Antalya Ili Ekoturizm Master Plani

T.C.ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI

VI. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ -BURDUR

ANTALYA İLİDOĞA TURİZMİMASTER PLANI

ARALIK 2012

Antalya İli Doğa Turizmi Master Planı - Aralık 2012

Orman ve Su İşleri VI. Bölge Müdürlüğü – Burdur

İÇİNDEKİLER

ANTALYA İLİ GENEL ÖZELLİKLERİAntalya’nın Coğrafi Konumu:Antalya’nın İklimi:Doğal Bitki Örtüsü:

EKOTURİZM KAVRAMIEkoturizmin Temel Esasları ve Genel Özellikleri:Yapılan Ekoturizmin Etkileri:

PLANLAMA YAKLAŞIMI VE YÖNTEMİEkoturizm amaçlı Ekolojik Planlama Modeli Yaklaşımı:

ANTALYA İLİ EKOTURİZM DURUM ANALİZİ

DÜNYADA EKOTURİZM:

DÜNYA’DA EKOTURİZM UYGULAMALARINA ÖRNEKLERİ:ASYAAFRİKAGÜNEY AMERİKAORTA AMERİKA

TÜRKİYE’DE EKOTURİZM UYGULAMALARIYayla Turizmi :Dağ Turizmi :Yat Turizmi:Mağara Turizmi:Macera-Spor Turizmi:Tarımsal Turizm:Termal Turizm:Dağ ve Doğa Yürüyüşü (Trekking):Kuş Gözetleme (Ornitoloji ) Turizmi:Botanik (Bitki İnceleme) Turizmi:Atlı Doğa Yürüyüşü:Bisiklet Turizmi:Sualtı Dalış Turizmi:Balon Turizmi:Buharlı Lokomotif Turizmi:Akarsu Turizmi:Parapente – Yamaç Paraşütü:

ANTALYA İLİNİN TURİZM POTANSİYELİ- Beydağları Sahil Milli Parkı- Patara Kumsalı- Kekova- Gömbe-Akdağ-Uçar Su- Karaöz- Alakır- Kızlar Sivrisi- Çandır Vadisi- Saklıkent- Geyik Bayırı- Naldöken- Koca İn



- Kurşunlu Şelalesi Tabiat Parkı- Köprülü Kanyon- Oymapınar Barajı- Akseki- Dim Çayı Havzası- Akdağ

SONUÇ VE ÖNERİLER

DÜNYA’DA EKOTURİZM SORUNLARIÇevre Kirliliği SorunuUlaştırma ve Konaklama Sorunu

TÜRKİYEDE EKOTURİZM SORUNLARIÇevre KirliliğiTeşvik ve Altyapı SorunuPazarlama ve Tanıtım Sorunu



ANTALYA İLİ GENEL ÖZELLİKLERİ

Antalya’nın Coğrafi Konumu:

Antalya ili, Türkiye’nin güneyinde, merkezi Akdeniz kıyısında yer almaktadır. Kuzeyinde;Burdur, Isparta, Konya, doğusunda; Karaman, Mersin, batısında; Muğla illeri vardır.Güneyi, Akdeniz ile çevrelenmiştir. Türk Rivierası Antalya kıyılarının uzunluğu 630 km’yibulmaktadır. Antalya ilinin yüzölçümü 20.723 km² olup nüfusu 2.043.4822’dir.Antalya ili 2.043.482 nüfüsuna sahiptir. Bu nüfusun 1.450.209'u il ve ilçe merkezlerinde,719.410'i köylerde yaşamaktadır.

Türkiye Fiziki Haritası

Türkiye Bölgeler Haritası



Antalya’nın İklimi:

İklim, geniş bölgelerde ve çok uzun zaman için aynı kalan ortalama hava şartlarıdır ve birbölgenin hava olayları bakımından karakterini tayin eder. İklim bir yerin konumuna,topografik yapısına, deniz ve büyük göllerden olan uzaklığına ve bitki örtüsüne bağlıolarak değişir. Bu nedenle küçük bir bölgede dahi farklı iklim tiplerine rastlamakmümkündür. Bunlara küçük iklim adacıkları (mikroklima) denilmektedir.

Bir yerin iklimini ortaya koyabilmek için, o yerin iklim elemanlarının (sıcaklık, basınç,nem, yağış, rüzgâr, güneşlenme, buharlaşma vb.) uzun yılları kapsayan ortalama veekstrem değerlerinin incelenmesi gereklidir.

Antalya ili iklimi genel olarak Akdeniz iklimine girmektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışlarıılık ve yağışlı olarak ifade edilen iklim tipi diğer bir değişle “Mutedil Deniz ve Sıcak Denizİklim Sınıfı”na girer, daha iç kesimlerde ise “Soğuk Yarı-Kara İklim” tipi görülmektedir.

Karasal İklim Akdeniz İklimi Marmara (geçiş) İklimi Karadeniz İklimi

Doğal Bitki Örtüsü:

Antalya, bölgede, zengin bitki biyoçeşitliliğiyle öne çıkan illerden birisidir. GüneyAnadolu’daki endemik türlerden yaklaşık 250 tanesi yalnız Antalya il sınırları içindeyetişmektedir. Antalya il sınırları içerisinde yayılış gösteren bitki türlerinin tıbbi yönleri deendemizm kadar önemlidir. Yurtiçinde aktarlar aracılığı ile ticareti yapılan doğal tıbbibitkilerin büyük çoğunluğu Antalya il sınırları içerisinde de yetişmektedir. Kısamesafelerde ani yükseltilerin bulunması, iklimsel yapısının iç kesimlere doğru değişkenlikgöstermesi, arazi yapısının oldukça çeşitli olması, Antalya’nın bitki türleri sayısıbakımından oldukça zengin olmasını sağlamaktadır. Antalya, ekolojik önemleri yanındaoldukça ekonomik öneme sahip olan otsu, çalımsı ve ağaç türlerini bünyesindebarındıran, biyolojik çeşitlilik ve zenginlik açısından son derece zengin bir ildir.



EKOTURİZM KAVRAMI

Turizm, genel olarak sürekli yaşanan yer dışında tüketici olarak, tatil, dinlenme, eğlenmegibi gereksinimlerin giderilmesi amacıyla yapılan seyahat ve geçici konaklamahareketleridir (Sertkaya,2001). Günümüzde turizm sektörünün sürekliliği, temelmalzemesi ve sermayesi olan doğal ve kültürel kaynakların sürdürülebilir bir şekildekorunmasını ve geliştirilmesi ile mümkündür. Bu kapsamda klasik turizm anlayışı yerinegünümüzde artan çevre duyarlılığı ve koruma eğilimleri ile birlikte sürdürülebilir turizmkavramı önem kazanmaya başlamıştır.

Ekoturizm kavramı, 1983 tarihinde Hector Ceballos–Lascurain tarafından ortayaatılmıştır. Ekoturizm, sürdürülebilir turizm kavramı içinde yer alan doğa turizminin bir altkümesidir. Çevresel, ekonomik ve sosyal ilişkiler bütünü olan ekoturizm sürdürülebilirliktartışmaları ile gündeme gelip, popüler olmuştur. Zira ekoturizm, güçlü bir doğabağlantısını ve sosyal sorumluluk sağduyusunu birlikte ele almaktadır. Dünya DoğayıKoruma Birliği (IUCN) Ekoturizm programınca yapılan tanıma göre ise Eko-Turizm,“nispeten daha az bozulmuş doğal alanlara doğadan zevk almak ve doğayı (ve doğayaeşlik eden kültürel öğeleri) takdir etmek amacıyla yapılan, doğayı korumayı teşvik eden,ziyaretçilerin negatif etkilerinin düşük seviyede olduğu, bölge halkına faydalı sosyo-ekonomik katılım sağlayan çevresel olarak sorumlu seyahat ve ziyarettir” şeklindebelirtilmiştir. Avrupa Ulusal Parklar ve Doğa Parkları Federasyonu (FNNPE) ise Eko-Turizmi, “doğal ve kültürel değerlerin korunmasını amaçlayan, insanların bu kaynakdeğerlerinin işlevleri ve değerleriyle tanımasını sağlayacak tanıtım ve aktiviteleriözendiren etkinliklerdir” şeklinde tanımlamıştır.

Ekoturizmin Temel Esasları ve Genel Özellikleri:

Ekoturizm küçük gruplarla ya da bireysel olarak gerçekleştirilmesinden dolayı etkinliğekatılan bireylerin doğaya karşı daha sorumlu, saygılı, kabul edilebilir ve akılcı bir doğalturizm etkinliği yapmasına imkan tanımaktadır. Çevre üzerindeki negatif etkileri minimizeetmek suretiyle, seyahat edenleri bilgilendirilen her bir habitatın ekolojik dengedekihayati rollerinin benimsetmektedir. Bu nedenle ekoturizm insanlar üzerindeki doğal vesosyo-kültürel çevre üzerindeki olumsuz etkilerin en aza inmesine yardım edebileceğigibi, doğanın yapısı, işleyişi ve kültürel değerleri anlamaya dönük çaba ve bu çabayıkorumaya katkıya dönüştürme eğilimi sağlayabilmektedir. Faaliyetlerin yapılacağıalanlarda yapay elemanlar ve fiziksel tesisleri minimumda tutma ve bu tesisleri basit tipli,doğal çevreyle ve yerel mimariyle uyumlu inşa etme eğiliminden dolayı yerel ekonomikgelişmeye katkıda bulunabilmektedir.

Ekoturizm potansiyeline sahip alanların daha uygun duruma getirilebilmesi içinhükümetin, yerel toplum örgütlerinin, endüstrinin, turistlerin ve toplumun bütününe çevreeğitiminin verilmesi gerekir. Hedef olarak, özellikle turistlerin ve yerel halkın seçilmesi,



koruma yoluyla ekosistemlerin anlaşılması, kıymet verilmesi ve farkına varılmasınınteşvik edilmesi gerekir. Kültürel mirasın korunması, yerel halkın gelenek ve göreneklerinesaygı gösterilmesi, kaynağın olduğu gibi kabul edilerek sınırlarının tanınması ve arzayönelik yönetim ve planlama yapılması gerekmektedir. Yerel halkın lehine, korumayoluyla ekonomik ve ekonomik olmayan uzun dönemli faydalar sağlanmalıdır. Ancak budurumda doğal ve kültürel çevreye karşı etiksel sorumluluk ve davranışların teşvikedilmiş ve sorumluluk koruma pratiklerinin oluşturulması sağlanabilir. Böylece hükümet,turizm, toplum, turistler, yerel toplum örgütleri arasında ortaklık ve anlayışın kurulmasısağlanabilir (Aday ve Arıkan, 2003).

Aktif ve pasif olmak üzere iki farklı ekoturizm şekli bulunmaktadır:a. Aktif Ekoturizm: Gidilen çevreyi geliştirmeye yönelik olarak,sürdürülebilir

formda olanıdır. Bu tür turizme katılanlar daha fazla çevre bilincine sahiptir.Çevreyi bozma girişimi yoktur. Ekolojiye uygun doğal konaklama birimlerikurulur. Hizmet ve donanım yoktur veya minimum seviyede tutulur.

b. Pasif Ekoturizm: Fiziki ve kültürel çevreye olumsuz etki yapmayan turizmaktivitelerinin sadece gerekliliği üzerinde durur. Kaynağın mevcut durumununmuhafaza edilmesi konusunda daha toleranslıdır (Aday ve Arıkan,2003).

Yapılan Ekoturizmin Etkileri:

Çevresel (Doğal Ortam Üzerindeki) Etkiler: Doğal ve kültürel çevrenin tahribi,Görsel bozulmalar, hava, su ve toprak kirlenmesi, bitki örtüsü ve yabanhayatına zarar verilmesi, doğanın ekolojik dengesinin bozulması şeklindegenelde olumsuz etkiler söz konusu olabilir.

Sosyal-Kültürel Etkiler: Yöre insanlarının gelenek ve göreneklerini bozulabilirve kültürel kirlenme yaratabilir. Yada farklı kültürlerden gelen turistlerle kültüralışverişi sağlanabilir. Doğa koruma bilincini geliştirebilir.

Ekonomik Etkiler: Yöre insanlarının yaşam standartlarını artırabilir. Gelirdüzeylerini artırabilir. İstihdam yaratabilir (Aday ve Arıkan,2003).

Genel olarak ekoturizm etkinliklerini şu başlıklar altında sıralayabiliriz (Aday veArıkan,2003);

Kuş Gözlemciliği (Ornitoloji) Manzara Görme ve İnceleme Yaban Hayatı Gözlemciliği Botanik amaçlı bitki koruma, gözlem ve inceleme Mağara gezisi Doğa Yürüyüşü (Trekking) Dağcılık Yamaç Paraşütü, Delta Kanat, Planör, Balon gibi hava spor etkinlikleri Foto Safari (Doğa Fotoğrafçılığı) Yayla Turizmi Akarsu Turizmi (Kano-Rafting) Bisiklet Tur Güzergahlarının Belirlenmesi-Geliştirilmesi Atlı Doğa Yürüyüşü Sportif Olta Balıkçılığı Kanyon-jeep safari turları Kamp-karavan turizmi Yelken ve rüzgar sörfü şeklinde özetlenebilir

Kaynak: Ekoturizm Kavramı ve Eğirdir Gölü, Okutman Candan ŞAHİN(1), Araştırma Görevlisi Nilüfer SERİN(2)

(1)SDÜ Eğirdir Meslek Yüksekokulu Peyzaj Programı Eğirdir/ISPARTA(2) SDÜ Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Doğu Kampüsü Çünür/ ISPARTA



PLANLAMA YAKLAŞIMI VE YÖNTEMİ

Ekoturizm amaçlı Ekolojik Planlama Modeli Yaklaşımı:

Genelde turizm gelişiminden ve özelde de eko turizmden faydalanmak ve bunların zararlıetkilerini en aza indirmek için eko turizmin bütün seviyelerinde göz önüne alınmasıgereken bir planlamaya ihtiyaç vardır. Böyle bir planlama özellikle eko turizmde çevrekaynakları ile ilgili kaygıları kapsamalıdır.

Turizm planlama yaklaşımlarına ait birçok prensibin eko turizm üzerinde de etkisi vardır.Bunların arasında en önemlisi çevresel ve sosyal değerleri birleştirmeye olan ihtiyaçtır.Yönetim literatüründe planlama normalde yönetim başlığı altında bir görevdir. Yönetiminnelerden oluştuğu konusunda her ne kadar farklı birçok görüş varsa da Mc Lennan et al.1987 yönetimdeki belli başlı aktiviteleri aşağıdaki gibi tanımlamıştır:Planlama. Organize, Rehberlik ve Kontrol dür.Ekoturiz planlamasına yönelik çok sınırlı sayıda çalışma vardır. Bunlardan birisideLindberg ve arkadaşlarının (1988) Ecotourism: A Guide for Planners and Managers adlıçalışmasıdır. Bölgesel ölçekte çevre – turizm planlama süreci ile ilgili olarak da Van Rietand Cooks (1990) (ekolojik yaklaşımları da kapsamakta) ve Gunn (1998) (bölgeselstratejik turizm çerçevesi ile ilgili) in çalışmalarından söz edilebilir.Sürdürülebilir turizm anlayışında temelde turizm gelişiminin doğal ve kültürel kaynaklarısadece bakıp korumakla değil aynı anda desteklemek ve beslemek zorunda olduğuna dairolan temel inanç yatmaktadır. Bu amaca ulaşmak için bütüncül ve ekolojik merkezlibileşenleri içermelidir. Çünkü söz konusu doğal ve kültürel değerlerin korunduğu süreceturistler için çekici kalabilirler.

Inskeep (1987:128) doğal alanların turizm planlamasının, park ve koruma planlama ileülke, bölge ve yerel seviyede coğrafik dağılım ve turizm kalkınma yoğunluğu dikkatealınarak yakından koordine ve entegre edilmesi gerektiğini tartışmaktadır. Doğalalanlarda çevre turizm uygunluğunu yakalamak en iyi yerel seviyede elealınabilmektedir. Böyle yerlerde turizm planlama çevresel hedeflere erişmek için en iyifırsatları sağlamaktadır (UNDP and WTO, 1986).

Genel anlamda çevre ve turizm planlama hedefleri ve yaklaşımları arasında birçokbenzerlikler bulunabilir.

1. Çevre koruma ve turizm gelişimi, koruma ve sürdürülebilir kalkınma potası içindebuluşabilmektedir.

2. Her iki yaklaşımdaki modeller aynı genel planlama aşamalarını ihtiva eder,bunlarbaşlıca hedef belirleme, data toplama ve analiz, sentez, öneriler, ve uygulamadır.

3. İki planlama yaklaşımının heterojen özelliğidir.Coğrafik heterojenlik hem cevre hem de turizm planlamanın konusudur.Değişik planlama yaklaşımlarında her yerin çevresel özellikleri ve turizmpotansiyelinin farklı olduğu kabul edilmektedir. Değişik hedeflerine rağmen cevre veturizm planlama ortak çerçeveleri paylaşırlar.Kendilerinin çevre planlamaya yaklaşımları içerisinde Smith ve arkadaşları (1986)kültürel aktivite düğümleri, hinterlandlar ve koridorlar Gunn (1988) de cazibegurupları, servis topluluğu ve bağlantı koridorları tanımlamışlardır. Son bir benzerlikteiki planlama yaklaşımı içerisinde sosyal değerlerin entegrasyonudur. Ekosistemin birparçası olarak insanların rolü ortaya çıkan ekolojik yaklaşımlara karşı, sonzamanlardaki turizm planlama sürecinin parçası olarak gelişen sosyal değerlerinbirleştirilmesinde olduğu üzere çok önemlidir.



Literatürün taraması sonucu doğal alanlarda turizm gelişimi için aşağıdaki özet vesonuçlar önerilmiştir:

Geleneksel çevre planlama arazi kullanımında çevre koruma önlemlerinibirleştirmiştir.

Çevre planlamanın hedefleri ekolojik sürecin idamesi, biyolojik çeşitliliğinkorunması ve kaynakların sürdürülebilir olmasının teminidir.

Cevre ve ekolojik planlama yaklaşımlarındaki ortaya çıkan trend toplumundeğerlerinin göz önüne alınmasıdır.

Doğal alanların önemini değerlendirmek için çok çeşitli kriterler mevcuttur. Çevresel ve ekolojik planlama metotları bir turizm planlama çerçevesi içinde

koruma için çevresel niteliklerin değerlendirilmesi için çeşitli yollar sunar. Taşıma kapasitesi kavramı nicelikle ilgili tabii zorluklara sahiptir. Çevre – turizm e

ROS/LAC yaklaşımları milli park ve rezervleri bir otoritenin kontrolü altındaayırmaya daha uygundur. Başlangıç analizleri yalnız doğal çevrenin anahtarelementlerini kapsayan kısmi analizlerle sınırlandırılmıştır.

Bir çevre - turizm planlama yaklaşımı toplumun ve turistlerin bakış açılarını ortayakoyarak ve birleştirerek sosyal değerleri kucaklamalıdır.

Doğal alanlarda turizm planlama tekrar eden stratejik bir planlama yaklaşımınadayanan devamlı bir sürecin bir parçası olmalıdır.

Bölgesel planlama turizm gelişim stratejileri ve çevre koruma hedeflerineulaşmada en iyi metottur.

Doğal alanlar için sürdürülebilir kalkınmaya konseptine uygun, çevre korumayadayalı toplum ve turist değerlerini birleştiren bir turizm planlama çerçevesioluşturulmasına ihtiyaç vardır.

Nelson (1994) eko turizm planlamanın yukarıdaki ifadelerle de tutarlı olan şartlarını veprosedürünü hedefleri ve prosedürü belirlemek, ilgili ekolojik ve sosyo-ekonomiksistemleri daha iyi kavramak için araştırmalar yapmak, yeterlilik ile ilgili düşünceler,çevresel eğitim, işveren katılımı, etik kuralları takip ve değerlendirme prosedürü olarakkaydetmiştir. Stakeholder lerin eko turizme katılımları başka bir hayati parça olarakgörülmüştür.

Ceballos-Lascurain turizm planlamaya genel yaklaşıma dayalı bir eko turizm planlamasürecinin aşağıdaki 7 faktörden oluşan çerçevesini çizmiştir. Bunlar:

1. Çalışma hazırlığı - gerekli planlama tipinin değerlendirilmesini ve referanslarınhazırlanmasını kapsar.

2. Hedeflerin belirlenmesi – hükümetin genel ekoturizm politika ve stratejileriniyansıtmalı ve gelişim önceliklerini, geçici düşünceleri, tarihi mirasları, pazarlamave yıllık büyümeyi kapsar.

3. Survey ve analiz – bu mevcut çevresel niteliklerin bir envanteridir, daha sonrakaynak potansiyeli açısından değerlendirilir.

4. Sentez – bu aşama çalışmayı bir bölgenin genel turizm gelişim içeriği içineyerleştirmek üzere öncelikleri bir araya getirir. Fırsatların analizi ve gelişimikısıtlayıcı faktörler ve diğer ekonomi ile ilgili değişkenleri içerir.

5. Politika ve plan oluşturma – bir alanın ekonomik, sosyal ve çevresel istekleriniyansıtan ilgili eko-turizm politikalarının hazırlanmasını içerir. Bu politikalar dahasonra bir eko-turizm planı veya stratejisi içinde birleştirilir.

6. Öneriler – gelişim düğümleri, cazibe merkezleri, ulaşım ve imkanlar konusundaoluşturulan politikalara dayalı olarak yapılır. Arazi kullanım zonları ve uygulamanınaşamalandırılması konusunda önerilerde bu zaman yapılır.

7. Uygulama ve takip – bu eko-turizm planlama sürecinin temel bir parçasıdır fakatgenellikle en az uygulananıdır. Uygulama yoksa bütün planlama süreci gereksizhale gelir. Dolayısıyla eko-turizm planı gerçekte pratiğe konulmalıdır.



Bu yöntem daha önceki bölümde bahsedilen doğal alan odaklı konsepti benimseyenturizm planlama yöntemiyle de tutarlıdır. Bu yüzden eko turizm planlamanın geleceğiçevre koruma ve turizm gelişimi arasındaki ilişkiyi tanımada yatmaktadır. Bu analizdenortaya çıkan ana sonuç: çevre ve turizm planlamanın bazı hedefleri, prensipleri veyaklaşımları birbirine benzerlik göstermesi dolayısıyla bunları tek bir planlama çerçevesiiçine entegre etmek mümkündür.

Kaynak: Türkiye’deki korunan doğal alanlarda ekoturizm amaçlı ekolojik planlama yaklaşımı,Yrd. Doç. Dr. Atila GÜL, Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, 32260,Çünür/Isparta.Öğr. Gör. Oğuzhan ÖZALTIN, Süleyman Demirel Üniversitesi, Gelendost Meslek Yüksekokulu, 32900,Gelendost/Isparta.

ANTALYA İLİ EKOTURİZM DURUM ANALİZİ

DÜNYADA EKOTURİZM:

Özellikle 1990’lı yılların başından itibaren turizm, her geçen gün hızla değişen, kendiniyenileyen ve tüm dünyada sürekli gelişmekte olan bir sektör halini almıştır. Örneğin,1990-2001 yılları arasında dünya turizm gelirlerinin %82, uluslararası turizme katılanlarınsayısı %49 arttığını görmekteyiz. Bu yönüyle turizm dünya ekonomisinde en hızlı gelişensektördür. Turizm sektörünün yaşadığı hızlı değişim turizm tercihleri ve turizm türlerindede çeşitlenmeye neden olmuştur. Çeşitlenen turist profili ve turizm değerlerinikarşılamaya yönelik yeni destinasyon arayışları ortaya çıkmıştır. Bu arayışlar kitleturizmine alternatif olan, faaliyetlerin doğa ile iç içe olduğu ve çok çeşitlilik gösterdiği yeniturizm türlerini doğurmuştur. Deniz, kum ve güneş turizminden doğa ve kültür turizminedoğru kayan turizm talebi, turizm açısından önemli olan bölgeler arasında da bazıdeğişiklikler meydana getirmiştir. Bu açıdan bakıldığında kültür ve doğa turizmi yönündenoldukça zengin olan Isparta ili de değişen ve artan turizm pastasından faydalanmayaçalışmaktadır.

DÜNYA’DA EKOTURİZM UYGULAMALARINA ÖRNEKLERİ:

ASYA

Asya; 3.5 milyarı aşan nüfusu ile dünyanın en kalabalık kıtasıd ır. Dünyanın en kalabalıkülkesi olan Çin bu kıtada yer almaktadır. Asya dinlerinin de doğduğu kıtadır. Semavidinler arasında İslamiyet, Hristiyanlık ve Musevilik dinlerinin her üçü de Ortadoğu'daortaya çıkmıştır. Yine geniş kitlelere hitap eden Budizm ve Hinduizm de Asya menşelidinlerdir. Asya aynı zamanda medeniyetler beşiğidir. Türk, Çin ve Hint medeniyetleri bukıtada binlerce yıldır varlıklarını devam ettirmektedirler. Kıtada 100'ün üzerinde dilkonuşulmaktadır. Çeşitli kültürlerin bir arada yaşadığı Asya kıtası bu özelliği ile turizmaçısından önemi büyüktür ayrıca dünyanın en fazla turist alan kıtalarındandır. Dünyaüzerinde bulunan çeşitli en büyükler Asya'da toplanmıştır. Asya; dünyanın en yüksektepesi (Everest tepesi, 8 848 m), en büyük gölü (Hazar Gölü veya Denizi), en derin gölü(Baykal Gölü), dünyanın deniz seviyesinden en alçak yeri (Lut Gölü, göl yüzeyi 392 m),ve dünyanın en alçak havzası (Turfan Havzası 154 m) Asya kıtasında bulunmaktadır.

Endonezya :Endonezya, hem yüzölçümü hem de nüfus bakımından dünyanın en büyük ülkelerindenbirisidir. Nüfus bakımından dünyanın dördüncü büyük ülkesi olurken, aynı zamanda dadünyanın en çok Müslüman nüfusa sahip ülkesidir. Halkinin % 87'si Müslüman olanEndonezya Kisi basina düsen milli gelir 610 dolardir.

Özellikle 1987’den beri turizmin geliştirilmeye çalışıldığı Endonezya, yakın yıllarda petrol,doğal gaz, ormancılık ve dokumacılık gibi başka kaynaklardan da büyük gelirler elde



etmeye başlamıştır. Fakat turizmin istihdam yaratma kapasitesi ve primer üretimin Pazarkoşullarına göre değişken durumu turizmin öncelik kazanmasını teşvik etmiştir.Endonezya, Manzaraları, yemyeşil pirinç taraçlarından volkanik tepelere kadar çeşitçeşitken, yaban yaşamına da bazı yağ tatil kompleksleri geliştirilmiştir.Endonezya’nın kitle turizmi de zaten bu tesislere dayanır; fakat, ülke kültürel ve etnikkaynaklarıyla daha çok ün yapmıştır.Hindu nüfusun yaşadığı Bali adasında veSulawesi’nin Tana Toraja bölgesinde etnik turizmi geliştirme çabalarına da girmiştir.

Sumatra :Endonezya’nın Borneo’dan sonra ikinci büyük adası olan Sumatra, başta Toba Gölübölgesinde yaşayan Batak halkı olmak üzere çeşitli çekiciliklere sahiptir. Batı Sumatra’davolkanik dağlar, ormanlarla kaplı yamaçlar ve derin kanyonlar (örneğin Sianok gibi)görkemli manzaralar sunarlar. Minang Kabau halkı (maderşahi) bu bölgede yaşamakta veilginç evleriyle dikkati çekmektedir. Ülkede turizm geleneksel kültürün korunmasınayönelik yapılmaktadır. Botanik (Bitki inceleme) turizmi, Doğa yürüyüşü, Dağ turizmi,yabani hayat ve macera turları şeklinde turizm faaliyetleri yürütmektedir.

Sulawesi :Endonezya’ya bağlı bir ada olan sulawesi volkanik zirveleri, gayzerleri, sıcak sukaynakları, plajları ve şelaleleriyle çarpıcı manzaralar sunan bu dağlık adada turizm,doğal değil, beşeri çekiciliklere dayanır. Adanın ortasında yer alan Tana Toraja (Tanrı’nınÜlkesi) turizm faaliyetlerinin başlıca çekiciliğidir. Ancak buradaki turizm hareketiningeleneksel kültürün sürdürülmesine yardımcı olarak başlatıldığı unutulmamalıdır.Mezarlıkların (aya yüzeylerine dikine oyularak yapılmış mağara şeklinde) ve cenazetörenlerinin ilginçliği bu kesimin başlıca özelliğidir. Bu durumturistlerin cenaze törenini izleme şanslarını arttırmaktadır.

AFRİKA

Güney Afrika Cumhuriyeti :

Ekonomik olarak gelişmiş ülkeler arasındadır. Ekonomik gelişmenin sağladığı refahdağılımı etnik gruplara göre çok farklılık gösterir.Dünyada önceleri bir tarım vehayvancılık ülkesi olarak tanınan Güney Afrika, 19. asrın sonlarında zengin madenyataklarının bulunmasıyla gelişmiş ülkeler arasında yer almaya başladı. Ziraate elverişlitoprakların hemen hemen tamamına yakın bir kısmı beyazların elindedir. Ülketopraklarının ancak % 10'u ziraate elverişlidir. Maden rezervlerinin zenginliği veişletilmesi ekonominin çehresini değiştirmiştir. Dünya altın üretiminin % 70'ini, elmasüretiminin % 65'ini, vanadyum üretiminin % 45'ini Güney Afrika yapmaktadır.Güney Afrika Cumhuriyeti modern ve randımanlı bir ulaşıma sahiptir.Kaplanmış yollar, ülkenin her yerine girmiştir. 31.500 km'lik demiryolu ağı da yüktaşımacılığının büyük bir kısmını üstlenir. Dört büyük liman vardır. Güney Afrikahavayolları iç ve dış hatlarda çalışır. Johannesburg en büyük havaalanıdır. Turizm sonsenelerde büyük bir gelişme göstermiştir. Son on yılda gelen turistlerin sayısı iki katınaçıkarak bir milyona ulaşmıştır. En çok turist çeken yerler temiz ve güneşli plajlar, av içintahsis edilen yerler ve göz alıcı manzaralara sahip milli parklardır. Dünya TurizmÖrgütü'ne göre Güney Afrika en çok turist çeken ülkeler arasında 25. sırada yeralmaktadır. Güney Afrika turizm sektörü 3. büyük döviz getiren ve istihdam sağlayansektördür. 509 000 kişi turizm sektörünce istihdam edilmektedir En çok yabancı turistsırasıyla İngiltere, Almanya, ABD, Japonya, Hollanda ve Fransa'dan gelmektedir. Yenihükümet ve artan sosyal güvenlikle birlikte dış turizm de artmaktadır. GüneyAfrika,egzotik deniz ürünleri ve tüm çekiciliği ile 3000 km'lik sahil şeridi; lüks localardanizlenebilecek Afrika'nın en vahşi hayvanları, 800'ün üzerinde kuş cinsi ve bitki çeşidiyleeşsiz bir doğal turist potansiyeline sahiptir.

Güney Afrika'nın 195 485 km'lik alanı kapsayan Kruger National Park gibi diğer korumaaltındaki alanlarda birçok av hayvanı türü yaşamaktadır. Ancak Güney Afrika tabiatın



korunması konusunda dünyanın önde gelen ülkelerinden biri kabul edilmektedir. GüneyAfrika'da damızlık ve relokasyon programları gergedan, fil, antilop, yaban camızı, çita gibihayvanları kapsamaktadır. Turistler için diğer bir cazibe, tarihi Cape şarap mahzenleri vebağları, altın ve elmas maden ocakları, mavi tren ve golf alanları, bozulmamış tarihi köyevleri olabilir. Eğlence ve gece yaşamından hoşlananlar için ise Sun City, Kayıp Şehir veCape Town'daki Victoria ve Alfred Waterfront, Güney Afrika'nın en önemli kumar veeğlence merkezleridir. Turizmin en hızlı gelişen dalı doğa turizmi olup, fotoğrafçılık, kuşizleyiciliği, botanik incelemesi, doğa yürüyüşü ve dağcılık bu kapsamdadır. Kültür ve doğaturizmi birbirini tamamlamaktadır.

Uganda :

Uganda halkının % 98’i Afrika asıllıdır. Az sayıda Güney Asyalı, Arap ve Avrupalı vardır.Afrikalılar kullandıkları dillere göre 4 ana etnik gruba ayrılırlar Uganda ekonomisi tarımadayanır. Yetiştirilen belli başlı yiyecek bitkileri muz, manyok, süpürgedarısı, mısır,yerfıstığı, susam ve fasulyedir. Ana ticâret bitkileri ülke ihracatının % 80’ini teşkil edenkahve ve pamuktur. Ayrıca çay ve tütün de ihrâcât maksadıyla yetiştirilir. Uganda’dahayvancılık gelişmekte olup, ülkenin kuzeydoğusunda ve güneybatısında sığır, keçi vekoyun yetiştirilmektedir. Ülkenin büyük göllerinde ve baraj göllerinde balıkçılık ileridurumdadır. Turistler için çekicilik oluşturabilecek birkaç özelliğe sahip olan Uganda’nınturizm faaliyetleri 1971-1986 arasında büyük ölçüde zarar görmüştü. Yeniden iyileşmedönemine giren Uganda artık Tanzanya kadar turist almaya başlamıştır; fakat bu sayıyetersizdir. Ülkenin başlıca çekiciliği Victoria Gölüdür; doğudaki Elgon Dağı ise birbaşkasıdır. Uganda’daki üç Ulusal Park’dan en önemlisi de Murchison Şelalesi UlusalPark’dır; burası manzara ve zengin yaban yaşamı bakımından çeşitlilikler sunmaktadır.Ruwenzori Dağları ve Bujumbura volkanları Queen Elizabeth Ulusal Parkı içindekalmaktadırlar. Ülkeye turist çekmek için uygulanan Ekoturizm tanıtım politikaları işeyaramış turist sayısında artış olmuştur. Bu ülkeye yönelik uygulanan paket turprogramları ile (Trekking, yabani yaşam turları, Botanik, kuş gözlemciliği, yabani hayatgözlemciliği, macera turları) turizm gelirleri artmıştır.

GÜNEY AMERİKA

Dünya turizminin ve ekonomik sisteminin “kenar”ında kalan Güney Amerika, dünyanındiğer gelişmekte olan bölgelerine göre biraz daha iyi durumdadır ve bölgelerarası turizmde biraz daha fazla yer tutmaktadır. Bununla birlikte, bölge ülkeleri arasında dagelişmişlik düzeyi ve turizme katılma açısından farklılıklar gözlenir. Örneğin, geçmişe göreturizmde önde gelen ülkeler arasında değişiklikler olmakla birlikte, halen en çok turistiBrezilya ve Arjantin çekmektedir. Güney Amerika’nın doğal turizm kaynakları arasındaAndlar’daki dağ manzaraları, Amazon’un yağmur ormanları, belli başlı akarsuların yüksekalanlardan düzlüklere akarken meydana getirdikleri görkemli şelaleler ve özellikleVenezuella, Brezilya ve Arjantin kıyılarındaki plajlar yer alır. Fakat bölgenin ana turizmpazarlarından uzaklığı bu kaynakların yeterince değerlendirilmesini engellemiştir.Yakın zamanlarda bazı ülkelerin Avrupa ve Kuzey Amerika pazarında ekoturizm yoluylaturist çekme çabası gösterdikleri bilinmektedir. Beşeri anlamda çekicilikleri olanAndlar’daki kendine özgü kültür alanları, İnka şehrleirne ait kalıntılar (özellikle Peu’da) veİspanyol sömürge dönemi And şehri mimarisi Güney Amerika’yı eşsiz kılmaktadır.

Brezilya :Brezilya, dünyanın en büyük ülkelerinden birisidir. Güney Amerika’nın yüzölçümünün denüfusunun da neredeyse yarıdan fazlası Brezilya’dadır.Ülke altyapısının doğuda kıyılardayoğunlaşması, uluslar arası turizmi de bu bölgede daha önemli kılmaktadır. 1500 yılındaPortekizli denizci Pedro Alvares Cabral tarafından keşfedilen Brezilya, önce bir Portekizkolonisi iken 1822 yılında bağımsızlık ilanından sonra Brezilya İmparatorluğu ve 1889yılında başkanlık sistemiyle yönetilen Brezilya Federe Cumhuriyeti şekline dönüştü. Resmidili Portekizcedir.



Ekoturizm ve Yağmur Ormanları:

Brezilya’nın çok geniş olan toprakları yarı kurak savan, kıyı ve orman zonlarını da kapsarve buralarda 40 Ulusal Park tasarlanmıştır. 297 Bununla birlikte, ekoturizm esas olarakPantanal sulak alanları ve Amazon yağmur ormanlarında odaklanmıştır. Pantanal 210.000km2’lik geniş bir alandır; nemli mevsimde (kasım-nisan) sularla kaplanır ve buradayaşayan canlılar leopar, karınca yiyenler, yılanlar ve timsahlar geri kalan daha yüksekalanlara doğru çekilirler. Kurak mevsimde sular çekilir ve su kuşları yuva yapmak üzeretoplanmaya başlarlar. 600’den fazla farklı kuş türü (en ünlüsü samba kuşu)bulunmaktadır.Amazon Nehri havzası dünyanın denizlerden sonra gelen en büyük oksijen kaynağı olanbir doğa harikası olup nehir Atlantik Okyanusuna her gün 10 milyon nüfuslu bir şehrindokuz yıllık su ihtiyacını karşılayacak kadar su akıtır. 6.700 km uzunluğundaki bu nehir1.500 ayrı tür balığı barındırır, nehrin semalarında 1.800 ayrı tür kuş uçar, 250 türmemeli hayvan nehrin kıyılarında yaşar ve onbinlerce tür böcek ve bitkiler bu bölgedebulunur. Amazon bölgesini geliştirmek için 30’dan fazla ekoturizm projesihazırlanmıştır.1998 yılında ulusal parkları 600 bin ekoturist ziyaret etti. Bunun 200 biniyabancı ekoturisti.

Arjantin :

Latin Amerika'nın en gelişmiş ülkesi olan Arjantin. Arazi ve nüfus bakımından GüneyAmerika'nın ikinci büyük ülkesi. Kıtanın incelen güney parçasının en büyük bölümünüişgal eder. Arjantin, topraklarının büyüklüğü bakımından dünyanın sekizinci ülkesidir.Arjantin ekonomisi daha çok tarıma dayalıdır. Başlıca ürünler arasında mısır, pirinç, yağçıkarılan bitkiler(soya, ayçiçeği) ve nihayet üzüm ve pamuk vardır. Hayvancılık önemliyer tutar: büyükbaş ve küçükbaş hayvanlardan deri ve et elde edilir; yaygın biçimdeyapılan hayvancılık, randımanı ve ihracatı artırmaya yetmemiştir.Kişi başına milli gelirin Latin Amerika devletleri arasında en yüksek olduğu yerArjantin’dir. Arjantin, Meksika ve Venezuela ile birlikte Güney Amerika’nın en büyükpetrol çıkaran ülkesidir. Petrol ve doğal gaz ihtiyacının hepsini kendi kaynaklarındansağlar. Buna karşılık zengin kurşun, çinko, gümüş altın, bakır, kalay, bizmut, kobalt,berilyum, manganez, tunsten ve uranyum kaynaklarından çok az faydalanılmaktadır.Tarım uzun zaman ülkenin en önemli ekonomik sektörüydü. Turizmin gelişmesiyle birlikteekonomiye diğer sektörler kadar önemli hale gelmiştir. Kuzey Kordilleraların hayvanlarıarasında lama ve cinsleri mevcuttur. Kuzeyde, daha aşağı kesimlerinde Jaguarlar,pumalar, maymun ve tavşanlar bulunur. Pampaların tabii hayvanları tilki, geyik ve yabandomuzudur. Patagonya'da da; tilki, geyik ve pumalara rastlanır. Çok sayıda kuş türümevcuttur. Nehirler, göller, akarsular ve sahil sularında çok çeşitli balıklar vardır. Ülkedeturizm çeşitliliği açısından kuş ve yabani hayat gözlemciliği yanında trekking ve raftingyapılmamaktadır.

ORTA AMERİKA

Kosta Rika :

Kosta Rika`nın turizm, tarım ve elektronik ihracatına dayanan sabit bir ekonomisi vardır.304 Komşularının tersine, kahve ve muz ülkesi Kosta Rika’nın oldukça sakin geçen,yüzyıllık demokrasiye dayanan bir geçmişi olmuştur. Anayasası bir ulusal ordukurulmasına izin vermeyen dünyadaki tek ülkedir. Orta Amerika’daki en dinamik turizmendüstrisi de bu ülkede yer almaktadır. 305 Başarısının nedeni ABD pazarına dayananekoturizm kampanyasından kaynaklanmaktadır. Böylece, bu ülkeyi ziyaret eden toplamturist sayısındaki artış yanında, Amerikalı ziyaretçilerin sayısı da birkaç katına çıkmıştır.



Kosta Rika’da Ekoturizm:

Kosta Rika hükümeti döviz sıkıntısının artmasıyla birlikte, ülkenin bir uluslar arasıekoturizm destinasyonu haline gelmesi için büyük çaba harcamıştır. Ekoturizm, muztarlası haline getirmek üzere ağaçları kesilerek yavaş yavaş azaltılan yağmur ormanlarınıkorumak için de bir çözüm olarak görülmektedir. Ülkeye gelen ve üçte birden fazlasınıAmerikalıların, yüzde 15 kadarını Avrupalıların oluşturduğu ziyaretçilerin yüzde 40’ayakını ekoturizm amacıyla bu ülkeye geldiklerini belirtmişlerdi. Kosta Rika’nın Kuzey veGüney Amerika arasındaki kara köprüsü üzerindeki konumu her iki alt kıtadan da hayvanve bitki türlerine sahip olmasına yol açmıştır.Ülkede bazıları başka ülkelerde neredeyse ortadan kalkmış 9000 çeşit çiçek açan bitki(2000’ü orkide) en az 850 tür kuş ve 208 tür memeli hayvan bulunmaktadır.flora vafaunası 500 bin ile 1 milyon arasında tür içeriyor. Kosta Rika’da 28 Ulusal Park vardır:Braulio Carillo Park beş çeşit yağmur ormanını içerirken, Monteverde Cloud ForestReserve Tilaran Dağları’ndan aşağıya kadar sekiz değişik ekolojik zonu içine alır. PoasUlusal Parkı’nın ortasındaki kraterinde bir sıcak su gölü de olan, göz alıcı dağ manzaralarıveren bir volkan bulunmaktadır.Santa Rosa Park ise bir orman ve savan “habitat”sısunar. Karayipler kıyısında Cahutta Park bir mercan resift. Tortuguero Park ise bir tropikalyağmur ormanı bataklık lagün plaj karışımı halindedir. Parkların çoğunda konaklamakolaylıklar vardır.

Belize :

Orta Amerika’nın en küçük ülkelerinden biri olan belize, aynı zamanda dünyanın en aznüfusu olan ülkelerindendir.1999 yılında belizeye giden 172.992 turistin %49.4‘ü mayasite şehirlerini ve %12.8’i de parkları ziyaret etti. Belize’ye yapılan gezilerin anasebepleri; manzara güzelliğini gözleme, doğal bir yerleşim yerinde olup vahşi yaşamıtanıma isteğidir.Belize’ye giden ziyaretçilerin %82’si 1850 yaş grubu ve %65’i yükseköğretim mezunudur.

Kaynak: Hazırlayan Şule ALTAN, Yöneten Yrd.Doç.Dr.Filiz TUTAR, Niğde Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü,Türkiye’de ekoturizm uygulamaları ve ekonomiye katkıları, Yüksek Lisans Tezi,

TÜRKİYE’DE EKOTURİZM UYGULAMALARI

Ekoturizm; ‘Eğlenmeyi, doğayı ve kültürel kaynakları anlayarak korumayı destekleyen,düşük ziyaretçi etkisi olan ve yerel halka sosyoekonomik fayda sağlayan bozulmamışdoğal alanlara çevresel açıdan sorumlu seyahat ve ziyarettir’ olarak tarif edilmektedir.Kırsal alanda; doğal ve/veya tarihi çekiciliklerin belli bir ölçüde bulunduğu yörelerde anaekonomik uğraşı tarım olan nüfusun, tarımsal faaliyetlerini sürdürmekle birlikte ziyaretçikonaklatabilecek şekilde yönlendirilerek küçük turizm işletmeciliği yapması sağlanarakalternatif turizm faaliyetlerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Ülkemiz yaklaşık 8000 km. uzunluğunda sahilleri, çeşitli uygarlıklardan kalan pahabiçilmez kültür hazineleri, dünyanın çok az ülkesinde bulunan doğa güzellikleri ve iklimfarklılıkları ile büyük bir turizm potansiyeline sahiptir. Türkiye dağları yaylaları,mağaraları, akarsuları, gölleri, termal kaynakları ile çok geniş bir turizm yelpazesinioluşturmaktadır.



Yayla Turizmi :

Son yıllarda yayla turizmi, Türkiye’de en çok sözü edilen turizm şekli olarak ortayaçıkmaktadır. Yaylalar, doğal güzellikleri, etnolojik ve diğer çekicilik yaratan özellikleri ileekoturizme yönelik kullanım ve ekonomik kar olanakları sunmaktadır. Bu turizm türüaçısından genellikle Doğu Karadeniz Bölgesi yaylaları çok uygun yörelerdir. TurizmBakanlığınca oluşturulan yayla turizminin geliştirilmesi planlamasında, Doğu KaradenizBölgesinde 20 yöre turizm merkezi olarak ilan edilmiş ve bunlardan 12’si için İller Bankasıtarafından “çevre düzeni planları” yapılması kararlaştırılmıştır.Anadolu kültüründe yaylalar yaşamın önemli bir parçası olarak yer alır. Anadolu’dayaylaların kullanım biçiminde yaşam tarzına bağlı çeşitli bölgesel farklılıklar ortayaçıkmaktadır. Yayla kültürü ve bozulmamış doğa turizm sermayesinin de ilgisini çekmiş vesonuç olarak “yayla turizmi” özellikle Doğu Karadeniz yaylalarını tur programlarınaalması, talebi daha çok arttırılmıştır. Yöresel olarak yapılan yayla şenlikleri “gösterikültürünün” aracı medyanın da teşhiriyle sadece çevre halkın değil, uzak yerlerdeyaşayanların da şenliklere katılmasına yardım etmekte ve yerel şenliklere giderek turizmetkinliğine dönüştürülmektedir.



Doğu Karadeniz Bölgesi şenliklerinden bazıları· Kafkasör yaylası şenlikleri (Artvin)· Kadırga yaylası şenlikleri, Karadağ yaylası şenlikleri,· Alaca yaylası şenliği (Trabzon)· Kümbet yaylası şenlikleri (Giresun)· Kiraz yayla “Ayeser şenlikleri”· Sultan Murat yaylası şenliği (Bayburt)

Akdeniz Bölgesi Yaylaları· Hatay : Çamlıyayla (Soğukoluk) Teknepınarı, Alan· Osmaniye : Zorkun, Maksutoğlu, Bağdaş· Adana : Tehir, Bürücek, Kızıldağ, Meydan, Göller· İçel (Mersin) : Çamlıyayla (Namrun), Gözne, Soğucak, Fındıkpınarı,Sorgun, Kozlar, Abanoz· Antalya: Finike – Karabel, Ağla, Kuyucak, Gökçukuru, Yerküpe

Karadeniz Bölgesi Yaylaları· Trabzon : Uzungöl, Şomla, Karadağ, Eriklibeli· Rize : Ayder, Anzer, Elevit, Trovit, Kavron· Artvin : Kümbel, Bektaş· Ordu : Çambaşı, Keyfalan· Samsun : Gürcü, Vezirköprü, Sarıçiçek· Sinop : Ayancık, Akgöl 221



Dağ Turizmi :

Türkiye çeşitli yükseklikteki dağları, dağların yapısal durumlar, orman ve manzaragüzellikleri ev ve yaban hayatının zenginliği ile, dağcılık sporunu sevenler için olağanüstüçekici ve ilginç güzellikler sunar. Bu özelliklere sahip başlıca dağlarımız şunlardır;

Antalya Beydağları:Beydağlarının en yüksek tepesi 3069 metredir. Çok yüksek olmakla beraber sahile çokyakın olması ve özellikle Akdeniz Bölgesinde bulunması nedeniyle önemli bir turizm vetırmanma potansiyeline sahiptir.

Bolkar Dağları: Niğde Adana illeri arasında yer almaktadır. En yüksek noktası 3524metre ile Medetsiz Zirvesidir. Silsile içindeki iki adet göl bulunmaktadır.

Aladağlar: 3000 metrenin üzerinde fazla miktarda, 3500 metrenin üzerinde ise yirmicivarında zirvenin bulunması nedeniyle Türk ve Dünya dağcıları için önemli bir çekimmerkezidir. Aladağlar üç farklı sisteme ayrılır. Bunlar; Demirkazık sistemi (3756 m),Vayvay Torasan Sistemi (3500 m) ve Emli Sistemidir.

Hakkari CiloSat Dağları: En yüksek noktası 4135 metre ile Uludoruk tepesidir.

Kaçkar Dağları: Artvin Erzurum ve Rize illeri sınırları içinde kalan Kaçkar Dağlarının enyüksek noktası 3932 metredir. Hem doğa yürüyüşü hem de dağcılık açısından dünyanınsayılı bölgelerinden birisidir. Sahip olduğu buzul gölleri, endemik bitkiler, yüksek zirvelerive muhteşem doğasıyla ülkemizin en çok ziyaret edilen dağ silsilesidir. Bu özelliklerindendolayı koruma alanı statüsüne alınarak milli park ilan edilmiştir.

Kayseri Erciyes Dağı: Yüksekliği 3917 metredir. Üç farklı rotadan tırmanılmaktadır.

Süphan Dağı: Bitlis ilinde. Yüksekliği 4058 metre. Dağcılık açısından dünyanın en ilginçdağlarından biridir. Zirveye kadar sürekli olarak muhteşem bir göl manzarası eşliketmektedir. Zirvede ise küçük bir göl bulunmaktadır.

Aksaray Hasandağı: 3268 metrelik yüksekliği ile ilginç bir volkanik kütledir.

Ağrı Dağı: Yüksekliği 5137 metredir. Üç farklı rotadan çıkışı olmasına rağmen genellikleDoğubeyazıt tarafından Eli Köyü üzerinden tırmanılmaktadır. Işıkdağı, Uludağ, Ede dağları(Spil Dağı, Kazdağı, Bozdağı) Tunceli Munzur dağı ve Akdağ diğer önemli dağcılıkmerkezlerimizdir.

Yat Turizmi:

Türkiye’nin en donanımlı marinaları Güney Ege ve Akdeniz kıyılarıdır. Başlıcaları İzmir,Kuşadası, Bodrum, Datça, Bozburun, Marmaris, Göcek, Fethiye, Kalkan, Kaş, Finike,Kemer ve Antalya’dır. Türkiye’de yatçılık sürdürülebilir turizmin anlamı çerçevesiiçerisinde köy ve kasabaların yerel halkı ile kültürel etkileşime neden olabilecektir.Günümüzde Akdeniz’deki yat sayısı 700-750 bin, yıllık yat artışı ile 50 bin olarak tahminedilmektedir. Tüm Akdeniz çanağında 700 binler civarındaki yat için bağlama kapasitesiyat limanlarında 183 bin, diğer limanlarla birlikte yaklaşık 200 bindir. Türkiye’de kayıtlıyat sayısı tam olarak bilinmemekle birlikte 1700 civarında olduğu tahmin edilmektedir.Toplam yat bağlama kapasitesi ise yat limanları ve yanaşma yerlerinde 7389, balıkçıbarınaklarında da 1470 olmak üzere toplam 8859’dur. Yat turizminim Türkiye için önemiburada ortaya çıkmaktadır. Batı ve Orta Akdeniz’deki marinalarda yer kalmamıştır veböylece Türkiye önem kazanmıştır.



Mağara Turizmi:

Dünyadaki diğer ülkelere göre 'mağara cenneti ülke' durumunda olan yurdumuzdayaklaşık 40.000 adet mağara bulunmaktadır. Mağara oluşumları bakımından önemli birjeolojikjeomorfolojik nitelik olan karstlaşma (karstik alanlar) ülkemizde Batı ve Orta TorosDağlarında (Muğla, Antalya, Isparta, Burdur, Konya, Karaman, İçel ve Adana ) yeralmaktadır.

Türkiye’nin En Uzun Mağaraları· Pınargözü mağarası (12 km)· Tilkiler mağarası (6.6 km)· Kızılelma mağarası (6.2 km)· Mencilis mağarası (3.3 km)

Türkiye’nin En Derin Mağaraları· Sütlük düdeni (Anamur; 1250 m)· Çukurpınar düdeni (Anamur; 1000 m)· Düdencik mağarası (Antalya; 330 m)

Türkiye’de görülmeye değer, hatta dünya literatürüne geçmiş mağaralar mevcut olupbunların bazıları şunlardır.Antalya :Damlataş Mağarası (Alanya): Astım hastalığına iyi gelmektedir.Karain Mağarası: Türkiye’nin en büyük doğal mağaralarından biridir.Aydın :Aslanlı (Yaren) MağarasıBurdur :İnsuyu MağarasıElazığ :Buzluk MağarasıGümüşhane :Karaca Mağarası:Karaman :Manazan mağaraları (Taşkale): 20 dolayında odadan oluşan Bizansdönemine ait bir yerleşme yeridir. Mağarada bulunan mezarlıkta günümüze kadarorganik yönden bozulmadan kalmış cesetler vardır.Kastamonu :Ilgarini (Ilvarini) MağarasıKütahya :Frig Vadisi Mağaraları: M.Ö. 500-600 yıllarında kayaların elleoyulmasıyla yapılmıştır.İnliköy Mağaraları (Sabuncupınar): Bizans devrinden kalma, kayalar üzerineoyulmuş mezarlar olduğu sanılmaktadır.Mersin :Ashabı Kehf Mağarası: Hıristiyan ve Müslümanlarca kutsal bir ziyaret yeriolarak kabul edilmektedir.Çukurpınar Düdeni Mağarası (Anamur): 1990 metre derinliğindeki bu mağaraTürkiye’nin en büyük mağarasıdır.Köşekbükü Mağarası (Anamur): Astımlı hastalar şifa bulmaktadır.Cennet Obruk Mağarası (Silifke): Mersin’de en çok ilgi çeken doğal oluşumlardanbiridir.Cehennem Obruk Mağarası (Silifke): Cennet Obruğuna nazaran daha dar ve diktir.Narlıkuyu Mağarası (Silifke)Tokat : Ballıca Mağarası (Pazar)Zonguldak :Gökgöl Mağarası: Son derece zengin ve güzel oluşumlar mevcuttur.Cehennemağzı Mağarası (Ereğli): İlk önce olan mağara, daha sonra insanlartarafından şekillendirilmiştir.

Macera-Spor Turizmi:

Maceraspor turizmi, farklı yaşam tarzı ve tatil anlayışı benimseyen, sportif hareketlerle detatili zenginleştirmeye çalışan insanların katıldığı bir sürdürülebilir turizm çeşididir.Mağara oluşumları bakımından önemli bir jeomorfolojik, jeolojik nitelik olan karstlaşmaen çok Batı ve Orta Toros dağlarında yer almaktadır. Başlıcalarının bulunduğu merkezlerMuğla, Antalya, Isparta, Burdur, Konya, Karaman, İçel ve Adana’dır. Bu tür turizmfaaliyetlerine örnek olarak dağcılık, rafting, vahşi doğa gezileri, mağaracılık ve yamaç



paraşütçülüğü örnek verilebilir. Dünyanın bazı bölgelerindeki coğrafi alanlar bu tür turizmfaaliyetlerinin gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Örnek vermek gerekirse;Nepal'daki Himalaya dağları, Türkiye'de Ağrı Dağı ve Çoruh Nehri gibi.

Tarımsal Turizm:

Türkiye’de tatil çiftliğine en güzel örneklerden birisi Antalya’da faaliyete geçenNaturland’dir. Doğal ortamda yiyeceklerin bulundurulduğu, hayvanlarla iç içe sağlıklıyaşam olanakları sunması bakımından bu turizm türünün yurdumuzda gelişeceğiöngörülmektedir.

Termal Turizm:

Türkiye’de yer alan yer altı sularının değerlendirilmesi ve bunların sağlık alanındainsanlara şifa verirken ülkeye döviz olarak geri dönmektedir. Temel turizm yaz kışuygulanabilecek yöntemlerle bütün bir seneye yayılabilecek bir turizm çeşididir. ÜnlüSandıklı (Afyon), Gönen (Balıkesir), Kestabol (Çanakkale), Ilgın (Konya), Kızılcahamam(Ankara), Haruniye (Adana), Ayder (Rize), Ladik (Samsun), Hasanapdal (Van) ve Billoris(Siirt) termal merkezleri, termal tesisleri ile ün yapmış ve tavsiye edilmektedirler.

Dağ ve Doğa Yürüyüşü (Trekking):

Türkiye’de o kadar yüksek olmamakla beraber trekking rotası vardır. Ayrıca ülkemizdebilinen en eski ve tanınmış trekking rotaları, TransToros trekidir. Bazı ünlü diğergüzergahlar ise bir gün Doğu Karadeniz – Trans Kaçkar, Marmara da TransUludağ dır.Bunun dışında Ege ve Akdeniz’de Kapadokya’da Bolkar ve Aladağlar bölgelerinde,Marmara’da binlerce yürüyüş rotası mevcuttur. Cilo Sat dağları, Munzur Dağları, Van Gölüçevresi trekking için idealdir. Giderek artan trekçiler ve buna bağlı olarak artan turşirketleri sayesinde, ülkemizde trekking rotası sayısı hızla artmaktadır.En çok tercih edilen programlar ise, arkeolojik ve kültürel gibi konularla bağlantılı olantrekking turlarıdır. Bu tür organize trekking turları, daha zahmetsiz ve konforlu olduğuiçin daha seyrek olarak çıkan kişilerce tercih edilmektedir.

Türkiye’de doğa yürüyüşleri batılı turistlere yönelik organizasyonlarla başlamıştır.Seyahat acentaları her yıl binlerce turisti Kaçkarlar’da, Toroslarda, Kapadokya’dadolaştırmaktadır. Türkiye’de bu etkinliğe, son yıllara kadar sadece üniversite dağcılıkkulüpleri üyeleri katılıyordu. Son yıllarda ise, klasik tatil türlerinden sıkılan her kesimdenyerli turist, giderek daha fazla ilgi göstermektedir. Doğa yürüyüşleri tabii ki belli bir doğabilgisi; yön bulma, harita okuma, ilkyardım, temel kampçılık bilgileri gereklidir. Süresiideal olarak 4 gündür ve ülkemiz için ideal mevsim Temmuz ayıdır. Trekkinge katılanlaryürüyüş için gerekli malzemeleri kendilerinin taşıması gerekmektedir. Ayrıca katır gibiyük hayvanlarından da yararlanabilir.



Türkiye genelinde doğa yürüyüşüne elverişli yerler şöyle:

Akdeniz kıyı şeridi: Akdağlar, Beydağları, Bakırdağları, Hadim-Ermenek yöresinde GeyikDağları ve Göksu Nehri yöresi, Anamur’un Yayla Kesimi, Mut İlçesi’nin dağlık kesimi,Tarsus ile Bolkar Dağları arasında kalan bölge, Adana Kozan ve Kadirli ilçelerinin yaylakesimleri, Menteşe Dağları, Akçalı Dağları, Tahtalı Dağları, Binboğa Dağları.

Ege Bölgesi: Bafa Gölü ve Beşparmak Dağları, Kaz Dağları, Boz Dağlar.

Marmara Bölgesi: Kırklareli ve Istıranca Dağları.

Karadeniz Bölgesi: Ilgaz ve Küre Dağları, Trabzon Uzungöl ile Şavşat arasında kalanyaylalık kesim ve özellikle Kaçkar Dağları.

Kuş Gözetleme (Ornitoloji ) Turizmi:

Ülkemizi çok sayıda yabancı kuş gözlemcisi ziyaret etmektedir. Milli parklar ve Av yabanHayatı Genel Müdürlüğü Gediz Deltası’nda, diğer adıyla İzmir Kuş Cennetinde bir ziyaretçimerkezi kurmuştur. Bu merkezde, kuş gözlem kitapları ve kuş cenneti ile ilgili hatıraeşyalar satın alınabiliyor ve alanın doğal güzelliğini yansıtan bir müzede bulunmaktadır.Gediz Deltası’nın en korunaklı ve kuşların en çok bulunduğu yerlere yerleştirilmiş kamerasistemi aracılığıyla bu canlılara hiçbir zarar vermeden izlenebilmektedir. Ayrıca ManyasKuş Cenneti, Seyfe Gölü, Kaçkar Dağları, Honaz Dağı Milli Parkı, Termessos Milli Parkı veDilek Yarımadası Milli parkı’ndaki ziyaretçi merkezleri 2002 sonundan itibaren çalışır halegeçmiştir.



Ülkemizde Kuş Gözlemciliği Yapılan Bazı Alanlar· Sultan Sazlığı Kayseri· Nemrut Gölü Bitlis· Kovada Gölü Isparta· Gediz Deltası (Menderes Irmağı)İzmir· İnciraltı Tuzlası İzmir· Göksu Deltası Mersin· Bafra Kızılırmak Deltası Samsun· Acıgöl Afyon· Manyas Kuş Cenneti Balıkesir

Botanik (Bitki İnceleme) Turizmi:

Çeşitli coğrafi özellikleri, coğrafi farklılığın getirdiği iklim çeşitliliği, üç kıta arasında doğalbir köprü olması, Anadolu Yarımadası'nı dünyada benzerine az rastlanan bir bitkiçeşitliliğine sahip kılmıştır. Avrupa'nın tamamında varolan bitki sayısı toplam 12.000 adetiken bu sayı ülkemizde 9.000 adettir. Ülkemiz bitki çeşitliliği açısından ise Avrupa'danüstündür. Zira dünyada sadece belli bir bölgede yetişen veya anavatanı belli bir bölgeolan (endemik) bitkiler açısından ülkemiz Avrupa'dan üstün olmanın da ötesindedünyanın birkaç bölgesinden biridirGünümüzde de Türkiye hiçbir Avrupa ülkesinde olmayan bir şekilde 3 farklı bitki alanınınkesişme noktasında yer almaktadır.

Bu bitki alanları1. Akdeniz Bitki Toplulukları (Akdeniz ve Ege bölgeleri)2. AvrupaSibiryaBitki Topluluğu (Karadeniz ve Marmara bölgesi)3. İranTuranBitki Alanı (Bozkırlar) (İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgesi)

Türkiye’de yetişen diğer bitki türleri;Alpin Kuşak Bitki TopluluğuEndemik (Özgün) Bitki TürlerimizYemeklik Endemik Bitkiler 235

Atlı Doğa Yürüyüşü:

Atlı doğa yürüyüşü ülkemizde Kapadokya, Kastamonu, Antalya, Muğla gibi yörelerimizdedüzenlenmektedir. Kapadokya bölgesindeki atlı doğa tur güzergahlarının belirlenmesiamacıyla bölgenin bir haritası çıkarılmıştır.



Bisiklet Turizmi:

Yurdumuzda bisiklet turları yapmaya uygun bölgelerde bisiklet turlarının yapılacağıparkurların tespiti ve bu parkurların üzerinde gerekli düzenlemelerin yapılması amacı ileKurizm Bakanlığı tarafından çalışmalar yapılmaktadır.

Bu turlardan en önemli olanları;· Karadeniz turu· Bandırma rotası· Polenezköy turu· Erciyes ve Kapadokya (Ihlara vadisi)· Tuz gölü 237

Sualtı Dalış Turizmi:

Ülkemizde sualtı sporları için tercih edilen bölgeler Ege ve Akdeniz kıyılarıdır. MarmaraDenizi aşırı kirlenme sonucu dalışlar için cazibesini kaybetmiş durumdadır.

Bazı Dalış BölgeleriBalıkesir : AyvalıkMuğla : DatçaAntalya : Kemer, Kalkan, Falezler , Sıçan Adası, B24 Amerikan Savaş Uçağı Batığı,Uluburun Antik Batığı , Gelidonya Antik Batığı, Fransız (Sosyete), Kaş Uçak Batığı, GökMağarası, Paris Batığı, Suluin Mağarası

Marmaris: 52 Dalış noktası ve çeşitli antik kalıntıların yer aldığı Marmaris'in derinlikleriher dalıcıyı mutlu edecek çeşitlilikler içerir. Dış boğaz'da, 33 metrede Rodos, KütükBurnu, Cennet Adası, Kadırga Feneri, Kargı Adası başlıca dalış noktalarıdır.Bodrum: Dünyanın sayılı sualtı müzelerinden birini barındıran Bodrum bütün güzellikleriyanında sualtı turizminde Türkiye'nin dışarıya açılan penceresidir.Çanakkale : Saros, Gökçeada ve Bozcaada.Mersin : Temiz suları ile Mersin, dalıcılara çok farklı olanaklar sunmaktadır. Dana adasınınbatı burnunda ters dönmüş yük gemisi dalgıçlar tarafından sık ziyaret edilen batıklararasındadır. Kurt burnu, Fok burnu, kuzey batısında batık bir adanın bulunduğu Danaadası, büyük amphoraların yer aldığı Sıncak Koyu Mersin'in ilginç dalış noktalarıdır.

Balon Turizmi:

Bu tür turizm ülkemizde çok yenidir. Balonla bölge havadan daha ilginç ve heyecan vericiseyredilebilmektedir. Ülkemizde kullanılan hava balonları sıcak hava balonudur. İleridekihava ısıtılarak balon yükseltilir, ocak kapatılınca da açılır. Ortalama 3 saat havada kalır.Ancak yönlendirme tertibatı olmadığı için rüzgar nereden eserse o yöne gider ülkemizdebu gün balonlar Pamukkale ve Kapadokya bölgelerinde turistik amaçlarla, havadan geziiçin kullanılmaktadır. Türkiye’de ilk balon 1985’de THK tarafından getirilmiştir.

Buharlı Lokomotif Turizmi:

Buharlı lokomotif turizmi konusunda Devlet Demiryolları da faaliyet sürdürmekte, baştaKapadokya, Pamukkale ve GAP bölgeleri olmak üzere çeşitli turistik bölgelere tatilgünlerinde buharlı lokomotif turları düzenlenmektedir. Böylece seyahat acentalarına bukonuda öncü olarak onların da böyle düzenleyebileceklerini göstermek istemektedirler.

Akarsu Turizmi:

Türkiye’de spor amaçlı akarsu turizmi 1985 yılından itibaren öncelikli akarsular üzerindenrafting parkurları araştırılmasıyla başlamış, Doğu Karadeniz Bölümü, Doğu Anadolu ve



Akdeniz Bölgesi akarsularında rafting parkurları belirlenmiştir. Ülkemizde ilk defa 1991yılında bir Türk ekibi Fırat Nehri’nde bir keşif gezisi gerçekleştirmiştir.Dünyanın belli bölgelerinde yapılan bu spor için Türkiye’nin sunduğu olanaklar oldukçafazladır. Ülkemizin sahip olduğu zengin doğal kaynaklarından birisi olan akarsularımızınönemli bir bölümü kısaca “akarsu turizmi” olarak tanımlayabileceğimiz rafting, kano venehir kayağı için çok elverişlidir.

Türkiye’de rafting yapılan akarsular :· Çoruh Nehri : Dünyanın en hızlı akan nehirlerinden birisidir. Doğu KaradenizBayburt, İspir, Yusufeli ve Artvin’e doğru 260 km’lik bir parkurdur· Altınparmak – Barhal Çayı : Doğu karadeniz bölgesi· Fırtına Deresi : Doğu karadeniz bölgesi· Köprüçay: Antalya· Manavgat Çayı : Batı Toroslar· Anamur (Dragon Çayı) Orta Toroslar· Göksu Nehri : Orta Toroslar· Dalaman Çayı· Zamantı Irmağı : Kayseri – Zamanlı ırmağının Yahyalı – Kapuzbaşı Şelaleleri arası



Parapente – Yamaç Paraşütü:

Ülkemizde yamaç paraşütü iyi tanınan ve çok fazla insanın yaptığı bir spor değildir. FakatTürkiye’nin sahip olduğu koşulları dikkate alınırsa gelişecek bir spordur.

Yamaç paraşütünde oluşan kazaların çoğu kalkış ve iniş sırasında olmaktadır. Yamaçparaşütü, dev bir kanat görünümündeki özel bir kumaştan oluşmaktadır. Bu iş 1967yılında kendi kendine şişen kanatın yapılması ve daha sonra 1980’lerde Fransa’datepeden atlamak suretiyle pilotun kalkışı gerçekleştirildi ve yaygın olarak kullanılmayabaşlandı. Türkiye’de Fethiye yamaç paraşütü merkezi haline gelmiş durumda.

Bunların dışında yamaç paraşütü için yurdumuzda uygun yerler:· Kemer Tahtalı Dağı· Ödemiş Bozdağ· Nemrut Kahta· Arhavi· Eğirdir Davraz Dağı· Abant Bolu Dağı· Ankara Gölbaşı· Abant ve UludağÖlüdeniz’in hemen yanında bulunan 2000 m irtifalı Babadağ, tüm dünyadaparapente tutkunlarını çekmektedir. Ölüdeniz kadar popüler olmasa da Gökova Körfeziüzerinde yamaç paraşütü yaygınlaşmaya başlamıştır.

Kaynak: Hazırlayan Şule ALTAN, Yöneten Yrd.Doç.Dr.Filiz TUTARNiğde Üniv., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye’de ekoturizm uygulamaları ve ekonomiye katkıları, Yüksek LisansTezi,



ANTALYA İLİNİN TURİZM POTANSİYELİ

Milli Parklar: Bilimsel ve estetik bakımdan milli ve milletler arası ender bulunan tabi vekültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm potansiyeline sahip çok büyükparçaları olarak tanımlayabildiğimiz milli parklar, aynı zamanda bu özelliklerden insanlarınbelirli ölçülerde yararlanabilmesi temeline dayanmaktadır ( Uzun ve Aşkınsu, 2001: 21).

Eko Turizm: Doğal çevre ile içice gerçekleştirilen eko turizm türünde, doğal hayatınbozulmadan, tahrip edilmeden olduğu gibi muhafaza edilerek turizme kazandırılması sözkonusudur (Tutar, 1998: 331). Yumuşak turizm olarak ta adlandırılan bu turizm türüsürdürülebilir turizm açısından önem arz etmektedir (Smith and Eadington, 1992: 18).

Kuş gözlemciliği, endemik bitki gözlemciliği, foto safari, trekking, oryantring, skuba veabsaling gibi doğal çevre ile bütünlük içinde yapılan bu sporlar, Antalya ilinde yapılabileneko turizm türlerindendir.

- Beydağları Sahil Milli Parkı: Park alanının, Güney Antalya Turizm Alanı içerisinde, çokfazla sayıda Turistik Otel İşletmesi Olan, Konyaaltı, Beldibi, Göynük, Kemer, Çamyuva,Tekirova, Çıralı ve Adrasan yerleşmelerine komşu vaziyette olması, halihazırda turistikfaaliyetlerin yoğunlaştığı alanlardır.

Ulusal ve uluslar arası ortak doğa ve kültür mirası olan ve Muğla Fethiye İlçesi sınırlarıiçerisinde, tarihi Kaya Köyü’nden başlayan ve Antalya Kaş İlçesi sınırlarından devam edenKalkan, Kaş, Finike, Kumluca, Mavi Kent bandını takiben Beydağları Sahil Milli Parkı sınırıolan, Gelidonya burnunu takiben Adrasan ve takiben Olympos Çıralıdan iki yöne ayrılarak,sahil bandı ve diğeri Ulupınar, Beycik, Gedelme Mevkiinde birleşerek Göynük Yaylasındandevamla Hisar Çandır’da son bulan tarihi Likya Yolu.



Fethiye-Antalya arasında 509 kilometreyle dünyanın en uzun 10 trekking parkurundan iriolup, 18 Likya Kenti ve yeşille mavinin birbirine karıştığı doğal güzellikler içinden geçerektarihe ışık tutmaktadır.

- Patara KumsalıSu altı dalış faaliyetleri, trekking vb. faaliyetler açısından uygundur.



- KekovaSu sporları (dalış, sportif balıkçılık, kano vb.) faaliyetleri, Mavi Tur, Yürüyüş,

Kampçılık, Otel, Pansiyon vb.) konaklama.

- Gömbe-Akdağ-Uçar Su

- KaraözBu alan, Olimpos Beydağları Sahil Milli Parkının Gelidonya burnundaki sınırına

komşu bir bölgedir. Bölge doğal, peyzaj güzelliği ve manzara bütünlüğü açısından TabiatParkı ilan edilebilecek potansiyeldedir.

- AlakırKumluca ilçesinin kuzeyinde yer alan bu vadi Saklıkent Kayak Merkezine kadar

uzanmaktadır.

- Kızlar SivrisiBatı Torosların en yüksek zirvesinin yer aldığı bu bölge araştırma ormanı, tabiat

parkı, avlan sulak alanı ve Sarıkaya Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ile çok zengin birdoğa turizmi potansiyeli taşımaktadır.

- Çandır VadisiŞehre yakın olması dolayısıyle özellikle günübirlik doğa turizmi ile ilgili faaliyetlere

talep artmaktadır. Dağcılık, kaya tırmanışı, yürüyüşler, yaylacılık en önde gelenaktivitelerdir.

- SaklıkentKayak merkezi bulunmaktadır. Bu bölgede trekking, foto safari ve dağ bisikleti

parkurları planlaması yapılması hem bu faaliyetler için hem de kayak sporları için bölge,gelen ziyaretçi sayısının artması ve dolayısıyla bölgenin ekonomik ve sosyal açıdankalkınmasını sağlayacaktır.

- Geyik BayırıKaya tırmanışı faaliyetlerinin planlı bir şekilde yapılması halinde potansiyeli

yüksek bir alandır.

- NaldökenBu Bölge, Korkuteli İlçesi yolu üzerinde yer alan dağlık bir bölgedir. Alan av

turizmi faaliyetleri için çok uygun bir bölgedir.

- Koca İnBölge içerisinde bulunan Koca İn Mağarası ziyarete açılmış durumda değildir.

Mağaranın ziyarete açılması bölgeye çok sayıda ziyaretçi gelmesini sağlayacak hemmağara ziyareti hem de günübirlik aktiviteler için elverişli bir bölgedir.



- Kurşunlu Şelalesi Tabiat ParkıKurşunlu Şelalesi Tabiat Parkı, her yıl ortalama 400.000 ziyaretçi tarafından

ziyaret edilmektedir. Tabiat Parkı çevresindeki potansiyel alanda trekking, dağ bisikleti,macera parkuru gibi aktivite alanları planlaması gelen ziyaretçi sayısını ve memnuniyetiniarttıracaktır.

- Köprülü KanyonAlanda yapılmakta olan rafting faaliyetinin taşıma kapasitesinin belirlenerek alanın

yönetilmesi alanın sürdürülebilir kullanımı açısından önemlidir.



- Oymapınar Barajı

Manavgat, Side ve Alanya bölgesine yakın olması nedeniyle sahilde konaklayanturistlerden yüksek talep olmaktadır. Baraj çevresi ve İbradı, Üzümdere Köyüne kadarolan bölge sahil turizmine alternatiftir.

- AksekiYöresel Mimari, yayla turizmi, konaklama, doğa yürüyüşü ve dağ bisikleti için uygunpotansiyele sahiptir.

- Dim Çayı HavzasıDim Çayı YHGS statüsüne sahiptir. Alan yürüyüş, rafting ve günübirlik aktiviteleryapılmasına uygundur.

- AkdağBu alan Turizm Alanı, Akdağ Kayak Merkezi olarak planlanmış durumdadır.



SONUÇ VE ÖNERİLER

DÜNYA’DA EKOTURİZM SORUNLARI

Ekoturizm kavramı, turizm çevre ilişkilerinin önem kazanması ve sürdürülebilirliktartışmaları ile birlikte gündeme gelip popüler olmuş, son yıllarda sıkça kullanılmayabaşlanmıştır. Eko turizm doğa severler ve çevre duyarlılığı olan turistlerin hareketlerindendaha geniş kapsamlı bir konudur. Gerçekte bu olgu, çevresel, ekonomik ve sosyal ilişkilerbütünüdür.

Çevre Kirliliği Sorunu

Sürdürülebilir turizmde karşılaşılan sorunların önemli bir kısmı turizm dışındankaynaklanan global çevresel sorunlardır ve bu sorunların ancak uluslar arası birkonsensus ve uygulama ile üstesinden gelinebilir. Birbirlerinin karşıtı gibi görünen turizmve çevre, sürdürülebilir turizm anlayışıyla ele alındığında, karşılıklı olumsuz etkiler en azaindirilebilecek, hatta sürdürülebilir turizm planlaması ile çevrenin değerleriarttırılabilecektir. Çevre ve turizm etkileşiminde çevre turizm için önemli bir girdidir. Aynıbiçimde sürdürülebilir kalkınma bağlamında ele alınan turizm; sosyal, kültürel, doğal vefiziksel çevrenin varolan değerlerini koruyup geliştirecektir.

Turizm ve çevre bugün çevre ağırlıklı planlama ve sürdürülebilir turizm planlamasıçerçevesinde ele alınmaktadır.Doğal kaynakların korunmasının geniş kapsamlı ekonomikve sosyal stratejiler ile bütünleştirilmesi için yapılan evrensel ölçekteki girişimler, 1972yılında Birleşmiş Milletler tarafından Stokholm’de yapılan bir konferans (HumanEnvironment) ile başlamış, 1980’de hazırlanan Dünya Koruma Stratejisi ve BrundtlandRaporu (1987) ile geliştirilmiştir. Bu girişimlerde çevre korumasının kalkınmaya bir engelteşkil etmediği, tersine doğal çevrenin korunmasının kalkınma için önemli olduğu kabuledilmiştir.

Sürdürülebilir kalkınma kavramı, çevre, ekonomi ve politikalarla yakından ilişkilidir.Sürdürülebilir kalkınma çevresel değerlerin arttırılması, insan ihtiyaçlarının karşılanması,bugün ve gelecekteki nesillerin refahının arttırılması ve tüm insanların yaşamstandartlarının yükseltilmesini amaçlar.1992 yılında Rio’da toplanmış olan devlet başkanlarının yaptıkları zirve Birleşmiş Milletlertarafından çevre sorunlarının önemini devlet başkanlarına anlatmak amacıyladüzenlenmişti. Ancak ne yazık ki bu zirvede alınan kararların uygulanmasına devletlerriayet etmemiştir. Ülke endüstrilerinin güç kaynaklarını fosil yakıtları yerine “YenilenebilirEnerji” üzerine kurmaları ve bu konudan çok acil olarak gerekli dönüşümü yapmalarıelzemdir. Yenilenebilir bir enerji kaynağına dayanan endüstrilerin ve ekonomilerin kömüreve özellikle petrole dayalı olanlardan daha güçlü, istikrarlı olacağı ve çok daha az kirlilikyaratacağı aşikardır. Özellikle güneş enerjisi bu konuda en çok istifade edilebilecek birenerji türü olarak dikkatleri çekmektedir.

Dünya nüfusunun artış oranının mutlaka sistematik bir şekilde kontrol edilerek azaltılmasıgerekmektedir. Uzmanların hesaplarına göre, dünya nüfusunun dünyanın sıhhatli olarakbarındırabileceği 8 milyar kişiyi aşmaması lazımdır. Sadece çevre ve enerji politikaları ile“Çevre Devrimi” gerçekleştirilemez. Bu devrimin başarıya ulaşabilmesi için başarılı aileplanlaması programları da mutlaka gereklidir.

Günümüz tüketim ekonomisinde kullanmakta olduğumuz malzemelerin çok büyük birkısmı bir kere kullanıldıktan sonra atılmaktadır. Bundan sonra “Kullan At” ekonomisininyerine “Yeniden Kullan, Geri Dönüştür” ekonomisinin yer alması hem enerji tasarrufu vehem de çevre kirliliğinin büyük ölçüde azaltılması açısından gereklidir. Dünyada tarımsektörü ihmal edilmiştir. Oysa ki 8 milyar insanı çevresel açıdan sürdürülebilir bir şekildedoyurabilmek için tarım sektörüne çok daha fazla sermaye ve zaman ayrılmasıgerekmektedir. Tarıma ve hayvancılığa hak ettiği önem mutlaka verilmelidir.



Çevre sorunu sadece fakir ülkelerin sorunu değildir. Bu sorun gezegenimiz üzerindeyaşayan her bireyin sorunudur. Bu itibarla gelişmiş ülkelerin gelişmişliklerinin karşılığıolarak çevreye olan borçlarının ve gelişmekte olan ülkelerin mali borçlarının birlikte elealınması lazımdır.Görülen gerçek şudur ki uluslararası bazda çevre konusunun önemi her geçen gün dahada artmasına rağmen bu konuda gerekli uluslar arası bilince ulaşıldığı ve yaptırımlarınuygulandığı şu an için söylenemez. Birleşmiş Milletler Teşkilatı ve ülkeler bu konununönemini anlamış olmakla beraber henüz radikal uygulamalara başlayamamışlardır. Busorunun temelinde ise gelişmiş ülkeler arasında bile bu sorunla nasıl başa çıkılacağınadair bir uzlaşmanın sağlanamamış olması yatmaktadır. Çevre kirliliğinin gittikçe artıyorolmasıdır.

Başarılı bir “sürdürülebilir turizm” uygulaması gelişmekte olan ülkeler açısından uzunvadede “kar maksimizasyonu” yerine “optimizasyon” üzerinde bir dengeyi kurmayıamaçlamaktadır. Böyle bir dengenin kurulması durumunda hem “kitle turizminin”sağladığı önemli avantajlardan mahrum kalınmamış olacak, hem de sunulan alternatifturizm olanaklarının geliştirilmesi ile turizmde ürün çeşitlendirilmesine gidilerek turizmgelirleri “sürdürülebilir” bir gelişme yaklaşımı içerisinde arttırılabilecektir.

Ulaştırma ve Konaklama Sorunu

Turizm olgusunun temel unsurlarından birisi boş zaman ise, diğeri ve en önemlisi, yerdeğiştirmektir. Bir anlamda boş zamana sahip olan insan seyahat etme ihtiyacı duyar.Bunun tatmini ise tatil amaçlı seyahat etmektir. Turistin, turizm amaçlı seyahatebaşlaması bir takım faktörlerin etkisi ile olur. Bu faktörlerin en önemlilerinden biri ulaşımaracının seçimidir.Ulaştırma, turizm pazarlamasının en önemli unsurlarından birisidir. Turizmpazarlamasında üretilen mal ve hizmetler tüketicinin ayağına götürülemeyeceğine göre,turistlerin turistik ürünlerin üretildiği bölgeye getirilmesi söz konusudur. Bu nedenle,turizm pazarlamasında ulaştırma işlevi, ürünlerin tüketiciye dağıtılmasına yarayan bir malya da hizmetin ulaştırılması değil, doğrudan doğruya tüketicilerin (turistlerin) taşınmasıile ilgili faaliyetleri içeren bir insan taşımacılığıdır. 281 Zira, ulaşım imkanı bulunmayanyörelerin turizm ürünü sunulamaması nedeniyle turistik açıdan değerlendirilmesi sözkonusu değildir. Bir ülkenin turizm zenginlikleri ne kadar değerli olursa olsun, ulaştırmasanayii ve yol durumu iyi bir şekilde kurulup işletilmezse; o ülke turizm açısından önemkazanamaz ve gelişemez.

Bir ülkede modern ve emniyetli ulaştırma sisteminin kurulması, o ülkenin ve halkınınekonomik, kültürel ve turizm alanlarındaki kalkınma ve gelişimi için temel sorundur.Turizmin gelişmesi, birçok faktörün yanında her şeyden önce ulaştırmanın gelişmesinebağlıdır. Turizm sektörü geliştikçe, artan ihtiyaçları karşılamak için ulaştırma sektörününde geliştirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, ulaştırma ile turizm arasında bir neden vesonuç ilişkisi bulunduğu söylenebilir.Ülkeler bazında, turizmin yerini ve önemini belirlemeye yarayan konuların başındakonaklama ve yeme içme işletmelerinin durumu gelmektedir. Çünkü turizm sektöründefaaliyet gösteren ve onun statik bir elemanı olan bu işletmeler; bir taraftan sektörelgelişmeye katkıda bulunmakta, diğer taraftan da yarattığı sonuçlarla ülkeekonomisiningelişmesine birçok yönden yardımcı olmaktadır.Konaklama ve yeme içme işletmeleri; turistlerin geçici konaklama, dinlenme, yeme içme,kısmen eğlenme ve diğer bazı kişisel ve sosyal gereksinimlerini karşılayan kuruluşlardır.Turistlerin seyahat nedenleri, seyahat biçimleri, zevk ve alışkanlıkları, beklentileri, yaş vegelir düzeyleri ve kalış süreleri son derece farklı olduğundan; konaklama ve yeme içmeişletmelerinin de birbirinden çok farklı niteliklerde olması gerekmektedir. Fiyat, kuruluşyeri, büyüklük, yapı özellikleri, konfor düzeyi, faaliyet amaçları ve faaliyet gösterilenzaman ve süreler bu işletmeleri gruplandırmada kullanılabilecek başlıca kriterlerolmaktadır.



Gerek paket tur, gerekse bireysel seyahat düzenlemelerinde en önemli maliyet öğeleriulaşım ve konaklamadır. Uluslararası ulaşım gelişmiş ülke havayollarınca gerçekleştirildiğiiçin, çekim yeri olan azgelişmiş ülkeler ulaşım sektöründen fazla gelir kazanamazlar.Konaklama kesiminde ise yönetim ve pazarlama sorunlarıyla karşılaşıldığındanişletmelerin yönetimi yabancı firmalara devredilir. Çekim ülkesinde konaklama yatırımıyapan firmaların yurtdışındaki konaklama zincirleriyle işbirliğinin en önemli nedenleri;nitelikli konaklama hizmeti vermek, pazarlama, rezervasyon ve satış sistemine dahilolmak, böylece yüksek gelir kazanarak kar oranlarını artırmaktır.

Geleneksel konaklama tesislerinin en yaygın örneği olan "Oteller", seyahat edenyabancıların geçici bir süre konaklamaları amacıyla belirli standartlarda düzenlenmiştesislerdir. Oteller; büyüklüklerine, bulundukları yere ve ağırladıkları yabancılarınözelliklerine bağlı olarak konaklama hizmetlerinin yanı sıra, yemeiçme, eğlence, alışverişve benzeri hizmetleri de sunan yan tesislere sahip bulunurlar. Günümüz anlayışına göreoteller, yalnızca geceleme amacına yönelik yatak odalarına sahip bulunan tesisler değil,içinde oturulan, yaşanılan ve günlük yaşamın hemen tüm gereksinimlerininkarşılanabildiği işletmelerdir.Karayolu ile seyahatin ve otomobil kullanımının yaygınlaşması ile gelişen "Moteller" ise,genellikle şehirlerin dışında karayolları üzerinde kurulan konaklama tesisleridir. Moteller,özellikle bağımsız olmak, kendi hizmetini kendisi görmek, doğaya daha yakın olmak veucuz bir konaklama hizmeti satın almak isteyen kişiler için uygun niteliklertaşımaktadırlar.

"Pansiyonlar", uzun süreli konaklamaya uygun, istenildiğinde yemeiçme gereksinimlerininde karşılandığı, çoğunlukla aile işletmesi tipindeki küçük konaklama birimleridir.Hizmetler, genellikle bir ev ortamı içerisinde mal sahibi ve aile bireyleri tarafından yerinegetirilir. Sadeliği ve ücretli iş gören çalıştırmaması nedeniyle daha ucuz olan pansiyonlar,otel ve benzeri konaklama işletmelerinin bulunmadığı küçük yerleşim bölgelerinde, ya dayoğun turist talebi karşısında yatak kapasitesinin yetersiz kaldığı büyük turizmmerkezlerinde önemli bir gereksinimi karşılar ve bölge halkı için bir gelir kaynağıoluştururlar.

Kaynak: Hazırlayan Şule ALTAN, Yöneten Yrd.Doç.Dr.Filiz TUTAR, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Türkiye’de ekoturizm uygulamaları ve ekonomiye katkıları, Yüksek Lisans Tezi,

TÜRKİYEDE EKOTURİZM SORUNLARI

Ekoturizm, günümüzde ekolojik değerlerin gelecek nesillere aktarımı açısından doğru birturizm seçeneği alarak görülmektedir. Ekoturizm, göreli olarak daha az tahrip olmuşdoğal alanlarda yapılan, çevreye karşı sorumlu bir seyahat ve konaklama biçimidir.Doğanın değerini farketmek ve tadına varmak amacıyla yapılır. Ekoturizm çevrekorumaya çağırır, konukları arkalarında minimum iz bırakır ve yerel nüfusunsosyoekonomik gelişmesini aktif bir biçimde gözetir.

Çevre Kirliliği

Türkiye’nin gelişmekte olan bir ülke olarak “sürdürülebilir turizm” konusundakarşılaştıkları sorunları ve bu konudaki sınırlamaları incelemeden önce “sürdürülebilirturizmin” en önemli konusu olarak bilinen “çevrecilik açısından Türkiye’nin geneldurumunu ve Türkiye turizminin “çevrecilik” açısından içinde bulunduğu durumuözetlemek faydalı olacaktır.Türkiye’nin çevresel açıdan genel durumdan daha iyi değildir. Türkiye ormanlarınınyarısından fazlasını son 50 yıl içerisinde kaybetmiş, dünyanın en büyük toprakerozyonuna sahip bir ülkedir. Türkiye’nin erozyon dolayısıyla yıllık toprak kaybı 1.5 milyarton mertebesindedir. Bu haliyle Türkiye, Avrupa kıtası ve Avusturalya’nın toplamındandaha fazla toprak kaybeden ve büyük bir hızla çölleşen bir ülke konumundadır. Toprakerozyonu tarımın yapıldığı üst toprak katmanını gittikçe azaltmakta ve zamanla tamamen



yok etmektedir. Verimliliğin gittikçe azalması çiftçilerin topraklarını terk etmelerine vesonunda çölleşmeye neden olmaktadır. Erozyonun yol açtığı bir diğer felaketteakarsuların ve kanalların dolması ve ulaşım amaçlı kullanma olanaklarının ortadankalkması olmaktadır.Türkiye’deki barajların durumu da erozyon dolayısıyla içler acısı bir hale gelmiştir. Büyükmasraf ve emeklerle yapılan Keban Barajı’nın dolmak üzere olduğu bilinmektedir.Türkiye’nin bir numaralı düşmanı toprak erozyonudur. Ancak bu konuda son yıllardaönemli bir duyarlılık sağlanabilmesine rağmen gerekli tedbirler alınamamıştır.Türkiye 2001 yılında yaşanılan kriz dışında ortalama yıllık %5 gibi büyük bir hızlabüyüyen ülkedir. Endüstrileşme ve plansız şehirleşme Türkiye’de tarım alanlarınınendüstrilerce veya konutlaşma amacıyla kullanılmasına yol açmaktadır. Çok sayıda veçevreye hiç saygı duymadan yapılan sanayileşme tarım ilaçlarının hesapsız kullanılmasıTürkiye’de denizlerinin, akarsuların, göllerin ve yeraltı sularının çok hızlı bir şekildekirletilmesine neden olmaktadır.

Turizm dünyanın en büyük sektörü durumuna gelmiş durumdadır ve Türkiye uluslararasıturizmde son on yıl ortalamalarına göre dünyanın en hızla büyüyen ülkesi konumundadır.Turizm dünyada ve Türkiye’de gösterdiği bu hızlı büyüme çok önemli çevresel sorunlarıda beraberinde getirmiştir.

Türkiye’de turizmin çok hızlı büyümesi ne yazık ki çok büyük ölçü de bir betonlaşmayaneden olmuştur. Önemli turistik beldelerimiz artık yeşilliklerin ve doğal güzelliklerinhakim olduğu yerler olma özelliklerini kaybetmişlerdir. Bu nedenle turizm yatırımlarınınönemli ölçüde yoğunlaştığı Alanya, Kuşadası gibi turizm merkezleri önemli tur operatörleritarafından boykot edilmeye başlanmıştır. Türkiye’de denizler akarsular, göller, ve yer altısuları çok hızlı bir şekilde kirlenmektedir. Türkiye’de atık suların %98.5 u hiç arıtılmadandenizlere, nehirlere verilmektedir. Kısacası Türkiye çevrecilik açısından büyük bir felaketinve vurdumduymazlığın yaşandığı bir ülke durumundadır.Türkiye’de şu ana kadar görülen şudur ki, yerel yönetimlerin önemli bir kısmı sadece rantpeşinde koşmaktadırlar ve kendilerine verilen planlama yetkisini istismar etmektedirler.Bu konuda merkezi hükümet etkili olmamaktadırlar. Bu bakımdan Türkiye’de turizmkonusunda daha büyük hataların yapılmaması için bir turizm komiseryasının kurulmasıgerekmektedir. Turizm böyle komiseryaların etkili olduğu İtalya, İspanya, Portekiz,Yunanistan vb gibi yerlerde gelişme göstermiştir. Ülkemizde çevre yönetim sistemi vebunun kurumsal temeli 70’li yılların başından itibaren oluşturulmaya başlanmıştır. Buçalışmalara çözüm gerektiren sorunların varlığına dayalı olarak bir gelişim göstermelerininyanı sıra, özellikle Stockholm BM Çevre Konferansı sonucu yayınlanan StockholmDeklarasyonu (1972), Tokyo Bildirisi Ortak Geleceğimiz (1987), Rio Dünya ve ÇevreKalkınma Konferansı Dünya Zirvesi’nde kabul edilen ve onaya sunulan Rio Deklarasyonu(1992) gibi uluslararası taahhüt ve belgelerde benimsenen yaklaşımlarla uyumlaştırılmasıgereği doğmuştur.80’li yıllardan itibaren çevre politikasının normlara bağlanmasına yönelik anayasal, yasalve yönetsel pek çok düzenleme oluşturulmaya başlanmıştır. 82 Anayasa’sında ise çevrehakkı ve çevrenin korunması ile ilgili doğrudan hükümler, sağlık hizmetleri ve çevreninkorunması başlığı altında ”Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devlet vevatandaşların ödevidir.” İfadesi ile 56. Maddede yer almıştır.

Ülkemizde çevre sorunlarının çözümü için uygulanan politikalar ve alınan kararların,Avrupa Birliği normları ve uluslar arası standartlarla uyumlu hale getirilme çalışmalarınadevam edilirken, Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği özellikle Avrupa Birliği’ne girişaşamasında uyumlaştırma çalışmalarının sürdürüldüğü çalışmalardan biri olarak 2001-2005 yıllarını kapsayan 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı içinde yer almıştır. 8. Beş YıllıkKalkınma Planı uyarınca ülkemizde turizm sektörü ile ilgili tüm yatırımların doğal, tarihselve sosyal çevreyi kollayıcı, koruyucu ve geliştirici bir yaklaşım içinde olmasına azami özengösterilmesi amaçlanan hedeflerdendir.



Teşvik ve Altyapı Sorunu

Teşvik tedbirleri, ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınması için yıllık programlar ve Beş YıllıkKalkınma Planları ile belirlenen hedeflere ulaşmasında özellikle özel sektörün katkısınınsağlanması, müteşebbislerin yatırım, ihracat ve benzeri iktisadi faaliyetlerde bulunan arzuve isteklerinin güçlendirilmesi, bu faaliyetlerin, belirlenen hedeflere ve ülke ihtiyaçlarınauygun olarak gerçekleştirilmesi için gerekli yönlendirmelerin yapılması gibi amaçlarladevletin kullandığı önemli ve etkili araçlardır.

Türkiye son 20 yılda benimsenen ve yürürlüğe konan ekonomik ve politik tercihler ile dışaaçılma politikalarının etkileri sonucu, tüm sektörlerde önemli bir değişim süreciyaşamıştır. Bu değişim, dünya turizminin hızlı gelişiminin de etkisiyle turizm sektöründedaha belirgin olmuştur.Uluslararası turizmin sürekli büyümesi bir yandan ülkelerin,yatırımcıların ve işletmelerin gelişen bu pazardan pay kapma çabalarını arttırırken öteyandan ilgi alanlarını sürekli geliştirmeye zorlamaktadır.Bu durumun ülkemiz içindegeçerli olduğunu söylemek mümkündür.

Türkiye, 1980’den günümüze turizm gelirleri ve gelen turist sayısı bakımından dünya veAvrupa turizminden daha hızlı büyüme göstermiştir.Ancak uluslar arası turizmdenaldığımız pay düşüktür. Dünya turizmi pazarındaki turist sayısına gözlenen artışın, yatakkapasitelerindeki artışla desteklenmesi zorunluluğu, ülkemizin bu konuda yapılacakyatırımlar için uyguladığı teşvik tedbirlerinin daha etkin kullanılması gerektiği sonucunudoğurmuştur.

Turizm sektörüne uygulanan teşvikler bir anlamda turizm sektörüyle doğrudan ya dadolaylı ilişki içinde olan altyapı yatırımlarını da olumlu etkilemektedir. Burada altyapıdankasıt içme suyu, kanalizasyon, atık su arıtma, çöp toplama, ulaşım, haberleşme veturistlerin yararlandıkları her türlü kolaylık kastedilmektedir. Ne yazık ki ülkemizdemerkezi ve yerel yönetimlerin kısıtlı bütçeleri buna imkan vermemektedir.

Oysa bir ülkeye turist akınını doğrudan etkileyen etmenlerin başında bunlar gelmektedir.Özellikle, Türkiye, özel sektörün güçlü olmaması nedeniyle hava ulaşımında sorunlaryaşamaktadır. Ayrıca, diğer altyapı hizmetlerinin yetersiz oluşu ülkemiz açısındanolumsuz bir etkendir. Bunu gidermek için Türkiye, Akdeniz Ege Turizm Altyapı KıyıYönetimi (ATAK) ve Güney ve Batı AnadoluTurizm Altyapı (GAÇTAP) projeleriçerçevesinde içme suyu, kanalizasyon, atık su arıtma ve çöp toplama ile imha işlemleriniacilen yerine getirmek için sahil bandına yönelik kapsamlı bir çalışma yapmaktadır. Buçalışmalar sonucunda çevre ile barışık ve sürdürülebilir turizm kapsamında ülkenin turizmgelirlerinin artacağı beklenmektedir.

Pazarlama ve Tanıtım Sorunu

Türkiye ekonomisinin en önemli sektörlerinden biriside turizmdir. Sadece cari açıksorununu çözmek için değil, istihdamı artırmak, Türkiye’yi güzelleştirip sosyalleştirmek vedaha yaşanabilir kılmak; hatta tanıtmak için de turizm, altın bir sektör konumundadır.Bunun önemini fark eden Türkiye’nin çok ciddi atılımlar yaptığını söylemek mümkündeğildir; ancak yine de bu sektörün önemine uygun çeşitli çalışmalar yapması gelecekadına umut veriyor.Türkiye’nin turizm pazarlamasındaki sorunu, sözü edilen kötü imajı ile turizm talebinin deartmamasıdır. Yani turizmde yabancı talebinin arttırılabilmesi, turisttin ülkedekimemnuniyeti oranında, hem ülke imajı hem de yeniden turizm talebine olumluaksedebilecektir.

Türkiye’ye gelen turistlerden %59,2 oranla kadınlar ilk sırayı almaktadır. Ülkemizdeturizm sektöründe pazarlama ve tanıtım aşamalarında dikkate alınması en önemlinoktalardan biride hedef kitle seçimidir.Kadınların, erkeklerin, çocuklu ailelerin yapabilecekleri turizm faaliyetleri ayrıdır.



Tanıtım aşamasında bu noktaya önem verilmelidir.Tanıtım ve pazarlama her ne kadar finansal güce bağlıysa da bu gücün doğru yer vezamanda kullanılması gerekmektedir. Bunun için en önemli araçlardan biri olan veTürkiye’de ciddi biçimde eksikliği hissedilen husus, pazar araştırmalarının ve tüketicieğilimlerinin hedef pazarlara göre doğru tespit edilememesidir. Ülke olarak hızla değişendünyanın turizm alanındaki ihtiyaçlarına cevap verecek bir çeşitliliğe sahip olunmasınarağmen, dinamik ve çağdaş bir pazarlama anlayışının olmaması, yapılan araştırmalarınpazarlama faaliyetlerine etkisini ölçen istatistik sonuçların elde edilememesi, hedeflenenpazarda segmentasyon ve ürün çeşitlendirme faaliyetlerinin yetersiz kalışı gibi sorunlarçözülememiştir. Bu yüzden Türkiye hala “denizkumgüneş” anlayışıyla sadece bir tatilülkesi olarak pazarlanmaya devam etmektedir. Örneğin AB ülkelerine yönelik bir tanıtımve pazarlama stratejisi hala oluşturulamamıştır. Bu noktada seyahat acentalarının biraraya gelerek, finansmanı tamamen kendileri tarafından karşılanan, çalıştıkları veyahedefledikleri ülkelerin pazarlarına yönelik, o ülkenin dilinde tanıtım gazeteleri çıkarmagirişimleri, desteklenmesi ve takdir edilmesi gereken çabalardır. Dünyada her ülketanıtımı için ciddi kaynaklar ayırıyor. Türkiye’nin kendi tanıtımına yılda 150 milyon dolarharcadığı tahmin ediliyor. Bu tanıtım işinde bir eşgüdüm yok. Değişik devlet kurumlarıeliyle, özel sektörün sponsorluk katkılarıyla bu harcamalar yapılıyor. Şu ana kadar ülkeyimarkalaşma sürecine götürecek bir sonuç alınamadı.Profesyonel pazarlamacılara göre Türkiye’nin bir dünya markası olabilmesi için önündeuzun bir yol var. Gerçekçi bir tanıtım yanında bireylerin ve Türk mallarının ünününsınırlarımızı aşması gerekiyor. Bu konuda önemli adımlar atılıyor. Cumhuriyet’inkuruluşunun 100. yılına denk gelecek olan 2023’te ihracatı 500 milyar dolara çıkarmahesapları markalaşmaya bağlı olarak şimdiden harekete geçti. Pazarlama sorunuyaşıyoruz.Bir taraftan bu rakamsal gerçekler ortada dururken öte yandan uluslar arası örgütlerTürkiye’nin doğal güzelliklerine işaret ediyor. Çünkü Türkiye yıllardır sürdürdüğü turizmmodelinde denizin sonuna çoktan gelmiş gibi. Ardında olağanüstü bir kirlilik bırakması veyalnızca ucuzcu turistin ilgisini çekmesi nedeniyle artık kârlı olmaktan da çıkması biryana, tüketicileri açısından giderek sıkıcı olmaya başlaması nedeniyle de ‘deniz, kum,güneş’ turizmi zaten tıkanmış durumda artık çok farklı alternatifler ön plana çıkmayabaşladı. Merkezi ABD’de bulunan Dünya Doğa Koruma Örgütü (ConservationInternationalCI), Türkiye’yi, dünyadaki 35 önemli doğal bölge arasında gösterdi. BöyleceTürkiye, dünyanın en kıymetli koruma bölgeleri listesine girdi. Bu dikkat çekme ileönümüzdeki günlerde doğa koruma çalışmalarına gelen finansal desteğin artmasıbekleniyor.Türkiye’ye geçen yıl gelenlerin kişi başına ortalama harcaması 784 dolar olurken,yabancılar için kişi başına ortalama harcama 705 dolar, vatandaşlar için ise 1,230 dolarolarak belirlendi. Geçen yıl Türkiye’ye Almanya’dan 4 milyon, Rusya’dan ise 1 milyon 605bin turist geldi. Onları İngiliz ve Bulgarlar takip etti.

Amerika’nın 2005 yılında elde ettiği turizm geliri 82 milyar dolar. İspanya’nın geliri 48milyar dolar olmuştur. Türkiye ise bu konuda hızla ilerleme kaydediyor. 2004’ü yüzde 4büyüme ile kapayan Avrupa turizmi içinde yer alan Türkiye, bölgesinin en hızlı gelişenülkelerinden biri oldu. Yabancı turist sayısını 14 milyondan 17 milyona çıkartarak yüzde21’lik büyümeyle Akdeniz’in en hızlı gelişen ülkesi durumuna yükseldi. 2004 yılından2005 yılına dünya turizm gelirleri 622 milyar dolardan 682 milyar dolara çıktı. Türkiye2004 yılında 15,9 milyar dolarlık geliriyle Avusturya’yı sollayıp Çin’in ardından 8. sırayıoturdu. 2005 yılında ise 18,2 milyar dolar gelirle sekizinci sırasını korumaktadır.

Kaynak: Hazırlayan Şule ALTAN, Yöneten Yrd.Doç.Dr.Filiz TUTAR, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Türkiye’de ekoturizm uygulamaları ve ekonomiye katkıları, Yüksek Lisans Tezi,

Antalya Ili Ekoturizm Master Plani

Documents

Transcript of Antalya Ili Ekoturizm Master Plani