Bài 25:

III. Tinh chât hoa hoc

- Ở nhiệt độ thường, ankan không phản ứng với axit, bazơ và chất oxi hóa mạnh: KMnO4.

Ánh sáng

Nhiệt độ

Xúc tác…

III. Tinh chât hoa hoc

Thay thế một nguyên tử khác vào

Đứt một liên kết C-H để thành liên kết đôi

Phản ứng thế (đặc trưng)

Phản ứng oxi hóa

Phản ứng tách

III. Tinh chât hoa hoc

1. Phản ứng thế (Cl2, Br2)

Ví dụ:

(Halogen hóa)

CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl Clometan Metyl clorua

as

CH3Cl + Cl2 CH2Cl2 + HCl điclometan metylen clorua

CH2Cl2 + Cl2 CHCl3 + HCl triclometan clorofom

CHCl3 + Cl2 CCl4+ HCl tetraclometan cacbon tetraclorua

as

as

as

1. Phản ứng thế (Cl2, Br2)

CH3-CH2-CH3 + Cl2as

CH3-CH2-CH3 + Br2

as

CH3 CH2 CH3 + Cl2as

1:1CH3 CH2 CH2Cl + HCl

as

1:1CH3 CH CH3 + HCl

Cl

1- clopropan, 43%

2- clopropan, 57%

Ví dụ:

CH3 CH2 CH3 + Br2as1:1 CH3 CH2 CH2Br + HBr

as1:1

CH3 CH CH3 + HBrBr

1- brompropan, 3%

2- brompropan, 97%

1. Phản ứng thế (Cl2, Br2)

1. Phản ứng thế (Cl2, Br2)

Quy tắc thế

khi thế nguyên tử halogen vào H của ankan thì nguyên tử halogen ưu tiên thế vào nguyên tử H của cacbon bậc cao hơn.

Ví dụCH3 CH CH3 + Br2

as

1:1 CH3 CH CH2Br + HBr

as

1:1CH3 C CH3 + HBr

Br2- brom-2-metylpropan, spc

CH3CH3

CH3

1-brom-2-metylpropan

2.Phản ứng táchĐehiđro hóa

Cracking

a) Đehidro hóa CnH2n+2 500 ,oC xt CnH2n + H2 (n 2)

Ví dụ CH3 CH2

to, xtCH2 CH + H2CH3 CH3

Lưu ý với Metan:

2CH4 1500

ln

oCl

C2H2 + 3H2

2.Phản ứng tách

b) Cracking CnH2n+2 500 ,oC xt CmH2m+2 + CpH2p

n= m+p, (n 3) Với:

CH2 CH2to, xt

CH2 CH2CH3 + CH4

H

Ví dụ:

CH3 CH2 CH2 CH3to, xt

CH3 CH3 + CH2 CH2

to, xtCH3 CH CH2 + CH4

3. Phản ứng oxi hóa

a) Oxi hóa hoàn toàn

CnH2n+2 + 3 1

2

n O2

ot nCO2 + (n+1) H2O

Ví dụ:CH4 + O2

to

C3H8 + 5O2 to

CO2 + 2H2O

3CO2 + 4H2O

Lưu ý Đốt cháy hidrocacbon,số mol H2O lớn hơn số mol CO2, thì đó là ankan.

= nankan2 2H O COn n

3. Phản ứng oxi hóa

b) Oxi hóa không hòan tòan

CH4 + O2 ot HCHO + H2O

Nếu thiếu Oxi phản ứng cháy của ankan xảy ra không hoàn tòan: sản phẩm cháy ngoài CO2 và H2O còn có C, CO…

IV. Điều chế

1. Trong phòng thí nghiệm

- Metan được điều chế bằng cách đun nóng natri axetat khan với hỗn hợp vôi tôi xút.

2. Trong phòng thí nghiệm

Ankan đựơc điều chế từ dầu mỏ, khí thiên nhiên.

CH3COOH+NaOH CH4+Na2CO3

CaO to

V. Ứng dụng của ankan

ANKAN

Củng cố

Câu 1: Viết phương trình phản ứng của isobutan và isopentan tham gia phản ứng thế với Cl2, xác định sản phẩm chính và gọi tên các sản phẩm halogen.

Câu 2: Viết phương trình của isobutan, isopentan tham gia phản ứng tách.