ClostridiumİnfeksiyonlarıveLaboratuvarTeşhisi

•  Clostridiumtürleri,doğadaveözellikletopraktayaygın

olarakbulunananaerobikveyamikroaerofiliksporlu

mikroorganizmalardır

•  İnsanvehayvanlarınsindirimsistemindeflorabakterisi

olaraktabulunanbumikroorganizmalar,birçokhayvan

türündesinir,sindirim,kasveiçorganlarıetkileyen

toksinlerivevegeta@fformlarıylahastalıkoluştururlar

•  Clostridiumtürleri,tazekültürlerdeGrampozi@fboyanan,

sporluçomaklardır

•  Sporlar;basilinmerkezinde(central),ucayakın(sub-terminal)ve

uçta(terminal)olarakyerleşebilirler

•  Sporlarınşekliovalveyayuvarlakolabilir.Sporunçapıbasilin

çapındanbüyükolduğundanbakterilimon,raket,tokmak

şeklindegörülür

•  Hareketlitürlerperitrikflagellayasahip@r

•  C.perfingenshariçhareketlidirlervekapsüloluşturmazlar

•  Çoğuzorunluanaerob’turveoksijendeğişikderecelerdetoksiketkiyapar

•  Üremeleriiçin%2-10CO2’liortamlar

uygundurvebuortamjariçinde@cari

katalizörlerilesağlanabilir

•  Besiyerinekanveserumilavesiüremeyi

kolaylaşUrır.37°C’deüremektedirler

Clos:ridialetkenlerinnedenolduğuinfeksiyonlar

Grup Türler Konakçı Klinik tablo

N ö r o t o k s i k Klostridialar

C.botulinum İnsan, sığır, tavuk Botulizm

C.tetani İnsan, at, diğer Tetanoz H i s t o t o k s i k Klostridialar

C.novyi Koyun, buzağı, sığır İnfeksiyöz Nekrotik Hepatitis

Koyun Büyük Baş Hastalığı C.haemolyticum Sığır, koyun, domuz İnfeksiyöz İkter Hemoglobinüri

C.chauvoei Sığır, koyun Yanıkara C.septicum Koyun Bradzot

Koyun, diğer Malignant ödem

C.histolyticum İnsan Gazlı Gangren C.sordelii Koyun, sığır, at Abomasitis, myositis, ölüm

Enterotoksemik/ E n t e r o p a t o j e n i k Klostridialar

C.perfiringens Tip A İnsan Gazlı gangren, gıda zehilenmesi

C.perfiringens Tip B Kuzu Dizanteri Dana, kuzu Nekrotik enteritis

C.perfiringens Tip C Kuzu , dana , domuz yavrusu

Hemorajik enterotoksemi

Koyun Enterotoksemi C.perfiringens Tip D Koyun Enterotoksemi (Yumuşak böbrek

hastalığı)

C.perfiringens Tip E Buzağı, kuzu Enterotoksemi

C.perfiringens Tip F İnsan Nekrotik enteritis

Diğer Klostridialar C.difficile İnsan, tavşan Antibiyotik kullanımına bağlı kolitis

C.argentinense Botulizm (deneysel)

C.spiroforme Tavşan İshal C.butyricum Botulizm, tip E

C.baratii Botulizm, tip F

ÖnemliClostridialtürler,toksinleriveoluşturduklarıkliniktablolar

Tür Toksinler Klinik tablo C.botulinum Nörotoksin Botulizm C.argentinense* Nörotoksin Botulizm (deneysel C.tetani Nörotoksin, tetanolizin Tetanoz C.perfiringens Alfa, beta, epsilon, Iota, enterotoksin,

delta, theta, kapa, lambda, mu, nu, neuraminidaz

Enterotoksemi, ölüm, mypnekrozis, gıda kaynaklı ishal

C.difficile Toksin A ve B, CDT Antibiyotik kullanımına bağlı kolitis

C.sordelii Alfa, beta, hemolizin Ölüm C.novyi/C.haemolyticum Alfa, beta, gamma, delta, epsilon Ölüm C.chauvoei/C.septicum Alfa, beta, gamma, delta Ölüm C.histolyticum Alfa, beta, gamma, delta, epsilon Nekroz C.spiroforme Iota Tavşanlarda daire C.butyricum Nörotoksin Botulizm, tip E C.baratii Nörotoksin Botulizm, tip F * C.botulinum :pG

C.perfringenstoksin:plerininnedenolduğukliniktablolar

Toksin Tipi Konakçı Hastalık

A İnsan Gazlı gangren, gıda kaynaklı tablolar, ishal Kuzu, sığır, keçi at, köpek, diğer Enterotoksemi Kanatlı Nekrotk enterit At İntesitinal infeksiyonlar Primatlar, insan ve çeşitli hayvanlar Akut gastrik dilatasyon

B Kuzu Dizanteri Koyun, keçi, kobay Enterotoksemi

C İnsan Darmbrand ve pig-bel Koyunlarda Struck Kuzu ve domuzlarda Enterotoksemi Kanatlılarda Nekrotik enterit

D Koyun Enterotoksemi Kuzu Yumuşak böbrek hastalığı

E Buzağı, domuz Enteroksemi Kuzu Dizanteri Tavşan Enteritis

Epidemiyoloji

•  Klostridialinfeksiyonlar,– dışarıdansindirimyoluile– yarainfeksiyonu– endojenkaynaklıoluşabilir

Tetanoz•  Akutseyirliöldürücübirintoksikasyon•  İnsan,at,ruminant

•  Genelolaraktopraktabulunur.Japonya,KanadaBrezilyaveABD’deyapılançalışmalarda%30-42oranındaizole

edilmiş@r

•  İnfeksiyon,topraktaveyadışkıdabulunansporlarınbütünlüğübozulmuşdokudangirmesiileoluşur

•  Neonatalseyirgenellikleçokciddiseyrederveoldukçaöldürücüdür

Botulismus•  C.botulinum

•  Ciddiseyirliveöldürücüpotansiyelesahip

•  C.botulinum@pCveDevcilhayvanlardagörülenbotulizmvakalarındaensıkrastlanan@plerdir

•  Hastalık,genelolaraksukuşları,sığır,at,koyun,mink,tavukveçi_likbalıklarındagörülür

•  Botulizm,

–  meralarasaçılanveyaaltlıkolarakkullanılansilolanmışkanatlıaltlıklarınınyenilmesi

–  kötükalitelibalyasap,silajveyarodentkarkasıiçerenyemlerintüke@lmesiyleoluşabilir

•  Botulizm,hayvanlardafarklışekillerdeortayaçıkmaktadır

–  gıdakaynaklıoluşanformudur

–  yaralardanetkeningirmesivebubölgedeüremesi

•  Ayrıcadahasıklıklayenidoğanlardaveerişkinlerde

etkeninbağırsaklardakolonizasyonuveoluşantoksinin

bağırsaklardanemilmesisonrasındaoluşantoksiko-

infeksiyözbotulizmdegörülmektedir

Yanıkara•  C. chauvoei •  Koyun ve sığırlarda akut seyirli ve tüm dünyada yaygın •  Hastalık en çok yaz ve sonbahar aylarında görülür •  Hastalık; – yem ve su ile sindirim yolundan – ağızdaki ve doğum esnasında oluşan yaralardan – koyunlarda kırkım, kastrasyon, koç yaralanması gibi

durumlarda ortaya çıkar – Hangi yolla alınırsa alınsın etkenin kaslara ulaşması

gerekir

•  Sığırlarda,hastalıksıklıkla3aylıkile2yılyaşındakihayvanlardagörülür.Hastalıkbenzeryaşgrubundakikoyunlarıdaetkiler

•  Koyunlardainfeksiyondahaçokderiyaralanmalarıileekzojenkaynaklıdır

•  Hemsığırlardahemdekoyunlarda,kaslardaüreyenbakterilertara`ndanoluşturulanekzotoksinler,gengrenözselüli@sevemyosi@snedenolurvegenelliklekısasüredeölümortayaçıkar

•  Myokardialvediaframa@klezyonlar,önbirbulguolmadananiölümlerenedenolabilir

MalignantÖdemveGazlıGangren

•  C.sep@cum Malignantödem

•  C.perfringens@pA Gazlıgangren

•  İlaveolarakC.novyi@pA,C.chauvoeiveC.sordellii

•  Malignantödem(bradzot)vegazlıgangren,yumuşakdokularda

oluşannekrozlakarekterizebirinfeksiyonudur

•  Malignantödemgençkoyunlarda,abomasummukozasındayangı

ilekarekterizeakutseyirlitoksemikveöldürücübirhastalıkUr.

•  C.sep@cumdoğadaoldukçayaygın

•  Topraktavesindirimsistemindebulunurlar

•  Hastalıksonbaharaylarındaveözelliklekarbonhidratyönündenyüksekrasyonlabeslenenlerdedahasıkortayaçıkar

•  Etkeninsindirimsistemyoluilealınmasısonrasındaşekillenenbradzot,etkeninabomasumyangısınavetoksemisonrasındaaniölümgörülür

•  Etkenderideoluşanyaralanmalardanvücudagirersemalignantödemoluşur

•  Gazlıgangrenhasarlıkasdokusundayaygınbakteriyelinvazyonilekarekterizedir

İnfeksiyözNekro:kHepa::s

•  C.novyiTipB(C.oedema@ens)

•  İnfeksiyöznekro@khepa@@s,koyunlardakaraciğernekrozlarıilekarekterizeakutseyirlitoksemikbirinfeksiyondur

•  Bumikroorganizmalaroluşturduklarıtoksin@plerinegöreA,BveColmaküzere3gruptaincelenmektedir

•  DahaöncekiyıllardaTipDolaraktanımlanansuşlar,C.haemoli@cumolarakisimlendirilmiş@r

•  C.novyiçevredevebağırsaklardayaygınolarakbulunanetkenlerarasındadır.

•  Buetkenikifarklıtablodahastalıkoluşturur.Birincisikoyunvesığırlardainfeksiyöznekro:khepa::sveikincisikoyunlardabüyükbaşhastalığıdır

•  İnfeksiyöznekro@khepa@@ste,sindirimyoluilealınanetkenlerinkaraciğereulaşmasıveüremesonrasındaoluşantoksinlerinoluşturduğulezyonlardikka@çeker

•  Karaciğerparazitlerininetkisiyleoluşankaraciğerhasarı,C.novyi’ninüremesiiçinuygunbirortamsağlamaktadır.Buformdaherhangibirklinikbelir@ortayaçıkmadan

hayvanlardaaniölümgörülür

•  Koyunlardabüyükbaşhastalığıolaraktanımlananklinik

formda,özelliklebaştaşekillenenyaralanmalardanbölgeyegirenetkeninüremesivetoksinlerisonrasındaoluşanödemdikkatçeker

İnfeksiyözİkterohemoglobinüri

•  C.haemoly@cum

•  Buhastalık,koyun,sığırbaştaolmaküzerekeçivedomuzlarda

dagörülebilenyüksekateş,hemoglobinüriveikterile

karekterizebirhastalıkUr

•  Etkeninbetatoksini(lesi@naz)patogenezdeoldukçaönemlidir

vevegeta@fbakterilertara`ndanoluşturulur

•  Butoksinhemkaraciğerdenekrozoluştururhemde

damarlardakanhücrelerininhemolizinenedenolmaktadır

•  Hastalıkdahaçokyazvesonbaharaylarındagörülürvesindirimyoluilealınanetkenkanyoluilekaraciğereulaşır

•  Karaciğereyerleşenparazitlerilehastalığınçıkışıarasındabirilişkivardır

•  Etkilenhayvanlardayüksekateş,durgunluk,dışkıkanveidrardakırmızırenkdikka@çeker

•  Mukozmembranlardasarılıkgörülürvegebehayvanlardayavruatmagörülür

•  Mortaliteyüksek@rve%90-95’ekadarçıkar

C.sordelliiinfekiyonu

•  Malignantödem

•  Sığırlardavegenelliklegençkoyunlarda(4-10ha_alıkyaşta)abomasumdagazveülserlerle

karekterizetablolardanveaniölümle

seyredenvakalardanizoleedilmektedir

Enterotoksemi•  C.perfringens

•  Klostridialentorotoksemiler,koyun,kuzu,dana,domuz

yavrularıveenderolaraktaylarıetkileyenakutseyirlive

yüksekdüzeydeöldürücüintoksikasyonlardır

•  HayvanlardabuhastalıklaraC.perfringens@pB,CveDenderolarakda@pAveE’ninekzotoksinlerinedenolur

•  Toksinoluşturmaözellikledikkatealınarakyapılan

@plendirmeyegörebeş@pi(A-E)bulunmaktadır

C.perfringenstoksinleri

•  Letal(majör)toksinler

–  alfatoksin,C.perfringens@pA,B,C,DveE–  iotasadece@pE

–  betatoksinTipBveC

–  epsilon@pBveDtara`ndansentezlenmektedir.

•  Patojeniteileilgilidiğer(minör)toksinler

–  teta(hemolizin),kapa(kolegenaz),mu(hyalurinidaz)venu(DNAse)dokuhasarıileilişkilidir.

•  Enterotoksin

–  TipA,CveDdebulunmaktadır

C.perfringenstoksinleri

C.perfringens Alfatoksin

Betatoksin

Epsilontoksin

Iotatoksin

Enterotoksin

TipA + - - - +

TipB + + + - -

TipC + + - - +

TipD + - + - +

TipE + - - + -

Enterotoksemi

•  Alfatoksin

– Bubirlesi@nazdır(fosfolipaz),hücre

membranlarınaetkiederekhücreölümüneve

yıkımlanmasınanedenolur

– Alfatoksintüm@plertara`ndansentezlenir

•  Betatoksin–  Letalözelliktaşırvenekrozanedenolur–  Çevreselkoşullaraoldukçaduyarlıdırvetripsinleetkisinikaybeder

–  C.perfringensTipBveTipC’ninhastalıkoluşturmasındaenönemlitoksindir

–  Betatoksinözellikle@pBnedenlienterotoksemilerdeenönemlifaktördürvebu@plegörülenenterotoksimelerözellikleyenidoğanlardahastalıkoluşturmaktadır

–  Busondurum,yenidoğanlarınan@tripsinfaktöriçerenkolostrumlabeslenmesiileaçıklanmaktadır

•  Epsilontoksin

–  Enterotoksinvenörotoksin–  Tripsin gibi bir proteaz tara`ndanbağırsaklardaak@f formadönüşür

–  Bağırsak permeabilitesini arUrır ve tüm kan damarlarınendotelindehasaranedenolur

–  C.perfringens Tip D tara`ndan sentezlenen epsilon toksinietkisi ile oluşan yumuşak böbrek hastalığı, neonatalkuzularda genellikle görülmez. Bunun nedeni, bu toksinin

tripsinleak@veolmasıvekolostrumunan@tripsinözelliği ileaçıklanmaktadır

•  Iotatoksin

– Butoksindeprotoksinolaraksalınırve

C.perfiringens@pEvediğertürlerden

C.spiroformeveC.difficiletara`ndandasalınır.

–  ButoksininetkisitamolarakanlaşılamamışUr

•  C.perfringenstopraktaoldukçayaygınbulunanpatojenikbirbakteridir

•  Ayrıca,insanvehayvanlarınbağırsaklarındabulunur.

•  TipBveE,bağırsaklardayaşamayadahaiyiadapte

olmuşlardır

•  Bakterininvegeta@fformlarıçevreselkoşullara

duyarlıiken,sporlarıbirkaçaycanlılığı

sürdürmektedirler

•  Kötüye@ş@rmekoşullarıveçevreselfaktörler,hayvanlardaenterotoksemivakalarınınartmasınanedenolur

•  Bufaktörlerarasındayemlemedeanideğişiklikleryapılması

(genelliklezengindiyetleregeçişte),fazlayedirme,oburluk,yüksekproteinveenerjizengindiyetlerlebeslemesayılabilir

•  Yukarıdasayılanfaktörler,bağırsaklardaperistal@ğinazalmasına

vekarbonhidratlarınyetersizsindirimisonucundaC.perfringens’inaşırıüremesiiçinuygunbirortamsağlar

•  NormalolarakhayvanlarınkalınbağırsaklarındafloradabulunanC.perfringens’inaşırıüremesisonrasındafazlamiktardasentezlenentoksinlerinincebağırsaklaraulaşmasıveburadan

emilmesisonrasındaenterotoksemişekillenir

•  C.perfringensnedenlikliniktablolarhayvanlardaözellikleTipB,TipCve@pDtara`ndanoluşturulur.

•  TipBtara`ndanoluşturulankuzudizanterisi,erkenyaşlardaözellikledekolostrumalanilkha_alardakihayvanlardaaniden

başlayanölümlerlekarekterizedir.Hastalıktamortalite

%30’larakadarulaşırvedünyadabelirlibölgelerdedahasık

görülür.

•  C.perfiringens@pCileoluşaninfeksiyon,koyunlardastruckolaraktanımlanırveakutseyirlibirenterotoksemidir.

•  Ye@şkinkoyunlardagörülürvebelirlicoğrafyalardadominanir.

•  Butablodadailavebirbulguolmaksızınanidengörülenölümler

dikka@çeker

•  Yumuşakböbrekhastalığı,TipDtara`ndanoluşturulurvetümdünyadaoldukçayaygıngörülenbirinfeksiyondur

•  Aşırıbeslenenkoyunlardadahafazlagörülürveözellikleyükseknişastakonsantrasyonubuhastalıkiçinhazırlayıcıfaktörlerarasındadır

•  Etkilenenhayvanlar,3-12ha_alıkyaştadırvekuzularınaniölümüdikka@çeker.Dikkatliyapılangözlemlerde,hayvanlardadurgunluk,opistotonusvekasılmalargörülür

•  Hastalıktanetkilenendahabüyükyaştakikoyunlardahastalıkbirkaçgünsürervehayvanlardaishalvedengesizlikgörülür

Yumuşakböbrekhastalığındabeyindekanama

Kontrol

Teşhis•  Klinikvenekropsi•  İzolasyonveiden@fikasyon

–  Etkilenendokulardandokuörnekleri,içorganlarvebağırsakiçerialınmalıdır.

–  HistotoksikklostridialinfeksiyonlarınerkenteşhisindeFATönemliavantajlarsağlamaktadır.Ticariolarakfloresceinişaretlispesifikkonjugatlar,C.chouvei,C.sep@cum,C.novyi,

C.sordelliiiçinkullanılmaktadır.

– Materyallerölühayvanlardanalınmışsa,bağırsaklardanormalfloradabulunanvekolayüreyebilenC.perfringens@pAve

C.sep@cumizolasyonudikkatledeğerlendirilmelidir.

•  Denemehayvanınainokulasyon–  İzolasyon– Toksinvarlığınısaptamak– Toksinnötralizasyontestleri

•  Seroloji•  Molekülerteknikler

LaboratuvarMuayenesi•  Etkenleranaerobolduklarıiçinçevreyeduyarlıdırlar

•  Buyüzdenörneklercanlıveyayeniölmüşhayvanlardanalınmalıdır

•  Aksitak@rdefloradabulunanetkenler(C.perfringens,C.sep.cum)sonuçlarıyanılUr

•  Örnekleranaerobiktaşıyıcıortamlaraalınmalıvelaboratuvardahemenekimişlemleriyapılmalıdır

•  Örnekolarak;etkilenendokular,içorganlarvebarsakiçeriğialınmalıdır

•  Bakteriyoskopi•  Alınanmateryaldenboyamalaryapılır•  Gram pozi@f, sporlu çomakların görülmesişüpheelrir

Clostridiumchauvoei

C.botulinum

C.tetani

Kültür

•  Tazehazırlanankanlıagar,thioglikolatvepişmişetmediumsıklıklakullanılanortamlardır

•  VitaminKvemayaöze@üremeyikolaylaşUrır•  Anaerobortamdainkübeedilirler

•  BiyokimyasalTestolarakkatalazveoksidaznega@_irler

•  Fermenta@fözelliktedirler

HayvanDeneyi

•  Toksinvarlığıveizolasyonamaçlıyapılır•  5-10gmateryal10mlFTSilesüspanseedilirvesantrifüjyapılır.Üstsıvı1mlolacakşekildefareninbacakkasınainoküleedilir.Faredeşekillenenölümütakibeniçorganlardanizolasyonveiden@fikasyonyapılır

ToksinNötralizasyonTes:

•  Toksinvarlığısaptandıktansonrafarelereinokuleedilentoksiniçerensüspansiyon,herbir@carian@toksinle(öz.enterotoksmilerdeC.perfringensA-Ean@toksinleri)karışUrılarakfarelereİVyadaİDolarakverilir.Ölmeyenan@toksingrububarsakiçeriğindebulunantoksin@pinigösterir

SağalWm•  Enterotoksemilerde,vakalarakutseyirliolduğundantedavişansıoldukça

düşüktür

•  Histotoksikklostridialarınnedenolduğuinfeksiyonlardaözellikledegazlı

gangrenvebasillerhemoglobinüride,penisilinvegenişspektrumlu

an@biyo@klererkendönemdekullanılmasıtedavideetkindirler

•  Yanıkaragörülenbirsürüde,tümsığırlaran@biyo@kiletedaviedilmesi

yararlısonuçlarvermektedir

•  Tetanozdayüksekdozdapenisilinveyagenişspektrumluan@biyo@klerin

vean@toksinverilmesiilesemptomo@ktedavisi;botulismustaan@toksin

verilmesiyararlıdır

KorumaveKontrol

•  Maternalbağışıklık– Doğumdan2-12ha_asüreyle

•  Aşılar–  İnak@faşılar(toksoid,anakültür)

•  Çi_likhayvanlarındatetanozunkontrolündetoksoidaşılarkullanılır.Tekdozolarakuygulanır

•  Yaralanmalardayaranıntemizlenmesivean@sep@kleyıkanmasıyararlıolur.Yaralananhayvanaşılanmışsaan@toksinuygulanır.3ha_asüreylekorur

•  HistotoksikveenterotoksikClostridiumlariçin

aşılamalarkorumavekontroldevazgeçilmezbir

işlemdir

•  Sahadakombineaşılarkullanılmaktadır.İlkdoz3-4

aylıkhayvanlarayapılırve3-4ha_asonratekrarlanır.

heryıltekrarlanmasıkorumaiçinyeterliolmaktadır

•  Gebehayvanlaradoğumdanbirayönceaşıyapılması

yenidoğanlarımaternalbağışıklıklakorumadaetkindir

Aşılamaprogramı

•  İşletmedekihastalıklarınbelirlenmesi•  Clostridialinfeksiyonlarınizlenmesi•  İşletmedekibakım-idarekoşulları•  İlkaşılamazamanınınbelirlenmesi•  İkinciaşılama•  Tekraraşılamalar