“Ikaw pala. Ikaw pala ang sinasabi ng asawa ko na asawa mo na asawa ng

bayan!”

-Laurice Guillen, Nagalit ang Buwan sa Haba ng Gabi (1983)

“Simple lang naman ang hinihingi ko. Kung hindi mo

ako marespeto bilang asawa, respetuhin mo naman ako bilang kaibigan. Kung hindi naman, respetuhin mo ako

bilang tao.”

-Vilma Santos, Relasyon (1982)

“Ayoko ng tinatapakan ako. Ayoko ng masikip,

ayoko ng mabaho, ayoko ng walang tubig, ayoko ng walang pagkain, ayoko ng

putik!“

-Maricel Soriano, Kaya Kong Abutin ang Langit (1984)

Whose Line Is This? Anyhow?!

“Pag Nagmahal Ako,Lahat Kayo Nagagalit! Wala ba

akong karapatang magmahal?”

-Gasolina

“Hindi ko hinahangad na ipagmalaki mo na ako'y sa iyo. Ayoko lang naman na sa harap ng maraming tao, ganun mo

na lang ako itatanggi!”

-Utot

“Wala ka talagang masasabe kapag

natikman mo ang lasa ko!”

-Wasabe

“Wala namang ganyanan! Porke one sided ang buhok emo

na?”- Jose Rizal

“Hindi lahat ng baby cute!”

-Tyanak

Anyo ng Pagpapahay

agPaglalarawanPagsasalaysay

PangangatuwiranPaglalahad

G. Merland A. MabaitPhilippine Science High School-Main Campus

PAGPAPAHAYAGO

DISKURSO

Anyo ng Pagpapahayag

DISKURSO

Diksyunaryong Ingles-Filipino (1984)

- nangangahulugang magsulat o magsalita nang may katagalan o kahabaan.

Anyo ng Pagpapahayag

DISKURSO

Webster’s New Dictionary (1995)

- isang pormal na pagtalakay sa isang paksa,

pasulat man o pasulat.

Anyo ng Pagpapahayag

DISKURSO

- ay pakikipagtalastasan, pakikipag-usap o anumang

paraan ng pagpapahayag ng ideya tungkol sa isang paksa.

Anyo ng Pagpapahayag

Ilarawan mo ang pook-pasyalan na

napuntahan mo na, ipahula sa mga kamag-aral ang

bagay/lugar na iyong inilalarawan.

Anyo ng Pagpapahayag

PAGLALARAWANo

DESKRIPTIB

Anyo ng Pagpapahayag

PAGLALARAWAN• Anyo ng diskurso na

nagpapahayag ng sapat na detalye o katangian ng isang tao, bagay, pook, damdamin o

teorya upang ang isang mambabasa o tagapakinig ay makalikha ng isang larawang

mental kung ano man ang inilalarawan.

KARANIWANG

DESKRIPSYON

MASINING NA

DESKRIPSYON

ang layunin ay makapagpabati

d o makapagbigay

ng dagdag kaalaman.

ang guni-guni ng bumabasa

ay pinagagalaw upang makita

ang isang buhay na buhay na larawan

DALAWANG URI NG DESKRIPSYON

Hakbanging Dapat Tandaan Tungo Sa

Mabisang Paglalarawan

1. Pagpili ng Paksa • Isinasaalang-alang ang

malawak na kaalaman o pagkakilala sa tao o lugar na  Ilalarawan; tulad sa

ibang uri o anyo ng sulatin, ang paksa ang laging unang

isinasaisip

2. Pagbuo ng Pangunahing Larawan

• ito ang pangkalahatang kabuuan ng isang tao, hayop, bagay,  pook, o

pangyayari na nais agad maitanim sa isip ng

mambabasa o tagapakinig.

3. Pagpili ng Sariling Pananaw

•pansariling pagtingin ng

tagapaglarawan.

4. Pagkakaroon ng Kaisahan

• bawat detalyeng babanggitin sa

paglalarawan dapat ay tumutulong sa pagbuo o

kabuuan ng isang pangunahing bagay o

anupamang inilalarawan.

5. PAGPILI NG MGA SANGKAP

• sa paglalarawan, mahalaga ang mga maliliit na sangkap o detalye dahil ito ang nagiging

basehan ng tagapakinig o mambabasa upang mag-iba ang bagay na inilalarawan sa

iba pang bagay.

5. PAGPILI NG ANGKOP NA PANANALITA

• may kasanayan sa pagpili ng mga salitang maaaring magpagalaw

ng imahinasyon ng kanyang tagatanggap.

PAGSASALAYSAYo

NARATIB

Anyo ng Pagpapahayag

PAGSASALAYSAY

• Anyo ng diskurso na nagpapahayag ng mga

magkakaugnay na pangyayaring may tiyak na pinagmulan tungo sa isang

tiyak at makabuluhang wakas.

• Pangunahing layunin: mailahad ang mga detalyeng kalakip ng

isang pangyayari sa isang maayos at sistematikong

kaayusan.

PAGSASALAYSAY

• Nagiging daan ito sa upang ating makilala nang lubusan

ang ating kalinangan.

• Maraming dalubhasa ang sumasang-ayon na mayroong

kalikasang dualistic ang naratib, ang ANO at PAANO.

a)Orihinal at Kawili-wili ang paksa

b)Mapanghikayat na pamagatc)Mapagganyak na panimulad)Kapana-panabik, di maligoy at

magkakaugnay na daloy ng pangyayari

e)Angkop at interesanteng wakas

f)Makabuluhang karanasang pantao

g)Angkop na bokabularyo o pananalita

h)Malinaw at tiyak na punto de bista sa pagsasalaysay o paningin

Kahingian ng Epektibong Naratib

a)Maikli o mahabang kwento/nobela

b)Talambuhayc)Kasaysayand)Kwento ng paglalakbaye)Kwento ng pakikipagsapalaran

f)Balitag)Alamat, leyenda, epiko, at kwentong-bayan

Iba’t ibang Uri ng Naratib

a)Banghayb)Tauhanc)Tagpuand)Suliranine)Himigf)Solusyong)Kasukdulanh)Resolusyoni)wakas

Mga Elemento ng Naratib

PAGLALAHADo

EKSPOSITORY

Anyo ng Pagpapahayag

PAGLALAHAD• Anyo ng diskurso kung saan nagpapahayag ang isang tao ng

mga ideya, kaisipan at impormasyon na sakop ng

kanyang kaalaman na inihanay sa isang maayos at malinaw na

pamamaraan upang maging daan sa pagkakaroon ng bago at/o dagdag na kaalaman ng

ibang tao.

Ano ang napapansin mo sa

mga larawan?

a)Mahalagang mayroong sapat na kaalaman.

b)May kakayahang ihanay ang kaniyang kaisipan sa isang pamamaraan na mauunawaan ng mambabasa o tagapakinig.

c)Kawalan ng pagkilingd)Mahalagang nagbabasa ang

isang taoe)Maging mapagmasid

Kahingian ng Epektibong Eksposisyon

Katangian ng isang mahusay at epektibong

Eksposisyon

a)Malinaw-agad na nauunawaan ng mambabasa o tagapakinig at kanyang maikakapit ang kaalaman.

-mahalagang gumamit ng mga salitang tiyak at tuwirang maghahatid ng mensahe.

Katangian ng isang mahusay at epektibong Eksposisyon

b) Tiyak-ang mismong tagapahayag ay magagawang mapanindigan ang kanyang pahayag.

-kailangang ituon ang atensyon s paksang tinatalakay.

Katangian ng isang mahusay at epektibong Eksposisyon

c) May Kohirens-sa ano mang uri ng pagpapahayag, mahalaga ang maayos na daloy ng kaisipan.

Katangian ng isang mahusay at epektibong Eksposisyon

d) Empasis -kailangang hindi malunod sa mga ideya ang mambabasa o tagapakinig.

-hindi dapat matakpan ang pangunahing ideya na ipinaliliwanag.

Katangian ng isang mahusay at epektibong Eksposisyon

Pamamaraan ng Epektibong Eksposisyon

a) Pagbibigay-depinisyon-karaniwang pamamaraan ng

pagbibigay ng eksposisyon

Pamamaraan ng Epektibong Eksposisyon

b) Pag-iisa-isa-pagtalakay sa pangunahing

paksa kasunod ay ang pagbanggit nang isa-isa ng

mga kaugnay at mahahalagang kaisipan.

c) Pagsusunud-sunod o order-nararapat na isaayos ng isang

tagapahayag ang kaniyang kaisipan, mula sa panimula

hanggang sa pagwawakas ng kaniyang akda.

Pamamaraan ng Epektibong Eksposisyon

Ang Pagsusunuod-sunod ay maaaring:

*Prosidyural-nagbibigay halaga sa wastong

order ng mga hakbang tungo sa tiyak na katapusan upang magawa ang isang bagay.

*Sikwensyal-kaayusang nakabatay sa mga

pangyayaring magkakaugnay-ugnay sa isa’t isa.

*Kronolohikal-pagsasaayos batay sa isang tiyak

na baryabol tulad ng edad, distansya, halaga, lokasyon, dami at iba pa.

d) Paghahambing at pagkokontrast

-ang dalawang ideyang ito ay karaniwang hindi naipaghihiwalay.

Pamamaraan ng Epektibong Eksposisyon

e) Problem at Solusyon-ang pagtukoy ng suliranin o

problema ang unang hakbang sa pagbibigay

solusyon.

f) Sanhi at bunga- walang pangyayari na hindi naging kahihinatnan ng isang

pangyayari, at ang bawat pangyayari na nagbibigay

daan sa iba pang pangyayari ay nagiging simulain ng

panibagong pangyayari at patuloy ang walang

katapusang siklo ng sanhi at bunga.

Pamamaraan ng Epektibong Eksposisyon

Bahagi ng Eksposisyon

*Simula-magpapasya kung ipagpapatuloy ng bumabasa ang pagbasa ng katha (Katanungan,Pangungusap na makatawag-pansin, Pambungad na pasalaysay, Isang salitain, Isang sipi, Mabatas na pangungusap,Tahasan o tuwirang simula)

*Katawan- nilalaman ng isang pahayag*Wakas- maaaring buod, tanong, panghuhula sa

maaaring mangyari, pagsariwa sa suliraning binanggit sa simula, pagamit ng    kasabihan o siping angkop sa akda

Bahagi ng Eksposisyon

Uri ng Eksposisyon

a)Sanaysayb)Paglalahad ng prosesoc)Suring-basa o rebyud)Editoryale)Balita o ulat

Uri ng Eksposisyon

PANGANGATWIRANo

ARGUMENTATIVE

Anyo ng Pagpapahayag

PANGANGATWIRAN

• Anyo ng diskurso na nakatuon sa pagbibigay ng isang sapat at matibay na pagpapaliwanag ng

isang isyu o panig upang makahikayat o makaengganyo ng mambabasa o tagapakinig.

a)Pagkilala ng paksa at pagsasagawa ng maayos na pangangalap ng datos ukol dito

b)Pagkilala sa mga proposisyon ukol sa paksa upang matiyak ang angkop na argumentong gagamitin

c)Pagtukoy sa angkop na pamamaraan ng argumentasyon kaugnay ng napiling proposisyon

d)Pagkalap ng impormasyon upang mapatibay ang argumento

e)Pag-iwas sa maling pangangatwiran

Kahingian ng Epektibong Argumentasyon

MATIBAY NA

PANINIWALA

MAHATAK NA

PANGHIKAYAT

Ang kaisipang ito ay nagmumula sa

pagkakaroon ng isang tao ng malinaw na pag-iisip na maipapamalas

niya sa pagbuo ng mahusay na argumento upang magawa niyang umapila sa isipan ng

tao.

Ang kaisipang ito ay nakatuon sa

damdamin ng manunulat sa

kanyang pinaninidigang

argumento na kanya namang

maipapamalas sa kanyang argumento upang mapukaw ang

damdamin ng mambabasa.

DALAWANG BAGAY NA DAPAT ISAALANG-ALANG PARA MAGING MATAGUMPAY ANG

ARGUMENTASYON

Uri ng Maling Pangangatwiran

Bernales, et al. (2006)

Argumentum ad hominem

• Isang nakakahiyang pag-atake sa personal na

katangian/katayuan ng katalo at hindi sa isyung tinatalakay

o pinagtatalunanHalimbawa:

Ano ang mapapala ninyong iboto ang aking katunggali gayong hindi siya naging pinuno ng

kanyang klase o ng kanyang barangay kaya? Balita ko’y under de saya pa yata!

Argumentum ad baculum

• Pwersa o awtoridad ang gamit upang maiwasan

ang isyu at tuloy maiplano ang argumento.

Halimbawa:Tumigil ka sa sinasabi mo! Anak lang kita at wala kang karapatang magsalita sa akin nang ganyan!

Baka sampalin kita at nang makita mo ang hinahanap mo!

Argumentum ad misericordiam

• Upang makamit ang awa at pagkampi ng mga

nakikinig/bumabasa, ginagamit ito sa paraang pumipili ng mga

salitang umaatake sa damdamin at hindi sa kaisipan.Halimbawa:

Limusan natin ang mga kapuspalad na taong ito sa lansangan. Hindi ba natin nakikita ang marurumi

nilang damit, payat na pangangatawan at nanlalalim na mga mata? Ano na lamang ba ang magbigay ng ilang limos bilang pantawid-gutom?

Non sequitur• Sa ingles ibig sabihin nito ay

It doesn’t follow. Pagbibigay ito ng konklusyon sa kabila ng mga walang kaugnayang

batayan.Halimbawa:

Ang santol ay hindi magbubunga ng mangga. Masamang pamilya ang pinagmulan niya.

magulong paligid ang kanyang nilakhan. Ano pa ang aasahan mo sa ganyang uri ng tao kundi

kawalang-hiyaan!

Ignoratio elenchi• Gamitin ito ng mga Pilipino

lalo na sa mga usapang barberya, wika nga. Ito ay kilala sa Ingles na circular reasoning o paliguy-ligoy.

Halimbawa:Anumang bagay na magpapatunay sa aking

pagkatao ay maipapaliwanag ng aking butihing maybahay. Tiyak ko namang paniniwalaan ninyo siya sapagkat naging mabuti siyang ina ng aking mga anak, kahit tanungin pa ninyo sila ngayon.

Maling Paglalahat• Dahil lamang sa ilang

aytem/sitwasyon, nagbibigay na agad ng isang

konklusyong sumasaklaw sa pangkalahatan.

Halimbawa:Ang artistang ito ay naging tiwali sa kanyang panunugkulan. Ang artista namang iyon ay

maraming asawa, samantalang bobo naman ang isang ito na tumatakbo bilang konsehl. Huwag na

nating iboto ang mga artista.

Maling Paghahambing• Karaniwang tinatawag na

usapang lasing ang ganitong uri pagkat mayroon ngang

hambingan ngunit sumasala naman sa matinong konklusyon.

Halimbawa:(sagot ng anak sa ina) Bakit ninyo ako

patutulugin agad? Kung kayo nga ay gising pa!

Maling Saligan• Nagsisimula ito sa maling akala

na siya namang naging batayan. Ipinapatuloy ang

gayon hanggang magkaroon ng konklusyong wala sa katwiran.

Halimbawa:Lahat ng kabataan ay pag-aasawa ang iniisip. Sa

pag-aasawa, kailangan ang katapatan at kasipagan upang magtagumpay. Dahil dito, dapat

lamang na maging tapat at masipag ang mga kabataan.

Maling Awtoridad

• Naglalahad ng tao o sangguniang walang kinalaman sa isyung

kasangkot.Halimbawa:Ang Kristyanismo ay pananampalataya ng mga mahihina. Iyan ang ipinahayag ni Karl Marx

Dilemma• Naghahandog lamang ng dalawang opsyon/pagpipilian na para bang iyon lamang at

wala nang iba pang alternatibo.Halimbawa:

Upang hindi ka mapahiya sa ating debate, ganito na lamang gawin mo: huwag ka nang pumunta o kaya ay magsabmit ka ng papel na nagsasaad ng

iyong pag-urong.

*Simula- Malinaw na maipakilala ng manunulat

ang kanyang pangkalahatang paksa at ang proposisyon niya kaugnay nito. Dapat

ay tiyak at tuwiran ang paglalahad ng proposisyon.

*Katawan- isa-isang ilalatag ng manunulat ang

mga argumento na siyang magpapatatag ng kanyang

proposisyon.*Wakas

- Mahalaga na magsimula ang pagwawakas sa pagbibigay ng buod

ng mga naunang ipinahayag.- Pagbibigay konklusyon.

Tekstong Argumentatib

Uri ng Argumentasyon

Tumangan, et al (1997)

a)Pabuod na pangangatwiran-nagsisimula sa isang maliit at

ispisipik na halimbawa o katotohanan at magtatapos sa

isang panlahat na simulain. Itinuturing na makaagham ang

pamamaraang ito dahil makailang ulit dumaraan sa iba’t ibang

obserbasyon at pagsusuri bago ang paglalahat.

Dalawang Uri ng Argumentsayon

b)Pasaklaw na pangangatwiran

-ang isang masaklaw na katotohanan ay ikinakapit sa isang tiyak na pangyayari. Nagsisimula sa maikling kaisipan patungo sa paghahati-hati nito sa maliliit na

kaisipan.

Dalawang Uri ng Argumentsayon

Gawaing Interaktib:

Sang-ayon ka ba na ipagbawal ang

pagkakaroon ng Fraternity sa bawat

eskwelahan/unibersidad?