ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od...
-
Upload
nguyendiep -
Category
Documents
-
view
223 -
download
0
Transcript of ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od...
![Page 1: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/1.jpg)
ANAFILAKSA
29.09.2011
1
![Page 2: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/2.jpg)
CELI I ZADA^I
Da se zapoznaete so problemot na anafilaksa
Da znaete {to pretstavuva, {to ja predizvikuva i kako
nastanuva anafilaksa
Da gi prepoznavate znacite i simptomite na anfilaksa
Da znaete navremeno i efikasno da reagirata vo slu~aj na
anafilaksa
Da znaete da napravite skrining, edukacija i za{tita na
pacientite so rizik od anafilaksa
Da ste svesni za site rizici na anafilaksa
Da komunicirata efektivno so pacientot i semejstvoto vo
slu~aj na anafilaksa
29.09.2011 Semejna medicina
2
![Page 3: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/3.jpg)
ANAPHYLAXIS
Anafilaksa = bez za{tita
Anafilaksa = sprotivno na profilaksa
Kralot Menes od Egipet umrel od ubod od
osa vo 2641 BC
29.09.2011
3
![Page 4: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/4.jpg)
DEFINICIJA NA ANAFILAKSA
Sistemska alergiska reakcija
Go zafa}a celoto telo
Multiorganska afekcija (ko`a, KVS,GIS,respiratoren)
Akutno nastanuva (vo ramkite na 1 ~as)
Manifestaciite variraat od blagi do fatalni
29.09.2011
4
Semejna medicina
![Page 5: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/5.jpg)
INCIDENCA NA ANAFILAKSA
1-5000 eksponirani na penicilin ili
cefalosporin parenteralno
1-2% eksponirani na radiokontrast
29.09.2011 Semejna medicina
5
![Page 6: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/6.jpg)
ANTIGEN – ANTITELO RELACIJA
Antigen
Tu| protein koj stimulira sozdavawe na
specifi~ni za{titni proteini (antitela)
Antitelo
Protein sozdaden vo teloto kako odgovor na
specifi~nite antigeni so cel da se uni{ti ili
inaktivira antigenot (IgE)
29.09.2011
6
![Page 7: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/7.jpg)
HISTAMIN
Vazokonstrikcija na koronarnite krvni sadovi
Bronhokonstrikcija
Vaskularna permeabilnost
Kontrakcija na intestinalnata mazna
muskulatura
Disritmii: sinus tahikardija, atrialna
fibrilacija
29.09.2011
7
![Page 8: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/8.jpg)
PATOGENEZA NA ANAFILAKSA
IgE medirana (Tip I hipersenzitivna reakcija)
Stadium na senzibilizacija
Posledovatelen anafilakti~en odgovor
29.09.2011
8
![Page 9: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/9.jpg)
29.09.2011 Semejna medicina
9
Antigen (alergen)
ekspozicija
Plasma kletki produciraat IgE antitela
protiv alergenot
IgE antitelata se
fiksiraat na mast
kletkite i bazofilite
Mast kletrki so
fiksirani
antitela
IgE
Granuli koj
sodr`at
histamin
Antigen
Plazma kletka
![Page 10: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/10.jpg)
29.09.2011 Semejna medicina
10
Povtorna sredba
so alergenot
Antigen
Degranulacija na
mast kletkite
Histamin i
drugi
medijatori
. •
•
•
•
• •
•
• •
•
•
• •
•
•
• • •
•
•
• • •
•
• •
•
•
• • •
•
•
• • •
• •
• • •
•
•
• • •
•
• •
•
•
• •
•
•
• •
• •
•
• •
•
• •
• • •
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
• •
• •
•
•
•
•
•
• •
• • •
•
•
• • •
•
• •
•
•
• •
•
•
• •
• •
•
•
•
•
•
• •
•
• •
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
•
•
• •
• • •
•
•
• • •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
•
• • •
•
•
•
•
• •
• • •
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
• •
•
•
•
•
•
• •
•
•
•
• • •
•
• •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
• • •
•
•
•
•
•
•
• • •
•
• •
• •
• •
• • •
• •
• •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• • •
• •
•
•
•
•
•
•
•
•
Alergenot se spojuva so IgE fiksiran za mast
kletkite i bazofilite = se
trigerira degranulacija na
mst kletkite i
osloboduvawe na histamin
i drugi medijatori •
•
•
•
•
•
• •
•
![Page 11: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/11.jpg)
29.09.2011
11
Semejna medicina
![Page 12: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/12.jpg)
29.09.2011
12
Semejna medicina
![Page 13: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/13.jpg)
ETIOLOGIJA NA ANAFILAKSA
Hrana
Ubodi od insekti (himenoptera)
Lateks
Lekovi
Imunoterapija
29.09.2011
13
Semejna medicina
![Page 14: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/14.jpg)
KLINI^KI MANIFESTACII NA ANAFILAKSA
Ko`a:
crvenilo, jade`,
urtikarija, angioedem
Goren respiratoren trakt:
kongestija, rinorea
Dolen respiratoren trakt:
bronhospazam,
stegawe vo grloto i gradite,
zasipnatost, ka{lica,
kratok zdiv, vizing
29.09.2011 Semejna medicina
14
![Page 15: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/15.jpg)
KLINI^KI MANIFESTACII NA ANAFILAKSA
Gastrointestinalen trakt:
Oralen pruritus
Gadewe, povra}awe,
dijarea
Kardiovaskularen sistem:
Tahikardija, bradikardija,
hipotenzija/{ok
Aritmija,ishemija,gradna
bolka
29.09.2011
15
Semejna medicina
![Page 16: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/16.jpg)
KLINI^KI MANIFESTACII NA ANAFILAKSATA
urtikarija
angioedem
edem na gorni di{ni
pati{ta
dispnea i vizing
crvenilo
Hipotenzija,
malaksalost
gastrointestinalni
rinitis
glavobolka
supsternalna bolka
jade`
29.09.2011
16
Semejna medicina
![Page 17: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/17.jpg)
KLINI^KI TEK NA ANAFILAKSATA
Edniofazen
Bifazen
recidiv do 8 ~asa potoa
Razli~en e kaj deca
Opisite i percipcijata kaj decata e razli~na
Protrahiran
^asovi do denovi
29.09.2011
17
Semejna medicina
![Page 18: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/18.jpg)
FATALNOST NA ANAFILAKSATA
1% rizik
Rizik faktori:
Docnewe so administracija na adrenalin
Alergija na hrana (kikiriki,..)
Terapija so beta blokeri i AKE inhibitori
Astma
Kardiolo{ko zaboluvawe
Brzo vnesuvawe na alergenot (iv)
atopija
29.09.2011
18
Semejna medicina
![Page 19: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/19.jpg)
DIJAGNOZA NA ANAFILAKSA
Se bazira na klini~ka slika i
anamneza
Kutani i respiratorni simptomi se
naj~esti
29.09.2011
19
Semejna medicina
![Page 20: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/20.jpg)
DIJAGNOZA NA ANAFILAKSA
Anamneza za identifikacija na pri~inata
Serumska triptaza
Specifi~na e za degranulacija na mastociti
Poka~ena e do 6 ~asa od incidentot
Drugi testovi za dif. dijagnozi
Ispratete kaj spec, alergolog za testirawe
29.09.2011
20
Semejna medicina
![Page 21: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/21.jpg)
DIJAGNOZA NA ANAFILAKSA
Ko`ni testovi/RAST
hrana
himenoptera
lekovi
Provokativen test
hrana
NSAIDs
Ve`ba
Alergolozite mo`e da dijagnosticiraat :
29.09.2011
21
![Page 22: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/22.jpg)
UPOTREBA NA EPI PEN
Vedna{ - imperativ
Kaj anafilkasa nema kontraindikacii
Odlo`uvawe na re{enieto za davawe go
zgolemuva fatalniot ishod
Podobro e da se dade im
Dostapnost vo sekoe vreme i vo sekoe
mesto
29.09.2011
22
Semejna medicina
![Page 23: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/23.jpg)
29.09.2011
23
Semejna medicina
UPOTREBA NA EPI PEN
![Page 24: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/24.jpg)
UPOTREBA NA EPI PEN
29.09.2011 Semejna medicina
24
![Page 25: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/25.jpg)
TRETMAN NA ANAFILAKSA
Adrenalin (sc., im.)
Antihistaminici (im, iv)
Kortikosteroidi (im, iv)
Tretman na hipotenzija
IV te~nosti
29.09.2011
25
Semejna medicina
![Page 26: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/26.jpg)
TRETMAN NA ANAFILAKSA
Bronhodilatatori
Opservacija minimum 6-12 ~asa
Obezbedete itravenska linija
Pokrienost so antihistaminik 24 ~asa
Rebound ili perzistentna reakcija
Povtorete adrenalin po 10-15 minuti
Povtorete antihistaminik
29.09.2011
26
![Page 27: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/27.jpg)
ANAFILAKSA - SLEDEWE
Antihistaminik 2-5 dena
Kortikosteroidi (1-2 mg/kg) 2-5 dena
29.09.2011 Semejna medicina
27
![Page 28: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/28.jpg)
SKRINING NA PACIENTITE SO RIZIK
Dali ste imale alergiska reakcija na:
hrana?
lekovi?
ubodi od insekti?
lateks?
Dali reakcijata bila so problemi so di{ewe? Urtiki ili
otok? Povra}awe ili dijarea? Gubitok na svest?
Dali ste bilo vo bolnica zaradi ova?
29.09.2011
28
Semejna medicina
![Page 29: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/29.jpg)
MENAXMENT NA RIZIKOT OD ANAFILAKSA
Edukacija
Merki za izbegnuvawe
“Slu~kite ne mo`e da gi planirate”
Potencirajte ja va`nosta od:
Sekoga{ da imaat so sebe EpiPen
Tretman – vedna[
Potencirajte ja potrebata od sledewe na
pacientot
29.09.2011
29
Semejna medicina
![Page 30: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/30.jpg)
EPIPEN® 2-PAK
29.09.2011
30
Semejna medicina
![Page 31: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/31.jpg)
Ubodite od himenoptera davaat najfatalni
anafilakti~ni reakcii
Naj~estom e hrana kaj deca
Osobeno ako individuata ima astma
Naj~esti fatalni anafilaksi se od
Kikiriki
Orevi, le{nici
29.09.2011
31
Semejna medicina
MIT ILI VISTINA
![Page 32: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/32.jpg)
MIT ILI VISTINA
Anafilaksata e retka
Anafilaksata pomalku se registrira
Incidencata raste
5% od vozrasnite imaat anamneza za anafilaksa
29.09.2011
32
![Page 33: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/33.jpg)
Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e
profilaksata od anafilaksa
Pove}eto slu~ai se zaradi slu~ajna ekspozicija
100% naporite za prevencija se neuspe{ni
29.09.2011
33
Semejna medicina
MIT ILI VISTINA
![Page 34: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/34.jpg)
MIT ILI VISTINA
Pacientite samite davaat anamneza za
anafilaksa
Pove}eto pacienti nema samite da ve informiraat za
anafilaksa ako ne gi pra{ate
29.09.2011
34
![Page 35: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/35.jpg)
ADRENALINOT E OPASEN
Rizikot za davawe na adrenalin e pomal
od ishodot na anafilaksata
Minimalni kardiovaskularni efekti kaj deca
(Simons et al, 1998)
Pretpazlivo kaj povopzrasni so kardiovaskularni
bolesti
29.09.2011
35
Semejna medicina
MIT ILI VISTINA
![Page 36: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/36.jpg)
MIT ILI VISTINA
Pri~inata za anafilaksa e sekoga{ o~igledna
Idiopatska anafilaksa e ~esta
Trigerite mo`e da bidat skrieni
Hrana
Lateks
Pacientot ne dava soodvetna anamneza
29.09.2011 Semejna medicina
36
![Page 37: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/37.jpg)
MIT ILI VISTINA
Prethodnite reakcii mo`at da go predvidat intenzitetot
na slednite reakcii
Te`inata na reakcijata zaviso od:
Senzitivnosta na individuata
Dozata na alergenot
29.09.2011 Semejna medicina
37
![Page 38: ANAFILAKSA - semejnamedicina.mednet.mk · Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e profilaksata od anafilaksa ... Lateks Pacientot ne dava ...](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022022805/5ca259e588c99318568caf55/html5/thumbnails/38.jpg)
MIT ILI VISTINA
Anafilaksat sekoga{ e asocirana so ko`ni
manifestacii
10%-20% slu~ai na anafilaksa nemaat kutana
simptomatologija
80% od alergijata na hrana nema kutana
simptomatologija
29.09.2011 Semejna medicina
38