AMBULANS TİPLERİ VE ÖZELLİKLERİ§ları... · Araçlar, Karayolu Trafik Kanunu'na uygun olmalı...

AMBULANS TİPLERİ VE ÖZELLİKLERİ

ACİL SERVİS ARAÇLARI EĞİTİMİ

Okt. Seval USLU

O

İÇİN

DEK

İLER

• Türkiyede AmbulansHizmetlerinin Gelişimi

• Kara Ambulansları

• Hava Ambulansları

• Deniz Ambulansları

HED

EFLE

R

•Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

•Türkiye'de ambulanshizmetlerinin gelişimi vesunumu hakkında bilgi sahibiolabilecek,

•Ambulans olarak kullanılacakaraçların sahip olması gerekenözellikleri sıralayabilecek ,

•Kara ambulanslarının çeşitlerinive özelliklerini ayırtedebilecek,

•Hava ve Deniz ambulanslarınınözelliklerini öğrenebileceksiniz.

ÜNİTE

4

Ambulans Tipleri Ve Özellikleri

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

GİRİŞ

Hastane öncesi acil sağlık hizmetleri hastaneye gidemeyecek kadar kötü

durumda olan hastaların taşıma araçları ile hastaneye götürülmesi ile başlamıştır.

Hasta taşınması için kullanılan araçlara ambulans adı verilmiştir. Sözcük anlamı

“ölüm tehlikesinde olanları kurtarmak için kullanılan araç” olan ve Latince

“ambulare” fiilinden (yürümek anlamındaki) gelen ambulanslar (cankurtaran)

bütün toplumlarda her zaman ve her yaştan insan için dikkat çekici, ilginç,

duygulandıran, meraklandıran, endişelendiren, umut veren araçlar olmuştur.

Hastane öncesi acil sağlık sisteminde hizmet sürecini üç aşamaya ayırmak

mümkündür. Bunlardan birincisi hastanın bulunduğu yere ulaşmak, ikincisi olay

yerinde en etkin acil sağlık hizmetini vermek ve mümkün olduğunca stabil hale

getirmek, üçüncüsü de hastanın bir sağlık kuruluşuna naklini sağlamaktır. Birinci ve

üçüncü aşama için yüksek kaliteli teknik özelliklere sahip bir araca, ikinci aşama

için de ulaşım aracındaki tıbbi donanım ve malzemeye gereksinim vardır. Hastane

öncesi acil sağlık hizmetlerinin, hizmet talebinde bulunanlara götürülmesi için

çeşitli ulaşım araçları kullanılır.

Türkiye’de, Sağlık Bakanlığının 26369 Sayılı Ambulanslar ile Acil Sağlık

Araçları ve Ambulans Hizmetleri Yönetmeliğine göre ambulanslar; kara, hava ve

deniz ambulansı olarak sınıflandırılmıştır.

Bu bölümde; Türkiye’de ambulans hizmetlerinin gelişimi, ambulans tipleri

ve özellikleri hakkında bilgi vermek amaçlanmıştır.

TÜRKİYEDE AMBULANS HİZMETLERİNİN GELİŞİMİ

1911-1912 yıllarında Osmanlı- İtalyan Savaşında Trablusgarp’ta develi

sıhhiye kolları ile cepheden hasta ve yaralıların taşındığı bilinmektedir. Osmanlı

Devlet Kızılay Derneği Trablus savaşı sırasında ilk kez içerisinde röntgen makinaları

bulunan ambulanslar kullanılmıştır.

Birinci Dünya savaşında Suriye cephesinde hasta ve yaralılar Müslüman

kadınların hacca giderken bindirildikleri hasırdan yapılmış mahfillerle taşınmıştır.

Ancak bunların develerin üstünde çok sallanması hasta ve yaralıların ızdırabını

artırdığından bu yöntemden vazgeçilmiştir. Bunun üzerine develerin iki yanına

takılmak üzere aralıklı tahta sandalyeler, kakuleler yapılmıştır.

1930 tarih ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununda ilk tıbbi imdat ve

yardım teşkilatı kurulması görevi belediyelere verilmiştir. Zaman içinde yaşanan

sorunlar nedeni ile 1953 yılında 6134 sayılı yasa ile 47 hastane il özel idarelerinden

bedelsiz olarak Sağlık Bakanlığına devredilmiştir.

Türkiye’de ambulans hizmetlerinin düzenlenmesinin ilk adımı 1985 yılında

Ankara Numune Hastanesi bünyesinde başlatılan Hızır Acil Servis ile atılmıştır. Bu

sistem daha sonraları Sağlık Bakanlığı bünyesinde “112 Acil Yardım ve Kurtarma

Merkezi “ adı altında hizmet vermeye başladı. Türkiye’de, Sağlık Bakanlığının

26369 Sayılı “Ambulanslar ile Acil Sağlık Araçları ve Ambulans Hizmetleri

Ambulanslar bütün

toplumlarda her zaman

ve her yaştan insan için

dikkat çekici, ilginç,

duygulandıran,

meraklandıran,

endişelendiren, umut

veren araçlar olmuştur.



Yönetmeliği ”ne göre ambulanslar; kara, hava ve deniz ambulansı olarak

sınıflandırılmıştır. Sık sık trafik kazalarının meydana geldiği ve doğal afetlerin sıkça

yaşandığı ülkemizde acil sağlık hizmetleri sürekli gelişme göstermiştir. Buna paralel

olarak ambulans hizmetlerinde gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de hizmet

standartları oluşturulmuş ve en etkili hizmetin verilmesine yönelik uygulamalar

yasallaşmıştır. “Ambulanslar ve Acil Sağlık Araçları ile Ambulans Hizmetleri

Yönetmeliği”2006 yılında yürürlüğe girmiştir.

Şekil 4.1. Ambulansların sınıflandırılması

KARA AMBULANSLARI

Türkiye’de en yaygın kullanılan hasta ve sürücü kabininin birleşik olduğu

standart tip ambulanslardır. Ambulanslar ulaşım şekline göre kara, hava ve deniz

ambulansları olarak; kara ambulansları da kullanım amacına göre acil yardım

ambulansı, hasta nakil ambulansı ve özel donanımlı ambulanslar olarak

sınıflandırılır.

Kara Ambulanslarının Teknik Özellikleri

Ambulansların, teknik özellikleri açısından günün koşullarında üretilmiş en

üstün araçların özelliklerini taşıması beklenir. Ambulanslar trafikte başka

amaçlarla kullanılan araçlar üzerine modifiye edilerek geliştirilmektedir. Bu araçlar

ambulansa dönüştürülürken mekanik özellikleri en alt düzeyde değişikliğe uğrar.

Bu sebeple ambulansların teknik özellikleri trafikteki diğer araçlardan farklı

değildir. Ambulans standardında araç özellikleri basit olarak şekillenir.

Araçta aranacak en temel özellikler; bir ya da iki hastanın yatarak

nakledilebileceği ve gerekli durumlarda ambulans personelinin hastaya müdahale

edebileceği boş alanın, hastaya acil tıbbi bakım için gerekebilecek donanımın

depolanıp, taşınabileceği bölümlerin bulunmasıdır.

Ambulanslar ulaşım

şekline göre kara, hava ve deniz ambulansları olarak sınıflandırılır.



Motorlu araçların yüzyılı aşkın süredir ambulans olarak kullanılmasının

sağladığı deneyim, tıp ve teknoloji alanındaki gelişmelerle bütünleştirilip

ambulanslar için birtakım temel standartlar oluşturulmuştur. Standartların temel

çıkış noktasını, hasta için en iyisini hedeflemek oluşturur. Ambulans standartları

konusunda her ülke kendi ulusal düzenlemelerinin yanında uluslararası

standartları da kullanır. Ambulansın tıbbi donanımındaki standartlar daha çok

tıptaki gelişmelere paralel şekilde belirlenir.

Kara ambulansı olarak kullanılan araçlar gövde özelliklerine göre; standart

(mono blok) ve konvansiyonel (pick up tip olmak üzere ikiye ayrılır.

Resim 4.1 Standart (mono blok) ve konvansiyonel ( pick up) tip ambulanslar

Mono blok ambulanslar daha çok başka amaçlar için üretilmiş araçların

ambulansa dönüştürülmesi şeklinde kullanılır. Konvansiyonel tip ambulanslarda

hasta kabini sürücü kabininden bağımsızdır. Hasta kabini özel olarak, gereken

standartlarda üretilebilir. Türkiye’de kullanılan kara ambulanslarının neredeyse

tamamı standart tip araçlardan oluşmaktadır. Tüm ambulanslarda araç güvenliği

son derece önemsenmeli günün koşullarına göre mevcut tüm güvenlik sistemleri

bu araçlarda bulunmalıdır.

Kara ambulanslarında hız ve güç performansı için diğer araçlardan farklı

düzenlemelerin bulunması yapılmasına gerek yoktur. Ambulans olarak

kullanılabilecek modern araçların hepsi motor gücü, ambulans donanımı, hasta ve

personelini taşıyabilir niteliktedir. Ambulanslar trafikteki diğer araçlardan farklı bir

hız performansına sahip değildir. Ambulanslar karayollarındaki tüm hız sınırlarına

uymak zorundadır. Ambulanslar üretilirken dikkat edilmesi gereken temel konu

güvenlik önlemleridir. Öncelikle modern araçlarda bulunan ABS, ASR, EBD gibi

aktif güvenlik önlemlerinin ambulanslar da bulunması gereklidir. Bunun yanında

SRS ve özel gergili emniyet kemer gibi pasif güvenlik önlemleri de bulunmalıdır.

Hasta kabininin darbe emici ve darbeye dayanıklı noktalarının artırılması ve

güçlendirilmesi gerekir. Ayrıca hasta kabininde hastaya en etkili müdahalenin

yapılabileceği ortam ve ergonominin sağlanması gerekmektedir.

Ambulanslarda Yer Alan Dış Belirleyiciler

Ambulanslar, hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinin sunumu sırasında

karayollarında birtakım ayrıcalıklara sahiptir. Bu ayrıcalıkları kullanırken

ambulansların diğer araçlardan ayırt edilebilmesi için ortak dış belirleyicileri

bulunur. Dünya genelinde ambulansların dış rengi genellikle beyaz zemin üzerine

görünürlüğü yüksek kabul edilen renkte çizgilerden oluşur.

Ambulanslar trafikteki diğer araçlardan farklı bir hız performansına

sahip değildir. Ambulanslar

karayollarındaki tüm hız sınırlarına uymak

zorundadır.



Türkiye’de 26369 sayılı yönetmeliğe göre kara ambulanslarının zemin rengi

beyaz olmalıdır. Ambulansın üzerindeki yazılar reflektörize olmalı ve maksimum

büyüklüğü 30 cm ‘yi geçmemelidir. Aracın önündeki “AMBULANS” yazısı ayna

görüntüsü ile yazılmış olmalıdır.

Hayat yıldızı amblemi aracın yanlarında, arkasında ve üstünde olmalıdır.

(24456 sayılı yönetmeliğe göre ambulanslarda hayat yıldızı amblemi yerine hilalin

bulundurulması zorunlu hale getirilmiştir.)

Resim 4.2. Ambulansların dış belirleyicileri

Kara Ambulanslarının Fiziki Standartları

Ambulansların kullanılmaya başladığı dönemde en önemli kullanım amacı

hastanın yatar pozisyonda hastaneye taşınabilmesi olmuştur. Zaman içerisinde

taşınan hastaya gerekli acil bakımında sağlanması önemli bir amaç olmuştur.

Ambulansların fiziki standartları kullanım amaçları doğrultusunda belirlenmiştir.

Ambulansların temel fiziki standartları;

Hastanın yatar pozisyonda taşınmasını sağlayacak alan,

Sağlık görevlisinin etkili acil bakım uygulamasını yapabileceği alan,

Hizmet sunumu sırasında kullanılacak olan donanım ve malzemelerin

depolanmasını sağlayabilecek alanın olması şeklinde sıralanabilir.

Ambulansın fiziki standartları, hasta ve çalışan güvenliğinin yanı sıra

ergonomi açısından da aracın yeterli olmasıdır. Ambulansların fiziki standartları

arasında ilk değerlendirilen özellik hasta kabininin genişliği ve yüksekliğidir.

Türkiye’de 26368 sayılı yönetmeliğe göre hasta kabininin uzunluk, yükseklik ve

genişliğine asgari standartlar geliştirilmiştir. Bu standartlar Tablo 1 de yer

almaktadır.

Ambulansın fiziki standartları hasta ve çalışan güvenliği ile ergonomi açısından

yeterli olmalıdır.



Tablo 4.1. Kara ambulanslarının hasta kabininin fiziki standartları

Hasta

Nakil Ambulansı

Acil Yardım

Ambulansı

Yoğun

Bakım

Ambulansı

Genişlik 1300 mm 1400 mm 1500 mm

Uzunluk 2400 mm 3000 mm 3000 mm

Yükseklik 1300 mm 1600 mm 1800 mm

Hasta, çalışan güvenliği ve ergonomi ile ilgili fiziki standartlarda hasta

kabininde darbelere dayanıklı noktaların arttırılmış olmasının yanı sıra kabinin

içine doğru uzantı ve çıkıntıların olmaması gerekir. Kaza sırasında kabin

içindekilerinin çarpacağı alanların insan vücuduna zarar vermeyecek

malzemelerden yapılmış olması gerekir. Kabin içinde hastanın yatarak

taşınabileceği sedye ile birlikte hastanın ileri acil tıbbi bakımı için gerekli olan

oksijen tüpü, aspiratör ve defibrilatör gibi ekipmanların mutlaka sabitlenmiş

olması gerekir. Daha küçük ekipman ve sarf malzemelerin kapaklı dolaplarda

güvenli bir şekilde depolanmış olması gerekir.

Ambulans Olarak Kullanılacak Araçların Taşıt Özellikleri

Araçlar, Karayolu Trafik Kanunu'na uygun olmalı ve ilk kez ambulans

ruhsatı alacak araçlar 5 (beş) yaşından fazla olmamalıdır. Daha önce

ambulans ruhsatı almış ve 5 (beş) yaşını doldurmuş olan araçlar her iki

yılda bir teknik ve tıbbi araç-gereç muayeneleri yapılarak, ambulans

olmayan uygun olanların izinleri 15 (on beş) yaşına kadar uzatılabilir.

Araçlar mono blok gövdeli panelvan tipinde veya hasta kabinli pick-up

tipinde olmalıdır.

Hasta kabini uzunluk, genişlik ve yükseklikleri asgari belirtilen ölçülerde

olmalıdır. Arazi tipi veya tabloda belirtilmeyen özel donanımlı

ambulanslarda araç üreticisinin orijinal dış ölçüleri muhafaza edilmelidir.

Siren cihazı ile aracın ön ve arka kısmında mavi renkte tepe lambası

olmalıdır.

Bir adet araç telsizi ve en az bir adet el telsizi bulunmalı, ayrıca şoför

mahalli ile hasta kabini arasında haberleşmeyi sağlayacak dahili

haberleşme sistemi bulunmalıdır.

Kabinde bulunan kapılar sedye girişine uygun olmalı, arka kapı(lar) asgari

90 derece açılabilmelidir. Arka girişe ilave olarak hasta bölmesinde

alternatif bir çıkış kapısı olmalıdır.

Hasta kabininde en az 2 adet perdelenmiş haricî pencere olmalıdır.

Hasta kabininde havalandırma, ısıtma ve aydınlatma sistemleri

bulunmalıdır.

Sedye üst hizasında tavanda elle tutunma yeri bulunmalıdır.

Kabinde kilitlenebilir ilaç bölümü olmalıdır.

Ambulans olarak kullanılacak araçlar mono blok gövdeli

panelvan tipinde veya hasta kabinli pick-up

tipinde olmalıdır.



Egzoz çıkışı; egzoz gazı içeriye girmeyecek şekilde kapılardan uzak bir

konumda olmalıdır.

Araçlar sarsıntısız bir şekilde hasta naklini sağlayacak özel bir süspansiyon

sistemine sahip olmalıdır.

Ambulansların tasarımı ile donanımda kullanılacak tüm elektrik aksamı,

cihaz ve malzemelerin montaj ve özellikleri TS-EN 1789 standardına uygun

olmalıdır.

Her araçta asgari iki adet 2 litrelik yangın söndürücü bulunmalıdır.

Her araçta asgari birer adet emniyet kemeri keseceği, demir manivela ve

imdat çekici bulunmalıdır. (Tam donanımlı avadanlık çantası olmalıdır.)

Acil Yardım Ambulansı

Acil yardım ambulansı olay yerinde veya ambulans içerisindeki hasta ve

yaralılara gerekli acil tıbbi müdahaleyi yapabilecek ekibe ve yönetmelikte yer alan

teknik, tıbbi donanıma sahip olan 24 saat hizmet verebilen kara aracıdır. Acil

yardım ambulansları ve ekibi komuta kontrol merkezinin çağrıları doğrultusunda

hasta veya yaralılara ulaşabilmek için acil yardım istasyonlarında hazır

bulunmalıdır.

Acil yardım ambulanslarında en az bir hekim, ilk ve acil yardım teknikeri

(Paramedik ) ve bir acil tıp teknisyeni (ATT sağlık personeli) olmak üzere en az üç

personel görev yapar. Gerekiyorsa ekibe şoför eklenir. Hekim bulundurulmayan

ambulanslarda hasta kabininde nakil esnasında hastaya müdahale etmek üzere

görev yapan personelden bir tanesi ilk ve acil yardım teknikeri (Paramedik)olmak

zorundadır.

Acil yardım ambulansı beyaz renktedir. Bu aracı kırmızı renkli ve fosforlu, en

az 200 mm genişliğinde bir şerit çevreler. Ayrıca hilal karakteri ve acil yardım

ambulansı kelimesi, kırmızı renktedir.

Resim 4.3. Acil yardım ambulansı

Nakil Ambulansı

Nakil ambulansı, acil tıbbi müdahale gerektirmeyen hasta veya yaralıların

naklini sağlamak amacıyla kullanılan, yönetmelikte belirtilen teknik ve tıbbi

donanıma sahip kara ambulansıdır.

Acil yardım ambulansı beyaz renktedir. Bu

aracı kırmızı renkli ve fosforlu, en az 200

mm genişliğinde bir şerit çevreler.



Hasta nakil ambulansında az en iki personel görev yapar. Hasta nakli

sırasında bir sağlık personeli hasta kabininde hastaya refakat eder. Gerekiyorsa bu

ekibe şoförde eklenir.

Nakil ambulansları evden hastaneye, hastaneden eve, sağlık kuruluşundan

diğer sağlık kuruluşuna hasta nakli yapmak ve tıbbi müdahaleye ihtiyacı olabilecek

hastalara hizmet vermek amacı ile kullanılır. Hasta nakil ambulanslarındaki şerit

mavi renkli ve fosforlu, en az 200 mm genişliğindedir.

Resim 4.4. Hasta nakil ambulansı

Özel Donanımlı Ambulanslar

Özel donanımlı ambulanslar, hasta veya yaralıların yaş, fiziksel özellik ve

tıbbi durumlarının yanı sıra görev yaptığı bölgenin coğrafi özelliğine göre özel

olarak tasarlanmış, yönetmeliğe uygun ekip ve ekipmanla donatılmış araçlardır.

Özel donanımlı ambulanslar kendi aralarında yoğun bakım ambulansı,

yenidoğan ambulansı, obez ambulansı, arazi tipi ambulans ve çoklu ambulanslar

olarak sınıflandırılır.

Özel donanımlı ve yoğun bakım ambulanslarında çalışacak hekim ve sağlık

personelinin Sağlık Bakanlığınca onaylanmış “Erişkin İleri Yaşam Desteği ve

Travma Resüsitasyon Kurslarını” almış olmaları gerekmektedir.

Yoğun Bakım Ambulansı

Yoğun bakım ambulansı yönetmelikte yer alan teknik ve tıbbi donanıma

sahip araçlardır. Yoğun bakım ambulansların en az 200 mm genişliğinde, biri

kırmızı biri mavi renkli ve fosforlu iki şerit çevreler.

Ambulansın sınıfını gösterir yazılar ve kırmızı renkli hilal işareti aracın her iki

yanında yer alır. Yoğun bakım ambulansında bir hekim, ambulans ve acil bakım

teknikeri olmak üzere en az üç personel görev yapar, gerekiyorsa ekibe şoför

eklenir.

Yenidoğan Ambulansı

Yenidoğanın naklini sağlamak amacıyla kullanılan ambulanslardır. Acil

yardım ambulansına ventilatörlü transport kuvöz eklenir. Bu ambulanslarda

Yenidoğan ambulansının özellikleri

ve görev yapan personelin niteliği,

yoğun bakım ambulansı ile aynıdır.



yetişkin hastalarda kullanılacak tıbbi donanım ve malzeme aranmaz. Transport

kuvöz iki şekilde ambulansa sabitlenir.

Birinci olarak, ambulanslarda takılıp çıkarılabilen bağlanma sistemi vardır.

Bu sistem ile güvenli bir şekilde geçici olarak kuvöz kilitlenerek araç zeminine

bağlanır. İkinci olarak, sedye bağlantıda ise kuvöz, standart bir sedyeye geçici

olarak bağlanır. Yenidoğan bebek taşındıktan sonra kuvöz sedyeden ayrılır.

Yenidoğan ambulansının özellikleri ve görev yapan personelin niteliği, yoğun

bakım ambulansı ile aynıdır. Yenidoğan ambulanslarında çalışacak olan sağlık

personeli Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış Çocuklarda İleri Yaşam Desteği

(ÇİLYAD) kursunu ve Neonatal Resusitasyon Programı (NRP) kursunu başarı ile

tamamlamış olmalıdır.

Resim 4.5. Yenidoğan ambulansı

Kuvözün uygun şekilde çalışması ve hata durumlarında sağlık personeli

tarafından gerekli önlemlerin alınması gerekir. Bebek kuvöze alındığında kuvözün

gösterge tablosu, kontrol paneli, alarm ve uyarıların takibi sağlık personeli

tarafından yapılır. Kontrol paneli üzerindeki göstergeler ile ortam ısısı, bebek cilt

ısısı takibi yapılır. Hava ısısı, hava sirkülasyonu arızası, enerji arızası, güç

indikatörü, batarya şarjı, ısıtma seviyesi kontrol edilir.

Obezite Ambulansı

Obezite ambulansı, iki insanla taşınabilir ağırlık limitini geçen hastaları

taşımak amacıyla üretilmiştir. İçi boş bir ambulans özel bir vinç sistemiyle

donatılarak maksimum 350 kg ağırlığına kadar hasta taşıma kapasitesine sahip

duruma getirilmiştir.

Arazi Tipi Ambulans

Arazi tipi ambulanslar her türlü coğrafi ve iklim koşullarında acil hasta veya

yaralıların tıbbi bakım sağlamak amacıyla kullanılan ambulanslardır. Arazi tipi

ambulansların snow-track ve kar paletli ambulans olmak üzere iki tipi vardır.

Yoğun kar yağışının yaşandığı bölgelerde kar paletli ambulanslar sıklıkla kullanılır.

Arazi tipi ambulans; Ambulanslar ve Acil Sağlık Araçları ile Ambulans

Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre nakil ambulanslarında bulunan tıbbi ve teknik

donanıma sahiptir.

Çoklu ambulans, aynı anda dört hastayı

taşıma kapasitesine sahiptir. İçerisinde 5

sağlık personeli görev yapar.



Resim 4.6. Kar paletli ambulans

Çoklu Ambulans

Çoklu ambulans, yaralı sayısının fazla olduğu vakalarda hastaların daha hızlı

şekilde taşınmasını sağlamak amacıyla kullanılır. Öncelikle acil yardım veya nakil

ambulansı olay yerine gider. Triaj ekibi, çoklu ambulans talebini belirtmesi

durumunda çoklu ambulans olay yerine gönderilir.

Çoklu ambulans, aynı anda dört hastayı taşıma kapasitesine sahiptir.

İçerisinde 5 sağlık personeli görev yapar. Altta iki sedye, üstte iki sedye vardır.

Önce üst sedyeler yüklenip asansör sitemiyle kaldırılır daha sonra alttaki sedyeler

yüklenir. Çoklu ambulans da olması gereken bütün ekipmanlar dört hastaya

müdahale edebilecek sayıda olmalıdır.

HAVA AMBULANSLARI

Acil tıbbi müdahale gereken durumlarda, hasta veya yaralının tıbbi

müdahalesi yapılabileceği sağlık kuruluşuna hızlı şekilde ulaştırılması ve gereken

müdahalenin yapılması hayati önem taşır. Sağlık Bakanlığı hasta naklinde

zamandan tasarruf etmek amacıyla 2008 yılında bünyesinde hava ambulansları

sistemini oluşturmuştur. Hava ambulansları, kiralama yoluyla hizmet alımı

şeklinde faaliyetlerine başlamıştır. Havacılıkla ilgili teknik ve operasyonel

faaliyetlerin denetiminde yetkili olan otorite Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüdür.

Hasta nakli veya acil tıbbi müdahale amaçlı kullanılmak üzere ulusal sivil

havacılık yetkili biriminden çalışma ve uçuş izni alınmış ayrıca Ambulanslar ve Acil

Sağlık Araçları ile Ambulans Hizmetleri Yönetmeliği’nde belirtilen tıbbi donanıma

sahip uçak ve helikopter, hava ambulansı olarak tanımlanır.

Hava ambulansları Sağlık Bakanlığı bünyesinde ilk olarak Ankara’da daha

sonra İstanbul’da, İzmir ve Erzurum hizmet vermeye başlamıştır. 2013 yılı itibariyle

16 farklı ilde 17 helikopter ve 2 uçak ambulans ile hizmet verilmektedir.

Hava ambulanslarında, en az bir hekim ve bir sağlık personeli veya iki sağlık

personeli (ATT/ AABT/ hemşire, anestezi teknisyeni) ile sivil havacılık mevzuatına

göre belirlenmiş asgari nitelik ve sayıda uçuş mürettebatı (pilot, ikinci pilot

ve/veya ilgili teknik personel) görev yapar. Hava ambulansında görev yapan bu

personel aynı zamanda çekirdek personel olarak adlandırılır.

Hava ambulanslarında görev yapan tıbbi personel; TYD, TRK, İLYAD, ÇİLYAD

ve uçuş fizyolojisi (yüksekliğe bağlı, insan vücudunda meydana gelen değişikliklerin

Hava ambulansları Sağlık Bakanlığı

bünyesinde ilk olarak Ankara daha sonra İstanbul İzmir’de ve Erzurum’da hizmet

vermeye başlamıştır.



anlatıldığı eğitim) konularında eğitim aldıktan sonra hava ambulanslarında görev

yapabilir.

Hava ambulanslarının üzerinde kuruluşa ait isim, marka, işaret, logo ve

iletişim bilgileri yer alır. Hava ambulansları, ambulans helikopter ve ambulans uçak

olmak üzere ikiye ayrılır.

Ambulans Helikopter

Helikopter, belirli bir piste ihtiyaç duymaksızın karada ve denizde bir

noktaya inen ve kalkan, motor gücü ile seyreden hava aracıdır. Ambulans

helikopter ise Ambulanslar ve Acil Sağlık Araçları ile Ambulans Hizmetleri

Yönetmeliği’nde” belirtilen tıbbi donanıma sahip hava aracıdır.

Resim 4.7. Helikopter Ambulans

Ambulans Helikopter Heliportu

Ambulans helikopter, göreve çıkmadığı zamanlarda hangar denilen alanda

bulunur. Ambulansta görev yapan personel alanda kendilerine ayrılmış

bölümlerde bekler. Helikopterlerin iniş kalkış ve yer hareketlerini yapabilmeleri

için tasarlanmış, zemini sıkıştırılmış beton olan yapı üzerindeki alan heliport olarak

tanımlanır. Bu alan, aynı zamanda hava alanı da olabilir. Hastanelerde bulunan

heliportun işletilmesinden hastane başhekimi sorumludur.

Heliporta giriş ve çıkışlar kontrollü olarak acil servise en yakın ve tek

kapıdan yapılır. Hangar tarafında personel ve malzemenin giriş ve çıkışı için bir

kapı daha vardır. Heliport ile acil servis arasındaki mesafe, kara ambulansının

heliporta yaklaşabileceği şekilde dizayn edilmiştir.

Heliportun iç ve dış emniyeti, hastane başhekimi sorumluluğunda olup 24

saat güvenlik görevlilerince korunur.

Ambulans Uçak

Ambulans helikopterin hava şartlarından dolayı havalanamadığı durumlarda

ambulans uçak devreye girer. İlk ambulans uçak 16 Nisan 2010 tarihinde hizmete

girmiştir. 2011 yılı itibariyle Sağlık Bakanlığı’na bağlı toplam 5 adet uçak ambulans

acil sağlık hizmeti vermektedir.



Resim 4.8. Uçak Ambulans

Hava Ambulanslarının Çalışma Prensipleri

Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak

görev yapan hava ambulans operasyon merkezi bulunur. Hava ambulans

operasyon merkezi, helikopterlerin sorumluluk sahası dışına görevlendirilmelerini

ve ambulans uçak taleplerini değerlendirir. Hava ambulans operasyon merkezi

uygun gördüğü takdirde görevlendirme emrini verir ve kesintisiz 24 saat görev

yapar.

Ambulans helikopterlerin sorumluluk alanındaki sevk ve idaresini

helikopterin konuşlandığı ilin il ambulans servisi başhekimliği tarafından yürütülür.

Ambulans helikopter Sağlık Bakanlığınca belirlenen illerde konuşlandırılır.

Ambulans helikopter, görerek uçuş kuralarına uygun olarak gün doğumu ve gün

batımı (güneşin doğması ile batması arasında geçen süre) arasında hizmet verir. 19

Nisan 2016 tarihi itibariyle de gece görüş sistemli ambulans hizmete alınmıştır.

Helikopterin, pervane pallerinin dönmeye başladığı andan itibaren, uçuş

sonunda park edilip motoru durdurarak pervane pallerinin durduğu ana kadar

geçen toplam süre, helikopter uçuş görev süresi olarak belirlenir.

Ambulans helikopterlerinin sorumluluk alanı içinde görev emri, KKM

(Komuta Kontrol Merkezi) tarafından verilir. Sorumluluk alanı dışındaki (il dışı

görevlendirmeler) görev emirleri hava ambulans operasyon merkezi tarafından

verilir. Ambulans helikopter kara ambulansı ile entegre olarak çalışır. Ayrıca her

ambulans helikopterin bir çağrı kodu bulunur. Çağrı kodu; konuşlanan ilin plakası

(hava+il plakası) ile belirtilir.

Ambulans helikopterin kara ambulansı ile entegrasyonu, hava ambulans

operasyon merkezi tarafından görev verilen ilin KKM tarafından sağlanır.

Ambulans helikopter görev emrinin verilmesinin ardından, hava şartlarının iyi

olması durumunda maksimum yedi dakika içerisinde havalanması gerekir.

Örn

ek •Bir ilde birden fazla ambulans helikopter varsa hava + il plakasınaA, B vb. eklenir.

• (hava Ankara 06 B vb. )

Ambulans helikopterlerin

sorumluluk alanındaki sevk ve idaresi

helikopterin konuşlandığı ilin il ambulans servisi

başhekimliği tarafından yürütülür.



Ambulans helikopterlerin, görev bölgesi dışında görevlendirilmesi halinde gerekli

hazırlıkların yapılmasının ardından en geç otuz dakika içerisinde havalanması

gerekir.

Ambulans helikopterde görev yapan tıbbi personel 24 saat esasına göre

çalışır. Ancak uçuş ve uçuş görev süreleri Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü

tarafından yayınlanan sivil havacılık talimatlarına uygun olarak planlanır.

Ambulans helikopterin uçuş görevi sırasında hava aracı el kitabı ve

haberleşme sistemleri bulunmalıdır. İletişim ekipmanları her zaman çalışır

durumda ve görev bölgesinde tespit edilen frekansta olmalıdır. Uçuş süresinin not

alınması, sorumlu pilot ve yüklenicinin sorumluluğundadır. Bu süre teknik

kayıtlarla uyumlu olmalıdır.

Ambulans helikopterin havalanması meteorolojik şartlara bağlı olduğundan

bu durumda helikopterin havalanıp havalanamayacağının kararını sorumlu pilot

verir. Ambulans helikopter ile nakil yapılması gerektiğinde görüş mesafesi uygun

değilse, sorumlu pilotun görüşüne göre göreve çıkılır ya da çıkılmaz.

Ambulans hava araçlarında, acil tıbbi yardım ve nakil esnasında tıbbi destek

için gerekli olabilecek her türlü ilaç ve tıbbi sarf malzeme yönetmelikte belirtilen

sayıda bulundurulur. Hava ambulans hizmeti verilen her bir hasta veya yaralı için

kara ambulanslarında kullanılan ambulans kayıt formu doldurulur.

Ambulans helikopterin görev emrinin KKM tarafından verilmesinin

ardından, helikopterin iniş ve kalkış saatleri hava ambulans operasyon merkezine

KKM tarafından bildirilir.

DENİZ AMBULANSLARI

Deniz ambulansı, hasta nakli veya acil tıbbi müdahale amaçlı kullanılmak

üzere Denizcilik Müsteşarlığından çalışma izni alınmış ve Acil Sağlık Hizmetleri

Yönetmeliği’nde belirtilen tıbbi donanıma sahip deniz araçlarıdır.

Deniz ambulanslarında en az bir hekim ve bir veya iki sağlık personeli ile

deniz ambulansını kullanma ehliyetine sahip personel görev yapar. Deniz

ambulanslarında kuruluşa ait isim, marka, işaret, logo ve iletişim bilgileri yer alır.

Tele Sağlık Merkezi (TSM)

Deniz ambulansının çalışma sistemi ve bağlı olduğu birim diğer

ambulanslardan farklıdır. Sağlık Bakanlığı Hudut ve Sahiller Sağlık Genel

Müdürlüğü bünyesinde kurulan Tele Sağlık Merkezi Baştabipliğine bağlı olarak 24

saat nöbet esasına göre kesintisiz hizmet vermektedir. Ulusal ve uluslararası seyir

halindeki deniz araçlarında meydana gelebilecek tüm sağlık sorunlarına yönelik,

uzaktan sağlık danışmanlığı ve acil yardım hizmeti verir.

Deniz ambulansının yönlendirilmesi görevi, 21 Kasım 2006 tarih ve 5653

sayılı Bakanlık Makam Oluru ile Tele Sağlık Merkezi Baştabipliğine verilmiştir.

Ambulans helikoptere görev emrinin

verilmesinin ardından, hava şartlarının iyi olması durumunda

maksimum yedi dakika içerisinde havalanması

gerekir.



Tele Sağlık Merkezinde çalışan personel; bir başhekim, tercihen altı hekim,

altı iletişim görevlisi ve ihtiyaç halinde görevlendirilebilecek hizmetliden oluşur.

Personelin uluslararası iletişim kurabilecek düzeyde İngilizce bilmesi ve iletişim

araçlarını kullanabilmesi gerekir.

Türk Arama Kurtarma Bölgesinde seyir halindeki gemilerde, kıyı ve adalarda

meydana gelen acil sağlık durumlarında 444 83 53 numaralı telefondan Tele Sağlık

Merkezine ulaşılabilir.

Acil durumlara öncelikle İstanbul, Çanakkale, Gökçeada ve Marmara

Adası’nda konuşlu deniz ambulansları ile müdahale edilir. Deniz ambulanslarının

komutası Tele Sağlık Merkezi tarafından sağlanır.

Tele Sağlık Merkezinin Görevleri

Tele Sağlık Merkezi, Türk Arama Kurtarma Yönetmeliği uyarınca denizde

gerçekleştirilen arama kurtarma faaliyetlerinde, hasta veya yaralıya sağlık hizmeti

sunar.

TSM(Tele Sağlık Merkezi), Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğüne bağlı

olarak aşağıdaki görevleri yapar;

TSM’ye ulaşan sağlık yardım çağrılarının değerlendirilmesi, tıbbi

tavsiyelerde bulunulması, gerektiğinde tahliye önerilmesi,

Tele Sağlık Servisinin verilmesi sırasında, hizmete katılan kurum ve

kuruluşlar arasında işbirliğinin sağlanması,

Arama kurtarma faaliyetlerinde olayın meydana geldiği yere göre deniz,

hava ve kara ambulansları ile koordinasyonun sağlanması,

Tele Sağlık Servisi sunan kuruluşların imkân ve kabiliyetlerine yönelik

bilgilerin güncel olarak tutulması,

Tele Sağlık Servisi ile ilgili kayıtların tutulması, tutulan kayıtlar üzerinden

hizmet istatistiklerinin çıkarılması ve her ay bu istatistiklerin genel

müdürlüğe gönderilmesi.

TSM başhekimi, hizmetin sevk ve idaresinden Hudut ve Sahiller Sağlık

Genel Müdürlüğüne karşı sorumludur.

Tele Sağlık Servisi işleyişi sırasında bazı birimlerden destek alır. Bu birimler

şunlardır:

Komuta kontrol merkezleri,

Acil sağlık hizmetleri sunan özel kuruluşlar,

Sağlık denetleme merkezleri,

Birinci basamak sağlık kurum ve kuruluşları,

Acil servisler.

Tele Sağlık Servisi destek birimleri gerektiğinde arama kurtarma

faaliyetlerinde ilk yardım ve acil sağlık hizmeti sunar. TSM’ye ulaşan çağrı

sonucunda, TSM’nin yönlendirmesiyle 112 acil sağlık hizmet birimleri hasta veya

Tele Sağlık Servisi destek birimleri

gerektiğinde arama kurtarma

faaliyetlerinde ilk yardım ve acil sağlık

hizmeti sunar.



yaralıya acil müdahaleyi yapmak ve uygun olan hastaneye götürmek için

belirlenen buluşma noktasına en kısa sürede ulaşır.

Tele Sağlık Merkezinde Kullanılan İletişim Araçları

Telefon, gelen acil sağlık çağrıları ya direkt olarak TSM’ye ulaşır, ya da bu

yardım çağrısını ilk olarak alan kuruluşlar bu çağrıyı TSM’ye ulaştırır.

Telsiz, sadece telsiz bağlantısı olan gemilerden gelen çağrılar sahil telsiz

istasyonu tarafından alınır ve TSM’nin telefonuna aktarılır.

Elektronik posta (e-posta), TSM’ye deniz veya hava aracından ulaşan sağlık

sorunları TSM hekimince değerlendirilerek e-posta yoluyla cevaplandırılır.

Faks, deniz aracından ulaşan sağlık sorunlarına ait belirtileri tanımlamak,

tedavi şekil ya da yöntemini belirlemeye yardımcı olacak resim veya diyagram alış

verişini sağlamak amacıyla kullanılır.

Dijital veri iletimi; deniz aracından ulaşan sağlık sorunlarına ait online

görüntü aktarımı, fotoğraf veya elektrokardiyogram gibi tanımlayıcı ve belirleyici

klinik verilere objektif katkı sağlamak amacıyla kullanılır.

Tele Sağlık Merkezinin Çalışma Prensibi

Acil yardım gerektiren durumlarda Tele Sağlık Servisi(TSM) aranır. TSM’ye,

e-posta, telefon, faks ve dijital veri iletimi vasıtası ile ulaşılabilir. Hasta ile ilgili

bilgileri alan iletişim görevlisi bilgileri hekime aktarır. Gelen çağrının acil sağlık

hizmeti veya tele konsültasyon ve tedavi hizmeti gerektirip gerektirmediğine karar

verilir. Hekim yaptığı değerlendirme sonucunda, hasta ya da yaralıya deniz

aracında bulunan imkânlar dâhilinde ilk yardım uygulaması konusunda

tavsiyelerde bulunur.

Hasta veya yaralının sağlık durumu, hava şartları, hastanın durumuna en

uygun sağlık kuruluşu, sağlık hizmeti alınabilecek kıyıya uzaklık gibi durumlar ve

gerektiğinde KKM’lerin görüşleri de değerlendirilerek TSM hekimi tarafından

tahliye kararı verilir. TSM hekiminin tahliye kararı alması halinde, ilin komuta

kontrol merkezi veya en yakın diğer Tele Sağlık Servisi destek birimleri ile iletişime

geçilir. Uygun görülmesi halinde deniz ambulansları ile hasta veya yaralının nakli

gerçekleştirilir.

Deniz ambulanslarında sağlık personeli olarak doktor, ATT /Paramedik

/hemşire görev yapar. Bu personel, kara ambulansında çalışan sağlık personeliyle

aynı görevleri yapar.

TSM hekimi, komuta kontrol merkezi yetkilisi ile görüşerek hasta ya da

yaralının durumuna göre naklin gerçekleşeceği en uygun sağlık merkezini tespit

eder. Kıyıya getirilen hasta veya yaralı, hazır olarak bekleyen kara ambulansına

nakledilir ve belirlenen sağlık kuruluşuna götürülür.

Deniz ambulanslarında sağlık personeli olarak Doktor, hemşire, ATT

/Paramedik görev yapar.



Öze

t •Ambulansları;hastane dışında olay yerinden hasta ve/veyayaralı taşımaya uygun özel ekip ve ekipmanladonatılmış,kendine özgü uyarıcı sitemleri ve haberleşmeaygıtları bulunan özelleşmiş araçlardır. Çeşitli yasa veyönetmelikler ile ambulanslar sınıflandırılmış vestandartları oluşturulmaya çalışılmıştır.

•ülkemizde Sağlık Bakanlığının 26369 Sayılı Ambulanslar ileAcil Sağlık Araçları ve Ambulans Hizmetleri Yönetmeliği'negöre ambulanslar; kara, hava ve deniz ambulansı olaraksınıflandırılmıştır. Kara ambulanslarıda kendi arasında Acilyadım, hasta nakil ve özel donanımlı Ambulanslar olaraküçe ayrımıştır.

•Hava Ambulansları hasta ya da yaralıyı taşımak amacı ilekullanılan uygun donanım ve teknik özelliklerie sahiphelikopter ve uçaklardan oluşmaktadır.

•Deniz ambulansı, hasta nakli veya acil tıbbi müdahaleamaçlı kullanılmak üzere Denizcilik Müsteşarlığındançalışma izni alınmış ve Acil Sağlık HizmetleriYönetmeliğinde belirtilen tıbbi donanıma sahip denizaraçlarıdır.

•Acil hastalıkların, kaza ve yaralanmaların sık karşılaşıldığı,deprem, sel gibi afetlerin, terör olaylarının yoğun olarakyaşandığı bir ülkede yaşıyoruz. Bu nedenlerle acil sağlıkhizmetlerinin ülke düzeyindeki organizasyon yapısı veuygulamaları önem taşımaktadır.



DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Ülkemizde ambulans hizmetlerinin başlangıcı hangi tarihte olmuştur?

a) 1930

b) 1953

c) 1985

d) 1994

e) 2001

2. Kara ambulanslarının teknik özellikleri için aşağıdaki şıklardan hangisi yanlıştır?

a) Ambulansların, teknik özellikleri açısından günün koşullarında üretilmiş en

üstün araçların özelliklerini karşılaması beklenir.

b) Araçlar ambulansa dönüştürülürken mekanik özellikleri en alt düzeyde

değişikliğe uğrar.

c) Ambulanslar trafikte başka amaçlarla kullanılan araçlar üzerine modifiye

edilerek geliştirilir.

d) Ambulansların teknik özellikleri trafikteki diğer araçlardan farklıdır.

e) Ambulans standardında araçların özellikleri basit olarak şekillenir.

3. Acil yardım ambulansları için aşağıdaki şıklardan hangisi yanlıştır?

a) Acil yardım ambulanslarında en az bir hekim, ilk ve acil

yardım teknikeri ( Paramedik ) ve bir acil tıp teknisyeni (ATT ) görev yapar.

b) Gerekirse ekibe şoför eklenebilir.

c) Hekim bulundurulmayan ambulansların hasta kabininde nakil esnasında

hastaya müdahale etmek üzere görev yapan personelden bir tanesi ilk ve

acil yardım teknikeri (Paramedik)olmak zorundadır.

d) Hilal karakteri ve acil yardım ambulansı kelimesi, kırmızı renktedir.

e) Acil yardım ambulansı, beyaz renkte olup mavi renkli ve fosforlu, olup en

az 200 mm genişliğinde bir şerit ambulansı çevreler.

4. Hangisi özel donanımlı ambulanslar arasında yer almaktadır?

a) Acil Yardım ambulansı

b) Yenidoğan ambulansı

c) Uçak ambulans

d) Hasta nakil ambulansı

e) Helikopter ambulans



I. İLYAD

II. ÇİLYAD

III. TRK

IV. TYD

5. Özel Donanımlı ve yoğun bakım ambulanslarında çalışacak olan sağlık personeli

yukarıdaki eğitimlerin hangilerini almış olmalıdır?

a) Yalnız I

b) I ve II

c) I ve III

d) III ve IV

e) I, II, III ve IV

6. Tele sağlık merkezi işleyişi sırasında aşağıdaki birimlerden hangisinden destek

olmaz?

a) Sağlık müdürlüğü

b) Komuta kontrol merkezleri

c) Acil sağlık hizmetleri sunan özel kuruluşlar

d) Birinci basamak sağlık kurum ve kuruluşları

e) Sağlık denetleme merkezleri

7. Ambulans helikopterin görev bölgesi dışında görevlendirilmesi halinde en geç

hangi süre içinde havalanması gerekir?

a) 7 dakika

b) 10 dakika.

c) 15 dakika

d) 30 dakika

e) 60 dakika

8. Yaralı sayısının fazla olduğu vakalarda hastaların daha hızlı şekilde taşınmasını

sağlamak amacıyla kullanılan ambulans aşağıdakilerden hangisidir?

a) Yoğun bakım ambulansı

b) Obez ambulansı

c) Yenidoğan ambulansı

d) Arazi tipi ambulans

e) Çoklu ambulanslar



9. Hava ambulansları için aşağıdaki şıklardan hangisi yanlıştır?

a) Sağlık Bakanlığı hasta naklinde zamandan tasarruf sağlamak amacıyla 2008

yılında hava ambulans sistemini oluşturmuştur.

b) Hasta nakli veya acil tıbbi müdahale amaçlı kullanılmak üzere ulusal sivil

havacılık yetkili biriminden çalışma ve uçuş izni alınmış uçak ve

helikopterler hava ambulansı olarak kullanılır.

c) Hava ambulanslarında, en az bir hekim ve bir sağlık personeli ile sivil

havacılık mevzuatına göre belirlenmiş asgari nitelik ve sayıda uçuş

mürettebatı görev yapar.

d) Hava ambulanslarında görev yapan tıbbi personelin TYD, TRK, İLYAD

eğitimlerini almaları hava ambulansında çalışabilmeleri için yeterlidir.

e) Hava ambulanslarının üzerinde kuruluşa ait isim, marka, işaret, logo ve

iletişim bilgileri yer alır.

10. Hava ambulanslarının çalışma prensipleri için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

a) Hava ambulans operasyon merkezi uygun gördüğü takdirde

görevlendirme emrini verir

b) Ambulans helikopterlerin sorumluluk alanındaki sevk ve idaresini hava

ambulans operasyon merkezi yürütür.

c) Ambulans helikopter kara ambulansı ile entegre olarak çalışır.

d) Ambulans helikopterin havalanması meteorolojik şartlara bağlı

olduğundan bu durumda helikopterin havalanıp havalanamayacağının

kararını sorumlu pilot verir.

e) Ambulans helikopterde görev yapan tıbbi personel 24 saat esasına göre

çalışır.

Cevap Anahtarı

1.C, 2.D, 3.E, 4.B, 5.C, 6.A, 7.D, 8.E, 9.D, 10.B



YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR

Ekşi A.(2005)Dünyada ve Türkiye’de Ambulans Hizmetlerinin Gelişimi. In Ekşi A:

Ambulans Kullanımı, Übl Yayıncılık, ss,1-9

Ekşi A. (2005)Ambulans Standartları. In Ekşi A:Ambulans Kullanımı, Übl Yayıncılık,

ss;11-3

Ekşi A.(2015) Kitlesel Olaylarda Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri Yönetimi, 2.

Basım Kitapana Basım Yayın Dağıtım Bilişim ss;43-48

Acil Sağlık Hizmetleri: Ambulanslar. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Modülü.

Ankara, 2011

http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Ambul

anslar.pdf Erişim tarihi 30.05.2016

T C Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği Erişim tarihi 30.05.2016

Resmi Gazete Tarihi: 11.05.2000 Resmi Gazete Sayısı: 24046

T C Sağlık Bakanlığı Ambulanslar Ve Acil Sağlık Araçları İle Ambulans Hizmetleri

Yönetmeliği Resmi Gazete Tarihi: 07.12.2006 Resmi Gazete Sayısı: 26369

http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-44430/hava-ambulans-operasyon-

birimi.html Erişim Tarihi 27.05.2016

http://www.saglik.gov.tr/SBSGM/belge/1-45005/deniz-ambulansi.html Erişim

Tarihi 27.05.2016

http://www.telesaglik.gov.tr/dokumanlar/ Erişim 27.05.2016

http://www.ankara112.gov.tr/dosya/1.../1-ambulans-hava-araci-isletmesine-dair-

esaslar.doc

http://mtegm.meb.gov.tr/program/dokuman/modul/ACİL%20SAĞLIK%20HİZMET

LERİ/ACİL%20KURT ARMA%20TEKNİKLERİ/Ambulanslar.pdf

http://www.telesaglik.gov.tr/dokumanlar/

AMBULANS TİPLERİ VE ÖZELLİKLERİ§ları... · Araçlar, Karayolu Trafik Kanunu'na uygun olmalı...

Documents

Transcript of AMBULANS TİPLERİ VE ÖZELLİKLERİ§ları... · Araçlar, Karayolu Trafik Kanunu'na uygun olmalı...