ANG PANGHIHIRAM

ORTOGRAPIYANG WIKANG FILIPINO(pagpapatuloy..)Inihanda ni:Geraldine B. RellesIV-6 BEEDAng mga tuntunin sa panghihiram at pagbabaybay ng mga hiram na salita ay ang mga sumusunod:ANG PANGHIHIRAM1. Tumbasan ng kasalukuyang leksikon sa Filipno ang mga salitang hiram o banyaga.rule = tuntuninnarrative = salaysayskill = kasanayanbanquet = salusalotranquil = panatag, tahimik, tiwasay, payapa2. Gamitin ang mga natatanging mga salita mula sa mga katutubong wika sa Pilipinas at panatilihin ang orihinal na baybay.bana = (Hiligaynon at Sugbuanog Binisaya) tawag sa lalaking asawabutanding = (Bicol) whale sharkimam = (Tausug) tawag sa paring Muslimcaao = (Igorot) panseremonyang sayawbanhaw = (Visaya) muling pagkabuhaychidwai = (Ivatan) biloy ( dimple)gahum = (Cebuano, Hiligayon, Waray) kapangyarihan3. Mga Salitang Hiram sa Espaol3.1 Baybayin ang salita ayon sa ABAKADA.

vocabulario = bokabularyotelefono = teleponocelebracion = selebrasyonmaquina = makinapsicologia = sikolohiya3.2 Sa mga salitang Espaol na may e, panatilihin ang e.

estudyante - hindi istudyanteestilo - hindi istilo espiritu - hindi ispirituestruktura - hindi istrukturadesgrasya - hindi disgrasya espesyal - hindi ispesyal 3.3 Sa mga salitang hiram sa Espaol na may o, panatilihin ang o.

politika - hindi pulitikaopisina - hindi upisinatradisyonal - hindi tradisyunalkoryente - hindi kuryentetornilyo - hindi turnilyo3.4 May mga salitang hiram sa Espaol na nababago ang kasunod na katinig, ang o ay nagiging u sa ilang mga salitang sinusundan ng n o pailong na katinig. At ang n au nagiging m.

EspaolFilipinoconvencionkumbensyonconferenciakumperenciaconventokumbentocomformekumpormeconvulsionkumbulsiyon

4. Mga salitang hiram sa Espaol at Ingles. Kung hindi tiyak ang pagtutumbas, hiramin ang orihinal na Espaol at Ingles.EspaolFilipinoIngles

imagenimahenimagedialogodiyalogodialogueprioridadpriyoridadpriorityHindi ipinapayong panumbas ang mga sumusunod:

imeyds imahe (para sa image)dayalog dayalogo ( para sa dialoque)prayoriti prayoridad (para sa priority)

5. Panghihiram sa wikang Ingles: Kung wikang Ingles at iba pang wikang dayuhan ang pinanghihiraman, panatilihin ang orihinal na ispeling kung makalilito ang pagsasa-Filipino ng baybay.habeas corpusbouquetdepottoupeespaghettireservoir

6. Panatilihin ang orihinal na baybay ng mga salitang pantangi, teknikal, pang-agham at mga simbolong pang-agham at matematika.Manuel QuezonBian, LagunaAblaza Bldg.Jose Reyes HospitalJhonson waxVaricose veinVideotapeX-rayCarbon DioxideFe (iron)C (carbon)ZnO (zinc oxide)V (velocity)

KARAGDAGANG TUNTUNINGinigitlingan ang pangngalang pantangi at salitang hiram kapag inuunlapian.

maka-Diyosmaka-Inglespa-Davao

Sa aspektong kontemplatibo, inuulit ang unang katinig at patinig (KP) ng salita.

magpa-Palmagfo-Fordmagvi-Viosmagjo-JohnsonB. Sa paglalapi at pag-uulit ng mga salitang hiram, idinurugtong ang tunog ng KP sa unlapi.

magju-juicemagfo-Fordmagdu-dutymagji-jeepmagfo-photocopymagdo-drawingC. Pangmaramihang anyo ng mga salita sa pagsulat

c.1 Ginagamit ang mga sa pagsulat ng maramihang anyo ng salita.

mga paintingsmga opisyalmga computer

c.2 Hindi ginagamitan ng mga ang salitang hiram na nasa anyong maramihan.

paintings hindi mga paintingsopisyales hindi mga opisyalescomputers hindi mga computersC.3 Hindi ginagamitan ng pamilang at mga ang mga salitang nasa anyong maramihan

kalalakihan hindi mga kalalakihan hindi limang kalalakihan

Kababaihan hindi mga kababaihan hindi anim na kababaihan

Kaguruan hindi mga kaguruan hindi tatlong kaguruan

Kabataan hindi mga kabataanhindi sampung kabataan

c.4 Pagbuo ng pang-uri

4.1 Ginagamit ang panlaping makauri sa salitang-ugat na hindi orihinal na pang-uri.

pang-akademya/akademiko hindi pang-akademikopangkultura/kultural hindi pangkulturalpanlingguwistika/lingguwistik hindi panlingguwistik

C. Mga Salitang may Digrapod.1 Sa mga salitag Ingles na nagtatapos sa ct, ang ct ay nagiging k kapag binabaybay sa Filipino.

abstact akstrakimpact impakaddict adikcontract kontrakconnect konekd.2 Sa mga salitang hiram na may ch tatlong paraan ang maaaring gamitin.d.2.1 panatilihin ang orihinal na anyochunkschesschatchargerchipschimesd.2.2 palitan ng ts ang ch at baybayin sa Filipino

chinelas tsinelaschapter tsapterchart tsartchocolate tsokolatecheque tseked.2.3 palitan ng k ang ch at baybayin sa Filipino

machine makinascholar iskolarchemical kemikal

Maging konsistent sa paggamit ng alinman sa tatlong paraan.d.3 Mga salitang may shd.3.1 panatilihin ang orihinal ng anyo

showershopshowcaseshuttled.3.2 palitan ng sy ang sh at baybayin sa Filipino

workshop worksapshooting syutingcensorship sensorshipscholarship iskolarsyipE. Mga salitang hiram na nagsisimula sa letrang s ay maaaring baybayin sa dalawang paraan.

e.1 panatilihin ang orihinal na anyo

scarfslogansparkscriptspa

e.2 lagyan ng I sa unahan kapag binabay sa Filipinoschedule iskedyulsport isportscout iskawtscholar iskolarF. Mga salitang may dalawang magkasunod na parehong katinigKinakaltas ang isa sa dalawang magkasunod na parehong katinig.

bulletin buletingrammar gramarpattern paterntransmitter transmiterG. Mga salitang may kambal- PatinigSa mga salitang hiram sa Espaol na may kambal- patinig

Nananatili ang a + (e,i,o,u) at e + (a,i,o,u)

a + (e,i,o,u) = maestro, aorta, bailarina, baul, laurel e + (a,i,o,u) = teatro,teorya,beinte, neutral, neurosis2. Kinakaltas ang unang patinig at pinapalitan ito ng y o w.

i + (a,e,o) = barberya (barberia), akasya (acacia) = Disyembre (Diciembre) = bisyo (vicio), ambisyon (ambicion)3. Sinisingitan ng y o w sa mga sumusunod na posisyon:

a. kung ang kambal- patinig ay nasa unang pantig ng salita

ia = diyabetes (diabetes)ue = piyesta (fiesta)io = Diyos (Dios)ua = guwapo (guapo)ue = kuwenta (cuenta)

b. Kung ang kambal- patinig ay sumusunod sa dalawa o mahigit pang mga katinig

ia = diperensiya(diferencia)ue = impiyerno(infierno)io = abaloryo (abalorio)ua = guwapo (guapo)ue = sarsuwela (zarzuela)ui = buwitre (buitre)

c. kung ang kambal- patinig ay sumusunod sa H

lohiya (logia)kolehiyal (collegial)rehiyon (region)perhuwisyo (perjuicio)MARAMING SALAMATSA PAKIKINIG!