนไวและการสมผสในระยะเวลานานมผลทำาใหเกดมะเรงได และทสำาคญรงส UVA

สามารถทะลผานกระจกทตดฟลม แวนกนแดด หรอเสอผาไดอกดวย

UV-B สามารถทะลทะลวงไดเพยงแคชนหนงกำาพราและพบมากในชวงทมแดดจดเปนสาเหตของการเกดผนแดง (erythema) หรออาการไหมแดด (sunburn) ทผวหนงเมอสมผสกบแสงแดดเปนระยะเวลานาน และเปนสาเหตของมะเรงผวหนงเชนเดยวกน รงสดงกลาวไมสามารถทะลผานกระจกทตดฟลม แวนกนแดด เสอผา แตสามารถสะทอนกบสงตาง ๆ ไดแมวาจะอยในทรมกตาม

ดงนนจงควรหลกเลยงแสงแดดในชวง 9.00 – 16.00 เพอปองกนอนตรายจากรงสยว สวนการสมผสกบแสงแดดออน ๆ บางในตอนเชาหรอเยนประมาณ 15 นาท เปนสงด เพอใหแสงแดดกระตนสรางวตามนดในรางกาย

มนษยแตละเชอชาตมความไวตอแสงแดดตางกน ขนอยกบปรมาณของเมดสเมลานนทถกสรางขนในผวหนง ในเชอชาตนกรอยดหรอพวกแอฟรกน มผวสดำาเนองจากมการสรางเมดสเมลานนชนดยเมลานนมาก ทำาใหผวหนงของคนกลมนสามารถปองกนแสงแดดไดดและไมเกดการอกเสบจากการสมผสแสงแดดเปนระยะเวลานาน ๆ ในขณะทคนในแถบเอเชยหรอเผา

97

บทท 8 ผลตภณฑทำ�ใหผวข�วและปองกนแสงแดด

พนธมองโกลอยดจะมเมดสเมลานนชนดยเมลานนและฟโอเมลานนผสมผสานกนทำาใหผวหนงของคนกลมนสามารถทนตอรงสยวไดดระดบหนง แตในเชอชาตคอเคซอยด จะมเมดสเมลานนนอยมากทำาใหผวหนงของคนกลมนไมทนตอรงสยว ทำาใหเกดผวอกเสบจากแสงแดดไดงายมากและมโอกาสเกดอนตรายจากแสงแดดไดสงมาก

3.2. ผลตภณฑทใชในก�รปองกนแสงแดด (Sunscreen products)

เปนผลตภณฑทใชสำาหรบทากอนทผวหนงตองสมผสกบแสงแดดหรอกอนการอาบแดดเพอปองกนไมใหเกดอนตรายจากแสงแดด

3.2.1. ชนดของส�รเคมทใชกนแดด

สามารถแบงได 2 กลมตามลกษณะกลไกทใชในการปองกนแดด ดงน

3.2.1.1. ส�รทสะทอนรงสยว (Physical sunscreen)

สารในกลมนมลกษณะเปนเมดอนภาคเลก ๆ สขาว และ ทบแสง สามารถสะทอนหรอปองกนไมใหรงสทกชนดกระทบกบผว สารในกลมนใหประสทธภาพในการปองกนแสงแดดคอนขางด สามารถปองกนไดทง UVA และ UVB มความ

ปลอดภยในการใชคอนขางสง แตในความเขมขนสงทำาใหครมกนแดดมลกษณะเหนยวเหนอะหนะและกอใหเกดการแพได ตวอยางของสารในกลมนไดแก ไทเทเนยมไดออกไซด (Titanium dioxide or TiO2) ซงคออกไซด (Zinc oxide or ZnO) ทาลคม (talcum) คาโอลน (kaolin) และ แมกนเซยม ออกไซด (Magnesium oxide or MgO) เปนตน เนองจากสารในกลมนมเปนเมดอนภาคเลกสขาวจงมผลทำาใหผวดขาวขนชวคราวในขณะทมการทา(covering agent) จงจดเปนสารททำาใหผวขาวอกกลมหนง

3.2.1.2. ส�รทดดกลนรงสยว (Chemical sunscreen)

สารในกลมนมคณสมบตในการดดกลนรงสยวแลวเปลยนใหเปนรงสทมความยาวคลนทมพลงงานลดลงและไมเปนอนตรายตอผว นอกจากนสารในกลมนยงจบหรอทำาลายอนมลอสระทเกดจากการทแสงแดดเขาทำาปฏกรยากบโมเลกลตาง ๆ ในเซลลผว

สามารแบงเปนกลมยอยไดตามชนดของรงสยวทสารออกฤทธปองกน ไดแก

98

99

3.2.1.2.1. ส�รกนแดดชวงคว�มย�วคลน UVB (UVB-absorbing agents) ไดแก PABA, glyceryl PABA, Padimate O และ Cinnamate

สารกลม PABA และ glyceryl PABA เปนสารกนแดดทใชกนมานาน แตในปจจบนพบวาทำาใหเกดการแพตอผวหนงทสมผสได เชน ทำาใหเกดอาการแสบรอน คนหรอเปนผนขน จงทำาใหมการใชสารกลมนนอยลง

Padimate O เปนสารทใชกนคอนขางกวางขวางและคอนขางปลอดภย

Cinnamate เปนตวทมการใชมากทสดในการกนแสง UVB ทำาใหเกดอาการแพไดนอยแตกพบไดเชนกน

3.2.1.2.2. ส�รกนแดดในชวงคว�มย�วคลน UVA (UVA-absorbing agents) ไดแกกลม Benzophenone, Avobenzone, Salicylate และ Anthranilates

ในครมกนแดดชนดหนง ๆ มกผสมสารกนแดดมากกวา 2-3 ตวเพอใหไดคา SPF (Sun protective factor) ทสงและกนแดดไดกวาง (broad spectrum)

3.2.2. Sun Protective Factor (SPF)

เปนคาทแสดงถงประสทธภาพของผลตภณฑปองกนแสงแดดทจะปกปองแสงแดดไดเปนจำานวนเทาของความสามารถในการปองกนแสงแดดของผวหนงขณะทยงไมไดทาผลตภณฑ เชนผลตภณฑทมคา SPF เทากบ 2 6 8 และ 15 หมายความวาผลตภณฑชนดนสามารถปองกนแสงแดดไดเปน 2 6 8 และ 15 เทาของผวหนงปกตตามลำาดบ หมายความวาถาผวหนงของคนยงไมไดทาผลตภณฑมความสามารถปองกนแสงแดดได 2 ชวโมง ดงนนเมอทาผลตภณฑดงกลาวแลวจะทำาใหปกปองแสงแดดไดเปน 4 12 16 และ 30 ชวโมงตามลำาดบ

อยางไรกตามในปจจบนไดมการใหความหมายของคา SPF ใหมโดยใชสตรสำาหรบหาคา SPF คอ

โดย MED (minimal erythematous dose) คอ ปรมาณแสงแดดทนอยทสดททำาใหเกดอาการแดงทผวหนง

เนองจากรงส UVB เปนรงสททำาใหเกดการบวมแดงของผวหนง จงไดมการศกษาปรมาณการดดซบรงส UVB ของคา SPF ตาง ๆ ในหนวยรอยละดงน

99

SPF = MED บรเวณทท�ย�กนแดด

MED บรเวณทไมไดท�ย�กนแดด

บทท 8 ผลตภณฑทำ�ใหผวข�วและปองกนแสงแดด

ค� SPF

ปรม�ณก�รดดซบรงส UVB (%)

2 504 758 87.5

15 93.320 9530 96.750 98

จากขอมลดงกลาวจะเหนไดวาผลตภณฑกนแดดทมคา SPF เทากบ 15 จะดดซบรงส UVB ได 93.3% ซงเมอเพม SPF ขนจะประสทธภาพในการกนรงส UVB จะไมเพมขนมากนก นอกจากนผลตภณฑกนแดดทมคา SPF สงมกทำาใหผวมน เหนอะหนะ ไมสวยงามเวลาทา และยงมราคาแพง จงไมจำาเปนตองใช SPF สงมากนก แตกมปจจยตางๆ ทมผลตอการออกฤทธของยากนแดด เชน การทา การสวมใสเสอผา การมเหงอออก ลม เหงอ การวายนำา ฯลฯ ทำาใหประสทธภาพของครมกนแดดลดลงและผลตภณฑกนแดดทม SPF สงนนจะมประสทธภาพในการปองกนรงส UVA ทดขน จงแนะนำาวาควรใชผลตภณฑกนแดดทมคา SPF ตงแต 15 ขนไปในการปองกนแสงแดด

สำาหรบในกรณทตองการปองกนผวเหยวยนกอนไวจะตองเลอกผลตภณฑทสามารถปองกน

รงส UVA ได ซงในผลตภณฑกนแดดดงกลาวจะแสดงสญลกษณตาง ๆ ดงน

PA+ หมายถง สามารถปองกนรงส UVA ไดนอยPA++ หมายถง สามารถปองกนรงส UVA ไดดPA+++ หมายถง สามารปองกนรงส UVA ไดดมาก

3.2.3. ครมกนแดดทมประสทธภ�พกนนำ� (Water resistant and water proof sunscreen)

เปนผลตภณฑกนแดดทสามารถนำาไดโดยครมกนแดดจะยงคงอยหลงจากแชในนำานาน 40 นาท (water resistant) และ 80 นาท (water proof) เหมาะสำาหรบทากอนวายนำา ไปทะเล หรอ เลนกฬาทเหงอออกมาก ๆ ราคาของผลตภณฑชนดนคอนขางสง

3.2.4. ก�รเลอกใชผลตภณฑปองกนแสงแดด

ในบางครงการเลอกใชครมกนแดดตามคา SPF และ PA ไดถกตองอาจยงไมเพยงพอตองเลอกชนดใหเหมาะกบกจกรรมททำาดวย เชน ถาทำางานในทรมควรใชชนดทเนอครมเบาบางไมเหนอะหนะ คา SPF 15 กเพยงพอโดยถาตอนเชากอนโดนแสงแดด 15-30 นาท และ

100

101

ตอนบายอกครงหนง สวนคนทชอบเลนกฬาหรอทำางานกลางแจงควรเลอกใชครมกนแดด ทม SPF มากกวา 15 และทากอนเลนกฬา 15-30 นาท ทาซำาทก 2 ชวโมงหรอเมอรสกวาเนอครมหายไปเนองจากเหงอหรอการเชดหนา และกจกรรมบางอยางเชนวายนำาหรอเลนนำาทะเล ควรเลอกใชครมกนแดดทมคา SPF อยางนอย 40 เปนแบบกนนำา ควรทาบอยทก 1-2 ชวโมงและทาหนากวาปกต

การเลอกใชควรดฉลากของผลตภณฑดวยวาใชสำาหรบผวหนาหรอผวกาย เนองจากผวหนาบอบบางกวาผวกายมาก และในกรณทผวแพงายควรทดลองใชกบผวสวนอนกอน เชน ลำาคอ ทองแขนทอนบน เปนตน และไมควรใชครมกนแดดทารอบดวงตาและรมฝปาก การปองกนดวงตาควรใชแวนกนแดดทสามารถปองกนรงสยวไดจรง

3.3. ผลตภณฑถนอมผวและลดก�รอกเสบเนองจ�กแสงแดด (Suncare products)

เปนผลตภนฑทใชทาภายหลงจากการสมผสกบแสงแดดเพอถนอมผวและลดการอกเสบ ในผลตภณฑเหลานจะมสารสำาคญทออกฤทธใหความชมชน สมานผวจากการอกเสบ และมกลมสารตานอนมลอสระหรอแอนตออกซแดนซ

(anti-free radical or antioxidant) เนองจากแสงแดดทำาปฏกรยากบโมเลกลภายในเซลลผวหนงไดเปนอนมลอสระซงมผลทำาลายผวหนง

ตวอยางสาระสำาคญทใชในผลตภณฑเหลานไดแก สารสกดจากชาเขยว สารสกดจากเมลดองน สารสกดจากชาโมไมล และสารสกดจากวนวานหางจระเข เปนตน

ชาเขยวญปน (Japanese green tea extract) มสารสำาคญคอ โพลฟนอล (polyphenol) มฤทธเปนแอนตออกซแดนซ สารสกดมสวนชวยเพมคา SPF ใหกบผลตภณฑ ใชในผลตภณฑทปองกนแสงแดดและรกษาผวอกเสบจากแสงแดด

สารสกดจากเมลดองน (Grape seed extract) มสารสำาคญคอ Proanthocyanidin Oligomeric (PCOs) (อยในกลมฟลาโวนอยด) มฤทธตานอนมลอสระและปองกนอนตรายจากรงสยว นยมใชในผลตภณฑปองกนแสงแดดและรกษาผวอกเสบจากแสงแดด

วนวานหางจระเข (Aloe vera) มสรรพคณมากมายเชน ลดอาการบวม อกเสบ ชวยสมานแผล และใหความชมชนกบผว สาร aloin ในวานหางจระเขดดกลนรงสยวไดถง 20-30% นยมใชในผลตภณฑ

101

บทท 8 ผลตภณฑทำ�ใหผวข�วและปองกนแสงแดด

ปองกนแสงแดดและรกษาผวอกเสบจากแสงแดด

สารสกดจากชาโมไมล (Chamomile extract) มสารฟลาโวนอยด (flavonoid) ทมคณสมบตปองกนแสงแดด และสาร azulene และ a-bisabolol ชวยลดการอกเสบจากแดดเผา นยมใชในผลตภณฑปองกนแสงแดดและรกษาผวอกเสบจากแสงแดด

ตารางท 2 3 และ 4 แสดงตวอยางของผลตภณฑปองกนแสงแดด ผลตภณฑทำาใหผวขาวทมผสมสารกนแดด และผลตภณฑถนอมและรกษาผวอกเสบตามลำาดบ4. บทสรป

จากสงทไดกลาวมาทงหมดจะเหนไดวาผลตภณฑปองกนแสงแดด

เปนเครองสำาอางทจำาเปนในชวตประจำาวน เนองจากเราไมสามารถหลกเลยงรงสยวจากแสงแดดไดเลยแมเราจะอยในทรมหรอสวมใสเสอผากตาม ถาเราไมปองกนรงสยวโดยการใชผลตภณฑปองกนแสงแดดจะทำาใหผวเกดการหมองคลำาไดงาย ทำาใหผวเหยวยนและแกกอนวย การสมผสกบรงสยวนาน ๆ โดยไมปองกนกอาจสงผลใหเกดเปนมะเรงผวหนงได ซงการปองกนนนทำาไดงายกวาการแกไขผลเสยทเกดขน ในกรณทผวหมองคลำาเปนฝาหรอกระ เราสามารถแกไขไดโดยใชพวกผลตภณฑททำาใหผวขาว และในกรณทผวอกเสบจากแสงแดดสามารถใชผลตภณฑพวกถนอมผวและรกษาผวอกเสบจากแสงแดด

ต�ร�งท 2 แสดงตวอย�งของผลตภณฑปองกนแสงแดดตวอย�งของผลตภณฑ ส�รสำ�คญ

KA® body lotion oil-free formula SPF25, UVA/UVB protection

7.5% ethylhexyl p-methoxycinnamate, 4% 2-ethylhexylsalicylate, titanium dioxide and vitamin E

KA® perfect UV sunblock SPF70+, PA+++, water proof

7.5% ethylhexyl p-methoxycinnamate, 5% 2-ethylhexylsalicylate, 2% oxybenzone, 4-methylbenzylidene camphor, titanium dioxide, zinc oxide, dimethicone, cyclomethicone, vitamin E acetate and sunflower oil

SmoothE® physical whitening sun wrinkle

aloe vera, natural tocopherol (vitaminE), multilayer

102

103

control cream SPF52 (100% physical sunblock), PA+++

emollient oil, emultion of nano-titanium dioxide and zinc oxide, chamomile, coffee extract, rose hip and wheat germ

ต�ร�งท 2 แสดงตวอย�งของผลตภณฑปองกนแสงแดด (ตอ)ตวอย�งของผลตภณฑ ส�รสำ�คญ

Naturelle® Chamomile sunblock cream, SPF15, pH5, non-ionic, non-comedone, for sensitve skin

1.0% chamomile extract, 3% octyl methoxy cinnamate, 2% octyl salicylate, bytylmethoxy dibenzoylmethane, 1.0% micronized titanium dioxide and vitamin E acetate

L’ore’al® Ultimate protection fluid with mexoryl® XL SPF50/PA+++

Vitamin C and E, Mexoryl XL® + Mexoryl SX® and activa cell

ต�ร�งท 3 แสดงตวอย�งของผลตภณฑททำ�ใหผวข�วทมสวนผสมของส�รกนแดด

ตวอย�งของผลตภณฑ ส�รสำ�คญKA® UV protection whitening cream, SPF50+, PA+++

silicone resin, vitamin B3, vitamin E acetate, titanium dioxide, 7.5% ehtylhexyl p-methoxycinnamate , 5% 2-ethylhexyl salicylate and oxybenzone

KA® whitening perfect body lotion, SPF33+, PA+++

7% ehtylhexyl p-methoxycinnamate, 5% 2-ethylhexyl salicylate, 1.5% oxybenzone, 4-methylbenzylidene camphor, titanium dioxide, vitamin E, vitamin B3, AHA (extract form sugar), etioline, silicone resin, biosaccharide gum-1

103

บทท 8 ผลตภณฑทำ�ใหผวข�วและปองกนแสงแดด

SmoothE® white babyface cream skin whitening and antiaging

melanowhite, vitamin A, vitamin C, vitamin E and micronized titanium dioxide

ต�ร�งท 4 แสดงตวอย�งผลตภณฑถนอมและรกษ�ผวอกเสบจ�กแสงแดด

ตวอย�งของผลตภณฑ ส�รสำ�คญVitara® Aloe vera 99.5% gel 99.5% aloe vera

บรรณ�นกรม1. Rendon, M. I. and

Gaviria, J. I. Skin Lightening Agents: Procedures in Cosmetic Dermatology Series Part two. available from http://www.startan.com /tan365/beverlysassoon/cosmeticdermatology.cfm.

2. Sunscreen: Wikipedia, The free encyclopedia. Available from http://en. wikipedia.org/wiki/Sunscreen#searchInput

3. ศนยขอมลพษวทยา. ส�รทำ�ใหผวข�ว. Available from http://webdb.dmsc.mop

h. go.th/ifc_toxic/a_tx_1_001c.asp?info_id=55.

4. แววตา ประพนธศร. ส�รทำ�ใหผวข�ว. Available from http://www.fda.moph.go. th/fdanet/html/product/apr/bulletin/vol21/title8.htm.

5. หน�เดง หน�ใส หน�ดำ� หน�แก และครมกนแดด. Available from http://www.eng. mut.ac.th/chemical/Article_detail.asp?ArticleID=322.

6. เรองน�รเกยวกบมะเรงแสงแดดและผวหนง. Available from http://www.rcskin clinic.com/rcvariety/index.asp?id=12#top.

104

105

105