anatomi tractus digestivus
-
Upload
hambali-aglistya-putra -
Category
Health & Medicine
-
view
961 -
download
10
description
Transcript of anatomi tractus digestivus
![Page 1: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/2.jpg)
Traktus digestivusTraktus digestivus
• Oleh : Yeti Kartikasari, ST,M.Kes
![Page 3: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/3.jpg)
TRACTUS DIGESTIVUSTRACTUS DIGESTIVUS
• Merupakan saluran yang menerima makanan dari luar dan mempersiapkannya untuk diserap oleh tubuh dengan jalan proses pencernaan dengan bantuan enzim dan zat cair mulai dari mulut sampai anus
![Page 4: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/4.jpg)
• Tractus gastrointestinalis :– Oris– Pharynx– Oesophagus– Gaster– Intestinum
(tenue dan crassum)
• Organ pendukung
TRACTUS DIGESTIVUSTRACTUS DIGESTIVUS
![Page 5: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/5.jpg)
Regio pada abdomen :• Hipochondrium dx-sn• Epigastrium• Lumbalis dx-sn• Umbilicalis• Inguinalis dx-sn• Hipogastrium
![Page 6: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/6.jpg)
Proses pencernaanProses pencernaan
• Ingesti
• Gerakan makanan– Peristaltik
• Digesti– Mekanik– Kimiawi
• Absorbsi
• Defekasi
![Page 7: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/7.jpg)
• Struktur umum : – Tunica serosa / adventitia – Tunica muscularis – Tunica submucosa – Tunica mucosa
• Tunica serosa : – Jaringan fibrous di cavum thorax– Peritoneum di cavum abdomen
• Tunica muscularis :– 2 lapis : longitudinal (luar) dan sirkular (dalam)– Gaster : 3 lapis (+oblik)– Di antaranya ada vasa darah, limfe dan saraf otonom– Sphincter : membantu gerak maju makanan dan
mencegah refluks
![Page 8: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/8.jpg)
• Tunica submucosa– Jaringan ikat longgar – Saraf, vasa darah dan limfe
• Tunica mucosa– Membrana mukosa : proteksi, sekresi,
absorbsi– Lamina propria : suplai darah– Muscularis mucosa : membentuk lipatan-
lipatan pada mucosa
![Page 9: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/9.jpg)
ORISORIS
• Penerima makanan pertama dan menhancurkan scr mekanis
• Membentuk bolus makanan
• Penelanan makanan• Mengecap (o/ lidah)
![Page 10: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/10.jpg)
• Tdd :– Vestibulum oris : antara
gigi dan bibir / pipi– Cavum oris
• Batas-batas :– Atas : palatum durum dan
molle– Bawah : lingua– Lateral dan depan : arcus
dentalis– Posterior : isthmus faucium
![Page 11: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/11.jpg)
OESOPHAGUSOESOPHAGUS• Merupakan penghubung pharynx-gaster• Dari M. cricopharyngeus sampai
gastroesophageal junction• Terdiri dari pars cervicalis, thoracalis dan
abdominalis• Panjang ± 25 Cm• Terletak dibelakang trachea dan didepan
Vert. thoracalis
![Page 12: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/12.jpg)
• M. cricopharyngeus sphincter atas
• 2 lapis otot : sirkuler dan longitudinal
![Page 13: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/13.jpg)
• 3 indentasi normal : Arcus aorta, bronchus kiri, 3 indentasi normal : Arcus aorta, bronchus kiri, jantung jantung
![Page 14: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/14.jpg)
DIAPHRAGMA :• Membatasi cavum
thorax dan cavum abdomen
• Ditembus oleh oesophagus di hiatus oesophagei
• Berfungsi untuk membantu respirasi
![Page 15: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/15.jpg)
GASTERGASTER• Terletak pada regio
epigastrica, sebagian hipochondriaca kiri dan umbilicalis atas
• Berbentuk huruf “ J “ atau bulan sabit
• Terdiri atas fundus, corpus dan pylorus
• Mengandung otot sirkuler, longitudinal dan oblik
![Page 16: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/18.jpg)
INTESTINUM TENUEINTESTINUM TENUE
• Merupakan tabung kompleks dan berlipat • Dari pylorus sampai valvula ileocaecalis• Mengisi bagian tengah & bawah rongga
abdomen• Tdd : duodenum, jejunum, ileum
![Page 19: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/19.jpg)
DUODENUMDUODENUM
• Bentuk huruf “ C “• Panjang ± 25 Cm• Ductus choledochus dan ductus pancreaticus
menembus dinding posteromedial pars descendens duodeni Papilla duodeni major/ Papilla Vateri
• Ductus pancreaticus acessorius menembus dinding pada Papilla duodeni minor
• Dinding terdiri atas serosa, muskularis, sub mukosa dan mukosa
![Page 20: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/20.jpg)
Terbagi 4 :• Pars superior (± 5
cm)• Pars descendens
(± 8 cm) • Pars inferior /
horizontalis (± 8 cm)
• Pars ascendens (± 5 cm)
![Page 21: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/22.jpg)
Tunica submucosa dan mucosaTunica submucosa dan mucosa• Pada jejunum dan ileum mucosa &
submucosa membentuk lipatan-lipatan yn menonjol ke lumen sekitar 3-10 mm menambah luas permukaan & membantu fx absorbsi.
• Jenunum : plicae circularis (Valvula conniventes / lipatan Kerckringi)
• Ileum : plicae semicircularis
![Page 23: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/23.jpg)
Plicae intestinalisPlicae intestinalis
![Page 24: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/24.jpg)
VILI
• Tonjolan spt jari dari mukosa yg jumlahnya 4-5 juta.
• Panjang : 0.5-1.5 mm.
• Gambaran mukosa seperti beludru.
MIKROVILI
• Tonjolan menyerupai jari dengan panjang sekitar 1 mikron.
• Terlihat dengan Mikroskop elektron (“Brush Border”).
![Page 25: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/25.jpg)
Villi intestinalisVilli intestinalis
![Page 26: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/26.jpg)
INTESTINUM CRASSUM (COLON)INTESTINUM CRASSUM (COLON)
• Tabung muskular berongga• Panjang sekitar 5 kaki dari caecum sampai
canalis analis.• Fungsi :
– Absorbsi air dan elektrolit (+ 600 c/hr, kapasitas 2000 cc/hr)
– Sintesis Vit K dan B oleh bakteri– Pembusukan sisa protein mjd as.amino &
zat sederhana disertai pembentukan gas
(gas jg dari fermentasi bakteri pada sisa KH )
![Page 27: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/27.jpg)
Ciri Intestinum CrassumCiri Intestinum Crassum• Taenia coli :
– Pita tempat berkumpulnya lapisan otot longitudinal – Bersatu pada colon sigmoideum distal– Taenia lebih pendek dari usus, sehingga
menyebabkan usus tertarik dan berkerut.
• Haustra :– Kantong-kantong kecil yang terbentuk akibat usus
yang tertarik & berkerut.
• Appendices epiploicae:– Kantong kecil peritoneum berisi lemak .– Melekat di sepanjang taenia.
![Page 28: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/28.jpg)
Terbagi : • caecum• colon ascendens• flexura coli dextra
(hepatica)• colon transversum• flexura coli sinistra
(lienalis)• colon descendens• colon sigmoideum• rectum
![Page 29: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/29.jpg)
• Caecum :– Tdp valvula
ileocaecalis dan appendix vermiformis.
– Hanya 2-3 inchi pertama usus besar
– Valvula ileocaecalis mengontrol aliran kimus dari ileum terminal ke caecum
![Page 30: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/30.jpg)
• Rectum :– Dari ujung colon
sigmoideum s/d anus.
– 1 inchi distal canalis analis M. sphincter ani externus & internus.
– Panjang : 15 cm.– Wanita : excavatio
recto-uterina (Cavum Douglas)
– Pria : excavatio recto-vesicalis (Cavum Retzius)
![Page 31: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/31.jpg)
PERISTALTIK USUS BESARPERISTALTIK USUS BESAR
Terdapat 2 gerakan peristaltik:
• Propulsif : pada colon proksimal kontraksi lamban, tidak teratur
• Massa : segmental
Isi colon terdorong Propulsi feses ke rektum Distensi ddg rektum Merangsang defekasi
![Page 32: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/32.jpg)
LIPATAN PERITONEUMLIPATAN PERITONEUM
• Mesenterium– Lipatan peritoneum lebar– Seperti kipas– Menggantung jejunum & ileum dari dinding
post abdomen– Dilewati vasa darah & limfe yang mensuplai
usus
![Page 33: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/33.jpg)
OmentumOmentum
MAJUS• Lapisan ganda
peritoneum• Menggantung kurvatura
mayor lambung, kmd berjln turun didepan viscera abdomen ( “celemek” )
• Mgd lemak>>>+ kelj limfe ( proteksi thd infeksi )
MINUS• Lipatan peritoneun
terbentang dari kurvatura minor & bag atas duodenum.
• Menuju hati, bentuk Lig Hepatogastrikum & hepatoduodenale.
![Page 34: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/34.jpg)
![Page 35: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/35.jpg)
Organ – organ PendukungOrgan – organ Pendukung
• Dentes
• Lingua
• Glandulae salivarius
• Hepar
• Vesica fellea
• Pancreas
![Page 36: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/36.jpg)
DENTESDENTES
• Fungsi : – Mengunyah
makanan– Kosmetik
• Bagian :– Corona– Cervix / collum– Radix– Pulpa (vasa darah,
limfe dan saraf)
![Page 37: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/37.jpg)
• Tdd :– Incisivus– Caninus– Premolaris– Molaris
![Page 38: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/38.jpg)
• Anak-anak :– 2 incisivus– 1 caninus– 2 molaris
Dentes decidui
• Dewasa :– 2 incisivus– 1 caninus– 2 premolaris– 3 molaris
Dentes permanentes
![Page 39: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/39.jpg)
LINGUALINGUA• Tdd. struktur muskular
dan epitel yang sebagian berubah menjadi papillae lingualis ujung saraf pengecap
• Fx. :– Pengecap– Membantu proses
menelan– Membantu proses
bicara
![Page 40: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/40.jpg)
GLANDULA SALIVARIUSGLANDULA SALIVARIUS• Fx : menghasilkan saliva• Tdd :
– Gld. submandibularis – Gld. sublingualis– Gld. parotis
• Gld. submandibularis dan sublingualis bermuara ke frenulum linguae Ductus Wharton
• Gld. Parotis bermuara ke regio buccalis dekat gigi M2 atas Ductus Parotideus (Stenson)
![Page 41: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/41.jpg)
HEPARHEPAR• Merupakan kelenjar
terbesar dalam tubuh.
• Fx. dasar :1. Pembentukan &
sekresi empedu yang dimasukkan dalam usus halus.
2. Peranan dalam aktivitas metabolisme KH, lemak, protein.
3. Menyaring darah.
• Lokasi : regio hipokondrium kanan, meluas sampai regio epigastrium kanan.
![Page 42: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/42.jpg)
Permukaan heparPermukaan hepar
1. Superior :• Melekat pada diafragma & dinding ant abdomen.• Perlekatan melalui :
– Lig. Falciforme / lig triangular.– Lig Teres.
• Lig falciforme yang memisahkan lobus kanan & kiri hepar.
![Page 43: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/43.jpg)
2 dan 3 : Inferior & posterior• Dibagi 4 lobus oleh 5 fossa ( bentuk huruf “H”).• Di kiri terdiri dari :
– Fossa vena umbilicalis didepan.– Fossa ductus venosus dibelakang
• Ke-2 fossa dipisahkan oleh :fossa sagittalis kiri.
![Page 44: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/44.jpg)
– Di kanan terdiri dari :• Fossa vesica fellea di
depan.• Fossa vena cava inferior
di belakang.
– Ke-2 fossa dipisahkan oleh: processus kaudatus.
• Penghubungnya adalah: porta hepatis (fissura transversus).– Didepannya lobus
kuadratus.– Dibelakangnya lobus
kaudatus.
![Page 45: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/45.jpg)
Pembuluh darah pada heparPembuluh darah pada hepar
• Yang mengalirkan ke hati adalah :1. Arteri hepatica (30%).2. Vena porta (70%).
• Arteri hepatica :– Membawa darah teroksigenasi ke hati.
• Vena porta :– Membawa darah venosa yang kaya hasil
pencernaan yang telah diabsorbsi dari saluran pencernaan.
![Page 46: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/46.jpg)
Sistem portaSistem porta
![Page 47: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/47.jpg)
Sistem vena hepaticaSistem vena hepatica
![Page 48: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/48.jpg)
• Darah arteri + venosa dimasukkan ke vena centralis pada setiap lobulus hepar melalui sinusoid.
• Vena centralis mengalirkan darah ke vena hepatica kanan & kiri.
• Vena hepatica kanan & kiri meninggalkan permukaan posterior hati bermuara ke Vena cava inferior.
![Page 49: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/49.jpg)
EMPEDU
SEL HEPAR
KANTUNGEMPEDU
USUS
HALUS
![Page 50: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/50.jpg)
• Terdiri dari :– Ductus hepaticus
kanan & kiri.– Ductus
choledochus.– Ductus biliaris.– Vesica fellea.– Ductus cysticus.
Aparatus biliaris ekstrahepatikAparatus biliaris ekstrahepatik
![Page 51: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/51.jpg)
Ductus hepaticusDuctus hepaticus
• Keluar dari hepar pada porta hepatis.• Bersatu membentuk ductus hepaticus communis
– Panjang 4 cm.– Pinggir kanan bersatu dengan ductus cysticus (dari
vesica fellea) Ductus choledochus
Duktus cysticusDuktus cysticus• Panjang 4 cm.• Menghubungkan collum vesica fellea dgn ductus
hepaticus communis & membentuk ductus choledochus.
• Bentuk huruf “s”
![Page 52: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/52.jpg)
Ductus choledochusDuctus choledochus
• Panjang 8 cm.
• Bersatu dengan ductus pancreaticus
• Bermuara pada ampulla vateri (dinding duodenum).
• Bagian distal ductus choledochus & ampulla dikelilingi M. sphincter oddi
![Page 53: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/53.jpg)
VESICA FELLEAVESICA FELLEA• Fx. : Reservoir
empedu dan memekatkan empedu dialirkan ke duodenum
• Tdd : – Fundus.– Corpus.– Collum
berlanjut sbg. ductus cysticus
![Page 54: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/54.jpg)
PANCREASPANCREAS
• Merupakan kelenjar eksokrin & endokrin.
• Eksokrin :– Hasilkan sekret yg mengandung enzim yang
hidrolisis protein, lemak, KH.
• Endokrin Pulau (Islet Langerhans)– Sel Alfa : hormon glukagon – Sel Beta : hormon Insulin
U/ metabolisme KH
![Page 55: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/55.jpg)
• Terdiri dari :– Caput – Collum – Corpus – Cauda
![Page 56: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/56.jpg)
– Caput pancreas :• Bentuk cakram.• Sebagian meluas ke kiri di
belakang A/V mesenterika superior (proc uncinatus).
– Collum pancreas :• Bagian terkecil pancreas.• Hubungkan caput & corpus
pancreas.– Corpus pancreas :
• Berjalan ke atas & kiri, lalu menyilang linea mediana
– Cauda pancreas :• Bersinggungan dengan lien
![Page 57: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/57.jpg)
Ductus pancreaticus (major)Ductus pancreaticus (major)
• Mulai pada cauda pancreas.
• Bermuara pada ampulla vateri bersama ductus choledochus.
• Mengalirkan getah pancreas ke duodenum
Ductus pancreaticus acessorius Ductus pancreaticus acessorius (minor)(minor)
• Bermuara pada papilla duodeni minor
![Page 58: anatomi tractus digestivus](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/55855878d8b42a78328b4a5c/html5/thumbnails/58.jpg)
Terima kasihTerima kasih