11

Universiteti i Prizrenit Administrim Biznesi

ANALIZA E PASQYRЁS SЁ TЁ ARDHURAVE

ANALIZA PASQYRAVE FINANCIAREANALIZA PASQYRAVE FINANCIARE

4

Presentimet Poëerpoint

Vel

i

L

ecaj

22

Pas kësaj ligjërate ju do jeni në gjendje të dini:

Pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve(metoda e shpenzimeve sipas natyrës dhe metoda e kostos së shitjes)- Analiza e përfitueshmërisë së njësisë ekonomike (faktorët e matjes së fitimit të njesisë ekonomike) - Metodat kontabël - Dy fazat e analizës së të ardhurave- Analiza e te ardhurave te njesise ekonomike(burimet më të rëndësishme të të ardhurave)- Qëndrueshmëria e të ardhurave- Njohja dhe matja e të ardhurave- Analiza e kostos se shitjeve (KMSH)- Matja e fitimit apo marzhit bruto- Analiza e shpenzimeve te njesise ekonomike

3

Analiza e pasqyrës së të ardhurave

Analiza e përfitueshmërisë zgjeron analizen duke u perqendruar në tregues të tillë si:- shitjet,- kosto e produkteve të shitura dhe- shpenzimet operative e jooperative, – për të vlerësuar burimet, qëndrueshmërinë, matjen dhe lidhjet ekonomike kryesore.

Rezultatet e këtij vlerësimi na aftësojnë për të vlerësuar si kthimin ashtu edhe riskun e shoqërisë.

4

vazhdim Pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve

ose thjesht pasqyra e të ardhurave, është pasqyra të cilës i referohet publiku joprofesionist për të kuptuar performancën e një njësie ekonomike

Përvec treguesit të rezultatit neto, pasqyra e të ardhurave ofron informacion edhe mbi shumë nivele të tjera të rezultatit në varësi të formës së ndërtimit të saj.

5

Vazhdim- Standardi i SNK 1Merret me paraqitjen e pasqyrave financiare, informacioni

minimal që duhet të tregohet në Pasqyrën e të Ardhurave përmbledh sa më poshtë:

1. Të ardhurat2. Rezultati nga aktivitetet operative (I amenduar në

versionin e fundit të 2003)3. Kostot e financimit (interesa e të ngjashme)4. Shpenzimet e taksave5. Fitimi ose humbja nga aktivitetet e zakonshme6. Zërat e jashtëzakonshëm (I amenduar në versionin e

fundit të 2003)7. Interesat e pakicës8. Fitimin ose humbjen neto të periudhës

6

Standardi kontabël kërkon që Pasqyra e të Ardhurave të përgatitet në njërën nga dy format e lejuara:

1. Metoda e shpenzimeve sipas natyrës dhe2. Metoda e kostos së shitjes.

7

1. Metoda e shpenzimeve sipas natyrës ka në themel të saj dy konceptet bazë të mëposhtme:- Përmbledhjen e shpenzimeve sipas natyrës së tyre, p.sh, zhvlerësimi, blerja e materialeve, kostot e transportit, përfitimet e punonjësve.- Nuk ka asnjë rishpërndarje midis funksioneve të ndryshme. .

2. Metoda e kostos së shitjes i klasifikon shpenzimet sipas funksionit të tyre si’ pjesë e kostos së shitjeve, pjesë e kostove të shpërndarjes, ose pjesë e kostove të administrimit.

8

Me një shembull konvencional do të shohim krahasimin midis te dy metodave te paraqitjes se PASH

Nje njësi ekonomike prodhon dy produkte me te dhenat e me poshtme ; Prodhimi gjate vitit 2004 ishte 40.000 njesi te produktit A

dhe 32000 njesi te produktiti B. Shitjet gjatë vitit 2004 ishin A=38000 njësi dhe B

=38000 njësi. Çmimi i shitjes: 12 $ për A dhe 7$ për B Kostot e prodhimit për njësi janë 6$ për A. Për

produktin B këto kosto janë 5$ për periudhën aktuale dhe 6$ për periudhën e mëparshme.

Te ardhurat të tjera janë 10.000$ Shpenzimet gjatë vitit 2004 ishin 476.000$ dhe

detajohen si më poshtë :

9

Natyra/funksioni

Prodhimi

Shpenzime

administraive

Shpenzimeshperndarj

e

Shpe. pagash 200,000 35,000 36,000

Lende e pare 160,000 500 1,500

Zhvlerësimi 40,000 2,000 1,000

Totali 400,000 37,500 38,500

10

Pasqyrat financiare sipas metodës se shpenzimeve sipas natyrës

Hapi 1. Percaktimi i te ardhurave

Prod.A:38000 nj*12$/nj=456.000$Prod.B:38000 nj*7$/nj= 266.000$Hapi 2. Percaktimi i ndryshimit ne inventareProd.A:Rritja ne inventar:2000nj*6$/nj=12.000$Prod.B:Zvogelimi ne inventare -6000 nj*6$/nj= 36.000$

Hapi 3. Percaktimi i kosotove tjera te cilat jane 476.000 $

11

Pasqyrat financiare sipas metodës se kosotos se shitjes

Hapi 1. Përcaktimi i kostos se shitjesProd.A:38000 nj*6$/nj =228.000$Prod.B:32000 nj*5$/nj+6000 nj*6$/nj =196.000$

Hapi 2. Percaktimi i kostove tjeraShpenzimet e shperndarjes =38.500$Shpenzimet administrative =37.500$

12

Pasqyra tabelare e të dy metodave

Metoda e shpenzimeve sipas natyres Metoda e kostos se shitjes

Te ardhurat

722,000 Te ardhurat 722,000

Te ardhurat tjera

10,000 Kosoto e shitjes 424,000

Ndryshimi ne inventare

(24,000) Fitimi bruto 298,000

Lenda e pare

(162,000) Te ardhurat tjera 10,000

Shpenzime pagash

(271,000) Shpenz.shperndarjes (38,500)

Zhvleresimi

(43,000) Shpenz.administrative (37,500)

Totali 232,000 Totali 232,000

13

Analiza e perfitueshmerise se njesise ekonomike

Kur vlerësohet përfitueshmëria e shoqërisë analiza fokusohet në disa pyetje: :- Cili është matësi më i rëndësishëm i të ardhurave të shoqërisë?- Cila është cilësia e të ardhurave?- Cilët elementë përbërës të të ardhurave janë të rëndësishëm për parashikimin e të ardhurave?- Sa të qendrueshme (përfshirë stabilitetin dhe prirjen) janë të ardhurat dhe elementet përbërës të tyre?- Cila është fuqia e fitimit të shoqërisë?

14

Faktorët e matjes së fitimit të njesisë ekonomike

 Fitimi përkufizohet si të ardhurat minus shpenzimet gjatë një periudhe kohe të caktuar. Rreth konceptit te fitimit shpesh lindin pyetje të tipit:

- Pse është kaq e vështirë të përcaktohen të ardhurat (fitimi) në rrethana të caktuara?- Ç’është “fitimi i vërtetë”?- A e identifikon dhe përcakton kontabiliteti fitimin e vërtetë?

Ne nuk presim që kontabiliteti të na sigurojë matjen e fitimit të vërtetë.

- Fitimi nuk është një shumë unike qe pret sistemin e matjes perfekte për të vlerësuar sakte atë.

15

Çështje të vlerësimit

- Matja e fitimit varet nga vlerësimet e të ardhurave të ngjarjeve të ardhshme.- Këto vlerësime janë çështje gjykimi dhe probabiliteti.

16

Metodat kontabël Diversiteti ndërmjet përdoruesve Analiza financiare perdor njohuri te shoqerise

dhe te deges ku ajo bene pjese per te rregulluar te ardhurat e raportuara.

Psh.rregullimet qe behen per borxhin e keq,zhvlersimin e aktiveve te qendrueshme te trupezuara, shpenzimet kerkimite zhvillimit, te reklames dhe per te ardhurat dhe shpenzimet e jashtezakonshme

17

Dy fazat e analizës së të ardhurave Faza e parë përfshin analizën e kontabilitetit dhe atë të

matësve të tij. Kjo kërkon:

- kuptimin e kontabilitetit të të ardhurave dhe shpenzimeve,- kuptimin e kontabilitetit për aktivet dhe detyrimet, meqenëse disa aktive pasqyrojnë kosto të shtyra dhe disa detyrime përfaqësojnë të ardhura të shtyra.- të kemi njohuri edhe të vlerësojmë efektet e përdorimit të një metode të kontabilitetit apo të një tjetre, si dhe efektet e tij në matjen e të ardhurave dhe analizën krahasuese.

Faza e dytë është zbatimi i mjeteve të analizës së të ardhurave dhe elementëve përbërës të saj dhe interpretimi i rezultateve analitike.

-objektivat e analizës se fitimit janë: parashikimin e te ardhurave,vlerësimin e qendrueshmerise se te ardhurave-fitimit dhe cilësisë se tyre si dhe vlerësimin e fuqisë se fitimit.

18

ANALIZA E TЁ ARDHURAVE TЁ NJЁSISЁ EKONOMIKE

Analiza e të ardhurave përqëndrohet në disa pyetje:

1. Cilat janë burimet më të rëndësishme të të ardhurave?2. Sa të qendrueshme janë burimet e të ardhurave?3. Si janë të lidhura të ardhurat, llogaritë e arkëtueshme dhe inventarët?4. Kur regjistrohen të ardhurat dhe si janë matur ato?

19

Burimet më të rëndësishme të të ardhurave

 Një mjet i analizes se burimeve te të ardhurave është analiza vertikale e të dhënave të pasqyrës së të ardhurave dhe shpenzimeve.

 Vlerësimi për mundësitë e rritjes së të ardhurave lidhet me informacionin për segmentet e shitjes.

 Nisur nga kjo, një mjet i rëndësishëm i analizës është matrica e kontributit të fitimeve sipas segmenteve.

20

Ndikimet e analizës së raportimeve sipas segmenteve

Informacioni për segmentet perdoret nga analiza për testimin e përfitueshmërisë.

Informacioni për segmentet, eshte i ndërvarur nga alokimet kontabël të të ardhurave e shpenzimeve.

21

Të dhënat sipas segmenteve do t’a ndihmonin analizën në:

Analizën e rritjes së shitjeve. Rritja e shitjeve shpesh është rezultat i një ose më shumë faktorëve ku përfshihen: 1) ndryshimi i çmimit, 2) ndryshimi i vëllimit, 3)investime/disinvestime dhe 4) ndryshimet në përqindjet e këmbimit.

Analiza e rritjes së aktiveve.Krahason shpenzimet kapitale me zhvlerësimin per të zbuluar segmentet që mund të jenë nën rritjen “reale”.

Analiza e përfitueshmërisë.Krahasohet fitimi operativ me shitjet dhe e fitimi operativ me aktivet e identifikueshme sipas segmenteve.

22

Qëndrueshmëria e të ardhurave

Përdoren dy mjete të analizës për vlerësimin e qendrueshmërisë të ardhurave:- analiza e prirjes në përqindje;- vlerësimi dhe analiza e diskutimit të ekipit drejtues.

23

Qëndrueshmëria e të ardhurave-Analiza e prirjes në përqindje

Indeksi i të ardhurave sipas segmenteve shpesh lidhet dhe krahasohet me normat e industrisë ose me tregues të njejtë për konkurrentë specifikë.

Gjatë analizës dalin edhe probleme si:- Ndjeshmëria e kërkesës së të ardhurave për kushtet e biznesit.- Aftësia për t’i paraprirë kërkesës për produkte të reja dhe të rishikuara si dhe me shërbime.- Analiza e konsumatorit, klientit – përqëndrimi, varësia dhe qendrueshmëria.- Përqëndrimi i të ardhurave dhe varësia nga një segment.- Lidhja e stafit me të ardhurat nga shitja.- Diversifikimi nga pikëpamja e shtrirjes gjeografike të tregut.

Te shihet dhe te analizohet fig 4.2 faqe 161 per Shoq.Mondiali ne klase me studentet.

24

Qëndrueshmëria e të ardhurave-vazhdim

Lidhja mes të ardhurave, llogarive të arkëtueshme dhe inventarit :-  Kjo lidhje shpesh siguron çelësin e zgjidhjes për vlerësimin e rezultateve operative.-  Kjo lidhje përdoret edhe për parashikimin e performancës në të ardhmen.

 Lidhja mes të ardhurave dhe llogarive të arkëtueshme –- Në kontekstin e analizës së likuiditetit ne vlerësojmë mbledhjen, arkëtimin e llogarive të arkëtueshme dhe shkallën e likuiditetit tëtyre.-  Ndërsa, një dimension tjetër i rëndësishëm i analizës është lidhja mes të ardhurave dhe të arkëtueshmeve kur vlerësojmë cilësinë e të ardhurave.

25

Krahasimi i te ardhurave neto dhe llogarive te arketueshme per vitet 2006 dhe 2005,qe shoqerohen me rritje apo pakesimi ne te ardhurat/ll.arketue. ky korelacion negativ kerkon kujdes te veqante nga ana e analizes.

Zërat Viti 6 Viti 5 Viti 4 Viti 3 Viti 2

Te ardhurat neto 199 227 175 198 290

Perqindja e ndryshimit -12.4% 29.7% -11.3% -31.9% -

Llogari te arketueshme 271 225 190 276 328

Perqindja e ndryshimit 20.6% 18.2% 31.1% -15.9% -

Lidhja mes të ardhurave dhe llogarive të arkëtueshme e shprehur ne %

26

Të ardhurat dhe inventarët:Analiza e elementeve përbërës të inventarëve zbulon tregues të vlefshëm të të ardhurave të ardhshme dhe të aktivitetit operativ.

Lidhja mes te ardhurave dhe inventarit per komp.B per vitet si me poshte

Zerat Viti 05 Viti 04 Viti 03 Viti 02 Viti 01

Te ardhurat neto nga shitjet 760.0 791.9 684.8 557.2 558.0

Inventare:          

Produkte te gatshme 906.1 829.6 630.6 676.8 698.7

Prodhim ne proces/lende p. 608.1 662.5 559.8 465.4 377.2

Totali i inventarit 1514.2 1492.1 1190.4 1142.2 1075.9

Shihet se vitet ’04 &’05,produktet e gatshme rriten ndërsa prodhimi ne proces dhe lendet e para zvogëlohen qe dmth rënie e prodhimit...dhe zvogëlimin i te ardhurave nga shitja si indikator per pamjaftueshmërinë e te ardhurave për ta ruajtur prodhimin.

27

Çështje te rëndësishme qe duhet te analizohen:

Njohja e te ardhurave dhe fitimit Pasiguria ne mbledhjen e te ardhurave Te ardhurat kur ekziston e drejta e

kthimit Shpenzimet e shtyra

28

Njohja dhe matja e të ardhurave

- Ekzistojnë disa kritere për njohjen dhe matjen e të ardhurave.-  Dihet se disa metoda janë më konservatore se të tjerat.-  Analiza duhet të bëjë kujdes për ndryshimet e mundshme në metodat e përdorura për njohjen e të ardhurave në njesinë ekonomike, por edhe në njesitë e tjera ekonomike brenda degës, kur kryhet analiza krahasuese.-  Kur parashikohen të ardhurat, merret parasysh nëse metoda e përdorur për njohjen e të ardhurave pasqyron performancën e biznesit dhe aktivitetet operative.

29

Analiza e kostove të shitjes (KMSH)

Shitjet 11,740 100.00%

Kosto e shitjes (8,540) 72.70%

Fitimi bruto 3,200 27.30%

30

Analiza e ndryshimeve në fitimin bruto

Analiza e fitimit bruto i kushton vëmendje të veçantë faktorëve që shpjegojnë ndryshimet në shitjet dhe koston eshitjeve.

Analiza e ndryshimeve në fitimin bruto është e brendshme për shkak të informacionit që duhet të përdoret për këtëlloj analize, ai është i brendshëm dhe kërkon të dhëna që nuk publikohen.

31

Ndryshimet nga nje vit ne vitin tjeter

Zerat 31.Xll.’07 31.Xll.’06 Rritje Pakesimi

1.Shitjet

630

685   55

2.Kosto e shitjes

228.9

232   4

3.Fitimi bruto

401.1

452.1 - 51

4.Njesi te shitura(mln njesi) 210 274   64

5.Cmimi I shitjes/njesi (1:4) 3.00 2.50 0.50  

6.Kosto per njesi/(2:4) 1.09 0.85 0.24  

32

Shoqeria XX per vitin 2006-2007 (mln. njesi monetare)Analiza e variacionit ne shitje  

1.Ndryshimi ne vellimin e shitjeve:  

Ndryshimi ne vellim (-64x3.00)çmimi '07 -192

2.Ndryshimi ne cmimin e shitjes:  

Ndryshimi ne cmimin e shitjes(0.5x210)vellimi shitjes '07: 105

Dallimi -87

3.Ndryshimi i kombinuar ne vell.e shitjes(-64x0.5) 32

Pakesimi ishitjeve neto 55

Analiza e variacionit ne koston e shitjes  

1.Ndryshimi ne vellimin e produkteve te shitura:  

Ndryshimi ne vellimin (-64x1.09)nj'07 -69.76

2.Ndryshimi ne kostot e shitjeve/nj  

Ndryshimi ne kostot e shitjeve: 210x 0.24 vell.shi.'07 50.4

Dallimi 19.36

3.Ndryshimet e kombinuara ne vell.e shitjes(-64x0.24)kost.nj/ 15.36

Pakesimi ne koston e shitjeve 4.0

Variacioni neto i fitimit bruto 51.0

33

Interpretimi i ndryshimeve në Fitimin Bruto

 Analiza e ndryshimeve të shitjeve identifikon shkaqet kryesore të ndryshimeve në fitimin bruto,si:- Rritja në vëllimin e shitjeve; Pakësimi në vëllimin e shitjeve;- Rritja e çm. të sh. për njesi; Pakësimi i çm të shitjes për njesi;- Rritja e kostos për njesi; Pakësimi i kostos për njesi.-  Interpretimi i rezultateve të analizës së ndryshimeve në fitimin bruto kërkon identifikimin e faktorëve kryesorë për këto ndryshime:- vëllimi, çmimi ose kosto.

Kur interpretohet kosto e shitjeve dhe fitimi bruto, veçanërisht për analizën krahasuese, duhet t’a përqëndrojmë vëmendjen tek shtrembërimet e mundshme që rrjedhin nga metodat kontabël.

 Kjo është e zbatueshme për të gjithë analizën e kostove, por janë veçanërisht të rëndësishme shpenzimet që lidhen me inventarët dhe zhvlerësimin e aktiveve.

34

Analiza e shpenzimeve te njesise ekonomike

Shpenzimet kanë një lidhje të identifikueshme dhe të matshme me të ardhurat nga shitjet.Kjo për arsye se të ardhurat janë treguesi i parë i aktiviteteve operative të njesisë ekonomike.

Kjo lidhje midis të ardhurave dhe shpenzimeve bazohet ne: 

• Analizen vertikale (më përmasë të njëjtë) 

Në këtë analizë pasqyra e të ardhurave transformohet në një pasqyrë ku shprehen shpenzimet në përqindje ndaj të ardhurave.

Kjo lidhje midis shpenzimeve dhe shitjeve mund të përcaktohet për disa vite ose të krahasohen të dhënat me ato të konkurrentëve tëtjerë brenda degës së industrisë.

35

Analiza me indekse(horizontale)

Analiza me indekse e pasqyres se të ardhurave shpreh te ardhurat dhe komponentet perberse te tyre nepermjet nje indeksi qe llogaritet mbiperiudhen baze.

Analiza erpaortit operativ

Raporti operativ=KMSH+Shpenzimet operativ/shitjet neto

36

Rendesi te posaqshme kane :

1. Shpenzimet e shitjes2. Shpenzimet e borxhit te keq3. Shpenzimet e marketingut 4. Shpenzimet e zhvleresimit5. Riparimet dhe mirembajtja

37

Matja e perqindjes efektive te tatimeve e taksave

% efektive

e tatimeve Shpenzime per tatim mbi fitimin

Fitimi para tatimit mbi fitimin

Shpenzime per tatim mbi fitimin 265.90

667.40

=39.8%

Raporti i mësipërm është llogaritur duke marre si shembull Kompaninë Coca

cola,për vitin 2006, Pasqyra e te ardhurave dhe shpenzimeve,tabela

faqe 178-179 e këtij libri PAF.

3838

Ndonjë pyetje?