ANESTEZİYOLOJİYE GİRİŞ - anadoluissagligi.com · Endokrin Metabolik Hümoral Katabolik Hormon...
Transcript of ANESTEZİYOLOJİYE GİRİŞ - anadoluissagligi.com · Endokrin Metabolik Hümoral Katabolik Hormon...
ANESTEZİYOLOJİYE GİRİŞve
GENEL ANESTEZİ
Doç. Dr. Fatiş Altındaşİ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD
Anestezi nedir?
Hissizlik
Genel anestezi– Vital fonksiyonlarda kalıcı bir değişiklik
olmaksızın geçici bilinç kaybı ve refleks aktivitede azalma ile karakterize genel duyu kaybı halidir.
Genel anestezinin ögeleri
Bilinç kaybı=amnezi
Analjezi
Kas gevşemesi
Otonom reflekslerde azalma
Anesteziyolojinin TarihiAzot protoksit Joseph Priestley– Horace Wells 1845
Harvard Tıp fakültesindeki uygulama başarısız
Dietil eter William Morton– 1846, Masssachusetts general Hospital
– Modern anestezinin başlangıcı
Kloroform J. Young Simpson
John Snow: İlk anestezist
1930’a kadar anestezi seçenekleri– Kloroform, eter,
bölgesel anesteziİlk endotrakealentübasyon– Dr. Sadi Sun– Dr. Burhanettin
Toker1956’da uzmanlık tüzüğüİlk anestezi uzmanı– Dr.Sadi Sun – Dr.Cemalettin Öner
Türkiye’de anesteziyolojinin gelişimi
Prof Dr Sadi SUN
Genel anestezik etkili ilaçlarI. İnhalasyon anestezikleri
Eter, kloroform, azot protoksit, halotan, izofluran, sevofluran, desfluran
II. İntravenöz anestezikler– Hipnotikler: barbitüratlar, propofol,
benzodiazepinler– Opioidler: morfin, fentanil, alfentanil,
remifentanil vs– Trankilizanlar– Kas gevşeticiler
Anestezi teorileriMoleküler teoriler– Korelasyon çalışmaları– Hidrat teorisi– Lipit teorisi– Protein teorisi– Yüksek basınç ve kritik volüm – Isı çalışmaları
Selüler teoriler– Sinir iletkenliği ve trnsmisyon– Sinaptik fizyoloji– Kalsiyum geçirgenliği– Enerfi metabolizması
Nörofizyolojik teoriler– Retiküler aktive edici sistem– Spinal kapı– Opiyat reseptörleri
Anesteziklerin etki mekanizması
Genel anesteziklerin olası etki yerleri– Serebral korteks– Beyin sapı (Retiküler aktive edici sistem)– Medulla spinalis
Serebral korteks Medulla spinalisProgresif depresyon
Genel anestezinin dönemleriİndüksiyon– Bilinç kaybı– Kas gevşetici– Entübasyonİdame: cerrahi dönem– Analjezi– Anestezi
Uyanma– Bilincin geri kazanılması– Yeterli vital fonksiyon
İnhalasyon anestezikleri
Oda ısısı ve 1 atmosfer basıncındaki fiziksel durumlarına göre– Gaz : Azot protoksit
– Sıvı = volatilHalotan
İsofluran
Sevofluran
Desfluran
İdeal inhalasyonanesteziğinin özellikleri İndüksiyonun başlaması ve uyanma hızlı olmalıKardiyostabiliteBronkodilatasyonKas gevşemesi sağlanmalıYanıcı ve patlayıcı olmamalıVücutta metabolize olmamalı
Minimum alveolarkonsantrasyon= MAC
Bir atmosfer basıncında, deneklerin %50’sinde ağrılı uyarana motor yanıtıortadan kaldıran alveoldeki inhalasyonanestezik konsantrasyonu
Vücut ısısındaki her 1°C düşüşte, MAC %2-5 azalır.
Kan-Gaz partisyon katsayısı
İnhalasyon ajanının kanda ve alveoldeki konsantrasyonlarının eşit olduğu andaki parsiyel basınçlarının oranıdır.Kan-gaz partisyon katsayısı ne kadar büyükse anestezi indüksiyonu o kadar yavaştır.
Vaporizatör (Buharlaştırıcı)
İnhalasyon AnesteziklerininAbsorbsiyonu
Faz 1: Anestezik gazların alveollere mekanik hareketiFaz 2: Alveol havasına dağılımıFaz 3: Alveola-kapiller membrandan kana difüzyonu ve pulmoner kan içindeki akımıFaz 4: Dokulara taşınmaFaz 5: Doku kapillerlerinden interstisyel ve ekstrasellüler sıvı içine difüzyon ve hücre membranına geçiş
A. İnhalasyon ajanlarının alınımı
I. İnspire edilen anestetik
konsantrasyon– Devrenin volümü
– Taze gaz akım hızı
– Anestetik maddenin anestezi sistemindeki
absorbsiyonu
II. Alveolar anestezikkonsantrasyon
Alveole gelen
anestezik miktarı
– Alveolar ventilasyon
– Konsantrasyon
etkisi
– İkinci gaz etkisi
Alveolden kana transfer
– Kalp debisi
– Kanda erirliği
Henry yasası
– Alveol ve ven kanı
arasındaki basınç farkı
B. Dokulara dağılım
Dokudaki erirliği
Doku kan akımı
Doku ile arteryel kan arasındaki
parsiyel basınç farkı
C. Eliminasyon
Egzelasyon
Metabolizma:
Vücuttan kayıp
Anesteziklerin Etkileri-ISSS– Serebral metabolizma – Serebral kan akımı– Kafa içi basıncı
KVS– Miyokardda depresyon– SVR– Aritmilere duyarlılık artar
Solunum Sistemi– Solunum merkezinde depresyon– FRK azalma– Bronkodilatasyon– Bronkiyal irritasyon– Laringeal ve faringeal refleks kaybı
Anesteziklerin Etkileri-II
Böbrek– Kan akımı– GFR
Karaciğer– Kan akımı
GİS– Düz kaslarda gevşeme – Motilitede azalma İLEUS
Genital– Uterusda relaksasyon
Ameliyat öncesi hazırlık
AMAÇ
Perioperatif morbiditeve
mortaliteyi azaltmak!
Ameliyat öncesi değerlendirme
Hastanın medikal durumunun saptanması– Fizik muayene– Medikal tedavi– Allerji öyküsü (±)– Fizik ve mental durum– Sigara/alkol– Önceki anestezi deneyimi
Anestezi yönteminin belirlenmesiHastayla iletişimAnksiyetenin azaltılması
Fiziksel durumun sınıflandırılmasıAmerican Society of Anesthesiologists
(ASA)ASA I: sağlıklı hasta
ASA II: Hafif derecede sistemik hastalık
ASA III: Ağır sistemik hastalık
ASA IV: Yaşamı tehdit eden ağır sist hastalık
ASA V: Ölüm halinde, 24 saat yaşamasıbeklenmeyen hasta
Premedikasyon
Anksiyeteyi azaltmakAmneziPreoperatif ağrı tedavisiİnhalasyon ajanı gereksiniminin azaltılmasıYan etkilerin azaltılması (salivasyon, kalp hızında azalma, öksürük, kusma)Mide içeriği volm ve asiditesinin azaltılmasıCerrahiye stres yanıtı azaltmak.
Preanestezik medikasyon
2-3 ilaç birlikte kullanılır:Sedatif HipnotiklerAnksiolitiklerOpiyoidlerAntiemetiklerH-2 antagonistlerGastrokinetik ilaçlarAntikolinerjikler
Yüksek riskli hastalar
Solunum fonksiyonu kötü
Ciddi kalp hastalığı olanlar
İleri derecede anemi
Fizyolojik instabilite
Anesteziyi etkileyen faktörler
Gebelik
Ölüm korkusu
Malign hipertermi hikayesi (+) DiabetesObeziteTütün kullanımıAşırı alkolBöbrek disfonksiyonu
İntraoperatif komplikasyonlar
HipotansiyonMiyokardial iskemi, İnfarktAspirasyonPulmoner disfonksiyon– Hipoventilasyon
Malign hipertermi
Postoperatif anestezikomplikasyonları
Solunumsal: atelektazi, aspirasyon, pnömoniGI: Bulantı, kusma, peristaltizmdeazalma, paralitik ileusGÜ: Üriner retansiyon, böbrek disfonksiyonu
Stres Yanıtı Doğuran Nedenler
Cerrahi– Derecesi– Tipi– Süresi
AğrıEmosyonel faktörlerIsı değişiklikleriHipovolemiİskemiAsidozEnfeksiyon
Cerrahiye Stres Yanıt
Cerrahi Travma
Nörohumoral değişiklikler
Stres Yanıt
CerrahiTravma
Nöral
Endokrin
Metabolik
Hümoral
Katabolik Hormon
Anabolik Hormon
Cerrahiye nöroendokrin yanıt
Katabolik etkiler– ACTH, Kortizol– ADH, GH– Katekolaminler– Renin– Anjiyotensin II– Aldosteron– İnterlökinler
Anabolik etkiler– İnsülin– Testosteron
Negatif azot dengesi, katabolik durum, lipolizKarbonhidrat intoleransı
Postoperatif Ağrı
Cerrahi travma ile başlayan,
Giderek azalan,
Doku iyileşmesi ile sonlanan akut ağrı
Ağrının sistemler üzerine etkileri-I
KVS– Hipertansiyon– Taşikardi– SVR artışı– Miyokardiyal O2
tük.Sonuç:İskemi/infarkt
Solunum Sistemi– Solunum işi artar– Pulmoner fonk.– Göğüs duvarı
hareketi– VT, FRC
Sonuç: atelektazi, şant artışı, hipoksemi, hipoventilasyon
Ağrının sistemler üzerine etkileri-II
GİS ve Üriner Sis– Sempatik deşarj– Sfinkter tonusu– Gastrik sekresyon– Barsak
hareketlerinde
Sonuç: İleus, stres ülseri, ürinerretansiyon
Hematolojik etki– Trombosit adhezyonu
– Fibrinoliz
– Hiperkoagülabilite
Sonuç: Trombo-emboli
Cerrahiye Endokrin Metabolik YanıtıEtkileyebilecek Yöntemler
Anestezi yöntemi– Yüksek Doz Opioidler– Lokal anesteziklerle rejyonal anestezi
Elektro-analjeziAnabolik/katabolik hormon modülasyonüAğrı tedavisiNörojenik blokDoku faktör modülasyonu
Dengeli Analjezi=MultimodalAnaljezi
Farklı analjeziklerFarklı analjezi yöntemleri – Birlikte kullanılması– Aditif veya sinerjistik etki– Yan etkilerin azaltılması
Rejyonel anestezi
Bilinç kaybı olmaksızın ameliyat bölgesinde ağrı duyusunun ortadan kaldırılması– Santral bloklar
SPİNAL / EPİDURAL
– Periferik bloklarBRAKİYAL PLEKSUS
– İnfiltrasyon anestezisi
Rejyonel anestezi
–Carl Koller: kokainin topikal
anestezik etkisi
İlk kullanım: Oftalmik
cerrahide
7
12
5
5
4
33
Spinal kord foramen magnumdan başlar
Spinal kordYenidoğanda L3 hizasındaErişkinde L1-2 diski hizası
BOS: 150 mL25-35 mL spinalkompartmandaÖzgül ağırlığ: 1006, 37◦C’deGünlük üretim 500-800 mL Basınç: 15-20 cmH2O
31 çift spinal sinir
•8 çift servikal
•12 çift torakal
•5 çift lumbal ve sakral
•1 çift koksigeal
İntervertabral foramenlerden vertebrayı terkederler
VERTEBRAL seviyeler
Vertebra prominens: C7
Skapulanın spinöz çıkıntısının tabanı: T3
Skapulanın alt açısı (kollar yanda iken): T7
İliak krista üst kenarı: L4
Posterior superior iliak krista: S2