�

Premio al esfuerzo | Βραβείο επιμονής Daniel Vergara Peláez | Δανιέλ Βεργάρα Πέλάες

De los 15 a los 20 | Από τα 15 στα 20Lysistrati Ainatzí Hernández| Λυσιστράτη Αïνατζή Ερνάνδεζ

La ventana del alma| Το παράθυρο της ψυχήςMariana Kútulas Vrsalovic | Μαριάνα Κούτουλα Βρσαλοβίτς

�

Presentación | Παρουσίαση

Desde América Latina a Europa| Από την Λατινική Αμερική προς την ΕυρώπηElia Ramírez Rouvalis| Ελια Ραμίρεζ Ρούβαλη

Premio al esfuerzo | Βραβείο επιμονής Daniel Vergara Peláez | Δανιέλ Βεργάρα Πελάεζ

En la vieja Europa| Στη παλιά ΕυρώπηMelina Moisidelis Perusquía | Μελίνα Μωυσιδελη Περουσκία

Trabajar para estudiar, estudiar para trabajar| Να δουλεύεις για να σπουδάζεις, να σπουδάζεις για να δουλεύεις Saúl Miranda Bonilla| Σαούλ Μιράντα Μπονίγια

La ventana del alma| Το παράθυρο της ψυχήςΜαριάνα Κούτουλα Βρσαλοβίτς | Mariana Kútulas Vrsalovic

Soy brasileña, estudio y trabajo| Είμαι Βραζιλιάνα, εργάζομαι και σπουδάζωCamila do Couto Seixas | Καμίλα ντο Κόουτο Σέισας

Diploma sin idioma...| Δίπλωμα χωρίς γλώσσα…Adriana Cruz García | Αδριάνα Κρούζ Γαρσία

De los 15 a los 20 | Από τα 15 στα 20Lysistrati Ainatzí Hernández| Λυσιστράτη Αïνατζή Ερνάντεζ

índice | περιεχόμενα

αμέριkαλατίνα.gr | américalatina.grRevista bianualCorreo Electrónico: gr.amerikalatina@yahoo.comNúmero 2 primavera 2011

Dirección Elia Ramírez Rouvalis

ConsejeroYorgos Rouvalis

Textos de:Lysistrati Ainatzí Hernández Adriana Cruz GarcíaCamila do Couto SeixasMariana Kútulas VrsalovicSaúl Miranda BonillaMelina Moisidelis PerusquíaElia Ramírez RouvalisDaniel Vergara Peláez

PortadaSaúl Miranda Bonilla

Diagramación y FotografíaSaúl Miranda Bonilla

El contenido de los artículoses responsabilidad de las personan que los firman

3

6

9

12

16

19

24

28

31

�

Trabajar es parte de la vida, incluso las per-sonas que dicen no trabajo, realizan una actividad que no por carecer de pago, no implica inversión de energía, en el fondo, genera esfuerzo y des-gaste igual que una labor remunerada. La creación artística per se, el voluntariado, el altruismo y el trabajo doméstico familiar son ejemplos de trabajo sin intercambio monetario.

La tercera edición de amerikalatina.gr abor-da el trabajo como tema principal. La inmigración por razones económicas es un fenómeno reciente en Grecia, las ofertas de trabajo no son amplias, el desconocimiento del idioma reduce el espectro de labores que se pueden realizar.

Siete personas que nacieron en Latinoa-mérica pero que viven en Grecia, nos cuentan su experiencia laboral. Un puñado de inmigrantes jóvenes, artistas que se abren paso, profesionales que luchan por un hueco para ejercer, estudiantes, gente a la espera de un empleo mejor.

Camila, Lysystrati y Saúl nos cuentan su vida de estudiantes que trabajan. Con naturalidad nos dicen que es una actividad indispensable para completar sus ingresos y seguir sus estudios, que es fuente de placer y de enriquecimento personal. Jóvenes con más edad, Daniel, Mariana, Adriana y Melina nos dan a conocer caminos diferentes, relacionados con sus saberes y aspiraciones. Daniel nos relata como la vida lo empujó a realizar un trabajo duro en este país, luego cómo a base de estudio y esfuerzo pudo pasar del trabajo manual a las labores intelectuales, ser maestro para ganarse la vida y alumno para aprender más y con-tinuar ascendiendo. Todo por el amor.

Mariana, actriz, bailarina y cantante, usa su arte para vivir, espiritual y materialmente. Ha hecho teatro en las calles de Argentina, España, Croacia y otros paises europeos, ha actuado en teatros de sala, café-teatros y otros escenarios. Actualmente pertenece a tres grupos teatrales. Es polifacética, también escribe.

Adriana admite sin complejos su principal obstáculo : el desconocimiento del idioma, ahora se prepara y aprende la lengua, con nuevas armas

Η δουλειά είναι κομμάτι της ζωής. Ακόμα και εκείνοι που λένε «δεν δουλεύω» κάνουν μία δραστηριότητα που δεν αμείβεται, δεν συνεπάγεται μετατροπή ενέργειας και κατά βάθος, αποτελεί προσπάθεια και μόχθο όμοιες με μία αμειβόμενη εργασία. Η καλλιτεχνική δημιουργία από μόνη της, ο εθελοντισμός, ο αλτρουïσμός και η οικογενειακή οικιακή εργασία αποτελούν παραδείγματα εργασίας χωρίς χρηματική αμοιβή.

Ο τρίτο τέυχος της amerikalatina.gr, αναδεικνύει την εργασία ως πρωταρχικό θέμα του. Η μετανάστευση για οικονομικούς λόγους είναι φαινόμενο πρόσφατο για την Ελλάδα. Οι προσφορές εργασίας δεν είναι μεγάλες, η άγνοια της γλώσσας περιορίζει το φάσμα των εργασιών που μπορούν να πραγματοποιηθούν.

Επτά άτομα που γεννήθηκαν στη Λατινική Αμέρική αλλά ζουν στην Ελλάδα, μας αφηγούνται τη προσωπική τους εμπειρία στην εργασία. Μια φούχτα από νέους-ες μετανάστες-τριες, καλλιτέχνες που ανοίγουν τα φτερά τους, επαγγελματίες που αγωνίζονται να βρουν μια δουλειά ως σπουδαστές-στριες, άνθρωποι με την ελπίδα μιας καλύτερης απασχόλησης.

Η Καμίλα, η Λυσιστράτη και ο Σαούλ, μας αφηγούνται τη ζωή τους ως σπουδαστές-στριες που συνάμα εργάζονται. Με φυσικότητα μας λένε ότι είναι μια απαραίτητη δραστηριότητα για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους και να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Η εργασία τους είναι πηγή απόλαυσης και προσωπικής ολοκλήρωσης. Νέοι και νέες μεγαλύτερης ηλικίας, ο Δανιέλ, η Μαριάννα, η Αδριάνα και η Μελίνα μας αποκαλύπτουν διαφορετικά μονοπάτια επιλογής που αφορούν τις γνώσεις και τις προσδοκίες τους. Ο Δανιέλ μας αναφέρει πως η ζωή τον οδήγησε να ακολουθήσει μια δουλειά σκληρή σ’αυτή τη χώρα και πως ύστερα από προσπάθειες και σπουδές κατάφερε να περάσει από χειρωνακτική σε πνευματική εργασία. Πως κατάφερε να γίνει καθηγητής για να κερδίζει τα προς το ζην και συνάμα μαθητής για να μάθει περισσότερα και να συνεχίσει να εξελίσσεται. Όλα για την αγάπη του παιδιού του.

Η Μαριάννα, ηθοποιός, χορεύτρια, και τραγουδίστρια, χρησιμοποιεί την τέχνη της ζώντας πνευματικά και υλικά από αυτήν. Έκανε θέατρο στους

PRESENTACIÓN ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

�

podrá trabajar en lo suyo. Mientras, aprende de otras experiencias, detecta las costumbres y los hábitos a vencer para encontrar un sitio adecuado para trabajar.

Melina, pintora de recorrido internacional, nos cuenta todo lo que hay que hacer para man-tenerse en su terreno. De estudiante distribuyó volantes publicitarios, también dirigía a distancia un taller de cerámica y objetos decorativos. Ahora, expone y vende su obra, además hace cuadros por encargo.

Camila cuenta con frescura juvenil su llegada a Grecia para estudiar. Leer su texto es casi escucharla decir que que encontró el trabajo ideal para combinar con sus estudios, redondear el apre-ndizaje del idioma y disfrutar el contacto humano necesario a su personalidad. Le queda tiempo para la Capoeira.

Un diseñador con conocimientos de informática tiene oportunidades laborales que le benefician, pero como dice Melina, vivir en el

δρόμους της Αργεντινής, της Ισπανίας, της Κροατίας και σε άλλες χώρες. Έπαιξε σε θέατρα, καφεθέατρα και παλκοσένικα διαφόρων χωρών. Πολυσχιδής προσωπικότητα η ίδια, συμμετέχει σε τρεις θεατρικές ομάδες. Γράφει κιόλας.

Η Μελίνα, ζωγράφος διεθνούς αναγνώρισης, μας αφηγείται όλα όσα κάνει για να παραμείνει στον τομέα της. Από σπουδάστρια μοίραζε διαφημιστικά φυλλάδια, ενώ συνάμα διηύθυνε εξ αποστάσεως ένα εργαστήρι κεραμικής και διακοσμητικών αντικειμένων. Τώρα εκθέτει και πουλά τα έργα της ενώ επιπλέον ζωγραφίζει πίνακες με ανάθεση.

Η Καμίλα αφηγείται με νεανική δροσιά την άφιξή της στην Ελλάδα για σπουδές. Διαβάζοντας το κείμενό της είναι σαν να την ακούμε να λέει πως έπιασε μια ιδεώδη εργασία που την συνδυάζει με τις σπουδές της, ολοκληρώνοντας την εκμάθηση της γλώσσας εκμεταλλευόμενη την ανθρώπινη επαφή, τόσο απαραίτητη στην προσωπικότητά της. Έχει επίσης χρόνο για την Καποέιρα.

Ένας σχεδιαστής με γνώσεις πληροφορικής

�

έχει εργασιακές ευκαιρίες αξιόλογες, όμως, όπως λέει η Μελίνα το να ζεις στο εξωτερικό είναι για τους πιο λεβέντες. Είναι η περίπτωση του Σαούλ ο οποίος κατάφερε να συνδυάσει σπουδές και εργασία, αναλύοντας την πορεία του με ρεαλισμό χωρίς να ξεχνά τις ανθρώπινες επαφές.

Η νεότερη, η Λυσιστράτη Αïνατζή, Λυς για τις φίλες της, μπήκε νωρίς στην αγορά εργασίας. Μας δίνει ένα ολοζώντανο πορτρέτο με στοιχεία για τα αφεντικά της και τη ζωή μαζί τους. Έξι εμπειρίες εργασίας μεταξύ των δεκαπέντε και είκοσι χρόνων της.

Όλες και όλοι τους δείχνουν την πορεία τους προς μια ρεαλιστική απόφαση. Να επωφελείσαι από των εσωτερικό σου πλούτο, είναι μια λύση. Να εργάζεσαι για να σπουδάζεις δεν είναι αδύνατο. Να εργάζεσαι και να βελτιώνεσαι, μπορείς να το πετύχεις. Να υποδύεσαι στο δρόμο για να εμπλουτίζεσαι με συγκινήσεις, προξενεί ικανοποίηση. Να ζωγραφίζεις και να κερδίζεις τη ζωή σου είναι παράλληλες πορείες. Να είσαι νεαρή εργαζόμενη είναι συχνότερο απ΄ότι φανταζόμαστε. Κλειδί είναι η γνώση της τοπικής γλώσσας.

Πάμπολλες ευχαριστίες στη Όλγα Μαρκεζίνη, τη Έφη Παπαδοπούλου, τη Λυσιστράτη Αïνατζή Ερνάνδεζ, τον ΛούηςΓκόμεζμπεκ και τον Γιώργο Ρούβαλη για τις μεταφράσεις τους. Χάρη στη γενναιόδωρη δουλειά τους μπορούμε να παρουσιάσουμε μιαν άλλη δίγλωσση έκδοση του περιοδικού μας. Ο Σαούλ Μιράντα Μπονίγια μας πρόσφερε πάλι άλλο ένα ωραίο σχέδιο.

Έλια Ραμίρεζ Ρούβαλη

extranjero es para los más valientes. Es el caso de Saúl, ha podido combinar los estudios con el trabajo autorizado a los estudiantes en España y Grecia, analiza su recorrido con realismo sin olvidar el contacto humano. La más joven, Lysistrati Ainatzí, Lyz para sus allegados, entró temprano al mercado de trabajo. Nos entrega un relato vivo, lleno de datos sobre las personas y la vida de trabajo con ellas, seis experi-encias laborales entre sus quince y veinte años. Todos ellos nos iluminan el camino para una de-cisión realista. Sacar provecho a lo que llevamos dentro, es una solución. Trabajar para estudiar no es imposible, trabajar y mejorar, puede lograrse, actuar en la calle para despertar emociones, es satisfactorio, pintar y ganarse la vida son caminos paralelos, ser joven trabajadora es más frecuente de lo que pensamos. Es clave reconocer que el manejo del idioma local es indispensable.

Va nuestro agradecimiento enorme a Olga Markezini, Efi Papadopoulou, Lysistrati Ainatzí, Luis Gomezbeck y Yorgos Rouvalis por sus traducciones, gracias a su trabajo generoso podemos presen-tar otra edición bilingûe de nuestra revista. Saúl Miranda Bonilla nos ofrece una vez más un bello diseño.

Elia Ramírez Rouvalis

�

Desde América Latina a Europa

Elia Ramírez Rouvalis

América Latina ha tenido movimientos de población desde hace siglos. Mucha gente de variados orígenes se ha instalado en sus diferentes países. Durante las migraciones europeas se la con-sideraba como un destino importante. Alrededor de mediados del siglo XX empezó a crecer el movimiento de población del Sur hacia el Norte de modo que en esa corriente, América Latina de zona receptora de inmigrantes, se convierte en región generadora de emigrantes.

Los países europeos más atractivos para la migración latinoamericana son España, Italia y

Portugal, las y los migrantes fueron llegando poco a poco de modo que el fenómeno cobró importancia hasta fines del siglo pasado y se valorizó estadísti-camente en los primeros años del siglo XXI. Los datos estadísticos muestran que con excepción de España que recibe el 9% (2009) del número de emigrantes de nuestra región, en la mayor parte de los países europeos llega un pequeño número. La mayoría de los que salen de América Latina va a los Estados Unidos, 72% en 2009.

La inmigración latinomericana se concen-tra en España, pero desde 2008 la crisis financiera, sus consecuencias en el empleo y la caída de la industria de la construcción están causando el retorno al país de origen o el traslado a otros países europeos entre los cuales Grecia no es un destino

Από την Λατινική Αμερική πρός την Ευρώπη

Έλια Ραμίρεζ Ρούβαλη

Η Λατινική Αμερική υπέστη μεταναστευτικά ρεύματα εδώ και αρκετούς αιώνες. Εκατομμύρια άνθρωποι από διάφορες χώρες εγκαταστάθηκαν στις χώρες της. Κατά τη διάρκεια των μεταναστευτικών ρευμάτων από την Ευρώπη, αποτελούσε ένα σημαντικό προορισμό. Περί τα μέσα του 20ου αι. άρχισε να αναπτύσσεται το μεταναστευτικό ρεύμα από τον Νότο πρός το Βορρά, έτσι ώστε με την τάση αυτή, η Λατινική Αμερική από περιοχή δεκτική μεταναστεύσεως μετατρέπεται σε περιοχή αποστέλουσσα μετανάστες.

Οι ευρωπαϊκές χώρες που προτιμούν οι Λατινοαμερικάνοι μετανάστες είναι η Ισπανία, Ιταλία, και Πορτογαλία. Η άφιξή τους έγινε σταδιακά έτσι ώστε το

φαινόμενο αυτό να αποκτήσει σημασία περί τα τέλη του περασμένου αι. και να μετρηθεί στατιστικά τα πρώτα χρόνια του 21ου αι. Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι με την εξαίρεση της Ισπανίας η οποία δέχεται το 9% (2009) του αριθμού των μεταναστών από την περιοχή μας, στην πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών φτάνει ένας μικρός μόνον αριθμός. Οι περισσότεροι μετανάστες που εγκαταλείπουν την Λατινική Αμερική κατευθύνονται προς τις Η.Π.Α, 72% το 2009. Η λατινοαμερικάνικη μετανάστευση συγκεντρώνεται στην Ισπανία, αλλά από το 2008 και έπειτα η χρηματοοικονομική κρίσις, οι επιπτώσεις της στην εργασία και η πτώση της οικονομικής δραστηριότητας προξενούν την επιστροφή στην χώρα καταγωγής ή την μεταπήδηση σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ των οποίων η Ελλάδα δεν αποτελεί μια εναλλακτική κατεύθυνση. Πρόσφατα ανακοινώθηκε

�

alternativo. Se acaba de anunciar la reducción en 10% del número de migrantes de Ecuador, Argen-tina y Brasil inscritos en el padrón municipal de Madrid.

La inmigración es un fenómeno reciente en Grecia, inicia a fines de los 90, aun cuando no se dispone de una cifra confiable, se puede afirmar que ha llegado poca gente de América Latina. En comparación con el millón estimado de albaneses y los cientos de miles provenientes de los países de la antigua Unión Soviética y su zona de influencia, los pocos miles de hispanohablantes y lusófonos americanos llaman la atención mas bien por sus particularidades que por su número. Aportan su música, sus tradiciones, su arte y su gastronomía en forma pública.

El núcleo lo forman las esposas de ciu-dadanos griegos que formaron una familia mixta, a menudo bilingüe, que conservan y a veces cultivan sus costumbres, algunas se agruparon en asociaciones que realizan actividades diversas de entretenimiento y a veces culturales, casi siempre en español que atraen a sus compatriotas. Sin lazos

η μείωση κατά 10% του αριθμού μεταναστών από το Εκουαδόρ, την Αργεντινή και την Βραζιλία που ήταν εγγεγραμμένοι στα δημοτολόγια της Μαδρίτης. Η μετανάστευση είναι ένα πρόσφατο φαινόμενο στην Ελλάδα, αρχίζει στις αρχές της δεκαετίας του 90 και παρόλο που δεν διαθέτουμε αξιόπιστα στοιχεία, μπορούμε να πούμε ότι εδώ ήρθαν λίγοι Λατινοαμερικάνοι μετανάστες. Σε σύγκριση με το ένα εκατομμύριο κατά προσέγγισιν Αλβανών και τις εκατοντάδες χιλιάδες προερχομένων από τις χώρες της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ. και τις χώρες επιρροής της, οι λίγες χιλιάδες ισπανόφωνων και πορτογαλόφωνων από την Αμερική τραβούν την προσοχή περισσότερο λόγω των ιδιαιτεροτήτων παρά του αριθμού τους. Πολιτιστικά συνεισφέρουν τη μουσική τους, τις παραδόσεις τους, την Τέχνη και την γαστρονομία τους.

Ο βασικός πυρήνας αποτελείται από τις συζύγους Ελλήνων πολιτών που δημιούργησαν μεικτές οικογένειες, συνήθως δίγλωσσες, που διατηρούν και ενίοτε καλλιεργούν τις συνήθειές τους. Ορισμένες από αυτές έχουν ενωθεί σε συλλόγους που πραγματοποιούν διάφορες δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου ακόμα και πολιτιστικές, σχεδόν πάντα στα ισπανικά, πράγμα που ελκύει τους συμπατριώτες τους . Χωρίς τοπικούς

�

familiares locales, en familia o individualmente, llegaron inmigrantes que trabajan principalmente en los servicios. Luego está la gente joven que llega por estudios o trabajo, crean sus propios círculos, se reunen alrededor de la música, la gastronomía o el deporte. Un grupo especial es el de los artistas, primero llegaron músicos, cantantes, artesanos, maestros de baile, ahora tenemos gente en el teatro, la fotografía, el diseño gráfico, la pintura, gente que escribe. Empiezan a formarse las asocia-ciones con fines netamente culturales. En todos los grupos existe gente interesada en la religión y en la política.

Para ganarse la vida, el trabajo más visible que realizan es la enseñanza del español que tiene una gran demanda y es el idioma de moda en Grecia. Además de los empleos en las escuelas privadas de idiomas, las clases particulares son otra opción, en menor medida, las traducciones para quienes dominan ambos idiomas. El cuidado de niños y el trabajo doméstico es otra fuente de empleo. La segunda generación puede acceder a los servicios o al comercio. Un diploma técnico o universitario permite aspirar y competir por otro

tipo de empleos, en estos tiempos aciagos, lo mejor es contar con el dominio de la lengua griega y aún así, debido al desempleo juvenil, la tarea es árdua. Hay personas que tienen un trabajo es-timulante y satisfactorio, bien pagado, pero son la excepción.

Quedan los trabajos manuales muy solicita-dos por otros inmigrantes, los oficios diversos, limp-ieza, ayudantes de oficina, vender en alguna tienda o como repartidor. Otras fuentes de empleos que requieren idiomas entre los cuales a menudo se demanda el inglés: bares, cafeterías y restaurantes, el turismo y la asistencia telefónica.

La crisis está afectando también a la po-blación migrante, menos turismo, menos dinero para pagar servicios domésticos, cierran algunos negocios y tiendas, casi todos los sectores de la economía están a la expectativa. Aumenta el desempleo entre los migrantes. La lucha por con-servar y conseguir un empleo será cada vez más difícil.

οικογενειακούς δεσμούς έφτασαν οικογενειακώς ή ατομικά μετανάστες που εργάζονται κυρίως στις υπηρεσίες. Κατόπιν υπάρχουν οι νέοι που φτάνουν για σπουδές ή εργασία, δημιουργούν τους δικούς τους κύκλους και συναθροίζονται γύρω από τη μουσική, τη γαστρονομία ή τα σπορ. Μια ειδική ομάδα είναι οι Καλλιτέχνες, πρώτα έφτασαν οι μουσικοί, τραγουδιστές, βιοτέχνες, καθηγητές χορού και τώρα, έχουμε πλέον ανθρώπους στο θέατρο, τη φωτογραφία, τις γραφικές τέχνες, τη ζωγραφική, καθώς και συγγραφείς. Αρχίζουν να δημιουργούνται σύλλογοι με στόχους καθαρά πολιτιστικούς. Σε όλες τις ομάδες υφίστανται άτομα ενδιαφερόμενα για τη θρησκεία και τη πολιτική.

Για να κερδίσουν τα προς το ζην , η πιο ορατή εργασία που πραγματοποιούν είναι η διδασκαλία τον ισπανικών που έχει μεγάλη ζήτηση και είναι της μόδας στην Ελλάδα . Εκτός από τη διδασκαλία σε ιδιωτικά ινστιτούτα γλωσσών, άλλη δυνατότητα είναι τα ιδιωτικά μαθήματα και , λιγώτερο , οι μεταφράσεις για όποιους κατέχουν καλά και τις δύο γλώσσες. Άλλη πηγή εργασίας είναι η φροντίδα των παιδιών και η οικιακή εργασία . Η δεύτερη γενιά μπορεί να έχει πρόσβαση στις υπηρεσίες και το εμπόριο . Ένα τεχνικό ή πανεπιστημιακό δίπλωμα επιτρέπει να ελπίζουν για άλλο είδος δουλειάς. Στις

δύσκολες αυτές μέρες, είναι καλύτερα να γνωρίζουν και την ελληνική γλώσσα αλλά , με την νεανική ανεργία και αυτό είναι δύσκολο. Βέβαια μπορούμε να βρούμε μετανάστες που έχουν μια ικανοποιητική και ευχάριστη , καλοπληρωμένη δουλειά αλλά αποτελούν εξαίρεση. Απομένουν οι χειρωνακτικές εργασίες που ζητούν επίσης άλλοι μετανάστες , διάφορες τέχνες, βοηθοί γραφείου η εμποροϋπάλληλοι , και στη διανομή . Άλλες πηγές εργασίας που απαιτούν γλώσσες , τα μπαρ, καφετερίες , εστιατόρια, ο τουρισμός και η τηλεφωνική υποστήριξη , όπου τα Αγγλικά είναι απαραίτητα.

Η κρίσι άγγιξε επίσης και τους μετανάστες, μειωμένος τουρισμός, λυγώτερο χρήμα για οικιακές υπηρεσίες , μαγαζιά που κλείνουν , σχεδόν όλοι οι τομείς της οικονομίας βρίσκονται σε αναμονή. Ο αγώνας για τη διατήρηση ή εύρεση μιας θέσης εργασίας θα είναι όλο και πιο δύσκολος.

Μετάφραση : Γιώργος Ρούβαλης

�

Antes de comenzar a hablar sobre lo que es trabajar fuera de mi país y más específicamente en Grecia, debo limitar mi experiencia, pues todo depende de la situación que ha vivido cada uno para llegar a este país.

Me veo obligado entonces a contarles que no vine a Grecia a buscar trabajo, Grecia no contaba y no cuenta con condiciones laborales mejores a las que ya conocía en Chile, sino que la vida me trajo a este país para estar junto a mi hijo que es griego. Corría entonces el año 1997.

Dada la problemática linguo-cultural lo primero que tuve que hacer fue trabajar en lo primero que pude y eso fue casi obviamente la construcción, un área laboral que absorbe generalmente más de la mitad de la mano de obra de cualquier país. En ese período pude estudiar griego, conocer las características del país, su funcionamiento e idiosincracia.

Una vez que estaba seguro de mi mismo, pude hallar un mejor trabajo como guardia de seguridad, este trabajo me permitía trabajar en la noche o en el día, por el mismo sueldo, era un

Premio al EsfuerzoDaniel Vergara Peláez

Βραβείο επιμονήςΔανιέλ Βεργάρα Πελάεζ

Προτού ξεκινήσω να μιλήσω για το πώς είναι να εργάζομαι μακριά από τη χώρα μου και πιο συγκεκριμένα στην Ελλάδα, χρειάζεται να διευκρινίσω ότι εξαρτάται και από το σε ποια κατάσταση βρίσκεται κανείς φθάνοντας σε αυτή τη χώρα.

Είμαι υποχρεωμένος επομένως να εξηγήσω πως δεν ήρθα στην Ελλάδα για αναζήτηση εργασίας, δεδομένου ότι η Ελλάδα δεν παρείχε εργασιακές συνθήκες καλύτερες από αυτές της Χιλής, αλλά οι προσωπικές συνθήκες της ζωής μου με οδήγησαν εδώ, ούτως ώστε να βρίσκομαι πιο κοντά στο γιο μου, ο οποίος γεννήθηκε στην Ελλάδα το 1997.

Επειδή υπήρχε το ζήτημα της γλωσσικής και πολιτισμικής διαφοράς, αυτό που χρειάστηκε αρχικά να αντιμετωπίσω ήταν τη διαφορετική γλώσσα και έτσι εργάστηκα στον τομέα της οικοδομής, οποίος απασχολεί σε κάθε χώρα περισσότερο από το μισό εργατικό δυναμικό της. Παράλληλα μπορούσα να μελετήσω την ελληνική γλώσσα, να γνωρίσω τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της χώρας, τον τρόπο λειτουργίας και την ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων.

Μόλις αισθάνθηκα περισσότερο σίγουρος, μπόρεσα να διεκδικήσω μία καλύτερη εργασία σαν φύλακας ασφάλειας. Η θέση αυτή μου επέτρεψε να εργάζομαι κατά τη διάρκεια της νύχτας ή της ημέρας με καλύτερες συνθήκες και τα ίδια χρήματα,

�0

trabajo mucho más suave y menos exigente. El tiempo extra me permitía moverme en la ciudad para captar nuevas experiencias, en la sociedad de profesores, con amigos hispanófonos, en el Insti-tuto Cervantes, me di cuenta que Grecia tenía una alta necesidad de profesores hispanohablantes y esa área, dados mis estudios, la podía yo satisfacer dando clases, entonces lo que debía hacer era estudiar mucho para poder captar experiencias ajenas sobre una profesión muy específica que era LA ENSEÑANZA DEL IDIOMA ESPAÑOL PARA EXTRANJEROS, cosa muy distinta a ser profesor de castellano en una escuelita rural o en una ciudad de un país hispanófono.

Tras ir a una docena de seminarios para

Carmen María Aranda de la Riva

ενώ ο ελεύθερος χρόνος μου έδωσε τη δυνατότητα μετακινήσεων εντός της πόλης και γνωριμίας με τον κόσμο των διδασκόντων, Ισπανών φίλων, στο ινστιτούτο Cervantes, συνειδητοποιώντας ότι στην Ελλάδα υπήρχε αυξημένη ζήτηση για ισπανόφωνους καθηγητές. Έτσι, δεδομένων των σπουδών μου μπορούσα να ασχοληθώ με τη διδασκαλία και αυτό που χρειαζόταν ήταν να μελετήσω περισσότερο για να μπορέσω να αντεπεξέλθω σε αυτό το επάγγελμα, που ήταν η διδασκαλία της ισπανικής γλώσσας σε αλλοδαπούς, πράγμα τελείως διαφορετικό από τη διδασκαλία των ισπανικών σε ένα μικρό σχολείο μιας αγροτικής περιοχής ή σε κάποιο σχολείο της πόλης μιας ισπανόφωνης χώρας.

Αφού παρακολούθησα δώδεκα σεμινάρια για καθηγητές στο Ινστιτούτο Θερβάντες και κάποια σεμινάρια από τo σύλλογο καθηγητών ισπανικής

profesores del Instituto Cervantes y a seminarios dados por la Asociación de profesores de español en Grecia -ASPE-, comencé ya a dar clases a gente que vivía cerca de mi casa, y a la vez en varios institutos. Tras dos años en Grecia ya podía decir que estaba por buen camino, sin embargo el costo era grande y el esfuerzo para lograrlo fue agotador, muchas veces me sentía sin fuerzas, solo la cara de mi hijo y su sonrisa dulce me dieron energía para poder seguir luchando. Cada fin de semana que lo tomaba, ya separado de mi ex mujer griega, le contaba mis planes hablándole perfecto español y además haciéndole clases cada vez que se portaba bien, pues el estudio del español siempre se lo dis-fracé como un juego, el me suplicaba por aprender, jugando y armando frases en cuadernos que siem-pre guardaré.

γλώσσας στην Ελλάδα – ASPE- ξεκίνησα να παραδίδω μαθήματα σε ανθρώπους που ζούσαν κοντά στον τόπο διαμονής μου αλλά και σε διαφορετικά κέντρα ξένων γλωσσών. Μετά από δύο χρόνια στην Ελλάδα θα μπορούσα να πω πως βρισκόμουν σε καλό δρόμο, ωστόσο το κόστος για να επιτευχθεί αυτό και η προσπάθεια ήταν εξαντλητικά και πολλές φορές αισθανόμουν χωρίς δυνάμεις. Μόνο το πρόσωπο του γιου μου και το γλυκό χαμόγελό του μου έδιναν την ενέργεια για να μπορέσω να συνεχίσω να αγωνίζομαι. Κάθε Σαββατοκύριακο που με επισκεπτόταν, μιας και ήμουν χωρισμένος με την Ελληνίδα πρώην γυναίκα μου, του διηγούμουν τα σχέδιά μου, μιλώντας του σωστά ισπανικά και κάνοντας του μαθήματα κάθε φορά που συμπεριφερόταν καλά. Με τον τρόπο αυτό, το να μάθει ισπανικά ήταν για εκείνον ένα παιχνίδι μας, ενώ εγώ τον παρακαλούσα να μάθει και να παίζει συναρμολογώντας φράσεις σε ένα τετράδιο, τις οποίες μετά διόρθωνα.

Χρόνο με το χρόνο αυξάνονταν οι γνώσεις και οι

��

Carmen María Aranda de la Riva

Año tras año aumentaban tanto mis cono-cimientos como mis alumnos, con cada alumno notaba que lo que aprendía un año al siguiente se duplicaba. Cada vez era más metódico, me sentía más seguro de mi trabajo, tenía ya excelentes resul-tados, guardaba y archivaba los diplomas o certifi-cados de diplomas que mis alumnos recibían en el Instituto Cervantes en los examenes Inicial, Inter-medio o Superior. Me había conseguido todos los temas orales de la entrevista personal e imágenes para el oral y preparé cada tema en un computador viejo que me regaló un querido alumno.

Ya era el año 2004 y las Olimpiadas llega-ron a Grecia yo ya me sentía todo un profesor y mi seguridad, amor propio y estima personal habían subido notablemente, la verdad les debo decir que un divorcio fuera del país es una bomba atómica en el alma de un ser humano, la soledad a uno lo embarga y el fracaso retumba en la mente, gracias a Dios pude levantarme. Pero viví la mayor de las soledades que he conocido.

Y ahí estaba yo con mi hijo de la mano en las Olimpiadas cuando Chile ganó 4 medallas de oro, ya habían pasado 7 años desde que había lle-gado a Grecia y ya me sentía muy bien y la vida me sonreía otra vez. Las medallas la verdad eran mías y sabía que yo me las había ganado.

Coroné mi triunfo el año 2006 con mi entrada a la Universidad para estudiar Filología en Español, carrera que curso ya en su penúltimo se-mestre, espero en pocos años más ayudar a mi hijo para que estudie en la universidad, tenemos con él grandes planes !!! Pero ahora no estamos solos nos acompaña una mujer latina, colombiana, Adriana Cruz García, hallé el amor y me casé hace un año con una latina que me hacer reir y gozar de la vida. Mi vida y mi corazón viven una primavera de amor y plenitud en todos los sentidos.

μαθητές μου και εγώ κρατούσα σημειώσεις από ό,τι μάθαινα επεκτείνοντας το τον επόμενο χρόνο. Έτσι αισθανόμουν κάθε φορά πιο μεθοδικός και πιο σίγουρος για τη δουλειά μου, έχοντας εξαιρετικά αποτελέσματα, φυλάσσοντας και αρχειοθετώντας τα διπλώματα και τα πιστοποιητικά που λάμβαναν οι μαθητές μου από το ινστιτούτο Cervantes στις εξετάσεις του αρχικού, μέσου και ανώτερου επιπέδου ( Inicial, Intermedio και Superior αντίστοιχα). Επιπλέον είχα κρατήσει όλα τα προφορικά θέματα από την προσωπική συνέντευξη καθώς και τις εικόνες των προφορικών εξετάσεων και προετοίμαζα κάθε θέμα σε ένα παλιό ηλεκτρονικό υπολογιστή που μου είχε χαρίσει ένας αγαπημένος μαθητής.

Ήδη το 2004 όταν οι Ολυμπιακοί αγώνες διεξάγονταν στην Ελλάδα, ήμουν πια ένας καθηγητής και η αυτοπεποίθησή μου, η αγάπη και η αυτό εκτίμησή μου είχαν αυξηθεί σημαντικά. Η αλήθεια είναι πως ένα διαζύγιο μακριά από τη χώρα καταγωγής, αποτελεί μία ατομική βόμβα στην ψυχή κάθε ανθρώπου, όταν η μοναξιά τον κυριεύει και η αποτυχία αντηχεί στο μυαλό του. Χάρη στο Θεό μπόρεσα να ανακάμψω αν και έζησα την πιο μεγάλη μοναξιά από όσες είχα γνωρίσει.Όταν βρέθηκα με το γιο μου στην Ολυμπιάδα τη στιγμή που η Χιλή κέρδισε τέσσερα χρυσά μετάλλια, είχαν περάσει ήδη 7 χρόνια από τότε που είχα έρθει στην Ελλάδα και ήδη αισθανόμουν πολύ καλά και ένιωθα πως η ζωή μου χαμογελούσε ξανά. Τα μετάλλια στην πραγματικότητα ήταν δικά μου και ήξερα πως εγώ τα είχα κερδίσει.

Το 2006 η επιτυχία κορυφώθηκε με την εγγραφή μου στο Πανεπιστήμιο για τη σπουδή της ισπανικής φιλολογίας. Βρισκόμαι ήδη στο προτελευταίο εξάμηνο, ελπίζω σε λίγα χρόνια να βοηθήσω το γιο μου να σπουδάσει και εκείνος στο πανεπιστήμιο. Τα σχέδιά μας είναι μεγάλα!. Τώρα όμως δεν είμαστε μόνοι μας πια , μας συντροφεύει μια γυναίκα από την Κολομβία, η Αντριάνα Κρουζ Γκαρσία, στην οποία βρήκα τον έρωτα και με την οποία παντρευτήκαμε πριν ένα χρόνο. Η Αντριάνα με κάνει να γελάω και να απολαμβάνω τη ζωή. Η ζωή μου και η καρδιά μου βρίσκονται στην άνοιξη της αγάπης και είναι γεμάτες από συναισθήματα.

Μετάφραση : Δανιέλ Βεργάρα Πελάεζ

��

Mi experiencia de habitar en Europa empezó como la de cualquier joven que decide ampliar su for-mación universitaria fuera de su país de origen. Comenzó en Florencia, Italia, a donde llegué para continuar mis estudios en artes visuales. Años atrás había visitado Florencia como viajera y me interesó tanto la riqueza artística y cultural de la ciudad, que decidí que volvería a tan cautivador lugar para realizarlos. Así que había llegado el momento de volver realidad mis planes, tomé la decisión de aprender la historia y las técnicas del arte, directa-mente de los grandes maestros del Renacimiento italiano.

Ingresé a la universidad y poco a poco me fui adap-tando a las corrientes artísticas que sucedían en Italia a mediados de los años 90’s. Empecé a par-ticipar en concursos y exposiciones colectivas de pintura con la finalidad de dar a conocer mi obra.

Más adelante conseguí un trabajo de repartición de volantes y folletos para una agencia de publicidad, la Unión Europea otorga permisos para estudiantes de acuerdo a la duración de los estudios y ofrece la oportunidad de trabajar legalmente 20 horas a la semana, lo cual facilita y permite a los jóvenes con-seguir algún trabajo para apoyar económicamente sus estudios y cubrir los gastos básicos.

Años más tarde, regresé a la vieja Europa con el objetivo de realizar un master en la Universidad Complutense de Madrid, España. Como ya contaba con mayor experiencia profesional, fue más fácil participar en concursos y exposiciones de pintura, así como efectuar la venta de algunas de mis obras,

LA VIEJA EUROPAMelina Moisidelis

Η εμπειρία μου ως πολήτης της Ευρώπης ξεκίνησε, όπως ξεκινά η εμπειρία κάθε νέου, που αποφασίζει να διευρύνει τους ακαδημαϊκους του ορίζοντες εκτός της χώρας του. Συγκεκριμένα, ξεκίνησε στη Φλωρεντία, όπου πήγα για να συνεχίσω τις σπουδές μου πάνω στις εικαστικές τέχνες. Είχα επισκεφθεί τη Φλωρεντία ως τουρίστρια. Είχα εντυπωσιαστεί δεόντως με τον καλλιτεχνικό και πολιτιστικό της πλούτο, που αποφάσισα να γυρίσω σ’ αυτό το αξιολάτρευτο μέρος για να συνεχίσω τις σπουδές μου. Είχε φτάσει η ώρα να πραγματοποιήσω τα σχέδιά μου: να μελετήσω την τεχνική και την ιστορία της τέχνης στο επίκεντρο της ιταλικής Αναγέννησης, απευθείας δηλαδή από τους μεγάλους της δασκάλους.

ΣΤΗ ΓΗΡΑΙΑ ΕΥΡΩΠΗΜελίνα Μωυσιδέλη Περουσκία

Μπήκα στο πανεπιστήμιο και σιγά – σιγά προσαρμόστηκα στα καλλιτεχνικά ρεύματα και δρώμενα που λάμβαναν χώρα στην Ιταλία της δεκαετίας του ’90. Άρχισα να συμμετέχω σε διαγωνισμούς και σε ομαδικές εκθέσεις με σκοπό να ωα κάνω γνωστή τη δουλειά μου. Μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα είχα βρει κιόλας εργασία, μοιράζοντας φυλλάδια για μια διαφημιστική εταιρεία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χορηγεί άδεια εργασίας σε φοιτητές, αναλόγως με τη διάρκεια των σπουδών τους και μέχρι είκοσι ώρες εβδομαδιαίως, αυτό επιτρέπει στους φοιτητές αφ’ ενός μεν να εργάζονται και αφ’ ετέρου δε να καλύπτουν βασικές τους ανάγκες.

Χρόνια αργότερα, γύρισα στην Ευρώπη με σκοπό να κάνω ένα μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης. Επειδή τότε είχα περισσότερη επαγγελματική πείρα, μου ήταν πιο εύκολο να προσαρμοστώ και να συμμετάσχω σε

En mi taller en la Universidad Complutense de Madrid, 2005.

��

en ocasiones realizadas por encargo, además, completaba mis ingresos con un pequeño taller de cerámica y de objetos decorativos que poseía en México.

Mis compañeros de la universidad y yo, nos dedi-cábamos a las artes visuales, había pintores, fotó-grafos, escultores o críticos de arte. Pero estas pro-fesiones necesitan tiempo para consolidarse, por lo que la mayoría de ellos habían conseguido en Madrid trabajos como camareros en algunos bares

de la ciudad. Otros trabajaban como operadores en compañías que ofrecen servicios de asistencia tele-fónica, como asistentes de algún profesor o artista reconocido o bien, como auxiliares en museos o centros culturales.

Por último llegué a Grecia, con el objetivo principal de encontrarme con mis orígenes y realizar algunas exposiciones individuales de pintura en Atenas, así como en algunas otras capitales europeas, las cuales había concretado con anterioridad, para

διαγωνισμούς και εκθέσεις ζωγραφικής, καθώς ακόμα και να πουλήσω κάποια από τα έργα μου, μερικά από τα οποία ήταν παραγγελίες. Επίσης, οικονομικά, ένα εργαστήρι κεραμικής και διακοσμητικών αντικειμένων που διατηρούσα στο Μεξικό, με βοηθούσε να μην περνάω δυσκολίες.

Αρκετοί συμφοιτητές μου ασχολιόνταν με τις εικαστικές τέχνες, άλλοι με τη ζωγραφική, άλλοι με τη φωτογραφία, άλλοι με τη γλυπτική η ακόμα και με την κριτική έργων τέχνης. Αυτά τα επαγγέλματα όμως, χρειάζονται χρόνο για να πετύχεις και να καθιερωθείς, γι’ αυτό και πολλοί από τους συμφοιτητές μου εργαζόταν σαν σερβιτόροι σε μπαρ της πόλης. Άλλοι δούλευαν σε εταιρίες στα τμήματα τηλεφωνικής εξυπηρέτησης πελατών, άλλοι πιο τυχεροί εργαζόταν σαν βοηθοί κάποιου καθηγητή ή καλλιτέχνη ή ακόμα και σε μουσεία ή πολιτιστικά κέντρα.

Τέλος, ήρθα στην Ελλάδα, με κύριο σκοπό να ανακαλύψω τις ρίζες μου και να κάνω κάποιες ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής στην Αθήνα, καθώς και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, στις οποίες είχα εκ των προτέρων κάνει επαφές. Όλα αυτά βέβαια για να προβάλω και να πουλήσω τη δουλειά μου πέρα

από τα μεξικανικά σύνορα.

Σήμερα, στην Ελλάδα, έχω κάνει κάποιες ατομικές εκθέσεις και έχω συμμετάσχει σε αρκετές ομαδικές, σε διάφορα φεστιβάλ και πολιτιστικά δρώμενα. Οι πίνακές μου, ως επί τα πλείστον σε λάδι και σε ακρυλικό, έχουν σιγά – σιγά πουληθεί.

Έχω κάνει βέβαια και πίνακες κατά παραγγελία και παρόλο που μέρα με τη μέρα αυξάνεται η χρηματική τους αξία, λόγω της οικονομικής κρίσης, δεν είναι μια καλή συγκυρία για την καλλιτεχνική αγορά. Παράλληλα, έχω διευθύνει εργαστήρια μεξικάνικων και λατινοαμερικάνικων τεχνοτροπιών, στα οποία έχουν συμμετάσχει τόσο λατινοαμερικάνοι όσο και Έλληνες, οι οποίο τρέφουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το λατινοαμερικάνικο πολιτισμό.

Μια διεθνής καριέρα επιφέρει περαιτέρω αναγνώριση στην πατρίδα σου, εμένα έχει εμπλουτίσει την καλλιτεχνική μου σταδιοδρομία, αλλά και την προσωπική μου ζωή, χάρη στην επαφή με νέους πολιτισμούς, νέα ήθη και έθιμα, νέες γλώσσες και νέες φιλίες με άτομα άλλων εθνικοτήτων και ιδιοσυγκρασιών.

��

promover y vender mi obra más allá de las fronteras mexicanas.

Hasta ahora, he realizado en Grecia, algu-nas exposiciones individuales y participado en varias colectivas así como en diferentes festivales y proyectos culturales. Mi obra, que en su mayoría consisten en pinturas realizadas con óleo y acrílico se han ido vendiendo poco a poco. También he realizado pinturas por encargo y aunque cada vez se van cotizando mejor, en este período de crisis financiera, no es buen momento para el mercado del arte. A la par, he realizado un seminario de técnicas de arte mexicano y latinoamericano en los que han participado tanto latinos como griegos que se interesan especialmente en dichas técnicas.

La realización de una carrera internacional me ha ofrecido mayor reconocimiento en mi país, ha en-riquecido mi trayectoria artística y mi vida personal a través del conocimiento de nuevas costumbres,

tradiciones, idiomas, amistades de nacionalidades y culturas diferentes a la mía.

Muchos artistas de diferentes partes del mundo llegan a establecerse permanentemente en Europa, ya que el consumo cultural es mucho mayor que en los países de menor poder adquisitivo. Además los gobiernos cuentan con mayor presupuesto y políticas gubernamentales para la difusión del arte y la cultura, pero en muchos países la prioridad la tiene el apoyo y la difusión de la obra de los artistas nacionales, de modo que quedan fuera las opor-tunidades para los extranjeros, paradójicamente, ahora que el arte contemporáneo se ha vuelto cada vez más global y menos regional. Prueba de ello son las exposiciones y ferias internacionales como la Bienal de Venecia, la Documenta de Kassel o Art Basel en Basilea, por mencionar algunas, donde participan artistas de todo el mundo, ahí no es fácil identificar si uno u otro artista pertenece a alguna determinada cultura o nacionalidad.

Πολλοί καλλιτέχνες από άλλα μέρη του κόσμου φτάνουν στην Ευρώπη, όπου εγκαθίστανται μόνιμα, διότι η καλλιτεχνική «κατανάλωση» είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι είναι σε άλλες χώρες με πιο ασθενή αγοραστική δύναμη. Επίσης, οι κυβερνήσεις έχουν μεγαλύτερους προϋπολογισμούς και εφαρμόζουν καλύτερες πολιτικές για την προβολή και διάδοση της τέχνης και του πολιτισμού, αν και μερικές χώρες δίνουν προτεραιότητα στους ντόπιους καλλιτέχνες αφήνοντας στην άκρη τους ξένους, παρόλο που η σύγχρονη τέχνη παγκοσμιοποιείται

όλο και περισσότερο. Ένα απτό παράδειγμα είναι η Μπιενάλε της Βενετίας και οι διεθνείς εκθέσεις «Ντοκουμέντα» στο Κάσσελ της Γερμανίας και «Art Basel» στη Βασιλεία της Ελβετίας, όπου λαμβάνουν μέρος καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο και δύσκολα καταλαβαίνεις από πού προέρχεται ο καθένας.

Γενικότερα, κάθε χρόνο φτάνουν χιλιάδες άνθρωποι στην Ευρώπη, ψάχνοντας ευκαιρίες βελτίωσης της ζωής τους, προερχόμενοι από υπό ανάπτυξη χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Ασίας και της Αφρικής. Οι ευρωπαϊκές νομοθεσίες όμως, όλο

Mi obra en la exposición colectiva “Pirotecnia”, Salón de Exposiciones, Universidad Complutense de Madrid, 2004.

��

Año con año, miles de personas llegan a trabajar en Europa buscando oportunidades que mejoren sus condiciones de vida, provenientes de países en vías de desarrollo de América Latina, Asia y África. Pero las leyes europeas son cada vez más definidas y conseguir un trabajo legal se vuelve difícil para los inmigrantes, muchos de ellos no tienen preparación suficiente para realizar traba-jos más especializados y algunos de ellos sufren discriminaciones. A esto hay que añadir que llegar a vivir a un país extranjero es en sí, una situación difícil, ya que abandonar la patria, la familia, los amigos, habitar una nueva ciudad, aprender un nuevo idioma, adaptarse a nuevas costumbres, además de buscar un trabajo que permita tener una vida digna en un mundo donde los países poderosos explotan a los más débiles, es tarea para los más valientes.

Creo que los gobiernos del viejo continente no deben olvidar la historia, sino recordar cuando Europa fue el escenario de una emigración masiva

y millones de habitantes de los países que hoy conforman la Unión Europea partieron a otros con-tinentes, especialmente a América, que abrió sus puertas en el siglo XX a los europeos que emigraron durante guerras y dictaduras, crisis económicas, hambrunas o represión política encontrando en los diferentes países americanos trabajo y oportuni-dades económicas.

Hoy en día América alberga un número considerable de sus hijos y sus nietos. Miles de exiliados españoles se dispersaron por todo el ter-ritorio mexicano durante los años que abarcaron la Guerra Civil y la dictadura de Franco. Argentina re-cibió a miles de italianos en la Primera y la Segunda Guerra Mundial. Brasil recibió portugueses, Estados Unidos de América y Canadá, no sólo ingleses y franceses sino un número importante de europeos, entre ellos, mis abuelos, unos griegos que se vieron obligados a abandonar su patria en busca del sueño americano.

και περισσότερο στενεύουν τα περιθώρια και είναι δύσκολο να βρει κάποιος μετανάστης μια εργασία, νόμιμα και αφού πολλοί από αυτούς δεν έχουν κάποια εξειδίκευση αντιμετωπίζουν το φαινόμενο της φυλετικής διάκρισης.

Το να μεταναστεύσει κανείς είναι ένα δύσκολο εγχείρημα, πρέπει να αφήσει πίσω οικογένεια, φίλους, πατρίδα και να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα, να μάθει μια καινούργια γλώσσα, έναν καινούργιο πολιτισμό, καινούργια ήθη και έθιμα, να ψάξει μια αξιοπρεπή δουλειά, ώστε να βγάλει τα προς το ζην και να γίνει σεβαστός από το καινούργιο του περιβάλλον και όλα αυτά σε χώρες που ανέκαθεν είχαν το πάνω χέρι σε πολλά οικονομικά και πολιτικά ζητήματα εις βάρος των φτωχότερων. Όποιος κάνει ένα τέτοιο βήμα πρέπει να είναι ιδιαίτερα θαρραλέος.

Κατ’ εμέ, οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να ξεχάσουν την ιστορία. Οφείλουν να θυμούνται πως και η Ευρώπη «εξήγαγε» κάποτε, μετανάστες σε μαζική κλίμακα. Χώρες, οι οποίες σήμερα αποτελούν μέρος της ενωμένης Ευρώπης, «έδιωξαν» τους κατοίκους τους, οι οποίοι κατευθύνθηκαν κυρίως στην αμερικανική ήπειρο στις αρχές του 20ου αιώνα. Η

Αμερική (σ.μ. η ήπειρος δηλαδή), άνοιξε τις πόρτες της στους ευρωπαίους, που λόγω δικτατοριών, εμφυλίων πολέμων, οικονομικών κρίσεων, καταπιέσεων και κυρίως πείνας, αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν. Η νέα γη όμως, τους έδωσε ευκαιρίες για εργασία, ευημερία και εξέλιξη.

Η αμερικανική ήπειρος, είναι σήμερα το σπίτι χιλιάδων απόγονων ευρωπαίων. Παραδείγματος χάρη, χιλιάδες Ισπανοί πρόσφυγες διασκορπίστηκαν σε όλο το μεξικάνικο έδαφος καθ’ όλη τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου και της δικτατορίας του Φράνκο. Η Αργεντινή, από την πλευρά της, υποδέχθηκε χιλιάδες Ιταλούς κατά τη διάρκεια των Α’ και Β’ Παγκοσμίων Πολέμων. Στη Βραζιλία κατευθύνθηκαν Πορτογάλοι. Οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, «φιλοξένησαν» όχι μόνο Άγγλους και Γάλλους, αλλά ένα σημαντικό αριθμό ευρωπαίων, ανάμεσά τους, τους παππούδες μου, Έλληνες που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους αναζητώντας το αμερικανικό όνειρο.

Μετάφραση: Λούης Γκόμεζμπεκ

��

TRABAJAR PARA ESTUDIAR, ESTUDIAR PARA TRABAJARSaúl Miranda Bonilla

ΝΑ ΔΟΥΛΕΥΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΠΟΥΔΑΖΕΙΣ, ΝΑ ΣΠΟΥΔΑΖΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΟΥΛΕΥΕΙΣ

Σαούλ Μιράντα Μπονίγια

Cuando llegué a España tenía sólo el dinero suficiente para vivir tranquilamente cuatro meses y pagar los estudios de posgrado que iba a hacer a Valencia. Con estas condicionantes era imperativo encontrar un trabajo de lo que fuera para comple-tar y poder vivir por lo menos el año de duración que suponía el máster de diseño gráfico. La tarea parecía un tanto más difícil porque sólo contaba con un permiso de estudiante. Afortunadamente la universidad tenía un buen sistema de prácticas profesionales remuneradas, por lo tanto, mi primer empleo lo obtuve por esta vía, para trabajar du-rante tres meses, aún más afortunadamente, en un reconocido despacho de diseño.

Antes de que terminara el acuerdo de prácticas, encontré la oportunidad de trabajar, también como diseñador, en una pequeña empresa de artículos publicitarios, mi labor consistía bási-camente en digitalizar los diseños que los clientes deseaban imprimir en diferentes objetos. El dueño de dicha empresa resultó ser una persona bas-tante sensible a la necesidad de los inmigrantes de encontrar estabilidad económica, lo cual se tradujo en un trabajo bien remunerado y con condiciones muy agradables. Tuve la oportunidad de compartir

Όταν έφτασα στην Ισπανία είχα ίσα ίσα λεφτά για να περάσω άνετα τέσσερις μήνες και να πληρώσω τις μεταπτυχιακές σπουδές για τις οποίες κατέληξα στη Βαλένσια. Με αυτές τις προϋπόθεσης ήταν απαραίτητο να βρώ οποιαδήποτε δουλειά για να ολοκληρώσω και να μπορώ τουλάχιστον να ζήσω το χρόνο που προϋπέθετε η διάρκεια του μεταπτυχιακού του γραμμικού σχεδίου.Το θέμα έμοιαζε κάπως δύσκολο γιατί μόλις που κατείχα μια άδεια παραμονής για σπουδές. Ευτυχώς το πανεπιστήμιο είχε ένα καλό σύστημα πρακτικών εφαρμογών των μαθημάτων έναντι πληρωμής, έτσι, η πρώτη μου δουλειά βρέθηκε μέσω αυτού ακριβώς του προγράμματος, δουλεύοντας επί τρεις μήνες, και ακόμη πιο αξιοσημείωτο, σε ένα αναγνώρισμένο γραφείο σχεδιασμού.

Πριν να τελειώσει η συμφωνία της πρακτικής, βρήκα την ευκαιρία να δουλέψω, επίσης ως σχεδιαστής, σε μια μικρή διαφημιστική εταιρεία, η θέση μου εκεί συνίστατό βασικά στην ψηφιοποίηση των σχεδίων που οι πελάτες επιθυμούσαν να τυπώσουν πάνω σε διάφορα αντικείμενα. Το αφεντικό σε εκείνη την μικρή εταιρία αποδείχθηκε να είναι αρκετά ευαισθητοποιημένο ως προς την ανάγκη των μεταναστών να εξασφαλίσουν μια οικονομική σταθερότητα, πράγμα το οποίο μεταφράστηκε σε μια δουλειά αδρά αμειβόμενη και μάλιστα στο πλαίσιο ενός πολύ ευχάριστου

Avenida de Valencia | Μία λεοφώρος στη Βαλενθια

��

la pequeña oficina con gente de Argelia y Senegal, lo cual, en sí mismo, enriqueció la experiencia. Este trabajo aseguró mi tranquilidad económica en España durante todo el primer año de estancia, además, me permitió incluso obtener ingresos suficientes para realizar sendos viajes por Europa.

Cuando decidí mudarme a Barcelona, junto con un recién renovado permiso de estudios, las cosas se pusieron un poco más difíciles, pues en una ciudad de esta envergadura, tan atractiva para cualquier persona que busca un buen nivel de vida, resulta difícil encontrar oportunidades de trabajo. Por las propias características de la ciudad y por la cantidad de gente tan diversa que vive en ella, hay

mucha competencia, lo que implica tener que ser realmente bueno en la actividad que se pretenda realizar, incluso si se trata de ser camarero; se debe ser realmente el mejor camarero para poder hacer-se con una plaza en el mercado laboral.

Los ingresos durante mi permanencia en Barcelona vinieron de diversos trabajos como diseñador independiente. Como tal, los ingresos eran irregulares y esporádicos por lo que, aunque era cómodo laborar desde casa, no exisitió una real fuente de estabilidad económica. De cualquier manera esta actividad me otorgó los suficientes ingresos para mantenerme en España durante un año más.

Luego llegó el momento de venir a Grecia por razones académicas. La necesidad de encontrar un trabajo era urgente, aunque aquí la limitación

περιβάλλοντος. Είχα την ευκαιρία να μοιραστώ ένα μικρό γραφείο με άτομα από την Αλγερία και τη Σενεγάλη, πράγμα το οποίο από μόνο του εμπλούτισε την εμπειρία μου. Τούτη η δουλειά εξασφάλισε την οικονομική μου σταθερότητα στην Ισπανία καθόλη τη διάρκεια του πρώτου έτους παραμονής εκεί, επιπλέον, μου παρείχε την δυνατότητα ταξιδιών στην Ευρώπη.

Όταν αποφάσισα να μετακομίσω στη Βαρκελώνη, μαζί με τη πρόσφατα ανανεωμένη άδεια παραμονής, τα πράγματα ήταν κάπως πιο δύσκολα γιατί σε μια πόλη τέτοιας εμβέλειας, τόσο ελκυστική για οποιονδήποτε ψάχνει ένα καλό επίπεδο ζωής, είναι δύσκολο να βρει κανείς ευκαιρίες για δουλειά. Λόγω της ίδιας της ιδιομορφίας της πόλης, ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος, το οποίο σημαίνει ότι πρέπει κάποιος να

είναι πραγματικά καλός σε αυτό που κάνει, ακόμη και αν αυτό είναι να είσαι σερβιτόρος: πρέπει κανείς να είναι εξαιρετικός σερβιτόρος για να μπορεί να έχει μια θέση στην αγορά εργασίας.

Τα έσοδά μου κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στη Βαρκελώνη προήλθαν από διάφορες δουλειές ως ανεξάρτητος σχεδιαστής. Ως εκ τούτου, τα έσοδα ήταν σποραδικά. Γι αυτό το λόγω, παρόλο που ήταν άνετα να δουλεύω από το σπίτι, δεν υπήρξε μια πραγματική πηγή οικονομικής σταθερότητας. Όπως και να χει, αυτή η δραστηριότητα μου επέτρεψε να παραμένω στην Ισπανία για έναν ακόμη χρόνο.

Ύστερα ήρθε η στιγμή να ρθώ στην Ελλάδα για ακαδημαϊκούς λόγους. Η ανάγκη να βρω μια δουλειά ήταν επείγουσα, αν και εδώ, το εμπόδιο της γλώσσας αντιπροσώπευε μια επιπρόσθετη δυσκολία. Ευτυχώς, μετά από ένα μικρό διάστημα αναζήτησης, μέσω ενός συναδέλφου έμαθα για μια ευκαιρία δουλειάς

Vistas de mi habitación en Barcelona | Το δομάτιό μου στη Βαρκελώνη

��

del idioma representaba una dificultad añadida. Afortunadamente, luego de un breve tiempo de búsqueda, por medio de un colega pude enter-arme de la oportunidad de trabajar en una em-presa dando soporte técnico telefónico en español para una importante marca de computadoras. Allí trabajo desde el pasado abril (2010), contestando las llamadas de ciudadanos españoles que tienen algún tipo de problema con su computadora e in-tentado ayudarles. El trabajo como tal puede sonar aburrido (y de hecho lo es en algunas ocasiones) sin embargo resulta interesante el hecho de poder hablar con personas tan diferentes e intentar al mismo tiempo ser “técnico informático” y un poco psicólogo, ya que continuamente hay que escuchar a personas enfadadas, decepcionadas, preocu-padas e incluso agresivas y saber “manejarlos” y darles una solución satisfactoria (lamentablemente no siempre es posible). Hablando de los ingresos existe una correlación directa entre los buenos resultados obtenidos y el salario, de tal manera que si los resultados son buenos, el sueldo resultante puede ser incluso “jugoso”.

Sin embargo, hasta ahora, lo mejor del trabajo es la gente con la que compartes el espacio laboral, hay personas de varios sitios del mundo, de diversas edades y con diferentes formas de pensar. La gran mayoría de ellos son extranjeros que han buscado una oportunidad fuera de sus países de origen, del cual han salido por razones tan diversas como los idiomas que hablan. Estoy en una peque-ña torre de Babel, en la que a pesar de no hablar la misma lengua podemos compartir el trabajo y nuestro deseo-necesidad de encontrar una fuente de ingresos lejos de nuestra tierra.

προσφέροντας τηλεφωνική υποστήριξη στα ισπανικά για μια σημαντική εταιρεία υπολογιστών.

Εκεί δουλεύω από το περασμένο Απρίλη (2010), παίρνοντας κλήσεις Ισπανών πολιτών που έχουν κάποιο πρόβλημα με τους υπολογιστές τους και προσπαθώ να τους βοηθήσω. Η δουλειά καθεαυτή μπορεί να ακούγεται αρκετά βαρετή (και βασικά κάποιες φορές είναι) όμως είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός να μιλάς με τόσο διαφορετικά άτομα και ταυτόχρονα να προσπαθείς να είσαι “τεχνικός υπολογιστών” και ακόμη, λίγο ψυχολόγος, αφού συνεχώς χρειάζεται να ακούς θυμωμένα, απογοητευμένα, ανήσυχα ή ακόμη και επιθετικά άτομα και να προσπαθείς να τα “χειρίζεσαι” και να τους δίνεις μια ικανοποιητική λύση (και ας μην είναι πάντοτε δυνατόν).Όσον αφορά το εισόδημα, υπάρχει ένας συσχετισμός ανάμεσα στα καλά αποτελέσματα και το εισόδημα, οπότε ανάλογα με τα αποτελέσματα, ο μισθός μπορεί να αποδειχθεί αρκετά “ζουμερός”.

Παρόλα αυτά, μέχρι τώρα, το καλύτερο σε αυτή τη δουλειά είναι τα άτομα με τα οποία μοιράζεσαι το εργασιακό περιβάλλον, υπάρχουν άνθρωποι από πολλές περιοχές του κόσμου, με διάφορες και διαφορετικές νοοτροπίες. Ως επί το πλείστον είναι ξένοι που ψάχνουν μια ευκαιρία έξω από τις χώρες τους, τις οποίες έχουν εγκαταλείψει για τόσους διάφορους λόγους όσες γλώσσες μιλάνε. Είμαι σε έναν μικρό Πύργο της Βαβέλ, στον οποίο, παρόλο που δεν μιλάμε την ίδια γλώσσα μπορούμε να μοιραστούμε τη δουλειά και την επιθυμία-ανάγκη να βρούμε μια πηγή εισοδήματος μακριά απ τη πατρίδα μας.

Μετάφραση : Λυσιστράτη Αïνατζή Ερνάντες

��

Nací en Argentina, en Salta, ciudad de brujas, duen-des y poetas. De abuelo paterno griego, materno cro-ata, padres y tres hermanos chilenos, y una hermana argentina. Con mi hermana aprendimos a hablar en “chileno”. Al principio no entendíamos por qué nuestros compañeros nos preguntaban: ¿por qué decís “oye” en vez de “che”? , hasta que nuestro “dialecto” cambió.

Años más tarde, una de las entretenciones favoritas que teníamos con mi hermana argentina era jugar a “los chilenos”. El juego consistía en pasearnos por toda la casa representando a dos personajes que hablaban en “chileno”, por supuesto, siempre a es-condidas de nuestros padres y hermanos, ya que nos daba mucha vergüenza que nos escucharan imitán-dolos.

Crecí con la nostalgia inevitable que la distancia genera. La nostalgia que sentíamos todos por nuestro Chile lindo y la de una Croacia y una Grecia, que,

Γεννήθηκα στην Αργεντινή, στη Σάλτα, πόλη μαγισσών, ξωτικών και ποιητών. Ο πατέρας του πατέρα μου Έλληνας, της μητέρας μου Κροάτης, οι γονείς και τρία απ’ τ’ αδέλφια μου Χιλιανοί και μια μου αδελφή Αργεντινή. Με την τελευταία μάθαμε να μιλάμε στα “Χιλιανά”. Στην αρχή δεν καταλαβαίναμε γιατί οι συμμαθητές μας μάς ρωτούσαν: “Γιατί λέτε oye (άκου) αντί για che;” μέχρι που η “διάλεκτός” μας άλλαξε.

Χρόνια αργότερα, ένα από τα αγαπημένα μας παιχνίδια με την Αργεντινή μου αδελφή ήταν να παριστάνουμε τους Χιλιανούς. Το παιχνίδι ήταν να κάνουμε βόλτες μέσα στο σπίτι, προσποιούμενες δυο άτομα που μιλούσαν “Χιλιανά”, ασφαλώς κρυφά πάντοτε από τους γονείς και τα αδέλφια μας, αφού ντρεπόμασταν να μας ακούνε να τους μιμούμαστε.

Μεγάλωσα με την αναπόφευκτη νοσταλγία που δημιουργεί η απόσταση. Τη νοσταλγία που νιώθαμε όλοι για την όμορφη Χιλή μας, αλλά και μια Κροατία και μια Ελλάδα που, αν και δε γνώριζα, δεν μου ήταν ξένες. Στις οικογενειακές συγκεντρώσεις τα δαλματικά τραγούδια

LA VENTANA DEL ALMA

Mariana Kútulas Vrsalovic

ΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣΜαριάννα Κούτουλα Βρσαλοβίτς

aunque no conocía, no me eran ajenas. En las reunio-nes familiares, las canciones dálmatas y los bailes griegos no podían faltar. Desde los siete años me dediqué a la danza clásica, al flamenco y por supuesto, siendo mi hermana la direc-tora de bailes de la Colectividad Helénica de Salta, a las danzas griegas, que más tarde me traerían como regalo las danzas árabes, al ser La Sirio-Libanesa una de las colectividades más amigas de los griegos.

A los dieciséis, el mundo del teatro entró en mi vida… para no irse nunca más. Es entonces cuando descubrí

και οι ελληνικοί χοροί δε γινόταν να λείπουν.

Από τα επτά μου χρόνια ασχολήθηκα με τον κλασικό χορό, το φλαμένκο και βέβαια - όντας η αδελφή μου διευθύντρια χορού της ελληνικής κοινότητας της Σάλτα - με τους ελληνικούς χορούς, οι οποίοι αργότερα θα μου έφερναν σαν δώρο τους αραβικούς χορούς, μια και η σύριο-λιβανέζικη κοινότητα ήταν απ’αυτές που είχαν τους πιο ισχυρούς φιλικούς δεσμούς με την ελληνική.

Στα δεκαέξι μου χρόνια, ο κόσμος του θεάτρου μπήκε στη ζωή μου... για να μη φύγει ποτέ. Είναι η στιγμή που ανακάλυψα τις διαφορετικές “γραμματικές” μέσα

�0

las diferentes “gramáticas” dentro de las disciplinas artísticas. Empecé a ver a la danza como mi lengua materna, ya que fue la primera, y a la que debía traducir al teatro. Pensé: si el latín es la madre del castellano, del italiano, del portugués… el sentido de la vista es la madre de la danza, el auditivo de la música y el teatro… tiene como padres a todos los sentidos. Al principio fue una lucha entender otra “gramática”, hasta que logré pensar, y al fin hablar en el idioma teatral, aunque nunca dejé de hacer mis tra-ducciones a la “lengua danza” y a la escritura, ya que escribo desde los nueve años. Esa fue otra transición necesaria cuando empecé a escribir teatro. Pasar de lo lírico al lenguaje teatral fue otra lucha, un desafío que continúa hasta el día de hoy.

Teatro callejeroFue en Zaragoza, para las fiestas del Pilar donde em-pecé a trabajar en la calle. Es algo que recomiendo a todo actor, independientemente de si va a dedicarse a esto o será solo una experiencia más. El escenario es otro, el público es otro, y el aprendizaje…una riqueza incalculable. Fue un once de octubre a la noche, en las vísperas de mi “año nuevo personal”, cuando recibí

mi primer regalo callejero. Una mendiga, después de tironearme del brazo queriendo que bailara con ella, me contó su vida y me dio las gracias dándome un anillo roto, que por supuesto aún conservo como un tesoro. La calle te enseña todo lo que difícilmente podés aprender en un escenario convencional. Este trabajo me permitió recorrer, junto con otras colegas y hermanas del alma, muchos lugares de Europa, pudiendo vivirlos sin las caretas que el “papel de turista” te impone.

στο καλλιτεχνικό στερέωμα. Άρχισα να βλέπω το χορό σαν τη μητρική μου γλώσσα, μια και υπήρξε η πρώτη, στην οποία έπρεπε να μεταφράσω το θέατρο. Σκέφτηκα: αν τα λατινικά είναι η μητέρα της ισπανικής, της ιταλικής, της πορτογαλικής γλώσσας... η αίσθηση της όρασης είναι η μητέρα του χορού, αυτή της ακοής της μουσικής και το θέατρο... έχει σαν γονείς όλες τις αισθήσεις. Στην αρχή ήταν ένας αγώνας να καταλάβω άλλη “γραμματική” μέχρι που κατάφερα να σκεφτώ και τελικά να μιλήσω στη θεατρική γλώσσα, αν και ποτέ δεν έπαψα να κάνω τις μεταφράσεις μου στη “γλώσσα του χορού” και της συγγραφής, αφού γράφω από τα εννιά χρόνια μου. Αυτή ήταν άλλη αναγκαία μετάβαση όταν άρχισα να γράφω θέατρο. Το πέρασμα από το λυρισμό στη θεατρική γλώσσα ήταν άλλος αγώνας, μια πρόκληση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Θέατρο του δρόμουΉταν στη Ζαραγόζα, για τις γιορτές της Pilar, όταν άρχισα να δουλεύω στο δρόμο. Είναι κάτι που συνιστώ σε όλους τους ηθοποιούς, ανεξάρτητα από το αν θα συνεχίσουν μ’αυτό ή θα το κάνουν μόνο για την εμπειρία. Το σκηνικό είναι άλλο, το κοινό είναι διαφορετικό και η εμπειρία... ένα κέρδος ανεκτίμητο.

Ήταν μια 11η Οκτωβρίου το βράδυ, παραμονή της δικής μου “προσωπικής νέας χρονιάς”, όταν έλαβα το πρώτο

μου δώρο του δρόμου. Μια ζητιάνα, αφού με τράβηξε από το μπράτσο θέλοντας να χορέψω μαζί της, μού διηγήθηκε τη ζωή της και με ευχαρίστησε δίνοντάς μου ένα σπασμένο δαχτυλίδι, το οποίο βέβαια ακόμα το φυλάω σαν θησαυρό. Ο δρόμος σού μαθαίνει όλ’αυτά που δύσκολα θα μπορούσες να μάθεις σε μια συμβατική σκηνή.

Αυτή η δουλειά μου επέτρεψε να περάσω, μαζί με άλλες συντρόφους και γκαρδιακές αδελφές, από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, έχοντας τη δυνατότητα να τις χαρώ χωρίς τις μάσκες που ο “ρόλος του τουρίστα” σου επιβάλλει.

Έχει ενδιαφέρον να παρατηρείς τις διαφορετικές αντιδράσεις του κοινού σε κάθε μέρος. Τα παιδάκια στην Ισπανία σου διηγούνται τα όνειρά τους και δεν σταματάνε να μιλούν, οι Κροάτες χορεύουν, οι Έλληνες επιζητούν την επαφή, οι Ρώσοι κάνουν υποκλίσεις και σε ευχαριστούν. Υπάρχουν ενήλικες που σου αφήνουν ερωτικά γράμματα, ζωγραφιές και κάποιοι μέχρι που ρίχνουν ένα νόμισμα ζητώντας να πραγματοποιηθούν ευχές όπως: “Θέλω να τα ξαναφτιάξω με τη γυναίκα μου” ή “Εύχομαι να υπάρξει ειρήνη στον κόσμο”, αφού πρώτα έχουν αφήσει ένα μπουκέτο λουλούδια στα πόδια μου.

Θυμάμαι τη μαγεία του δρόμου μέσα από τα

��

Es interesante observar las distintas reaccio-nes del público de cada lugar. Los niños españoles te cuentan sus sueños y no paran de hablar, los croatas bailan, los griegos buscan el tacto, los rusos hacen reverencias y dan las gracias. Hay adultos que te dejan cartas de amor, dibujos y algunos hasta tiran una moneda pidiendo deseos como: quiero que mi mujer vuelva conmigo o pido por la paz del mundo después de haber dejado a mis pies un ramo de flores. Recuerdo la magia de la calle a través de la mirada de Mate, un niño croata quien después de media hora de gritos, saltos y timidez, se acercó lenta-mente, me tomó de las manos, me clavó la vista y me dijo con una seguridad de siglos: a sad, ti si moja (y ahora… sos mía) Luego comenzó a guiarme lenta-mente, como si fuera un ritual, para llevarme con él, hasta que su hermana mayor lo detuvo.

También pasan cosas desagradables en la calle, pero después de haber recibido un ramo de no-via, poemas, confesiones, historias de vida, un anillo con delfines… lo demás deja de tener importancia.

Viví cuatro años en Madrid, donde formamos una compañía de teatro independiente junto con otros actores argentinos, provenientes de distintas disciplinas artísticas. Hicimos obras de autogestión para café teatro, teatro de sala y el infaltable teatro callejero.

En España, a pesar de hablar el mismo idioma, sentí grandes barreras para la comunicación. El humor es clave en esto. Al principio me parecía incomprensible el directo humor español, acostumbrada al humor ar-gentino de doble sentido y al humor negro, hasta que comprendí que no había que darle vueltas al asunto. Como dicen en España: lo que ves es lo que hay.

Split, Croacia

Viví en esta ciudad paradisíaca un año y medio, junto con otra colega y hermana del alma, con la que hici-mos un trabajo en la calle “Dedicado a nuestros abue-los”. Despedida del pueblo, el barco, los recuerdos y presentación de pasaporte en el puerto… para lo que usamos uno de los elementos más teatrales que he visto en mi vida: nuestro querido DNI argentino. Fue muy fuerte hacer este trabajo, con el Adriático de fondo, en el mismo puerto del que mi abuelo partió a

μάτια του Μάτε, ενός παιδιού από την Κροατία, ο οποίος, μετά από μισή ώρα με κραυγές, πήδους και ντροπές, πλησίασε αργά, με πήρε από τα χέρια, με κοίταξε στα μάτια και μού είπε με μια σιγουριά παντοτινή: a sad, ti si moja (και τώρα είσαι δική μου). Κατόπιν άρχισε να με κατευθύνει αργά, σαν σε τελετουργία, για να με πάρει μαζί του, μέχρι που η μεγαλύτερη αδελφή του τον συγκράτησε. Επίσης συμβαίνουν πράγματα δυσάρεστα στο δρόμο, αλλά μετά από μια ανθοδέσμη που έχω λάβει, ποιήματα, εξομολογήσεις, εξιστορήσεις ολόκληρης ζωής, ένα δαχτυλίδι με δελφίνια... τα υπόλοιπα δεν έχουν πια σημασία.

Έζησα τέσσερα χρόνια στη Μαδρίτη όπου σχηματίσαμε έναν ελεύθερο θίασο μαζί με άλλους Αργεντινούς ηθοποιούς προερχόμενους από διαφορετικούς καλλιτεχνικούς χώρους. Κάναμε έργα αυτοδιαχείρισης για καφε-θέατρο, θέατρο αίθουσας και, απαραιτήτως, θέατρο του δρόμου.

Στην Ισπανία, παρόλο που μιλάμε την ίδια γλώσσα, αισθάνθηκα μεγάλη δυσκολία να επικοινωνήσω. Το χιούμορ είναι το κλειδί στην επικοινωνία. Στην αρχή μού φαινόταν ακατανόητο το ευθύ ισπανικό χιούμορ, μέχρι που κατάλαβα πως δεν υπήρχε λόγος να το ψάχνω πολύ το θέμα. Όπως λένε

��

América en 1924.

Vivo en Atenas desde hace cinco años y medio, donde formo parte de las compañías teatrales “Oky-pus”, “Teatro del Eclipse” y “Pentactores”, esta última integrada por latinoamericanos, algunos descendi-entes de griegos. Actuar en otro idioma no fue nada fácil. Traduciendo a mi “madre danza”… como si me hubieran puesto cemento en los pies, cuando la co-reografía suponía grandes saltos y desplazamiento por todo el escenario. Una tortura, hasta que me di cuenta de que pasar horas analizando los laberintos del texto con un diccionario no me servía para nada. Cada actor tiene su propia técnica. Abandoné el dic-cionario y la tediosa pregunta: ¿qué significa…? y me concentré solo en el ritmo, en la música del texto, en

la danza de la lengua… y fui, considerablemente, más feliz.

Cuestión de “gramática”La barrera del idioma La lengua materna es como un país personal donde uno tiene la libertad de moverse sin represio-nes, sin calcular cada paso, donde poder expresarse sin cadenas, donde los códigos están resueltos.Fue en Croacia y en Grecia donde descubrí esta barre-ra. Pero toda limitación te obliga o te “invita” a buscar otros caminos para seguir avanzando. El respeto, a veces difícil de conservar, juega aquí un papel funda-mental, y es la necesidad y el interés en comunicarse el principal incentivo.

Fue como entrar en un nuevo país personal…

στην Ισπανία: Αυτό που βλέπεις είναι αυτό που υπάρχει.

Σπλίτ, ΚροατίαΈζησα σ’ αυτήν την παραδεισένια πόλη ενάμισυ χρόνο μαζί με άλλη μια φίλη και γκαρδιακή αδελφή με την οποία κάναμε μια δουλειά στο δρόμο:”Αφιερωμένο στους παππούδες μας”. Αποχαιρετισμός του χωριού, το καράβι, οι αναμνήσεις και αναπαράσταση του αποχωρισμού στο λιμάνι... για το οποίο χρησιμοποιήσαμε ένα από τα πιο θεατρικά στοιχεία που διαθέταμε: την αγαπημένη μας αργεντίνικη ταυτότητα.Ήταν συγκλονιστική αυτή η δουλειά, με την Αδριατική στο βάθος, στο ίδιο λιμάνι που ο παππούς μου έφυγε για την Αμερική το 1924.

Ζω στην Αθήνα εδώ και πεντέμισυ χρόνια και είμαι μέλος του θιάσου “Ωκύπους”, “Θέατρο της έκλειψης” και “Πεντακτόρες”, ο τελευταίος αποτελούμενος από λατινοαμερικανούς, κάποιοι ελληνικής καταγωγής.

Το να δουλεύεις ως ηθοποιός χρησιμοποιώντας μια ξένη γλώσσα δεν ήταν καθόλου εύκολο. Μεταφράζοντάς το στη “μητρική μου γλώσσα του χορού”... ήταν σαν να μου είχαν βάλει τσιμέντο στα πόδια, όταν η χορογραφία απαιτούσε μεγάλα άλματα και κίνηση σε όλη τη σκηνή. Ένα βασανιστήριο, μέχρι που συνειδητοποίησα

πως το να περνώ ώρες ολόκληρες αναλύοντας τούς λαβυρίνθους τού κειμένου με ένα λεξικό, δεν μου χρησίμευε σε τίποτα. Ο κάθε ηθοποιός έχει τη δική του τεχνική. Εγκατέλειψα το λεξικό και την ανιαρή ερώτηση: τι σημαίνει; και συγκεντρώθηκα μόνο στο ρυθμό, στη μουσική του κειμένου, στο χορό της γλώσσας... και έγινα σημαντικά πιο ευτυχής.

Θέμα “γραμματικής”Το εμπόδιο της γλώσσαςΗ μητρική γλώσσα είναι μια ιδιωτική χώρα όπου κανείς έχει την ελευθερία να μετακινείται χωρίς να νιώθει καταπίεση, χωρίς να υπολογίζει κάθε του βήμα, ένα μέρος όπου μπορεί να εκφράζεται χωρίς φραγμούς, όπου όλοι οι κώδικες είναι ξεκάθαροι.

Στην Κροατία και στην Ελλάδα ανακάλυψα αυτό το εμπόδιο. Αλλά όλοι οι περιορισμοί σε υποχρεώνουν ή σε “προσκαλούν” να αναζητήσεις άλλους δρόμους για να προχωρήσεις. Ο σεβασμός, δύσκολο να τον διατηρήσεις κάποιες φορές, έχει εδώ εξαιρετική σημασία και είναι η αφετηρία στην ανάγκη και το ενδιαφέρον να επικοινωνήσεις.

Ήταν σα να μπήκα σε μια νέα ιδιωτική χώρα... με “δικτατορική κυβέρνηση”, όπου τα όρια κυριαρχούνται από νέους ήχους και μια νέα “γραμματική” ακατανόητη.

��

en “plena dictadura”, donde los límites están impu-estos por nuevos sonidos y una nueva gramática incomprensible. Los brazos, las muecas se convirtie-ron en muletas para poder caminar por este nuevo país personal, pero nada es suficiente si no se tiene un mapa. Tropiezos inevitables. Y lo grave es tropezar sin saber que tropezaste, y la gente te mira y se ríe, y vos te reís, y la gente te mira y no se ríe, y vos te reís de más… hasta que alguien tuvo compasión y te explicó que la piedra con la que tropezaste era una piedra prohibida.Me preguntaba cómo hicieron mis abuelos para “vivir en castellano”.

Dos lenguas (dos músicas) que escuché desde muy chica, pero sin entender las palabras. Era como nadar en un mar muy conocido, muy mío, pero en el que nunca me había zambullido.No puse el foco en aprender bien la lengua, sino en entender la cultura, la forma de pensar, y sobre todo, los gestos, los modos, los códigos, ya que confirmé que NO son universales. Recuerdo un señor en Polo-nia, quien se acercó con un claro gesto de amenaza gritando ¡pivo, pivo! El gesto demostraba que ¡quería cortarme la cabeza! cuando en realidad, lo que inten-taba, era invitarme a tomar una cerveza. Cada cultura

tiene su propia “gramática”. Al principio me costaba diferenciar entre un griego enojado y un griego feliz, era difícil entender si me estaban por pegar una piña o querían amablemente ayudarme.

Con el tiempo descubrí que todo está refle-jado en las pupilas y no son los gestos ni los modos los mapas que te guían, sino las miradas, que SI son la ventana del alma. Estoy convencida de que esta SI es una “gramática” universal.

Sigamos creando, que para eso creemos.

Τα χέρια, οι γκριμάτσες μετατράπηκαν σε πατερίτσες για να μπορέσω να περπατήσω σ’ αυτή τη νέα μου χώρα, αλλά τίποτα δεν είναι αρκετό αν δεν έχεις ένα χάρτη. Το να σκοντάψεις, αναπόφευκτο. Και το χειρότερο είναι να σκοντάφτεις χωρίς να το ξέρεις. Και ο κόσμος σε κοιτάζει και γελάει και εσύ γελάς και ο κόσμος σε κοιτάζει και δε γελάει και εσύ γελάς περισσότερο... μέχρι που κάποιος δείχνει συμπόνια και σου εξηγεί ότι η πέτρα πάνω στην οποία σκόνταψες ήταν μια απαγορευμένη πέτρα.

Αναρωτιόμουν τι έκαναν οι παππούδες μου για να ζουν “στα ισπανικά”. Δυο γλώσσες (δυο μουσικές) που άκουγα από παιδί, αλλά χωρίς να καταλαβαίνω τις λέξεις. Ήταν σα να κολυμπούσα σε μια θάλασσα πολύ γνωστή, πολύ δική μου, όπου δεν είχα ποτέ ξαναβουτήξει.

Δεν εστίασα στο να μάθω καλά τη γλώσσα, αλλά στο να καταλάβω την κουλτούρα, τον τρόπο σκέψης και κυρίως τις χειρονομίες, τον τρόπο, τους κώδικες, μια και επιβεβαίωσα ότι ΔΕΝ είναι διεθνής. Θυμάμαι έναν κύριο στην Πολωνία, ο οποίος πλησίασε με μια ξεκάθαρη χειρονομία απειλής φωνάζοντας pivo, pivo!. Η έκφραση του προσώπου και οι χειρονομίες του έδειχναν πως ήθελε “να μου πάρει το κεφάλι!” ενώ στην πραγματικότητα αυτό που ήθελε ήταν να με κεράσει μια μπύρα. Κάθε κουλτούρα έχει τη δική της “γραμματική”.

Στην αρχή μού ήταν δύσκολο να ξεχωρίσω έναν Έλληνα θυμωμένο από ένα χαρούμενο, ήταν δύσκολο να καταλάβω αν μου έκαναν πλάκα ή ήθελαν πραγματικά να με βοηθήσουν.

Με τον καιρό κατάλαβα ότι τα πάντα αντανακλώνται στις κόρες των ματιών και δεν είναι οι χειρονομίες, ούτε ο τρόπος, ο χάρτης που σε οδηγεί, αλλά το βλέμμα, το οποίο, ΝΑΙ, είναι το παράθυρο της ψυχής. Είμαι πεπεισμένη ότι αυτό πραγματικά είναι μια “γραμματική” διεθνής.

Ας συνεχίσουμε τη δημιουργία, όλη μας η πίστη τείνει προς αυτό.

Μετάφραση : Έφη Παπαδοπούλου

��

SOY BRASILEÑA, ESTUDIO Y TRABAJO

Camila do Couto Seixas

ΕΙΜΑΙ ΒΡΑΖΙΛΙΑΝΑ, ΕΡΓΑΖΟΜΑΙ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΖΩ Καμίλα δο Κόουτο Σέισας

Soy brasileña, de la ciudad de Belo Horizon-te, Minas Gerais, tengo 28 años, llegué a Atenas en octubre de 2007 para hacer una Maestría en el área de Desarrollo sostenible. Esta ciudad se presentaba como una opción muy atractiva: había sido aceptada en la maestría y la universidad parecía receptiva hacia los estudiantes extranjeros. Además, el Minis-terio de Relaciones Exteriores de Grecia ofrecía un programa muy generoso de becas de estudio.

Yo tenía el deseo de hacer una maestría en el extranjero, deseaba mucho tener esa experiencia, vivir en un país completamente diferente al mío, aprender una nueva lengua. Y Atenas, a primera vista, me parecía una ciudad encantadora.

Mi primer desafío fue aprender griego. Lo único que conocía de este idioma eran aquellas letritas que se usaban en las clases de matemáticas, Δ= b²– 4ac, si bien recuerdo !! Al principio, la lengua la percibía muy distante, extraña a mis oídos, ¡nada familiar! Era necesario que yo aprendiera este idio-ma muy rápido y muy bien , ya que las clases de la maestría serían en griego y yo era la única extranjera de la clase.

Mis clases de griego comenzaron dos sema-nas después de mi llegada. Tener la oportunidad de aprender griego fue una agradable sorpresa. ¡Las clases eran fantásticas! A pesar de ser difícil, el griego

Είμαι Βραζιλιάνα, από την πόλη του Belo Horizonte, Minas Gerais, είμαι 28 χρονών και ήρθα στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2007 για να κάνω μεταπτυχιακό στη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Τότε, η Αθήνα ήταν μια αρκετά ελκυστική επιλογή: με είχαν αποδεχτεί στο μεταπτυχιακό και το πανεπιστήμιο μου φάνηκε αρκετά δεκτικό για ξένους φοιτητές. Επιπλέον, το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας πρόσφερε ένα αρκετά γενναιόδωρο πρόγραμμα υποτροφιών. Είχα αυτή την επιθυμία να κάνω μεταπτυχιακό στο εξωτερικό, ήθελα πολύ να περάσω από αυτόν το είδος εμπειρίας, να ζήσω σε μια απολύτως διαφορετική χώρα, να μάθω μια καινούργια γλώσσα, και η Αθήνα, με την πρώτη ματιά, μου φάνηκε μια γοητευτική πόλη.

Η πρώτη πρόκληση ήταν να μάθω τα ελληνικά. Το μόνο που ήξερα από τα ελληνικά ήταν αυτά τα γραμματάκια που χρησιμοποιούνται στα μαθηματικά, Δ = b2 - 4ac (εάν ακόμα θυμάμαι καλά…)! Στην αρχή η γλώσσα μου φάνηκε πολύ απόμακρη, περίεργη στα αυτιά, καθόλου οικεία! Και αναγκαζόμουν να μάθω ελληνικά πολύ γρήγορα και πολύ καλά, επειδή τα μαθήματα του μεταπτυχιακού θα ήταν στα ελληνικά και ήμουν η μοναδική ξένη της τάξης.

Τα μαθήματα ελληνικών άρχισαν μετά από δύο εβδομάδες που είχα φτάσει στην Αθήνα. Και η ευκαιρία να μάθω ελληνικά ήταν μια ευχάριστη έκπληξη! Τα μαθήματα ήταν καταπληκτικά! Αν και δύσκολα, τα ελληνικά είναι μια εκπληκτική γλώσσα, η λογική της, οι

Bar donde trabajo | Μπαρ όπου δουλεύω

��

es una lengua sorprendente, su lógica, sus rela-ciones con la mitología y con el griego clásico. Las clases tenían un poco de todo eso, tenían lugar en la Facultad de Filosofía de la Universidad de Atenas. Había clases todos los días, tres horas diarias, vi un progreso muy rápido: después de dos semanas de clases ya podía escribir pequeñas frases y después de seis meses ya podía comunicarme con la gente sin problemas mayores.

Mi primer empleo en Atenas fue temporal. En realidad, duró sólo un día, pero, ¡fue el primero!... Trabajé en una fiesta de Año Nuevo en el guardar-ropa, recibiendo abrigos toda la noche. Todavía recuerdo mi pago: 120 euros por 8 horas de trabajo. Con mi primer salario compré mi primera bicicleta en Grecia. Atenas es una ciudad relativamente tranquila, en comparación con las grandes metrópolis brasile-ñas, sin mucha violencia. Pero las bicicletas están en la mira. Yo, ¡ya voy por la cuarta!

En la misma época, conseguí un empleo de mesera en un bar que organizaba noches brasileñas dos veces por semana. Trabajé allí algunos meses, luego me cambié a otro bar, hacía lo mismo; en poco tiempo me convertí en barwoman. Después de varios meses me fui a un café al lado de los jardines de la Acrópolis. Sigo ahí hasta ahora, ya llevo dos años.

Es el tipo de empleo que se combina mejor con mi vida de estudiante: trabajo dos veces por semana, tengo libertad para escoger el día y el turno de trabajo, tengo tiempo suficiente para estudiar y dedi-carme a la maestría, hasta me sobra un tiempito para viajar. Como en Atenas abundan los bares y cafés, no es tan difícil encontrar puestos como este. Para mi, este empleo tiene otra ventaja: hablo griego. Siem-

σχέσεις της με τη μυθολογία και με τα αρχαία ελληνικά. Τα μαθήματα είχαν λίγο από όλα αυτά και γίνονταν στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Καθημερινά, τρεις ώρες την ημέρα και η πρόοδος ήρθε αρκετά γρήγορα: μετά από δύο εβδομάδες μαθημάτων ήδη άρχισα να γράφω μικρές προτάσεις και μετά από έξι μήνες μπορούσα να επικοινωνήσω με τους ανθρώπους χωρίς μεγαλύτερα προβλήματα.

Η πρώτη δουλειά μου στην Αθήνα ήταν προσωρινή. Δηλαδή, μια ημέρα διάρκεσε μόνο, αλλά δεδομένου ότι ήταν η πρώτη! Δούλεψα σε ένα κέντρο την Πρωτοχρονιά, φυλάγοντας παλτά όλο το βράδυ. Ακόμα θυμάμαι την πληρωμή: 120 ευρώ, για οκτώ ώρες απασχόλησης. Και με την πρώτη αμοιβή μου αγόρασα το πρώτο μου ποδήλατο στην Ελλάδα. Η Αθήνα είναι μια σχετικά ήρεμη πόλη, δεν έχει πολλή εγκληματικότητα, κυρίως όταν την συγκρίνω με τις μεγάλες βραζιλιάνικες μητροπόλεις. Αλλά τα ποδήλατα αποτελούν στόχο. Το δικό μου είναι ήδη το τέταρτο!

Συγχρόνως, βρήκα μια δουλειά ως σερβιτόρα σε έναν μπαρ που είχε βραζιλιάνικες βραδιές δύο φορές την εβδομάδα. Δούλεψα εκεί μερικούς μήνες και άλλαξα δουλειά. Ξεκίνησα να δουλεύω σε άλλο καφέ/μπαρ πάλι ως σερβιτόρα και σε λίγο χρόνο έγινα barwoman. Και μετά από μερικούς μήνες άλλαξα δουλειά άλλη μια φορά: ακόμα ως barwoman πήγα να δουλέψω σε ένα καφέ δίπλα στην Αρχαία Αγορά της Ακρόπολης. Ακόμα δουλεύω εκεί, εδώ και δύο χρόνια.

Αυτό το είδος εργασίας είναι αυτό που ταιριάζει περισσότερο με την φοιτητική μου ζωή: δουλεύω δύο φορές την εβδομάδα, έχω ελευθερία να επιλέξω την ημέρα και την βάρδια που δουλεύω, έχω αρκετό χρόνο να διαβάσω και να αφιερώσω στο μεταπτυχιακό και μου περισσεύει ακόμα λίγο χρόνο για ταξίδια. Και επειδή η Αθήνα έχει πολλές καφετέριες και μπαρ, δεν είναι τόσο δύσκολο να βρει κανείς δουλειά τέτοιου τύπου. Για

Colegas da aula de grego | Συμμαθητές στα μαθήματα ελληνικών

��

pre consideré mi trabajo en Grecia como un gran aprendizaje. Ya que tenía que comunicarme con las personas, yo usaba todo lo que aprendía en las clases de griego, ampliaba mi vocabulario, hizo que yo aprendiera más rápido el griego. Tuve también un poco de suerte: la mayoría de mis colegas de trabajo me ayudaban, me estimulaban, reconocían mi esfuerzo.

A medida que mi griego mejoraba, con-seguía trabajos como acompañante de grupos de turistas brasileños. Trabajé dos veces consecutivas en un programa del Ministerio de Relaciones Exte-riores de Grecia para los descendientes de griegos que están esparcidos por el mundo. Veinte días seguidos acompañando a un grupo de extranjeros de vacaciones en Grecia, entre ellos algunos brasile-ños. Visité ciudades que conocía y prácticamente todos los museos de Atenas...¡fueron casi como vacaciones pagadas!

Además de barwoman y acompañante de grupos de turistas brasileños, realizo otra activi-dad: doy clases de portugés a gente que practica la Capoeira, un arte marcial brasileño fascinante y muy peculiar, una mezcla de lucha, arte, danza, música, juego. De verdad, es más un hobby que un trabajo. Intento trasmitir un poco de la cultura y de las costumbres de Brasil a través del idioma, la música y la historia de la capoeira. Hace algunos años que la practico, ella me dio la posibilidad de conocer diversas ciudades grie-gas y países diferentes. Junto con mi novio, que es profesor de capoeira, viajo mucho llevando presentaciones y semi-narios de capoeira a diversos lugares de Gre-cia y de Europa. Hemos ido a Bélgica, Austria, Alemania, Francia –tres veces a París-, así como por diversas ciudades e islas griegas.Tenemos programados tres viajes más, antes de

μένα η δουλειά έχει ακόμα ένα άλλο πλεονέκτημα: να μιλήσω ελληνικά. Πάντα έβλεπα την δουλειά μου εδώ στην Ελλάδα ως μια μεγάλη εκμάθηση. Με την δουλειά έμαθα ελληνικά πιο γρήγορα, αναγκαστικά έπρεπε να επικοινωνήσω με τους ανθρώπους, χρησιμοποιούσα όλα αυτά που έμαθα στα μαθήματα ελληνικών, επέκτεινα το λεξιλόγιό μου. Και επίσης ήμουν λίγο τυχερή: η πλειοψηφία των συνάδελφων της δουλειάς με βοηθούσαν, με υποκινούσαν, αναγνώριζαν την προσπάθειά μου.

Με την βελτίωση του επιπέδου μου στα ελληνικά έβρισκα δουλειά ως συνοδός ομάδων Βραζιλιάνων τουριστών. Εργάστηκα για δύο διαδοχικές φορές σε ένα πρόγραμμα του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας για τους απόδημους Έλληνες που βρίσκονται σε όλο τον κόσμο. Δούλευα είκοσι μέρες συνεχόμενα συνοδεύοντας μια ομάδα περίπου εκατό αλλοδαπών, ανάμεσά τους μερικοί Βραζιλιάνοι, σε διακοπές στην Ελλάδα. Επισκέφτηκα ελληνικές πόλεις που ακόμα δεν είχα γνωρίσει, επισκέφτηκα σχεδόν όλα τα μουσεία της Αθήνας… ήταν σχεδόν πληρωμένες διακοπές!

Πέρα από barwoman και συνοδός ομάδων Βραζιλιάνων τουριστών, έχω και μια άλλη δουλειά: διδάσκω πορτογαλικά για μαθητευόμενους της ca-

poeira, μια βραζιλιάνικη πολεμική τέχνη πολύ ιδιαίτερη και γοητευτική, ένας συνδυασμός από μάχη, τέχνη, χορό, μουσική και παιχνίδι. Στην αλήθεια, είναι περισσότερο ένα χόμπι παρά μια δουλειά. Προσπαθώ να διαβιβάσω λίγο για τον πολιτισμό και τα έθιμα της Βραζιλίας μέσω της γλώσσας, της μουσικής και της ιστορίας της capoeira. Ασχολούμαι με την capoeira εδώ και μερικά χρόνια και το γεγονός ότι ήρθα στην Αθήνα με διευκόλυνε να επισκεφτώ διάφορες ελληνικές πόλεις και διαφορετικές χώρες εξαιτίας της capoeira. Ταξιδεύω αρκετά για παρουσιάσεις της ca-poeira και για σεμινάρια σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας και της Ευρώπης

��

regresar a Brasil en julio de este año, iremos a Italia, Portugal y Míkonos. Así es la vida del capoeirista, muy intensa, llena de aventuras, da la posibilidad de conocer nueva gente, otros lugares, hacer amistades en todas partes del mundo. Después, continuas viajando para reencontrar a los amigos y los lugares que extrañas.

Todos los empleos que he tenido los con-seguí a tarvés de mis contactos. En Grecia la vida se facilita si tienes una red de contactos, te abren muchas puertas. Debido a la trayectoria particular de su país los griegos tienen dificultad para establ-ecer lazos de confianza y cooperación mútuos. Con los extranjeros se vuelve todavía más complicado. Yo no puedo quejarme, el hecho de ser brasileña me ha facilitado las cosas ya que aquí Brasil despierta mucha curiosidad e interés.

Valoro mucho todas mis experiencias de trabajo, constituyen un enorme aprendizaje para toda la vida, Relacionarse con personas que tienen estilos de vida y formas de pensar tan diferentes a las de una, en la práctica no es tan simple, sobre la mar-cha, surgen conflictos y mal entendidos. Pero esto aumenta el valor del esfuerzo. Desde el principio, fue ese tipo de experiencia que me motivó a venir a Atenas a hacer una maestría. ¡Y fue exactamente eso lo que encontré por aquí!

μαζί με το φίλο μου, ο οποίος είναι δάσκαλος σ΄αυτό. Μέχρι τώρα έχουμε πάει στο Βέλγιο, στην Αυστρία, στη Γερμανία, στη Γαλλία (μόνο στο Παρίσι πήγαμε τρεις φορές) και σε διαφορετικές πόλεις και νησιά της Ελλάδας. Και πριν επιστρέψουμε στη Βραζιλία, τον Ιούλιο αυτού του έτους, έχουμε προγραμματίσει ακόμα τρία ταξίδια: για την Ιταλία, για την Πορτογαλία και για την Μύκονο. Η ζωή του capoeirista είναι έτσι, αρκετά έντονη και γεμάτη με περιπέτειες, έχω την ευκαιρία να ταξιδέψω πολύ, να γνωρίσω καινούργιους ανθρώπους και καινούργια μέρη που δύσκολα θα επισκεπτόμουν εάν δεν είχα την capoeira στην ζωή μου, να κάνω καινούργιους φίλους σε όλα τα μέρη του κόσμου, και αργότερα να συνεχίσω να ταξιδέψω για να ξαναδώ τους φίλους και τα μέρη που με σημάδεψαν και που μου λείπουν.

Όλες τις δουλειές από τις οποίες πέρασα τις βρήκα μέσω γνωριμιών. Στην Ελλάδα, το να έχει κανείς ένα δίκτυο γνωριμιών διευκολύνει αρκετά την ζωή, πολλές πόρτες ανοίγουν. Οι Έλληνες, εξαιτίας της ίδιας της πορείας της χώρας, έχουν δυσκολία να καθιερώσουν σχέσεις αξιοπιστίας και συνεργασίας μεταξύ τους. Με τους αλλοδαπούς η κατάσταση είναι ακόμα είναι ακόμα πιο περίπλοκη. Αλλά δεν μπορώ να παραπονεθώ: το γεγονός ότι είμαι Βραζιλιάνα διευκολύνει λίγο την κατάσταση. Η Βραζιλία προκαλεί την περιέργεια και το ενδιαφέρον των ανθρώπων.

Όλες οι επαγγελματικές εμπειρίες μου στην Ελλάδα άξιζαν πολύ. Είναι μια τεράστια εκμάθηση, για όλη την ζωή, να πρέπει να κάνω γνωριμίες και να συνεργαστώ με ανθρώπους που έχουν τρόπους ζωής και νοοτροπία τόσο διαφορετικοί από τους δικούς μου. Στην πράξη αυτό δεν είναι τόσο απλό: γίνονται συγκρούσεις και κακή κατανόηση στην πορεία. Αλλά όλα αυτά μόνο αυξάνουν την αξία της προσπάθειας. Από την αρχή ήταν αυτό το είδος εμπειρίας που με παρακίνησε να έρθω στην Αθήνα για να κάνω το μεταπτυχιακό. Και ήταν ακριβώς αυτό που βρήκα εδώ!Μετάφραση : Καμίλα ντο Κόουτο Σέισας

Taz, Maestrando Apache, Fofo y yo en los Juegos Europos de Abada Capoeira 2010 | Taz, Mestrando Apache, Fofo και εγώ στους Ευρωπαϊκούς Αγώνες της Abada-Capoeira 2010

Presentación de samba de rueda | Παρουσίαση της samba de roda

��

Diploma sin idioma...

Adriana Cruz García

Soy colombiana, hace muy poco tiempo que vivo en Grecia, aproximadamente tres años, por lo que mi historia laboral en este país ha sido relativamente limitada; sin embargo intentaré trasmitir mi escasa experiencia y además hablaré un poco de la experiencia laboral de otras perso-nas se América Latina y de aquí, con las cuales he tenido oportunidad de hablar sobre el tema.

Antes de hablar sobre mi experiencia laboral en este país, quisiera hablar un poco sobre el impacto que recibí recién llegada a Atenas, sobre mi primera impresión al ingresar a los diferentes almacenes comerciales a pesar de que en aquella época desconocía el idioma y las costumbres de los citadinos.

Mi primer impacto negativo, sucedió al ingresar a un establecimiento comercial, me llamó mucho la atención la forma en que los diferentes vendedores atendían a sus clientes, prácticamente no existia una atención, difícilmente veía perso-nas que atiendieran a sus clientes con cordialidad.

Δίπλωμα χωρίς γλώσσα...

Αδριάνα Κρούζ Γκαρσία

Είμαι Κολομβιανή, εδώ και πολύ λίγο καιρό μένω στην Ελλάδα, περίπου τρία χρόνια, γι αυτό η εργασιακή μου ιστορία σε αυτή τη χώρα είναι αρκετά περιορισμένη: παρόλα αυτά θα προσπαθήσω να μεταδώσω την ελάχιστη εμπειρία μου και θα μιλήσω επίσης για την εργασιακή εμπειρία άλλων Λατινοαμερικάνων και Ελλήνων, με τους οποίους είχα την ευκαιρία να μιλήσω για αυτό το θέμα.

Πριν να μιλήσω για την εργασιακή μου εμπειρία σε αυτή τη χώρα, θα ήθελα να μιλήσω λίγο για την εντύπωση που μου προξένησε, νεοφερμένη στην Αθήνα, η είσοδος μου στα διάφορα εμπορικά καταστήματα, παρόλο που εκείνη την εποχή αγνοούσα τη γλώσσα και τις συνήθειες των κατοίκων της πόλης.

Η πρώτη μου αρνητική εντύπωση συνέβη σε ένα εμπορικό κέντρο, τράβηξε πολύ την

προσοχή μου ο τρόπος με τον οποίο οι πωλητές συμπεριφέροντο στους πελάτες, ουσιαστικά η εξυπηρέτηση ήταν απούσα, δύσκολα έβλεπες κάποιον να εξυπηρετεί πελάτη με ευγενικό τρόπο. Άλλη αρνητική εντύπωση μου προκάλεσε ο τρόπος με τον οποίο μιλάνε τα αφεντικά στους εργαζομένους, κατά την άποψη μου, το κάνουν με έναν τρόπο αυταρχικό

��

trabajando como niñera, lo cual realicé por un corto tiempo. Actualmente me encuentro estu-diando en la Universidad Kapodistriaka la carrera de Filología en Español y en mi tiempo libre hago clases particulares de español.

Con relación a la experiencia laboral de otros latinoamericanos les puedo decir que además de las dificultades por el idioma, han sufrido incon-venientes como son el mal trato y la explotación laboral. Conozco el testimonio de una chica que trabajaba para una agencia de cambio de dinero la cual fue contratada como cajera y al final terminó recorriendo las calles de la ciudad repartiendo publicidad de la empresa para la cual trabajaba.

Algo similar le sucedió a una chica griega que trabajaba como secretaria para un laboratorio microbiológico, me hablaba de los constantes problemas que sufría en su ambiente laboral, esta chica me decía que vivía un constante estrés en su trabajo debido al mal temperamento de su jefe y por ende el mal trato.

Otro impacto negativo fue la forma en que hablan los jefes o dueños de algún establecimiento a sus empleados, lo hacen desde mi punto de vista de una forma agresiva e imponente, tal vez esto sea normal acá, pero en mi país este comportamiento es prácticamente inexistente.

Sobre mi experiencia laboral en este país, bueno, puedo decirles que no ha sido fácil hallar trabajo, en especial cuando te encuentras con un gran obstáculo como es el idioma, este gran obstá-culo lleva a cualquier persona profesional - como es mi caso, tengo título universitario como Profesional en Finanzas y Negocios Internacionales - a bajar automáticamente el perfil. En un principio tuve la oportunidad de presentar mi curriculum vitae en varios lugares de habla hispana como fue una em-presa de telefonía y una empresa española donde requerian de una secretaría. Desafortunadamente no logré colocar mi solicitud en ninguna de estas empresas a causa de la falta del conocimiento del idioma griego, esto me trajo como consecuencia el que yo bajara aún más mi perfil laboral, así terminé

και επιθετικό. Πιθανόν αυτό να είναι κάτι το κανονικό εδώ πέρα, αλλά στη χώρα μου αυτή η συμπεριφορά είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη.

Σχετικά με την εργασιακή μου εμπειρία σε αυτή τη χώρα, μπορώ να σας πω ότι δεν ήταν εύκολο να βρω μια εργασία, ειδικά σαν αντιμετωπίζεις ένα τεράστιο εμπόδιο όπως είναι η γλώσσα, το οποίο οδηγεί τον καθένα, ακόμη και τους επαγγελματίες –στην περίπτωση μου, που έχω μάστερ σε Διεθνείς Οικονομικές Διαπραγματεύσεις- να υποβαθμίσουν αυτόματα το προφίλ τους. Στην αρχή είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω το curriculum vitae μου σε διάφορα ισπανόφωνα μέρη όπως ήταν μια τηλεφωνική εταιρία και μια ισπανική εταιρία όπου χρειάζονταν μια γραμματέας. Δυστυχώς δεν κατάφερα να υποβάλλω την αίτησή μου σε καμία από αυτές τις εταιρίες λόγω της ελλιπούς γνώσης της ελληνικής γλώσσας, αυτό με ανάγκασε να κατεβάσω ακόμη πιο πολύ το εργασιακό μου προφίλ, έτσι και κατέληξα να δουλεύω σαν νταντά για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Αυτή τη στιγμή σπουδάζω Ισπανική Φιλολογία στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο

�0

En conclusión, considero que encontrar tra-bajo en este país para un latinoamericano es suma-mente difícil, en especial si la persona tiene un nivel profesional, sin el conocimiento de un buen mane-jo del idioma griego, como es mi caso que soy una persona que tiene una experiencia laboral de más de 15 años en un amplio campo laboral que parte desde recepcionista y auxiliar contable, hasta asistente del departamento de recursos humanos y de gerencia; considero que soy una persona que puede dar muchos aportes y conocimientos en el ambiente laboral. Pero el problema es que exista la persona que esté dispuesta a cambiar sus hábi-tos, porque hasta donde he tenido conocimiento

και στον ελεύθερό μου χρόνο παραδίνω ιδιαίτερα μαθήματα ισπανικών.

Σχετικά με την εργασιακή εμπειρία άλλων λατινοαμερικάνων μπορώ να σας πω ότι εκτός από τις δυσκολίες με τη γλώσσα, έχουν υποστεί διάφορες ενοχλήσεις όπως είναι η κακή μεταχείριση και η εργασιακή εκμετάλλευση. Γνωρίζω την μαρτυρία μιας κοπέλας που δούλευε για μια εταιρία επενδύσεων σε συνάλλαγμα για την οποία προσλήφθηκε ως ταμίας και κατέληξε να διασχίζει τους δρόμους της πόλης μοιράζοντας φυλλάδια για την εταιρεία για την οποία δούλευε. Κάτι παρόμοιο συνέβη σε μια Ελληνίδα η οποία δούλευε γραμματέας σε ένα μικροβιολογικό εργαστήριο, η οποία μου μιλούσε για τα συνεχή προβλήματα που αντιμετώπιζε στο εργασιακό της περιβάλλον. Αυτή η κοπέλα μου έλεγε πως ζούσε συνεχώς μέσα στο στρες λόγω της κακής ιδιοσυγκρασίας του εργοδότη της και ως εκ τούτου, την κακή συμπεριφορά που υφίστατο.

Συμπερασματικά, θεωρώ πως το να βρεις δουλειά για έναν λατινοαμερικάνο είναι εξαιρετικά δύσκολο, ιδιαίτερα εάν αυτός έχει ένα επαγγελματικό επίπεδο, χωρίς καλή γνώση της ελληνικής, όπως στην περίπτωσή μου, δηλαδή ενός ατόμου του οποίου η εργασιακή εμπειρία ξεπερνάει τα 15 χρόνια σε πεδία που κυμαίνονται από ρεσεψιόν μέχρι βοηθός λογιστή, έως και βοηθητικό στέλεχος στο τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού και Διοίκησης: θεωρώ ότι είμαι ένας

acá, difícilmente un empresario delega funciones y responsabilidades a sus empleados.

Los griegos están acostumbrados a hacerlo todo en sus empresas, recargándose de estres y trabajo pues la calidad de los profesionales lo-cales y su falta de iniciativa, por lo que he visto, deja mucho que desear. En el resto del mundo, es normal delegar responsabilidades en una oficina y solamente supervisar sus resultados. Es obvio que la falta de confianza produce un mal manejo administrativo en Grecia a todo nivel.

άνθρωπος που μπορεί να προσφέρει πολλά στο εργασιακό του περιβάλλον. Όμως το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν και αυτοί που διατίθενται να αλλάξουνε συνήθειες, γιατί μέχρι εκεί που ξέρω, δύσκολα ένας επιχειρηματίας αναθέτει καθήκοντα και ευθύνες στους υπαλλήλους του.

Οι Έλληνες είναι συνηθισμένοι να χειρίζονται οι ίδιοι τα πάντα στις επιχειρήσεις τους, επιφορτίζοντας τους εαυτούς τους με στρες και δουλειά, διότι η ποιότητα των επιμέρους επαγγελματιών και η έλλειψη πρωτοβουλίας, από ότι έχω δει, δημιουργεί σοβαρά κενά. Αλλού, είναι κάτι το κανονικό να αναθέτεις ευθύνες σε ένα γραφείο και να επιβλέπεις απλώς τα αποτελέσματα. Είναι προφανές ότι στην Ελλάδα η έλλειψη εμπιστοσύνης γεννά έναν άσχημο τρόπο διαχείρισης σε όλα τα επίπεδα.

Μετάφραση : Λυσιστράτη Αïνατζή

��

DE LOS QUINCE A LOS VEINTE

Lysistrati Ainatzí Hernández

ΑΠΟ ΤΑ 15 ΣΤΑ 20

Λυσιστράτη Αïνατζή Ερνάντεζ

Hay quien dice que el que trabajes es el más claro indicio de que eres adulto...

Claro que hoy, como están las cosas y con-forme crecen y se forman las generaciones, mucho más pronto nos incorporamos, como parte de nuestra generación, al ámbito laboral, si es que eso es algo definible. Nunca he sido muy buena en definicio-nes así que no indagaré demasiado en detalles que ignoro. Sé de niños apenas, vendiendo chicles en los semáforos y la clásica imagen de los niños con ojos de calle boleando zapatos. Lo curioso es que esa imagen, o una parecida, la he visto en dos países, dos conti-nentes. Seguro que quien más ha viajado, ha visto más ojos de estos, diferentes culturalmente, pero con la misma viveza del que anda luchando para sobrevi-vir, para ... resaltar.

Yo también, honestamente mucho más ¨aco-modada¨ que muchos de los otros trabajadores con cuerpo de niños y ferocidad de adultos, comencé a trabajar a eso de los quince, apenas terminando la se-cundaria abierta. Mi primer trabajo me encanta. Una librería de antiguos, usados, libros, muchos, un desor-den de libros, escaleras de libros, repisas de libros. El olor de las páginas viejas y las palabras con pelitos de gatos. Librerias O.K., Octavio Keever, jefe extraño, me

Λένε ότι το να δουλεύεις είναι η πιο καθαρή απόδειξη ότι είσαι ενήλικας…

Βέβαια, σήμερα, έτσι όπως είναι τα πράγματα και ανάλογα με το πώς μεγαλώνουν και διαμορφώνονται οι γενιές, πολύ πιο νωρίς κάποιος, ως κομμάτι της γενιάς του, προσχωρεί στην εργασιακή αγορά, αν αυτό είναι κάτι που ορίζεται. Δεν ήμουνα ποτέ καλή στους ορισμούς για αυτό και δεν θα διεισδύσω σε κάτι που δεν γνωρίζω. Γνωρίζω όμως για μικρά παιδιά που πουλάνε τσίχλες στα φανάρια, ή η κλασική εικόνα του παιδιού του δρόμου που γυαλίζει παπούτσια. Το περίεργο είναι ότι έχω δει αυτήν την εικόνα, ή μια παρόμοια, σε δυο χώρες, δυο ηπείρους. Σίγουρα όποιος έχει ταξιδέψει περισσότερο, πιο πολλά από αυτά έχει δει, διαφορετικά όμως από πολιτιστική άποψη, αλλά με την ίδια ζωντάνια αυτού που μάχεται για να επιβιώσει ή για να.. ξεχωρίζει.

Έτσι και εγώ, ειλικρινά πολύ πιο ¨ευκατάστατη¨ από άλλους εργαζόμενους με σώμα παιδιού και αγριάδα ενηλίκου, άρχισα να δουλεύω όταν ήμουνα 15 ετών και μόλις είχα τελειώσει το ανοιχτό Γυμνάσιο. Η πρώτη μου δουλειά μου άρεσε τότε και τώρα. Ένα βιβλιοπωλείο παλαιών, ανακατεμένων βιβλίων απο δέυτερο χέρι. Ήταν ένα χάος από βιβλία, με σκάλες από βιβλία και ράφια από βιβλία. Η μυρωδιά των παλαιών σελίδων, των λέξεων με τριχούλες γατιού. Βιβλιοπωλεία Ο.Κ., Οκτάβιο Κίβερ, περίεργος εργοδότης, λίγο τρομακτικός, καλός πότης, γκρι μουστάκι. Ήταν δυο καταστήματα, το μεγάλο στην κυκλική πλατεία στη γωνία του σπιτιού μου στο Μεξικό και ένα μικρούλι, όπου τρέχαμε για να πηγαινοφέρνουμε βιβλία. Στο μικρό λοιπόν υποκατάστημα ήταν η Αγγέλικα, η γυναίκα του Οκτάβιο και η μικρή Ροσίτα. Και η Ερνεστίνα η φοιτήτρια και εγώ ήμασταν αυτές που κάναμε το εν λόγω τρέξιμο, ότι άλλο τύχαινε και πολύ πολύ διάβασμα, χεχε. Δούλεψα εκεί 5 μήνες όμως κάποια στιγμή αλλοτριώθηκαν οι σχέσεις λόγω έλλειψης αμοιβής, ανασφάλιστης εργασίας κλπ. Η δεύτερή μου δουλειά ήταν ως σερβιτόρα (βέβαια τώρα που το σκέπτομαι γελάω με το πόσο αδέξια είμαι). Μέσες-άκρες ήταν ένα όμορφο εστιατοριάκι και γέμιζε την ώρα του φαγητού γιατί τριγύρω είχε πολλά γραφεία. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τη πεντανόστιμη σάλτσα της Μαρσέλας, μιας άλλης σερβιτόρας και το πώς αυτή δεν με συμπαθούσε καθόλου. Μετά από αυτό σπούδασα για ένα χρόνο στο αγαπημένο μου σχολείο το οποίο βέβαια δεν ολοκλήρωσα γιατί ήρθα εδώ.

��

daba un poco de miedo, era buen bebedor y tenia un bigote gris. Eran dos sucursales, la grande en la glo-rieta de la esquina de mi casa y una pequeñita, a una carrerita para intercambiar, traer o llevar algún libro de camino al metro. En la chiquita estaba Angélica, la mujer de Octavio y la pequeña Rosita. Ernestina la universitaria y yo, éramos las que corríamos entre glorieta y metro, y hacíamos lo que hubiera que hacer, incluyendo mucha lectura, jaja.

Estuve cinco meses ahí pero luego se frun-cieron las cosas en cuanto a seguro y paga y tal. Mi segundo trabajo fue de mesera ( lo pienso ahora y me da risa, con lo torpe que soy). Bueno, por dentro y por fuera, era un restaurantito simpático, se llenaba a la hora de la comida porque había varias oficinas por ahí. Me acuerdo muy especialmente del delicioso aderezo de Marcela y de la mala vibra que ella me tenía. Después de eso estuve estudiando un año en esa escuela, tan querida mía, que no completé porque me vine para acá.

Así pues, en Grecia. Sabía algo de griego, lo básico, ya que había pasado aquí un año aquí cuando tenía once. Necesité bastante tiempo para adaptarme, así que mi primer trabajo vino el verano del 2008, repartiendo panfletos sobre como transportarse a Epidauro al Festival de teatro que cada verano se lleva acabo allá. Un poco de todo, horas de pie, horas al teléfono, poca paga, sin seguro, galería de luz, la Biblioteca Nacional enfrente, alguna que otra mani-festación pasando en Panepistimíu, un viaje gratis a Epidauro, un griego extraño que una vez me hizo llor-ar insistiendo brutalmente en que el uso de usted (y de las formas verbales consiguientes) era signo claro de estupidez en la Grecia antigua, una italiana que fue a muchas obras y que la encontré un día en una parada en Omonoia e inmediatamente se hizo en mi

Εδώ λοιπόν στην Ελλάδα, ήξερα κάποια βασικά ελληνικά γιατί είχα περάσει ένα χρόνο εδώ όταν ήμουνα 11 ετών, αλλά χρειάστηκα αρκετό χρόνο προσαρμογής οπότε και η πρώτη μου δουλειά παρουσιάστηκε το καλοκαίρι του 2008, μοιράζοντας φυλλάδια για την μεταφορά επιβατών στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου που διεξάγεται εκεί κάθε καλοκαίρι. Λίγο από όλα, ώρες όρθια, ώρες στο τηλέφωνο, ελάχιστη πληρωμή, καμιά ασφάλεια. Το γραφείο βρισκόταν σε μια στοά όλο φως, η Εθνική Βιβλιοθήκη απέναντι, πορείες περνώντας στη Πανεπιστημίου, ένα δωρεάν ταξιδάκι στην Επίδαυρο, ένας περίεργος Έλληνας που με έκανε να κλάψω εξηγώντας μου με το ζόρι ότι ο πληθυντικός ευγενείας αποτελούσε σημάδι ηλιθιότητας στη αρχαία Ελλάδα, μια ιταλίδα που πήγε να δει πολλά έργα και που είδα μια φορά σε μια στάση στην Ομόνοια και μέσα στο μυαλό μου μετατράπηκε αμέσως σε τραγούδι.

Μετά από αυτό σποραδικά προσπάθησα ανεπιτυχώς να δουλέψω σε δυο κρεπερί. Στη πρώτη έριξα καυτό καφέ πάνω σε έναν πελάτη οπότε αντίο! Στη δεύτερη δε, έμαθα να φτιάχνω κρέπες, μαμ μαμ.

Σπούδασα μέχρι το τρίτο έτος του λυκείου και τότε βρήκα την πρώτη μου νόμιμα πληρωμένη δουλειά –βρέθηκα γραμμένη στα χοντρά λογιστικά βιβλία κιόλας- σε ένα τουριστικό γραφείο κοντά στην Ακρόπολη. Το θέμα ήταν ότι ο εργοδότης ενδιαφερόταν για την λατινοαμερικάνικη αγορά και έτσι, δίνοντάς μου μια μεγάλη ευκαιρία και λαμβάνοντας μεγάλο ρίσκο (αφού καμία απολύτως εμπειρία δεν είχα στον τουρισμό ή σε γραφείο) μου έμαθε πολλά πράγματα. Έμαθα από μόνη μου άλλα τόσα και το κλειδί μέσα σε όλο αυτά ήταν η ιδιότητά μου ως μεξικάνας και ισπανόφωνης που μου άνοιξε την πόρτα σε αυτή την πρώτη νόμιμη δουλειά η οποία μακροπρόθεσμα με οδήγησε σε μια βδομαδούλα –σύντομη και υπέροχη- στο όμορφό μου Μεξικό. Δούλεψα για καιρό εκεί, χωρίς όμως οι προσπάθειες

��

mente canción. Después, ya sin verano y sin festival de Epidauro, esporádicamente traté sin mucho éxito de trabajar en dos creperies ... en la primera le derramé el café caliente a un cliente así que ciao! en la segunda sí que aprendí a preparar crepas, yam yam... Estudié hasta el tercer año de bachillerato, durante el cual conseguí mi primer trabajo remunerado legalmente –inscrita en los gruesos libros de contabilidad y todo lo demás- en una agencia de viajes situada cerca de la Acrópolis. La cuestión era que el dueño, estaba inte-resado en el mercado latinoamericano, así que, claro está, dándome una gran oportunidad y tomando un gran riesgo (ya que yo no tenía ninguna experiencia en turismo ni en oficina) me enseñó muchas cosas, aprendí otras tantas y la clave de todo esto, es que fue mi calidad de mexicana y de hispanohablante la que me abrió las puertas a este primer trabajo legal que además, luego de cierto plazo me llevó por una semanita –muy corta y gloriosa- a mi México lindo.

Estuve trabajando ahí durante algún tiempo, sin embargo, el proyecto no fructificó, ya no funcio-naban las cosas, con todo lo que venía pasando en Grecia, casi sinónimo de crisis en el vocabulario inter-nacional. Al mismo tiempo yo terminaba la escuela preparatoria, no entré a ninguna universidad, vean que tontería: me excluyeron de las escuelas que solici-taba porque no asistí al examen de español (doing!)El trabajo que hago actualmente, de hecho es algo que jamás hubiera imaginado hacer, estar trabajando en una multinacional, a cuenta de La multinacional, siendo soporte técnico... una vez más es el idioma es-pañol el que me ha hecho apta para este trabajo, y de nuevo, ha invertido en mí –como en otras personas y en las condiciones que en consecuencia, tiene una empresa de tal alcance- para aprender a mantener funcionando la máquina, o como lo llaman ellos, mantener alta la productividad. Es un hecho que aún así, el ambiente me gusta, pareciera que han recogido a todos los viajantes y bohemios, solitarios y extra-ños. De hecho me recuerda mucho al ambiente de la escuela preparatoria a la que fui acá pero en versión adulta. En el fondo, mi educación es la básica, otra vez. En este trabajo mucha gente tiene sus paquetes de diplomas, títulos y experiencias. Me sorprende poder contarme entre ellos a pesar de que mi situa-ción es diferente.

Trabajar, trabajar... hay quien dice que traba-jamos para comprar una parcela a la hora de la hora... mientras tanto seguro, ganamos experiencia, sin embargo, la verdad es que no nos queda otra...

να αποδώσουν κάποιο καρπό και με όλα αυτά που γινόντουσαν στην Ελλάδα, σχεδόν συνώνυμο κρίσης στους διεθνείς κύκλους, με το χρόνο τα πράγματα δεν δούλευαν πλέον. Ταυτόχρονα, τελείωσα το λύκειο και δεν μπήκα σε κανένα πανεπιστήμιο, θα δείτε πως έκανα βλακεία αφού αποκλείστηκα από τις σχολές που είχα βάλει γιατί δεν παρουσίασα την εξέταση των ισπανικών. Η δουλειά στην οποία βρίσκομαι τώρα είναι κάτι το οποίο δεν φανταζόμουν ποτέ να κάνω, να δουλεύω σε μια πολυεθνική, για λογαριασμό Της Πολυεθνικής, προσφέροντας τεχνική υποστήριξη… Και πάλι ήταν τα ισπανικά μου εκείνα που με οδήγησαν εδώ, και πάλι επενδύθηκε σε μένα –όπως και σε άλλους και με τις προϋποθέσεις που μια εταιρία τέτοιας εμβέλειας θέτει- για να μάθω να κρατάω την μηχανή ζεστή ή όπως λένε εκείνοι, υψηλή την παραγωγικότητα. Ουσιαστικά το περιβάλλον μου αρέσει έτσι κι αλλιώς, μοιάζει σαν να έχουνε μαζέψει όλους τους ταξιδιώτες, τους μποέμ, τους μοναχικούς, τους παράξενους. Ουσιαστικά μου θυμίζει και λίγο το περιβάλλον του σχολείου εδώ πέρα, αλλά σε μορφή ενηλίκων. Για να πω την αλήθεια η εκπαίδευσή μου είναι η βασική. Πολλά άτομα από αυτή τη δουλειά κατέχουν ένα σωρό διπλώματα και τίτλους και εκπλήσσομαι αρκετά που μπορώ και μετριέμαι μεταξύ τους παρότι η θέση μου είναι διαφορετική.

Να δουλεύεις, να δουλεύεις… είναι κάποιοι που λένε ότι δουλεύεις για να αγοράσεις ένα κομμάτι γη για τα στερνά σου… εν τω μεταξύ κερδίζεις εμπειρίες αλλά όμως δεν έχουμε και κάτι άλλο σαν επιλογή.