ผลการจดกจกรรมเกมการศกษาทมตอพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย

ปรญญานพนธ ของ

ลกคะณา เสโนฤทธ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

พฤษภาคม 2551

ผลการจดกจกรรมเกมการศกษาทมตอพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย

ปรญญานพนธ ของ

ลกคะณา เสโนฤทธ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

พฤษภาคม 2551 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผลการจดกจกรรมเกมการศกษาทมตอพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย

บทคดยอ ของ

ลกคะณา เสโนฤทธ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

พฤษภาคม 2551

ลกคะณา เสโนฤทธ. (2551). ผลการจดกจกรรมเกมการศกษาทมตอพฤตกรรมทางสงคมของเดก ปฐมวย. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทวโรฒ. คณะกรรมการควบคม : รองศาสตราจารย ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ, รองศาสตราจารย ดร.บญเชด ภญโญอนนตพงษ. การศกษาครงน มจดมงหมาย เพอศกษาการเปลยนแปลงระดบคะแนนพฤตกรรม ทางสงคมของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษา กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน เปนเดกนกเรยนชาย – หญง ทมอาย 5 – 6 ป กาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 โรงเรยนซอยแอนเนกซ ซงไดมาโดยการสมตวอยางอยางงาย หนงหองเรยนจากสามหองเรยน และสมนกเรยนจากหอง ทเลอกไดมาจานวน 15 คน ใชเปนกลมทดลองทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษาใชเวลา ในการทดลอง 8 สปดาหๆ ละ 3 วนๆ ละ 30 นาท รวมระยะเวลาทงสน 24 ครง เครองมอ ทใชในการคนควา คอ แผนการจดกจกรรมเกมการศกษา และแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคม โดยใชผสงเกต 2 คน ไดคาความเชอมนของผสงเกต RAI เทากบ 0.9 วเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซา (One –way Repeated-Measure ANOVA) และ t - test แบบ Dependent Sample ผลการวจยพบวา เดกปฐมวยกอนการจดกจกรรม และระหวางการจดกจกรรมเกมการศกษา ในแตละชวงสปดาห มคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมทางสงคม โดยเฉลยรวมแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ P < .01 และเมอวเคราะหการเปลยนแปลงระหวางชวงสปดาหพบวา คะแนนพฤตกรรมทางสงคมโดยเฉลยรวม มการเปลยนแปลงไปในทางเพมขนในชวงสปดาหท 1, 4, 8 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ P < .01 เมอวเคราะหคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย แยกเปนรายดาน ไดแก การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน โดยคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมทางสงคม ดานการชวยเหลอมการเปลยนแปลงในทางทเพมขนตงแตชวงสปดาหท 1, 4, 8 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ P < .01 สวนดานการแบงปนและการยอมรบ มการเปลยนแปลงในทางทเพมขนตงแตชวงสปดาหท1, 4, และ 8 อยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ P < .01 ยกเวนบางชวงสปดาห มการเปลยนแปลงเพมขนเพยงเลกนอย สรปผลการจดกจกรรมเกมการศกษาสงเสรมใหพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยโดยรวมและรายดานสงขนอยางชดเจน

THE RESULT OF DIDACTIC EFFECTED TO SOCIAL BEHAVIOR OF PRESCHOOLER

AN ABSTRACT BY

LUCKANA SANORIT

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Education Degree in Early Childhood Education

at Srinakharinwirot University May 2008

Luckana Senorit. (2008). The Results of Didactic Games Affecting Social Behavior of Preschool Children. Master Thesis, M.Ed. (Early Childhood Education). Bangkok: Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee: Assoc.Prof. Dr.Sirima Pinyoanuntapong, Assoc.Prof. Dr.Boonchird Pinyoanuntapong.

The purpose of this study was to investigate the change of scores of social behavior of preschool children with didactic games. The samples used in the study were preschool boys and girls, with 5-6 years of age, of kindergarten 2 at Soi Annex School, in first semester of 2006 academic year. One class was selected from three classes by using simple random sampling. After that, 15 students were selected as an experiment group with the use of didactic games. The experiment was carried out 24 times within the period of 8 weeks - 3 days per week and 30 minutes per day. The instruments used in study were the plans for didactic games and observation form of social behavior. Two observers were used and the reliability of the observers (RAI) was 0.9. The data were analyzed by using one-way repeated-measure ANOVA and dependent sample t-test. The results of study revealed that The means of social behavior scores of preschool children before and during the didactic games in each period of week were different with statistical significance at the level of P < .01. When analyzing changes between the periods of week, it was found that the means of social behavior scores were increasingly changed in the period of weeks 1, 4 and 8 with statistical significance at the level of P < .01. When analyzing in individual areas of assistance, sharing, and acceptance of others, it was found that the means of social behavior scores in the area of assistance were increasingly changed in the period of weeks 1, 4 and 8 with statistical significance at the level of P < .01. In the areas of sharing and acceptance of others, the means of scores were also increasingly changed in the period of weeks 1, 4 and 8 with statistical significance at the level of P < .01. However, in some weeks, they were slightly increased. In conclusion, didactic games could obviously make the scores of social behavior of preschool children higher.

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธฉบบน สาเรจไดดวยความกรณาอยางสงของรองศาสตราจารย ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ ประธานควบคมปรญญานพนธ และรองศาสตราจารย ดร.บญเชด ภญโญอนนตพงษ กรรมการทปรกษาปรญญานพนธ ทไดใหคาแนะนาและเสนอแนะ ตลอดจนชแนวทางแกไขขอบกพรองตางๆ เปนอยางด ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.กลยา ตนตผลาชวะ รองศาสตราจารย ดร.เยาวพา เดชะคปต และคณาจารยประจาสาขาวชาการศกษาปฐมวยทกทาน ทไดกรณาประสทธประสาทวชาความร ทกษะและคาแนะนาตางๆ จนทาใหประสบผลสาเรจ ในการศกษาครงน ขอกราบขอบพระคณ ดร.ดารารตน อทยพยคฆ อาจารยไพบลย อปนโน อาจารย มง เทพครเมอง อาจารยกตตศกด อปนโน อาจารยอภรต ศรนวล อาจารยวราภรณ ปานทอง อาจารยสมาพร สามเตย ทกรณาเปนผเชยวชาญ ใหความชวยเหลอแนะนา ตรวจสอบ แกไขขอบกพรองตางๆ ในการสรางเครองมอวจยใหมคณภาพ ขอกราบขอบพระคณ ผอานวยการโรงเรยนซอยแอนเนกซ (กาญจนาภเษก 2) นางนภสวรรณ ทศนาญชล รองผอานวยการทง 3 ฝาย และคณะคร – นกเรยนชนอนบาลโรงเรยนซอยแอนเกซ ทไดใหความสะดวกและความรวมมอในการศกษาครงน ขอขอบพระคณ เพอนนสตปรญญาโททกทาน อาจารยอรสา โสคาภา อาจารย อไรวรรณ คมวงษ อาจารยนภสสร จรจรญ ทเปนแรงผลกดน ชวยเหลอ หวงใยและใหกาลงใจตอผวจยดวยดตลอดมา ขอกราบขอบพระคณ คณพอเอก คณแมผสด เสโนฤทธ คณแมนฤมล คณอา กรรจนพร และพนองทกๆ คนในครอบครวทใหความรก ความอบอนแกผวจยดวยดเสมอมา คณคาและประโยชนของปรญญานพนธฉบบน ขอมอบเปนเครองบชาพระคณของบดามารดาทอบรมเลยงด และพระคณคณาจารยทกทาน ทงในอดตและปจจบนทไดประสทธประสาทความรใหแกผวจย ลกคะณา เสโนฤทธ

สารบญ

บทท หนา 1 บทนา ......................................................................................................... 1

ภมหลง ...................................................................................................... 1 ความมงหมายของการวจย …………………………………………................ 4 ความสาคญของการวจย ………………………………………………............ 4 ขอบเขตของการวจย ……………………………………………...................... 4 นยามศพทเฉพาะ ………………………………………………………....... 5 กรอบแนวคดในการวจย .............................................................................. 6 สมมตฐานในการวจย …………………………………………………............. 6

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ …………………....................................... 7 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบพฒนาการทางสงคม …............................. 8 ความหมายพฒนาการทางสงคม ............................................................ 8 ทฤษฎพฒนาการทางสงคมของเดกปฐมวย .............................................. 8 พฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ........................................................ 12 ลกษณะพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ............................................ 13 ความตองการทางสงคมของเดกปฐมวย ................................................... 14 แนวทางในการสงเสรมพฒนาการทางสงคมของเดกปฐมวย ...................... 16 งานวจยทเกยวของกบพฤตกรรมทางสงคม .............................................. 17 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการเลน .................................................... 19 ความหมายและความสาคญของการเลน ……………………………......... 19 ทฤษฎการเลน …………………………………………………………........ 21 ประเภทของการเลน …………………………………………………........... 23 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเกมและเกมการศกษา ............................... 24 ความหมายของเกม ............................................................................... 24 ประเภทของเกม ..................................................................................... 26 ความหมายของเกมการศกษา ................................................................. 28

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 2(ตอ) ประเภทของเกมการศกษา ...................................................................... 29 จดประสงคของการจดเกมการศกษา ....................................................... 33 หลกในการใชเกมการศกษา .................................................................... 35 ประโยชนของเกมการศกษา .................................................................... 36 งานวจยทเกยวของกบเกมการศกษา ....................................................... 37 3 วธการดาเนนการวจย ................................................................................ 39 การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง ............................................ 39 การสรางเครองมอทใชในการวจย ................................................................. 39 การสรางเครองมอและการหาคณภาพเครองมอ ....................................... 40 แบบแผนการทดลองและวธการดาเนนการทดลอง ......................................... 47 วธการดาเนนการเกบขอมล ......................................................................... 49 การจดกระทาขอมลและการวเคราะหขอมล .................................................. 50 4 ผลการวเคราะหขอมล ................................................................................ 53 สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ............................................................ 53 การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล ............................................................... 53 ผลการวเคราะหขอมล ................................................................................. 54 5 สรปผลอภปรายผล และขอเสนอแนะ ...................................................... 62 ความมงหมายของการวจย .......................................................................... 62 สมมตฐานในการวจย .................................................................................. 62 ขอบเขตของการศกษาคนควา ...................................................................... 62 เครองมอทใชในการศกษาคนควา ................................................................ 63 วธการดาเนนการทดลอง ............................................................................. 63 การวเคราะหขอมล ..................................................................................... 63

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 5(ตอ) สรปผลการวจย ........................................................................................... 64 อภปรายผล ................................................................................................ 64 ขอสงเกตทไดจากงานวจย ........................................................................... 68 ขอเสนอแนะทวไป ....................................................................................... 69 ขอเสนอแนะในการทาวจย ........................................................................... 70 บรรณานกรม …………………................................................................................... 71 ภาคผนวก ................................................................................................................. 77 ภาคผนวก ก ........................................................................................................ 78 ภาคผนวก ข ........................................................................................................ 85 ภาคผนวก ค ........................................................................................................ 97 ประวตผวจย ............................................................................................................. 99

บญชตาราง ตาราง หนา 1 การจดกจกรรมเกมการศกษา ............................................................................. 42 2 การจดประเภทเกมการศกษา ............................................................................. 45 3 แบบแผนการทดลอง ......................................................................................... 47 4 คะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย กอนการจดกจกรรมเกมการศกษา ................................................................

54

5 การวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซาการจดกจกรรมเกมการศกษารวมทกดาน (N=15) ………………………………………………………………………….

55

6 การเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย รวม 3 ดาน (N=15) .. 56 7 คาเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยแยกเปน รายดาน กอนและหลงการจดกจรรมเกมการศกษา (N=15) ............................

57

8 การวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซาการจดกจกรรมการเกมการศกษาแยกเปน รายดานของเดกปฐมวย (N=15) ..................................................................

58

9 การเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคมแยกเปนรายดาน ......................................... 59

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา 1 กรอบแนวคดในการวจย ................................................................................... 6 2 เสนภาพแสดงการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคมโดยรวม ................................ 56 3 เสนภาพแสดงการเปรยบเทยบการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคมรายดาน ........ 60

บทท 1 บทนา

ภมหลง พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชไดใหพระบรมราโชวาทในพธปรญญาบตรแกผสาเรจการศกษาจากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ในวนท 25 มถนายน 2519 วา “ หนาท ของครมความสาคญอยางยง เพราะเปนหนาทปลกฝงความรความคดและจตใจเยาวชน ผเปนคร จงจดไดวา เปนผมบทบาทสาคญมากในการสรางสรรคบนดาลอนาคตของชาตบานเมอง ครทกคนตองทราบตระหนกในขอนและตองทาหนาทของตนเองในทางทถกตองใหไดผลสมบรณทสด” (พระบรมราโชวาท. 2544: 70) ดงท พระราชดารสของ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรม ราชกมาร เนองในงานวนครโลก วนท 5 ตลาคม 2549 ณ หอประชมครสภาวา “การทจะทาใหเปาหมายทางการศกษาสาเรจลลวงไปไดยอมตองอาศยครเปนปจจยสาคญ ทจะเพาะบมนสยให แตเดกแตละคนสามารถพงตนเองได มนาใจ ชวยเหลอ เออเฟอเผอแผ แบงปนตอผอน” (รจนา เถาพนธ. 2549:15) ซงปจจบนวถชวตของคนไทยแบบดงเดมกาลงเสอมหาย ความอบอน ความมนาใจชวยเหลอ แบงปน และการอยรวมกนอยางสนตเรมลดนอยเสอมถอยลง เนองจาก มการแขงขน ชวงชง เอารดเอาเปรยบ และ ความเยายวนตอกเลส ตนหา ทจะเอาเปรยบสงคม เอาเปรยบคนอนเพมมากขน การศกษาจงมสวนสาคญอยางยงตอการพฒนาคนไทย ใหเปนมนษยทสมบรณ ทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรม และวฒนธรรม ในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข (สานกงานการศกษากรงเทพมหานคร. 2547: 1) การพฒนาพฤตกรรม ทางสงคมจงตองเรมจากการศกษาพฤตกรรมทางสงคมของบคคล ทอยในสงคมดานตางๆ ใหเขาใจแลวเรมปลกฝงและใหความรในทางทถกตองใหเกดขนกบเดกตงแตกอนวยเรยน เพราะสามารถสรางลกษณะนสยและวถชวตทดแกเดกบคคลนนได (มหาวยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2536: 724 – 725 ) ซงการศกษาคอเครองมอทสาคญในการพฒนาทรพยากรมนษย โดยเฉพาะในชวงปฐมวยซงเปนวยรากฐานของการพฒนาทงปวง ซงเปนการพฒนามนษย ทยงยนและปองกนปญหาสงคมในระยะยาว (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวง ศกษาธการ. 2550: 7) การพฒนาทางสงคมของเดกในวยนตองฝกใหเดกเกดความไววางใจในผอนเมอยรวมกนทางานและเลนรวมกบผอนไดมความรบผดชอบในงานตางๆ รวมกบผอนอยางงายๆ ใหเดกเขาใจขอตกลงและเกณฑตางๆ ฝกใหรจกอดทนรอคอยใหถงโอกาสของตน หดใหเดก รบฟงผอน ชมเชยผอน (เยาวพา เดชะคปต. 2542: 85 ) และการจดการศกษาในระดบปฐมวยเปนการจดการศกษาทมความสาคญมาก เพราะเดกในระดบปฐมวยเปนวยทมความเฉพาะและเปนวยทม

2

ความสาคญอยางยง ในการทจะไดรบการอบรมเลยงด และการดแลเอาใจใสควรไดรบการศกษาใหสอดคลองกบธรรมชาต และความตองการของเดกในวยน โดยเฉพาะพฤตกรรมทางสงคม (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2550: 1 – 2 ) นอกจากน บลม (Bloom. 1964: 215) ไดกลาววา ความสาคญในการจดประสบการณทางสงคมกบเดกในชวงปฐมวย มอทธพลตอบคลกภาพของคนเราเปนอยางมาก โดยการพฒนาการทางสงคมสาหรบเดกในวยน ตองฝกเดกใหเกดความไววางใจในผอนเมออยรวมกน ทางานและเลนกบผอนได มความรบผดชอบในการทางานตางๆ รวมกบผอนอยางงายๆใหเดกเขาใจขอตกลงและเกณฑตางๆ ฝกใหรจกอดทนรอคอย ใหถงโอกาสของตน หดใหเดกรบฟงผอน ชมเชยผอน เยาวพา เดชะคปต (2542: 85) และ สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545: 26) กลาววา เดกวย 3 – 6 ป เปนวยทเรยนรเกยวกบการอยกบผอนและสงรอบตว เดกวยน จงชอบเลนเปนกลมมากกวา เลนคนเดยวตองการตวแบบดานสงคมและจรยธรรม เพอเปนสมาชกทดของสงคมนนจงควรสงเสรมใหเดกปฐมวยมพฤตกรรมทางสงคมทเหมาะสม เพอชวยใหเดกมพฒนาการสามารถปรบตวเขากบสงคมและอยรวมกบบคคลอนไดอยางมความสข ออรลค (Orlick. 1979: 157 – 161 ) มความเหนวา การปลกฝงพฤตกรรมทางสงคม โดยใหเดก มพฤตกรรมทางสงคมดาน การรวมมอ การแบงปน การเสยสละ ควรปลกฝงได โดยผานการเลน และเชอวา การเลนมศกยภาพอยางมากทจะชวยใหเดกไดเรยนรเกยวกบตนเอง และผอน ตลอดจนการเรยนร เพอทจะอยในสภาพแวดลอมได อยางมประสทธภาพ ดงนน การเลน จงเปนสอกลางทดทจะสอนใหเดกไดเรยนรพฤตกรรมทางสงคม เพราะการเลนสามารถจงใจใหเดกกระทาสงตางๆไดและสอดคลองกบ เฟอเบล (Froebel) ซงเชอวา การเลนเปนพฒนาการขนสงสดของเดกและพฒนาการตามธรรมชาตจะเกดขนโดยการเลน การเลนถอเปนกจกรรมสวนใหญในชวตเดกชวยใหเดกเรยนรสงแวดลอม อกทงยงชวยสงเสรมพฒนาการทงทางรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา (หรรษา นลวเชยร. 2535: 65) การเลนชวยสรางสรรคบรรยากาศความเปนอนหนงอนเดยวกน ในขณะทเดกเลนดวยกน เดกจะเรยนร การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบกนในการปฏสมพนธกบเพอน เรยนรการระวงรกษาของเลน และการเรยนรการเขาสงคมกบเพอน (หรรษา นลวเชยร. 2535: 85) และการเลนเปนสงสาคญในชวตเดก เพราะในขณะทเดกเลนนอกจาก จะไดรบความสนกสนานแลว ยงเปนโอกาสใหเดกไดแสวงหาความรความเขาใจในสงตางๆ ดวยตนเอง การทเดกไดทา ไดสมผส ไดลองผดลองถก ไดสงเกต จะเปนสงทชวยใหเดกคอยๆ เกดความเขาใจตนเองและผอน เดกไดใชความคดรเรม ปลอยความคดคานงไปตามเหตการณ ในขณะทเลนนอกจากน การเลนยงสงเสรมความเจรญงอกงามทางสงคมของเดก ชวยใหเดกรจกควบคมตนเองคดถงผอนรจกหนาทความรบผดชอบตางๆ ทาใหเดกเปนคนทมวนยรกหมคณะชวยเหลอ แบงปน ผอน การเลนจงเปนการเรยนรสาหรบเดกเปนงานสาหรบเดก เปนความสขในชวตของเดกเปนสทธ

3

ททกคนพงจะม ( ศรกาญจน โกสมภ. 2521: 20 – 22) นอกจากน การเลนมหลายวธ การจดกจกรรมการเลน กมหลายรปแบบ ไดแก การจดกจรรมการเลนเสร การเลนกลางแจง หรอการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา ดงนน การจดกจกรรมตางๆ จงควรจดใหเหมาะสมและสอดคลองกบพฒนาการ และความสนใจของเดกเพอสงเสรมใหเดก ไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพ เกมการศกษาเปนกจกรรมการสอนชนดหนงทสนบสนนทฤษฎการเรยนรของเดก คอ จดใหเดกไดเรยนรจากการเลน และเลนจากสงทเปนรปธรรม เกมการศกษา จงเปนกจกรรมการเลน ทชวยฝกทกษะดานตางๆ อนเปนพนฐานการเรยนในระดบประถมศกษา ซงมงใหเดกไดใชทกษะการคดในการสงเกตคดหาเหตผล และแกปญหา โดยใชเวลาสนทสด (สานกงานคณะกรรมการ การประถมศกษาแหงชาต. 2527: 5) ดงนน เกมการศกษาจงเปนกจกรรมทมความสาคญยงตอ การฝกทกษะ และชวยใหเกดความคดรวบยอดเกยวกบสงทเรยน การเลนเกมการศกษา จงเปนวธการอยางหนง ทสงเสรมใหเดกเกดการเรยนร และชวยพฒนาทกษะตางๆ รวมทงชวยสงเสรมกระบวนการในการทางานและการอยรวมกนในสงคม (เยาวพา เดชคปต. 2528: 36) ซงเกมการศกษาเปนกจกรรมทมคณคาแกเดกทงทางดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม ชวยสรางบรรยากาศทดในการเรยน (วรรณพร ศลาขาว. 2538: 35) นอกจากน การจดกจกรรมเกมการศกษา ยงชวยใหเดกเพลดเพลนผอนคลายความตงเครยด เราความสนใจของเดกและเรยนรพฤตกรรมทางสงคม รจกความรบผดชอบ สงเสรมใหเดกมความสามคค รจกการเออเฟอ ชวยเหลอ แบงปน ยอมรบกนและรจกการปฏบตตามกฎเกณฑ (อจฉรา ชวพนธ. 2526: 3) ถงแม เกมการศกษาจะมความสาคญตอการสงเสรมพฒนาการทางการเรยนร และพฒนาการดานตางๆ ของเดกปฐมวยแตการใชเกมการศกษาประกอบการเรยนการสอน ยงเปนเรองทครผสอน จาเปนทจะตองคานงถงการจดกจกรรม และวธการเลนทจะสงผลใหเกดพฤตกรรม ทางสงคม ไดอยางสมบรณมากทสด โดยเฉพาะการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา ในหองเรยน ทยงขาดกระบวนการเลน ทใหเดกไดเลนเกมเปนกลม โดยมครคอย เปนผกากบดแลเอาใจใส กระตน และชแนะใหแรงเสรม เพอสงเสรมพฤตกรรมทางสงคมใหกบเดก ดงนน ผวจยจงมความสนใจในการทศกษาวา จดกจกรรมการเกมการศกษาจะสงผลตอพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยอยางไร ทงน เพอเปนแนวทางในการสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยไดอยางเหมาะสมตอไป

4

ความมงหมายของการวจย การศกษาครงนมจดมงหมายสาคญ เพอศกษาพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษากอนการจดกจกรรม และระหวางการจดกจกรรมในแตละสปดาหและกาหนดจดมงหมายเฉพาะ ดงน 1. เพอศกษาและเปรยบเทยบพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษาในชวงระยะเวลาทแตกตางกน 2. เพอศกษาการเปลยนแปลงทเพมขนของ พฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษา ความสาคญของการวจย ผลการศกษาครงนสามารถใช เปนขอมลเบองตน สาหรบครและผทเกยวของกบการศกษา ปฐมวย ในการจดการศกษาระดบปฐมวย ทใชเปนแนวทางสงเสรมพฒนาการทางดานสงคม แกเดกปฐมวยจากการจดกจกรรมเกมการศกษา เพอจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบเดก ขอบเขตการวจย ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชาย – หญง อายระหวาง 5 – 6 ป กาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนซอยแอนเนกซ (กาญจนา-ภเษก 2) สานกงานเขตสายไหม กรงเทพมหานคร กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชาย – หญง อายระหวาง 5 – 6 ป กาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนซอยแอนเนกซ (กาญจนาภเษก 2) สานกงานเขตสายไหม กรงเทพมหานคร จานวน 15 คน โดยการสมอยางงาย โดยมขนตอนการเลอกกลมตวอยาง ดงน 1. สมนกเรยนโดยวธการจบสลาก 1 หองเรยน จากจานวน 3 หองเรยน (Simple Random Sampling) 2. สมนกเรยนในขอ 1 จานวน 15 คน โดยการจบสลากใชเปนกลมตวอยาง ใน การวจย (Simple Random Sampling)

5

ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรจดกระทา คอ การจดกจกรรมเกมการศกษา 2. ตวแปรตาม คอ พฤตกรรมทางสงคม ระยะเวลาทใชในการทดลอง การศกษาครงน ผวจยไดทาการทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 ทาการทดลองเปนระยะเวลา 8 สปดาหๆ ละ 3 ครงๆ ละ 30 นาท กลมตวอยางไดรบการทดลองทงสน 24 ครง ตามแผนการจดกจกรรมเกมการศกษา นยามศพทเฉพาะ 1. เดกปฐมวย หมายถง เดกนกเรยนชาย – หญง ทมอายระหวาง 5 – 6 ป กาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนซอยแอนเนกซ (กาญจนาภเษก 2) สานกงานเขตสายไหม กรงเทพมหานคร 2. การจดกจกรรมเกมการศกษา หมายถง การจดกจกรรมใหเดกไดเลนเกมการศกษาเปนกลมกบเพอน โดยมกฎกตกา และวธการเลนททาใหเดกเกดความสนกสนานเพลดเพลนมปฏสมพนธรจกการชวยเหลอ แบงปนและยอมรบผอน โดยมครคอยเปนผกากบดแลกระตนใหแรงเสรม เมอเดกเกดพฤตกรรมทางสงคม ดานการชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบ ประกอบไปดวย เกมการศกษา 4 ประเภท ดงน เกมโดมโน เปนเกมบตรภาพทมเนอหาของภาพเปนเรองทแสดงออกในดาน การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน เปนบตรภาพทมขนาดเปนรปสเหลยมผนผา วธเลนจะแบงภาพออกเปน 2 สวน ในแตละสวนจะมภาพทเหมอนกนมาวางตอกน เกมภาพตดตอ เปนเกมฝกรายละเอยดของภาพรอยตดตอของภาพทเหมอนกนหรอตางกนในเรองของส ลวดลาย ขนาด ซงมจานวนชนในการตอตงแต 5 ชนขนไป รายละเอยดของภาพเปนเรองทแสดงออกถงพฤตกรรมทางสงคม การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน เกมลอตโต (Lotto) เปนเกมทเลนอยางงายๆ โดยเดกจะมรปภาพเลกๆ อย ชดหนง ซงจะนามาจบคกบรปในกระดาษโดยรปทเดกเลอกออกมา เขาจะตองหารปทเหมอนกนวางลงใหได ถารปนนไมมค เขากจะวางบตรนนลงแลวหาภาพใหมโดยรายละเอยดของภาพเปนเรองทแสดงออกถงพฤตกรรมทางสงคม การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน เกมจบคภาพเหมอน เปนเกมทเดกฝกสงเกตภาพทเหมอนกน และนาภาพทเหมอนกนมาเรยงเขาคกนรายละเอยดของภาพเปนเรองทแสดงออกถงพฤตกรรมทางสงคม การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน ซงวธการเลนเกมการศกษาทง 4 ประเภท จะเรยงลาดบจากงายไปหายากและเลนเกมซาเมอครบ 4 สปดาห จนครบ 8 สปดาห โดยมครเปนผสาธต

6

วธการเลนและคอยกระตน ชแนะ ใหกาลงใจและใหแรงเสรมเมอเดกประสบผลสาเรจในการเลน 3. พฤตกรรมทางสงคม หมายถง การแสดงออกถงพฤตกรรมทแสดงออก ในทางบวกในขณะรวมกจกรรม เมอแสดงออกไปแลวสรางความนยมชนชอบแกตนเอง และผอน โดยแบงออกได ดงน 3.1 พฤตกรรมการชวยเหลอ หมายถง การแสดงออกถงการกระทาหรอคาพดในขณะปฏบตกจกรรม เพอใหเพอนประสบผลสาเรจในกจกรรมทกาลงกระทาอย 3.2 พฤตกรรมการแบงปน หมายถง การทเดกแสดงออกถงพฤตกรรมโดย การพด หรอกระทา โดยการชกชวนใหเลน หรอสงสออปกรณ ใหเพอนในขณะปฏบตกจกรรม 3.3 พฤตกรรมการยอมรบผอน หมายถง การทเดกแสดงออกถงการยอมรบเพอน โดยการทาทาทาง และกลาวชนชม ใหรางวล ในความสามารถของเพอนทแสดงออกในขณะรวมกจกรรม กรอบแนวคดในการวจย ผลการจดกจกรรมเกมการศกษา ทมตอพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย สมมตฐานในการวจย เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษามการเปลยนแปลงของพฤตกรรมทางสงคมสงขน

การจดกจกรรมเกมการศกษา

พฤตกรรมทางสงคม การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการศกษาครงน จาแนกได ดงน

1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบพฤตกรรมทางสงคม 1.1 ความหมายพฒนาการทางสงคมของเดกปฐมวย 1.2 ทฤษฎพฒนาการทางสงคมของเดกปฐมวย 1.3 พฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย 1.4 ลกษณะพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย 1.5 ความตองการทางสงคมของเดกปฐมวย 1.6 แนวทางในการสงเสรมพฒนาการทางสงคมของเดกปฐมวย 1.7 งานวจยทเกยวของกบพฤตกรรมทางสงคม 2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการเลน 2.1 ความหมายและความสาคญของการเลน 2.2 ทฤษฎการเลน 2.3 ประเภทของการเลน 3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเกมและเกมการศกษา 3.1 ความหมายของเกม 3.2 ประเภทของเกม 3.3 ความหมายของเกมการศกษา 3.4 ประเภทของเกมการศกษา 3.5 จดประสงคของการจดกจกรรมเกมการศกษา 3.6 หลกในการใชเกมการศกษา 3.7 ประโยชนของเกมการศกษา 3.8 งานวจยทเกยวของกบเกมการศกษา

8

1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาการทางสงคม 1.1 ความหมายพฒนาการทางสงคม ไดมผใหความหมายของพฒนาการทางสงคมไวหลายทศนะ กลาวคอ ภรณ ครรตนะ (2523 – 24) ไดกลาวถงองคประกอบ ทจะทาใหเดกปรบตวเขากบสงคมไดเพยงใดนนม 3 ประการ ดงน 1. ลกษณะพฤตกรรมทเหมาะสม เดกจะเขาสงคมไดดตองประพฤตตามแนวทสงคมยอมรบ และนยมชมชอบ ซงสงคมแตละสงคมยอมมมาตรฐานของตนเอง เดกจะตองเขาใจมาตรฐานและปฏบตใหเหมาะสม 2. บทบาทในสงคม หมายถง แบบแผนพฤตกรรมทยดถอปฏบตเปนธรรมเนยมของสงคม ซงในแตละสงคมไมเหมอนกน บทบาททางสงคมดงกลาวไดแก บทบาทของพอแม ของเดก ของคร ถาเดกไมเขาใจ และไมสามารถปฏบตตามบทบาททสงคมกาหนด เดกคนนนจะมปญหาในการปรบตว และอยในสงคมอยางไมมความสข 3. เจตคตตอสงคม หมายถง ความรสกของเดกทมตอสงคม เดกจะตองรสกวา ตนเองเปนสวนหนงของสงคม มหนาทตองใหความรวมมอ และมความรสกพอใจในสงคมของตนเดกจงจะมความสข สานกงานคณะกรรมการการศกษา (2528: 220) กลาววา พฒนาการทางสงคม หมายถง การพฒนาความสามารถในพฤตกรรมของมนษยใหสอดคลองกบแผนทสงคมยอมรบเพอเขากบสงคมได กลยา ตนตผลาชวะ (2542: 12) ไดกลาววา พฒนาการทางสงคมเปนพฒนาการของความสามารถแสดงพฤตกรรมตอบคคลอนและสงแวดลอม ใหสอดคลองกบแผนทสงคมยอมรบได พฤตกรรมแสดงออกจะบงบอกใหเหนถงเจตคตและคานยมเฉพาะตนของบคคลคนนน สรมา ภญโญอนนตพงษ (2550: 91 – 92) ไดใหความหมายของพฒนาการทางสงคมไววา พฒนาการทางสงคม หมายถง พฒนาการเรยนรทางสงคมจากความรสกผกพนใกลชดภายในครอบครวทพงพาตนเอง และการปรบตวเขากบผอน สรปไดวา พฒนาการทางสงคมเปนการแสดงความสามารถของมนษยใหสอดคลองกบแบบแผนในการทจะปรบตวใหเขากบสงคม เพอใหสงคมยอมรบ 1.2 ทฤษฎพฒนาการทางสงคมของเดกปฐมวย 1.2.1 ทฤษฎพฒนาการทางสงคมของอรคสน อรคสน (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2545: 46; อางองจาก Erikson) กลาววา บคลกภาพจะสามรถพฒนาไดดหรอไม ขนอยกบวาแตละชวงของอายเดกทประสบสงทพงพอใจ

9

ตามขนพฒนาการตางๆ ของแตวย ถาเดกไดรบการตอบสนองดเตมท กจะมบคลกภาพและพรอมทจะพฒนาในขนตอไป อรคสนไดแบงระยะพฒนาทางสงคมไว 8 ระยะ แตสาหรบเดกปฐมวยมเกยวของม 4 ขนตอน ดงตอไปน ขนท 1 ความไมไววางใจ – ความไมวางใจ (Trust Versus Mistrust) ซงวยนเปนวยทารก อรคสน ถอวา เปนรากฐานทสาคญของพฒนาการในวยตอไป เดกทารกจาเปนจะตองมผเลยงดจะตองเอาใจใสเดก ถงเวลาใหนมกควรจะใหและปลดเปลองความเดอดรอน ไมสบายของทารกอนเนองมาจากการขบถาย เปนตน ผเลยงดจะตองสนองความตองการของเดกอยางสมาเสมอ เพราะเดกมความหวงวา เวลาหวมกจะมคนมาใหนม เวลาทผาออมเปยกจะมคนเปลยนให เดกจะอยดวยความหวงวา พอแม คนเลยงจะมาชวยสนองความตองการของตนแลว เดกยงเชอในตนเองวามความสามารถทจะใชอวยวะของตนเองชวยตนเอง เปนตนวา สามารถจะหาหวนมและความาดดได อรคสน ไดกลาววา ความไววางใจเปนรากฐานทสาคญของการพฒนาการทางบคลกภาพ เดกทขาดความไววางใจจะกลายเปนคนทกาวราว ตตวออกจากสงแวดลอม ขนท 2 ความเปนมาของตวเองอยางอสระ – ความสงสยไมแนใจตวเอง (Autonomy Versus and Doubt or Shame) อยในวยอาย 2 – 3 ป วยนเปนวยทเรมเดนได สามารถทจะพดได และความเจรญเตบโตของรางกาย ชวยใหเดกมความอสระ พงตวเองได และมความอยากรอยากเหน อยากจบตองสงของตางๆ เพอตองการสารวจวา คออะไร เดกเรมทอยากเปนอสระเปนตวของตวเอง ฉะนนเดกวยน จะตองเรยนรพฤตกรรมหลายอยางทกาหนดโดยสงคม ฉะนน พอ แม และผเลยงเดก จาเปนจะตองรกษาความสมดล ชวยใหเดกใหเปนอสระ โดยตองเปนผทรจกใชคาพดอธบายใหเดกเขาใจ วาสงไหนทาไดสงไหนทาไมได พยายามหลกเลยงการดเดกเวลาททาสงไมถกตอง แตบางครงจาเปนตองปลอยใหเดกมความอาย ( Shame) การสงสยตวเองวาทาไมถก (Doubt) เพราะเปนสงสาคญ เปนสวนหนงของการพฒนา เพราะวา ทกคนควรจะตองมความละอายใจ ไมกลาทาสงทสงคมไมยอมรบดวย อยางไรกตาม พอแม ควรจะเนนท การใหเดกไดพงตนเอง มความเปนอสระ ทาอะไรดวยตนเองมากกวาการมความรสกอายและสงสยในตนเอง ขนท 3 การเปนผรเรม – การรสกผด (Initiative Versus Guilt) วยเดกอายประมาณ 3 – 5 ป อรคสน เรยกวยนวา เปนวยทเดกมความคดรเรมอยากจะทาอะไรดวยตนเอง จากจนตนาการของตนเอง การเลนสาคญมากสาหรบวยน เพราะเดกจะไดทดลองทาสงตางๆ จะสนก จากการสมมตของตางๆ เปนของจรง เชน อาจจะใชลงกระดาษเปนรถยนต ขบรถยนต เหมอนผใหญอยางไรกตาม เดกกยงพยายามทจะเปนอสระพงตนเอง อยากจะทาอะไรไดเอง ไมพงผใหญ เปนวนทเดกจะเลยนแบบจากผใหญ ทงดานการพด และการกระทา อรคสน อธบาย

10

การรสกผด (Guilt) เหมอนกบ ฟรอยด คอ เนน Resolution และ Oedipal Complex ดงทไดอธบายมาแลว ดงนน เดกชายวนน ตองการทาอะไรเหมอนพอ เดกหญงอยากจะทาอะไรเหมอนแม เดกบางคนอาจจะเรยนไมเกง เสรจชาแตเมอเสรจแลวกเปนสงทสมบรณเรยบรอยและถกตอง เดกบางคนอาจจะเรยนไมเกง แตเลนกฬาเกง เปนตน การชวยเหลอแบบน กจะชวยทาใหเดก ไมมปมดอย และมทศนคตทดตอตนเอง ไมเกลยดตนเอง และไมมปมดอย ขนท 4 ความตองการทจะทากจกรรมอยเสมอ - ความรสกดอย (Industry Versus Inferiority) อรคสน ใชคาวา Industry กบเดกอายประมาณ 6 – 12 ป เนองจากเดกวยน มพฒนาการดานสตปญญา และทางดานรางกาย อยในขนทมความตองการทจะทาอะไรอยเสมอ ไมเคยวา หรออยเฉย ๆ แมวา เดกทเจรญเตบโตในวฒนธรรมทไมมการศกษาในโรงเรยน ทวโลกกพบวา เดกวยนเปนวยทจะเรมฝกหดอาชพ สาหรบสงคมทมการศกษาในโรงเรยน เดกกจะอยในความพยายามอยางมาก ผใหญจะตองพยายามชวยใหเดกไดรบสมฤทธผลใหเขารวา จะตองมประสบการณทสงเสรมใหเขาคดวาเราเกงมความสามารถทาอะไรกได เพอจะไมใหเกดปมดอย มสวนชวยใหเดกทโชคไมด ททางานชา สคนอนไมได โดยพยายามหาสงทเดกคนนน ทาไดดกวา คนอน และนอกจากนใหเขาเหนความสามารถพเศษของเขา และประสบการณใหคนอนเหนดวย เชน เดกบางคนอาจจะทางานชา เสรจชาแตเมอเสรจแลวเปนผลงานทมความถกตองสมบรณ เดกบางคนเรยนไมเกง แตทากจกรรมตางๆ ทใชมอไดดหรอเลนกฬาเกง การชวยเหลอแบบนกจะชวยทาใหเดกไมมปมดอยและมทศนคตทดตอตนเอง 1.2.2 ทฤษฏพฒนาการทางสงคมของฮาวกเฮอรสท (Havighurst’s Theory of Development) ฮาวกเฮอรสท (Havighurst’s) (พรรณ ชทย เจตจต. 2528: 77 – 78) ไดรบอทธพลแนวความคดจาก อรคสน (Erikson) กลาววา ลกษณะของการพฒนาพฤตกรรมทางสงคมแตละชวงวยของบคคล ในแตละชวงวยของชวตนน ถาสงทเดกทาในชวตประจาวนไดในสงทเดกตองทาในชวงนนๆ เดกจะรสกวาตนเองประสบความสาเรจ แตถาบคคลใดไมประสบผลสาเรจในงานนน จะมผลตอการปรบตว อาวกเฮอรสท ไดเสนองานตามขนพฒนาการทางสงคมในเดกปฐมวย 1. เดกสามารถมความคดรวบยอดเกยวกบความจรงสงคมและกายภาพ ซง หมายถง การทเดกมความคดรวบยอดเกยวกบสงทอยรอบตว เชน พอ แม โรงเรยน คร และสงตางๆ ทเดกตองเกยวของดวย 2. เดกสามารถทจะเรยนร สรางความสมพนธระหวางตนเองกบพนอง และเพอนรวมทงชอบเลยนแบบบคคลอน

11

3. เดกสามารถทจะเรยนรเกยวกบความแตกตางระหวางทถกกบสงทผด และเรมมพฒนาการทางจรยธรรม 1.2.3 ทฤษฎการเรยนรทางสงคม (Social Learning Theory) ของแบนดรา อบเบรต แบนดรา (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2550: 65 – 66) กลาววา การเรยนร ของมนษยนนเกดจากพฤตกรรมของบคคลนนมการปฏสมพนธอยางตอเนองระหวางบคคลนนกบสงแวดลอม ซงทฤษฎเนนบคคลเกดการเรยนรโดยการใหตวแบบ (Learning Theory Modeling) โดยผเรยนจะเลยนแบบจากตวแบบ และเลยนแบบนเปนกระบวนการทเกดขนอยางตอเนอง โดย การสงเกตพฤตกรรมของตวแบบ การเรยนรของเดกปฐมวยจงเกดขนได ซงกระบวนการตางๆ ของการเลยนแบบของเดก ประกอบดวย 4 กระบวนการ คอ 1. กระบวนการดงดดความสนใจ (Attentional Process) คอ กจกรรม การเรยนรทเดกสงเกตตวแบบ และตวแบบนนดงดดใหเดกสนใจทเลยนแบบ ควรเปนพฤตกรรม ทงายๆไมสลบซบซอน งายตอการเอาใจใสของเดกทเกดการเลยนแบบ และเกดการเรยนร 2. กระบวนการคงไว (Retention Process) คอ กระบวนการบนทกรหสเปนความจาการทเดกจะตองมความแมนยาในการบนทกสงทไดเหน หรอไดยนเกบเปนจา ทงนเดกดงขอมลทไดจากตวแบบออกมาใชกระทาตามโอกาสทเหมาะสม เดกทมอายทมากกวาจะเรยนรจากการสงเกตการณกระทาทฉลาดของบคคลอนๆ ไดมากกวา โดยประมวลไวในลกษณะของภาพพจน (Imaginative Coding) และลกษณะของภาษา (Verbal Coding) และเดกโตขนนาประสบการณและสญลกษณตางๆ มาเชอมโยง ซงจะชวยใหเขาไดเกบสะสมความรไวในระดบ ซงความสามารถนามาใชไดเมอตองการ 3. กระบวนการแสดงออก (Motor Reproduction) คอ การแสดงผลการเรยนรโดยการกระทา คอ การทผลสาเรจในการเรยนรจากตวแบบตางๆ เพอใหเกดความแมนยา เดกจะตองแสดงพฤตกรรมไดจากการเรยนร ดวยการเคลอนไหวออกมาเปนการกระทาออกมาในรปของการใชกลามเนอ ความรสกดวยการกระทาครงแรกไมสมบรณ ดงนน เดกจาเปนตองลองทาหลายๆครง เพอใหไดลกษณะพฤตกรรมทตองการ เพอนามาแกไขพฤตกรรมทยงไมเขารป เขารอย สงน จะทาใหเกดพฒนาการในการเรยนรอยางมประสทธภาพ 4. กระบวนการจงใจ (Motor Reproduction Process) คอ กระบวนการเสรมแรงใหกบเดก เพอแสดงพฤตกรรมตามตวแบบไดถกตอง โดยเดกเกดการเรยนรจากการเลยนแบบตวแบบทจะมาจากบคคลทมชอเสยงมากกวาบคคลทไมมชอเสยงบคคลทมเพสเดยวกบเดก

12

แนวคดของแบนดรา เนนพฤตกรรมใดๆ กตามสามารถปรบหรอเปลยนไดตามหลกการเรยนร เปนการกระตนเดกมการเรยนรพฒนาการทางสงคม โดยใชการสงเกตตวแบบทเดกเหน เดกมระดบการเรยนรแลวเดกจะมทางเลอกใหมๆ เพมมากขน เพอเกบสะสมพฤตกรรม ทเปนไปไดเอาไวปฏบตตอไป จากทฤษฎทเกยวของกบพฒนาการทางสงคมดงกลาว สรปไดวา พฒนาการทางสงคมของเดกปฐมวยเกดขนโดยการเรยนรจากประสบการณและสภาพแวดลอมทอยรอบๆ ตว ถาจดสภาพแวดลอมทดไมวา จะเปนวตถ สงของ หรอคน กจะชวยสงเสรมใหเดกสามารถมบคลกภาพ ทด และสามารถปรบตวเขากบสงคมได 1.3 พฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย องลช (รชดาภรณ อนทะนน. 2527: 30 ; อางองจาก English. 1958: 506) ไดใหความหมายของ พฤตกรรมทางสงคม วาเปนพฤตกรรมทแสดงออก เนองจากไดรบอทธพลจากกลมบคคลหรอพฤตกรรมการแสดงออก ซงควบคมโดยองคกรทางสงคมทมการจดรปแบบแลว เชน ครอบครว โรงเรยน เปนตน ภรณ ครรตนะ (2525: 24) ไดกลาวถงองคประกอบทจะใหเดกปรบตวเขากบสงคมไดดเพยงไดนน ม 3 ประการ ดงน 1. ลกษณะพฤตกรรมทเหมาะสม เดกจะเขากบสงคมไดดตองประพฤตตามแนวทสงคมยอมรบ และนยมชมชอบ ซงสงคมแตละสงคมยอมมมาตรฐานของตนเอง เดกจะตองเขาใจมาตรฐานและปฏบตใหเหมาะสม 2. บทบาททางสงคม หมายถง แบบแผนพฤตกรรมทยดถอปฏบตเปนธรรมเนยมของสงคม ซงแตละสงคมไมเหมอนกน บทบาททางสงคมดงกลาวไดแกบทบาทของพอแมของเดก ของคร ถาเดกไมเขาใจและไมสามารถปฏบตตามบทบาททสงคมกาหนดเดกคนนนจะมปญหาในการปรบตว และอยในสงคมอยางไมมความสข 3. เจตคตตอสงคม หมายถง ความรสกของเดกทมตอสงคม เดกจะตองรสกวาตนองเปนสวนหนงของสงคม มหนาทตองใหความรวมมอและมความรสกพอใจในสงคมของตนเดกจงจะมความสข สานกงานคณะกรรมการการศกษา (2528: 20) กลาววา พฒนาการทางสงคมหมายถง การพฒนาการความสามารถในพฤตกรรมของมนษยใหสอดคลองกบแบบแผนทสงคมยอมรบเพอเขากบสงคมได พฒนาการทางสงคมของเดก มความสาคญตอสงคมเปนอยางมาก ชวยใหบคคล เรยนรระเบยบ กฎเกณฑตางๆ ของสงคมเพอปฏบตหนาทใหสอดคลองกบสงคมและอยรวมกนใน

13

สงคมอยางมความสข สรปไดวา จากนกการศกษาไดใหความหมายของพฤตกรรมทางสงคม หมายถง แบบแผนหรอพฤตกรรมการแสดงออกของแตละบคคล หรอกลมบคคลในสงคม ซงไดรบอทธพลจากองคกรทางสงคม 1.4 ลกษณะพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ไดมผใหความหมายของพฒนาการทางสงคมไวหลายทศนะ กลาวคอ ดนเมเยอร (ทศนย อดมพนธ. 2540: 12 – 13 ; อางองจาก Dinkmeyer. 1965: 159 – 160) เมอเดกเรมเขาโรงเรยนในระยะแรกนน เดกเรมมองตวเองวาตางจากคนอน (เดกจะแวดลอมไปดวยเพอน และมปฏสมพนธกบผใหญคนอนๆ มากกวาพอแม เดกเรมมองตวเอง รจกวเคราะหตวเองเมอมสงทผานเขามากระทบความรสก เดกวยนเรมรจกการแขงขน และรจกการประนประนอม เดกจะรสถานะของคน และรจกความสมพนธของตนเองกบวฒนธรรมทเขาม สวนเกยวของ ซเฟลดท (จณณภส ศรทรง. 2541: 12 – 13 ; อางองจาก Seefeldt. 1980: 7 – 11) ไดอธบายถงลกษณะพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยไว ดงน 1. ลกษณะทางสงคมของเดกวย 3 ป เปนวยแหงการยดตนเองเปนศนยกลางเดกจะเหนวา ตนเองสาคญทสด มความสขทจะเลนคนเดยว แตกชอบทนงเลนอยขางๆ ผอนมาเลนเปนกลมหรอเลนรวมกบผอน ไมใหความรวมมอ ไมแบงปน วยนยงไมมเพอนทชอบเปนพเศษ และจะเลนกบเดกทมาเลนอยใกลๆ เทานน 2. ลกษณะทางสงคมของเดกวย 4 ป เดกวยนเรมสนใจผนมากขน เดกจะเรมเลนกบผอนบางในบางสถานการณ ชอบเลนบทบาทสมมตและเลยนแบบในชวตครอบครว ซง พบเหนในชวตประจาวน โดยทวไป เดกยงมลกษณะทแสดงถงความกาวราวทางกาย เอะอะ ไมระมดระวง เกเร และยงมลกษณะทแสดงถงการเปนนาย ขณะเดยวกนจะเรมเปนผชวยทด มททาแสดงความเปนมตร เรมรจกการแลกเปลยนและการรอคอย เรมแบงปน 3. ลกษณะทางสงคมของเดกวย 5 ป เดกวยนมความเปนมตรมากขน มความกระตอรอรนทจะชวยเหลอผอน เรมเขากลมใหญขนจาก 2 คน เปน 5 คน เรมมเพอนทถกใจเปนพเศษ ชอบเลนละครสมมต เลนเลยนแบบ เลนละครใบ การทะเลาะกบเพอนลดนอยลง เพราะเรมเขาใจและยอมรบความสาคญของผอน เปนระยะทเรมจะมความเหนคลอยตามผอนและเรมมความรสกไมพอใจ ถาเพอนในกลมไมปฏบตตามกฎเกณฑของกลม 4. ลกษณะทางสงคมของเดกวย 6 ป เดกวยนเรมมการประสานสมพนธกบผอนเลนเปนกลมและมกจะเปนเพอนเพศเดยวกนเรมรสกกงวลเกยวกบสงคมภายในกลมของตนเองม

14

เพอนรกเปนพเศษเพยงคนเดยว ในการเลนยงชอบแสดงเปนคนเดนเลนรนแรง พยายามทจะเปนหนง ในการเลนตองการเปนผนา และถาหากการเลนนน มกฎเกณฑทยากเกนกวาความสามารถของตนเองกพยายามปรบกฎเกณฑนนใหมาเปนประโยชนกบตน เฮอรรลอค (Hurlock. 1972: 239) กลาวถงเดกอาย 2 – 6 ป วาทศนคต และพฤตกรรมทางสงคมทปรากฏในชวงวยน คอ การตอตาน การกาวราว การทะเลาะววาท การแขงขนชงด การรวมมอ การเปนผนา การเปนผตาม การมใจคอกวางขวาง การเปนทยอมรบของสงคม การเหนอกเหนใจ กเซล และ อลก (วระพงศ บญประจกษ. 2545: 28 ; อางองจาก Gesell; & llg. 1946: 354 – 355) กลาวถง พฤตกรรมปฏสมพนธระหวางเดกกบเดกทอาย 3 – 6 ป ดงน อาย 4 ป เดกจะรวมมอกนเลนกบเพอนสนท สนทนากบเพอน มการเลนแบบจนตนาการ แตมพฤตกรรมตอไปน การแกลงเพอน พดไมมสาระ ชอบโตเถยง ทะเลาะววาท สนใจเพอนวยเดยวกนมากกวาสนใจผใหญ ดแลเดกทมอายนอยกวาหรอเดกขอาย มเพอนสนทเปนเพศเดยวกนกบตนเอง อาย 5 ป เลนกบเดกคนอนไดดโดยเฉพาะในกลมทมขนาดเลก ไมยนกรานทจะเลนวธทตนชอบ และไมวตกกงวลเกยวกบพฤตกรรรมของคนอน ชอบเลนกบเพอนวยเดยวกน ในการเลนกนเองทไมมคนดแล เดกบางคนจะมพฤตกรรมเกเรมากทาตวเปนนายและรองไห งายมาก แตกพรอมทจะหยดรองโดยงาย เลนกบเดกนอกบานมากขนและมความสมพนธดกวาภายในบาน อาย 6 ป เดกสนใจทจะคบเพอน และใชคาวา “เพอนทโรงเรยน” หรอ “เพอนเลน” อยกบเพอนไดนาน แตในการเลนถาไมมคนดแลจะเลนไดไมนาน เพราะมกจะทะเลาะกน ดกน ตางฝายตางไมยอมกน มการเลาเรองไมมสาระนก มกจะทาตวเปนคนเดนและมนายในหมเพอน บางคนจะไมยอมใหเดกคนทสามมาเลนดวย โดยมกจะถามวา “เธอจะเลนกบคนนน หรอคนน ฉนจะเลนกบเธอ” สรปไดวา ลกษณะทางสงคมของเดกปฐมวยเปนวยทตองการเพอนตองการพงตนเองและปรบตวเขากบผอนมความสนใจเรยนรสงรอบตวมากขนและเรยนรทจะสรางความสมพนธกบผอนโดยการแสดงพฤตกรรมชวยเหลอ แบงปน และการยอมรบผอน 1.5 ความตองการทางสงคมของเดกปฐมวย พรรณ ชทย เจนจต (2528: 157 – 158 ) กลาววา เดกในชวงอายนการเรยนรทจะตดตอสมาคมกบคนอนๆ โดยเฉพาะเพอนวยเดยวกน เดกเรมทเรยนรปรบตวเขากบเพอน ลกษณะความตองการทางสงคมของเดกปฐมวย มดงน

15

1. เดกเรมมความตองการจะสรางสมพนธภาพกบเพอนในวยเดยวกน และมเพอนเพยง 1 – 2 คน และเปนเพศเดยวกน 2. มความตองการทจะเลนกบเพอนเปนกลมใหญ กลมเลกและเปนกลมยอยๆการเลนเปนไปในลกษณะตางคนตางเลน แมวาจะอยกลมเดยวกน 3. มการทะเลาะเบาะแวงกนบอยๆ แตเปนชวงระยะเวลาสนๆ เดกมกจะลมงาย 4. เดกมความตองการทจะแสดงออกและจะสนกสนานกบการเลนละคร ซงเขาอาจแตงขนเอง หรอเลยนแบบรายการโทรทศน 5. เดกชายและเดกหญงมความสนใจคลายกน และยงไมมความเขาใจเกยวกบบทบาททางเพศ 6. เดกตองการเปนทยอมรบของผใหญ และกลมเพอนตางจากวยทารก ซงกลวคนแปลกหนา ภรณ ครรตนะ (2540: 21 – 25 ) กลาวถง ความตองการทางสงคมของเดกอาย 5 – 6 ป ซงสรปไดวา มความตองการไดรบกาลงใจจากผใหญ ในความพยายาม และคาชมเชย ในผลงานตองการความชวยเหลอ คาตอบทถกตองเมอถามผใหญ ตองการทจะเลนอสระ เลนทดลองสารวจในบรรยากาศ และสภาพแวดลอมทแปลกใหมชวนใหสนใจ พชร สวนแกว (2545: 63 – 64) กลาวถง ความตองการทางสงคมแมบคคลจะมความตองการโดยพนฐานในลกษณะเดยวกน แตเดกปฐมวยจะมความตองการทแตกตางไปจากบคคลวยอน ซงอาจแบงความตองการของเดกปฐมวยออกเปน 1. ความตองการพนฐานทางกาย เพอใหดารงอย ไดแก ปจจยดานโภชนาการสาธารณสขทอยอาศย เดกทกาลงเตบโตตองการโอกาสทจะไดออกกาลงกาย การพกผอน การไดรบการเลยงด และดแลทางรางกาย 2. ความตองการความอสระ เดกปฐมวยจะมความตองการความอสระ ทจะเรมตนกระทาบางอยาง มการวางแผน และการเขาสสงคมในสภาพแวดลอมนน เชน การสารวจและจบตองสงรอบๆ ตว ตลอดจนคนหาสงตางๆ ดวยตนเอง 3. ความตองการผลสมฤทธเดกปฐมวยเมอทาอะไรแลว มความตองการทจะประสบผลสาเรจ และหลกเลยงจากความลมเหลว 4. ความตองการประสบการณททาทาย เดกปฐมวยตองการทจะเผชญสงท ทาทาย เพอเรยนรสงตางๆ 5. ความตองการมเพอน เดกสวนใหญชอบอยใกลชดกบผอน เดกจะรสกพอใจทไดเปนสวนหนงของกลม ตลอดจนไดรวมงานอยรวมกบผอน

16

จากทกลาวมาสรปไดวา ความตองการทางสงคมของเดกปฐมวยคอความตองการทเลนกบเพอนและเปนสวนหนงของสงคมของกลมตองการอสระทจะเรยนรตอประสบการณรอบๆ ตวตองการไดรบกาลงใจ และคาชมจากผใหญจากผลงานทตนทาตองการความชวยเหลอ การตอบคาถามทสงสย ดงนนเพอสนองความตองการทางสงคมของเดกปฐมวยควรจดกจกรรมใหเดกไดทากจกรรมรวมกน และทาทายตอความสามารถของเดก เพอกระตนความสนใจใหประสบผล สาเรจในการทากจกรรมนนๆ 1.6 แนวทางในการสงเสรมพฒนาการทางสงคมของเดกปฐมวย การสงเสรมพฤตกรรมทางสงคมใหกบเดก เปนการพฒนาพฤตกรรมใหมใหเกดขน กบเดก อาจทาได มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2524: 31 – 36) กลาววา การสงเสรมพฤตกรรมทางสงคมใหกบเดกทาได ดงน 1. การปรบพฤตกรรมของเดก ตองใหเดกคอยๆ ปรบพฤตกรรมทละนอยดวยการเสรมแรงเวลาเดกแสดงพฤตกรรมทเหมาะสม หรอเมอเดกมสวนรวมในกจกรรมตางๆ 2. การพฒนาพฤตกรรมโดยการใหตวแบบทด การใหเดกไดเหนตวอยางทดจะชวยใหเดกเลยนแบบตาม เดกมกจะชอบเลยนแบบผทเดกชนชม เชน พอแม คร ญาต พนอง เพอน นกกฬา นกรอง ตวละครในนทาน และผมชอเสยง 3. การใหสญญาณเตอนพฤตกรรมโดยการแสดงออกดวยวาจา หรอทาทางวาเดกควรทาหรอไม ดวยคาพดหรอพยกหนา เปนการใหสญญาณเตอนพฤตกรรมทไมเหมาะสมกอนทเดกจะทาอะไรผดลงไปแลว ประมวล ดกคนสน (2527: 107) กลาวถง แนวทางการสงเสรมพฤตกรรมทางสงคมสาหรบเดกปฐมวยได ดงน 1. การกาหนดตารางกจกรรมทเหมาะสมและตอเนองกน จดกจกรรมทตองใชพลงงาน และกจกรรมทผอนคลายสลบกน ทาใหเดกไมเบอหนายมบรรยากาศการเรยนทด การทเดกรตารางกจกรรมประจาวน และสงทครคาดหวงใหเดกทา จะทาใหเกดความมระเบยบ และมความรสกมนใจ การเสรมแรงทนททเดกมนใจ การเสรมแรงทนททเดกแสดงพฤตกรรมทเหมาะสมจะชวยใหเดกมพฤตกรรมทสงคมยอมรบ 2. การเสรมแรงพฤตกรรมทางสงคมแกเดกปฐมวย ควรพดใหชดเจนวาเดกไดแสดงพฤตกรรมทด คออยางไร เชน “เธอใจดจงทชวยมานะเชดสทหกบนพน” การชมเชยของครมคณคาสาหรบเดกสวนใหญ เพราะตวอยางทด เดกมกจะเอาอยางในบางครงอาจใชทาทางแทนการเสรมแรงดวยวาจาตามความเหมาะสม

17

3. การใหรางวล การสงเสรมความรวมมอ และการชวยเหลอกนนบวา เปนพฤตกรรมทางสงคมทควรสงเสรม ตวยางเชน “ถาแตละกลมชวยกนดแลหองใหเรยบรอยภายใน 5 นาท ครจะเลานทานสนกๆ ใหฟง 1 เรอง“ การเสรมแรงทกลาวมา เปนการเสรมแรงจากภายนอกหรอจากผอน เปนการกระตนใหเดกชวยกนทางาน จนสาเรจตามเปาหมายสงสดของการพฒนาดานสงคม เพอมงใหเดกทาสงตางๆ ใหสาเรจดวยตวเดกเอง เกดความพอใจและภมใจในผลงาน ทเดกทาได ซงเปนการเสรมแรงจากภายในตวเดกเอง 4. การเสรมความเปนอสระ พฒนาการทางสงคมทเหนเดนชดในโรงเรยน คอ การทเดกสามารถทาสงตางๆ ใหสาเรจดวยตนเอง และรบผดชอบสงทตนทา ครควรใหการเสรมแรงในพฤตกรรมทแสดงออกอยางเหมาะสม เมอพบพฤตกรรมไมเหมาะสมครไมควรใชคาพดทคกคามหรอขมข แตควรบอกกลาวใหทกคนทราบเงอนไข เชน “ใครทโตะเรยบรอยแลวแสดงวาพรอมทจะรบประทานอาหารกลางวน“ หรอ “ใครททาผนงเลอะคนนนกตองทาความสะอาด” 5. สงเสรมใหเดกรและสนใจความรสกของผอน การสงเสรมใหเดกมพฤตกรรม การชวยเหลอ นบวา เหมาะสม เพราะชวยใหเดกเอาใจใสในความตองการของผอน รบรความรสกของผอน โดยครชมเชย ชวนใหเดกสนใจกระทาทแสดงถงความมนาใจ หรอแนะนาใหเดกแบงปน รวมมอและใหความชวยเหลอผอน จากแนวทางการสงเสรมพฤตกรรมทางสงคมดงกลาวสรปไดวา การพฒนาพฤตกรรมของบคคลนน ถาพอแม คร หรอผทอยใกลชดใหการสงเสรม โดยการเสรมแรงอยางเหมาะสม เชน การชมเชย การใหรางวลและปฏบตอยางตอเนองจะชวยลดพฤตกรรมทเปนปญหาของสงคม 1.7 งานวจยทเกยวของกบพฤตกรรมทางสงคม งานวจยตางประเทศ ฮาโลว (Halow. 1932: 174) ทาการทดลองพบวา การมปฏสมพนธ (Interaction) ระหวางเดกกบเพอนในวยเดกตอนตน จะมผลตอพฤตกรรมทางสงคมเมอเดกโตขน วด (Wood. 1977: 4837) ทาการศกษาหาความสมพนธระหวางการเปนทยอมรบของสงคมกบการมอานาจในสงคมของนกเรยนระดบชนอนบาล โดยใชเดกอนบาลในโรงเรยนเอกชน จานวน 25 คน เปนกลมตวอยางประชากร แยกเปนเดกชาย 15 คน และเดกหญง 10 คน ทใชภาษาพดเดยวกนและเปนคนระดบกลางเหมอนกนการเกบรวบรวมขอมลแยกเปน 2 สวน คอ การมอานาจในสงคมไดจากการสงเกตพฤตกรรมเดกแตละคนในชวงทเดกเลอกทากจกรรมดวยตนเอง คอ การเปนผนา และผตามในกลมเพอนการแสดงความภาคภมใจตอเพอนและการแสดงออกทงรกและเปนศตรกบผใหญ สวนพฤตกรรมทไมมความสมพนธกน คอ การประจบผใหญเพอใหเปนทยอมรบการใชผใหญใหเกดอานาจและการแขงขนกบกลมเพอน

18

แมร (Mary. 1981: 4603) ไดศกษาปฏสมพนธของเดกทมความสามารถ ในการเขากลมเพอนในแงของความถของพฤตกรรม และระยะเวลาของการปฏสมพนธ และวธการเขากลมเพอนรวมทงความรสกและการเขากลมไมได กลมตวอยางอาย 4 ป จานวน 40 คน เปนชาย 20 คน และหญง 20 คน วธการศกษาใชเทคนคสงคมมตบนทกพฤตกรรมขณะเดกเลนดวยวดโอเทปคนละ 1 นาท แลวนามาตความ จากนนนามาจดเปนประเภทพฤตกรรม ผลการวจยปรากฏวา เดกทมความสามารถในการเขากลมเพอนมากมปฏสมพนธมากกวา และใชเวลาในการปฏสมพนธยาวนานกวาเดกทมความสามารถในการเขากลมเพอนนอย เดกทมความสามารถในการเขากลมเพอนจะใชพฤตกรรมปฏสมพนธหลายวธ และวธการทเขากลมแลว ไมไดผลนอยกวา จะใชวธการทางลบมากกวา ไมมความแตกตางกน อยางมนยสาคญของวธการทใชในการเขากลมเพอนในแงของวธการทางลบกบวธการทไมไดผล งานวจยในประเทศ อรวรรณ สมประดษฐ (2532: 77) ไดศกษาเกยวกบพฤตกรรมความเออเฟอ ความมระเบยบวนย และระดบขนการเลนทางสงคมของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณการเลนแบบไทยและการเลนทจดอยทวไป โดยศกษากบเดกอาย 5 – 6 ป จานวน 30 คน โดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมดานความเออเฟอ และแบบบนทกระดบการเลนทางสงคม ซงแบงเปน 5 ระดบ คอ 1) ระดบเลนคนเดยว 2) ระดบมองดคนอนเลน 3) ระดบเลนคขนาน 4) ระดบเลนรวมกบเพอน 5) ระดบเลนรวมกบเพอนอยางมจดมงหมาย ผลการศกษาพบวา เดกปฐมวยทไดรบการเลน แบบไทย มพฤตกรรมทางสงคมดานความเออเฟอ และดานความมระเบยบวนยสงกวาเดกทไดรบการเลนแบบทวไป อยางมนยสาคญแตกตางจากเดกปฐมวยทไดรบการเลนแบบทวไป อยางไมมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ณฏฐาพร พงษสงห (2539: บทคดยอ) ศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมชอบสงคมของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณการเลนบลอกกลางแจง เปนกลมอยางมแบบแผนกบเดกปฐมวยทไดรบประสบการณการเลนบลอกกลางแจงอยางอสระ กลมตวอยางเปนเดกอนบาล 2 อาย 5 – 6 ป จานวน 30 คน โดยกลมทดลองจะไดรบประสบการณกลางแจงเปนกลมอยางมแบบแผน กลมควบคมไดรบประสบการณการเลนบลอกอยางอสระ ผลการศกษาพบวา พฤตกรรมชอบสงคมของเดกปฐมวยทไดรบประสบการณการเลนบลอกกลางแจงอยางอสระแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ศรรตน ชชพ (2544: 37) ไดศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมชอบสงคมของเดกปฐมวย กอนการจดกจกรรมการเคลอนไหวสรางสรรค และหลงจากการจดกจกรรมการเคลอนไหว เชงสรางสรรคในสปดาหท 1 หลงจดประสบการณเคลอนไหวเชงสรางสรรค ใน 1 สปดาห อยางม

19

นยสาคญทางสถตทระดบ .01 วระพงษ บญประจกษ ( 2545: 50) ศกษาความเปลยนแปลงของพฤตกรรมทางสงคมพบวา เดกปฐมวยกอนการจดประสบการณและระหวางการจดประสบการณการเลนพนบานไทยในแตละชวงสปดาห มพฤตกรรมทางสงคมโดยเฉลยรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001 และเมอวเคราะหการเปลยนแปลงระหวางชวงสปดาหพบวา คะแนนพฤตกรรมทางสงคมโดยเฉลยรวม มการเปลยนแปลงไปในทางทเพมขนตลอดชวงเวลา 8 สปดาห เมอวเคราะหคะแนนเฉลยพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยแยกเปนรายดาน ไดแก ความรวมมอ ความเหนอกเหนใจ ชวยเหลอและแบงปน พบวา คะแนนพฤตกรรมทางสงคมทง 3 ดานมการเปลยนแปลงไปในลกษณะทสอดคลองกบการวเคราะหแบบคะแนนรวมทงหมด ซงเพมขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001 วราภรณ ปานทอง (2548: 61) ศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ทไดรบการการจดกจกรรมการเลานทานคตธรรมประกอบการเลนบทบาทสมมต ตลอดระยะเวลา 8 สปดาห พบวา ในแตละชวงสปดาห เดกมพฤตกรรมทางสงคมโดยเฉลยรวมแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 กอนและหลงการทดลอง 2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการเลน 2.1 ความหมายและความสาคญของการเลน เฮอรลอค (ขจตพรรณ ทองกา. 2536: 9; อางองจาก Hurlock. 1978: 228) กลาววา เปนการทากจกรรมทกอใหเกดความเพลดเพลน สนกสนาน โดยไมตองคานงถงผลทจะเกดขน และมกเปนกจกรรมทกระทาโดย ไมถกบงคบ และ รดอลฟ (Rudolph. 1984: 96) กลาววา การเลนเปนกระบวนการของการพฒนา ทง 4 ดาน ของเดก คอ ดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญา ซงการเลนนมองคประกอบ 3 ประการ ไดแก 1. การเลนนาไปสการคนพบเหตผลและความคด 2. การเลนเปนการเชอมโยง 3. การเลนเปนการนาเดกไปสภาวะความสมดลทางอารมณ เลขา ปยะอจฉรยะ (2523: 43) กลาววา การเลนคอวธการทางหนงทเดกจะชวย ตวเองใหมความสามารถในการปรบตว เปลยนแปลงความคดความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมและสรางประสบการณใหกบตนเอง เพอการเรยนรและรบรสงแวดลอม โดยไมมใครสอน วราภรณ รกวจย (2527: 91) ไดกลาวถง การเลนเปนขบวนการเรยนรของเดก เพอกอใหเกดการเรยนร การคนควา สารวจและทดลองสงตางๆ เพอสรางประสบการณใหกบตนเอง

20

และชวยในการพฒนาการเจรญเตบโตทางรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม ใหเปนผทมความ สามารถทจะอยในสงคมไดอยางมความสข สาหรบ เพยเจต (Piaget) กลาววา การเลน มความ สาคญตอพฒนาการทางสตปญญา จากการเลนเดกจะสามารถแยกแยะสงตางๆ จากสงเราไดและขณะทเดกตอบสนองสงเราเขาจะสามารถรบรสงตางๆ เขามาในสมอง เพยเจต ไดกลาวถงการเลนไว 3 ประการ คอ 1. บทบาทของการเลนคอการระบายอารมณ 2. การเลนชวยใหเขาใจถงสงทเปนนามธรรม 3. การเลนเปนการเรยนรทางสงคม เยาวพา เดชะคปต (2528: 12 ; อางองจาก Moffitt ; & Swedlow. 1979: 2) ไดกลาวถง ความสาคญของการเลน ซงชวยใหเกดพฒนาการในแงตางๆ ดงน 1. ชวยใหเดกเกดการเรยนร โดยผานขบวนการคนควาสารวจ ทดลอง ใชกลามเนอประสาทสมผสทง 5 คอ ตา จมก มอ ห ปาก ใหประสานกนจนกอใหเกดการเรยนรดวยตนเอง ซงไมมวธการอนใดจะสอนไดดเทา 2. ชวยใหเดกมความคดสรางสรรค และสงเสรมเชาวนปญญาจากการเลนเดกจะเกดความคดสรางสรรค มความคดรเรมแปลกๆ ใหมๆ ใชสตปญญามาประยกต เพอสรางผลงานทางการเลนทไมซาซากเชนเดม หรอเลยนแบบจากตวอยางทเคยเหนอยางเดยว 3. ชวยใหเดกเกดทกษะทางสงคม อนเปนพนฐานทจะชวยปลกฝงใหเดกมความเปนผนา ผตาม รจกสบเปลยน รอคอย รอบคอบ วางแผน เสยสละใหอภย และปรบตวเขากบผอน มนาใจตอกนและกน 4. ชวยใหเดกไดระบายอารมณ ลดความตงเครยดหรอความสบสนทางอารมณ ซงเกดขนเนองจากสภาพขดแยงของสงแวดลอมในระหวางทเดกเลน อารมณขนมว ความคบของใจ อารมณโกรธ ความเสยใจ ความผดหวงจะไดรบการระบายเปนการชวยปรบอารมณของเดกใหกลบสภาวะปกตได 5. ชวยสงเสรมสขภาพรางกายใหแขงแรงสมบรณขน จากการเลนนเดกจะไดเคลอนไหวแขนขา และอวยวะทกสวนในรางกาย ทาใหสามารถทางานประสานสมพนธกนไดดขน มทกษะ มความแคลวคลองวองไวแขงแรงมากขน สรปไดวา การเลนเปนกจกรรมททาใหเดกเกดความสนกสนานเพลดเพลน รวมทงทาใหเกดการเรยนรจากประสบการณทเดกไดรบ โดยการทดลองคนควาสารวจและลงมอปฏบต สามารถทาใหเดกปรบตวและเขาใจสงแวดลอมได และนอกจากนยงเปนการชวยสงเสรมพฒนาการ ทงทางดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญาของเดกอกดวย

21

2.2 ทฤษฎการเลน ประภาพรรณ สวรรณศข (2525: 124 – 127) กลาวถงทฤษฎการเลน วาแบงออกเปนกลมใหญๆ ได 2 กลมทฤษฎ ดงน 2.2.1 ทฤษฎการเลนคลาสสค (Classical Theories of Play) ทฤษฎการเลนคลาสสค เรมตนระหวางศตวรรษท 19 ถง ศตวรรษท 20 ไดแก 2.2.1.1 ทฤษฎพลงงานเหลอใช (Surphers Energy Theory) ทฤษฎน เชอวาอนทรยจะใชพลงงานไปประกอบกจกรรม เพอนาสเปาหมายทตองการ ไดแก การทางาน หรอเพอประกอบกจกรรมทไมมเปาหมาย ซงหมายถงการเลน ดงนน การเลนจะเกดขนไดเมออนทรยมพลงงานเหลอใชจากการทางานแลว 2.2.1.2 ทฤษฎการผอนคลาย (Relaxation Theory) มแนวคดวาการเลนเปนการสนองความตองการทจะผอนคลายความตงเครยดทางอารมณ 2.2.1.3 ทฤษฏการกระทาซา (Recapitulation Theory) ทฤษฎนมความเชอวาการเลนของมนษย เชนการเลนดน เลนทรายของเดกนน เลยนแบบมาจากบรรพบรษเปนตน แตทฤษฎนไมสามารถอธบายรปแบบการเลนใหม ๆ ของเดกเลน การเลนตกตา เปนตน 2.2.2 ทฤษฎการเลนรวมสมย (Contemporary Theories of Play) ไดแก 2.2.2.1 ทฤษฎจตวเคราะห กลาววา ความสนใจเกยวกบธรรมชาต การเลนของเดกนนเรมจากการสงเกตของ ฟรอยด ( Sigmound Freud) โดยกลาววา การเลนเกดจากความตองการ ความพงพอใจ และการทเดกจะบรรลถงความพอใจนน จะตองสนองดวยการเลน เชน การทเดกเลนเปน มนษยอวกาศ นกแขงรถ พยาบาล หรอแม กเพอทจะแสดงออกถงความตองการททาใหตนเองมความพงพอใจมากขน นอกจากน ฟรอยด ยงมองเหนวา การเลนมคณคาอยางมากในแงของการบาบด เพราะการเลนสามารถลดความไมพงพอใจ อนเกดจากประสบการณได อรค อรคสน (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2550: 65 – 66 ; อางองจาก Erikson) ไดขยายทฤษฎนโดยอธบายการเลนของเดกเพอใหเขาใจมากยงขน ซงไดอธบายการเลนของเดกวาเปนพฒนาการตามขนตอน เดกจะเขาใจโลกทเขาอยโดยการพบสงใหมๆ ทซบซอนมากยงขน และไดแบงขนตอนของการพฒนาการการเลนของเดกออกเปน 3 ขน คอ ขนท 1 การเลนเกยวกบตวเอง การเลนชนดนเรมตงแตแรกเกด โดยศนยกลางการเลนอยทตวเดกเอง ในระยะแรกเราอาจจะไมไดคดวาสงทเดกทานนเปนการเลนเพราะการเลนของเดกในระยะเรมโดยการเคลอนไหวสวนตางๆ ของรางกายซา รวมทงสงเสยงซา อยตลอดเวลา ตอมาเมอทารกจะมงความสนใจในการเลนออกไปทคนอนหรอของสงอน เชน การเลนเสยงระดบ

22

ตางๆ เพอดการสนองตอบของแม หรอสารวจรางกาย หนาตาของแมดวยมอ เปนตน การเลนเกยวกบแมดวยมอ เปนตน การเลนเกยวกบตนเองนเปนการเรมตนทจะเรยนรลกษณะตางๆ ของโลกทเขาอย ขนท 2 การเลนในโลกเลกๆ ของเดก คอ เดกจะเลนกบของเลนและวตถตางๆ รอบตวเดก ซงการเลนในโลกเลกๆ ของเดกน จะเปนการชวยใหเดกไดปรบตวใหเขากบสงคมสงแวดลอมทมกฎเกณฑบางอยางทเดกตองเรยนร เชน สงของนนอาจแตกสลายสญหายไปไดหรอเปนสงของของคนอน อกทงอาจถกควบคมจากผทมอานาจเหนอกวา เชน เดกโต หรอผใหญ ถาเดกยงไมสามารถเรยนรโลกเลกๆ ของเขาไดแลวกจะทาใหเดกกลบไปสการเลนในชวงแรก คอ การเลนเกยวกบตนเอง ขนท 3 การเลนในสงคม เปนชวงอายทเขเขาสวยเรยน เดกเรมเขาสสงคม ทกวางขวางขนรจกแบงปนของเลนกบผอน ขนตอนนเปนสดทายของพฒนาการการเลน แตความ สาเรจของพฒนาการขนน เปนผลเนองมาจากความสาเรจในพฒนาการของสองขนแรก ในขนน เดกจะเรยนรวา เมอใดเขาจะเลนคนเดยว และเมอใดเขาจะเลนเปนกลม 2.2.2.2 ทฤษฎพฒนาการทางดานความรความเขาใจ เพยเจต (Piaget) ไดวเคราะหและแบงแยกพฒนาการทางความรความเขาใจของเดกออกเปนลาดบขน ซงสอดคลองกบแนวทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเขา ดงน ขนท 1 ขนการเลนทใชประสาทสมผส (Sencorimotor Play) การเลนในขนนเดกมพฤตกรรมในลกษณะ เปนการสารวจ จบตองวตถนบวาเปนการฝกเลน และพฒนาการการเลนควบคกนไปกบพฒนาการทางสตปญญาขนการแกปญหาดวยการกระทา ซงการเลนในขนนจะยตลงเมอเดกอายได ประมาณ 2 ขวบ ขนท 2 ขนการเลนเกยวกบการสราง (Constructive Play) การเลนในขนน จะเกดขนเมอเดกอาย 1 ป 5 เดอน เปนการเลนทมวตถประสงคทไมมขอบเขตจากด เดกจะเลน ดวยความพอใจมากกวา จะคานงถงความจรง หรอมาตรฐานตางๆ ของสงคม เมอเดกเรมรบร การเปลยนแปลงอนเปนผลมาจาการเลนซาๆ กน เดกจะเรมจาลกษณะของการเลนนน และการเลนในขนนจะพฒนาไปสการเลนทใชสญลกษณ ขนท 3 ขนการเลนทใชสญลกษณ (Symbolic Play) การเลนขนนจะเกดขนเมอเดกอาย 2 ขวบขนไป และสามารถพฒนาไดเตมท เมอเดกอาย 3 – 4 ป การเลนนเกดขนไดตอเมอเดกสามารถจา และสมมตสงของเครองเลนตางๆ ทไมมอยในทนนได เชน สมมตใหผา ทพบไวเปนทารก สมมตวา มขนมมาปอนตกตา เปนตน และลกษณะการเลนทเปนสวนหนงของการเลนทใชสญลกษณทนบวาเปนการพฒนาขนสงสด คอ การแสดงละครสมมต ( Socio Dramatic

23

Play) การเลนแบบนจะเรมจากคาวา “เราสมมตเปน ... ดกวา” การแสดงออกน เปนการแสดงออกอยางอสระถงการรบรทางสงคมของเดกโดยการแสดงบทบาทของผอน และแสดงความรสกตอสงคมของเดก จากทฤษฎการลนทง 2 ทฤษฎทกลาวมาน พอสรปไดวาการเลนเปนธรรมชาตของเดกทมความตองการทจะเลน เพอเปนการสนองความตองการ และความพงพอใจของตน เดกไดเรยนรสงตางๆ จากากรเลนตามลาดบขน โดยเรมจากการเลนเกยวกบตนเองกอนแลว จงนาไปสการเลนกบวตถโดยการสมผสสงทเปนรปธรรม และในทสดเดกกจะพฒนาไปถงการเลนขนสดทาย คอ การเลนทเดกสามารถใชสญลกษณในการเลนได เดกสามารถนาผลการเรยนรทคนพบมาปรบใชในการแกปญหาในสถานการณจรง การเลนชวยสงเสรมดานความคด และชวยพฒนาดานจตใจของเดก 2.3 ประเภทของการเลน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2532 : 390 – 402) แบงประเภทของการเลนไวดงน การเลนทแยกประเภทตามลกษณะวธเลนและการตงกฎกตกา แบงไดเปน 2 ประเภท คอ 1. การเลนทมกฎกตกา เปนการเลนทพฒนาขนมาจากการเลนทไมตองมระเบยบกฎขอบงคบ หรอทเรยกวา “เกม” เกมเปนการเลนทมการแขงขน แพชนะ มการกาหนด จานวน ผเลน สถานทเลน อปกรณทใชเลน กฎกตกา ทผเลนตองยดถอเปนแนวปฏบตในการเลนรวมกน 2. การเลนทไมมกฎกตกา เปนการเลนอยางอสระไมมกฎกตกาตายตว ผเลนใชจนตนาการในการแสดงออก มงสรางความสนกสนานมากกวา ซงผเลนอาจเลนคนเดยวหรอหลายคนกไดการเลนทแยกประเภทตามจดประสงคทใช แบงไดเปน 2 ประเภท คอ 2.1 การเลนเพอการศกษา มจดประสงคหลกเมอตองการใหเดกเกดการเรยนร และใหความสนกสนานแกเดกแบงออกเปน 4 ประเภท คอ 2.1.1 การเลนสมผส การเลนประเภทนชวยพฒนาทกษะการใชนวมอในการจดหรอดงวตถสงของเดกอายระหวาง 2 – 4 ป จะชอบเลนเครองเลนทจบตองได ซงเดกอาจจะเลนคนเดยวหรอเลนไปพรอมๆ กบคนอน การเลนประเภทนเปดโอกาสใหเดกเกดพฒนาการทางการตดสนใจ การมเหตผล และการใชมอกบตารวมกน รวมทงรขนาด จานวน ส และรปลกษณะของสงนน ๆ 2.1.2 การเลนกลางแจงและการเลนในรม การเลนกลางแจง เปนการเลนออกกาลงกายของเดกๆ นอกหองเรยน ไดแก การวง การกระโดด การหกคะเมน การกลง การปนปาย การวงแขง หรอการเลนอปกรณเครองเลนสนาม ไดแก ชงชา ไมลน บารโหน มาหมน รวมทงการเลนในทางสรางสรรคกบวสดตางๆ ทไมใชแลว เชน ลงไม ยางรถยนต เปนตน การเลนในรม เปนการเลนภายในอาคาร หรอในหองเรยน อปกรณทใชในการเลนมหลายชนด

24

สาหรบใหเดกไดเลอกเลน ตามความสนใจ ไดแก ไมบลอก เครองมอชางไม เครองมอทาครว พลาสตกสรางสรรค ตกตา 2.1.3 การเลนละครและบทบาทสมมต เปนการเลนของเดกทแสดงบทบาท จากการเลนของเลนประเภทตางๆ เชน เครองครว เครองใชในบาน ทจดเปนฉากใหเดก เลน ละครเกยวกบชวตในครอบครว หรอการทเดกเลอกนทานทเดกชอบมาเลนละคร หรอสมมต ในสถานการณตางๆ เดกจะไดแสดงบทบาทรวมทงใชคาพดตามความเขาใจและตามจนตนาการของเดกเอง ซงจะชวยใหเดกไดพฒนาความคดสรางสรรค และการมปฏสมพนธกบคนอนๆ ในสงคมไดดขน 2.1.4 การเลนเกม เกมเปนกจกรรมการเลนทสาคญอนหนงทควรสงเสรมเดกใหรจกการเลนรวมกบเพอน และควรหาเกมงายๆ มกฎกตกาใหเหมาะสมกบวยของเดก เกมสามารถนามาใชในการฝกทกษะรวมทงปลกฝงนสยทดแกเดกไดดวย การเลนเกมจงทาใหเดกสนกสนานเพลดเพลน และเกดการเรยนรในขณะเดยวกน 2.2 การเลนทไมใชเพอการศกษา เปนการเลนทมจดมงหมายพนฐาน เพอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน และมรางกายแขงแรง สรปไดวา ประเภทของการเลนนนสามารถแบงไดหลายลกษณะ อาจแบงตามพฤตกรรมการเลน ลกษณะวธการเลน สถานทเลน การตงกฎกตกาในการเลน การใชทกษะตางๆ อปกรณ ในการเลน จดประสงคในการเลน ลวนแลวแตเปนการเลนททาใหเดกเกดการเรยนรและสงผลตอพฒนาการในดานตางๆ ทงสน 3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเกมและเกมการศกษา 3.1 ความหมายของเกม นว สแตนดารด เอนไซโคพเดย (New Standard Encyclopedia. 1969: G-21) ไดนยามคาวา เกม หมายถง กจกรรมทสนกสนาน มกฎเกณฑ กตกา กจกรรมทเลนมทงเกมเงยบ (Quiet Games) และเกมทตองใชความวองไว (Active Games) ซงมทงเกมทเลนคนเดยว สองคน หรอเลนเปนกลม บางเกมกเลนเพอสนกสนาน เพอผอนคลายความตงเครยด บางเกมกกระตนการทางานของรางกาย และสมองบางเกมกฝกทกษะบางสวนของรางกาย และจตใจเปนพเศษ แกรมบส คารร และ ฟทช ( Grambs; Carr; & Fitch. 1970: 244) ไดใหความหมาย ของเกมวา เกมเปนนวตกรรมการศกษา ซงครสวนมากยอมรบวากจกรรมการเลนหรอเกมสามารถใชในการจงใจนกเรยน ครสามารถนาเกมไปใชในการสอน เพอใหการสอนดาเนนไป จนบรรลเปาหมายได เพราะเกมเปนกจกรรมทจดสภาพแวดลอมของนกเรยน ใหเกดการแขงขน อยางม

25

กฎเกณฑ โดยมวตถประสงคเฉพาะ และเปนกจกรรม เพอความสนกสนาน อารโนลด (Arnold. 1975: 110 – 113) ไดใหความหมายของ เกม คอ การเลน ซงอาจมเครองเลนหรอไมมเครองเลนกได เกมเปนสอทอาจกลาวไดวา มความใกลชดกบเดกมาก มความสมพนธกบชวตและพฒนาการของเดกมาตงแตเกด จนทาใหเกอบลมไปวาการเลนของเดกนน มสวนชวยพฒนาการเรยนรของเดกเปนอยางมาก รส (Reese. 1977: 19) ไดกลาววา เกมเปนโครงสรางของกจกรรม ซงกาหนดกฎเกณฑ ในการเลน อาจมผเลน 2 คน หรอมากกวา 2 คน เลนเพอบรรลตามจดหมายทตงไว ซงการนาเกมมาใชในการเรยนการสอนอาจทาไดหลายวธ คอ 1. เปนวธการสอน 2. นาเขาสบทเรยน 3. เปนอปกรณประกอบการเรยน 4. เปนกจกรรมทใหนกเรยนเลนในเวลาวางเปนการใชเวลาวางใหเปนประโยชน ประภากร โลทองคา (2522: 57) ไดใหความหมาย ของเกม หรการเลนเปนสถานการณในการสอนอยางหนง ทกาหนดกตกาการเลน กาหนดกระบวนการเลนเพอใหผเลนไดมสวนรวมทางอารมณ มความสนกสนาน และในขณะเดยวกนกจะนาเอาแงคดหรอความเหนจากการเลนไปวเคราะหวจารณ เพอใหเกดการเรยนรตอไป สมใจ ทพยชยเมธา และ ละออ ชตกร (2525: 169) ไดกลาววา เกม คอ การเลนของเดกแตเปนการเลนทพฒนาขนจากการเลนทไมตองมระเบยบขอบงคบมาก มาเปนการเลนทมกตกามกฎเกณฑ มการแขงขน แพชนะ เปนการเลนของเดกทอยในระยะทพฒนาการทางสงคมของเดกเรมมากขน เดกสนใจในการเลนกบผอนเพมขน ในระยะแรก กเปนการเลนกลมนอยกอน กลมละ 2 – 3 คน การเลนกมกตกาเลกนอย โดยมงหวงใหเดกไดรบความเพลดเพลนเปนสวนใหญ ตอมา เมอเดกพฒนาทางสงคมมากขนสามารถเลนรวมกลมใหญไดด การเลนของเดกจะมระเบยบ กฎเกณฑขอบงคบเพมขน มการวางกตกาการเลนและมการแขงขนกบแพชนะกน กาพล ดารงควงศ (2535: 11) ไดใหคานยามของเกมวาเปนสงททาใหเกดการเรยนร ทดสาหรบนกเรยนเพราะเกมเปนกจกรรมทนกเรยนกระทาดวยตนเองการใชเกมจงเปนประสบการณตรงทนกเรยนไดรบการสมผสดวยประสาทสมผสทง 5 ซงจะชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรทดทสด มความคดรเรม เกดจนตนาการอนเปนการแสดงถงความกาวหนาทางระดบสตปญญาของนกเรยน จากความหมายของเกมทไดกลาวมาขางตน สามารถสรปไดวา เกม หมายถง สอททาใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน ชวยฝกทกษะตางๆ เพราะเกมเปนกจกรรมทนกเรยนกระทาดวยตนเอง เดกไดเรยนรจากประสบการณตรง ในการเลนอาจมผเลน 2 คน หรอมากกวา 2 คน กได

26

ในการนาเกมมาใชสาหรบการเรยนการสอนทาไดหลายวธ อาจมการแขงขนหรอไมมกไดแตตองมกตกาการเลนเกมกาหนดไว แตไมตองมกฎระเบยบมากนก สามารถใชในการจงใจนกเรยน ผอนคลายความเครยด อกทงยงสงเสรมพฒนาการทงในดานรางกาย อารมณ สงคม สตปญญา ในขณะเดยวกนกสามารถนาเอาแงคดจากการเลนเกมไปวเคราะหวจารณ เพอใหเกดการเรยนรตอไป 3.2 ประเภทของเกม โลเวลล (วร เกยสกล. 2530: 16 ; อางองจาก Lovell. 1971: 186 – 187) ไดแบง เกมคณตศาสตรออกเปน 3 ประเภท ดงน 1. เกมเบองตน (Preliminary Game) เปนเกมทสนกสนาน พฤตกรรมจะไมเปนแบบแผนการกระทา จะสมพนธกบความคดรวบยอดทวางไวนอยมาก เหมาะกบเดกปฐมวย 2. เกมทสรางขน (Structured Game) เปนเกมทสรางขน อยางมจดมงหมายแนนอน การสรางเกมจะเปนไปตามแนวของความคดรวบยอดใหสอดคลองกบเนอหาทตองการ 3. เกมฝกหด (Practice Game) เกมน จะชวยเนนความเขาใจมากยงขน การจดเกมใหเดกควรจะไดเรมไปเปนขนตอน ตงแตเกมเบองตน โดยเฉพาะเนอหาทเดกเขาใจชา กลเมน และคนอนๆ ( Gilman ; et al. 1976: 657 – 661) ไดแบงเกมคณตศาสตรออกเปน 3 ประเภท ดงน 1. เกมพฒนาการ (Developmental Game) เพอทาใหผเลนเกดความคดรวมยอดใหมๆ 2. เกมยทธศสตร (Strategy Game) เปนเกมเพอยวยใหผเลนมแนวทางทจะบรรล ในจดมงหมาย 3. เกมเสรมแรง (Reinforcement Game) เปนเกมเพอชวยใหการเรยนรพนฐาน ตางๆ และเปนทกษะในการนาความคดรวบยอดทไดรบไปใชใหเกดประโยชน โคลมบส (เยาวพา เดชะคปต. 2542: 47 – 56 ; อางองจาก Kolumbus. 1979: 141) ไดจาแนกประเภทของเกมตางๆ ซงเหมาะสาหรบเดกปฐมวย ดงน 1. เกมพฒนาทกษะโดยการกระทาหรอการเลนวสดตางๆ (Manipulative Game) เกมชนดน เปนการทเดกนาของเลนตางๆ มาเลนอยางมกฎเกณฑและกตกา โดยมวตถประสงคเพอใหเดกสามารถสรางความสมพนธของกลามเนอเลกระหวางการใชมอ และสายตา เชน เกมรอยลกปด ตดตงดม กรอกนาใสขวด 2. เกมการศกษา (Didactive Game or Cognitive Game) คอ เกมทพฒนาการคดของเดก ซงจาการเลนเกมของเดก ครสามารถบอกไดวาเดกมความเขาใจในความคดรวบยอดของเรองนนๆ อยางไร เชน เกมจบคสงของ เกมโดมโน เกมเรยงลาดบเหตการณกอนหลง

27

3. เกมฝกทกษะทางรางกาย (Physical Game) เกมฝกทกษะทางรางกาย หรอเกมพลศกษามมากมายหลายชนด ซงรวมทงการฝกกายบรหารประจาวนงายๆ แตนามาฝกทกษะอยางใดอยางหนง เชนฝกการรบฟง ฝกทาตามทศทาง ฝกการมสวนรวมสาหรบเดกเลกๆ กตกาทกาหนดไวควรงายไมยงยากและซบซอน เชน เกมวงไลจบ เกมทาตามคาสง เกมซอนหา 4. เกมเพอพฒนาทกษะทางภาษา (Language Game) เกมฝกทกษะทางภาษาเปนเกมทอาศยจนตนาการและการใชคาพดโดยไมตองใชวสดใดๆ เกมฝกทกษะทางภาษาบางเกมจะสงเสรมทกษะเกยวกบความจา ฝกทกษะการฟง หรอเกมการเดา เชน เกมอะไรเอย เกมตะลอกตอกแตก 5. เกมทายบตร (Card Game) เปนบตรทครทาขน ชวยใหเดกสามารถแยก ความเหมอน ความตาง ฝกความจาเสรมทกษะอนๆ ซงครจะตองพจารณาวาจะเลอกเกมอะไรใหเหมาะสมกบความตองการ หรอจดมงหมายของเดก 6. เกมพเศษ (Special Game) เกมนจะเลนในโอกาสพเศษ ครอาจจะจดใหเดกเลนเปนครงคราว เชน เกมลาลายแทงขมทรพย เกมโจรสลด เกมตามรอยเทา ซงเกมดงกลาวจะตองอาศยความรวมมอของเดกเปนอยางมาก ชยยงค พรหมวงศ (2521: 78) ไดเสนอเกมสาหรบฝกทกษะไว 6 ประเภท คอ 1. เกมฝกทกษะการฟงและระยะความสนใจ เกมนเหมาะสาหรบเดกปฐมวย เพอเตรยมใหเดกเปนผฟงทด และมความสนใจตอสงหนงสงใดนานขน 2. เกมฝกปฏบตตามคาสง เกมน คลายกบเกมฝกทกษะการฟง คอ เดกจะตองฟงเสยกอนแลวจงปฏบต เชน สงใหเดกไปวงแตะเกาอ โตะ แลวกลบมานงทเดม แลวเพมจานวนสงทตองแตะขนตามลาดบ จนเดกสามารถแตะตามคาสงไดถกตอง ตงแต 6 – 8 อยาง เปนตน 3. เกมสอนมโนทศนเกยวกบจานวน เปนการทองคาคลองจองเกยวกบจานวน แตไมคอยมความหมาย 4. เกมฝกการฟงเสยง เดกเลกชอบฟงเสยงและชอบสงเสยง เดกจะเรยนรวา รปจะตองมชอ เชน เมอครเรยก ( ก) เดกทขนตนดวย (ก) จะตองลกขน 5. เกมฝกการรจกอกษร เกมนจะชวยใหเดกจาไดวาชอใดใชอกษรใด เชน ครเรยกชอเดก “ปรชา” ใหเดกออกเสยงนาหนา และหาวาสงของในหองมอะไรทขนตนดวยตวอกษรน 6. เกมฝกสมองและรางกาย เกมประเภทน มขอบเขตกวางมากเกมทไดกลาวมาแลว กตองใชสมองและรางกายรวมดวยทงสน เกมน ฝกจนตนาการ และสมองโดยตรง แลวอาจใชรางกายเขารวมดวย

28

สมใจ ทพยชยเมธา และ ละออ ชตกร (2525: 226 – 236) ไดกลาวถง เกมสาหรบเดกปฐมวย สามารถแยกไดตามประโยชนทผเลนจะไดรบเปนสวนใหญ ซงแบงได ดงน 1. เกม เพอความสนกสนานเพลดเพลน เปนเกมประเภทหนง ซงมวตถประสงคในการเลนเหมอนกบเกมประเภทอนๆ แตเนนวตถประสงคเพอความเพลดเพลนเปนสวนใหญ 2. เกมเสรมทกษะเคลอนไหว เปนเกมประเภทหนง ซงมวตถประสงคในการเลน วธการเลน กตกาการเลน และสอประกอบการเลน เหมอนกบเกมประเภทอน แตเนนวตถประสงคดานเสรมทกษะการเคลอนไหวของกลามเนอใหญ เพอใหเกดความคลองแคลววองไว 3. เกมเสรมทกษะทางการเรยน เปนเกมอกประเภทหนง ซงมจดมงหมาย จานวนผเลน มกตกาการเลนเลกนอย และมสอประกอบการเลนเหมอนเกมประเภทอนๆ แตเกมเสรมทกษะ บทเรยน สวนมากจะเปนเกมเลนในรม และมจดมงหมายจะเนนการแขงขน หรอเสรมการเรยนรมากกวาการออกกาลงกาย เชน เกมเสรมทกษะทางภาษา คณตศาสตร และเกมฝกประสาท จากทกลาวมาขางตนสามารถสรปไดวา เกมมหลายประเภทในแตละประเภท จะมจดมงหมาย และรายละเอยดทแตกตางกน ทงนขนอยกบเกณฑในการนาไปใช เกมทกชนด ลวนเปนเกมทมคณคาแกเดกทงสน ครจงนาเกมเหลานมาใชในการเรยนการสอน และสามารถเลอกใชไดตามจดมงหมายทตงไว 3.3 ความหมายของเกมการศกษา (Didactic Game) เกมการศกษาสาหรบเดกปฐมวยนบเปนกจกรรมการเลนตามทฤษฎการเลนเชงรคด (The Cognition Theory of Play) ตามหลกของ เพยเจต (Piaget) การเลนเปนสวนสาคญของ พฒนาการทางสตปญญา เพราะการเลนเปนการกระทาทถอวา เปนการแสดงของผลรวมในพฤตกรรมทงหมดทเดกกระทา และแสดงออก ซงตวเดกไดคดแลวกระทาดวยความพงพอใจ โคลมบส (เยาวพา เดชะคปต. 2542: 51 ; อางองจาก Kolumbus. 1979: 141 – 149) ไดใหความหมายของเกมการศกษา (Didactic Game) คอ เกมทพฒนาการคดของเดก ซงจะตองคดและหาเหตผล ครสามารถบอกไดวา เดกมความเขาใจในความคดรวบยอดเรองนนๆ อยางไร แกรมส คารร และ ฟทซ (Grambs; Carr; & Fitch. 1970: 244) กลาววา เกมเปนนวตกรรมการศกษา ซงครสวนมากยอมรบวากจกรรมการเลน หรอเกมสามารถใชในการจงใจนกเรยน ครสามารถนาเกมไปใชในการสอน เพอใหการสอนดาเนนไป จนบรรลเปาหมายไดเพราะเกมเปนกจกรรมทจดสภาพแวดลอมของนกเรยนใหเกดการแขงขนอยางมกฎเกณฑ โดยมวตถประสงคเฉพาะ และเปนกจกรรมเพอความสนกสนาน

29

ประภากร โลหทองคา และคนอนๆ ( 2522: 57) กลาววา เกม หรอการเลนเปนสถานการณในการสอนอยางหนง ทกาหนดกตกาการเลน กาหนดกระบวนการเลน เพอใหผเลนไดมสวนรวมทางอารมณ มความสนกสนาน และในขณะเดยวกน กจะนาเอาแงคด หรอความเหนจากการเลนไปวเคราะหวจารณ เพอใหเกดการเรยนรตอไป บญช สนนเสยง (2527: 438) ไดกลาวถงเกมการศกษา (Didactic Game) เปนอปกรณเครองชวยสอนทจะชวยใหผเรยนไดรบความพอใจ และความสนกสนาน อกทงยงทาทาย ทจะใหเดกเลนเสมอ ชวยใหเดกมความพรอมในทกๆ ดาน แตทเนนเฉพาะ คอ สตปญญา เดกไดฝกใชประสาทสมผสกบกลามเนอมอ ฝกสงเกต เปรยบเทยบในเรองรปทรง จานวน ประเภท และฝกคดหาเหตผล สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2541: 145) ไดกลาวถงความหมายของ เกมการศกษา (Didactic Game) วาเกมการศกษาเปนของเลนทชวยใหผเลนเปนผมความสงเกตด ชวยใหมองเหนไดฟง หรอคดอยางรวดเรว ซงเกมการศกษาจะตางจากของเลนอยางอน แตละชดจะมวธเลนโดยเฉพาะ อาจเลนคนเดยวหรอเลนเปนกลม ผเลนสามารถตรวจสอบ การเลนวาถกตองหรอไม จากความหมายทกลาวมาขางตน สามารถสรปไดวา เกมเปนอปกรณเครองชวยสอนทชวยใหนกเรยนไดพฒนาสตปญญาในดานการคด การสงเกต การคดหาเหตผล เนองจากเกมการศกษาแตละชด จะมวธเลน โดยเฉพาะอาจเลนคนเดยว หรอเปนกลม และผเลนสามารถตรวจสอบวา เลนถกตองหรอไมดวยตนเอง รวมทงเดกไดใชประสาทสมผสกบกลามเนอมอ หลงจากเลนเกมแลว เดกกจะเกดความคดรวบยอดในเรองๆ นนได 3.4 ประเภทของเกมการศกษา ไดมนกการศกษาหลายทาน ไดแบงเกมการศกษาออกเปนชนดตางๆ ดงน โคลมบส (เยาวพา เดชะคปต. 2542: 51 – 56 ; อางองจาก Kolumbus. 1797: 141 – 149) ไดแบงเกมการศกษาออกเปน 1. เกมการแยกประเภท (Classification) เกมฝกแยกประเภท หมายถง การแยกกลมจดกลม จบกลม จบค ซงสามารถฝกทกษะเดกไดหลายอยาง โดยแยกเปนของ ทเหมอนกนและตางกน ของทมลกษณะกลม สเหลยม หรอแยกตามส รปทรง ขนาด ซงแบงออกเปน 1.1 เกมลอตโต (Lotto) เปนเกมทเลนอยางงาย โดยเดกจะมรปภาพเลกๆ อยชดหนง ซงจะนามาจบคกบรปในกระดาษโดยรปทเดกเลอกออกมา เขาจะตองหารปทเหมอนกน วางลงใหได ถารปนนไมมค เขากจะวางบตรนนลงแลวหาภาพใหม

30

1.2 เกมโดมโน (Domino) เปนเกมทในแตละดานจะมภาพ จานวน ตวเลข จด ใหเดกเลอกภาพทมส รป หรอขนาดตอในแตละดานไปเรอยๆ 1.3 เกมตารางสมพนธ (Matrix) เกมน จะประกอบดวยตารางซงแบงเปนชอง มขนาดเทากน 16 ชอง และมบตรเลกๆ ขนาดเทากบตารางแตละชองโดยการเลนอาจจะจบคภาพทอยขางบนกบภาพทเดกวางลงใหตรงกนหรออาจจะจบคภาพทมสวนประกอบของภาพทอยขางบนกบภาพทอยดานขางกได เชน ครอาจจะวางบตรภาพวงกลมไวดานขาง วางบตรสแดงไวขางบน แลวใหเดกหาบตรภาพทมสแดงและเปนวงกลมมาวางใหตรงกน 2. เกมฝกทาตามแบบ (Patterning) ในเกมชนดนเดกจะตองสราง หรอวาด หรอลากตามแบบตามลาดบ ซงเดกจะใชลกปด หรอบลอกทมสหรอขนาดตางๆ กบบตร หรอแมแตแปรงสฟนกไดมาวางไวตามลาดบ ตวอยางเชน ถาตวอยางม 3 ส เชน ดา ขาว แดง เดกกจะจดสงของตามลาดบเรอยไป ซงเดกจะตองตดสนใจวาจะเลอกอะไรกอนหลง เพอทาตามแบบ 3. เกมฝกลาดบหรออนกรม (Sequence, Serration) ในเกมน จะฝกความจาของเดกโดยครจะเลาเหตการณหรอลาดบเรองราว หรอนทาน แลวใหเดกวางสงตางๆ หรอภาพตามลาดบในเรอง จนทวรรณ เทวรกษ (2526: 36) ไดแบงเกมการศกษาออกเปนชนดตางๆ ดงน 1. เกมจบคภาพเหมอน เดกฝกสงเกตภาพทเหมอนกน นาภาพทเหมอนกนมาเรยงเขาคกน 2. โดมโน เปนเกมทมขนาดเลกเปนรปสเหลยมผนผา แบงครงออกเปน สวนใน แตละดาน จะมภาพ จานวน ตวเลข จด ใหเดกเลอก ทมส รป หรอขนาดตอกนในแตละดานไป เรอยๆ 3. ภาพตดตอ เปนการแยกชนสวนของภาพออกเปนชนๆ แลวใหเดกนาตอกนใหเปนภาพทสมบรณ ภาพตดตอ ควรมจานวนชนทจะใหเดกตอใหเหมาะสมกบวย เดกเลกควรมจานวนชนกไมชนประมาณ 5 – 6 ชน เมอเดกโตขนกมจานวนเพมมากขน 4. ภาพสมพนธ เปนการนาภาพทเปนประเภทเดยวกนหรอมความสมพนธกนมาจบคกน จะชวยฝกใหเดกรจกคดหาเหตผล และจดประเภทไดถกตอง 5. ลอตโต เปนเกมทม 2 สวน ใหเดกศกษารายละเอยดของภาพ ภาพใหญจะตองเปนสงทใหเดกรจกรายละเอยดตางๆ สวนภาพเลกเปนภาพปลกยอยของภาพใหญทตองการใหเดกเรยนร โดยใหเดกศกษาภาพใหญวาเปนเรองอะไร มคณสมบตอยางไร ใหเดกหยบภาพเลกทเตรยมมาวางใหสมบรณ

31

6. ภาพตอเนองหรอการเรยงลาดบ เปนการเรยงลาดบภาพตามเหตการณ ทเกดขนจากเหตการณแรกไปจนถงเหตการณสดทาย 7. พนฐานการบวก เปนเกมทผเลนไดมโอกาสฝกการบวก โดยยดแผนหลก เปนเกณฑ ผเลนตองหาชนสวนเลก 2 ชน เมอรวมกนแลวไดผลลพธเทากบจานวนภาพ ใน แผนหลก 8. ตารางสมพนธ ประกอบดวยชองขนาดเทากน 16 ชอง และมบตรเลกๆ ขนาดเทากบชองตาราง เพอเลนเขาชดกนโดยมบตรทกาหนดไวเปนตวนาไวขางบนแตละชอง โดยการเลนอาจจบคภาพทมสวนประกอบของภาพทอยขางบนกบภาพทอยดานขางกได สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2541: 145 – 153) ไดจาแนกประเภทของเกมเปนชนดตางๆ ดงน 1. เกมจบค เกมชนดนเปนการฝกการสงเกต การเปรยบเทยบ การคดหาเหตผล เกมจบค เปนการจดของเปนคๆ ชดละตงแต 5 ค ขนไป อาจเปนการจบคภาพหรอวสดอปกรณตางๆ กได เกมประเภทนสามารถจดไดหลายชนด ไดแก 1.1 การจบคสงทเหมอนกน 1.1.1 จบคภาพหรอสงของทเหมอนกนทกประการ 1.1.2 จบคภาพกบเงาของสงเดยวกน 1.1.3 จบคภาพกบโครงรางของสงเดยวกน 1.1.4 จบคภาพทซอนอยในภาพหลก 1.2 การจบคสงทเปนประเภทเดยวกน เชน ไมขด – ไฟแชค เทยน – ไฟฟา 1.3 การจบคสงทมความสมพนธกน เชน สงทใชคกน แม – ลก สตวกบอาหาร 1.4 การจบคสงทมความสาคญแบบตรงกนขาม คนอวน – คนผอม 1.5 การจบคภาพเตมกบภาพสวนยอย 1.6 การจบคภาพเตมกบภาพชนสวนทหายไป 1.7 การจบคภาพทซอนกน 1.8 การจบคภาพทเปนสวนตดกบภาพใหญ 1.9 การจบคสงทเหมอนกนแตสตางกน 1.10 การจบคภาพทมเสยงสระเหมอนกน เชน กา-นา ง – ป 1.11 การจบคภาพทมเสยงพยญชนะตนเหมอนกน เชน นก-หน กง- ไก 1.12 การจบคแบบอปมาอปไมย 1.13 การจบคแบบอนกรม

32

2. เกมภาพตดตอ เปนเกมฝกการสงเกตรายละเอยดของภาพ รอยตดตอของภาพทเหมอนกน หรอตางกน ในเรองของส รปราง ขนาด ลวดลาย เกมประเภทน มจานวนชนของภาพตดตอตงแต 5 ชนขนไป ซงขนอยกบความยากงายของภาพชดนน เชน หากสของภาพไมมความแตกตางกน จะทาใหยากแกเดกยงขน 3. เกมวางภาพตอปลาย (โดมโน) เพอฝกการสงเกต การคดคานวณ การคด เปนเหตเปนผล เกมประเภทนมหลายชนด ประกอบดวยชนสวนเปนรปสเหลยมหรอรปสามเหลยมตงแต 9 ชนขนไป ในแตละดานจะมภาพ จานวน ตวเลข จดใหเดกเลอกตอกนในรปทเหมอนกน แตละดานไปเรอยๆ 4. เกมเรยงลาดบ เปนเกมฝกทกษะการจาแนก การคาดคะเน เกมประเภทน มลกษณะเปนภาพสงของ เรองราว เหตการณ ตงแต 3 ภาพขนไป แบงเปน 4.1 การเรยงลาดบภาพและเหตการณตอเนอง 4.2 การเรยงลาดบ ขนาด ความยาว ปรมาณ ปรมาตร จานวน เชน ใหญ –เลก, สน - ยาว, หนก-เบา, มาก – นอย 5. เกมจดหมวดหม เพอฝกทกษะการสงเกต การจดแยกประเภท เกมประเภทน มลกษณะเปนแผนภาพ หรอของจรง ประเภทสงของตางๆ เปนเกมทใหเดกนามาจดเปนพวกๆ ตามความคดของเดก 6. เกมหาความสมพนธระหวางภาพกบสญลกษณ เกมนจะชวยเดกกอนทจะเรมอานหนงสอ เดกจะคนเคยกบสญลกษณเปนภาพทมภาพกบคา หรอตวเลขแสดงจานวน กาหนดใหตงแต 3 คขนไป 7. เกมหาภาพทมความสมพนธลาดบทกาหนด ฝกการสงเกตลาดบท ถาเกบตนแบบจะฝกเรองความจา เกมประเภทน ภาพตางๆ 5 ภาพ เปนแบบใหเดกสงเกตลาดบของภาพ สวนทเปนคาถามจะมภาพกาหนดให 2 ภาพ ใหเดกหาภาพทสามทเปนคาตอบ ทจะทาใหภาพ ทงสามเรยงลาดบถกตองตามแบบ 8. เกมสงเกตรายละเอยดของภาพ (ลอตโต) ฝกการสงเกตรายละเอยดของภาพ เกม จะประกอบดวยภาพแผนหลก 1 ภาพ และชนสวนทมภาพสวนยอย สาหรบเทยบกบภาพ แผนหลก อกจานวนหนงตงแต 4 ชนขนไป ใหเดกเลอกภาพชนสวนเฉพาะทมอยในภาพหลก หรอภายใตเงอนไขทกาหนดใหเกยวกบภาพหลก 9. เกมหาความสมพนธแบบอปมาอปไมย เกมนประกอบดวยชนสวนแผนยาวจานวน 2 ชนตอกนดวยผาหรอวสดอน ชนสวนตอนแรก มภาพ 2 ภาพทมความสมพนธ หรอเกยวของกนอยางใดอยางหนงชนสวนทสองมภาพ 1 ภาพ เปนภาพทสามทมขนาด ½ ของชนสวน

33

ใหเดกหาภาพทเหลอ ซงเมอจบคกบภาพทเหมาะสมแลว จะมความสมพนธทานองเดยวกบภาพคแรกตวเลอกเปนแผนภาพขนาดเทากบภาพทสามสาระของเกม อาจเปนในเรองของรปราง จานวน 10. เกมพนฐานการบวก เปนการฝกใหมความรวบยอดเกยวกบการรวมกน หรอการบวกโดยเกมแตละเกมจะประกอบดวยภาพหลก 1 ภาพ ทแสดงจานวนตางๆ และจะมภาพชนสวนตงแต 2 ภาพขนไป ภาพชนสวนมขนาด ½ ของภาพหลก ใหเดกหาภาพชนสวน 2 ภาพ ทรวมกนแลว มจานวนเทากบภาพหลกแลว นามาวางเทยบเคยงกบภาพหลก 11. เกมจบคตารางสญลกษณ เปนการฝกคดการสงเกต และฝกการคดเชอมโยงความสมพนธประกอบดวย ชองขนาดเทากน และมบตรเลกๆ ขนาดเทากบชองตาราง เพอเลน เขาชดกน โดยมบตรทกาหนดไวเปนตวนาไวขางบนของแตละชอง โดยการเลนอาจจบคภาพทมสวนประกอบของภาพทอยขางบนกบภาพทอยดานขางกได จากทกลาวมาขางตนสามารถสรปไดวา เกมการศกษาจะมหลายประเภท ซงแตละประเภท สวนใหญจะเนนฝกทางดานสตปญญา และเปนเกมทชวยพฒนาเดก และสนองความตองการตามธรรมชาตของเดก 3.5 จดประสงคของการจดเกมการศกษา สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (2528: 15) ไดกลาวถงจดประสงคของการจดเกมการศกษาไว ดงน 1. เพอฝกใหเดกรจกการสงเกตและจาแนกดวยสายตา 2. ฝกการแยกประเภทหรอการจดหมวดหม 3. ฝกการใชความคดอยางมเหตผล 4. ฝกการตดสนใจในการแกปญหา 5. เพอฝกประสาทสมพนธระหวางตากบมอ 6. เพอฝกมนษยสมพนธดระหวางกลม ฝกคณธรรมตางๆ 7. เปนการทบทวนเนอหาวชาทไดเรยนไปแลว วยะดา บวเผอน (2531: 19) กลาววา จดประสงคของการเลนเกมการศกษา คอ ชวยใหผเลนเปนผมความสงเกตด มความสามารถในการมอง จาแนกดวยสายตา ไดฟง หรอคดอยางรวดเรว และในเกมการศกษาแตละชดจะมวธการเลนโดยเฉพาะ สามารถวางเลนบนโตะได ผเลนสามารถตรวจสอบการเลนวา ถกตองหรอไมดวยตนเอง และเมอเลนเกมไดสาเรจทาใหเกดแรงจงใจ ทจะเรยนโดยไมเบอหนาย สานกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต (2534: 13 – 16) ไดกลาวถงจดประสงคของการเลนเกมการศกษา ดงน

34

1. เปนสงทจะชวยใหเดกไดเรยนรสงตางๆ ทอยรอบตว เชน เรยนรเรองขนาด นาหนก ส รปราง ความเหมอน ความตาง เรยนรเกยวกบตนเอง เชน เรยนรวาชอบ หรอไมชอบทาอะไร เรยนรอยรวมกบผอน เชน การรอคอย การแบงปน การตดสนปญหาตางๆ 2. เปนการตอบสนองพฒนาการทางอารมณของเดก เพราะในขณะทเดกเลน เดกจะไดแสดงออกอยางเตมท มความสดชน สนกสนาน เบกบาน ทาใหเดกรสกเปนสข เพราะไดเลนตามทตนเองตองการ ซงจะชวยใหเดกลดความตงเครยดทางดานจตใจ และชวยใหเกดความแจมใส 3. เปนการตอบสนองความตองการของเดกในหลายๆ ดาน เชน ในดานของความอยากร อยากเหน ซงเดกแสดงออกโดยการทดลอง หยบ จบ สารวจ เขยา ฟงเสยง ดานความตองการทางรางกาย ความตองการทางจตใจ เปนการทดแทนความตองการของเดก 4. ชวยพฒนาคณสมบตหลายประการทจะชวยใหเดกไดรบความสาเรจ ในการทางาน เมอเดกเตบโตขนเปนผใหญ ฉะนนทกษะทเดกไดรบจากการเลน จะเปนพนฐานในการทางานของเดกในอนาคต 5. เปนการเตรยมชวตของเดกเปนการฝกใหเดกรจกหนาททตนเอง ตองทา ในอนาคต ฝกการพงพาตนเอง การเออเฟอเผอแผ การแบงปน การเปนผนาผตามทด 6. เปนการชวยใหเดกไดคนหาความสามารถพเศษของตนเอง เชน ความสามารถในดานการจดจา การจาแนกวสด สงของ ส ขนาด หรอแมแตเปนการฝกฝนเรองระบบการคด ใหพฒนาเปนรปแบบทเหมาะสมกบวยของเดก 7. ชวยพฒนารปแบบการคดของเดก ในขณะทเดกเลนเกมเดกไดฝกคดไปดวย เปนชวงสนๆ ทาใหเดกมโอกาสคดหาเหตผล คดแกปญหา ฝกการตดสนใจ ซงกระบวนการเหลานจะเปนไปโดยทเดกรตว แตรปแบบกาคดของเดกกจะพฒนาไปเรอยๆ ยงมโอกาสไดฝกฝน และไดรบการยอมรบมากเทาใด เดกกจะพฒนาการคดของตนเองใหมเหตผลมากขน 8. สงเสรมจนตนาการ และความคดสรางสรรคของเดกเปนการเปดโอกาสใหเดกไดเปลยนแปลงพฤตกรรมและแสดงออกโดยเสร ขณะทเดกเลน เดกจะเปดใจใหสบายเตมท จงสามารถทจะคดไดอยางอสระ ซงหากมการฝกฝน และสงเสรม รวมทงยอมรบความคด และจนตนาการของเดกในขณะทเลนแลว จะทาใหเดกกลาแสดงออก กลาคด มากขนยง เดกมอสระในการจนตนาการและคดสรางสรรค ในขณะทเลนไดมากเทาใด โอกาสทเดกจะเกดความเชอมน ในตนเอง และกลาแสดงความคดของตนเอง กจะมากขนเทานน 9. ชวยพฒนาเดกในทกๆ ดาน คอ ทางดานรางกาย เกมเปนการฝกกลามเนอมอกบตาใหประสานกน อยางม ประสทธภาพ ทางดานอารมณ – จตใจ เกมชวยใหเดกเกดพฒนาการทางอารมณและจตใจให

35

มนคงแขงแรงรจกปรบอารมณใหเขากบภาวะแวดลอม ทางสงคม เกมจะชวยใหเดก มความ สมพนธกบบคคลอนเปนการเรยนรทจะอยรวมกลมรจกบทบาทของสมาชกในกลม ฝกเดกในเรองของการปรบตวทางสตปญญา เดกจะเกดความคดรวบยอดในสงตางๆ ทเรยนร อษา กลแกม (2533: 20) ไดกลาวถงจดประสงคของการจดเกมการศกษาชวยใหผเลนบรรลเปาหมายอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางได คอ สามารถจาแนกดวยสายตา คดหาเหตผล คดแกปญหา แยกประเภท จาแนกเสยง หาความสมพนธ ใหสงเกตเปรยบเทยบรปภาพ และวสดสงของตางๆ ใชความคดอยางมเหตผล การตดสนใจแกปญหา และเปนการเตรยมความพรอมไปสการอานและการเขยน สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2541: 145) ไดกลาวถงจดประสงคของการจดเกมการศกษา 1. ฝกฝนและพฒนาความสามารถในการใชประสาทสมพนธ เพอใหเกดการรบรเพอจะนาไปสการเรยนร 2. พฒนาการคดหาเหตผล 3. ฝกการสงเกตและการตดสนใจ 4. ฝกการแกปญหาและการตดสนใจ 5. ชวยใหเกดความคดรวบยอดเกยวกบสงทเรยนร 6. ฝกการจาแนกเกยวกบส รปทรง รปราง ขนาด ปรมาณ จานวน เสยง 7. ฝกทกษะพนฐานทางคณตศาสตรและภาษา 8. ฝกการคดเชอมโยงความสมพนธ จากจดประสงคของการจดการศกษาทกลาวมาขางตน สรปไดวา เกมการศกษา เปนสอทชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดด ตอบสนองความตองการของเดกหลายๆ ดาน เพราะเกมการศกษา เปนสงทชวยเปนพนฐานในการเตรยมความพรอมทง 4 ดาน โดยเฉพาะอยางยงเมอเดกไดเลนเกมการศกษาเดกไดรจกการสงเกต การจาแนก การเปรยบเทยบ การจดหมวดหม การเชอมโยง ฝกการรบร ซงทกษะเหลานเปนทกษะพนฐานในการคดขณะทเดกเลนเกมไดมาก เดกกจะไดฝกคดมากซงสงเหลาน จะเปนพนฐานในการทางานของเดกในอนาคต และเมอเตบโตเปนผใหญกจะกลายเปนผใหญทมคณภาพ 3.6 หลกในการใชเกมการศกษา ราศ ทองสวสด (2523: 79) ไดแสดงความคดเหนในเรองการนาเกมการศกษาไปใชวา 1. ครควรเตรยมเกมการศกษาไวใหเพยงพอ 2. ลกษณะของเกมอาจเปนภาพตดตอ จบคภาพเหมอน โดมโน การแยกหม

36

3. เวลาทใชในการฝกกาหนดไวเปน 1 กจกรรม เพราะอปสรรคแตละชดจะใหผล ตอเดกไมเหมอนกน ดงนน การจดควรจดหมนเวยนใหเดกเลนหรอฝกทกชดใหทวถงกน 4. เกม หรออปกรณทจะใช ควรมพอทจะหมนเวยนกนอยเสมอหากจาเจ เดกกอาจจะเบอไมอยากเลน อาร เกษมรต (2523: 71 – 72) กลาววา การนาเกมการศกษามาใชควรลาดบเกมตามความสามารถ เรมจากสงทไมละเอยดนก เพราะเดกจะสงเกตสงทใหญกอน เมอเดกมความสงเกตจดจามากขน จงจะใหเดกไดสงเกตสวนยอยๆ หรอสวนละเอยดมากขนตามลาดบ ดงนน จงควรใหเดกไดเลนเกมทมความยากเพมขน เพอใหเดกรจกคด รจกสงเกต จดจา อยางมเหตผลมากขน วธการทใหเดกเลนอาจใหเดกเลนเปนกลม เลนคนละชด หรอ 2 คนตอ 1 ชด ใครเลนเสรจกอนถกตองตามกตกากใหเลนเกมชดอนตอไป ในระยะแรกเดกจะสงเกตและลองเลนบางโดยผลดกนเลนครงละ 6 – 8 คน เดกจะเลนแบบนสกระยะหนง อาจจะประมาณหนงเดอน จากนน ใหเดกเลนเองโดยแบงกลมใหรบผดชอบ แตละเกมจะวางกตกาไววา แตละกลมตองไมสงเสยงดง ตองไมแยงกนเลนดวยความเรวและถกตอง รจกรกษาของไมทาสกปรก หรอฉกขาด เลนเสรจแลว ตองเกบใหเรยบรอย กลมใดทาถกตอง ตามกตกา ถอวาชนะ แลวจงสลบกนเลน เมอเดกมความชานาญ ในการเลนมากขน ครตองเพมเกมใหเดกเลน โดยจดเกมทยากและแปลกขนเรอยๆ เพอใหเดกรจกคด สงเกต และจดจาอยางมเหตผล ทงนขนอยกบความสามารถของเดกดวย จากทกลาวมาสามารถสรปไดวา ในการนาเกมการศกษาไปใชตวครสาคญมากจะตองมความพรอมในทกๆ ดาน และมความรความเขาใจเกยวกบเกมการศกษาเปนอยางด เพอทจะเปน ผแนะนาและชวยเหลอเดกใหเดกไดเลนเกมการศกษาไดอยางถกตอง ถกวธ 3.7 ประโยชนของเกมการศกษา เกศน โชตเสถยร (2523: 3) กลาววา เกมการสอนจดเปนสอการสอนอกประเภทหนง ซงใชเราใหนกเรยนเกดความสนกสนานใชเปนเครองมอฝกทกษะ เกมแตละเกมมจดประสงคแนนนอนวาเปนการฝกเนอหาอะไร (ลาวลย พลกลา. 2523: 11) เยาวพา เดชคปต (2528: 36) กลาววา เกมการศกษาเปนกจกรรมทมความสาคญยงตอการฝกทกษะ และชวยใหเกดความคดรวบยอดเกยวกบสงทเรยนการเลนเกมการศกษา จงเปนวธการอยางหนงทสงเสรมใหเดกเกดการเรยนร และชวยพฒนาทกษะตางๆ รวมทงชวยสงเสรมกระบวนการในการทางาน และการอยรวมกนในสงคม วรรณพร ศลาขาว (2538: 35) กลาววา เกมการศกษา เปนกจกรรมทมคณคาแกเดกทงทางดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม ชวยสรางบรรยากาศทดในการเรยน

37

อจฉรา ชวพนธ (2526: 3) กลาววา การจดกจกรรมเกมการศกษา ยงชวยใหเดกเพลดเพลนผอนคลายความตงเครยด เราความสนใจของเดกและเรยนรพฤตกรรมทางสงคม รจกความรบผดชอบ สงเสรมใหเดกมความสามคค รจกการเออเฟอ ชวยเหลอ แบงปน ยอมรบกน และรจกการปฏบตตามกฎเกณฑ จากทกลาวมาสรปไดวา ประโยชนของเกมการศกษา เปนกจกรรมทชวยสงเสรม และฝกทกษะใหเดกไดเกดความคดรวบยอดในสงทเรยน นอกจากนวธการเลน ยงชวยสงเสรมใหเดกเกดพฤตกรรมทางสงคมในดานการชวยเหลอแบงปน การยอมรบผอน เพอใหอยรวมกนในสงคม อยางมความสข 3.8 งานวจยทเกยวของกบเกมการศกษา งานวจยตางประเทศ พนเตอร (Pinter. 1977: 710 – A) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธ ทางการ สะกดคาทสอน โดยใชเกมการศกษา และสอน โดยตารากบนกเรยนระดบ 3 ใน เพนซลวาเนย จานวน 94 คน โดยไดศกษาเกยวกบมโนภาพและความสามารถในการจดจา ผลการทดลอง พบวา 1. กลมทใชเกมการศกษา มคะแนนผลสมฤทธทางการสะกดคาสงกวากลม ทสอนตามตารา 2. นกเรยนหญง และนกเรยนชายในกลมทใชเกมการศกษา มผลสมฤทธทางการสะกดคาสงกวากลมทเรยนตามตารา 3. กลมทใชเกมการศกษามความคงทนในการจาสงกวากลมทสอนตามตารา 4. นกเรยนทมสตปญญาปานกลาง และตาในกลมการใชเกมการศกษาม ผลสมฤทธทางการสะกดคาสงกวากลมทเรยนตามตารา 5. เดกผหญงมมโนภาพแหงตนในการรวมมอมากกวาเดกชาย งานวจยในประเทศ จนทรวรรณ เทวรกษ (2526: บทคดยอ) ไดศกษาอทธพลของการจดกจกรรม สรางสรรคและเกมการศกษาในวย 4 – 6 ขวบ ทมผลตอการเรยนรภาษาไทย และคณตศาสตร มกลมทดลอง 2 กลม กลม 1 เนนการอานเขยนและเรยนเลขอกกลม 1 เนนการฝกกจกรรมสรางสรรค และเกมการศกษา ผลปรากฏวา การเรยนทเนนการฝกกจกรรมสรางสรรค และ เกมการศกษา มผลสงเสรมความสามารถและทกษะในการเรยนภาษาไทย และคณตศาสตรมากกวาวธการสอนเนนการอานเขยนและเรยนเลข รงรว กนกวบลยศร (2529: 57) ไดศกษาเปรยบเทยบความสามารถในดาน การจาแนกดวยการมองเหนของเดกปฐมวยทไดรบการฝกทกษะโดยใชเกมการศกษา กบการใช

38

แบบฝกหด ผลปรากฏวา ความสามารถในดานการจาแนกดวยการมองเหนของกลมทฝกทกษะ โดยใชเกมการศกษาสงกวากลมทใชแบบฝกหด วรรณา แจมกงวาล (2534: 45) ไดศกษาความคดรวบยอดในดานการอนรกษของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาปกต และเกมการศกษาทเสรมดวยเกมฝกดานมตสมพนธ ผลการศกษาพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา ทเสรมดวยเกมฝกดานมตสมพนธมความคดรวบยอดในดานการอนรกษสงกวาเดกปฐมวยทไดรบ การจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาแบบปกต เยาวพรรณ ทมทอง ( 2535: บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาสตปญญาของเดกปฐมวยดวยเกมการศกษามตสมพนธ ผลการวจยพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเลน เกมการศกษามตสมพนธ และเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเลนเกมการศกษาแบบปกต ตามหนวยการสอนมพฒนาการทางสตปญญาแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 จากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบเกมการศกษา สรปไดวา เกมการศกษาเปนสอ ทสาคญ และเปนพนฐานในการเรยนรของเดก เดกไดมสวนรวมเกดความสนกสนาน ฝกการใชความคด ฝกการตดสนใจ แกปญหาใหเดกไดเรยนร ฝกทกษะการคด ซงในดานมตสมพนธเปนสมรรถภาพทางสมองสามารถทจะฝกฝนได ความสามารถดานน สงผลใหมนษยเขาใจถงขนาด มตตางๆ ความไกล – ใกล สง – ตา ทรวดทรง ปรมาตร สามารถสรางจนตนาการใหเหนสวนยอยและสวนผสมของวตถเมอนามาซอนกน ในความ สามารถดานน ถาเดกไดฝกมากๆ จะเปนการพฒนาการคดในรปแบบตางๆ ซงการทเดกไดฝกคดมากๆ จากการเรยนร การสงเกต จนสามารถทจะคดตดสนใจแกปญหาได

บทท 3 วธการดาเนนการวจย

ในการวจยครงนผวจยไดดาเนนการศกษาคนควาตามลาดบขนตอน ดงตอไปน 1. การกาหนดประชากรและการเลอกสมกลมตวอยาง 2. การสรางเครองมอทใชในการวจย 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การจดทาและการวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการศกษาคนควาครงน เปนเดกนกเรยนชาย - หญง ทมอายระหวาง 5 – 6 ป กาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนซอยแอนเนกซ (กาญจนาภเษก 2) สานกงานเขตสายไหม กรงเทพมหานคร การเลอกกลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน เปนเดกนกเรยนชาย – หญง ทมอายระหวาง 5 – 6 ป กาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนซอยแอนเนกซ (กาญจนาภเษก 2) สานกงานเขตสายไหม กรงเทพมหานคร จานวน 15 คน โดยมขนตอน ในการเลอกกลมตวอยาง ดงตอไปน 1. กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน ไดมา โดยวธการจบสลาก 1 หองเรยน จากจานวน 3 หองเรยน (Simple Random Sampling) 2. สมนกเรยน จานวน 15 คน จาก 1 หองเรยน โดยการจบสลาก เพอเปน กลมตวอยางในการวจย การสรางเครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการทดลอง ประกอบดวย 3.1 แผนการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา 3.2 แบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ไดแก 3.2.1 การชวยเหลอ 3.2.2 การแบงปน

40

3.2.3 การยอมรบ 3.3 เกมการศกษา การสรางเครองมอและการหาคณภาพเครองมอ ตอนท 1 ขนตอนในการสรางแบบสงเกตพฒนาการทางดานสงคม 1. ศกษาทฤษฎ เอกสาร และงานวจยทเกยวของกบพฤตกรรมดานสงคมของเดกปฐมวยดานการสงเกตพฤตกรรมการบนทกพฤตกรรม ศกษาแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมของ ทศนย อดมพนธ (2541) วระพงศ บญประจกษ (2545) ปทมา ศภกาเนด (2545) วราภรณ ปานทอง (2548) ไดสงเกตพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ชนอนบาลปท 2 แลวนามาสรางเกณฑการประเมนใหครอบคลมพฤตกรรมทางสงคม ไดแก การชวยเหลอ แบงปน การยอมรบผอน โดยสรางมารตราสวนประเมนคาสามระดบ (Numerical Rating Scales) โดยกาหนดคะแนน เปน 0, 1 และ 2 เปนระดบคะแนน ดงน 0 หมายถง นอย เดกไมแสดงพฤตกรรมดานสงคม การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน หรอปฏเสธทจะทา 1 หมายถง ปานกลาง เมอแสดงพฤตกรรมดานสงคม การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน โดยเพอน หรอครบอกขอรองใหรวมมอ 2 หมายถง มาก เดกแสดงพฤตกรรมดานสงคม การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน ดวยตนเอง 2. นาแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคม ทดลองใชกบเดก ชนอนบาลปท 2 ทมอายระหวาง 5 – 6 ป ทไมใชกลมตวอยาง โดยผวจยทาการสงเกตและบนทกพฤตกรรมทางสงคมเพอศกษาความชดเจนทางสงคมแลวนามาปรบปรงแกไขใหสมบรณ วธการหาคณภาพของแบบสงเกตพฤตกรรมดานสงคม 1. นาแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมใหผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน เพอแสดงหลกฐานความเทยงตรงเชงเนอหา และความเหมาะสม จานวน 2 ทาน ทมความเชยวชาญในเรองการวดผลประเมนผล และมความเชยวชาญในการสอนระดบปฐมวย จานวน 1 ทาน คอ 1) อาจารยมง เทพครเมอง นกวชาการศกษาหวหนางานวจย โรงเรยนสาธต (ฝายประถม) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2) อาจารยไพบลย อปนโน อาจารยคณะศกษาศาสตร ภาควชาประถมศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 3) อาจารยกตตศกด นวรตน อาจารยคณะครศาสตร ภาควชาโปรแกรมทดสอบ และวจยการศกษา มหาวทยาลยราชภฎเชยงราย อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย

41

ผลการพจารณาจากผเชยวชาญทมความคดเหนตรงกน คอ ใหปรบปรงภาษาเขยนในบางหวขอใหชดเจน เชน การเกบเกมการศกษาชวยเพอน 2. นาแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมทผานการตรวจสอบจากผเชยวชาญขอ 1 มาปรบปรงแกไขตามความเหนของผเชยวชาญทมความเหนตรงกน 3. การแสดงหลกฐานความเทยงตรงของแบบสงเกตนาเอาแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมทผวจยสรางขนใหผเชยวชาญประเมนวา ขอความทแสดงพฤตกรรมทสงเกต สอดคลอง กบจดประสงคการสงเกตหรอไม โดยกาหนดคะแนนเปน +1, 0 และ -1 (บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2548: 69) เมอ +1 หมายถง แนใจวาขอความวตถจดประสงคขอนน เมอ 0 หมายถง ไมแนใจขอความวดจดประสงคขอนนหรอไม เมอ -1 หมายถง แนใจวาขอความไมวดจดประสงคขอนน

แลวนาคะแนนทไดจากการลงความเหนทง 3 ทาน หาคาดชนความสอดคลองระหวางพฤตกรรมกบคานยาม IOC มากกวาหรอเทยบเทา 0.5 จงถอวา ใชได (บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2526: 89) ซงในการวจยครงนไดดชนความสอดคลองระหวางพฤตกรรมกบจดประสงค IOC มคาระหวาง 0.67 – 1.00 และความสอดคลองของแบบสงเกตรวมทงฉบบกบคานยาม TOC = 0.96 4. การหาความเชอมนของผสงเกต หลงจากการตรวจสอบคาความเทยงตรงแลว ผวจยนาแบบสงเกตไปทดลองใช (Try Out) กบเดกอนบาลปท 2 ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 40 คน ทโรงเรยนซอยแอนเนกซ (กาญจนาภเษก 2) สานกงานเขตสายไหม โดยใชผสงเกต 2 คน คอ ผวจย และผชวยวจย รวมกนสงเกตแลวนาคะแนนมาคานวณหาคาความเชอมนของผสงเกต 2 คน โดยใชดชนความสอดคลองของผสงเกต RAI ของผสงเกต จานวน 2 คน และในการทดลองใช (Try Out) ครงน ไดดชนความสอดคลองของผสงเกต RAI เทากบ 0.95 ซงเปนคาดชนความสอดคลองอยในระดบสง สามารถนาไปใชในการศกษาครงนได ตอนท 2 การสรางแผนการจดกจกรรมเกมการศกษา และวธการหาคณภาพของแผน 1. ขนตอนในการสรางแผนการจดกจกรรมเกมการศกษา 1.1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการเขยนแผนการจด กจกรรมการเลนเกมการศกษา 1.2 ศกษา และกาหนดเนอหา ประเภทของเกม 4 ประเภท ไดแก เกมโดมโน เกมภาพตดตอ เกมจบคทสมพนธกน และเกมลอตโต และตงชอ ของเกมการศกษาทสงเสรมพฤตกรรมทางสงคม ในดานการชวยเหลอ แบงปน การยอมรบ จานวน 24 เกม ดงแสดงในตาราง 1

42

ตาราง 1 การจดกจกรรมเกมการศกษา

สปดาหท วนททาการทดลอง ประเภทของเกม ชอชดเกมการศกษา

องคาร เกมโดมโน ชด เดกดชอบชวยเหลอ พธ เกมโดมโน ชดรกกนแบงปนกนเลน 1 พฤหสบด เกมโดมโน ชดเธอเกงจง

องคาร ภาพตดตอ ชดมนาใจชวยเหลอกน พธ ภาพตดตอ ชดเพอนฉนเลนกนดด 2 พฤหสบด ภาพตดตอ ชดปรบมอใหนนไงคนเกง

องคาร เกมลอตโต ชดเดกดชวยงานได พธ เกมลอตโต ชดพนองสขสนตเลนกนดด 3 พฤหสบด เกมลอตโต ชดยอดเยยม

องคาร จบคภาพทเหมอนกน ชดรกกนฉนชวยเธอ พธ จบคภาพทเหมอนกน ชดแบงปนไดใจเปนสข 4 พฤหสบด จบคภาพทเหมอนกน ชดเดกเกงวนน

องคาร เกมโดมโน ชด เดกดชอบชวยเหลอ พธ เกมโดมโน ชดรกกนแบงปนกนเลน 5 พฤหสบด เกมโดมโน ชดเธอเกงจง

องคาร ภาพตดตอ ชดมนาใจชวยเหลอกน พธ ภาพตดตอ ชดเพอนฉนเลนกนดด 6 พฤหสบด ภาพตดตอ ชดปรบมอใหนนไงคนเกง

องคาร เกมลอตโต ชดเดกดชวยงานได พธ เกมลอตโต ชดพนองสขสนตเลนกนดด 7 พฤหสบด เกมลอตโต ชดยอดเยยม

องคาร จบคภาพทเหมอนกน ชดรกกนฉนชวยเธอ พธ จบคภาพทเหมอนกน ชดแบงปนไดใจเปนสข 8 พฤหสบด จบคภาพทเหมอนกน ชดเดกเกงวนน

43

1.3 สรางแผนการจดกจกรรมเกมการศกษา จานวน 24 แผนตามชอเกมแตละชดโดยมขนตอนในการดาเนนกจกรรม 3 ขนตอน ดงน 1.3.1 ขนนา นาเดกเขาสการเลนเกม โดยการสนทนาและทาทาทางประกอบการทองคาคลอง ทมเนอหาสอดคลองกบพฤตกรรมทางสงคมดานการชวยเหลอ แบงปน การยอมรบ เพอกระตนใหเดกเกดความสนใจและมความพรอมกอนเขาสกจกรรม 1.3.2 ขนดาเนนกจกรรม สาธตขนตอนวธการเลนเกม และกาหนดกฎกตกาในการเลนโดยสรางขอตกลงในการปฏบตกจกรรม 1.3.3 ขนสรป เดกแสดงความความรสกทไดเลนเกมการศกษาพรอมกบ รวมกนสนทนาเกยวกบการการเลนเกมการศกษาทเกดผลในพฤตกรรมทางสงคม ดานการชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน 2. วธการหาคณภาพแผนการจดกจกรรมเกมการศกษา 2.1 นาแผนการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาทผวจยสรางขนเสนอผเชยวชาญตรวจพจารณา เพอหาความสอดคลองของจดประสงค ขนนา ขนสอน ขนสรป สอการเรยนการสอน และการประเมนผล จานวน 3 ทาน 1) อาจารยวราภรณ ปานทอง ผชวยครใหญโรงเรยนอนบาล วดไตรรตนาราม แขวงอนสาวรย เขตบางเขน กรงเทพมหานคร 2) อาจารยสมาพร สามเตย คร คศ 2 ประจาชนอนบาล 1 โรงเรยน วดเชยวโอสถ อาเภอ องครกษ จงหวดนครนายก 3) อาจารยอภรตร ศรนวล คร คศ 1 สอนระดบชนอนบาล 1 โรงเรยนบานเขายวนเฒา สานกงานพนทการศกษา นครศรธรรมราช อาเภอ สชล จงหวดนครศรธรรมราช ผลจากการตรวจสอบจากผเชยวชาญเหนชอบตรงกน ดงน ขนนา ขนดาเนนการ ขนสรป การประเมนผล และสอ สอดคลองกบจดประสงคทตองการวด และปรบภาษาในขนสรปใหชดเจนมากขน 2.2 นาแผนการจดกจกรรมเกมการศกษาทผเชยวชาญใหคาแนะนามาปรบปรงตามคาแนะนาของผเชยวชาญ 2.3 นาแผนการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาไปทดลองใชกบนกเรยน ชนอนบาล 2 โรงเรยนซอยแอนเนกซ (กาญจนาภเษก 2) สานกงานเขตสายไหม อาย 5 – 6 ป จานวน 15 คน ทไมใชกลมตวอยาง เพอหาขอบกพรองและนามาปรบปรงแกไขใหเหมาะสม 2.4 หลงจากการทดลองใชกบเดกอนบาลพบวา เดกใหความสนใจในกจกรรม การเลนเกมการศกษา เพราะชอบภาพในเนอหาของเกม และเกมมสสนสวยงาม หลากหลายเกม

44

แตเดกไมชอบใหครใชเวลาในการสนทนานานเกนไป 2.5 แกไขและปรบปรงแผนการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา และจดทาเปนแผนการจดกจกรรมเกมการศกษาฉบบสมบรณและนาไปทดลองกบกลมทดลองตามแผนการจดกจกรรมตอไป ตอนท 3 การสรางเกมเกมการศกษา 1. ศกษาเอกสาร ตารา และงานวจยทเกยวของ ดงน 1.1 ศกษา เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเกมการศกษาและการเลน ดงน 1.1.1 ทฤษฎพฒนาการการเรยนรของเดกปฐมวย 1.1.2 เกมและการเลนสาหรบเดกปฐมวย 1.1.3 เกมการศกษาแบบมตสมพนธ 1.1.4 แนวการจดประสบการณสาหรบเดกกอนประถมวย 1.2 คดเลอกเกมและสรางเกมขนจากการศกษาจากเอกสารของกรมวชาการ และหนวยศกษานเทศก กรงเทพมหานคร 1.3 สรางเกมและคมอการเลนเกมการศกษาสงเสรมพฤตกรรมทางสงคม การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบ ประกอบดวยเกม 4 ประเภท 24 ชด ดงแสดงในตาราง 2

45

ตาราง 2 การจดประเภทเกมการศกษา

ประเภทของเกม ชอชดเกมการศกษา ภาพเกมการศกษา

เกมโดมโน ชด เดกดชอบชวยเหลอ

เกมโดมโน ชดรกกนแบงปนกนเลน

เกมโดมโน ชดเธอเกงจง

ภาพตดตอ ชดมนาใจชวยเหลอกน

ภาพตดตอ ชดเพอนฉนเลนกนดด

ภาพตดตอ ชดปรบมอใหนนไงคนเกง

เกมลอตโต ชดเดกดชวยงานได

เกมลอตโต ชดพนองสขสนตเลนกนดด

เกมลอตโต ชดยอดเยยม

จบคภาพทเหมอนกน ชดรกกนฉนชวยเธอ

จบคภาพทเหมอนกน ชดแบงปนไดใจเปนสข

จบคภาพทเหมอนกน ชดเดกเกงวนน

46

1.3.1 เกมโดมโน เปนเกมบตรภาพทมขนาดเปนรป สเหลยมผนผาแบงออกเปน 2 สวนในแตละสวนจะมภาพทเหมอนกนมาจดวางตอกน 1.3.2 เกมภาพตดตอ เปนเกมฝกรายละเอยดของภาพรอยตด ตอของภาพทเหมอนกนหรอตางกนในเรองของส ขนาด ลวดลายซงมจานวนชนในการตอตงแต 5 ชนขนไป 1.3.3 เกมลอตโต (Lotto) เปนเกมทเลนอยางงายๆ โดยเดกจะมรปภาพ เลกๆ อยชดหนงซงจะนามาจบคกบรปในกระดาษโดยรปทเดกเลอกออกมา เขาจะตองหารปทเหมอนกนวางลงใหได ถารปนนไมมค เขากจะวางบตรนนลงแลวหาภาพใหมโดยรายละเอยด ของภาพ 1.3.4 เกมจบคภาพทเหมอนกน เปนเกมทเดกฝกสงเกตภาพทเหมอนกน และ นาภาพทเหมอนกนมาเรยงเขาคกน 2.1 วธการหาคณภาพของเกมการศกษาสงเสรมพฤตกรรมทางสงคม 2.1.1 นาเกมการศกษาเสนอตอผเชยวชาญจานวน 2 ทาน ตรวจพจาณาและปรบปรงแกไขใหเหมาะสมโดยใชเกณฑการตดสน 2 ทาน ของผเชยวชาญ ทมความเหนตรงกน ดงน 1) อาจารย ดร.ดารารตน อทยพยคฆ ศกษานเทศก 9 สานกงานเขตพนทการศกษาราชบร เขต 1 จงหวดราชบร 2) อาจารยธญลกษณ ลชวนคา คร คศ. 2 สอนระดบชนอนบาล 2 โรงเรยนวฒนาพระศรอารย อาเภอ วฒนาพระศรอาร จงหวดนครศรธรรมราช ผลการพจารณาของผเชยวชาญ 2 ทาน ทมความเหนตรงกน คอ ขนาดของเกมเลกเกนไปภาพบางภาพสอความหมายของเนอหาไมชดเจน 2.1.2 นาเกมและคมอการจดกจกรรมเกมการศกษามาปรบปรงตามคาแนะนาของผเชยวชาญ เพอนาไปใชกบกลมทดลองนกเรยนอาย 5 – 6 ป ทกาลงเรยนอยชนอนบาลปท 2 โรงเรยนซอยแอนเนกซ สานกงานเขตสายไหม กรงเทพมหานคร ทไมใชกลมตวอยาง เพอหาขอบกพรองและนามาปรบปรงแกไขใหเหมาะสม 2.1.3 นาเกมการศกษาทไดรบการปรบปรงแกไขแลว นาไปทดลองใชกบนกเรยนอาย 5 – 6 ป ทกาลงเรยนอยชนอนบาลปท 2 โรงเรยนซอยแอนเนกซ สานกงานเขต สายไหม กรงเทพมหานคร ทไมใชกลมตวอยาง 2.1.4 แกไขและปรบปรงเกมการศกษาฉบบสมบรณและนาไปทดลองใชกบกลมตวอยาง

47

แบบแผนการทดลองและวธดาเนนการทดลอง ในการวจยครงน เปนวจยกงทดลอง (Quasi Experimental Design) ทใชกลมตวอยางเดยวจากท บอรก และ เกล (Barnett ; & Jonson. 1996: 31 ; citing Borg ; & Gall: 692) ไดกลาววา รปแบบการทดลองกลมเดยว จะมความเหมาะสมเปนพเศษกบการทดลองทตองการเปลยนรปแบบพฤตกรรมหรอกระบวนการภายใน ดงนน ผวจยจงไดดาเนนการทดลอง โดยใชกลมตวอยางกลมเดยวทาการทดลอง และเกบขอมลจากสถานการณจรงขณะทดลอง เพอความเหมาะสมและสอดคลองกบจดมงหมายของการทดลองในครงน

ตาราง 3 แบบแผนการทดลอง

กอนการทดลอง ขณะทดลอง

To X, T1, X, T2, X, T3,........................................... X, T8,

เมอ To แทน การสงเกตกอนการทดลอง X แทน การดาเนนกจกรรมการเลนเกมการศกษา T1, T2,... T8 แทน การสงเกตขณะทาการทดลองหลายๆครง การทดลองครงน ดาเนนการในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 เปนเวลา 8 สปดาหโดยมขนตอน ดงน 1. สรางความคนเคยกบเดกลมตวอยางเปนระยะเวลา 1 สปดาห 2. จดเตรยมสภาพแวดลอมภายในสถานทททาการทดลองใหเหมาะสม 3. จดเกบขอมลพนฐานทกดาน (Baseline Data) โดยการสงเกตพฤตกรรมทางสงคมจากการจดกจกรรมเกมการศกษาของกลมตวอยาง จานวน 15 คน เปนระยะเวลา 1 สปดาห ไดแก วนองคาร วนพธ วนพฤหสบด วนละ 30 นาท โดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมทผวจยสรางขน บนทกการสงเกตโดยผวจยและผชวยวจย 1 คน รวมผสงเกต จานวน 2 คน 4. จดเกบขอมลดวยการบนทกโดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมทางดานสงคมขณะทากจกรรมเสรในทกวนศกร ทกสปดาห โดยสงเกตกลมละ 5 นาท ทาเชนน จานวน 8 วน จนครบ 8 สปดาห โดยหมนเวยนลาดบกอนหลง จนสนสดการทดลอง บนทกการสงเกต โดยผวจย และผชวยวจย 1 คน รวมผสงเกต จานวน 2 คน

48

5. ผวจยดาเนนการทดลองดวยตนเอง โดยใชกลมตวอยางทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษา โดยมขนตอน ดงตอไปน วธดาเนนกจกรรม การจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาจะแบงเดกออกเปน 3 กลมๆ ละ 5 คน วนท 1 ใหเดกเลนเกม โดมโน ชดท 1 เดกดชอบชวยเหลอ โดยการเลนเปนกลมๆ ละ 5 คน ในขณะทเลนตองชวยเหลอ แบงปน และยอมรบผอน โดยมครคอยชแนะ และใหกาลงใจ วนท 2 ใหเดกเลนเกมโดมโน ชดท 2 รกกนแบงปนกนเลน โดยการเลนเปนกลมกลมละ 5 คน ในขณะทเลนตองชวยเหลอ แบงปน และยอมรบผอน โดยมครคอยชแนะและใหกาลงใจ วนท 3 ใหเดกเลนเกมโดมโน ชดท 3 เธอเกงจง โดยการเลนเปนกลมกลมละ 5 คน ในขณะทเลนตองชวยเหลอ แบงปน และยอมรบผอน โดยมครคอยชแนะ และใหกาลงใจ หมายเหต ในสปดาหท 5 นาเกมเกามาเลนซาจนครบ 8 สปดาห ขนตอนการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา 1. ขนนา (3 – 5 นาท) นกเรยนและครรวมกน ทองคาคลองจอง ประกอบทาทางทมเนอหาสอดคลองกบพฤตกรรมทางสงคม เพอกระตนใหเดกเกดความสนใจ และมความพรอมกอนเขาสกจกรรม 2. ขนดาเนนการ (25 นาท) ครสาธต ขนตอนวธการเลนเกมและกาหนดกฎกตกา ในการเลนโดยสรางขอตกลงในการปฏบตกจกรรม ดงน 2.1 ใหเดกแบงกลมออกเปน 3 กลมๆ ละ 5 คน 2.2 เดกรวมกนฟงและบอกชอเกมการศกษาตามคร 2.3 เดกตงใจฟงครสาธตวธเลนเกมการศกษา 2.4 ครบอกขอตกลงและกตกาในการเลน ดงน 2.4.1 ขณะทเลนเดกตองชวยคอยเหลอกนเพอเลนเกมใหไดสาเรจและถกตอง 2.4.2 ขณะทเลนตองแบงปนอปกรณในการเลนใหกบเพอน 2.4.3 ขณะทเลนตองยอมรบในความสามารถของเพอนในกลม 2.5 เดกเขากลมใหเรยบรอย เตรยมพรอมทจะเลนเกม 2.6 เดกลงมอเลนเกมรวมกนเมอหมดเวลาชวยกนเกบอปกรณมาสงคร

49

ใหเรยบรอย 3. ขนสรป (5 นาท) 3.1 เดกแสดงความความรสกทไดเลนเกมการศกษาพรอมกบสรปผลถงผลสาเรจจากผลงานจากการเลนในดานการชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน 3.2 เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบการการเลนเกมการศกษาทเกดผลในพฤตกรรมทางสงคมดาน การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน 6. เมอสนสดการทดลองแลวผวจยนาขอมลมาวเคราะหดวยวธทางสถต วธการดาเนนการเกบขอมล เนองจากการวจยครงน เปนการเกบรวบรวมขอมล แบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคม ซงมหลกการดาเนนการ ดงน 1. เกบขอมลจากการบนทกแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคม ทผวจยสรางขน โดยใช ผสงเกต จานวน 2 คน คอ ผวจย และผชวยวจย 1 คน มหลกในการเลอกผชวยวจย คอ เปนครทมวฒปรญญาตร ครศาสตรบณฑต และมประสบการณในการสอนเดกปฐมวยมาแลวไมนอยกวา 3 ป 2. เกบขอมลพนฐานทกดานจากกลมตวอยาง 15 คน โดยแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมจากการเลน เสร เชน มมบาน มมเครองเลนสรางสรรค มมศลปะ มมบลอก และมมหนงสอ โดยวธการหมนเวยนกนโดยใชเวลา ประมาณ 20 นาท 3. เกบขอมลดวยการบนทกโดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมทางดานสงคมในระหวางกจกรรมเสรทกวนศกร เปนเวลา 8 สปดาห จานวน 8 วน โดยหมนเวยนลาดบกอนหลง จนสนสดการทดลอง 4. เมอสนสดในแตละสปดาห นาขอมลมาวเคราะหทางสถตเปรยบเทยบขอมลพนฐานทกดานเพอศกษาการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย หลงจดกจกรรม การเลนเกมการศกษา ชวงเวลา 8 สปดาห 5. การฝกผชวยวจยผวจย และผชวยวจย ฝกการสงเกต และบนทกพฤตกรรมการสงเกต ดงน 5.1 ใหศกษาและทาความเขาใจจดมงหมายของการสงเกต 5.2 ใหศกษานยามศพทเฉพาะพฤตกรรมทางสงคม และแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมใหเขาใจตรงกน เพอสามารถบนทกแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมใหเขาใจตรงกน 5.3 ฝกการสงเกตและบนทกแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมทไมใชกลมตวอยาง 5.4 ฝกการสงเกตในชวงทผวจยทดลองใช (Try Out ) โดยผวจยและผชวยวจย 1 คน รวมผสงเกต จานวน 2 คน สงเกต และบนทกแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคม จากกจกรรมการเลนเสร

50

กบนกเรยนชนอนบาลปท 2 ทไมใชกลมตวอยางกลมตวอยาง จานวน 15 คน และ หาความเชอมน ในตนเองของผสงเกตโดยใชดชนความสอดคลองของผสงเกต RAI ( Burry – Stock. 1996 : 256 ) 6. เกบขอมลดวยการบนทกแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคม ถาในชวงเวลาททาการสงเกตเกดพฤตกรรมทางสงคม และชองระดบพฤตกรรมทางสงคมตรงกบพฤตกรรมทางสงคมของเดกทแสดงออกใหทาเครองหมาย ลงในชองนน 7. การใหคะแนนแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมเปน 0, 1 และ 2 8. เมอสนสดแตละสปดาห นาคะแนนของผสงเกต ทง 2 คน มาหาผลรวมเพอนาขอมล ทไดมาวเคราะหดวยวธการทางสถต การจดกระทาขอมลและการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลมขนตอน ดงตอไปน 1. หาสถตพนฐานของพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย กอนการทดลองและขณะ ทาการทดลอง โดยนาขอมลไปหาคะแนนเฉลย และความเบยงเบนมาตรฐานดวยคอมพวเตอร 2. วเคราะหความแปรปรวนของคะแนนพฤตกรรมทางสงคม โดยใชวธการวเคราะห ความแปรปรวนแบบวดซา (Repeated - measures ANOVA) โดยใชการคานวณในโปรแกรมดวยคอมพวเตอร 3. วเคราะหเปรยบเทยบรายดานในแตละชวงเวลา โดยใช t-test แบบ Dependent Sample โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร 4. สถตทใชในการวเคราะหเครองมอ และขอมล 4.1 สถตทใชในการวเคราะหเครองมอ 4.1.1 หาคาความเทยงตรงเชงพนจรายขอใชสตร IOC (Item-Objective Congruency Index) ชคาตงแต 0.50 ใชสตร (บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2548: 1)

NR

IOC ∑= เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางลกษณะพฤตกรรมกบ จดประสงค

∑R แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด N แทน จานวนผเชยวชาญ

51

4.1.2 การหาคาความเชอมนของผสงเกตโดยการนาแบบสงเกตไปทดลองใช (Try Out ) กบนกเรยนชนอนบาล 2 โรงเรยนซอยแอนเนกซ ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 40 คน วธหาคาความเชอมนของผสงเกต 2 คน โดยใชดชนความสอดคลองของผสงเกต RAI (Burry – Stock. 1996: 256)

( )11 21

−−∑∑

−=iKN

knRknRRAI

NK

เมอ knRknR 21 , แทน ผลการสงเกตของผสงเกตคนท 1 และคนท 2 ตามลาดบ N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง K แทน จานวนพฤตกรรมยอย i แทน จานวนชวงคะแนน (0, 1, 2)

4.2 สถตทใชในการวเคราะหขอมล 4.2.1 หาคะแนนเฉลย (Mean) และหาความเบยงเบนมาตรฐาน ( Standard Deviation ) โดยใชการคานวณในโปรแกรมคอมพวเตอร 4.2.2 วเคราะหความแปรปรวนของคะแนนพฤตกรรมทางสงคม โดยใชวธวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซา (Repeated - measures ANOVA) โดยใชโปรแกรมการคานวณดานคอมพวเตอร 4.2.3 วเคราะหเปรยบเทยบแตละชวงเวลาโดยใช t-tess แบบ Dependent Sample (บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2548ก: 99)

DS

Dt = ; 1−= ndf

n

SS DD=

52

เมอ t แทน คาแจกแจงแบบท (t-distribution) D แทน คาเฉลยของคะแนนผลตาง n แทน จานวนคน DS แทน คาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนผลตาง

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล เพอใหเกดความเขาใจตรงกนในการแปลความหมายของการวเคราะหขอมล ผวจยจงกาหนดสญลกษณตางๆ ดงน N แทน จานวนนกเรยน M แทน คะแนนเฉลย S แทน สวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน Df แทน ชนแหงความเปนอสระ SS แทน ผลบวกกาลงสองของคะแนน MS แทน คาเฉลยกาลงสองของคะแนน F แทน คาสถตทใชในการทดลอง * แทน นยสาคญทางสถตทระดบ .05 ** แทน นยสาคญทางสถตทระดบ .01 *** แทน นยสาคญทางสถตทระดบ .001 การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล การนาเสนอการวเคราะหคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย มตามลาดบ ดงน ตอนท 1 การวเคราะหคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยรวมทกดาน 1.1 คาสถตพนฐานของพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย รวมทกดานกอนการทดลอง และหลงทาการทดลองแตละสปดาห 1.2 การวเคราะหความแปรปรวนของคะแนนพฤตกรมทางสงคมของเดกปฐมวย รวมทกดานกอนการทดลองและหลงทาการทดลอง 1.3 การวเคราะหแนวโนมการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยรวมทกดานกอนการทดลองและหลงทาการทดลอง ตอนท 2 การวเคราะหคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย แยกรายดาน 2.1 คาสถตพนฐานของพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย กอนและหลงทาการทดลอง แยกรายดาน 2.2 การวเคราะหความแปรปรวนคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย แยก

54

รายดาน 2.3 การวเคราะหแนวโนมการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย แยก รายดาน ผลการวเคราะหขอมล ตอนท 1 การวเคราะหคะแนนพฤตกรรมทางสงคมรวมทกดานของเดกปฐมวย 1.1 คาสถตพนฐานของพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย รวมทกดาน กอน การทดลอง และหลงทาการทดลองแตละสปดาห การวเคราะหตอนน ผวจยนาคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย รวมทกดานทงฉบบทไดจากการสงเกตกอนการทดลองและหลงทาการทดลอง ทง 8 สปดาห มาหาคาเฉลย และความเบยงเบนมาตรฐาน ดงแสดงผลใน ตาราง 4 ตาราง 4 คะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยกอนและหลงจดกจกรรมเกมการศกษา

ระยะเวลาจดกจกรรม ( สปดาห ) พฤตกรรม ทางสงคม กอนจด

กจกรรม 2 3 4 5 6 7 8 9

M 6.35 7.55 7.93 8.36 10.70 11.44 12.04 12.46 14.24 S 1.71 2.27 1.65 1.17 1.01 1.21 .91 .80 .77

ผลการวเคราะหตามตาราง 4 ปรากฏวา กอนการจดกจกรรมเกมการศกษา มคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมทางสงคมเทากบ 6.35 และหลงการจดกจกรรมเกมการศกษามคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมทางสงคมเปน 7.55, 7.93, 8.36, 10.70, 11.44, 12.04, 12.46, และ14.24 แสดงวาคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมทางสงคมตลอดชวงสปดาหมแนวโนมเพมขนตามลาดบ 1.2 การวเคราะหความแปรปรวนคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย รวมทกดาน

55

การวเคราะหตอนน ผวจยนาคะแนนพฤตกรรมทางสงคมรวม 3 ดานกอน และหลงจดกจกรรมเกมการศกษามาเปรยบเทยบ โดยใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซา ดงแสดงผลใน ตาราง 5 ตาราง 5 การวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซาการจดกจกรรมเกมการศกษารวมทกดาน (N=15)

แหลง SS df MS F P

ระหวางสปดาห 853.405 8 106.676 63.778** .000

พฤตกรรมทางสงคม

ความคาดเคลอน 187.332 112 1.673

** มนยสาคญทางสถต ทระดบ P < .01 ผลการวเคราะหตามตาราง 5 ปรากฏวา คะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยมคาแตกตางกนอยางนอย 1 ชวงสปดาหอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ P < .01 และเพอใหทราบวาคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยแตกตางกนในชวงสปดาหได ผวจยจงไดดาเนนการวเคราะหตอไป 1.3 การวเคราะหแนวโนมการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย รวมทกดาน การวเคราะหตอนน ผวจยนาคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมทางสงคมกอน และหลงการจดกจกรรมเกมการศกษาในแตละชวงสปดาหมาทาการวเคราะหเปรยบเทยบ เพอดการเปลยนแปลงระหวางชวงสปดาหโดยใช t-test แบบ Dependent Sample ดงแสดงผลในตาราง 6 เพอใหเหนแนวโนมของการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยรวมทกดาน จงนาคะแนนเฉลยกอนและหลงการทดลองมาเขยนเปนเสนภาพ ดงแสดงใน ภาพประกอบ 2

56

พฤตกรรมทางสงคมโดยรวม

0

1

2

3

4

5

Baseline 1 2 3 4 5 6 7 8

ระยะเวลาจดกจกรรม

คะแนน

พฤตกรรมทางสงคมโดยรวม

ตาราง 6 การเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย รวม 3 ดาน ( N = 15)

การเปรยบเทยบความแตกตางระหวางสปดาห คาเฉลยผลตาง t P

กอนจดกจกรรม สปดาหท 1 1.199 5.196** .000 สปดาหท 1 สปดาหท 2 .377 .670 .514 สปดาหท 2 สปดาหท 3 .433 .861 .404 สปดาหท 3 สปดาหท 4 2.332 4.714** .000 สปดาหท 4 สปดาหท 5 .744 1.707 .110 สปดาหท 5 สปดาหท 6 .599 1.548 .144 สปดาหท 6 สปดาหท 7 .422 1.260 .228 สปดาหท 7 สปดาหท 8 1.779 7.471** .000

** มนยสาคญทางสถต ทระดบ P < .01

ภาพประกอบ 2 เสนภาพแสดงการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคมโดยรวม

57

ผลการวเคราะหตามตาราง 6 และภาพประกอบ 2 ปรากฏวา คะแนนในชวงสปดาหท 1, 4 และ 8 คะแนนมการเปลยนแปลงสงขนอยางมนยสาคญทางสถตท P <.01 สวนในชวงอนๆเปลยนแปลงเพมขนเพยงเลกนอย แสดงวา การจดกกรรมเกมการศกษาสงผลใหคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยสงขนอยางชดเจนในชวงสปดาหท 1, 4 และ 8 ตอนท 2 การวเคราะหคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย แยกรายดาน 1. คาสถตพนฐานของพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย กอนการทดลองและหลงทาการทดลอง แยกเปนรายดาน การวเคราะหตอนน ผวจยนาคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษาแตละสปดาห รวม 8 สปดาหมาหาคาเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐาน ของพฤตกรรมทางสงคมโดยแยกเปน 3 ดาน ไดแก ดานการชวยเหลอ ดานการแบงปน ดานการยอมรบ ดงแสดงผลใน ตาราง 7 ตาราง 7 คาเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยแยกเปน รายดาน กอนและหลงการจดกจกรรมเกมการศกษา (N = 15)

ระยะเวลาจดกจกรรม (สปดาหท) พฤตกรรมทางสงคม กอนจด

กจกรรม 1 2 3 4 5 6 7 8

M 2.111 2.667 2.700 2.878 3.555 4.000 4.122 4.288 4.711 ดาน 1 S .533 .532 .642 .529 .677 .431 .374 .420 .429

M 2.067 2.432 2.689 2.788 3.567 3.677 3.877 4.066 4.722 ดาน 2 S .981 1.172 .701 .582 .515 .803 .497 .449 .421

M 2.178 2.456 2.544 2.700 3.577 3.767 4.044 4.110 4.811 ดาน 3 S .690 1.013 .756 .553 .372 .366 .560 .521 .766

ผลการวเคราะหตามตาราง 7 ปรากฏวา การจดกจกรรมเกมการศกษา ในดานการยอมรบ กอนการจดกจกรรมเกมการศกษามคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมทางสงคม เทากบ 2.17 และ

58

หลงการจดกจกรรมไปแลวในสปดาหท 1 ถงสปดาหท 8 มคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมทางสงคม เทากบ 2.45, 2.54, 2.70, 3.57, 3.76, 4.04, และ 4.81 คะแนน ตามลาดบ แสดงวา คาเฉลย คะแนนพฤตกรรมทางสงคมตลอดชวงสปดาหมแนวโนมเพมขนตามลาดบ 2. การวเคราะหความแปรปรวนของคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย แยกรายดาน การวเคราะหตอนนผวจยนาคะแนนของแตละดาน เฉลย กอนและหลงจดกจกรรมเกมการศกษาระหวาง 8 สปดาห มาเปรยบเทยบกนโดยใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซา ดงแสดงใน ตาราง 8 ตาราง 8 การวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซาการจดกจกรรมเกมการศกษาแยกรายดาน ของเดกปฐมวย (N = 15)

พฤตกรรมทางสงคม แหลง SS df MS F P

95.305 8 11.913 46.454** .000 ดานท 1 ระหวางสปดาห

ความคาดเคลอน 28.722 122 .256

90.916 8 11.364 23.258** .000 ดานท 2 ระหวางสปดาห

ความคาดเคลอน 54.725 112 .489

99.941 8 12.493 31.791** .000 ดานท 3 ระหวางสปดาห

ความคาดเคลอน 44.012 112 .393

** มนยสาคญทางสถตทระดบ P < .01 ผลการวเคราะหตาราง 8 ปรากฏวา หลงการจดกจกรรมเกมการศกษา คะแนนพฤตกรรมทางสงคมแยกรายดานแตละสปดาห มความแปรปรวนแบบวดซาแตกตางกนอยางมนยสาคญ

59

ทางสถตทระดบ P <.01 แสดงวา คะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยในรายดาน มคาแตกตางกน อยางนอย 1 ชวงสปดาห ผวจยจงไดดาเนนการวเคราะหตอไป 3. การวเคราะหแนวโนมการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยแยกรายดาน การวเคราะหตอนนเปนการวเคราะหแนวโนมการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยแยกเปน 3 ดาน ไดแก 1) ดานการชวยเหลอ 2) ดานการแบงปน 3 ) ดานการยอมรบ ทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษาไดชดเจนยงขน ผวจยนาคะแนนเฉลยกอนและชวงการจดกจกรรมเกมการศกษา มาทาการวเคราะหเปรยบเทยบเพอดการเปลยนแปลงระหวางชวงสปดาหโดยใช t-test แบบ dependent Sample ดงแสดงในตาราง 9 และเพอใหเหนแนวโนมของการเปลยนแปลงคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยรายดาน จงนาคะแนนเฉลยกอนและหลงการทดลองมาเขยนเปนเสนภาพ ดงแสดงในภาพประกอบ 2 ตาราง 9 การเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยแยกรายดาน

ดาน การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบ

การเปรยบเทยบความ แตกตางระหวางสปดาห

D t Sig D t Sig D t Sig

Beseline, สปดาหท 1 .556 4.626** .00 .365 2.253 .04 .278 1.91 .07 สปดาหท 1 สปดาหท 2 .033 .205 .84 .256 .963 .35 .087 .29 .77 สปดาหท 2 สปดาหท 3 1.773 .752 .46 .099 .444 .66 .156 .73 .47 สปดาหท 3 สปดาหท 4 .677 2.727** .01 .778 4.171** .00 .876 4.12** .00 สปดาหท 4 สปดาหท 5 444 2.055* .05 .110 .410 .68 .190 1.38 .18 สปดาหท 5 สปดาหท 6 .122 .789 .44 .200 .888 .38 .276 1.57 .13 สปดาหท 6 สปดาหท 7 .166 1.111 .28 .189 1.046 .31 .066 .36 .72 สปดาหท 7 สปดาหท 8 .422 2.736** .01 .656 3.920** .00 7006 3.01** .00

** มนยสาคญทางสถตทระดบ P < .01 * มนยสาคญทางสถตทระดบ P < .05

60

การเปรยบเทยบพฤตกรรมทางสงคม

0

1

2

3

4

5

6

Baseline 1 2 3 4 5 6 7 8

ระยะเวลาจดกจกรรม

คะแนน การชวยเหลอ

การแบงปน

การยอมรบ

ภาพประกอบ 3 เสนภาพแสดงการเปรยบเทยบการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคมรายดาน ผลการวเคราะห ตามตาราง 9 และภาพประกอบ 3 ปรากฏวา ดานการชวยเหลอของเดกปฐมวยในชวงสปดาหท 1, 4 และ 8 คะแนน มการเปลยนแปลงสงขนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ P < .01 และในชวงสปดาหท 5 คะแนน มการเปลยนแปลงสงขน อยางมนยสาคญทระดบ P < .05 สวนในชวงสปดาหอนๆเปลยนแปลงเพมขนเพยงเลกนอย ดานการแบงปนของเดกปฐมวยในชวงสปดาหท 4 และ 8 คะแนนมการเปลยนแปลง สงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ P < .01 สวนในชวงสปดาหอนๆเปลยนแปลงเพมขนเพยงเลกนอย ดานการยอมรบของเดกปฐมวยในชวงสปดาหท 4 และ 8 คะแนนมการเปลยนแปลงสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ P < .01 สวน ในชวงสปดาหอนๆเปลยนแปลงเพมขนเพยงเลกนอย

61

แสดงวา การจดกจกรรมเกมการศกษาสงผลใหพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย รายดานสงขนอยางชดเจนโดยดานการชวยเหลอสงขนอยางชดเจนในสปดาหท 1,4 ,5 และ 8 ดาน การแบงปนสงขนอยางชดเจนในสปดาหท 4 และ 8 สวนดานการยอมรบสงขนอยางชดเจนในสปดาหท 4 และ 8

บทท 5 สรปผลอภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงน เปนการวจยแบบกงทดลอง (Quasi Experimental Design) ทใชกลมตวอยางเดยว ซงลาดบขนของการวจย และผลโดยสรป ดงน ความมงหมายของการวจย การศกษาครงน มจดมงหมายสาคญเพอศกษาพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษากอนการจดกจกรรม และระหวางการจดกจกรรมในแตละสปดาหและกาหนดจดมงหมายเฉพาะ ดงน 1. เพอศกษาและเปรยบเทยบพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษาในชวงเวลาทแตกตางกน 2. เพอศกษาการเปลยนแปลงทเพมขนของ พฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษา สมมตฐานในการวจย เดกปฐมวยไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษามแนวโนมและอตราการเปลยนแปลงของพฤตกรรมทางสงคมสงขน ขอบเขตของการศกษาคนควา ประชากรและกลมตวอยางทใชในการศกษาคนควา ประชากรทใชในการศกษาคนควา ประชากรทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชาย – หญง อายระหวาง 5 – 6 ป กาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนซอยแอนเนกซ (กาญจนาภเษก 2) สานกงานเขตสายไหม กรงเทพมหานคร กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชาย – หญง อายระหวาง 5 – 6 ป กาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนซอยแอนเนกซ (กาญจนาภเษก 2) สานกงานเขตสายไหม กรงเทพมหานคร จานวน 15 คน โดยมขนตอน การเลอกกลมตวอยาง ดงน

63

1. สมนกเรยนโดยวธการจบสลาก 1 หองเรยนจากจานวน 3 หองเรยน ( Simple Random Sampling) 2. สมนกเรยนในขอ 1 จานวน 15 คน โดยการจบสลากใชเปนกลมตวอยาง ในการวจย ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรตน คอ การจดกจกรรมเกมการศกษา 2. ตวแปรตาม คอ พฤตกรรมทางสงคม เครองมอทใชในการศกษาคนควา 1. แผนการจดกจกรรมเกมการศกษา 2. แบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ไดแก การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบ วธการดาเนนการทดลอง การทดลองครงนดาเนนการในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 เปนเวลา 8 สปดาห โดยมขนตอนดงน สรางความคนเคยกบเดกกลมตวอยางเปนระยะเวลา 1 สปดาห โดยการจดเตรยมสภาพแวดลอมภายในสถานศกษาททาการทดลอง ใหเหมาะสม หลงจากนนได จดเกบขอมลพนฐานทกดาน (Beseline Data) โดยการสงเกตพฤตกรรมทางสงคมจากการจดกจกรรมเกมการศกษาของกลมตวอยาง จานวน 15 คน เปนระยะเวลา 1 สปดาห ไดแก วนองคาร พธ พฤหสบด วนละ 30 นาท โดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมทางสงคม ทผวจยสรางขน และทาการ บนทกการสงเกตโดยผวจย และผชวยวจย 1 คน รวมผสงเกตจานวน 2 คน หลงจากนน ผวจยดาเนนการทดลองดวยตนเอง โดยทาการทดลองในกจกรรมเกมการศกษาใชเวลาในการทดลองเปนระยะ 8 สปดาหๆ ละ 3 วน ไดแก องคาร พธ พฤหสบด ในเวลา 14.00 – 14.30 น. และทาการสงเกตพฤตกรรมทางดานสงคมในดานการชวยเหลอ แบงปน การยอมรบผอน ในกจกรรมเสรทกวนศกร วนละ 30 นาท ในเวลา 10.30 – 11.00 น จนครบเวลาดาเนนการทดลอง การวเคราะหขอมล 1. หาสถตพนฐานของพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย กอนการทดลองและขณะทาการทดลอง โดยนาขอมลไปหาคะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐานดานคอมพวเตอร

64

2. วเคราะหความแปรปรวนของคะแนนพฤตกรรมทางสงคม โดยใชวธวเคราะห ความ แปรปรวนแบบวดซา (Repeated – measures ANOVA) โดยใชการคานวณโปรแกรมดานคอมพวเตอร 3. วเคราะหเปรยบเทยบรายดานในแตละชวงเวลา โดยใช t-test แบบ Dependent Sample

สรปผลการวจย 1. เดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษา ในแตละชวงสปดาห มผลตอพฤตกรรมทางสงคม กอนและหลงการทดลอง มคะแนนพฤตกรรมทางสงคมโดยรวม เทากบ 6.35 และ 14.24 คะแนนดานการชวยเหลอ เฉลยเทากบ 2.11 และ 4.71 คะแนนดานการแบงปน เทากบ 2.06 และ 4.72 คะแนนดานการยอมรบ เทากบ 2.17 และ 4.81 ตามลาดบ 2. เดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษา มพฤตกรรมทางสงคมรายดาน เฉลยเพมขนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ P<.01 ทกดาน ไดแก ดานการชวยเหลอ ดานการแบงปน ดานการยอมรบ มคาเฉลยสงขนเทากบ 4.71 4.72 4.81 แสดงวา การจดกจกรรมเกมการศกษาสงเสรมใหเดกปฐมวย มพฤตกรรมทางสงคมสงขนอยางชดเจน

อภปรายผล จากการศกษาพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย โดยการจดกจกรรมเกมการศกษาสามารถอภปรายผลได ดงน 1. การศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมทางสงคมกอนและหลงการจดกจกรรม เกมการศกษา ของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมการเกมการศกษา ตงแตสปดาหท 1 ถง 8 พบวา ในแตละชวงสปดาห เดกมพฤตกรรมทางสงคม โดยเฉลยรวมแตกตางกน อยางมนยสาคญท ระดบ P < .01 กอนและหลงการทดลองทเปนเชนน เพราะเดกในกลมทดลองไดรบ การเลนเกมการศกษา ซงเปนการเลนกบสอทผวจยสรางขนประกอบดวยเกม 4 ชด คอ เกมโดมโน เกมภาพตดตอ เกมลอตโต เกมจบคภาพทเหมอนกน การเลนเกมการศกษา เปนรายกลมเดกจะไดเรยนรจากการเลน และเลนจากสงทเปนรปธรรม ในระหวางการเลนเกมการศกษา เดกจะไดมโอกาสปฏสมพนธกบเพอน นอกจากน การแสดงออกของภาพแตละภาพ ในเกมการศกษาแตละชดไดสะทอนพฤตกรรมทางดานสงคม คอ พฤตกรรมการชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบประกอบกบการกระตนดวยแรงเสรม จากคร เมอเดกแสดงพฤตกรรมทางสงคมดานบวก จงทาใหเดกสงเกต และจะนามาเปนตวแบบ ในการปฏบต ขณะเลนเกมการศกษา เดกไดมโอกาสเรยนรจากตวแบบทด คอ แบบจากภาพในเกม การศกษาและพฤตกรรมทางสงคมของเพอนในกลมทแสดงออกมา ในดาน การชวยเหลอ การ

65

แบงปน การยอมรบ คาพดใหกาลงใจจากครและภาพ จากเนอหาของเกมการศกษา จงชวยกระตนใหเดกเกดการเรยนรประกอบกบกระบวนการเลน ทเปดโอกาสใหเดกไดแสดงออกถงการกระทา หรอคาพด โดยการมปฏสมพนธกบเพอนในกลม เพอนจงเปนสงแวดลอมทเดกจะเรยนร ใหอยในสงคมไดอยางมความสข ซงจะหลอหลอมเปนรปแบบในการดาเนนชวตประจาวนพฒนาบคคลใหเปนพลเมองทด มคณภาพและจะนาไปสการเปลยนเเปลงของพฤตกรรมทางสงคม ในดานการชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบในตวเพอน ซงเปนจดเรมตนของเดกในระดบปฐมวยดงท อลเบรต แบนดรรา (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2550: 65) กลาววา การเรยนรของมนษยเกดจากพฤตกรรมของบคคลนนมปฏสมพนธอยางตอเนอง ระหวางบคคล และสงแวดลอม โดยเนนการเรยนร เกดจากตวแบบ การเรยนรดงกลาว เปนกระบวนการทเกดขนอยางตอเนอง โดยอาศยการสงเกตพฤตกรรมจากตวแบบ การสงเกตการณตอบสนองและปฏกรยาตางๆของตวแบบ สภาพแวดลอมของตวแบบ ผลการกระทา คาบอกเลา และความนาเชอถอของตวแบบการเรยนรของเดกปฐมวยจงเกดขน ซงสอดคลองกบงานวจยของ สภค ไหวหกจ (2543: 61) ไดศกษาการเปรยบเทยบการรบรวนยในตนเอง ของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเลานทานคตธรรมและการเลนเกมแบบรวมมอ กลมตวอยางเปน นกเรยนชาย – หญงอายระหวาง 5 – 6 ป ทกาลงศกษาอยชนปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2543 ผลการศกษาพบวาเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเลานทานและการจดกจกรรมการเลนแบบรวมมอมการบรวนยในตนเองหลงการทดลองไมแตกตางกนซายงไมเปนตามสมมตฐานทตงไว แตพบวากลมทไดรบการจดกจกรรมการเลานทานคตธรรมมคาคะแนนเฉลย 39.87และคาเฉลย 36.80 ตามลาดบแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ตามลาดบ ซง กรอรลน (Gronlund. 1959: 232) กลาววา กจกรรมทเปดโอกาสใหเดกไดปฏสมพนธกบเพอน ไดแก รวมทากจกรรมกบเพอน เดกจะไดสรางความสมพนธเรยนรบทบาทของตนเองวาควรปฏบตตนอยางไร เมอเดกตองอยรวมกบเพอนอยางมความสข มทศนะคตทดตอคนทวไป ซงทาใหเดกมประสบการณทางสงคมเพมขนสามารถอยรวมกบผอนและทากจกรรมตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ ซงจะสงผลดตอเดกปฐมวยใหมพฤตกรรมทางสงคมทสงขน การจดกจกรรมเกมการศกษาเปนการจดกจกรรม ทมเปดโอกาสใหเดกไดเลน และมปฏสมพนธกน โดยการพดหรอการกระทาภายใตกตกาขอตกลง ซงมเนอหาในเกมแตละชดสงเสรมใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคม เนอหาในเกมและคาคลองจองทสอดคลองกนยงชวยใหเดกไดเกดประสบการณใหม และชวยใหเดกเกดทกษะในการอยรวมกนกบผอน เขาใจบทบาทหนาทของตนเองในดานการชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบ ตามกฎเกณฑของสงคม

66

2. การเปลยนแปลงทเพมขนของพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษาดานการชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบ พบวา เดกปฐมวย มการเปลยนแปลงในลกษณะทสอดคลองกบการวเคราะหคะแนนรวมทงหมด 2.1 ดานการชวยเหลอ การจดกจกรรมเกมการศกษาไดทาการสงเกตพฤตกรรม ทางสงคมของเดกปฐมวยในชวงเวลาของการจดกจกรรม ชวงสปดาหท 1, 4, 8 มคะแนนเฉลยพฤตกรรมทางสงคมดานการชวยเหลอเพมขน อยางมนยสาคญทระดบ P < .01 ทเปนเชนน เพราะการจดกจกรรมเกมการศกษาเปนการจดใหเดกไดเลน โดยมกระบวนการ และวธการทสงเสรมใหเดกเกดพฤตกรรมทางสงคมดานการชวยเหลอ โดยกาหนดกตกา ขอตกลงทเนนพฤตกรรมการชวยเหลอ และครมการกระตน โดยการเสรมแรงโดยการใหรางวล เปนคากลาวชมเชยหรอยกนวให เมอเดกแสดงพฤตกรรมนนออกมา ซงสอดคลองกบประมวล ดกคนสน (2527: 107) กลาววา การเสรมแรงพฤตกรรมทางสงคมแกเดกปฐมวยควรพดใหชดเจนวา เดกไดแสดงพฤตกรมทด คออยางไร เชน “เธอใจดจงทชวยมานะเชดสทหกบนพน” การชมเชยของคร มคณคาสาหรบเดกสวนใหญเพราะตวอยางทดเดกมกจะเอาอยาง ในบางครงอาจใชทาทางแทนการเสรมแรงดวยวาจาตามความเหมาะสม นอกจากนภาพในเกมเปนตวการตน ทมสสนสวยงามสะทอนพฤตกรรมการชวยเหลอ ทาใหเดกอยากเปนเหมอนในภาพ จงเปนสงกระตนใหเกดพฤตกรรมการชวยเหลอเพมขน นอกจากนหลงจากสนการทดลองจะเหนไดวา เดกๆ จะเกดพฤตกรรมการชวยเหลอโดยการอาสาถอของใหคร จดเตรยมสออปกรณในการสอน โดยทคร ไมตองบอก หรอรองขอ ชวยเหลอคณครจดสมดหนงสอในหองเรยนการแสดงพฤตกรรมตางๆ ทเกดขนบงชใหเหนวาเดกเกดพฤตกรรมทางสงคม ซง แนนซ และ ไมเคล (วระพงศ บญประจกษ. 2545: 13 ; อางองจาก Nancy ; & Michael. 1979: 356 – 365 ) ไดกลาวถง การชวยเหลอวา เปนการพยายามทจะชวยบรรเทาความตองการทไมใชทางอารมณแกผอน เชน การชวยเหลอใหขอมล ชวยเหลอผอนทางาน หรอเสนอสงของทตนเองไมเคยเปนเจาของมากอน และ บ (Bee. 1985: 396 – 401) ไดกลาวถง พฤตกรรมการชวยเหลอเพอนของเดกปฐมวยวา เปนการแสดงปฏสมพนธทางสงคมเชงบวก ซงอาย 2 – 3 ป จะมชนดของการมปฏสมพนธเชงบวก โดยเดกจะทาตามคาขอรอง หรอคาแนะนาของเพอนมากกวาคนทไมใชเพอน ซงเปนผลมาจากประสบการณการปฏสมพนธกบบคคลในครอบครว และบคคลอนๆ รวมทงเพอน จงสรปไดวา การชวยเหลอ เปนการพยายามทจะบรรเทาความตองการ โดยการใชคาพดหรอการแสดงการปลอบใจ หรอชวยเหลอเพอนในเรองเลกนอย การจดกจกรรมเกมการศกษา จงเหมาะสมทจะใชเปนเครองมอในการปรบเปลยนพฤตกรรมทางสงคมใหกบเดกปฐมวย

67

2.2 ดานการแบงปน จากการสงเกตพฤตกรรมทางสงคมดานการแบงปนในชวงเวลาของการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา พบวา ชวงสปดาหท 4 และ 8 มคะแนนเฉลยพฤตกรรมทางสงคมดานการแบงปนเพมขนอยางมนยสาคญท P < .01 และในชวงสปดาหอนๆ เปลยนแปลงเพยงเลกนอยทเปนเชนนเพราะการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาเปนการจดใหเดกไดเลน โดยมกระบวนการ และวธการทสงเสรมใหเดกเกดพฤตกรรมทางสงคมดานการแบงปน โดยผวจยไดสอดแทรกพฤตกรรมดานการแบงปนในคาคลองจอง และเนอหาของภาพแตละภาพในเกม แตละประเภทสอดคลองกนทาใหเดกเรยนรจากภาพ จากคาคลองจองและการปฏบตการเลนเกมซาๆประกอบกบการกระตนพฤตกรรม โดยการเสรมแรงจากครเมอเดกแสดงพฤตกรรมทางบวกในดานการแบงปน ครกจะใหรางวลโดยการปรบมอหรอการกลาวชมเชย โดยกาหนดกตกา ขอตกลงทเนนพฤตกรรมการแบงปนจะเหนไดวาเดกเรมแบงปนอปกณ และปฏบตตามกตกาขอตกลงในการเลนเกม และแบงปนอปกรณ เพมมากขน แตครตองคอยตองยาบอยๆ พฤตกรรมในดานการแบงปนกจะเกดขนเอง ดงท ครอก และ ลามม (ปทมา ศภกาเนด. 2545 ; อางองจาก Krogh ; & Lamm. 1983: 183 – 192) ไดกลาวถง ทฤษฎของตามมอน และแชลแมนไววา การแบงปน และการใหของเดกอาย 4 – 6 ป จะยดตนเองเปนศนยกลางและยดรปธรรม เดกจะมความรก และหวงแหนสงของทเปนของใช ของเลน และมกชอบสงของอยางเดยวกน ดงนน สงของทแบงปนใหเพอน จงเปนสงทไมชอบ และ ศภกล เกยรตสนทร (2532: 62 ) ไดกลาวถงขอสงเกตการวจยวา เดกมกจะแสดงพฤตกรรมการแบงปน และใหของกนของใชกบเพอน อยางไรกตามเดกทไมคอยแสดงพฤตกรรมการแบงปน หรอใหกแสดงพฤตกรรมแบบอน เชน การชวยเหลอ การปลอบโยน สรปไดวา พฤตกรรมการแสดงออกมา เพอจะไดรบการยอมรบจากเพอน คอ การแบงปนสงของทตนเองมอย โดยเฉพาะของเลนใหเพอน ซงการแบงปนนจะคอยๆ มาแทนทความเหนแกตว หรอการเหนตนเองเปนศนยกลางของเดก 2.3 ดานการยอมรบ การจดกจกรรมเลนเกมการศกษาและไดทาการสงเกตพฤตกรรมดานสงคมของเดกปฐมวยพบวา ชวงสปดาหท 4 และชวงสปดาหท 8 มคะแนนเฉลยพฤตกรรมทางสงคมดานการยอมรบเพมขน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ P < .01 ทเปนเชนน เพราะภาพในเกมแตละชดเชนเกมโดมโน เกมจบคภาพทเหมอนกน เกมลอตโต เกมภาพตดตอ ทเดกไดเลนเปนภาพทมเนอหาทด และชอของเกมแตละชด มงเนนพฤตกรรมในดานการยอมรบเชน ชดเธอเกงจง ชดปรบมอใหนนไงคนเกง ชดยอดเยยม ชดเดกเกงวนน และเมอครใหเดกลงมอเลนเกมภายใตกระบวนการทมกตกาขอตกลง โดย การแสดงคาชมเชยกบเพอนทเลนเกมไดสาเรจและถกตองเชนการปรบมอ การชนว เมอคนทไดรบคาชมเชยจากเพอน กรสกดใจ มความสข เดกเรมคนเคยกบกจกรรมและสอ คอ เกมการศกษาแตละชด จากการสงเกตพฤตกรรม

68

ของเดกปฐมวยระหวางดาเนนกจกรรม เดกมความสนใจ มการพดคย ซกถาม โตตอบกนเกดปฏสมพนธทดระหวาง ครกบเดก และเดกกบเพอน ตลอดชวงการจดกจกรรม เดกสนกสนาน ผอนคลายความเครยด มความสขกบการไดเลนเกมแตละชด ทมภาพสสนสวยงาม ทาใหเดก ไมเบอในการทจะนาเกมกลบมาเลนซา แตเปนการตอกยาพฤตกรรมทางดานสงคม ใหเดกเกดความภาคภมใจจากการยอมรบของเพอนในการเลนเกมยงไดรบคาชมจากเพอนจากครมากเทาไร เดกกจะแสดงพฤตกรรมนนไดด ดงท สภค ไหวหากจก (2543: 20) ไดกลาวถง การยอมรบเดกทกคนตองการเปนสมาชกของกลมและเปนทยอมรบของเพอนในการเลน ถาเดกไดรบการยอมรบจะทาใหเดกรสกวาตนเองมคณคา ตอเพอน เดกจะยนดใหความชวยเหลอในการทากจกรรมตางๆนอกจากนยงทาใหเดกมความสข แตในทางตรงกนขามเดกทถกเพอนตอตานหรอปฏเสธจะทาใหเดกรสกวา ตนเองดอยคณคา หมดความภาคภมใจในตนเองในการเลนเกมนน เดกจะยอมรบซงกนและกน สรปไดวา การจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาจะปลกฝงในดานพฤตกรรมทางสงคม และเกดทกษะตางๆ เดกจงมการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคมดานการยอมรบผอนโดยไมมใครบงคบ ผลการวจยในครงน แสดงใหเหนวา การจดกจกรรมเกมเลนเกมการศกษาสงเสรมพฤตกรรมทางสงคมใหเดกได ทงน ถาเดกไดรบการสนบสนนและสงเสรมอยางตอเนอง ดง เหนไดจาก ผลการวจยทดลองชวงระยะเวลา 8 สปดาห ทเดกไดรบการจดกจกรรมอยางตอเนองทาใหเดกไดเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมทางสงคมของเดกสงขน ดงนน ผทเกยวของและสนใจในการนากจกรรมเกมการศกษาทสงเสรมพฤตกรรมทางสงคม สามารถศกษาและเปนแนวทาง ในการจดกจกรรมสาหรบเดกปฐมวย โดยการใชการจดกจกรรมเลนเกมการศกษา เปนวธการทจะชวยใหจดการเรยนการสอนได สอดคลองกบชวงอายของเดก ขอสงเกตทไดจากงานวจย จากการศกษาพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย จากการจดกจกรรมเลนเกมการศกษา พบขอสงเกต ดงน 1. จากการแสดงออกของเดกในกลมทดลองพบวา ในการทากจกรรมระยะแรก เดกมความขดแยงกนในการเลนเกมการศกษาภายในกลม เนองจากตางคนตางอยากจะเลนเกมคนแรก และบางคนกแสดงออกถงการวางอานาจวา ตนเองเกง กจะเลนอยคนเดยว จงทาใหไมสามารถเลนเกมไดตามเวลา เมอเวลาหมดสมาชกในกลมบางคน ยงไมไดสมผสเกมเลย เมอครเขาไปให คาชแนะและกระตนดวยแรงเสรมพรอมกบเดกไดเลนซา ทาใหเดกไดเรยนรถา ไมชวยเหลอกน และ ไมแบงปนกน ไมยอมรบกนภายในกลม ทาใหในกลมไมไดเลนเกมครบทกคน ถอวา กลมนนเลน

69

เกมไมสาเรจระยะตอมาเดกจงปรบเปลยนพฤตกรรมดขน 2. ในระยะ2สปดาหแรกในการจดกจกรรม เดกตองการปรบตวในการเลนเกมการศกษาพฤตกรรมดานสงคมเนองจากเปนเกมใหมและยงไมคนเคยกบการเลนทมกฎกตกามากอน ฉะนนควรขยายเวลาใหเดกสรางความคนเคยกบการเลนเกมการศกษาใหยาวนานมากขน 3. ในระยะแรกของการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาทสงเสรมพฤตกรรมดานสงคมเดกบางคนยงไมคนเคยกบการจดกจกรรมตองอาศยดตวอยางจากเพอนบางคนกนงดเพอนเฉยเมอครใชคาถามกระตนและเขาไปชแนะ และทากจกรรมดวยการเสรมแรงยอมรบในความสามารถของเดก ในระยะหลง เดกกลาแสดงออกและมความมนใจในการเลน ทาใหเดกเกดความสนกสนานเพลดเพลน 4. จากการแบงกลมพบวาหากใหเดกเลอกเขากลมกนเองตามความพอใจแลวเดกมกจะเลอกเขากลมทเปนเพศเดยวกน และเปนเพอนสนทเทานน ในขณะทากจกรรมกลมพบวาเดกหญงจะมความสนใจในกจกรรมมากวาเดกชาย มความรบผดชอบมากกวาเดกชาย และบรหารจดการกลมไดมากกวาเดกชาย หากแบงกลมใหเดกชายเขาไปรวมกจกรรมกบเดกหญง จะชวยใหเดกชายมความรบผดชอบ และใหความสนใจในการทากจกรรมเพมมากขนกวาอยกบเดกชายดวยกน ขอเสนอแนะทวไป 1. การจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา ครตองใหเวลากบเดก เนองจากเดกตองปรบตวใหเขากบรปแบบวธการการเลนทมกฎกตกา ซงระยะแรกครตองใชความอดทนและใหกาลงใจเดกไดทากจกรรมตลอดเวลา 2. การจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา ครไมควรปลอยใหเดกไดเลนเกมตามลาพง ครตองคอยดแลอยางใกลชด เพอสงเสรมพฤตกรรมทางสงคมดานบวก และชแนะพฤตกรรมทางสงคมดานลบทเกดขนขณะเลนเกม เพราะบางทเดกบางคนไมเคยไดสมผสเกมเลย เนองจาก ไมกลาแสดงความคดเหน ไมกลาเสนอตวเอง เพอขอเลนเกมจากเพอน 3. การจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาครตองเปดโอกาสใหเดกทกคนไดสมผสเกม ควรฝกการเปนผนาและผตาม ไมใหเดกทกลาแสดงและเปนผนาแสดงตลอดเวลา 4. การจดกจกรรมเกมการศกษา มความสาคญตอการสงเสรมพฤตกรรมทางดานตางๆของเดกปฐมวย เพราะฉะนน ควรจดใหเดกไดเลนตลอดเวลาตามความตองการของเดก 5. ควรจดเกบเกมการศกษาใหสะดวกตอการนามาเลนของเดก

70

ขอเสนอแนะในการทาวจย 1. ควรมการศกษาการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา ทสงเสรมทกษะดานอนๆ เชน ดานภาษา การแกปญหา การกลาแสดงออก 2. ควรมการศกษาผลของการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาในวยเดก 3 – 4 ป โดยปรบรปแบบของเกมใหงายขน 3. ควรมการศกษาผลการเลนเกมการศกษา ทสงเสรมพฤตกรรมทางสงคมในกลมตวอยางอน เชน กลมตวอยางในโรงเรยน สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน หรอ โรงเรยนสาธตของสถาบนราชภฏตางๆ

บรรณานกรม

72

บรรณานกรม

กาพล ดารงวงศ. (2535, กมภาพนธ). เกม. วารสารกองทนสงเคราะห. 5(39): 11. กลยา ตนตผลาชวะ. (2542). การเลยงดเดกกอนวยเรยน 3 – 5 ป. กรงเทพฯ: โชตสข การพมพ. ----------- . (2546). การจดกจกรรมการเรยนรสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: บรษทเอดสน เพรส โปรดกส จากด. เกษลดา มานะจต. (2529). สอและเครองเลนของเดกกอนวยเรยน. เชยงใหม: สหวทยาลย ลานนา วทยาลยครเชยงใหม. จนทวรรณ เทวรกษ. (2526). อทธพลของการจดกจกรรมสรางสรรคและเกมการศกษาในวย 4 – 6 ขวบ ทมตอการเรยนรภาษาไทยและคณตศาสตรในระดบประถมศกษา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย ศลปากร. ณฏฐาพร พงษสงห. (2539). พฤตกรรมชอบสงคมของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ การเลน บลอกเปนกลมอยางมแบบแผน. ปรญญานพนธ กศม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ทศนย อดมพนธ. (2541). การศกษาพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยทไดรบการจด ประสบการณทกษะทางพนฐานละครสรางสรรค. ปรญญานพนธ กศม. (การศกษา ปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. บญเชด ภญโญอนนตพงษ. (2548). เอกสารประกอบการเรยนวชา 301512 วธวทยาการ วจยทาง การศกษา. ประภากร โลทองคา ; และ คนอนๆ. ( 2522). กลมการสอนกลมสมพนธในโรงเรยน. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอนคระครศาสตร วทยาลยครนครราชสมา. ประมวล ดกคกสน. (2527). จวยาคลนกสมองมนษย (พรสวรรค) เลม 3. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. พรรณ ชทย เจนจต. (2528). จตวทยาการเรยนการสอน. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: อมรนทรการพมพ. พชร สวนแกว. (2545). เอกสารประกอบการสอนจตวทยาพฒนาการและการดแลเดก ปฐมวย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สานกพมพดวงกมล. ภรณ ครรตนะ. (2523). เดกกอนวยเรยน. นนทบร: โรงพมพสงเคราะหหญงปากเกรด

73

ภรณ ครรตนะ. (2535). การเลนของเดก. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอน. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ----------- . (2535). สอการแสดงกบการพฒนาเดก : ภาควชาหลกสตรและการสอน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ----------- . (2540). พฒนาการของเดก วย 3 – 6 ป ในเอกสารการอบรมครสอนระดบ กอนปฐมวย. กรงเทพฯ: สานกงานการประถมศกษากรงเทพมหานคร. เยาวพรรณ ทมทอง. ( 2535 ). การพฒนาสตปญญาของเดกปฐมวยดวยเกมการศกษามต สมพนธ. ปรญญานพนธ กศม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. เยาวพา เดชะคปต. (2528). กจกรรมสาหรบเดกกอนวยเรยน. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. ----------- . (2542). กจกรรมสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: สานกพมพแมคจากด. ----------- . (2546). เกมและการเลนสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: ฟสกสเซนเตอร. มหาวยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2524). สอการสอนระดบปฐมวยศกษา. นนทบร: โรงพมพมหาวยาลยสโขทยธรรมาธราช. ----------- . ( 2526). พฤตกรรมวยเดก หนวยท 8 – 15. กรงเทพฯ: สหมตร ----------- . (2542). เอกสารการสอนชดวชาพฤตกรรมการสอนเดกปฐมวยหนวยท 6 – 10. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: กราฟคอารต. ----------- . (2536). เอกสารการสอนชดวชาพฤตกรรมวยเดก หนวยท 8 – 15. พมพครงท 8. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช. รถจณา เถาพนธ. (2547, ตลาคม). พระราชดารสสมเดจพระเทพรตนราชสดาเนองในวนครโลก. วารสารวงการคร. 1: 15. ราศ ทองสวสด. (2523). การจดตารางกจกรรมประจาวน. ใน เขาใจเดกกอนวยเรยน. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. รงรว กนกวบลศร. (2529). การเปรยบเทยบความสามารถในการจาแนกดวยการมองเหนของ เดกปฐมวยทไดรบการฝกทกษะโดยการใชเกมและแบบฝก. ปรญญานพนธ กศม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ลวน สายยศ ; และ องคณา สายยศ. (2527). หลกการสรางแบบทดสอบและวดความถนด. กรงเทพฯ: วฒนาพานช.

74

เลขา ปยะอจฉรยะ. (2523). การเลนเปนการเรยนของเดก. ใน เขาใจเดกกอนวยเรยนเลม 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วรรณา แจมกงวาล. (2534). การศกษาความคดรวบยอดในดานอนรกษของเดกปฐมวย ทไดรบการเลนเกมการศกษาปกตและทเสรมดวยเกมมตสมพนธ. ปรญญานพนธ กศม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. วราภรณ ปานทอง. (2548). ผลของการเลานทานประกอบการเลนบทบาทสมมตทมตอ พฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศม. (การศกษาปฐมวย) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. วราภรณ รกวจย. (2527). การศกษากอนวยเรยน. ใน เอกสารประกอบการสอน กร.311.

กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. วร เกยสกล. (2530). การเปรยบเทยบความสามารถทางดานการฟงของเดกปฐมวยทไดรบ การฝกทกษะโดยการใชเกมและแบบฝก. ปรญญานพนธ กศม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. วยะดา บวเผอน. (2531). การฝกความสนใจในการเลนเกมการศกษาของเดกปฐมวยโดยคร ชแนะ และเลนดวยตนเอง. ปรญญานพนธ กศม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร วระพงษ บญประจกษ. (2545). การจดประสบการณการเลนพนบานไทยทมผลตอพฤตกรรม ทางสงคมของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ศรกาญจน โกสมภ. (2520, พฤษภาคม). การเลานทานเพอสงเสรมพฒนาการทางอารมณ แกเดกกอนเรยน. ประชากรศกษา. 29(3): 37 – 39. ศรรตน ชชพ. ( 2544 ). พฤตกรรมชอบสงคมของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ การจดกจกรรมการเคลอนไหวเชงสรางสรรค. ปรญญานพนธ กศม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สมใจ ทพยชยเมธา ; และ ลออ ชตกร. (2525). การเลนและเกมสาหรบเดกปฐมวย. ใน เอกสารประกอบการสอนชดวชา สอการสอนสาหรบเดกปฐมวยเลม 1 หนาท 4. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2527). การศกษาและการพฒนารปแบบการ จดการสอน ชนเดกเลกในโรงเรยนประถมศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพกรมการศาสนา.

75

สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน. (2528). แผนการจดประสบการณชนเดกเลก อนบาลปท 2 เลม 1. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา. สานกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2550). นโยบายและยทธศาสตร การพฒนาเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: หางหนสวนจากด ว ซ ด คอมมวนเคชน. สานกพฒนาการประชาสมพนธ. (2544). พระบรมราโชวาท เราจะครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม. กรงเทพฯ: ศนยผลตเอกสารและเผยแพร สานกการประชาสมพนธ กรมประชาสมพนธ. สรมา ภญโญอนนตพงษ. (2545). แนวคดสแนวปฏบต : แนวการจดประสบการณปฐมวยศกษา. กรงเทพฯ: ดวงกมล ----------- . (2550). หลกสตรครศาสตรบณฑต. ใน เอกสารประกอบการสอนวชา ECED 201 สาขาการศกษาปฐมวย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต. สภค ไหวกจ. (2543). การเปรยบเทยบการรบรวนยในตนเองของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม เลานทานคตธรรมและการเลนเกมแบบรวมมอ. ปรญญานพนธ กศม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. หรรษา นลวเชยร. (2535). ปฐมวย : หลกสตรและแนวปฏบต. กรงเทพฯ: โอ เอส พรนตง เฮาส. อรวรรณ สมประดษฐ. (2532). พฤตกรรมความเออเฟอความมระเบยบวนยและลาดบขน การเลนทางสงคมของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณการเลนแบบไทยและ การเลนทจดอยทวไป. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อาร เกษมรต. (2523). การสอนเกมการศกษาแกเดกอนบาลปท 1 : เขาใจเดกกอนวยเรยน. กรงเทพฯ: ชมรมไทย อสราเอล. Arnold, A. (1975). Your Child ‘s Play,. in Child Development series. Bloom, B.S. (1964). Stability and Change Human Characteristics. New York: Jone Wiley and Son. Burry, Stock Jutith ; et al. (1966, April). Rater Agreement Indexes for Preformance Assessment. Education and Psychological Measarment. 56(2): 256. English, H.B.; & A. C. (1958). A Comprehensive Dictionary of Psychological and

Psychoanalytical Terms. New York: Diad Mckay Co.

76

Gesell, A. ; & F.L.I. (1946). The Child From Five to Ten. New York: Harper and Brdther. Gilman, J.D.; et al. (1976, December). In Senior High School Mathematice. Teacher. 69: 657 – 661. Grambs, D. D. ; Carr, I.C.; & Fitch, R.M. (1970). Modern Methods in Secondary Education. 3rf ed. U.S.A: HDT Rainehart and Winstion Inc. Halow, G. (1932). Play Behavior and the Choice of Play Materials of Pre – School Children. Chicago: Press. Hurlock, E. B. (1972). Child Development. New York: McGraw – Hill. Mary, J. (1981, May). Peer Interaction Competencies of Preschoolers Rates High of Low in Sociometric Status. Dissertation Abstracts International. 41: 403. Piaget, J. (1926). Play Dreams and Imitation in Childhood. New York: W.W. Norton & Co. Pinter, D. (1977, August). The Effect of on Academic Games on Thier Spelling Achievement of Third Graders. Dissertation Abstracts International. 2: 710 – A. Reese, J. (1977). Simulation Games and Learning Activities Kit. P. 12. Rudolps, M.; & Cohen, D.H. (1984). Kingthergarden and Schooling. New Jersey: Prentice Hall, Inc. Seefeldt, C. (1980). Teaching Children. New Jersey: Prentice – Hall Inc. Wood, Helen Louise. (1977, February). The Relationship Between Sociometric Status and Social Competence in Kindergarten Children. Dissertation Abstracts International. 37.

ภาคผนวก

78

ภาคผนวก ก คมอการใชเกณฑการใหคะแนนพฤตกรรมทางสงคม แบบบนทกการใหคะแนนพฤตกรรมทางสงคม

79

คมอการใชแบบสงเกตพฤตกรรมดานสงคม

คาชแจง 1. พฤตกรรมทสงเกตและบนทกลงในแบบสงเกตพฤตกรรมดานสงคมม 3 ดาน ไดแก การชวยเหลอ 5 ขอ การแบงปน 5 ขอ การยอมรบผอน 5 ขอ 2. แบบสงเกตพฤตกรรมดานสงคมของเดกปฐมวย เปนการบนทกทงในรปของความถ (จานวนครง) และระดบคณภาพของพฤตกรรมจดเปน 3 ระดบคะแนน 3. เวลาทใชในการสงเกต สงเกตในชวงเวลาจดกจกรรมเสรเปนเวลา 8 สปดาห ๆ ละ 3 วน ไดแก วนองคาร วนพธ วนพฤหสบด โดยทากาสงเกตและบนทกในขนดาเนนกจกรรมชวงเวลา 09.30 – 10.00 นาฬกา รวมเวลา 30 นาท 4. การสมเวลาในการสงเกตพฤตกรรมดานสงคม ตามตารางสมเวลาสงเกตพฤตกรรม ดานสงคม ใชนาฬกาจบเวลาในการใหสญญาณเรมและหมดเวลาการสงเกต

ขอควรปฏบตในการสงเกต 1. เขยนชอผสงเกต ผถกสงเกต (เดก) วน เดอน ป ททาการสงเกต 2. ผสงเกต รวมจานวน 2 คน ทาการสงเกตพฤตกรรมดานสงคม 3. การสงเกตใหผสงเกตทง 2 คน คอ ผชวยผวจยทาการสงเกตพรอมกนในชวงเวลาเดยวกนผสงเกตจะสงเกตเดกทละคน ใชเวลาในการสงเกตคนละ 1 นาท สลบกนและสงเกตเวยนตงแตเดกคนท 1 – 15 และเมอสงเกตครบทก 5 คน จะพกระหวางการสงเกต 1 นาท แลวเรมสงเกตคนตอไปจนครบ 15 คน เมอสงเกตครบ 15 คน ในรอบแรกแลวจะสงเกตเวยนและสลบกนอก 1 รอบ ตงแตเดกคนท 1 – 5

การบนทกแบบสงเกต เมอสงเกตพฤตกรรมดานสงคมตรงกบขอใดและในชองระดบคะแนนพฤตกรรม ดานสงคมตรงกบขอใด ใหทาเครองหมาย ( ) ลงในชองนน ถาเกดพฤตกรรมดานสงคม และชองระดบคะแนนพฤตกรรมดานสงคมซาชองเดมใหทาเครองหมาย ( ) เพมลงในชองเดมตามจานวนครงทเกดพฤตกรรมซา โดยทาการบนทกพฤตกรรมซา ดงน ชองระดบคะแนน 2 บนทกเมอเดกเกดพฤตกรรมดานสงคมดวยตนเอง ชองระดบคะแนน 1 บนทกเมอแสดงพฤตกรรมดานสงคมโดยเพอนหรอครบอก หรอขอรองใหรวมมอ ชองระดบคะแนน 0 บนทกเมอเดกไมแสดงพฤตกรรมดานสงคมหรอปฏเสธทจะทา

80

การเตรยมการสงเกต 1. ผสงเกตตองศกษาคมอในการสงเกตใหเขาใจกระบวนการในการสงเกตทงหมดเพอใหเกดความชานาญในการใชแบบสงเกต 2. จดเตรยมสภาพแวดลอมและอปกรณในการปฏบตกจกรรมไวเรยบรอยลวงหนา 3. จดเตรยมอปกรณทใชในการสงเกต ไดแก คมอการใชแบบประเมนพฤตกรรม ดานสงคมของเดกปฐมวย นาฬกาจบเวลา 1 เรอน และแบบสงเกตพฤตกรรมดานสงคมไวใหเรยบรอยลวงหนา 4. ผสงเกตควรสรางความคนเคยกบผถกสงเกตกอนทจะทาการสงเกต และพยายาม จาชอของผถกสงเกตขกคน 5. กอนเรมทาการสงเกต ควรใหผถกสงเกตไดทาธระสวนตวใหเรยบรอยกอน เชน ดมนา เขาหองนา

หวขอพฤตกรรม ระดบคะแนน รายละเอยดพฤตกรรม

2

เดกสนบสนนหรอใหกาลงใจเพอใหเพอนทากจกรรมจนสาเรจ โดยเพอนหรอครไมไดรองขอ

1 เดกพดสนบสนนหรอใหกาลงใจ เพอใหเพอนทากจกรรมหรอครรองขอ

1. การชวยเหลอ 1.1 พดสนบสนนหรอให กาลงใจใหเพอนทากจกรรม

0 เดกปฏเสธการพดสนบสนน หรอใหกาลงใจแกเพอนในการทากจกรรมหรอทาใหเพอนเสยกาลงใจ

2 ชวยหยบยนอปกรณใหเพอนขณะเลนดวยความเตมใจ 1 ชวยหยบยนอปกรณใหเพอนขณะเลนเมอเพอนขอรอง

1.2 ชวยหยบยนอปกรณให เพอนในขณะเลน 0 ไมหยบยนอปกรณใหเพอนขณะเลนเมอเพอนรองขอ

2 เมอเพอนรองขอความชวยเหลอกเตมใจชวยดวยความเตมใจ 1 เมอเพอนรองขอความชวยเหลอกชวยโดยทเพอนและครบอก

1.3 ชวยเหลอเพอนเมอเพอน ขอรอง 0 เมอเพอนรองขอความชวยเหลอกไมสนใจ

81

หวขอพฤตกรรม ระดบคะแนน รายละเอยดพฤตกรรม

2 เดกชวยเพอนเกบของหรออปกรณเขาททนทเมอใชเสรจ 1 เดกชวยเพอนเกบอปกรณเขาท เมอเพอนหรอครรองขอ

1.4 ชวยเกบของหรออปกรณ เมอเลกเลน 0 เดกปฏเสธหรอไมสนใจทจะเกบอปกรณเมอเพอนหรอครรอง

ขอ

2 เดกพดสนบสนนใหกาลงใจ เพอใหเพอนทากจกรรมจนสาเรจโดยเพอนหรอครไมรองขอ

1.5 พดแนะนาวธการหรอลงมอ ปฏบตกจกรรมใหแกเพอน

1 เดกพดสนบสนนใหกาลงใจ เพอใหเพอนทากจกรรมจนสาเรจโดยเพอนหรอครรองขอ

0 เดกปฏเสธการพดสนบสนนใหกาลงใจแกเพอนในการหรอพดใหเพอนเสยกาลงใจ

2 เดกพดชกชวนเพอนใหใชอปกรณรวมกบตนโดยทเพอนไมตองรองขอ

2. การแบงปน 2.1 พดชกชวน เพอนใหเพอนรวมใชอปกรณ

1 เดกพดหรอพยกหนาใหเพอนใชอปกรณรวมกบตนเมอเพอนรองขอหรอครบอก

0 เดกปฏเสธโดยใชคาพดหรอไมสนใจเมอเพอนหรอครขอรวมใชอปกรณ

2 เดกเหนเพอนไมมของเลนและชกชวนเพอนโดยไมตองรองขอ 1 เดกชวนเพอนมาเลนของเลนในขณะเพอนรองขอ

2.2 ชกชวน เพอนมาเลนของ เลนดวยกน 0 เดกไมทาทาหรอชกชวนเพอน

2 เดกไมแยงของเลนจากเพอนเมอเลนเสรจแตแลกเปลยนกน 2.3. ผลดเปลยน กน เล นของ เล นโดยไมแยงกนกน 1 เดกไมแยงของเลนจากเพอนเมอเลนเสรจแตไมผลดเปลยนกน

ถงแมครและเพอนจะรองขอ 0 เมอครและเพอนรองบอกใหผลดเปลยนเดกกไมสนใจทจะ

ผลดเปลยน

82

หวขอพฤตกรรม ระดบคะแนน รายละเอยดพฤตกรรม

2 เดกยอมใหเพอนเลนหรอทากจกรรมกอนตนเองโดยไมตองรอใหเพอนบอก

2.4 ยอมใหเพอนเลนหรอทา กจกรรมกอนตนเอง

1 เดกไมยอมใหเพอนเลนหรอทากจกรรมกอนตนเองโดยไมตองรอใหเพอนบอก

0 เมอเดกไมไดสนใจจะทาพฤตกรรมน

2 เดกแบงของใหเพอนโดยใหเพอนหยบเอง 1 เดกแบงของใหเพอนโดยทเพอนรองขอ

2.5 แบงของเลนใหเพอน โดยใหเพอน หยบของเลนเองได 0 เดกไมสนใจทจะทาพฤตกรรมน

2 เดกรบฟงความคดเหนของเพอนอยางตงใจแลวนาไปปฏบตตาม

1 เดกรบฟงความคดเหนของเพอนแตไมนาไปปฏบตตาม

3. การยอมรบผอน 3.1 ยอมรบฟง

ความคดเหนหรอ ขอเสนอแนะ 0 เดกไมสนใจฟงความคดเหนของเพอนและไมนาไปปฏบตตาม

2 เดกรบความชวยเหลอของเพอนอยางเตมใจโดยไมรองขอ 1 เดกรบความชวยเหลอของเพอนอยางเตมใจโดยรองขอ

3.2 ชวยเหลอ จากเพอนในการ ทากจกรรม 0 เดกไมยอมรบความชวยเหลอของเพอน

2 เดกยมและใหกาลงใจเพอนเมอเพอนทากจกรรมหนงสาเรจโดยเพอนไมตองรองบอก

1 เดกยมและใหกาลงใจเพอนเมอเพอนทากจกรรมหนงสาเรจโดยเพอนตองรองบอก

3.3. ยมหรอชมเชยเมอเพอนทา สงใดสงหนงสาเรจ

0 เดกไมทาทาหรอไมสนใจจาทาพฤตกรรมน

2 เดกแสดงพฤตกรรมทยอมรบความสามารถของคนอนโดยการพยกหนาหรอปรบมอโดยเพอนและครไมตองรองขอ

3.4 ยอมรบในความสามารถของ คนอน

1 เดกแสดงพฤตกรรมทยอมรบความสามารถของคนอนโดยการพยกหนาหรอปรบมอโดยเพอนและครตองรองขอ

0 เดกไมไดทาทาหรอสนใจทจะแสดงพฤตกรรมน

83

หวขอพฤตกรรม ระดบคะแนน รายละเอยดพฤตกรรม

2 เดกใชวาจาสภาพกลาวคา “ ขอบคณ” ในขณะทเพอนแบงของเลนใหโดยเพอนและครไมตองรองขอ

3.5 ใชวาจาสภาพขณะทเลนรวมกบ ผอน

1 เดกใชวาจาสภาพกลาวคา “ ขอบคณ” ในขณะทเพอนแบงของเลนใหโดยเพอนและครตองรองขอ

0 เดกไมแสดงพฤตกรรมนเลย

84

แบบสงเกตพฤตกรรมทางดานสงคมของเดกปฐมวย ชอผสงเกต ............................. นามสกล ........................................ เปนผสงเกตคนท .............. ชอนกเรยน ............................. นามสกล ........................................ ชนอนบาล2/ ................. วนท ........................... เดอน ................................ พ.ศ. 2550

พฤตกรรมทางสงคม 2 มาก

1 ปานกลาง

0 นอย หมายเหต

1. การชวยเหลอ 1.1 พดสนบสนนหรอใหกาลงใจใหเพอนทากจกรรม

1.2 ชวยหยบยนอปกรณใหเพอนในขณะเลน 1.3 ชวยเหลอเพอนเมอเพอนขอรอง 1.4 ชวยเกบของหรออปกรณเมอเลกเลน 1.5 พดแนะนาวธการหรอลงมอปฏบตกจกรรมใหแกเพอน 2. การแบงปน 2.1 พดชกชวนเพอนใหเพอนรวมใชอปกรณ

2.2. ชกชวนเพอนมาเลนของเลนดวยกน 2.3. ผลดเปลยนกนเลนของเลนโดยไมแยงกนกน 2 .4 ยอมใหเพอนเลนหรอทากจกรรมกอนตนเอง 2.5 แบงของเลนใหเพอนโดยใหเพอนหยบของเลนเองได 3. การยอมรบผอน 3.1 ยอมรบฟงความคดเหนหรอขอเสนอแนะ

3.2. ยอมรบความชวยเหลอจากเพอนในการทากจกรรม 3.3. ยมหรอชมเชยเมอเพอนทาสงไดสงหนงสาเรจ 3.4 ยอมรบในความสามารถของคนอน 3.5 ใชวาจาสภาพขณะทเลนรวมกบผอน บนทกพฤตกรรมเพมเตม ......................................................................................................... .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

ภาคผนวก ข

คมอการใชแผนการจดกจกรรมเกมการศกษา คมอการใชเกมการศกษา แผนการจดกจกรรมเกมการศกษา ตารางการจดกจกรรมเกมการศกษา

86

คมอการใชแผนการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา หลกการและเหตผล การสงเสรมพฒนาการทางสงคมเปนองคประกอบทสาคญของการพฒนาการทางดานสงคมของเดกปฐมวยจงจะเปนรากฐานของการเจรญเตบโตเพอทอยรวมกน และเปนทยอมรบของกลมเพอน มความเออเฟอเผอแผ ความตองการเปนทยอมรบของสงคม การพงพาอาศยกน การไมเหนแกตว การชวยเหลอ การแบงปน การพฒนาและสงเสรมพฤตกรรมทางสงคมสามารถจดกจกรรมตางๆไดมากมาย การจดกจกรรมการเกมการศกษาเปนกจกรรมทเปดโอกาสใหเดกไดแสดงความสามารถแสดงพฤตกรรมทเกยวของกบการรวมกลมกนในทางสงคมจากการเลนเกมการศกษาซงการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษามเปาหมายทจะสงเสรมใหเดกไดเกดพฤตกรรมดานสงคมคอ คอการ ชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน โดยในการจดทาแผนนนจะเนนแผนทมกระบวนการ มขนตอนในการใหเดกไดเลนโดยกาหนดขนนา ขนสอน ขนสรปในทกแผนทงหมด 24 แผน แตละขนนนจะสอดแทรกกจกรรมทประกอบไปดวย เพลง รปภาพ คาคลองจอง ทมความหมายสอดคลองกบเกมการศกษาและสอดคลองกบ พฤตกรรมดานสงคมคอ คอการ ชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน นอกจากนครตองมบทบาทในการเตรยมเกมการศกษาทพอเพยงกบจานวนนกเรยนจดสภาพแวดลอมและกาหนดกฎกตกาในการเลนใหแรงเสรมในการกระตนเพอทจะใหเดกไดเกดพฤตกรรมทางสงคมในการอยรวมกนของเดก จดมงหมาย

เพอสงเสรมพฒนาการทางสงคมในดานการชวยเหลอ การแบงปน และการยอมรบผอน ทไดรบการจดกจกรรมเกมการศกษา

เนอหา การจดกจกรรมเกมการศกษาทสงเสรมพฤตกรรมทางสงคมในดาน การชวยเหลอ แบงปน การยอมรบผอน โดยเดกไดเลนเกมตามวธการเลนทกาหนดขอตกลง กฎตกา และคาอธบายจากครเพอทเดกจะไดเกดพฤตกรรมทางสงคม

87

หลกการจดกจรรม 1. จดกจกรรมการเลนเกมการศกษาเปนระยะเวลา 8 สปดาหๆ ละ 3 วน ไดแก วนองคาร วนพธ วนพฤหสบด วนละ 30 นาท 2. ลกษณะของเกมการศกษาจดเปนชดเกมการศกษามชอและเนอหาของเกมสอดคลองกบพฤตกรรมทางสงคมคอ การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน โดยแบงเกมการศกษาออกเปน 4 ประเภท ดงน 2.1 เกมโดมโน 2.2 ภาพตดตอ 2.3 เกมลอตโต 2.4 เกมจบคภาพทเหมอนกน 3. ลกษณะของเกมแตละชนดจะแบงออกเปน 3 ชด แตละชดใชสอน 1 สปดาห จานวน 3 วน ซงเกมแตละชดนนจะมชอ และเนอหาทสอดคลองกบพฤตกรรมทางสงคมทง 3 ดาน วธดาเนนกจกรรม การจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาจะแบงเดกออกเปน 3 กลมๆ ละ 5 คน วนท 1 ใหเดกเลนเกม โดมโน ชดท 1 ชดเดกดชอบชวยเหลอ โดยการเลนเปน กลมกลมละ 5 คน ในขณะทเลนตองชวยเหลอ แบงปน และยอมรบผอน โดยมครคอยชแนะและใหกาลงใจ วนท 2 ใหเดกเลนเกมโดมโน ชดท 2 ชดรกกนแบงปนกนเลน โดยการเลนเปน กลมกลมละ 5 คน ในขณะทเลนตองชวยเหลอ แบงปน และยอมรบผอน โดยมครคอยชแนะและใหกาลงใจ วนท 3 ใหเดกเลนเกมโดมโน ชดท 3 เธอเกงจง โดยการเลนเปนกลมกลมละ 5 คน ในขณะทเลนตองชวยเหลอ แบงปน และยอมรบผอน โดยมครคอยชแนะและใหกาลงใจ โดยเดกจะไดเลนเกมทงหมด 4 เกม 24 ชด และในสปดาหท 5 นาเกมเกามาเลนซา จนครบ 8 สปดาห ขนตอนการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา มดงน ขนนา (5 นาท) นกเรยนและครรวมกน รองเพลง ดภาพประกอบ หรอ ทองคาคลองจอง ทมเนอหาสอดคลองกบพฤตกรรมทางสงคม เพอกระตนใหเดกเกดความสนใจและมความพรอมกอนเขาสกจกรรม

88

ขนดาเนนการ (25 นาท) ครสาธต ขนตอนวธการเลนเกมและกาหนดกฎกตกา ในการเลนโดยสรางขอตกลงในการปฏบตกจกรรม ดงน 1. ใหเดกแบงกลมออกเปน 3 กลมๆ ละ 5 คน 2. เดกรวมกนฟงและบอกชอเกมการศกษาตามคร 3. เดกตงใจฟงครสาธตวธเลนเกมการศกษา 4. ครบอกขอตกและกตกาในการเลน ดงน 4.1 ขณะทเลนเดกตองชวยคอยเหลอกนเพอเลนเกมใหไดสาเรจและถกตอง 4.2 ขณะทเลนตองแบงปนชวยเหลออปกรณในการเลนใหกบเพอน 4.3 ขณะทเลนตองยอมรบในความสามารถของเพอนในกลม 5. เดกเขากลมใหเรยบรอย เตรยมพรอมทจะเลนเกม 6. เดกลงมอเลนเกมรวมกนเมอหมดเวลาชวยกนเกบอปกรณมาสงคร ใหเรยบรอย ขนสรป (5 นาท) 1. เดกแสดงความความรสกทไดเลนเกมการศกษาพรอมกบสรปผลถงผลสาเรจ จากผลงานจากการเลนในดานการชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน 2. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบการการเลนเกมการศกษาทเกดผลในพฤตกรรมทางสงคมดาน การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน การประเมนผล 1. สงเกตพฤตกรรมขณะทากจกรรม 2. สงเกตพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยในกจกรรมเสรโดยใชแบบสงเกตพฤตกรรม บทบาทคร ในการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาบทบาทครม ดงน 1. ศกษาแผนการจดประสบการณกจกรรมการเลนเกมการศกษา 2. จดเตรยมเกมการศกษาเพยงพอกบจานวนนกเรยน 3. อธบายขอตกลงและสาธตวธเลนเกมการศกษา 4. ครเปดโอกาสใหเดกไดปฏบตกจกรรมอยางอสระและคอยใหความชวยเหลอ โดยใหคาแนะนาและใหกาลงใจ 5. กระตนใหเดกแสดงพฤตกรรมทางสงคมโดยการใหคาชมเชย หรอยมหรอพยกหนาเมอเดกปฏบตกจกรรมไดสาเรจ

89

6. สงเกตพฤตกรรมและใหเดกทกคนไดรวมกจกรรมและใหความสาคญกบเดกทกคน บทบาทเดก ครควรอธบายขนตอนการปฏบตใหเดกทราบ ดงน 1. ปฏบตตามขอตกลง กฎกตกาในการเลนเกมการศกษา และรวมสนทนาและตอบคาถามเกยวกบเนอหาของเกมการศกษาแตละชนด 2. ใหเดกแบงกลมในการเลนเกมการศกษา 3. ใหเดกแตละกลมลงมอปฏบตกจกรรมการเลนเกมการศกษาอยางอสระภายใตกฎกตกา และขอตกลงในการเลน หมายเหต ปฏบตกจกรรมการเลนเกมการศกษาทง 4 ประเภท 24 ชด 1 ประเภท ใชเลน 3 วนวนละ 3 ชด จดกจกรรมทงหมด 8 สปดาห สปดาหท 5 – 8 นาเกมทง 4 ประเภทกลบมาเลนซาโดยเพมภาพประกอบคาคลองขนาดใหญใหเดกไดดกอนขนดาเนนกจกรรม

90

ตารางการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา การจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา ใชเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละ 30 นาท (9.00 – 9.30) ดงน

สปดาหท วนททาการทดลอง ชนดของเกม เกมการศกษา

องคาร เกมโดมโน ชด เดกดชอบชวยเหลอ พธ เกมโดมโน ชดรกกนแบงปนกนเลน

1

พฤหสบด เกมโดมโน ชดเธอเกงจง องคาร ภาพตดตอ ชดมนาใจชวยเหลอกน พธ ภาพตดตอ ชดเพอนฉนเลนกนดด

2

พฤหสบด ภาพตดตอ ชดปรบมอใหนนไงคนเกง องคาร เกมลอตโต ชดเดกดชวยงานได พธ เกมลอตโต ชดพนองสขสนตเลนกนดด

3

พฤหสบด เกมลอตโต ชดยอดเยยม องคาร จบคภาพทเหมอนกน ชดรกกนฉนชวยเธอ พธ จบคภาพทเหมอนกน ชดแบงปนไดใจเปนสข

4

พฤหสบด จบคภาพทเหมอนกน ชดเดกเกงวนน องคาร เกมโดมโน ชด เดกดชอบชวยเหลอ พธ เกมโดมโน ชดรกกนแบงปนกนเลน

5

พฤหสบด เกมโดมโน ชดเธอเกงจง องคาร ภาพตดตอ ชดมนาใจชวยเหลอกน พธ ภาพตดตอ ชดเพอนฉนเลนกนดด

6

พฤหสบด ภาพตดตอ ชดปรบมอใหนนไงคนเกง

91

ตารางการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา การจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา ใชเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน ๆ ละ 30 นาท (9.00 – 9.30) ดงน สปดาหท วนททาการทดลอง ชนดของเกม เกมการศกษา

องคาร เกมลอตโต ชดเดกดชวยงานได พธ เกมลอตโต ชดพนองสขสนตเลนกนดด

7

พฤหสบด เกมลอตโต ชดยอดเยยม องคาร จบคภาพทเหมอนกน ชดรกกนฉนชวยเธอ พธ จบคภาพทเหมอนกน ชดแบงปนไดใจเปนสข

8

พฤหสบด จบคภาพทเหมอนกน ชดเดกเกงวนน

92

แผนการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา สปดาหท 1 ครงท 1

เกมการศกษา โดมโน ชด ท1 เดกดชอบชวยเหลอ เนอหา เกมการศกษาโดมโน ชดเดกดชอบชวยเหลอเปนเกม ทสงเสรมใหเดกไดเรยนรพฤตกรรมการชวยเหลอและมเนอหาสาระของภาพเปนเรองทเกยวของในดานการชวยเหลอเปนบตรภาพทมขนาดเปนรปสเหลยมผนผาจานวน 3 ชด เวลาเลนจะแบงภาพออกเปน 2 สวน ในแตละสวนจะมภาพทเหมอนกนมาวางตอกนจนครบจานวนของภาพในแตละชด จดประสงค เพอสงเสรมใหเดกมพฒนาการทางสงคมในดาน การชวยเหลอ ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนนา (3 – 5 นาท) เดกและครรวมกนทองคาคลองจอง “ สงคมจะดเพราะมหนนอยนารก” พรอมกบทาทาทางประกอบคาคลองจองตามความคดสรางสรรคและจนตนาการพรอมกบรวมสนทนาเกยวกบคาคลองจองทสอดแทรกพฤตกรรมทางสงคมดาน การชวยเหลอ ขนดาเนนกจกรรม (20 – 25 นาท) 1. ใหเดกแบงกลมออกเปน 3 กลมๆ ละ 5 คน (โดยทเดกเปลยนกลมไมซากลมเดมตามวนทกาหนด) 2. แนะนาชอเกมและสนทนาถงความหมายของภาพในแตละภาพของเกม ทเปนภาพเกยวกบพฤตกรรมทางสงคม คอ การชวยเหลอ หลงจากนนครสาธตวธเลนเกมการศกษา โดมโนชดท 1 รกกนฉนชวยเธอ ใหเดกๆ ด 3. รวมกนสรางขอตกลงและกตกาในการเลนโดยขณะทเลนโดยเดกๆตองชวยคอยเหลอกน โดยการพดสนบสนนหรอใหกาลงใจเพอน ชวยหยบยนชนสวนเกมการศกษาใหเพอน ชวยเกบเกมการศกษาเมอเลกเลนและ ครคอยใหคาแนะนาและกระตน ใหกาลงใจเมอเดกเกดพฤตกรรมทางดานสงคม การชวยเหลอ และเมอเลนเกมไดสาเรจถกตอง 4. เดกสงตวแทนมารบเกมการศกษาและลงมอเลนเกมโดมโน ชด เดกดชอบ ชวยเหลอโดย คร คอยใหคาแนะนาและกระตนใหกาลงใจเมอเดกเกดพฤตกรรมทางดานสงคม

93

การชวยเหลอ และเมอเลนเกมไดสาเรจถกตอง 5. เมอหมดเวลาเดกๆเกบเกมการศกษามาสงครอยางเรยบรอย ขนสรป (5 นาท) 1. เดกและครรวมสรปถงเนอหาของเกมวาในภาพเปนภาพอะไร เกยวของกบการเลนเกมอยางไร และผลทเกดขนจากการเลนเกมเปนอยางไรตงคาถาม ดงน 1.1 ภาพในเกมทเดกเหนเปนภาพอะไร 1.2 ผลของการชวยเหลอกนในการเลนเกมการศกษาทาใหเกดอะไร 1.3 ทาไมในแตละกลมถงมแตใบหนาทยมแยมแจมใสในขณะเลน 2. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบการการเลนเกมการศกษาทเกดผลในพฤตกรรมทางสงคมดาน การชวยเหลอ สอ 1. เกมโดมโนเดกดชอบชวยเหลอ 3 เกม 2. คาคลองจอง เดกดชอบชวยเหลอ คาคลองจอง เดกดชอบชวยเหลอ (อ. ชยธวฒน วฒนโชตสกล) หนเปนเดกด หนมนาใจ เออเฟอเผอให สขในชว ใจหนเปนสข ทกขใหไกลหน เพราะหนนนม ปราณเจอจน การประเมนผล 1. สงเกตพฤตกรรมทางดานสงคม การชวยเหลอ ผอนขณะทากจกรรม 2. สงเกตการณสนทนา การตอบคาถามเกยวกบพฤตกรรมทางดานสงคม การชวยเหลอ

94

คมอการเลนเกมการศกษาสาหรบเดกอาย (5 – 6 ป) คาชแจง เกมการศกษาทสงเสรมพฤตกรรมดานสงคม เปนการเลนทมวธการและกระบวนการภายใตกฎ กตกาและขอตกลงโดยกาหนดใหเดกๆ เลนเปนกลมโดยมวตถประสงคหลกคอสงเสรมพฤตกรรมทางดานสงคม ซงผวจยไดสรางขนโดยยดหลกจากกรมวชาการ รวมทงยดความเหมาะสมสอดคลองกบพฒนาการและความสนใจของเดกเปนหลกมจานวนทงสน 24 เกม ลกษณะของเกมทาจากกระดาษแขงขนาด 7 X 8 ซ.ม ขนาด 6 X 11 ซ.ม. ขนาด 35 X 38 ซ.ม. และมบตรลกเปนกระดาษแขงเชนเดยวกน ขนาด 4.5 X5.5 ซ.ม. วธการนาเสนอใหเดกเลนนนจะเรยงลาดบจากความยากงายของเกมและเกมการศกษาสงเสรมพฤตกรรมดานสงคมแบงออกเปน 4 ชด ดงน ชดท 1 เกมโดมโน เปนเกมททาจากกระดาษแขง 7 X 8 ซ.ม. เปนบตรภาพทมขนาดเปนรปสเหลยมผนผา วธเลนจะแบงภาพออกเปน 2 สวนในแตละสวนจะมภาพทเหมอนกนมาวางตอกน ชดท 2 ภาพตดตอเปนเกม ทมขนาดภาพหลก เทากบ 35 X 38 ซ.ม. ฝกรายละเอยดของภาพและรอยตดตอของภาพทเหมอนกนหรอตางกนในเรองของส ลวดลาย ขนาด ซงมจานวนชนในการตอตงแต 5 ชนขนไป ชดท 3 จบคภาพทเหมอนกน เปนเกมบตรภาพทาจากกระดาษแขงขนาด 6 X 11 ซ.ม. ทเดกฝกสงเกตภาพทเหมอนกนและนาภาพทเหมอนกนมาเรยงเขาคกนรายละเอยดของภาพ ชดท 4 เกมลอตโตเปนเกมบตรภาพขนาด 35 X 38 ซ.ม. ทเลนอยางงายๆ โดยเดกจะมรปภาพเลกๆ อยชดหนงซงจะนามาจบคกบรปในกระดาษโดยรปทเดกเลอกออกมา เขาจะตองหารปทเหมอนกนวางลงใหได ถารปนนไมมค เขากจะวางบตรนนลงแลวหาภาพใหม การเลนเกมแตละครงจะใหเดกทองคาคลองจองทมเนอหาสอดคลองกบเกมนนทกครง ในแตละเกมจะประกอบไปดวยชอเกม อปกรณในการเลน จดประสงคของเกม รวมทงวธเลน จดประสงค 1. เพอสงเสรมพฤตกรรมทางดานสงคมการชวยเหลอแบงปน 2. เพอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน 3. เพอใหเดกยอมรบกฎ กตกาในการเลนและสามารถอยรวมกบผอนได

95

เนอหา การจดกจกรรมเกมการศกษาทสงเสรมพฤตกรรมทางสงคมในดาน การชวยเหลอ แบงปน การยอมรบผอน โดยเดกไดเลนเกมตามวธการเลนทกาหนดขอตกลง กฎตกา และคาอธบายจากครเพอทเดกจะไดเกดพฤตกรรมทางสงคม การจดกจกรรม การจดกจกรรมการเลนเกมการศกษาจะแบงเดกออกเปน 3 กลม ๆ ละ 5 คน วนท 1 ใหเดกเลนเกม โดมโน ชดท 1 ชดเดกดชอบชวยเหลอ โดยการเลนเปน กลมกลมละ 5 คน ในขณะทเลนตองชวยเหลอ แบงปน และยอมรบผอน โดยมครคอยชแนะและใหกาลงใจ วนท 2 ใหเดกเลนเกมโดมโน ชดท 2 ชดรกกนแบงปนกนเลน โดยการเลนเปน กลมกลมละ 5 คน ในขณะทเลนตองชวยเหลอ แบงปน และยอมรบผอน โดยมครคอยชแนะและใหกาลงใจ วนท 3 ใหเดกเลนเกมโดมโน ชดท 3 เธอเกงจง โดยการเลนเปนกลมกลมละ 5 คน ในขณะทเลนตองชวยเหลอ แบงปน และยอมรบผอน โดยมครคอยชแนะและใหกาลงใจ โดยเดกจะไดเลนเกมทงหมด 4 เกม 24 ชด และในสปดาหท 5 นาเกมเกามาเลนซาจนครบ 8 สปดาห ขนตอนการจดกจกรรมการเลนเกมการศกษา มดงน ขนนา (5 นาท) นกเรยนและครรวมกน รองเพลง ดภาพประกอบ หรอ ทองคาคลองจอง ทมเนอหาสอดคลองกบพฤตกรรมทางสงคม เพอกระตนใหเดกเกดความสนใจและมความพรอม กอนเขาสกจกรรม ขนดาเนนการ (25 นาท) ครสาธต ขนตอนวธการเลนเกมและกาหนดกฎกตกา ใน การเลน โดยสรางขอตกลงในการปฏบตกจกรรม ดงน 1. ใหเดกแบงกลมออกเปน 3 กลมๆ ละ 5 คน 2. เดกรวมกนฟงและบอกชอเกมการศกษาตามคร 3. เดกตงใจฟงครสาธตวธเลนเกมการศกษา 4. ครบอกขอตกและกตกาในการเลน ดงน 4.1 ขณะทเลนเดกตองชวยคอยเหลอกนเพอเลนเกมใหไดสาเรจและถกตอง 4.2 ขณะทเลนตองแบงปนชวยเหลออปกรณในการเลนใหกบเพอน 4.3 ขณะทเลนตองยอมรบในความสามารถของเพอนในกลม

96

5. เดกเขากลมใหเรยบรอย เตรยมพรอมทจะเลนเกม 6. เดกลงมอเลนเกมรวมกนเมอหมดเวลาชวยกนเกบอปกรณมาสงครใหเรยบรอย ขนสรป (5 นาท) 1. เดกแสดงความความรสกทไดเลนเกมการศกษาพรอมกบสรปผลถงผลสาเรจ จากผลงานจากการเลนในดานการชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน 2. เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบการการเลนเกมการศกษาทเกดผลในพฤตกรรมทางสงคมดาน การชวยเหลอ การแบงปน การยอมรบผอน การประเมนผล 1. สงเกตพฤตกรรมขณะทากจกรรม 2. สงเกตพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยในกจกรรมเสรโดยใชแบบสงเกตพฤตกรรม ขอเสนอแนะ เมอสนสดการเลนเกมคร ไมควรใหความสาคญในการทใครเลนเสรจกอนเสรจทหลง เพราะเกมมกฎกตกาททาใหเดกเรยนร รจกการแบงปน รจกการรอคอยรวมทงเรยนรทกษะ ทางสงคม

97

ภาคผนวก ค บญชรายชอผเชยวชาญ

98

รายชอผเชยวชาญ

ผเชยวชาญในการตรวจแผนการจดกจกรรมเกมการศกษา อาจารยวราภรณ ปานทอง ผชวยครใหญโรงเรยนอนบาล วดไตรรตนาราม เขตลาดปลาเคา กรงเทพมหานคร อาจารยสมาพร สามเตย ครคศ 2 ประจาชนอนบาล 1 โรงเรยนบานดอนกลาง จงหวดนครนายก อาจารยอภรตร ศรนวล คร คศ 1 สอนระดบชนอนบาล 1 โรงเรยนบานเขายวนเฒา สานกงานพนทการศกษา นครศรธรรมราช อาเภอสชล จงหวดนครศรธรรมราช

ผเชยวชาญในการตรวจแบบสงเกตทางสงคมของเดกปฐมวย อาจารยมง เทพครเมอง นกวชาการการศกษาโรงเรยนสาธต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ฝายประถม อาจารยกตตศกด นวรตน อาจารยภาควชาโปรแกรมทดสอบและวจยการศกษา คณะครศาสตรมหาวทยาลย ราชภฏเชยงราย อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย อาจารยไพบลย อปนโน อาจารยประจาภาควชาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

ผเชยวชาญในการตรวจแบบสงเกตทางสงคมของเดกปฐมวย อาจารยดารารตน อทยพยคฆ ศกษานเทศก 9 สานกงานเขตพนทการศกษาราชบร เขต 1 จงหวดราชบร

อาจารยธญลกษณ ลชวนคา คร ค ศ 2 สอนระดบชนอนบาล 2 โรงเรยนวฒนาพระศรอารย จงหวดราชบร

ประวตยอผวจย

100

ประวตยอผวจย

ชอ ชอสกล ลกคะณา เสโนฤทธ วน เดอน ป เกด 5 มนาคม 2517 สถานทอยปจจบน 203 หม 6 ซอย เสมาฟาคราม ถนน ลาลกกา ตาบล คคต อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน สถานททางาน โรงเรยนซอยแอนเนกซ สานกงานเขตสายไหม กรงเทพมหานคร ประวตการศกษา พ.ศ. 2531 มธยมศกษาปท 1 – 3 จาก โรงเรยนคาตากลาราชประชาสงเคราะห อาเภอ คาตากลา จงหวดสกลนคร พ.ศ. 2535 มธยมศกษาปท 4 – 6 จาก โรงเรยนบานมวงพทยาคม อาเภอ บานมวง จงหวดสกลนคร พ.ศ. 2539 ครศาสตรบณฑต ( ค.บ. ) วชาเอกการศกษาปฐมวย จาก มหาวทยาลยราภฏเพชรบรวทยาลงกรณ ในพระบรมราชปถมป พ.ศ. 2550 การศกษามหาบณฑต (กศ.ม.) (สาขากาศกษาปฐมวย) จาก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ