ULUSAL VE ULUSLARARASI

ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ SÜRVEYANS

ÇALIŞMALARI

Dr. Hüsniye ŞİMŞEK

S.B. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

AKG 2014, Askeri Müze İstanbul

AMD

Antimikrobiyal Direnç Sürveyansı

Hastane Enfeksiyonları

Sürveyansı

Tarım ve Hayvancılık sektöründe antibiyotik

kullanım verileri

Antibiyotik Tüketim

Sürveyansı

Antimikrobiyal dirençle mücadelede en önemli basamaklardan birisi AMD

sürveyans çalışmaları yürütülmesidir.

ULUSAL ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ SÜRVEYANSI

AMAÇ:

Ülkenin kıyaslanabilir ve güvenilir AMD verilerinin toplanması

HEDEFLER:

Ülkemizdeki AMD sorunu boyutlarının ortaya konması ve takip

edilebilmesi

Klinik öneme sahip dirençli m.o.ların (MRSA, VRE, GSBL, PDSP,

KDE vs.) izlenmesi

Direnç oranlarının düşürülmesi için belirlenecek antibiyotik

kullanım politikalarına yön verilebilmesi

Hastane enfeksiyon kontrol çalışmalarını yönlendirmesi

Uluslar arası sürveyans ağlarına katılım ve karşılıklı bilgi

paylaşımının sağlanması

Ülkemizde Ulusal Düzeyde AMD Sürveyans

Çalışmaları

Mevzuat:

30.05.2007 tarih ve 26537 sayılı RG’de “Bulaşıcı Hastalıklar

Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliği”

Özel sağlık sorunları

MADDE 13 –(1) Bakanlık bulaşıcı hastalıkların kontrolü kapsamında

nozokomiyal enfeksiyonlar ve antimikrobiyal direnç gibi özel sağlık

sorunlarına özgü epidemiyolojik sürveyans ve bildirim sistemi

oluşturur.

Ulusal Stratejik Plan (2008-2013)’da, “Antimikrobiyal direnç

sürveyansı için bir sistem kurulmuş ve ülke genelinde 2013 yılı sonuna

kadar yürütülmeye başlanmış olması” Hedef 6.4 olarak yer almıştır.

Ülkemizde Ulusal Düzeyde AMD Sürveyans

Çalışmaları

5

18 Aralık 2009

tarihinde S.B.RSHMB

koordinasyonunda

bir çalıştay yapıldı ve

“Ulusal Antimikrobiyal

Direnç Sürveyansı

Bilimsel Komisyonu”

kuruldu.

UAMDS Bilimsel Komisyonu Üyeleri

Prof.Dr.Nezahat Gürler

Prof.Dr.Deniz Gür

Prof.Dr.Zeynep Gülay

Prof.Dr.Ufuk Hasdemir

Prof.Dr.Cüneyt Özakın

Prof.Dr.Şöhret Aydemir

Prof.Dr.Rıza Durmaz

Prof.Dr.Duygu Perçin

Prof.Dr.Ahmet Başustaoğlu

Prof.Dr.Murat Günaydın

Doç.Dr.Nilay Çöplü

Doç.Dr.Ayşegül Gözalan

Doç.Dr.Gülçin Bayramoğlu

Doç.Dr.Mete Eyigör

Doç.Dr.Gül Bahar Erdem

Mik.Uzm.Dr.İpek Mumcuoğlu

Uzm.Dr.Hüsniye Şimşek

Dr.Dilber Aktaş

Uzm.Dr.Fehminaz Temel

A.Murad Bayram

ULUSAL ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ SÜRVEYANS AĞI

THSK koordinasyonunda ve UAMDS Bilimsel

Komisyonu danışmanlığında yürütülmektedir.

Sentinel Sürveyans

Ülke çapında 77 katılımcı merkez sürveyansa dahil

35 Üniversite Hastanesi

19 Eğitim ve Araşt. Hastanesi

23 Devlet Hastanesi

UAMDS Katılımcı Merkezleri

Toplam 45 ilden 77 katılımcı merkez yer almaktadır.

Sürveyans Kapsamındaki Klinik Örnek ve Etkenler

Klinik örnek: Kan ve BOS

Etkenler: Escherichia coli

Klebsiella pneumoniae

Pseudomonas aeruginosa

Streptococcus pneumoniae

Staphylococcus aureus

Enterococcus faecium

Enterococcus faecalis

ULUSAL ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ SÜRVEYANS AĞI

2011 yılından itibaren veriler toplanmaya başlamıştır.

Veriler 6 ay ara ile yılda iki kez istenmektedir.

Ön değerlendirme /veri temizliği yapıldıktan sonra veriler Backlink

ara yüz programı aracılığı ile WHONET’ e aktarılmakta ve analiz

edilmektedir.

WHONET, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün AMD Sürveyansı için

önerdiği ücretsiz bir yazılım programıdır.

Sürveyans : Bileşenler

Veri toplama

Veri analizi

Yorumlama

Taslak Rapor

Son Rapor

Yıllık Rapor Yayınlama

THSK THSK Bilim. Kom. + THSK

Ön Değerlen-

dirme

Backlink WHONET

UAMDS SUP’LARI BAKTERİ TANIMLAMA

ve AMD TESTLERİ

UAMDS Birimi THSK

Bilimsel Komisyon

UAMDS Katılımcı Laboratuvarlar

THSK

www.uamdss.thsk.gov.tr

Organizma Sayı %

E.coli 6207 26,9

K.pneumoniae 5200 22,5

S.aureus 4952 21,5

P.aeruginosa 2478 10,7

E.faecalis+faecium 4020 17,4

S.pneumoniae 213 0,9

Toplam 23070 100,0

E.coli

K.pneumonia

S.aureus

P.aeruginosa

E.faecalis+faecium

S.pneumonia

2012 yılı UAMDS izolatları

Veri gönderen lab. sayısı 67

UAMDSS 2012 yılı sonuçları

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

E.coli GSBL %41,1 K.pn GSBL %46 MRSA %31,8 VRE %9,1 KDPA %25,8 PDSP (menenjit)%47,1

%

%

2012 yılı E.coli sonuçları

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Direnç %

%R

Antibiyotik İzolat sayısı %R %I %S

GSBL 2347 41,1 58,9

Ampisilin 1359 70,6 4,7 24,6

Seftazidim 1696 31 3,7 65,3

Seftriakson 1204 44,7 1,7 53,5

Sefotaksim 989 42,4 3,4 54,2

Amikasin 2082 2 2,4 95,6

Gentamisin 1954 27,1 0,4 72,3

Tobramisin 120 20,8 3,3 75,8

Siprofloksasin 1614 44,1 2,4 53,2

Levofloksasin 1305 44,8 0,8 53,7

Trimet./Sulfa. 913 49,9 0,3 49,7

2012 yılı K.pneumoniae sonuçları

0

10

20

30

40

50

60

%R

%R

Antibiyotik

İzolat

Sayısı %R %I %S

GSBL 1264 46 54

Seftazidim 824 46,5 4,4 49,2

Seftriakson 583 55,1 2,7 42,2

Sefotaksim 511 52,4 4,9 42,7

Amikasin 1008 4,7 5,1 90,2

Gentamisin 1063 30,1 1,2 68,5

Tobramisin 65 27,7 1,5 70,8

Siprofloksasin 957 30,7 5,5 63,5

Levofloksasin 589 27,8 2,7 69,3

Trimet./Sulfa. 552 47,6 0,5 51,8

2012 yılı P. aeruginosa sonuçları

Antibiyotik İzolat Sayısı %R %I %S

Piperasilin 421 32,8 2,4 64,8

Piperasilin/tazobaktam 802 24,1 1,1 74,8

Seftazidim 988 26,1 11,1 62,8

Imipenem 945 25,8 4,7 69,4

Meropenem 796 22,1 4,9 73

Amikasin 871 6,9 2,9 90,2

Gentamisin 849 16,5 2,7 80,7

Tobramisin 100 15 1 84

Siprofloksasin 777 19,9 3,2 76,7

0

5

10

15

20

25

30

35

Direnç %

%R

2012 yılı S.aureus sonuçları

Antibiyotik izolat sayısı %R %I %S

Sefoksitin 951 31,8 0 67,8

Rifampin 1160 17 0,6 82,2

Linezolid 1615 0,4 0 99,6

Vankomisin 1478 0 0,1 99,9

0

5

10

15

20

25

30

35

Sefoksitin Rifampin Linezolid Vankomisin

Direnç %

%R

2012 yılı S.pneumoniae sonuçları

S.pneumoniae

Direnç (%) Çalışılan izolat sayısı

Penisilin (nonmenenjit) 10,6 66

Penisilin (menenjit) 47,1 17

Eritromisin 30,3 89

Levofloksasin 4,9 82

05

10152025

3035

404550

Penisilin Kanizolatları

(nonmenenjit)

Penisilin BOSİzolatları

(menenjit)

Eritromisin Levofloksasin

Direnç (%)

Direnç (%)

2012 yılı Enterococcus faecium sonuçları

Antibiyotik

İzolat

Sayısı %R %I %S

Ampisilin 917 85,3 0 14,7

Gentamisin (yüksek düzey) 707 50,9 0,3 48,8

Streptomisin (yüksek düzey) 211 35,1 0,9 64

Linezolid 813 2,7 2,5 94,8

Vankomisin 948 15,7 1,5 82,8

Teikoplanin 734 16,1 0,7 83,1

0102030405060708090

Direnç %

%R

2012 yılı Enterococcus faecalis sonuçları

Antibiyotik İzolat sayısı %R %I %S

Ampisillin 698 0,7 0 99,3

Gentamisin-yüksek düzey 507 31,4 0,4 68,2

Streptomisin-yüksek düzey 154 22,7 0,6 76,6

Linezolid 647 2 1,4 96,6

Vankomisin 671 0 0,6 99,3

Teikoplanin 474 1,9 0 97,9

05

101520253035

Direnç %

%R

UAMDS Standart Uygulama Prosedürleri

Bakteri tanımlama ve ADT

SUP’leri revize edildi

(2014’ten itibaren geçerli)

EUCAST’a geçiş süreci

nedeniyle EUCAST’da CLSI’a

göre farklılık gösteren

noktalar da belirtilmiştir.

Dış Kalite Değerlendirme Çalışmaları

• Amaçlar

Laboratuvarların yetkinliklerinin değerlendirilmesi

Verilerin doğruluğunun arttırılması

Eğitim ve altyapı gereksinimlerinin anlaşılması

DKD Çalışmaları

Yeterlilik Değerlendirmesi

THSK ve Kalite Kontrol Alt

Komisyonu tarafından

gerçekleştiriliyor.

Bakteri tanımlama

AMD testleri

2011, 2012 ve 2013 yıllarında

birer çevrim

Web tabanlı

Analiz sonrası genel rapor

ve geri bildirim

EUCAST STANDARTLARINA GEÇİŞ SÜRECİ

Bilimsel Komisyon kararıyla, CLSI/EUCAST geçiş süreci

başlatılmıştır.

CLSI/EUCAST farklarının neler olduğu, hangi

değişikliklere ihtiyaç olduğu belirlenerek katılımcı

laboratuvarlara bildirilmiştir.

EUCAST dokümanlarının Türkçe’ye çevirisi sağlanmıştır.

ULUSLARARASI ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ SÜRVEYANS ÇALIŞMALARI

ARMed Projesi

Antibiotic Resistance Surveillance & Control in the Mediterranean Region

2003-2009 yılları arasında

Malta (Koordinatör ),Türkiye, Mısır, Tunus, Fas,Kıbrıs,Ürdün

Ülkemizden 16 üniversite dahil

EARSS (Hollanda –RIVM) ile bağlantılı

EARSS MRSA (n=5197) 2003-2008

EARSS (European Antimicrobial Resistance Surveillance System (1999-)

• AB deki tüm Avrupa ülkeleri ve İsrail (30 ülke)

• Koordinatör: RIVM (Hollanda) • S.pneumoniae

• S.aureus

• E.coli

• E.faecalis/faecium

K.pneumoniae (2006 dan itibaren)

P.aeruginosa (2006 dan itibaren)

2010 yılında:

EARSS ECDC

2009 yılından itibaren AB’ne üye olmayan ülkelerin verileri EARSS’ a dahil edilmiyor.

DSÖ CAESAR AĞI’NA KATILIM

Central Asian and eastern European Surveillance of Antimicrobial Resistance

Orta Asya ve Doğu Avrupa Antimikrobiyal Direnç Sürveyansı Ağı

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi, ESCMID ve RIVM’in ortak girişimi

ECDC ile yakın işbirliği içerisinde ve EARS-NET ile uyumlu metodoloji kullanılır.

UAMDSS Kasım 2013 itibariyle resmi olarak CAESAR Ağına katılmıştır.

CAESAR

Avrupa bölgesi: EARS-Net ve CAESAR

CAESAR’ın hedefi

Ulusal ağları birbirine bağlayan kapsamlı bir

Uluslararası sürveyans sistemi geliştirmek

Aynı zamanda üye ülkelerde Ulusal AMD sürveyans

programlarının uygulanması, sürdürülmesi ve

iyileştirilmesinin teşvik edilmesini hedeflemektedir.

Şu anda CAESAR’a üye ülkeler

Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Bosna Hersek, Gürcistan, Karadağ, Kırgızistan, Rusya Federasyonu, Sırbistan, İsviçre, Makedonya Eski Yugoslavya Cumhuriyeti, Türkiye ve Kosova

CAESAR 1. DKD çalışması

Kasım 2013’te UK NEQAS

işbirliği ile yürütülen CAESAR

1. Dış Kalite Değerlendirme

Çalışması’na Sürveyansa

dahil olan 73 merkezle

katılım sağlanmıştır.

Sonuçta laboratuvarların

performansı -Başarılı

Planladıklarımız

Sürveyansa dahil olan merkez sayısının

artırılması

EUCAST Standartlarına geçişin sağlanması

Verilerin SağlıkNET veri tabanı üzerinden

toplanması

Dış kalite değerlendirme çalışmalarının

güçlendirilmesi

Yıllık değerlendirme toplantıları

EUCAST Standartları Eğitimleri verilmesi

ULUSAL POLİTİKALAR

Ulusal Akılcı Antibiyotik

Kullanımı ve AMD Stratejik

Eylem Planı Çalıştayı

(18-19 Mart 2014)

Sektörler arası koordinasyon

Stratejik ana hedeflerinin

belirlenmesi

Hedeflere yönelik

faaliyetlerin planlanması

41