Amamo½` XmVm Xoer Jm` -...

35
1 Website: www.flotech.in | E-mail: [email protected] Website: www.jalkranti.org | E-mail: [email protected] àH$meH$ :- ObH«$m§{V Q´ñQ> C/O. âbmoQ>oH$ B§Or{Z`[a¨J àm. {b. emna ‘oB©Z amoS>, _w.-emna (doamdb), {O.amOH$moQ> (JwOamV) \$moZ- (02827) 252509,253309 Amamo½` XmVm Xoer Jm` boIH$ : _ZgwI gwdmJr`m ObH«$m§{V Ed§ Jra Jm` H«$m§{V Ho$ àUoVm E_.S>r.-âbmoQ>oH$ n§n _yë` én`o-10 A§Jw{c {ZX}e : OcH«$m§{V, Jra Jm¶ H«$m§{V, Jm¶ AmYm[aV H¥${f Ed§ JmodoX amï´> Ho$ MaUmo ‘o g‘{n©V H$aZodmco ‘ZgwI^mB© gwdmJr¶m Ed§ OcH«$m§{V Q´>ñQ> Ho$ Ag§»¶ cmoJmo§ H$s 15 gmc H$s Vnñ¶m go ¶h gm{h˶ V¡¶ma hþAm h¡& ñdà{g{Õ Ho$ {c¶o D$ZH$m AnZo Zm‘ go Cn¶moJ H$aZm JoaH$mZy{Z Ed§ nmn h¡, Jmogodm Zhr h¡ & àm{á ñWmZ : 7/11, ^{³VZJa ñQ>oeZ ßcmoQ>, amOH$moQ>-2 ’$moZ: 0281-2461142, 094272 70231 H$moÝQ>oH$ ES> && am_&& ñZohr lr _ZgwI^mB© gwdmJr`mZo Obgodm, H¥${fgodm Am¡a AË`§V g§{Zð> à`moJ Ûmam Jmogodm H$s Xrjm br h¡ & `h OmZH$a, XoIH$a, gmYw Ho$ ZmVo AmZ§X hmo `h ghO h¢ & CZH$m "JmodoX' J«§W JmonyOm J«§W H$m ê$n YmaU H$ao Eogr ew^^mdZm AñWmZ na Zhs¨ {JZr Om`oJr, _oar àgÞVm Ed§ à^wàmW©Zm-am_ñ_aU Ho$ gmW & _moam[a~mny {MÌHy$Q> Ym_-VbJmOaS>m. Vm. 12-09-2011 ^maV ñdm{^_mZ `mÌm {XZm§H$ : 6-9-2010 OyZmJT> {Oco Ho$ Om_H$m Jm±d _| MoH$S>o_ `moOZm go OcH«$m§{V, ha Ka _| Jra Jm` `moOZm go JmoH«$m§{V Ed§ Jm` AmYm[aV H¥${f `moOZm go H¥${fH«$m§{V H$m AmO h_Zo Xe©Z {H$`m & gaH$ma H$s ghm`Vm Ho$ {~Zm l_XmZ go ~hþV H$_ IM© _| gmH$ma hþB© `o `moOZm`o§ EH$ Z`m B{Vhmg h¡ & Om_H$m Jm±d go Xoe Ed§ Xw{Z`m H$mo ~hþV Hw$N> {gIZo H$mo {_cm h¡ & `o VrZ `moOZmAm| Ho$ àUoVm _ZgwI^mB© gwdmJr`m, Om_H$m Jm±§d Ho$ nwéfmoÎm_^mB© Ed§ J«m_OZmo§ H$mo _oam gmYwdmX h¡ & `moJF${f ñdm_r am_XodOr - nV§O{c `moJnrR> - h[aÛma 2

Transcript of Amamo½` XmVm Xoer Jm` -...

Page 1: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

1

Website: www.flotech.in | E-mail: [email protected]: www.jalkranti.org | E-mail: [email protected]

àH$meH$ :- ObH«$m§{V Q´ñQ>C/O. âbmoQ>oH$ B§Or{Z`[a¨J àm. {b.

emna ‘oB©Z amoS>, _w.-emna (doamdb), {O.amOH$moQ> (JwOamV)\$moZ- (02827) 252509,253309

Amamo½` XmVm Xoer Jm`boIH$ :

_ZgwI gwdmJr`mObH«$m§{V Ed§ Jra Jm` H«$m§{V Ho$ àUoVm

E_.S>r.-âbmoQ>oH$ n§n

_yë` én`o-10

A§Jw{c {ZX}e : OcH«$m§{V, Jra Jm¶ H«$m§{V, Jm¶ AmYm[aV H¥${f Ed§ JmodoX amï´> Ho$ MaUmo ‘o g‘{n©V H$aZodmco ‘ZgwI^mB© gwdmJr¶m Ed§ OcH«$m§{V Q´>ñQ> Ho$ Ag§»¶ cmoJmo§ H$s 15 gmc H$s Vnñ¶m go ¶h gm{h˶ V¡¶ma hþAm h¡& ñdà{g{Õ Ho$ {c¶o D$ZH$m AnZo Zm‘ go Cn¶moJ H$aZm JoaH$mZy{Z Ed§ nmn h¡, Jmogodm Zhr h¡ &

àm{á ñWmZ : 7/11, ^{³VZJa ñQ>oeZ ßcmoQ>, amOH$moQ>-2’$moZ: 0281-2461142, 094272 70231

H$moÝQ>oH$ ES>

&& am_&&ñZohr lr _ZgwI^mB© gwdmJr`mZo Obgodm, H¥${fgodm Am¡a

AË`§V g§{Zð> à`moJ Ûmam Jmogodm H$s Xrjm br h¡ & ̀ h OmZH$a, XoIH$a, gmYw Ho$ ZmVo AmZ§X hmo ̀ h ghO h¢ & CZH$m "JmodoX' J«§W JmonyOm J«§W H$m ê$n YmaU H$ao Eogr ew^^mdZm AñWmZ na Zhs¨ {JZr Om`oJr, _oar àgÞVm Ed§ à^wàmW©Zm-am_ñ_aU Ho$ gmW &

_moam[a~mny{MÌHy$Q> Ym_-VbJmOaS>m.

Vm. 12-09-2011

^maV ñdm{^_mZ `mÌm{XZm§H$ : 6-9-2010

OyZmJT> {Oco Ho$ Om_H$m Jm±d _| MoH$S>o_ ̀ moOZm go OcH«$m§{V, ha Ka _| Jra Jm` `moOZm go JmoH«$m§{V Ed§ Jm` AmYm[aV H¥${f `moOZm go H¥${fH«$m§{V H$m AmO h_Zo Xe©Z {H$`m & gaH$ma H$s ghm`Vm Ho$ {~Zm l_XmZ go ~hþV H$_ IM© _| gmH$ma hþB© `o `moOZm`o§ EH$ Z`m B{Vhmg h¡ & Om_H$m Jm±d go Xoe Ed§ Xw{Z`m H$mo ~hþV Hw$N> {gIZo H$mo {_cm h¡ & `o VrZ `moOZmAm| Ho$ àUoVm _ZgwI^mB© gwdmJr`m, Om_H$m Jm±§d Ho$ nwéfmoÎm_^mB© Ed§ J«m_OZmo§ H$mo _oam gmYwdmX h¡ &

`moJF${f ñdm_r am_XodOr

- nV§O{c `moJnrR> - h[aÛma

2

Page 2: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

3

_oao 800 EH$‹S> Ho$ \$m_© _| âbmoQ>oH$ Ho$ 40 n§n H$m`©aV h¡ & nhbo h_ H$moBå~Vya H$s Zm_r H§$nZr Ho$ _h±Jo n§n BñVo_mb H$aVo Wo & {Og_| 20 hmo.nm. Ho$ n§n go {S´n _| Ho$bo Ho$ 6 hOma nm¡Ym| H$s qgMmB© hmoVr Wr & A^r 15 hmo.nm. âbmoQ>oH$ n§n go 10 hOma nm¡Ym| H$s qgMmB© hmoVr h¡ & âbmoQ>oH$ n§n {~Obr ~MV Ho$ gmW {~Zm doaÝQ>oO go ~agm| VH$ H$m`©aV ahVm h¡ & Eogm h_mao àXoe Ho$ hOmam| {H$gmZm| H$m AZw^d h¡ &

{OVoÝÐ nmQr>b - qZ~mob (amdoa)

{O.- ObJm±d, (_hmamï´>)‘mo.: 098222 43869

OyZmJ‹T> H¥${f `w{Zd{g©Q>r Ho$ H¥${f g§emoYZ Ho$ÝÐ, VaK{S>`m, Vm.{O.-amOH$moQ> _| h_Zo ~mah gmb nhbo âbmoQ>oH$ n§ngoQ> cJm`m h¡ & Omo EH$ ^r \$moëQ> {~Zm `m EH$ ~ma^r ~moa _| go ~mhma {ZH$mbo {~Zm AmO ̂ r A{daV H$m`©aV h¡ &

S>m°. ~r. ~r. H$m~[a`m

g§`wº$ g§emoYZ d¡km{ZH$, VaK{S>`m‘mo.: 093742 02518

4

CÚmoJ h‘mar amï´>^{³V1. H§$nZr Ûmam nm±M df© _| 120 {H$gmZ g§_obZ go Obajm-

Jmoajm-H¥${f{dH$mg H$r Xoe Ho$ hOmamo Jm±d H$mo àaUm &2. H§$nZr Ûmam 4 bmI Amamo½` XmVm Xoer Jm` nwpñVH$m

An©U&3. 250 ì`{º$ H$m ì`gZ_wº$ ñQ>m\$ &4. n§n arno[a¨J Ho$ {bE AmZodmbo {H$gmZm| Ho$ {bE {H$gmZHw$Q>ra

Am¡a _ho_mZ ZdmOr &5. {~Zm àmo{\$Q> go nwamZo n§n H$m [ano[a¨J H$aZo dmbr Xoe H$s

EH$ _mÌ H§$nZr& 6. Obajm-Jmoajm H¥${fgodm-amï´>godm _| H§$nZrH$m ̀ moJXmZ & 7. CÚmoJ {g\©$ YZ H$_mZo H$m Y§Ym Zhs¨ h¡, bo{H$Z amï´>^{º$

H$m H$_©`moJ h¡ & E¡gr Xoe-{dœ Ho$ CÚmoJOJV H$mo âbmoQ>oH$ H$s àoaUm &

8. ha gmc 1000 {dÚmWuAm| H$mo H§$nZr ‘| {Z:eyëH$ Vm{c‘ &

^maV H|$ H$moB© ^r àXoe Ho$ Jm±d, Jm¡emcm, g§ñWmZ Xoer

Jmod§eajm, Xoer Jm¶ AmYm[aV H¥${f Ed§ Ocajm Ho$ {c¶o

à{V~Õ hmoJm, Vmo h‘ Oéar ‘mJ©Xe©Z H$a|Jo &

‘ZgwI^mB© gwdmJr¶m - E‘.S>r.-âcmoQ>oH$ n§n

Page 3: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

6

amoJm| Ho$ H$maU : V§~mHy$-eam~ O¡go Zerco nXmWm] H$m

ì¶gZ, ’$c, gmJ^mOr, AÝZ ‘| O§VwZmeH$ {df Am¡a agm¶U,

‘¡Xm, Vco hþE nXmW©, amV H$mo IÅ>o nXmW©, ’$mñQ>’y$S> Ed§

a§Jagm¶Udmco nXmW©, noßgr, H$moH$mH$mocm, O¡go {df¡c nrZo, ̂ |g

Am¡a {dXoer Ogu àmUr Ho$ XÿY, Kr, N>mN,> {~Zm ^yI Mmho V~

Am¡a Oê$aV go A{YH$ ImZm, {déÕ Amhma, n[al‘ H$m A^md,

Xoa go gmoZm, Xoa go CR>Zm VWm Hw$nmofU ¶o amoJ, emar[aH$

H§$Jm{c¶V, ‘moQ>mnm, Ae{º$, Znw§gH$Vm, {Z~©c d§e, AH$mc

d¥ÕËd Am¡a AH$mc ‘m¡V H$o H$maU h¢ & A{Ve¶ H$m‘, H«$moY,

cmo^, Ah§H$ma, ̂ ¶ VWm {Zamem ̂ r eara, ‘Z Ho$ amoJm| Ho$ à~c

H$maU h¢ & BZ ̂ ycmo go Amamo½¶, e{º$, ¶m¡dZ, Xm±V Ed§ eara H$m

gm¡ÝX¶© Am¡a Am¶w H$m Xþ충¶ H$aZm AmZ§X Zht {H$ÝVw AYmoJ{V h¡&

‘mVm-{nVm Ho$ ì¶gZ Am¡a Amhma-{dhma H$s AkmZVm go J^©ñW

{eew ¶m ~mcH$ H§$Jmc Ed§ amoJr hmo Om¶o ¶h ~mcH$, amï´> Ed§

B©œa H$m Ajå¶ AnamY h¢ &

ho ^maVdmgr¶mo OmJmo, Amhma-{dhma H$m C{MV kmZ

àmßV H$ao§ & ³¶mo§{H$ ¶h OrdZ H$m g~go ~w{Z¶mXr kmZ h¡ Am¡a ‘Z

H$s ewÕVm Ed§ g‘Vm ¶h Ztd H$m AܶmË‘ h¡ &

e{º$, CÎm‘ d§e, Eoœ¶© Ed§ ~«÷mZ§X H$s àm{ßV hmoVr h¡ &

Am±JZ ‘| CÎm‘ Am¡cmX H$s Xoer Jm¶ go Amamo½¶,

5

‘ZgwI^mB© gwdmJr¶m H$m Xoe H$mo ¶moJXmZ

1) 5 {gÕm§V H$s Z¶r MoH$S>o‘, Vmcm~ ¶moOZm go Xoe H$mo OcH«$mpÝV H$m àXmZ {H$¶m

J«m‘OZmo Ho$ l‘XmZ, cmoH$’§$S> go 1000 MoH$S>o‘-Vmcm~ ~ZmZo dmco ‘ZgwI^mB© Xoe-{dœ Ho$ àW‘ ì¶{³V h¡& Hw$c 3000 MoH$S>o‘-Vmcm~ ~Zm¶o§ h¡ & 3000 nyamZr IXmZmo ‘| ~agmVr nmZr [aMmO© {H$¶m &

2) cwá hmo aho Xoer Jmod§e H$s gwajm, CÞ{V, Am~mXr H$s 14 H$m‘YoZw gyÌ H$s Xoe ‘| nhcr Z¶r ¶moOZm ~ZmH$a Jra Jm¶

H«$mpÝV H$m àXmZ {H$¶m & 5000 Jm±dmo ‘o Am¡a 15 amÁ¶m§o ‘|

Am±JZ ‘| Xoer JmonmcZ g§dY©Z ewê$ H$adm¶m &3) Xoer Jm¶ AmYm[aV H¥${f ¶moOZm ~Zm¶r & 100 Jm±dmo ‘o

g’$c n[aUm‘ àmá {H$¶o &4) JmodoX J«§W H$s aMZm H$s &

5) 100 CÎm‘ Zñc H$o Xoer Am‘ Ho$ noS>mo§ H$s àOm{V H$s ajm H$s &

6) 5000 ¶wdmZm§o H$mo ì¶gZ‘w³V {H$¶m &7) ¶wdmdñWm Ho$ 15 gmc amï´> H$mo g‘{n©V H$aHo$ Xoe Ho$ 3000

go Á¶mXm Jm±dm§o-ZJamo ‘| OmH$a H$amoS>mo cmoJm| H$s AmË‘OmJ¥{V H$aHo$ BZ ¶moOZmAmo§ H$mo gmH$ma {H$¶m VWm cmoJmo§ H$mo Xoer Jm¶ Ho$ XÿY, Kr, N>mN> Ho$ Amhma H$s àoaUm Xr &

OcH«$m§{V Q´>ñQ>-amOH$moQ>

& gaH$mar ghm¶ ~rZm

Page 4: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

7

Xoer Jm¶ Ho$ XÿY Ho$ Eo{Vhm{gH$ n«‘mU

(1) aKwHw$b ‘| Jm¶ H$s dOh go nwÌ àm[ßV hmoVr h¡& Yw§Yw‘ma H$mo

"JmoH$U©' nwÌ àmá hþAm& g§VmZa{hV {Xbrn H$mo d{eîR>> F$[f H$s Z§{XZr Jm¶ Ho$ XÿY-Kr Ho$ godZ go nwÌ aKw àmßV

hþAm & Cgr àH$ma XeaW amOm Ho$ ¶hm± àm¡T>mdñWm ‘| Jm¶ H$s dOh go Mma nwÌm| H$s àm[ßV hmoVr h¡& Jm¶ go OJV H$mo am‘ Ed§ am‘m¶U H$s CnbpãY hmo gH$s h¡&

(2) ~MnZ go hr lrH¥$îU Jm¶ Ho$ XÿY, Xhr Ed§ ‘ŠIZ ImVo

h¢& ~MnZ go hr d«O^y{‘ H$m ZoV¥Ëd H$aVo h¢& ‘Wwam ‘H$IZ ~oMZo OmZodmbr Jmo{n¶mo§ H$m ‘ŠIZ byQ> H$a d«O Ho$ ~mbH$m| H$mo {IbmH$a do$ OJV H$mo g§Xoe XoVo h¢ {H$, "~ƒm| H$mo Jm¶ Ho$ XÿY-‘ŠIZ {IbmZo Mm{h¶o &' AmOrdZ ñd¶§ Jm¶m| H$m nmbZ H$a, ̂ anya ‘mÌm ‘| Jm¶ H$o hr XÿY-‘ŠIZ ImZodmbo lr H¥$îU eara-‘Z-kmZ-öX¶ Am¡a AmË‘m go {Xì¶ ‘hmnwéf Ho$ ê$n ‘| {díd ‘| à{VîR>m nm gHo$& CZH$s {Xì¶Vm go AmH$[f©V hmoH$a Hw$brZ AmR> H$ݶmEª ñd¡pÀN>H$ ê$ngo lrH¥$îU Ho$ gmW {ddmh H$aVr h¢& lrH¥$îU CÎm‘ g§VmZmo Ho$ {nVm ~ZVo h¢& 125 gmb H$m {ZamoJr OrdZ OrH$a Ûm[aH$m go 250 H$s.‘r. n¡Xb à^mgVrW© OmH$a àmU˶mJ H$aVo h¡ & Eogr OrdZe[³V-àmUe{³V-{Xì¶Vm lrH¥$îU H$mo Xoer Jm¶ Ho$ XÿY-‘³IZ-Xhr-N>mN> H$s dOh go hr àmßV hþB© Wr &

8

(3) B.g. H$s AmR>dt eVmãXr ‘| H$ÀN> ‘| bmIm Ywamam Zm‘ H$m

amOm hmo J¶m& ¶m¡dZ ‘| CgHo$ eara ‘| BVZm àM§S> ~b Wm {H$ Jm±d Ho$ gm‘Zo EH$ Q>oH$ar na ~aJX (dS>) H$m noS> Wm & dhm± AnZo YmoS>o H$mo Xm¡S>mH$a dh OmVm Am¡a KmoS>o H$mo AnZo n¡a>m| Ho$ ~rM CR>mH$a Cg noS> H$s emIm H$mo nH$S> H$a Pybm ImVm & N>h ‘hrZo H$s ~N>S>r H$mo CR>mH$a IobZodmbr nm{bVmUm Ho$ Jmo{hbamO H$s 14 gmbH$s M§XmHw$‘mar 90 gmb Ho$ bmIm Ho$ gmW ã¶mh H$aZo H$s à{Vkm boVr h¡& Cg d³V bmIm ‘aU eæ¶m na Wm& MVwa H$ݶm XÿY XoZodmbr Zm¡ Jm¶m| H$mo boVr h¡& nhbr Jm¶ H$mo Xþh H$a CgH$m XyY Xÿgar Jm¶ H$mo {nbmVr h¡& Xÿgar Jm¶ H$m XÿY Vrgar Jm¶ H$mo Bg àH$ma AmR>dt Jm¶ H$m XÿY Zm¡dr Jm¶ H$mo {nbmVr h¡& Am¡a Zm¡dr Jm¶ H$m {XZ^a H$m XÿY cmIm H$mo {nbmVr h¡& Jm¶ Ho$ XÿY Ho$ Bg àH$ma Ho$ {gÕ à¶moJ go bmIm Ho$ eara na H$mbo am|JQ>o, ga na H$mbo ~mb, Am±I-M‘S>r ‘| VoOpñdVm Ho$ gmW Zd¶m¡dZ àmßV hmoVm h¡ Am¡a bmIm 90 gmb H$s C‘« ‘| nwZ: Q>oH$ar na KmoS>o H$mo Xm¡S>m H$a ~aJX Ho$ noS> H$s emIm (OQ>m) H$mo nH$S> H$a KmoS>o Ho$ gmW Pybm ImVm h¡ ! VXnûMmV² M§XmamZr Ho$ gmW-g§gma ewê$ H$aVm h¡ Am¡a Mma àVmnr nwÌm| H$m {nVm ~ZVm h¡& CZ‘| go nwÌ CZS>Om‘ àVmnr-Hw$eb amOm Ho$ ê$n ‘| B{Vhmg ‘| AnZm ñWmZ n«mßV H$aVm h¡&

Xoer Jm¶ Ho$ XÿY go ¶o gwdU© B©{Vhmg ~Zm &

Page 5: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

9

(4) ^maV H$mo àW‘ {dûd H$n {XbmZodmbo H${nbXod H$s, Ho$db 14 gmb H$s C‘« ‘|, CgH$s ~mo{bJ ‘| à{V^m H$m Xe©Z hmoVm h¡& CgH$s à{V^m H$mo XoIH$a CgHo$ {nVm Xmo Xoer Jm¶m| H$mo bmVo h¡& à{V{XZ Xmo-VrZm {bQ>a-XÿY-H${nbXod nrVm h¡ & H${nb Xod H$s ~°qQ>J-~m°qbJ à{V^m {díd{d»¶mV ~ZVr h¡& {deofVm ¶h h¡ {H$ 16 gmbmo ‘o§ bJmVma 131 Q>oñQ> Ed§ 225 EH$ {Xdgr¶ ‘oMm| ‘o§ IobZo ‘| H$^r ^r H${nbXod H$mo ~r‘mar, H$‘Omoar, WH$mZ, ñZm¶wXX© ¶m ApñW^§J H$s H$moB© VH$br’$ Zht hþB© h¡ ¶m EH$ ~ma ̂ r CgH$s Iob {H«$¶m ‘| ~«oH$ Zht Am¶r h¡ &

(5) ‘gmB© àOm : A{’«$H$m I§S> Ho$ Ho$ݶm Ed§ Q>mÝPm{Z¶m Xoem|

‘| ‘gmB© àOm na§nam go nrR> na {S>„odmcr (^maVr¶ Jm¶m| O¡gr) Jm¶m| H$m nmcZ H$aVr h¡ & X¡{ZH$ Xmo go VrZ {cQ>a XÿY nrVr h¡ & nyar àOm nVcr, D±$Mr, VoOñdr, ZramoJr Ed§ {dœ H$s ~hmXþa àOm h¡ & Xþ{Z¶m qgh (eoa) go S>aVr h¡, O~ {H$ ‘gmB© H$mo XoIH$a eoa Xþ‘ X~mH$a ^mJVm h¡ & ñdmV§Í¶ Ho$ nyd© H$mc ‘| eoa H$m ^mco go {eH$ma H$aZo Ho$ ~mX hr 18 gmc Ho$ ‘gmB© ¶wdH$ Ho$ {ddmh H$s àWm Wr & nyar àOm EH$ hr œmg ‘| 10 go 20 {H$cmo{‘Q>a Xm¡S> gH$Vr h¡ & ‘gmB© àOm ‘| {H$gr H$mo S>m¶m{~Q>rg, ‘oXpñdVm, öX¶amoJ, H$mocoñQ>oamoc, g§{Y-amoJ, Am±I na Mí‘o ¶m d§Ü¶Ëd Zht h¡& àOm H$s H$m‘e{º$ Ed§ emar[aH$

10

VoOpñdVm àM§S> h¡ Am¡a 80 go 110 df© ZramoJr OrdZ OrVr h¡ & h‘Zo ¶h g~ Ho$ݶm OmH$a XoIm h¡ Am¡a OmZm h¡ &

B{Vhmg, ̂ maV H$s JmonmcH$ àOm Am¡a ‘gmB© àOm H$m Aä¶mg H$aZo Ho$ nümV² h‘mam {ZîH$f© h¡ H$s nrR> na {S>„o (H$m§Y-Im§X) dmcr Jm¶ ‘mZdeara H$mo loð> D±$MmB© gwS>moc nVcm ZramoJr eara, ~w{Õ H$s loð> VoOpñdVm, qgh H$mo nam{OV H$aZo H$m ‘Zmo~c, nyU© ¶m¡dZ, CÎm‘d§e Ed§ eVm¶w àXmZ H$aVr h¡ & AV: nrR> na {S>„odmcr Xoer Jm¶ ¶WmW© arV go {dœ‘mVm h¡&

n¥Ïdr na g~go ~S>m nmn ³¶m h¡ ?Xoer Jm¶‘mVm H$m dU©g§H$aU !

h‘mam Jm¶ AmYm[aV OrdZ : na§nam go h‘ Am±JZ ‘| CÎm‘

Am¡bmX H$s Xoer Jm¶ H$m nmbZ H$aVo h¢& CfmH$mc (am‘àha) ‘| 20 J«m‘ Kr ¶m ‘³IZ ‘| 5 J«m‘ JwS> Ed§ 2 J«m‘ gm|R> {‘cm Ho$ hcH$m Ja‘ H$aHo$ nrVm hþ± & Xm§VwZ H$aHo$, EH$ K§Q>o VH$ ¶moJ ì¶m¶m‘ H$aVm hÿ±& gw~h Ho$ ZmñVo ‘| Xoer Jm¶ H$m VmO Xhr ¶m N>mN> nrVm hþ± & ~MnZ ‘| gw~h ̂ mIa, amoQ>r Ho$ gmW Xhr-‘³IZ Iy~ Im¶m h¡& erVF$Vw ‘| gw~h ‘| Jm¶ Ho$ Kr-‘ŠIZ ‘| Xoer JwS> Am¡a Oamgr gm|R> S>mbH$a ~MnZ go AmO VH$ ImZo H$m ~«÷mZ§X {b¶m h¡& Xmonha Ho$ ^moOZ ‘| h‘oem Jm¶ H$s N>mN> ¶m Xhr boVm hÿ± & em‘ H$mo gmXo ^moOZ Ho$ gmW 400 J«m‘ Jm¶ H$m XÿY boVm hÿ±& gmoVo g‘¶ 10 J«m‘ Xoer Jm¶ H$m Kr, 5 J«m‘ ehX,

Page 6: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

11

5 J«m‘ {Ì’$cm {‘cmH$a coVm hÿ± & ¶o à¶moJ go ‘mZd H$mo {Ma ¶m¡dZ Ed§ eVm¶w àmßV hmoVr h¡ & Am¶wd}X Ho$ hOmam| dfm] Ho$ g’$b {gÓmÝVmZwgma CfmH$mc ‘| Kr-‘³IZ, gy~h ‘| VmOm Xhr-N>mN>, Xmonha N>mN>, em‘H$mo ̂ moOZ ‘| XÿY Ed§ amV H$mo gmoVo g‘¶ Ja‘ XÿY A‘¥V g‘mZ h¡& h‘mao n[adma H$s ¶h Amhma àWm H$m CÎm‘ n[aUm‘ h‘o {‘cm h¢& AZ§V H$mb go Mbr AmVr hþB© ¶h ^maVr¶ Amhma na§nam h¡& ’o$ŠQ>ar ‘| 10 Xoer Jm¶ nmcVo h¡ & Am±JZ ‘| Ed§ IoV ‘| [df¡bo agm¶Um| go ‘wŠV Jm¶ Ho$ Jmo~a-Jmo‘yÌ go CJm¶o J¶o gmJ^mOr-’$b-AZmO-‘gmbo ImVo h¡§&

eham| ‘o§ VWm Jm±dmo ‘| gw~h ‘| Xhr-‘ŠIZ-Kr H$mo N>moS>H$a ‘¡Xm Ed§ Vbo hþE nXmWm] ImZo H$r Hw$àWm n¡R>r h¡ & ¶hr emar[aH$ H$‘Omoar, E{g{S>Q>r, H$ãO, dmVamoJ, ‘moQ>mnm, M‘S>r Ho$ amoJ, J‘u, Znw§gH$Vm, noQ> ‘| Xmh Am{X amoJm| H$m ‘yb H$maU h¢& {H$gmZm| H$s g§VmZo§ Jm¶ Ho$ Xhr-‘ŠIZ-Kr H$mo ̂ yb Om¶o, ¶h A{^emn h¡ & IoVm| ‘| ‘Z‘mZr ar{V go amgm¶{UH$ ImX-{df S>mbZo dmbo Ed§ gm‘m{OH$ Ym{‘©H$ àg§Jmo ‘| AnZr AmoH$mV go ~mha IM© H$aZodmbo bmoJ AnZr g§VmZm| H$mo ‘w³V ar{V go Jm¶ Ho$ XÿY-Xhr-‘ŠIZ Z {Ibm¶o do ‘m±-~mn g§VmZÐmohr Ed§ XoeÐmohr h¢ & g§VmZm| H$mo ~MnZ go hr Amamo½¶, ~c Ed§ àmUe{º$ Ho$ XmVm Amhma go AmXr H$aZr Mm{h¶o & ~mOma ‘| {~H$Zodmco hm{ZH$maH$ nXmWm] go Xÿa aIZm ¶hr gƒm g§VmZY‘© VWm amï´>Y‘© ^r h¡ & ‘¡Xm H$mo Oha g‘OH$a ˶mJo& gw~h Ho$ ZmíVo Ed§ ̂ moOZ ‘|

go Vco hþE VWm ‘¡Xm Ho$ nXmWm] H$mo {~cHw$c Xÿa H$ao§& Ed§ Xoer

12

Jm¶ H$m XÿY, Kr, Xhr, ‘³IZ AnZm¶o cJr hmo, V~ ^moOZ coZm Q>mc H$a AXaH$¶wº$ Ja‘ XÿY nrZo go noQ> Ho$ amoJ, H$ãO, {nÎm, dm¶w, gaXX©, Zht hmoVo ¶{X CZH$m ApñVËd hmo Vmo {‘Q> OmVo h¢ Am¡a eara H$mo CÎm‘ nmofU Ed§ ~c {‘cVo h¡§ &

F$Vw-F$Vw Ho$ ’$c àgÞVm go ImVo h¢& amV H$mo gmoVo g‘¶ Z‘H$ go AMyH$ Xm§Vmo H$mo gm’$ H$aZo Ho$ ~mX hr gmoZm ¶hr n[adma H$m {Z¶‘ h¡ & ~MnZ ‘| A{Ve¶ Am‘m{Vgma (‘aS>mo) Ho$ H$maU H$m¶‘r ZmOwH$ noQ>, hmoZo na ̂ r 75 df© VH$ ¶m¡dZ Ed§ 100 df© H$s V§XþañV-H$m¶©aV qOXJr H$m h‘mam g§H$ën h¡ & ~MnZ go hr eara H$mo ZramoJr-geº$ aIZo H$s XoI^mc cr h¡ & Amamo½¶, e{º$, CËgmh, ‘hmnwéfmW©, AMc lÕm Am¡a {Xp½dO¶ Ho$ ’w$hmao VZ-‘Z ‘o§ go {Za§Va Nw>Q>Vo ahVo h¡& gH$c OJV Ho$ gÎd Ho$ gmW g§doXZm Ed§ EH$Ëd^md H$m PaZm öX¶ ‘| A{daV ~hVm ahVm h¡ & ‘wPo cJVm h¡ {H$ Amamo½¶, e{³V, ¶m¡dZ Am¡a Am¶w H$m dhr ‘yc ómoV h¡, Omo CÎm‘ Amhma {dhma H$m ̂ r àoaH$ h¡ &

Jm¶ H$m Kr µOam Ja‘ H$aHo$ h‘oem C§Jcr H$s ZmoH$ go ga Ho$ Vmcw ‘| Yrao Yrao nm±M {‘ZQ> ‘m{ce H$aVm h±ÿ Vm{H$ ~mc {~cHw$c PS>Vo Zht ! ‘ñVH$ ‘| Jm¶ H$m Kr S>mcZo go ~mc PS>Vo Ed§ AH$mc g’o$X hmoVo Zht, Am¡a ZtX ̂ r AÀN>r AmVr h¡ & Oam Ja‘ Kr ‘| C§Jcr Sy>~moH$a ZWwZm| ‘| cJm XoZo go EcOu ¶m dm¶agOݶ eXu ‘| M‘ËH$m[aH$ ’$m¶Xm hmoVm h¡& Am¡a amV ‘| ZWwZm± ‘| go AmVr

& em‘ H$mo O~ ̂ yI Z

Page 7: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

14

Jm¶ Ho$ XÿY, Kr A‘¥V h¢... ³¶m| ?

h‘mam gd©ojU :

go A{YH$ ZJamo§ Ho$ cmoJmo§ Ho$ Amamo½¶ H$m JhamB© go gdo©jU H$aZo

Ho$ ~mX h‘mam {ZîH$f© h¡ {H$ Omo àOm Xoer Jm¶ Ho$ XÿY, Kr, N>mN>

na§nam go ImVr h¡, dh àOm g~go A{YH$ e{º$emcr, ZramoJr,

¶m¡dZemcr, àM§S>H$m‘e{³Vdmcr, Amamo½¶dmZ Ed§ g§V{Vdmcr

h¡ & Bg àOm ‘| öX¶amoJ, Ho$Ýga, S>m¶m{~Q>rg, KwQ>Z XX©$ ‘moQ>mnm,

dmVì¶m{Y, œmg, Hw$ð>, M‘S>r Ho$ amoJ, ¶m Mí‘m H$hr§ ̂ r XoIZo

{‘co Zht h¢ & gmW gmW Jm¶ Ho$ XÿY, Kr, Ed§ Jmo‘yÌ go hOmamo

cmoJmo§ Ho$ amoJ {‘Q> J¶o hm| Eogo CXmhaU AnZo Amn XoIo§ h¢ & O~

{H$ ^|g Ed§ {dXoer Ogu Ho$ XÿY, Kr, N>mN> ImZodmco cmoJmo ‘|

öX¶amoJ, S>m¶m{~Q>rg, H$mocoñQ>oamoc, ‘moQ>o ‘oXñdr eara, ‘moQ>r Ed§

{ZñVoO ËdMm, eXu, œmg Ed§ ~ÀMmo ‘| Am±Imo Ho$ H$‘ VoO H$m

à‘mU A˶§V ~S>o n¡‘mZo na XoIZo H$mo {‘cm h¡ & O~ {H$ Jm±d

Am¡a ZJamo§ Ho$ Jar~ ‘OXÿa Ed§ l{‘H$ Omo Jm¶| aIVo Zht Am¡a

Jar~r H$s dOh go XÿY, Kr Im Zht gH$Vo, CZ àOmOZmo§ Ho$ eara

H$‘Omoa, ’$sHo$, ~chrZ, Aën H$m‘e{³Vdmco Ed§ N>moQ>o

H$Xdmco hmoVo h¢ & Am±Io§ Jhar n¡R>r hþBª Am¡a M‘H$a{hV hmoVr h¢&

Bg àOm ‘| nyU© ¶m¡dZ AmVm hr Zht & Am¡a OcXr go d¥Õ hmo

OmVr h¡ & Bg àOm Ho$ ~ÀMo, ¶wdH$ Am¡a d¥Õ XoIZo na hr Aݶmo§

go AcJ {XImB© XoVo h¢&

JV 15 dfm] ‘| 3000 go A{YH$ Jm±d Ed§ 100

13

Y¥UmOZH$ AmdmµO H$s g‘ñ¶m ‘o§ go amhV {‘cVr h¡ & hmW-n¡a-Mohao na {dXoer H«$s‘ Ho$ ñWmZ na µOam Ja‘ Jm¶ H$m Kr cJmVm hÿ±& AV: ËdMm Iy~ ‘wcm¶‘ Ed§ M‘H$Xma ahVr h¡ & V‘m‘ gm‘m{OH$-Ym[‘©H$ àg§Jmo§ ‘| Am¡a h‘mar âcmoQ>oH$ n§n H$s H§$nZr Ho$ {H$gmZ g§‘ocZmo§ ‘| Jm¶ Ho$ Kr H$s Ed§ a§J-agm¶U a{hV Xoer JwS> H$s ‘rR>mB© namogr OmVr h¡ & ImÚ nXmWm] ‘| Ho$Ýga Am¡a Ag§»¶ amoJmo§ H$mo OÝ‘ XoZodmco Zt~w Ho$ ’y$c, a§J, agm¶U H$m Cn¶moJ Zht {H$¶m OmVm & ³¶mo§{H$ ¶h eara AmË‘m H$m ‘§{Xa h¡ Am¡a A{V{W Xod h¡ & Ka-CÚmoJ Ed§ àg§Jmo§ ‘| {df¡co R>§S>o nrZo Ed§ V§~mHy$ H$m {ZfoY h¡ &

ho ^maVdmgr¶mo ! Xoer Jm¶ Ho$ XÿY, Xhr, Kr, ‘³IZ, N>mN>, F$Vw F$Vw Ho$ ’$c Ed§ O§VwZmeH$ {df¡co agm¶Ua{hV gmJ^mOr, AZmO, ‘gmcm YaVr Ho$ A‘¥V h¢ & {OÝho Im H$a Amamo½¶, e{³V, CÎm‘d§e Ed§ ~«÷mZ§X H$s àm{ßV H$a| & Xoer Jm¶ Ho$ Ûmam àmUe{º$ àmßV H$ao§ & ³¶mo§{H$ àmUdmZ àOm hr gwdU©^y{‘ ̂ maV H$m CÁOdc ̂ {dî¶ h¡ &

CÎm‘ àOm : &CÎm‘ Am¡cmX H$s Xoer Jm¶mo§ H$s nmcH$ hmoVr h¡ &CÎm‘ d§e H$s OZH$ hmoVr h¡ &‘hmZ amï´> H$s {Z‘m©Vm hmoVr h¡ &¶hr àOm, na‘mË‘m H$s CÎm‘ g§VmZ h¡ &

CÎm‘ OrdZ H$s AmamYH$ hmoVr h¡

Page 8: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

Xoer Jm¶ Ûmam hm{ZH$maH$ jma Ed§ {dfm| go ‘w{³V :

gm¡amîQ´> àm§V H$o cmR>r-cr{c¶m Vho{gc Ho$ Jm±dmo Ho$ ̂ yVc ‘| Xoe

‘| g~go A{YH$ âcmoamBS> Ed§ jma¶wº$ nmZr h¡ & Bg àXoe ‘| 50

Jm±dmo H$m gdo©jU H$aZo na ‘mcy‘ hþAm h¢, H$s Omo {H$gmZ,

l{‘H$, ì¶mnmar ¶m Zm¡H$ar H$aZodmco cmoJ ̂ |g Ho$ XÿY, Kr, N>mN>

ImVo h¢, Cg àOm ‘| àm¶: cmoJmo§ H$mo jmadmcm nmZr nrZo go 40

gmc H$s C‘« ‘| hr KyQ>Z Ed§ eara H$s dmVì¶m{Y hmo OmVr h¡&

àm¶: Eogo cmoJ n¡amo§ H$mo ‘moS>H$a ~¡R> ̂ r Zht gH$Vo & 40 gmc H$s

C‘« ‘| ËdMm {ZñVoO hmo OmVr h¡ & Am¡a d¥ÕËd {XImB© XoZo cJVm

h¡& Bg àOm ‘| S>m¶m{~Q>rg, öX¶amoJ VWm {H$S>Zr Ho$ amoJmo§ H$s

‘mÌm A{YH$ {XImB© XoVr h¡ & O~ {H$ Bgr àXoe ‘| na§nam go Xoer

Jm¶mo§ H$mo nmcZodmco Ed§ Jm¶ Ho$ XÿK, Kr, N>mN> ImZodmco

JmonmcH$ àOm ‘| Cn¶©w³V H$moB© emar[aH$ VH$cr’$ XoIZo ‘| Am¶r

Zht h¡ & Bg go ’${cV hmoVm h¡ {H$ Xoer Jm¶ Ho$ XÿY, Kr, N>mN>,

Xhr, ‘³IZ H$m Amhma hdm, nmZr Am¡a IwamH$ go àdoe

H$aZodmco âcmoamBS> O¡go hm{ZH$maH$ jma, O§VwZmeH$ XdmB¶m| Ho$

{df Ed§ Ho${‘H$cmo H$mo ‘mZdeara ‘| O‘m Zht hmoZo XoVo Am¡a CZHo$

n«doe na amoH$ cJm XoVo h¡ & Am¡a ¶{X O‘m hmo ̂ r J¶o hmo§ Vmo CZH$mo

{‘Q>mH$a ‘mZd H$mo àXÿ{fV dmVmdaU ‘| ̂ r ZramoJr aIVo h¡ &

15 16

H$m‘YoZw Xoer Jm¶ : amOñWmZ, ‘.à., ‘hmamï´>, N>{ÎmgJT>,

CÎma-nyd© ^maV Ho$ 500 go A{YH$ Jm±dmo ‘| h‘Zo ñd¶§ OmH$a gd}jU {H$¶m {H$ ¶hm± H$s amR>r, WanmaH$a, ‘mcdr, {Z‘mS>r, Jm±dcmd,{I„ma, H$m¡ecm Ed§ nhmS>r Xoer Jm¶mo§ H$m nmcZ H$aZodmco JmonmcH$ àOm Ho$ hOmamo§ n[admamo ‘| {H$gr H$mo Ho$Ýga, öX¶amoJ, œmg, Am±Imo Ho$ Mí‘o, A{YH$ ‘oX, S>m¶m{~Q>rg, g§{YdmV H$m XX©, dmVì¶m{Y, H$‘Omoar go d§Ü¶Ëd, Hw$ð> ¶m ËdMm Ho$ amoJ {~cHw$c Zht h¡ & Xoer Jm¶ Ho$ XÿY, Kr, N>mN> ImZodmcr àOm l‘, McZo, Xm¡S>Zo ‘| ̂ r e{³Vemcr ‘mcy‘ hmoVr h¡ & cmoJ na§nam go ‘mZVo h¡§ {H$ Xoer Jm¶ Ho$ XÿY, Xhr, N>mN> amOñWmZ H$s AmJ O¡gr J‘u Ho$ gm‘Zo à{VH$maH$ e{³V àXmZ H$aVo h¢ Am¡a ^|g Ho$ XÿY, Kr go J‘u A{YH$ ‘hgyg hmoVr h¡ & ̂ |g Ed§ {dXoer Ogu Ho$ XÿY, Kr, N>mN> nrZodmcr CÎma-‘ܶ JwOamV H$s àOm ‘| Cn¶w©º$ amoJ ~S>o n¡‘mZo na Jm±d-Jm±d ‘| {XImB© XoVo h¢& Bg àH$ma Ho$ Ag§»¶ ñd¶§ {H$¶o J¶o narjUm| go {gÕ hmoVm h¡ {H$ nrR> na {S>„o (H$m§Y-Im§X) dmcr ^maV H$s V‘m‘ Xoer Jm¶mo§ Ho$ XÿY, Kr, ‘³IZ, Xhr, N>mN> ‘mZd Ho$ eara, ‘Z, ~w{Õ Ed§ öX¶ H$mo loð> Amamo½¶ VWm àmUe{³V Am¡a CÎm‘d§e àXmZ H$aVo h¢& Xoer Jm¶ H$m Jmo‘yÌ gM‘wM n¥Ïdr na H$s g§OrdZr h¡ & Xoer Jm¶ Ho$ Jmo~a-Jmo‘yÌ go H¥${f ‘| CËnmXZ d¥{Õ Am¡a ’$c-gmJ^mOr, ‘gmcm, AÝZ H$s AX²^wV {‘R>mg Am¡a gwJ§Y Ho$ g’$c n[aUm‘ 100 go A{YH$ Jm±dmo ‘| ñd¶‘² XoIo h¡§ & AV: Xoer Jm¶ gM‘wM ‘mZd H$s ‘mVm Am¡a H¥${f H$s H$m‘YoZw h¡ &

Page 9: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

17

n§MJmogÎd-g¥{ï> H$m AH©$ ¶mZo A‘¥V : V‘m‘ Ordm| Hoo$

nmofU H$m ‘ycmYma dZñn{V h¡ & Jm¶ AZoH$ àH$ma H$s ImÚ Ed§ nmofH$ dZñn{V¶m§o VWm Am¡fYr¶ dZñn{V¶mo Ho$ nmZ, S>m{c¶m±, ~rO, ’y$c, XmZo Ed§ H§$X‘yc ImH$a AnZr 4 go 5 {XZ H$s nmMZ {H«$¶m go Cg ‘| go XÿY ~ZmVr h¡ & Ogu H$s A§VS>r 115 ’$sQ>, ̂ |g H$s 90 ’$sQ>, {dœ ‘| g~go c§~r 160 ’$sQ> H$s A§VS>r Xoer Jm¶ H$s h‘Zo IyX Zmnr h¡ & AV: Xoer Jm¶ H$s nmMZ{H«$¶m ̂ r g~go c§~r h¡ & AV: Jm¶ Ho$ XÿY ‘| ‘m¡OyX nmofH$ VÎd g~go gwnmÀ¶ h¡§ & ¶o dZñn{V¶m± ‘mZd Ho$ {cE à˶j ê$n ‘| cJ^J An϶ hmoVr h¢& Cgr dOh go ‘mZd à˶j ê$n ‘| CZ dZñn{V¶mo Ho$ nmofU ¶m Am¡fKr¶ cm^ CRm gH$Vo Zht & Jm¶ BZ dZñn{V¶mo H$mo nMmH$a Cg ‘| gwdU©VÎd {‘{lV H$a ‘mZd Ho$ {c¶o gwnmÀ¶ Ed§ A‘¥V g‘mZ XÿY VWm g§OrdZrê$n Am¡fY "Jmo‘yÌ' ~ZmVr h¡& gwdU©VÎd, 8 dgw (àH¥${VVÎd), 11 éÐ (àmUVÎd, àmUe{º$), 12 gy¶©e{º$ (VoOVÎd) H$s {Xì¶ D$Om© hmoZo go Xoer Jm¶ H$m XÿY, Xhr, Kr, Jmo‘yÌ Ed§ Jmo~a gH$c g¥{ï> H$m AH©$ ¶m A‘¥V h¡ &

Am¶wd}X Am¡a {dkmZ Ho$ ‘VmZwgma Xoer Jm¶ Ho$ XÿY

Ho$ A‘yë¶ JwU : gy¶© ‘| go AmZodmcr EH$ {H$aU AnZr nrR>

na {S>ëco (H$m§Y, Im§X) dmcr Xoer Jm¶ Ho$ eara ‘| àdoe H$aVr h¡& AV: Xoer Jm¶ Ho$ 60 {cQ>a XÿY ‘| 1 J«m‘ gwdU©VÎd ahVm h¡ & AV: Xoer Jm¶ Ho$ ‘³IZ, Kr H$m a§J gwZham ahVm h¡ & ¶o gwdU©

18

eara H$s VoOpñdVm (AmoOg) ewH«$mUw Ed§ ór~rO H$s e{º$ ‘| d¥{Õ H$aZodmcm VWm H$’$Oݶ amoJmo H$mo {‘Q>m XoZodmcm h¡ &

{dkmZ Zo ImoO {ZH$mcm h¡ {H$ ¶{X Voc-Kr ‘| 3% Q´>mÝg’o${Q>H$ E{gS> hmo Vmo dh ‘mZd eara Ho$ {c¶o hm{ZH$maH$ h¡ & à¶moJemcm Ho$ Q>oñQ> arnmoQ>© ‘| Xoer Jm¶ Ho$ Kr ‘| Q´>mÝg’o${Q>H$ E{gS> 1.5% ahVm h¡, ^|g Ed§ {dXoer hmocpñQ>Z/Ogu/g§H$a H$mC Ho$ Kr ‘| 4% Am¡a Voc ‘| 4.5% ‘mcy‘ nS>m h¡ & Bg H$maU go ̂ |g Ed§ Ogu H$m Kr Am¡a Voc öX¶amoJ H$aZodmco h¡§ & BgHo$ Acmdm Jm¶ Ho$ Kr ‘| gmo{S>¶‘ 11.07 nrnrE‘, Ho$[cí¶‘ 7.35 nrnrE‘, {dQ>m{‘Z "E' 67.63 nrnrE‘ ‘mcy‘ nS>o h¢ & Xoer Jm¶ Ho$ Kr ‘| pñWV Ho$pëe¶‘, gmo{S>¶‘, {dQ>m‘rZ "E' h{È>>¶m±, Xm±Vmo, Am±Imo H$mo ‘O~yV aIVo h¡ & ¶{X eara ‘| gmo{S>¶‘ H$s H$‘r c§~o g‘¶ VH$ aho Vmo Ho$Ýga hmoZo H$s g§^mdZm ahVr h¡ & Bg àH$ma Xoer Jm¶ Ho$ XÿY, Kr Ho$Ýga VWm öX¶amoJ Ho$ gm‘Zo à{VH$mae{³V àXmZ H$aZo dmco h¢&

Xoer Jm¶ H$mo ‘mZd H$s ̂ m±{V hr Iy~ ngrZm hmoVm h¡ AV: CgH$m eara ewÕ ahZo na XÿY ̂ r ewÕ ahVm h¡ & O~H$s ̂ |g, Ogu H$mC, ^oS>-~H$amo§ H$mo A˶§V Aën ngrZm hmoVm h¡ & AV: IwamH$ ‘| AmZodmcr Aew{Õ BZ àm{U¶mo§ Ho$ XÿY ‘| A{YH$ ahVr h¡ &

gmdYmZr : Am¶wd}X Ho$ {gÕmÝVmZwgma XÿY Ho$ gmW ‘ycr,

߶mO A{Ve¶ IÅ>o nXmW© : Ed§ I‘radmco nXmW© ImZo go Hw$ð> VWm M‘S>r Ho$ XX© hmoVo h¢ &

Page 10: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

19

Zm¡ XodËd H$s XmVm Xoer Jm¶ :

1. _mVm Ho$ J^© go boH$a OrdZn`±V gd©loð> nmofU&

2. VoOñdr ~w{Õ à{V^m &

3. CÎm_ amoJ à{VH$maH$ e{º$, _mZ{gH$ amoJm| VWm AgmÜ` amoJm| go _w{º$ &

4. ^anya> emar[aH$ e{º$ &

5. gd©J«mhr em¡¶©nyU© VoOpñdVm &

6. {Xì` OmVr` e{º$ &

7. gwÝXa, gwS>m¡c, H$mpÝV‘¶ VoOñdr ñdê$n &

8. CÎm_ d§e-ZB© nrT>r &

9. loð> `m¡dZ Am¡a ZramoJr c§~r Am`w &

Zd XodËd Ho$ gmW H¥${f H$m gZmVZ AmYma Xoer ~¡c, Jmo~a, Jmo‘yÌ XoZodmcr VWm Anma ào‘, ‘¡Ìr Ed§ H$éUm H$s dfm© H$aZodmcr, gm¡ÝX¶© H$s ‘y{V© Xoer Jm¶ ‘mZdOm{V Ed§ amï´> H$s nmcZhma, OrdZXm{¶Zr h¡ & B{g{c¶o ^maVr¶ g§ñH¥${V ‘| Jm¶ H$mo ‘mVm H$m ñWmZ {X¶m h¡ & AnZr nrR> na {S>„o (H$m§Y-Im§X) dmcr Xoer Jm¶ dmñVd ‘| {dœ‘mVm h¡ &

Jm¶ H$o Kr H$m {X¶m : Ka-Amo{’$g ‘| gw~h-em‘ Xoer Jm¶ Ho$ Kr H$m Xr¶m hm{ZH$maH$ O§VwAmo H$m Zme H$aHo$ hdm H$mo ewÕ,{ZamoJr H$aVm h¡ & B{g{c¶o à˶oH$ Ka Ed§ ahZo Ho$ ñWmZ ‘| gw~h-em‘ Jm¶ Ho$ Kr H$m Xr¶m Ocm¶o &

Am¶wd}X :

d¥{Õ H$aZodmcm Mjwî¶ : Am±Imo H$s amoeZr ~T>mZodmcm OrdZr¶: àmUe{³V H$mo {Q>H$mZodmcm & d¥î¶ : AmoO, ewH«$mUw, dr¶© dY©H$ H$hm h¡ & Jm¶ Ho$ XÿY Ed§ Kr agm¶Z, Am¶wî¶ H$mo pñWa H$aZodmcm VWm öX¶ Ho$ {c¶o {hVH$mar, eara Ed§ H$mocoñQ>oamoc Ho$ g§VwcZ H$s ajm H$aVm h¡ & Jm¶ Ho$ XÿY, Kr go dOZ Ed§ ‘oX ‘| d¥{Õ Zht hmoVr h¡ & ¶o g’$c à¶moJ à¶moJemcm ‘| {H$¶o J¶o h¡ & {dXoer Ogu H$mC Ed§ ̂ |g Ho$ XÿY, Kr Ho$ JwU BZ go {dnarV hmoVo h¡ & AV: do ImZocm¶H$ Zht h¢ & Xoer Jm¶ Ho$ XÿY, Kr H$mo gwdU© g‘mZ OmZZm Mm{h¶o &

S>m°. {hVoe OmZr, hoS> Amo’$ {S>nm. Am¶w. H$mocoO-Om‘ZJa

Xoer Jm¶ Ho$ XÿY H$mo Am¶m] Zo emómo ‘| ‘oܶ : ~w{Õ ‘|

& &

{dkmZ :

h¢ & ̂ |g Ho$ XÿY, Xhr, Kr ‘| pñWV Ma~r eara ‘| aº$ H$s Zgm| ‘| O‘ OmVr h¡ & dh Amamo½¶ Ho$ {c¶o A˶§V hm{ZH$maH$ h¡ & ̂ maV ‘| gJ^m©dñWm Am¡a ~MnZ go hr ̂ |g H$m XÿY Im¶m OmVm h¡, Omo g§nyU©V¶m A¶mo½¶ h¡ &

Jm¶ Ho$ XÿY, Kr, ‘³IZ, Xhr Am¡a N>mN> nmofU Ed§ Amamo½¶ H$s ÐpîQ> go loð> h¡ & Jm¶ Ho$ XÿY H$s àH¥${V ‘mZd Ho$ XÿY go A{V g‘mZ hmoVr h¡ & AV: Jm¶ H$m XÿY ‘mZdeara H$s nmofU H$s Amdí¶H$VmAmo§ H$mo loîR>V¶m g§Vwï> H$aVm h¡ & Jm¶ Ho$ XÿY H$m

^|g Ho$ XÿY, Xhr Am¡a Kr Ho$dc ̂ maV ‘| hr Im¶o OmVo

20

Page 11: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

22

Jmo‘yÌ AH©$ H$m M‘ËH$ma :

H$mo aIH$a Ho$Ýga, S>m¶m{~Q>rg, A{YH$Va ‘oX, gm¶{Q>H$m, ’o$’$S>mo§ H$m XX©, X‘, gmoam¶{gg, ËdMm Ho$ amoJ, V‘m‘ àH$ma Ho$ dmV amoJ, öX¶amoJ, WmBamoBS> O¡go Agmܶ amoJmo§ Ho$ {c¶o {Og {H$gr ^r amoJ H$mo {‘Q>mZodmcr dZñn{V¶mo§ Ho$ gmW {‘{lV H$a 40 àH$ma H$m Jmo‘yÌ AH©$ {Z‘m©U H$aVo h¡ & Bg AH©$ Ûmam h‘Zo 5000 go ^r A{YH$ Agmܶ amoJmo§ Ho$ ‘[aOm| ‘| CÎm‘ ’$m¶Xo go coH$a g§nyU© amoJ‘w{º$ àmá H$a gHo$ h¡ & 30 {H$cmo VH$ dOZ H$‘ hmoZo Ho$ g§H$S>mo n[aUm‘ nm¶o h¢ &

{dkmZ {ejH$ : ‘ZOr^mB© ~mc{Y¶m, cmoH$emcm

‘w. IS>gcr, Vm. gmdaHw§$S>cm, ‘mo.: 099796 66723

h‘mar g§ñWm ‘| h‘ Xoer Jm¶m|

Jm` go g§VmZ-àm{á :

Z hmoZogo h_Zo V_m_ Ebmono{WH$ Q>oñQ> Ed§ XdmB`m| H$m Cµn`moJ H$a {b`m & VWm{n H$moB© R>mog n[aUm_ Am`m Zhs¨ & nm§M gmb ~mX EH$ Am`wd}{XH$ S>m°ŠQ>a H$s gbmh go h_ n{V-nËZrZo X¡{ZH$ EH$-EH$ {bQ>a Xoer Jm`H$m XyY nrZm ewê$ {H$`m Am¡a M_ËH$ma hþAm & {H$gr ̂ r àH$ma H$s XdmB© Ho$ {~Zm 8 _hrZo ~mX _oar nËZr J^©dVr ~Z JB© & gmVd| _hrZo na [anmoQ>© Am`m H$s OZZ Ad`d _| j{V h¡ & AV… {gµOo[a`Z eó{H«$`m Ho$ {~Zm ~mbH$ H$m OÝ_ Zhs¨ hmo gHo$Jm & AV… A§{V_ {XZ na S>m°ŠQ>amo§ Zo CgH$s AñnVmb

h_mar emXr Ho$ Mma gmb VH$ ~mbH$

21

hmo‘r¶mnoWr :

AÀN>o n[aUm‘ Xo gH$Vo h¡ S>m¶m{~Q>rg, gaXX©, AmYmgrgr (‘mB©J«oZ) M³H$a, Egr{S>Q>r, gm§§Y-XX© (KyQ>Z), N>mVr ‘o§ XX©, Or^ Ho$ N>mco, H$ãO, ~ma ~ma eXu, ~wIma, gJ^m© H$m d‘Z, E{Z{‘¶m, {H$S>Zr Ho$ amoJ, X‘, (œmg), dOZ ‘| d¥{Õ, am§PU (nm±d H$m EH$ amoJ§), ‘m{gH$ Y‘© Ho$ àý, AmË‘lÕm H$s H$‘r, ¶mXe{³V H$s H$‘r, N>moQ>o ~mcH$mo§ H$m h¡Om Am¡a AnmMZ Oogo AZoH$ amoJmo§ H$mo {‘Q>mVo h¡ Am¡a AÀN>r ZtX cmVo h¡ & do gJ^m© {ó¶m§o, ~mcH$mo§ Ed§ g~Ho$ {c¶o loð> nmofH$ Amhma h¡ &

S>m°. Or. E‘. e‘m© (E‘. S>r. hmo‘r¶monoWr)

{n«pÝgnc-E. Oo. gmdcm ‘o{S>H$c H$mocoO, ‘hogmUm

Jm¶ Ho$ XÿY, ‘³IZ, Kr {ZåZ {c[IV amoJmo§ ‘|

& Am±Imo H$s amoeZr ~T>mZo Ho$ {c¶o

Ho$amo{Q>Z, gr.Ec.E. Am¡a Amo‘oJm-3 go loð> amoJà{VH$maH e{³V CncãY hmoVr h¡ Am¡a chÿ H$s Zgm| H$mo ñdÀN> aIVm h¡ & Jm¶ H$m XÿY ‘mZd Ho$ {c¶o loð> "Amhma' h¡ &

S>m°. H$‘c n[aIE‘. S>r. amOH$moQ>

S>m°. H$m§V OmoJmUrE‘. S>r. amOH$moQ>

S>m°. amhþc H$mo¶mUrE‘. S>r. amOH$moQ>

Page 12: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

_| ^Vu H$a Xr & S>m°ŠQ>aZo eó{H«$`m H$s V¡`mar H$s & Cg g_` Xygar M_ËH$m[aH$ KQ>Zm KQ>r & Hw$XaVr ar{V go hr àgy{V hmo JB© Am¡a 4 {H$bmo J«m_ dOZdmbr ~m{bH$m H$m OÝ_ hþAm & _oao ̀ hm± g§VmZ àm{á Ed§ S>m°ŠQ>a Ho$ [anmoQ>© Ho$ ~mdOyX ̂ r {gµOo[a`Z {~Zm Hw$XaVr àgy{V XmoZm| M_ËH$ma Ho$db Ed§ Ho$db Xoer Jm` Ho$ XyY Ho$ Am^mar h¢ &

_ZmoO nZmam-_moa~r, _mo.: 098255 23490

23

h‘Zo 500 X§nVr H$mo Xoer Jm¶ Ho$ XÿY-Kr Ho$ gmW Hw$N> Am¶wdo©{XH$ Xdm go g§VmZ àm{ßV H$s g’$cVm ‘rcr h¡ &

d¡Ú E‘. S>r. OmS>oOm-‘moa~r ‘mo.:

Xoer Jm¶ Ho$ 60 àH$ma Ho$ Am¡f{Y¶ Kr go amoJ‘w{º$:

h‘Zo Xoer Jm¶ Ho$ Am¡f{Y¶ Kr go 1000 go Á¶mXm {Z:g§VmZ X§n{V H$mo g§VmZ àm{ßV ‘| e’$cVm ‘rcr h¡ & Xoer Jm¶ Ho$ 60 àH$ma Ho$ Am¡f{Y¶ Kr go hOmamo X{X©Amo H$mo emar[aH$, ‘mZ{gH$ amoJmo go ‘w{³V Xrcm¶r h¢ & Xoer Jm¶ Ho$ Kr ‘| ‘mZd eara go 0.6

Q>H$m H$mocoñQ>oamoc H$‘ hmoVm h¡ & B{gcr¶o Xoer Jm¶ Ho$ XÿY Kr go

H$mocoñQ>oamoc H$^r ~T>Vm Zht h¡ &

S>mo. nm§Mm^mB© X‘{U¶m-E‘. S>r. Am¶wd}XCZm {O. OyZmJT> ’$moZ : 02875-222610

g‘¶ : em‘ 7:00 go 9:00

048257 23800

24

Jm`H$s N>me A_¥V : nhbo h_ ̂ |g H$m nmbZ H$aVo Wo & ̂ |g

H$s N>mN>> nrZo go _wPo Xygao {XZ hr gXu-Im±gr hmo OmVr Wr &

XdmB© boZoHo$ nümV² ^r dh {_Q>Vr Zhs¨, gmW gmW gmb^a _|

Xmo-VrZ ~ma Jbo_o N>mbo n‹S> OmVo Wo & CgH$s {M{H$Ëgm ~‹S>r

AñnVmb Ûmam H$aZr n‹S>Vr Wr & _oar naoemZr H$m H$moB© A§V Zhs¨

Wm & Cg Xm¡amZ _| _ZgwI^mB© gwdmJr`m H$s Jra Jm` Aä`mg-

`mÌm_| g§{_{bV hþAm & Am¡a CgHo$ à^md ñdê$n h_Zo ̂ |g H$mo

{ZH$mb {X`m Amoa Xoer Jm`mo H$mo bm¶o & A^r _| Xoer Jm` H$s

N>mN>> VrZ gmbgo nrVm hÿ± & A^r gXu, H$\$, Im±gr H$^r ̂ r hmoVo

Zhs¨ & _oam AZw^d h¡ {H$ Jm` H$s N>mN> A_¥V h¡, O~{H$ ̂ |g {H$

N>mN> gXu, H$\$ Ed§ Im±gr H$aZodmbr hmoVr h¡ &

H$mZOr Jmo{dÝX na_ma

Jm±d-{gÕnwa, Vm-I§^m{b`m, {O-Om_ZJa

{deof: gXu, H$\$, Im±gr Ed§ E{g{S>Q>r dmbo bmoJmo§ H$mo OmZ

boZm Mm{h¶o {H$ em_H$mo N>mN>-Xhr hm{ZH$maH$ h¢ & Am`wd}X Ho$

_§Vì`AZwgma em_H$mo Jm` H$m XyY hr nrZm Mm{h`o &

Page 13: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

Jm` Ho$ Kr go öX`amoJ go _w{º$ :

Ho$ ñZm`wAmo§H$s nr‹S>m gVV ahm H$aVr Wr & Xm{hZo nmœ° Ho$

AmYma na gmo ̂ r Zhs¨ gH$Vm Wm & AV… A_XmdmXH$s BAPS

AñnVmb _| BH$mo Q>oñQ> Ûmam Om±M H$aZo go nVm Mbm {H$, öX`

H$s _w»` VrZ Zm{b`m± 70% ~§Y Ws¨ VWm H$moboñQ>oamob H$s

_mÌm ^r A{YH$ Wr & CgHo$ ~mX _ZgwI^mB© gwdmJr`m H$s

gbmh go _¢Zo h_oem gw~h _| Xoer Jm` Ho$ XyY H$s EH$ H$n Mm`

_| EH$ M_M Xoer Jm`H$m Kr S>mbH$a nrZm ewê$ H$a {X`m & Zm¡

_hrZo _| {~Zm {H$gr XdmB© öX` H$m XX© ~§X hmo J`m & CgHo$

Cnam§V Cgr AñnVmb _| Om±M H$admB© Vmo S>m°.dr.nr.nQ>obZo

~Vm`m {H$ A^r öX` H$s VrZ Zm{b`m± Iwb JB© h¢& Am¡a

gm_mÝ` ~Z JB© h¡ Am¡a H$moboñQ>oamob H$m à_mU ̂ r gm_mÝ` h¡ &

_yb öX`amoJ go _w{º$ {_b J`r h¡& Bg ~mV H$m à_mU V~

{_bm O~ 1-11-08 Ho$ {XZ ObH«$m§{V Q´ñQ> Ûmam Am`mo{OV

Ob Ed§ Jmoajm Ho$ {b`o {JaZma n[aH«$_m _| {H$gr ̂ r VH$br\$

{~Zm 10 K§Q>o _| VrZ D$±Mo nd©Vmo H$mo nma H$a _¢Zo 27 {H$bmo

_rQ>a H$s n[aH«$_m g§nÞ H$s & Xoer Jm` Ho$ Kr go ãbS>àoga

(~r.nr.) dmbo AÝ` VrZ ̀ wdH$m| Zo ̂ r h_mao gmW AmgmZr go

Bg n[aH«$_m H$mo gmH$ma {H$`m &

AVwb^mB© S>r. nQ>ob - BAPS

_mo.:

_wPo T>mB© gmb go öX`

gmi§Jnwa,

094290 65134

25

Bg à¶moJ go Ag§»¶ cmoJmo H$mo H$mocoñQ>oamoc, ~r.nr. (aº$Mmn) A{YH$ dOZ, dm¶w, H$pãO¶mV go ‘w{º$ {‘cr h¡ & Xoe Ho$ S>m°H$Q>amo§ Ho$ {c¶o Xoer Jm¶ Ho$ XÿY, Kr Ho$ JwU Ed§ n[aUm‘mo§ H$m Aä¶mg H$aZo H$s H$S>r Amdí¶H$Vm h¡ &

26

ZmH$ _| h_oem amV H$mo Jm` H$o Kr Ho$ VrZ ~y§X S>mbZo go Am±Im| H$m VoO ~T>Vm h¡& AÀN>r Zs¨X Am OmVr h¡, amVH$mo ZmH$ _| go AmZo dmbr K¥UmñnX AmdmO ~§X hmo OmVr h¡& ga Ho$ ~mb H$mbo Ed§ Jm‹T>o ~Z OmVo h¡&

Jm` Ho$ Kr go gmV amoJm| go _w{º$ :

hþAm Wm (1) gmBZg (2) AñW_m (3) hmB© ãbS> àoga (4) A{ZÐm (5) S>m`m{~Q>rg (_Yw_oh) (6) H$^r H$^r öX` H$r

_| 7 amoJm| H$m ̂ moJ ~Zm

Jm` Ho$ Kr go A§YËd J`m : _oar Am±I _| aº$ Am OmZoH$s

VH$br\$ hmo J`r & _¢Zo Am±Im| Ho$ Zm_m§{H$V S>m°H$Q>amo H$s XdmB© bJmVma VrZ gmb VH$ br & {M{H$Ëgm Ed§ XdmB`m± boZo na ̂ r dh VH$br\$ ~T>Vr hr J¶r & Am¡a _wPo XmoZm| Am±Im|_| A§YmnZ g§nyU©V`m Am J`m & EH$ d¡Ú H$s gbmh go ZmH$ _| h_oem VrZ-VrZ ~y§X Xoer Jm` H$m Kr S>mbZm ewê$ H$a {X`m & Xmo _hrZm| _| Am±I {H$ amoeZr dmng Am J¶r & AmO _| AI~ma n‹T> gH$Vm hÿ±& Jm` Ho$ KrZo _wPo ZdOrdZ àXmZ H$a M_ËH$ma {H$`m h¡ &

OrdZ Rw>§_a 099251 84654

-amOH$moQ>, _mo.:

Page 14: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

27

YS>H$Z Wmo‹S>r Xoa Ho$ {bE A{Z`{_V hmo OmZm (7) C§Xar (~mbm| H$m PS> OmZm) BZ gmVm| amoJm| H$s h_oem 21 {Q>{H$`m± ImZr nS>Vr Wr§ & H$m`_ XdmB© boZo na ^r EH$ ^r amoJ {_Q>Vm Zhs¨ Wm & ~r_mar, XdmB`m± Am¡a IM©go _¡ naoemZ hmo J`m Wm Am¡a WH$mZ _hogyg hmoVr Wr& _¢ Ebmono{WH$ XdmB© go V§J Am J`m Wm & AV: EH$ d¡ÚH$s gbmh go Z`o à`moJ Ho$ ê$n _| h_oem gw~h _| MmB© _| Xoer Jm` H$m Kr Xmo Må_M S>mbH$a nrZm ewê$ H$a {X`m & _mZmo M_ËH$ma hmo J`m & Ho$db Xmo _hrZm| _| Bg à`moJ go _oao gmVm| amoJ {_Q> J`o & JV Mma gmb go V_m_ XdmB`m± boZm ~§X H$a {X`m h¡ & Omar aIm h¡ Xoer Jm` H$m Kr Omo qOXJr^a boZo H$m _oam ÐT> g§H$ën h¡ &

Jm` Ho$ Kr go _oar H$ãO H$s g_ñ`m H$m ̂ r hb hmo J`m Am¡a _oam dOZ 102 {H$bmo Wm, dh 76 {H$bmo na Am J`m h¡ & Ebmono{WH$ {dkmZ Zo gmao g§gma _| EH$ ^«mpÝV \¡$bm`r h¡ {H$ õX` amoJ (~r.nr.) Am¡a Á`mXm dOZdmbo bmoJm| Ho$ {b`o `h A{Zdm`© h¡ {H$ do Kr H$m ñne© VH$ Z H$a| & ̂ |g Ho$ Ed§ Ogu H$mC Ho$ XyY, Kr Ho$ {b`o ̀ h ~mV ghr hmoJr, co{H$Z h_mar Xoer Jm` Ho$ Kr go Vmo _wPo õX`amoJ Ed§ Á`mXm dOZ BZ XmoZm| go _w{º$ {_b JB© h¡ & Z`o à`moJ Ho$ ê$n _| EH$ _hrZo go _| h_oem amV H$mo C§Jbr H$s ZmoH$ go 10 {_ZQ> VH$ Jm` H$m Kr ga na _m{be H$aVm hÿ± & Bg go ga na Aën g§»`m _| Am¡a nVbo nVbo ~mb Wo do A^r _O~yV,Am¡a H$mbo hmo J`o h¢ & Bg Ho$ Abmdm ñdßZa{hV Jhar

28

~mbH$ ~M J`m : ‘oar AñnVmc ‘| gmSo>VrZ _mg H$s

C_«dmbm EH$ ~mbH$ CnMma Ho$ {b`o bm`m J`m Wm& _mVmH$m AnZm XyY Z hmoZo go hr D$na H$m XyY Cgo {nbm`m OmVm Wm& CbQ>r (d‘Z) Am¡a XñV H$s VH$br\$ Wr & AV: _¢Zo ~mbH$ H$mo ^|g H$m XyY XoZm ~§X H$aZo H$m H$hm Am¡a nmdS>a H$m XyY XoZo H$m ewê$ H$adm`m Ed§ XdmB`m± Xs¨ & Bggo EH$ gámh _| hr h¡Om H$s {eH$m`V ~§X hmo JB© {H$ÝVw ~mbH$ H$m dOZ ~T>Vm hr Zhs¨ Wm & VXwnam§V {dQ>m{_Z, Ho$pëe`_, e{º$ H$s XdmB`m± XoZm àma§^ H$adm`m & VWm{n EH$ _hrZo ~mX ̂ r dOZ _| ~‹T>Vr Z hþB© & AV: ~mbH$ Ho$ ~mao _| Cƒ A{^àm` Ho$ {b`o amOH$moQ> Ho$ Zm_m§{H$V ~mb amoJ {ZîUmV S>m°.{gëha Ho$ ̀ hm± ̂ oOm J`m& CÝhm|Zo XdmB©`m| _| H$moB© n[adV©Z Z H$adm`m {H$ÝVw nmdS>a H$m XyY {nbmZo H$s _Zm {H$ Am¡a Xoer Jm`H$m ewÕ XyY {nbmZoH$s {g\$m[ae H$s & Bg n[adV©Z go EH$ hr _hrZo Ho$ ~mX EH$ {H$bmo dOZ d¥pÕ XO© hþB© Am¡a ~mbH$ g§nyU©V`m ñdñW ~Z J`m& _oao {b`o EH$ Amü`©OZH$ KQ>Zm KQ>r & _oao A{^àm` _| ̀ h Xoer Jm` Ho$ XyY H$m hr M_ËH$ma h¡ &

S>m°. S>r. Or. _mH${S>`mOyZmJ‹T>. \$moZ: -E_.S>r.(noS>) VéU AñnVmb,

0258-2630152

Zs¨X ^r Am OmVr h¡ & Xoer Jm` Ho$ Kr go _oao earaH$m H$m`m-H$ën hmo J`m h¡ & ̀ h EH$ R>mog hH$sH$V h¡ &

amOw^mB© OmZr - AYrjH$ gyMZm {d^mJ, amOH$moQ>

_mo.: 098257 65599 g_` 10-00 go em_ 8-00

Page 15: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

Jm` Ho$ XyY go H$\$ Ed§ gXu go _w{º$ : _oao n[adma _|

Am¡a {_Ìm| _| ~hþVmo§ H$mo H$m`_ gXu H$s Ed§ H$\$ H$s VH$br\$ ahm H$aVr Wr & CZH$m BbmO S>moŠQ>amo H$s XdmB`m| go Zhs¨ hmo gH$m Wm & BZ g~ H$mo gw~h _| Imbr noQ> Xoer Jm` Ho$ VmOo EH$ ½bmg XyY _| WmoS>m AXaH$ Ed§ MwQ>H$s^a hbXr Kwb H$a nrZo go gXu Ed§ H$\$ {Z_y©b hmo J`o h¢& XyY nrZo Ho$ ~mX Xmo K§Q>o VH$ Hw$N> ImZm ̀ m nmZr nrZm Zhs¨ & Jm`H$m nr¶wf (Irê$O) nrZogo Am¡a CZH$s

29

Jm`Ho$ XyY H$m _mVm Ho$ XyY go ^r ~ohVa n[aUm_ :

_oar nËZrZo Ow‹S>do nwÌm| H$mo OÝ_ {X`m & AV… OÝ_ go boH$a hr EH$

~ƒo H$mo _mVm H$m XyY Ed§ Xygao H$mo Xoer Jm` H$m XyY Xo H$a

g§dY©Z {H$`m & {Og ~mbH$ H$mo Jm` Ho$ XyY go g§d{Y©V {H$`m Wm

CgH$m ñdmñÏ` nhbo ~mbH$ H$s Anojm VrZ go Mma JwZm ~ohVa

ahm & _mVm H$m XyY nrZo dmbo ~mbH$ H$mo ~mbamoJ O¡go {H$ Áda,

gXu, h¡Oo H$s ~r_mar Mma ~ma AmVr Wr, V~ Xoer Jm` H$m XyY

nrZodmbo H$mo EH$ ~ma hr hmoVr Wr Am¡a dh ^r gm_mÝ` & AmO

XmoZm| ~mbH$ VrZ df© Ho$ hmo J`o h¡ & V^r ^r Jm` Ho$ XyY go

g§d{Y©V ~mbH$ A{YH$ ñdñW, ñ’y${V©dmbm Ed§ ~bdmZ h¡ & Xoer

Jm` Ho$ XyY H$m n[aUm_ _mVm Ho$ XyY go ̂ r CÎm_ Am`m h¡ &

{dO` ê$nmao{b`m- Jm±d: {~{b`mim, Vm-Jm|S>b,{O. amOH$moQ> _mo.: 099094 85726

Jm` Ho$ XyY go E{g{S>Q>r go _w{º$ : _wPo JV nm±M gmb go

E{g{S>Q>r Ed§ noQ> _| Xmh H$s ~‹S>r VH$br\$ Wr & _ZgwI^mB© H$s gbmh go _¢Zo gw~h _| CR>H$a EH$ ½bmg Jm` Ho$ Ja_ XyY _| EH$ Må_M Jm` H$m Kr S>mbH$a hbH$m gm Ja_ nrZm ewê$ {H$`m & Eogm H$aZo na EH$ hr _hrZo _| _oar VH$br\$ Xya hmo J¶r & A~ {Z`{_V ̀ h XyY nrVm hÿ± Am¡a g§nyU© ñdñW hÿ± &

{X½nmb am‘Hw$^mB© ImMa 098795 07744

-amOH$moQ>. _mo.:

nr¶wfr ImZo go Am±Im| Ho$ Xmo Z§~a N>h _hrZm| _| Xya hmo JE h¡ &

Jmonmb Or. gyV[a`m_mo-

Jm` Ho$ XyY _| WmoS>m gm AXaH$ Ed§ hbXr S>mbH$a gw~h-amV H$mo nrZo go XyY AÀN>m nmMZ hmoVm h¡ & dm`w, H$\$, gXu, aº${dH$ma {_Q> OmVo h¡ Am¡a aº$ ewÕ hmoH$a M_‹S>r H$m gm¢X`© ~‹T>Vm h¡ & XyY nrZo Ho$ ~mX 1 go 2 K§Q>o VH$ nmZr Zhs¨ nrZm Mm{h`o &

- Jra Jm` g§dY©H$-A_XmdmX098790 02222

30

Xoer Jm` hr gƒr Jm` : h_ nhbo Ogu EM.E\$. H$mC

aIVo Wo& CgHo$ XyY go n[adma Ho$ ~mbH$mo _| Q>r.~r Ed§ H$B© ~r_mar hmo OmVr Wr& ‘ZgwI^mB© Ho$ Jra Jm` h_mao Am±JZ_o A{^`mZ go àoaUm boH$a h_Zo Ogu H$mC H$mo {ZH$mb {X`m Am¡a Xoer Jm`m| H$mo aIm h¡ & CgHo$ XyY, Kr, N>mN> nyao n[adma Ho$ {b`o ~hþV hr Amamo½`àX gm{~V hþE h¢ & A^r h_Zo {dXoer Ogu Am¡a

Page 16: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

31

Xoer Jm` Ho$ ~rM H$m V\$mdV ̀ m ̂ oX g_O {b`m h¡& h_mao _V _| Xoer Jm` hr gƒr Jm` h¡&

Jmo^º$ ^aV nagmUm-amOH$moQ> _mo-097263 99699

{hVoe gmoa{R>`m-^moOnam, Jm|S>c _mo-099799 24344

Jmo_yÌ go OrdZajm : nm§M go AmR> hOma H$s hmoVr h¡ & _wPo H$moB© ^r H$maU na dh g§»`m ~‹T> H$a 24 hOma hmo JB© Wr & {ZîUmV S>moŠQ>am| H$s ~hþV _h±Jr E§Q>r~m`mo{Q>H$ XdmB`m| Ho$ nyao H$mog© H$a boZo na ^r H$moB© \$H©$ Zhs¨ {XImB© XoVm Wm & V^r S>moŠQ>am|Zo H$hm {H$ `{X `h n[apñW{V b§~o g_` VH$ ahoJr Vmo Ho$Ýga hmo OmZoH$m g§^d ahVm h¡ & haamoO gw~h _| Imcr noQ> 100 J«m_ Xoer Jm` H$m Jmo_yÌ nrZm ewê$ H$a {X`m & _wPo EH$ hr _hrZo _| amoJ {_Q> J`m &

S>m°. Ho$. nr. H$maoWm 097233 10885

ñdñW eara _| œoV H$Um| H$s g§»`m

-_moQ>mXS>dm, _mo.:

Jmo_yÌ AH©$ go 35 gmb nwamZm ~r.nr. {_Q> J`m :

_wPo àW_ àgy{V Ho$ g_` hr ~r.nr. hmo J`m Wm & CgH$s XdmB© _¢ 35 df© go {b`m H$aVr Wr & VWm{n VH$br\$ Xya Zhs¨ hmoVr Wr & _ZgwI^mB© gwdmJr`m Ho$ gmW _oar _wbmH$mV hmoZo na haamoO gw~h _| 20 J«m_ Jmo_yÌ AH©$ nmZr Ho$ gmW boZo go 4 _hrZm| _| hr 35 gmb nwamZm ~r.nr. g§nyU©V`m {_Q> J`m & ñ’y${V©-e{º$ _| ̂ r d¥{Õ hþB© & Bg M_ËH$ma go S>m°ŠQ>a ̂ r Amü`©_w½Y hmo J`o &

O`lr {Xbrn^mB© g§Kdr-h¡Xam~mX _mo.: 093910 46834

32

Jm` Ho$ XyY go {Ma§Ord ̀ m¡dZ Ed§ eVm`w

h_mao j{Ì` n[adma _| na§nam go Á`mXm _mÌm _| Jm` Ho$ XyY, Kr, Xhr, Kr H$m Amhma {b`m OmVm h¡ & _oao {nVmOrZo {H$gr ^r àH$ma {H$ ~r_mar Ho$ {~Zm hr g§nyU© ñdñWVm go 98 df© H$m OrdZ ì`VrV {H$`m & _¢ ~MnZ go X¡{ZH$ bJ^J Xmo {bQ>a Xoer Jm` Ho$ XyY, Xhr H$m Amhma boVm hÿ± & AmO 71 gmbH$s C_« hmoZo na ̂ r ̀ m¡dZ {Q>H$ ahm h¡ & à{V{XZ ~‹S>r gw~h _| 4 go em_ VH$ Jmoembm _| JmoXmohZ, Jm`m| H$s XoI^mb, S´mBqdJ V_m_ {H$g_ Ho$ H$m_ H$aVm hÿ± & H$^r ^r WH$mZ Zhs¨ bJVr & eara, Am±I, ñ_aUe{º$ g§nyU© VWm gbm_V h¢& Eogr Zramo{JVm, `m¡dZ Am¡a eVm`w Xoer Jm` Ho$ XyY, Xhr, N>mN>, _ŠIZ, Kr Ho$ ^anya Amhma Ho$ Am^mar h¢&

àXrnqgh ~r. amAmob, gmJdmS>r Jmoembm, ^mdZJa.

Jm`H$m XyY Ed§ ~mbH$ :

ahVm h¡ Am¡a _pñVîH$ go[a~b_ H$m hr ~Zm hþAm h¡ & _pñVîH$ H$m {dH$mg 87% J^m©dñWm _| Am¡a ~mH$s H$m 12 df©H$s C_« n`ªV hmo OmVm h¡ & Bg {b`o gJ^m© ór VWm ~mbH$m| Ho$ {b`o Xoer Jm` Ho$ XyY-Kr, _ŠIZ n¥Ïdr na H$m loð> nmofH$ Amhma h¡ & Mm§Xr Ho$ ~V©Z _| em_ H$mo Xhr O_m H$a gw~h _| Am¡a Xmonha Ho$ g_` gJ^m© órH$mo pIbmZo go ~mbH$ ~w{Õ_mZ VWm {XIZo_| Jmoam-

Jm`Ho$ XyY _| go[a~b_ Zm_H$ VÎd

Page 17: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

Jmo_yÌ :

Xoer Jm` H$m Jmo_yÌ aoMH$ Ed§ gmaH$ : AOrU©, dm`w, nwamZo _b

H$mo eara _o§ go ~mha {ZH$mbZodmbm h¡ & emoYH$ Ed§ ^oXH$ :

g_J« eara _| go H$\$, dm`w O_o hþE jma, H$moboñQoamob, Oharbo

VÎd, _¥V H$mof, Ho$Ýga ̀ m AÝ` amoJm| H$s J«§{W`m| H$mo {nKbmH$a

~mha {ZH$mbZo dmbm h¡ & XrnH$: nmMZ _| d¥{Õ H$aZodmbm h¡ &

nmofH$-Jmo_yÌ _| AZoH$ gwnmÀ` VÎd hmoVo h¡ & AV… Jmo_yÌ go

Ho$Ýga, S>m`m{~Q>rg, ~r.nr., öX`amoJ, H$ƒm Am_, g§{Ydm,

noQ> Ho$ N>mbo, gyOZ, Xm±V Ed§ _wI Ho$ amoJ, ZoÌ Ho$ amoJ Áda,

_mZ{gH$ amoJ, {H$gr ̂ r A§J H$s ObZ ̀ m nr‹S>m, ~dmgra, _gm,

eara Ho$ N>mbo, Hw$ð> O¡go 150 go ^r ~‹T>H$a amoJm| H$mo {_Q>mZo

dmbm, ~w{Õe{º$, earae{º$ ~‹T>mZodmbm Am¡a nmofH$ g§OrdZr

ê$n Am¡fY h¡ & ñdñW Ed§ ¶wdmZ Jm` Ho$ Jmo_yÌ H$m hr Cn`moJ

Am¡fY Ho$ ê$n_o hmoVm h¡ & Am`wd}X Ho$ _§Vì` AZwgma _m± H$m XyY

nrZodmbr ~N>‹S>r H$m Jmo_yÌ loð> JwUH$mar h¡ & d¥ÜX Ed§ ~r_ma

Jm` H$m Jmo_yÌ Am¡fY Ho$ ê$n _| boZm Zhs¨ & AnZr _m{bH$s H$s

Am`wd}X Ho$ Ag§»` narjUmo§ go {gÕ hmo MyH$m h¡ H$s

gwÝXa hmoVm h¡ & Jm` H$m XyY, Kr ~mbH$ H$mo Am±Im| H$m VoO Ed§ eara, ‘Z, ~w{Õ H$s VoOpñdVm, Amamo½¶, e{º$, àmUe{º$ àXmZ H$aHo$ _oYmdr ~ZmVm h¡ & * Am¶wd}X Ho$ à{gÕ J«§W Am¶©{^fH$ Ho$ ‘V go n§MJì¶ Ho$ JwU

33 34

`m AnZr hr ZOa Ho$ gm_Zo H$s ñdñW Jm` H$m Jmo_yÌ Am¡fY Ho$

ê$n _| grYm nr`m Om gH$Vm h¡ & CgHo$ {gdm Jmo_yÌ H$mo Xmo C\$mZ

Am`o V~ VH$ Ja_ H$aHo$ R>§S>m hmoZo na gyV Ho$ H$nSo> go N>mZH$a

Cn`moJ _| boZm & gw~h-em_ Imbr noQ> hmoZo na 75 go 100 J«m_

Jmo_yÌ nr`m Om gH$Vm h¡ & Jmo_yÌ H$mo C~mb H$a CgH$s ~mîn

(^mn) H$mo R>§S>m H$a Ho$ CgH$m AH©$ ~Zm`m OmVm h¡ & eham| _|

Ohm± VmOm Jmo_yÌ CnbãY Z hmo gHo$ dhm± Bg Jmo_yÌ Ho$ AH©$ H$m

XXu H$s àH¥${V H$s AZwHy$bVm AZwgma haamoO gw~h _| 25 go 50

J«m_ {XZ _| EH$ go Xmo ~ma {b`m Om gH$Vm h¡ & Jmo_yÌ H$m AH©$

EH$ df© VH$ AÀN>m ahVm h¡ & Aëga, ~dmgra Ho$ _arOm| H$mo

Mm{hE H$s do d¡Ú H$s gbmh AZwgma hr nrE± & ~mH$s bJ^J

AZoH$ amoJm| _| Jmo_yÌ g§OrdZr Vwë` amoJ{ZdmaH$ {gÕ hþAm h¡ &

ZramoJr ì`{º$ H$mo ̂ r amoJm| H$mo AmVo hr amoH$Zo Ho$ {bE Ed§ XrKm©`w

~ZZo Ho$ {bE df© _| EH$ _hrZm erV G$Vw VWm dfm© G$Vw _| h§_oem

gw~h _| noQ> Imbr hmoZo na nmZr Ho$ gmW 50 go 100 J«m_ Jmo_yÌ

`m 25 J«m_ AH©$ nmZr Ho$ gmW nrZogo eara ewÕ hmoVm h¡ & dmV,

{nÎm Am¡a H$\$ VrZm| amoJ {_Q> OmVo h¡ & eara _| Zhs¨ {XImB© XoVo

AV: CJVr amoJ-J«§{W`m± {Z_y©b hmo OmVr h¢& hOmam| X{X©`mo _|

Jmo_yÌ Ed§ AH©$ H$s g\$bVm H$s h_Zo narjm H$s h¡ Am¡a ñd`§ ̂ r

BgH$m bm^ CR>m`m h¡ &

Page 18: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

35

Xoer Jm¶ H$m Kr (Y¥V-Vwn) : erV, gwJ§Y¶wº$, ñdmX,

é{M, YmVw, Am±Imo H$s amoeZr, gm¡ÝX¶© ~T>mZodmcm, ewH«$mUw, dr¶©, AmoO, ~w{Õ, VoOpñdVm Am¡a ~c Xm¶H$ h¡& ~mcH$, d¥Õ Ed§ H$‘Omoamo§ Ho$ {c¶o {hVH$mar h¡ & {nÎm, dmV, H$’$, Xmh, J‘u, ߶mg, ‘mZ{gH$ ̂ «‘ H$mo Xya H$aZodmcm, öX¶ VWm ñda Ho$ {c¶o {hVH$mar, loð> agm¶Z Ed§ Am¶w H$m ñWmnH$ h¡ & VmOm Kr ImZo ‘| loð> h¡ & EH$ gmc nwamZm Kr Am¡fY Ho$ ê$n ‘| Cn¶moJr ~ZVm h¡ & AWd©doX ‘| Xoer Jm¶ Ho$ Kr H$mo g¥{ï> H$m gmaê$n H$hm h¡ &

Jm¶ H$m Xhr : Jm¶ Ho$ Xhr ‘| nmMZ H$mo ~T>mZodmco Am¡a noQ>-

A±VS>r Ho$ O§VwAmo H$mo Zï>H$aZodmco ~rQ>mH$o{gZ Zm‘H$ ~o³Q>o[a¶m ahVo h¡ & AV: à{V{XZ àmV: Xhr ZramoJr aIZodmcm Ed§ A‘¥V H$s ^m±{V nmofH$ h¡& Jm¶ H$m Xhr ~c, é{M, VoOpñdVm ~T>mZodmcm, nmMH$, nmofH$ erV VWm dm¶wZmeH$ h¡ & Xhr ‘o§ VrZ-Mma H$mcr ‘rM© H$m MyU© S>mcH$a ImZo go nmMZ VoO hmoVm h¡ Am¡a Xhr A{YH$ ñdm{Xð> cJVm h¡ &

‘³IZ : à{V{XZ gw~h ‘| 15 go 25 J«m‘ Xoer Jm¶ Ho$ hcH$m

Ja‘ ‘³IZ ‘| 5 J«m‘ JwS> Am¡a EH$ go Xmo J«m‘ gm|R> S>mcH$a nrZo go nwamZr H$ãO, dm¶w {‘Q>Vo h¢ & eara ‘| YmVw, ewH«$mUw, ~c H$s d¥{Õ hmoVr h¡& H${R>Z noQ> A˶§V Za‘ hmo OmVm h¡ & ‘³IZ go ~ÀMo H$s D§$MmB©, Am±Imo H$s amoeZr, e{³V Ed§ ~w{Õ ‘| d¥{Õ hmoVr h¡& ~mcH$, ¶wdH$, nm¡T> Ho$ {c¶o ¶o A‘¥V agm¶Z à¶moJ h¡ &

36

Xoer Jm¶ H$s {deofVm

(1) Jm¶ H$‘rJ«ñV gyIo ‘| A˶§V Aën ¶m gyIm ImoamH$ ImH$a ̂ r XÿY XoVr h¡ & JmoMa ‘| h‘oem 10 go 20 {H$.‘r. McH$a AÀN>m XÿY Xo gH$Vr h¡ &

(2) Xoer Jm¶ Am{Ia VH$ XmoZmo§ dº$ XÿY XoVr h¡ &

(3) Xoer Jm¶ ào‘¶wº$ ñd^md go ~N>S>o H$mo XoIZo na hr ¶m nmcH$ Ho$ hmW H$m ñne© hmoVo hr XÿY XoZo V¡¶ma hmo OmVr h¡ & AV: Xoer Jm¶ H$mo XþhZo Ho$ {c¶o B§Oo³eZ XoZo H$s Oê$aV Zht ahVr & 10 {‘ZQ> ‘| hr JmoXmohZ {H«$¶m nyU© hmoVr h¡ &

(4) Xmo {XZ Ho$ ̂ yIo noQ> na ̂ r V‘m‘ Xoer Jm¶| ào‘ go XÿY XoVr

N>mN> : A±VS>r, nwZ: geº$ ~ZVo h¡ ~dmgra {‘Q> OmVo h¡ & Jm¶ H$s N>mN> ‘oX H$mo H$‘ H$aZodmcr Am¡a ߶mg H$mo {N>nmZodmcr, eara VWm öX¶ H$mo ~c¶wº$ H$aZodmcr, nr{c¶m, S>m¶m{~Q>rg, ‘oX, ~dmgra, nm§Sw>amoJ, g§J«hUr, H$ãO, h¡Oo, Aé{M, A’$mam, ̂ J§Xa, noQ> H$m gmoW (gyOZ), noQ>-A§VS>r Ho$ N>mco, Hw$ð>, H¥${‘, ngrZoH$s XþJªY, nmMZ H$m A^md, Am¡a Áda H$m Zme hmoVm h¡ & N>mN> ‘| Oam gm|R> S>mcH$a nrZo go Cn¶©wº$ amoJmo ‘| {deof cm^ hmoVo h¢& N>mN> ‘| Y{Z¶m, Oram, Z‘H$ S>mcH$a nrZo go E{g{S>Q>r, {nÎm H$m ì¶m{Y hmoVm Zht h¡ & gw~h ‘| Xoer Jm¶ H$s N>mN-gm|R> noQ> Ho$ g^r amoJ ‘rQ>mZodmcr A‘¥V g§OrdZr h¡ &

gw~h ‘| Imcr noQ> N>mN> nrZo go H$‘Omoa hþE OR>a-

& dmV-{nÎm, H$’$ VrZmo§ Xmof Ed§

Page 19: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

37

(5) Xoer Jm¶ gm¡ÝX¶© Ed§ H$éUm H$s ‘y{V© h¡ & nmcH$ H$mo AZݶ ào‘, ‘¡Ìr Am¡a àgÞVm àXmZ H$aVr h¡ &

(6) Xoer Jm¶ Ho$ XÿY, Kr, N>mN>, Xhr Iy~ ñdm{Xð> Am¡a gwJ§Y¶wº$ hmoVo h¡ &

JmonmcH$ O~ ~r‘ma nS>o V~ CgH$s amoJ‘w{º$ Ho$ {c¶o Eogr dZñn{V Xoer Jm¶ O§Jc, JmoMa ‘| ñd¶§ ImVr h¡, {OgHo$ JwU, XÿY, Jmo‘yÌ ‘| AmZo go nmcH$ H$s amoJ‘w{º$ hmoVr h¡ & ewÕ Zñc H$s Xoer Jm¶ gƒo AW© ‘| Amamo½¶XmVm h¡ &

& H¥${f Ho$ gZmVZ AmYma ~¡c XoVr h¡ &

^|g

(1) Am¶wd}X Ed§ ‘mZd Ho$ Aä¶mg Ho$ AmYma na ^|g Ho$ XÿY, Kr, ‘³IZ, H$’$ ‘oX H$s d¥[Ó H$aZodmbo, nmMZ ‘| XþîH$a, ~mbH$, n«gyVm ñÌr, d¥Ó Ed§ ~r‘ma Ho$ {b¶o An϶ h¢ & H$moboñQoamob ‘| d¥[ÓH$a öX¶amoJ Ho$ CÎmoOH$ h¡& OS>Vm Ed§ gwñVr ‘| d¥[Ó H$aZodmbo h¢& ̂ |g, Ogu, hmocpñQ>Z àm{U¶m| H$mo gd©Wm Aën ngrZm hmoVm h¢& AV: hdm, nmZr, ImoamH$ Ûmam CZHo$ eara ‘| {‘{lV hm{ZH$maH$ VÎd, gyú‘ {df CZHo$ XÿY ‘| ‘m¡OyX ahVo h¢&

(2) ^|g Ho$ Xhr, N>mN> {’$³Ho$ H$’$H$maH$ Ed§ nMZo ‘| ^mar (‘wpíH$b) hmoVo h¢¡&

(3) KmgMmao H$s H$‘r, gyIo ‘| ^|g XÿY XoZm ~§X H$a XoVr h¡&

38

Xÿa VH$ ñWbm§Va H$a Zht gH$Vr&

(4) ^|g Xmo go VrZ Jm¶m| H$m ImoamH$ Im OmVr h¡&

(5) ~hþV gr ̂ |g àgy{V Ho$ ~mX Xmo, nm±M ‘hrZo ‘| {Xdg ‘| EH$ hr ~ma XÿY XoZodmbr hmo OmVr h¡&

(6) ^|g OS> ~¥[Õ H$m àmUr hmoZogo gabVm go Cgo Am§V[aH$ D${‘© Zht AmVr& AV: XmohZ[H«$¶m ‘| EH$ K§Q>o go nm±M K§Q>o VH$ l‘ H$aZm nS>Vm h¡, Eogr ‘wpíH$bo§ h‘Zo Ag§»¶ Ka>m| ‘| XoIr h¢& AV: nmbH$ bmoJ ^|g H$mo hmo‘m}Ýg Ho$ BÝOo³eZ bJmH$a XmohZ {H«$¶m H$aVo h¡& dh XÿY Amamo½¶ Ho$ {b¶o ^¶§H$a hm{ZH$maH$ Ed§ {df g‘mZ h¡&

(7) ̂ |g Ho$ gwIo {Xdg Jm¶ go XoT> ¶m XþJwZo hmoVo h¢&

(8) ^|g H$m noQ> AmYm ̂ am hþAm hmo Vmo ̂ r ̂ |g ‘m{bH$ H$mo XÿY Ho$ ~Xbo bmV ‘maVr h¢& {~Z Cn¶moJr ̂ |gm XoVr h¡&

(9) ^|g J«rî‘ F$Vw ‘| H$‘ XÿY XoVr h¡ ¶m XÿY XoZm gd©Wm ~§X H$a XoVr h¡&

* XoT> JwZm Kr XoZo Ho$ {gdm Jm¶ H$s VwcZm ‘| ̂ |g H$m EH$^r A{YH$ JwU Zht h¡ & O~ {H$ Jm¶ Ho$ 100 JwU h¡§ & H$’$, öX¶amoJ, ‘oXñdr ¶m noQ> Ho$ amoJr H$mo ^|g Ho$ XÿY, Kr AH$mc d¥ÕËd Ed§ ‘¥Ë¶w H$s Am¡a co OmVo h¡ & Am¶wd}X Ho$ ‘hmZ F${f MaH$, gwlwV, dm½^Q>, ^md{‘l, emór e§H$a XmOrZo Jm¶, ~H$ar, ^oS>, D±$Q>Zr, ^|g, h{WZr Am¡a KmoS>r gmVmo§ Ho$ XÿY, Kr, Xhr, N>mN>, ‘yÌ, Jmo~a Ho$ Ag§»¶ narjUmo Ho$ nümV² Jm¶ Ho$

Page 20: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

39

XÿY, Kr, Xhr H$mo A‘¥V Am¡a Jmo‘yÌ H$mo g§OrdZr Am¡fY H$hm h¢ & ~H$ar Ho$ XÿY H$mo Xÿgao H«$‘m§H$ na JwUH$mar H$hm h¡, O~ {H$ ̂ |g Ho$ XÿY H$mo hm{ZH$maH$ H$hm h¡§ & Xoer Jm¶ H$m ‘yë¶m§H$Z Ho$dc XÿY, Kr Ho$ ~mOmé ‘yë¶ go H$aZm ¶h ‘hm AkmZ h¡ &

{dXoer Ogu OmZda

(1) nrR> na {S>„m(H$m§Y-Im§X) Am¡a gy¶©Ho$Vw ZmS>r a{hV, Xoer Jm¶ O¡gr ~w[Ó, H$éUm Ed§ AmË‘MoVZm a{hV, ^|g H$s Vah ngrZm hmoZo H$s à{H«$¶m eyݶ, a§^mZo H$m X¡dr ZmX Ho$ ñWmZ na ̂ ¶§H$a MrI nmS>Zodmbm Ogu / hmocpñQ>Z n«mUr Jm¶ hr Zht, naÝVw AbJ àH$ma Ho$ àmUr h¢&

(2) BZ àm{U¶m| Ho$ XÿY, Kr, N>mN> Jm¶ Ho$ nXmW© Zht h¡ Am¡a CZHo$ Jmo~a, ‘yÌ ¶o Jm¶ Ho$ Jmo~a, Jmo‘yÌ Zht h¢&

(3) Xoer Jm¶ gm¡X§¶© H$s ‘y{V©, ‘§JcH$mar Ed§ Am±JZ H$s emo^m h¡ & O~{H$ Ogu OmZda Am±JZ ‘| A‘§Jb h¡&

(4) ^maV H$m Ja‘ dmVmdaU AZwHy$b Z hmoZo go H$B©$ amoJm| Ho$ {eH$ma ~ZZodmbo Ogu àmUr Ho$ XÿY, Xhr, N>mN> go Q>r.~r. g{hV AZoH$ amoJ hmoVo h¢ VWm ñdmX ‘o ^r gd©Wm {’$³Ho$ hmoVo h¡& {dkmZ Ho$ ‘VmZwgma {dXoer H$mC Ed§ ̂ |g Ho$ XÿY, Kr, N>mN>, Xhr ‘| ~r. gr. E‘. 7 (~rQ>m H¡$gmo‘moa’$sZ ) Zm‘H$ VÎd ahVo h¡, {Oggo ‘moQ>mnm, öX¶amoJ, g§{Y Ho$ amoJ, S>m¶m{~Q>rg, ‘mZ{gH$ amoJ, ûdmg, Ae[³V, OmVr¶ {Z~©bVm, {ZñVoO ËdMm, AH$mb d¥ÕËd O¡go amoJ CËnÞ hmoVo h¡&

40

(5) ^maV H$s A‘yë¶ Xoer Jm¶m| Ho$ gmW {dXoer Ogu àm{U¶m| H$m dU©g§H$aU Am{W©H$ bm^ ¶m {dkmZ Zht h¡, {H$ÝVw Jmod§e Ho$ g§nyU© Zme H$m ‘hm nmn h¡&

h‘mar Xoer Jm¶ hr gƒr Jm¶ h¡, h‘mar Jmo‘mVm H$s h˶mar Ogu OmZda H$mo H$^r "Jm¶' Z H$h| &

Ogu Ho$ amoJrï> XÿY, Kr, N>mN> H$mo Jmo‘m§g H$s ̂ m§{V ˶mJ X| & Ogu Ho$ ‘yÌ H$mo H$^r Jmo‘yÌ Z g‘O| & Ogu Ho$ amoJrï> ‘yÌ H$m Cn¶moJ Z H$ao &

Xoer Jm¶ H$m Xe©Z nyOZ hmoVm h¡ & Ogu OmZda Am±JZ ‘| Aew^ h¡ &

^maV Ho$ g^r 40 Jmod§e bwßVVm Ho$ H$maU

(1) {dXoer Ogu/EM. E’$. n«m{U¶m| Ûmam Jm¶ ‘mVm H$m dU©g§H$aU {H$¶m, ¶h Xoer Jmod§e Ho$ {dZme H$m àW‘ H$maU h¡ & H$VcImZo ‘| Á¶mXmVa$ {~Z Cn¶moJr ¶m ~wÉ>r Jm¶mo H$s H$Vc hmoVr h¡ & O~ {dkmZ Ho$ Zm‘ na Xoe Ed§ {dœ ‘| AÀN>r go AÀN>r Jm¶mo§ H$m hr dU©g§H$aU {H$¶m J¶m h¡ & dU©g§H$aU go ^maV Am¡a {dœ Ho$ g^r Jmod§e cwáVm H$s Am¡a Om ahm h¢ Ed§ g§nyU© Zï> hmo Om¶§oJo & Xoer Jm¶mo§ H$m dU©g§H$aU Jmod§e H$s H$Ëc go ̂ r H$amoS>JwZm Jmod§e{dZme H$m H$maU h¡ & Xoer Jm¶mo H$m dU©g§H$aU n¥Ïdr na H$m g~go

~S>m nmn h¡ & ^maV Ho$ AZ‘moc Xoer Jmod§e, Jmog§ñH¥${V,

H¥${fg§ñH¥${V, na‘mË‘m H$s àH¥${V Ed§ amï´> H$mo ~MmZo Ho$

Page 21: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

h¡& AV:

Xoer Jm¶mo§ H$m dU©g§H$aU Am¡a {ZH$å‘o gm±T> H$s g‘ñ¶m {Z‘y©cZ

go hr Xoer Jmod§e H$m ApñVÎd ahoJm Ed§ JwUdÎmm ~T>oJr &

Jmod§e Ed§ àH¥${V Ho$ kmZ {~Zm gmao Xoe ‘| JmoemcmAmo§ ‘|

Xoer Jmod§e H$m {‘lU hþAm h¡ & {ZH$å‘o gm±T>m| go Jm¶m| H$mo ’$mcw

(g§dY©Z) {H$¶m OmVm h¡ & A¡gm JcV H$m¶© Jmogodm Zht h¡,

~ëH$s JmoZme H$m ‘hm nmn h¡ & Hw$XaVZo haoH$ àXoe Ho$ Ocdm¶w

Ho$ AZwê$n Jmod§e {Z‘m©U {H$¶m h¡ & EH$ ñWmZ ‘| Xmo Jmod§e gmW

aho§Jo Vmo {‘l Jmod§e hmoJm hr hmoJm & Hw$XaV go ~S>m H$moB© ì¶{º$,

{dkmZ, V§Ì Zht h¡ & B©g{c¶o Hw$XaVr H$mZyZ H$m ñdrH$ma H$aHo$

AnZo àXoe Ho$ Jmod§e H$m hr Jmoemcm, Jm±d Ed§ àXoe ‘| nmcZ

H$ao§ & V~ hr h‘mao AZ‘moc Xoer Jmod§e H$s ewÕVm ~Zr ahoJr Ed§

JwUdÎmm ~T>oJr & kmZ Ed§ gËH$‘© go hr ‘§Jc hmoVm h¡ & {g’©$

^mdZmAmo§ Ed§ Zmao ~mOr go AmOVH$ Z Hw$N> hþAm h¡ Z hmoJm &

B©ÀN>me{º$, g§H$ën, kmZ Ed§ ghr {Xem Ho$ H$‘© go hr h‘Zo Jra

Jm¶ H«$m§{V H$s h¡ & 14 H$m‘YoZw§ gyÌ Ho$ amh na McH$a hr h‘o

^maV Ho$ g^r Jmod§e H$s ajm H$aHo$ Cgo Am~mX H$aZm h¡ &

Am~mX Jmod§e go ‘mZdOm{V Ed§ amï´> Adí¶ Am~mX hmoJm &

Xoer Jm¶m| H$mo CÎm‘ Xoer gm±T> go hr ’$mcw (g§dY©Z)

H$ao & Ogu H$m ~rOXmZ H$^r Z H$ao &

Jmoemcm, Jm±dmo, ehamo ‘| {ZH$å‘o gm±T> H$mo ~¡c ~ZmXo &

4241

{cE gmao Xoe ‘| Jm¶ H$m dU©g§H$aU Vwa§V ~§X H$ao§ &

(2) Jmoemcm, qnOamnmocmo§ ‘| aIo hþE Am¡a Jm±d ‘| ^Q>H$Vo hþE

{ZH$å‘o (ewÕ Zñc a{hV) gm±T> Xoer Jmod§e Zme H$m Xÿgam

H$maU h¡ &

(3) g‘J« Xoe Ho$ haoH$ Jm±d ‘o§ CÎm‘ Zñbdmbo Z§Xr go Jmog§dY©Z

hmoVm Wm & Cg Z§Xr nmbZ H$m ~w{Z¶mXr Y‘© ̂ yb OmZo go &

(4) Ob, g‘ñ¶m Ho$ H$maU Kmg, nmZr H$s H$‘r go &

(5) AmOmXr go AmOVH$ {Xem{dhrZ Jmogodm go &

(6) ZB© nrT>r H$mo n§MJì¶, JmonmbZ, JmoXmohZ, Jmog§dY©Z H$m

kmZ Z XoZo go&

(7) S>o{a¶mo§ ‘| Xoer Jm¶ Ho$ XÿY, Kr Ho$ JwUmo§ H$mo ^ybH$a, ’o$Q>

AmYm[aV Xm‘ (‘yë¶) go&

(8) O§Jc, JmoMa ̂ y{‘ Ho$ Zme go&

(9) AH$mb ‘| ì¶gZ Ed§ gm‘m{OH$, Ym{‘©H$ àg§Jmo ‘o§ A‘mn

YZ H$m Xþ충¶ H$aZodmbr VWm Am±JZ ‘| go, Jm¶, ~¢bmo H$mo

N>moS> XoZodmbr Akm{Z, H$m¶a Ed§ ñdm{^‘mZ eyݶ àOm Ho$

H$maU Xoe Ho$ V‘m‘ Jmod§e bwßVVm H$s Am¡a J¶o h¡&

dU©g§H$aU go Jmod§e H$m g§nyU© Zme hmoVm h¡ & ^Q>H$Vo

{ZH$å‘o gm±T> go AÀN>r Jm¶m| H$m d§e {~JS>Vm h¡, ‘dmXr amoJm| H$m

’¡$cmdm hmoVm h¡ Am¡a {ZåZ ñVa Ho$ Jmod§e H$s g§»¶m ~ohX ~T>Vr

Page 22: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

^maV Ho$ Xoer Jmod§eajm Ho$ gZmVZ gyÌ

14-H$m‘YoZw gyÌ (JmodoX J«§W go)

1 Am±JZ ‘| CÎm‘ Xoer Jm¶m| H$m nmcZ H$ao§&

2 CÎm‘ Xoer gm±T> (Z§{X) go Jmog§dY©Z H$ao &

3 ‘mVm Ho$ J^© go OrdZ^a Xoer Jm¶ H$m hr XÿY, Kr, N>mN> H$m Amhma co§ &

4 Xoer Jm¶ Ho$ Jmo~a, Jmo‘yÌ, ~¡c go Jm¶ AmYm[aV H¥${f H$ao§&

5 Jm±d H$mo Ocg‘ñ¶m go ‘wº$ H$ao§ & Jm±d Ho$ ZXr, Zmco na MoH$S>o‘-Vmcm~ ~Zm¶o & ha IoV ‘| IoV Vmcm~ ~Zm¶o§ &

6 AH$mc ‘| VZ, ‘Z, YZ go Jmod§e H$s ajm H$ao§ &

7 Jm¶ Ho$ XÿY-Kr H$s ewÕVm H$mo Jmo^{³V g‘Oo§ &

43

{dXoer Ogu/EM. E’$. àm{U¶m| H$mo Xoe{ZH$mc H$ao§,

^maV Ho$ A‘yë¶ Xoer Jmod§e H$s ajm H$ao§ &

Jmod§e H$s ewÕVm Ho$ {c¶o JmoemcmAmo, Jm±dmo, ehamo H$mo

{ZH$å‘o gm±T> go ‘w³V H$ao &

8 Xoer Jm¶ H$m {dXoer gm±T>mo§ go dU©g§H$aU Z H$ao§ & Ed§ Xmo Xoer Jmod§emo H$mo ̂ r {‘l hmoZo go ~Mm¶o§ & ewÕ Xoer Jmod§e H$m {Z‘m©U Ed§ OVZ hr gZmVZ Jmoajm h¡ &

9 {ZH$å‘o gm±T>mo go Jm±dm|-ehamo§ H$mo ‘wº$ H$ao§ &

10 JmoMa ̂ y{‘ Ed§ O§Jc H$s ajm H$ao§ &

11 haoH$ Jm±d ‘| Jmoajm g§ñWmZ H$s ñWmnZm H$ao§ &

12 ZB© nrT>r H$mo JmonmcZ, JmoXmohZ, Jmog§dY©Z g§ñH$ma Xo§ &

13 Jm¶ AmYm[aV {M{H$Ëgm Ed§ CÚmoJm§o H$m {dñVma H$ao§ &

14 ^maVr¶ Jmog§ñH¥${V H$m OVZ H$ao§ &

h‘Zo gmao ^maV Ho$ Jm±dm§o ‘| Ky‘H$a Xoer Jmod§e H$m gd©Ì

{dZme AnZr Am±Im| go XoIm h¡ & Bg{c¶o Ëd[aV OmJo§ Am¡a AnZo

àXoe Ed§ h‘mao amï´> Ho$ AZ‘moc Jmod§e H$mo cwáVm go ~Mm¶|&

na‘mË‘mZo ^maV^y{‘ H$mo 40 go Á¶mXm Jmod§e H$m d¡{dܶ {X¶m

h¡& Xoer Jmod§e ^maV^y{‘ H$s emZ, gm¢X¶©, Amamo½¶, D$Om© Am¡a

e{º$ H$m gZmVZ ómoV h¡ & CZH$s gwajm Ed§ Am~mXr hr ghr

Jmogodm, Jmoajm h¡, gmW ‘| Jmog§ñH¥${V, H¥${fg§ñH¥${V, B©œa H$s

~ZmB© àH¥${V Ed§ amï´> H$s ̂ r gwajm h¡ &

^maV Ho$ Ed§ {d{dY amÁ¶mo§ Ho$ gaH$mar V§Ì Zo Xoer Jmod§e

H$s ghr XÿY CËnmXZ j‘Vm Ed§ ~¡cmo§ H$s H$m¶©j‘Vm H$m H$moB

ghr Aܶ¶Z {H$¶m Zht h¡ & Xoer Jmod§emo H$s Cnojm go loð>V‘

44

Page 23: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

46

H«$‘ Xoer Jm¶ X¡{ZH$ XÿY (1) em{hdmb-n§Om~ 15 go 25 {cQ>a

(2) Jra-gm¡amîQ´> (JwOamV) 15 go 25 {cQ>a

(3) H$m§H$aoO-H$ÀN>, CÎma JwOamV 15 go 25 {cQ>a

(4) amR>r-CVa amOñWmZ 15 go 25 {cQ>a

(5) WanmaH$a- npü‘ amOñWmZ 15 go 25 {cQ>a

(6) ZmJmoar-OmoYnwa, nmbr, amOñWmZ 8 go 12 {cQ>a

(7) h[a¶mUm-h[a¶mUm amÁ¶ 10 go 20 {cQ>a

(8) J§Jm Vrar-‘Wwam, ¶w.nr. 12 go 20 {cQ>a

(9) ‘mbdr-‘mbdm, ‘¿¶àXoe 10 go 18 {cQ>a

(10) {Z‘mS>r-I§S>dm, ‘¿¶àXoe 10 go 15 {cQ>a

(11) {I„mar-X{jU ‘hmamîQ>´ 7 go 10 {cQ>a

(12) XoAmoZr-bmVya, ‘hmamîQ>´ 8 go 10 {cQ>a

(13) Jm±dcd, {dX^©-‘hmamï´> 8 go 12 {cQ>a

(14) Am±Jmob-X[jU Am§Y«àXoe 8 go 18 {cQ>a

(15) A{‘«V‘hb-hgZ, H$Um©Q>H$ 7 go 8 {cQ>a

(16) grar - ~§Jmc 10 go 15 {cQ>a

H«$‘m§H$ 1 go 5 H$m Jmod§e H«$‘m§H$ 6 go 15 Ho$ Jmod§e go WmoS>m H$‘ XÿYmé h¡ & co{H$Z CZHo$ ~¡c Xmo go VrZ JwZo Á¶mXm VmH$Vda Ed§ VoO Mmc Ho$ h¡ & Ed§ BZ Jm¶mo ‘| VoOpñdVm ~hþV h¡& Bg{c¶o BZ Jm¶m| H$m XÿY, Kr, N>mN>, Xhr, ‘³IZ ‘mZd H$mo ̂ r

45

^maV Ho$ {dûdñVar¶ AZ‘mob Jmod§e

^maV Ho$ Jm±d Jm±d Ky‘H$a h‘Zo Xoer Jmod§e, CZH$s XÿY

CËnmXH$Vm Ed§ ~¡cmo§ H$s H$m¶©j‘Vm H$m JhamB© go Aܶ¶Z

{H$¶m h¡ & Xoe Ho$ gaH$mar V§ÌZo Xoer Jmod§e H$m JcV XÿY CËnmXZ

~Vm¶m h¡ & Xoer Jmod§emo§ Ho$ loð>V‘ g§dY©Z go h‘ A{YH$ XÿY

CËnmXZ Ed§ {dœ Ho$ àW‘ H«$‘m§{H$V ~¡c àmßV H$a gH$Vo h¡ &

d§e {Z‘m©U Ed§ XÿY CËnmXH$Vm ~T>mZo Ho$ ~Om¶ Xoer Jmod§e H$m

AàmH¥${VH$ dU©g§H$aU H$aHo$ Jmod§e Ho$ g§nyU© {dZme H$m

Ajå¶ AnamY {H$¶m h¡ & gmao ^maVdmgr OmJo B©g ^yc H$mo

gwYmaH$a AnZo àXoe Ed§ amï´> Ho$ Xoer Jmod§emo H$s gwajm-Am~mXr

H$m g§H$ën H$ao &

Jmod§ekmZ, àM§S> BÀN>me{³V, Jmod§e gwYma H$m ‘hm

g§H$ën Ed§ Jmod§e ajm H$s H$‘©^{³V go h‘oo§ AZ‘moc Xoer Jmod§e

~MmZm h¡ & 14 H$m‘YoZw gyÌ go cwßVVm H$s Amoa Om aho ̂ maV Ho$

V‘m‘ Xoer Jmod§e H$mo h‘ {’$a go Am~mX H$a nm¶|Jo & Xoer

Jmod§e, Jmog§ñH¥${V, H¥${fg§ñH¥${V, àH¥${V Ed§ amï´> ajm Ho$ {c¶o

^maV Ho$ à˶oH$ ZmJ[aH$ H$m ¶h àW‘ H$V©ì¶ h¡ &

AnZo àXoe Ho$ Xoer Jmod§e H$s ajm Ed§ g§dY©Z go ~S>r H$moB

Jmogodm, Y‘©, nyOm, ^{º$ Zht h¡ &

Page 24: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

36-Jmo-g§ñH¥${V-g§ñH$ma

1. Am±JZ _| ewÕ CÎm‘ Xoer Jm` nmcZ

2. Jmo-g§dY©Z Ho$ {b`o Jm±d _| ewÕ Zñb H$m Z§Xr & Z§Xr nmbZ _hmnwÊ`, Z§Xr-a{hV Jm±d A{^emnê$n &

3. Z§XrKa Jm±d H$m àW_ n{dÌ ñWmZH$ Ed§ ghr Y_©ñWmZ

4. Jm` Ho$ gwdU©`wº$ XyY, Xhr, Kr, Jmo_yÌ Am¡a Jmo~a (n§M-JmogËd) AmYm[aV OrdZ &

5. Jm` Ho$ Jmo~a-Jmo_yÌ-~¡b AmYm[aV H¥${f

6. gw~h-em_ Ka, _§{Xa, Aml_ _| A{¾hmoÌ H$ao VWm Jm` Ho$ Kr H$m Xr`m Ocm¶|&

7. Xodmo§ H$mo {Zdo{XV {H$`o OmZodmbo n§Mm_¥V (XyY, Xhr, Kr, ehX, g¸$a) _| VrZ nXmW© Jm` Ho$ &

8. Jm` Ho$ XyY, Xhr, Kr H$s ewÕVm Jmog§ñH¥${VY_© &

9. Jm` Ho$ gmW ào_ Ed§ _¡Ìr^md go OrZm &

10. Jm` H$s MaUaO nmdZ Am¡a JmoYybr g_` ew^ _whÿV© &

11. {ZË` à^mVH$mb _| JmoXe©Z Ed§ JmonyOZ, Jm` gm_Zo {_b Om`o dmo ew^ eHw$Z &

12. CfmH$mb go gm`§H$mb VH$ Jm` H$m a§^mad _§Jb, amV H$s Zrad empÝV _| gmdYmZr H$m g§Ho$V ̀ m A_§Jb MoVmdZr &

13. emXr, ew^H$m`©, Ë`m¡hma, ~mbH$ H$m embmàdoe `m

&

&

4847

A{YH$ VoOpñdVm XoVm h¡ & VoOpñdVm hr ‘mZd H$s {Xì¶ e{º$ h¡& VoOpñdZr Zmar OrOm~mB© H$s H$m|I go hr N>Ìn{V {edmOr n¡Xm hmo gH$Vm h¡ & Jmod§e Ho$ gd©J«mhr JwUm§o H$m Aܶ¶Z H$ao§ Vmo g^r Jmod§e A‘yë¶ h¢ & XÿY H$s {g’©$ ‘mÌm Zht XoIZr Mm{h¶o, CgHo$ JwU XoIZo Mm{h¶o& Jm¶ Ho$ XÿY go ̂ r A{YH$ ‘yë¶ Jm¶ Ho$ Jmo~a, Jmo‘yÌ Ed§ ~¡c H$m h¡ & Bg{c¶o ¶o g^r Jmod§e CZHo$ àXoe ‘| AZ‘moc Jmod§e h¡ &

Cn¶w©³V Jmod§e ̂ maV Ho$ XÿYmé Ed§ {dœñVa Ho$ loð> ~¡c XoZodmco Jmod§e h¡ & Bg Jmod§e Ho$ àXoe ‘| Jra ¶m {H$gr ̂ r Aݶ Jmod§e H$mo co OmZo go Xmo Xoer Jmod§e {‘{lV (dU©g§H$aU) hmoVm h¡ Am¡a c§~o g‘¶ Ho$ ~mX ñWm{ZH$ A‘yë¶ Jmod§e H$m Zme hmoVm h¡& AV: Cn¶w©³V Jmod§e H$m ‘yë¶ g‘O H$a Cg àXoe H$s àOm Ûmam AnZo Jm±d-àXoe ‘| AnZo Jmod§e H$m nmcZ-g§dY©Z {H$¶m Om¶o ¶hr ghr Jmo^{º$, JmokmZ, OÝ‘^y{‘ H$m ñdm{^‘mZ Ed§ B©œa Ho$ H$mZyZmo§ H$m nmcZ h¡ & Xoe Ho$ Aݶ àXoemo ‘| Ohm± XÿY XoZodmco Jmod§e Zht h¢, dhm± ñWm{ZH$ Ocdm¶w H$mo AZwHy$c Jra, em{hdmc, amR>r ¶m WanmaH$a {H$gr ^r EH$ hr Jmod§e H$m {dH$mg H$aZm Mm{h¶o & EH$ hr Jmoemcm ‘| EH$ go A{YH$ Jmod§e gmW gmW aIZo go Jmogodm Ho$ ~Xco JmoZme h‘Zo gmao ^maV ‘| XoIm h¡ & Jmoemcm, Jm±d Ed§ àXoe ‘| EH$ hr Xoer Jmod§e H$m nmcZ g§dY©Z H$ao & Orggo Jmod§e H$s ewÕVm Ed§ JwUdÎmm ahoJr &

Page 25: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

23. ~mbH$ Ho$ OÝ_ g_` na EH$ ~y±X Jm` H$m Kr Ed§ EH$ ~y±X ehX (_Y) g_mZ _mÌm _| {_lU H$aHo$ X| & dh {_lU ~mb amoJm| Ho$ gm_Zo OrdZajH$ Am¡fY ~ZoJm &

24. àgyVm ór H$mo Jm` Ho$ XyY, Kr, _ŠIZ H$m nmofU Am¡a Jm` Ho$ Jmoha Ho$ Vmn H$m g¡H$ H$ao§ &

25. àmV: H$mc ‘| Jm¶ Ho$ Kr ‘| WmoS>m gm JwS> Ed§ gm|R> S>mc Ho$ hcH$m Ja‘ H$aHo$ nrZogo noQ> Ho$ amoJm| go ‘w{º$, n«M§S> VmH$V Ed§ eVm¶w àm{ßV hmoVr h¡ & gw~h Ho$ ^moOZ ‘| Jm¶ H$m VmOm Xhr, N>mN> A‘¥V g‘mZ h¡&

26. Xmonha H$mo ̂ moOZ Ho$ AZÝVa Jm` H$s N>mN> H$m A_¥VnmZ &

27. gm`§H$mb _| Jm` Ho$ XyY go ̂ moOZ CÎm_ Amhma &

28. ~N>‹S>r ̀ m ̀ wdmZ V§XwéñV Jm` Ho$ Jmo_yÌ H$m CÎm_ Am¡fY Ho$ ê$n _| AmOrdZ godZ &

29. {Og ^y{_ na _§{Xa, Y_©ñWmZ, Aml_ `m {dÚmnrR> H$m {Z_m©U H$aZm hmo, ZB© ̂ y{_ na Jm±d ~gmZm hmo Cg ̂ y{_ na nhbo gdm go N>h _hrZmo§ VH$ Jm`m| Ho$ PwÝS> H$mo {~R>m`o§ & `k-H$Wm ñWb na EH$ go gmV {XZ JmoYZ {~R>m`o§&

30. _§{Xa, Ka, CÚmoJ, IoV _| _§Jb àdoe Ho$ g_` JmonyOZ Ed§ Jm` go _§Jb àdoe H$ao§ &

31. Jm` AmYm[aV OrdZ Ed§ Jmoajm gZmVZ Y_© &

50

àdmg-¶mÌm à`mU Ho$ g_` n§Mm_¥V Ho$ àgmX go eHw$Z&

14. JwUembr ór, YaVr, AmH$mer Ob H$s VwbZm Jm` Ho$ gmW

15. dMZnmbZ Ho$ {b`o Jm` H$m àU &

16. ew^-Aew^ àg§Jm| na Jm`m| Ho$ {b`o XmZ & JmoXmZ ~‹S>m nwÊ`, ZÝXr H$m XmZ _hmXmZ

17. Y_©ñWmZ _| Jm` gmYw, g§V, kmZr `m H$_©`moJr Jm`, n§MJmogÎd Am¡a CÎm‘ ZÝXr Ho$ JwUm| H$m cmoJm| H$mo ~moY H$aVo ah| & {Og Jm±d _| ZÝXr hmo Cgr Jm±d _| {Zdmg H$a|, Am¡a [Og Ka _| Xoer Jm` hmo Cgr Ka H$m hr ̂ moOZ b| &

18. gmYw, g§V, kmZr, H$_©`moJr ̀ m {d{eï> A{V{W`m| H$m Jm` Ho$ XyY-Kr go ñdmJV H$ao &

19. `k Ed§ emXr, hdZ Am{X _| Jm` Ho$ Jmo~a Ho$ Jmohao H§$So> H$s Am¡a Jm` Ho$ Kr H$s Amhþ{V X| &

20. emXr Ho$ àg§J na nwÌr H$mo Jm` H$m XmZ X| &

&

&

&

21. CÎm_ g§V{V {H$ àm{á hoVw VWm ̀ m¡dZajm H$o {b`o X§nVr amV Ho$ g_` e`Z-dobm na Ja_ {H$`o hþE Jm` Ho$ XyY H$m godZ H$a| &

22. J^©ñW {eew H$mo Jm` Ho$ XyY, Kr H$m nmofU XoVo ah| Ed§ ~mbH$ H$m nmofU Jm` Ho$ XyY-_ŠIZ go hr H$ao§ &

49

Page 26: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

32. _¥Ë`weæ`m na Jm` Ho$ Jmo~a, Jmo_yÌ H$s$ {bnmB© &

33. A{¾Xmh _| Jm` H$s CnbmE± Ed§ Jm` Ho$ Kr H$s Amhþ{V &

34. Jm` _| 33 H$mo{Q> (àH$ma Ho$) Xodm| H$m dmg ( 8 dgw, 11 éÐ, 12 Am{XË`, 1 AmË_m, 1 na_mË_m)

35. AH$mc-Amn{Îm _| Jmoajm Am¡a JmonmbZ Bg ^y{_ H$m gZmVZ Y_© &

36. Jm` H$m _mVm Ho$ ê$n _| nyOZr` ñWmZ &

Jm` _| 33 XodËd :- 8. dgw:- YaVr, A{¾, Ob, dm`w, Y«wd,

MÝÐ, CfmH$mb Ed§ àH$me Omo nyU© nmofU XoVm h¡ &

11. ê$Ð :- Xe àmU Ed§ EH$ _Z, Omo _mZd Ho$ Xe àmUm|H$mo

nwï> H$a, _Zmo~b àXmZ$ H$aVm h¡ &

12. Am{XË` :- ~mah _mgm| H$s gy`©e{º$ Jm` _| h¡, Omo

OrdZe{º$ àXmZ H$aVr h¡ &

1 AmË_m :- Jm` H$m AmË_m gÎdJwUr h¡ &

1 na_mË_m :- Jm¶ ‘| na_mË_m H$m dmg h¡ &

g¥{ï> H$s ~w{Z¶mXr e{º$ gy¶© H$m VoO J«hU H$aHo$ nrR>

na {S>„m (H$m§Y,Im§X) YmaU H$aZodmcr Jm¶ AnZo XÿY,

Kr ê$nr A‘¥V go ‘mZd H$mo VoOpñdVm àXmZ H$aVr h¡&

VoOpñdVm hr ‘mZd H$s àmUe{º$ h¡, Omo amï´> H$m àmU h¡ &

51

Jmo A‘¥V Ho$ g’$c à¶moJ

1 eVm¶w à¶moJ : 10 go 20 J«m‘ Xoer Jm¶ Ho$ Kr ¶m ‘³IZ ‘| 5 go 10 J«m‘ Xoer JwS> Ed§ 2 J«m‘ gm|R> {‘cmH$a hcH$m Ja‘ H$aHo$ CfmH$mc ‘| nrZo go noQ> H$m dm¶w, H$ãO, {nÎm, AnMm {Z‘©yc hmoVm h¡ & noQ> V§XþéñV hmoZo go eara Ho$ H$B© amoJ {‘Q>Vo h¡ & Ed§ àM§S> ~c, ewH«$mUw, H$m‘e{º$, YmVw H$s d¥{Õ hmoVr h¡ & H$mocoñQ>oamoc, ‘moQ>o noQ> H$m Koamd H$‘ hmoVm h¡ & h‘o hOmamo§ cmoJm| ‘| Bg à¶moJ H$m M‘ËH$m[aH$ n[aUm‘ {‘cm h¡ & h‘mam ‘§Vì¶ h¡ {H$, ¶o à¶moJ gmao {dœ Ho$ {c¶o A‘¥V à¶moJ h¢ & Kr H$s OJh ‘³IZ Á¶mXm cm^Xm¶r h¡ &2 N>mN> go amoJ ‘w{³V : gy~h ‘| VmOm N>mN> ‘| 1 J«m‘ gm|R> {‘cmH$a nrZo go nmZ Z§. 36 N>mN> {d^mJ ‘| {cIo g^r amoJ {Z‘y©c hmoVo h¡ & dmñVd ‘| Xoer Jm¶ H$s VmOm N>mN> A‘¥V g§OrdZr h¡ &3 XÿY H$m Amhma : em‘ H$mo ^moOZ ‘| Xoer Jm¶ H$m VmOm XÿY Amamo½¶, nmofU Ed§ e{³VXmVm A‘¥V h¡ &4 ‘mV¥Ëd H$s àm{á : gw~h-em‘ Xoer Jm¶ Ho$ XÿY ‘| 10 J«m‘ eVmda nmdS>a {‘cmH$a nrZo go Xþ~©c eara nwï>-gwS>moc hmoVm h¡ & {ó¶mo§ Ho$ {c¶o XÿY d¥{Õ H$m Ed§ g§VmZ àm{á H$m ¶h g’$c à¶moJ h¡ & ¶h à¶moJ J^©ñWmnH$ Ed§ J^© nmofH$ h¡ & nwéfmo H$s YmVw, e{º$, Am¶w ~T>mVm h¡&

5 nwéfËd àm{ßV : 100 J«m‘ eVmda, 100 J«m‘ ^¥§JamO, 100 J«m‘ gm|R>, 100 J«m‘ g’o$X ‘wgcr, 100 J«m‘ H$m¢Mm H$m nmdS>a ~ZmH$a {‘j H$ao & amoO gw~h-em‘ Xoer Jm¶ Ho$ Ja‘ XÿY ‘| 10

52

Page 27: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

J«m‘ ¶h MyU© Ed§ 5 J«m‘ g¸$a {‘cmH$a, 6 ‘mg go EH$ gmc nrZo go nwéfmo Ho$ YmVw, e{º$, ewH«$mUw, dr¶© ~hþV ~T>Vm h¡ & Bg à¶moJ go nwéfmo H$m d§Ü¶Ëd, Znw§gH$Vm Xÿa hmoVr h¡ &

6 H$’$, œmg amoJ : Xoer Jm¶ Ho$ Ja‘ XÿY Ho$ gmW ha amoO gw~h

Imcr noQ> Ed§ gmoVo g‘¶ 5 J«m‘ {ÌH$Q>w (gm|R>, H$mcr{‘M©, {nßnc) H$m MyU© coZo go H$’$, Im±gr, eaXr, œmg Ed§ Ae{³V H$s g‘ñ¶m Xÿa hmoVr h¡ &

7 {Ma ¶m¡dZ : haamoO gmoVo g‘¶ 10 J«m‘ (EH$ Må‘M) Xoer

Jm¶ H$m Kr, 5 J«m‘ ehX Ed§ 5 J«m‘ {Ì’$cm MyU© {‘cmH$a {Z˶ gmoVo g‘¶ coZo go Jco go ga VH$ g^r amoJ, dmV, {nÎm, H$’$, H$mocoñQ>oamoc {‘Q>Vo h¡& Ed§ Am±Imo H$s Á¶mo{V ~T>Vr h¡ & AmOrdZ godZ go ór-nwéf H$mo {Ma ¶m¡dZ, eVm¶w H$m ¶h am‘~mU à¶moJ h¢ &

8 {Zam‘¶ OrdZ : gmoVo g‘¶ Xoer Jm¶ Ho$ Ja‘ XyY ‘| WmoS>r g¸$a

Ed§ 1 J«m‘ gm|R> {‘cmH$a nrZo go H$ãO, dm¶w, {nÎm (Egr{S>Q>r), Xmh {Z‘y©c hmoVm h¡ & {Ma¶m¡dZ H$m ¶h g’$c à¶moJ h¢ &

9 Jmo‘yÌ : Jmo‘yÌ Ho$Ýga, ‘Yw‘oh (S>m¶m{~{Q>g) KwQ>Z ¶m eara H$m

dm¶w, ËdMmamoJ, H$ãO, dm¶w, H$’$, Im±gr, œmg Ed§ eara ‘| A§Xa-~mha H$s Jm§R>o H$s n¥Ïdr na H$s gd©loð> Am¡f{Y h¡ & hOmamo X{X©Amo ‘| h‘Zo ¶o n[aUm‘ XoIo h¡ & ({dJV nmZm Z§. 33)

Bg à¶moJ ‘| ^|g, Ogu Ho$ XÿY, Kr, N>mN>, ‘³IZ H$m H$moB© ñWmZ

Zht h¡ & ¶h OmZdamo Ho$ nXmW© go CcQ>m n[aUm‘ {‘coJm &

53

Jm¶ AmYm[aV H¥${f : h‘Zo 10 gmc go 100 Jm±dmo ‘| Xoer

Jm¶ AmYm[aV H¥${f Ho$ à¶moJ {H$¶o h¢ & amgm¶{UH$ ImX Ed§ H$sQ>ZmeH$ Oha go O‘rZ, Oc V‘m‘ ImÚ gm‘J«r (AÝZ, ’$c, gmJ^mOr, ‘gmco) dZñn{V Am¡fY, ‘mZdOm{V Ed§ àH¥${V H$s Zg Zg ‘| ̂ ¶mZH$ ê$n go Oha ’¡$c ahm h¡ & {Oggo Ho$Ýga, ‘Yw‘oh, öX¶amoJ, ËdMmamoJ, d§Ü¶Ëd go coH$a H$B© amoJ ^¶mZH$ ê$n go ’¡$cVo Om aho h¢ & ‘mZd H$s amoJ à{VH$mae{º$ earae{º$, ¶m¡Ze{º$ H$‘ hÿB© h¢ & agm¶U, Oha H$m ¶h {gc{gcm Mmcw ahm Vmo ‘mZd Ho$ gmW Jmod§e, newYZ, H$sQ>H$mo go coH$a n{j¶m§o H$s ‘hÎm‘ àOm{V cwßV hmo Om¶o§Jr &

Bg {df MH«$ ‘| go Nw>Q>H$mao H$m AoH$ hr Cnm¶ h¡, h‘mam Xoer Jmod§e & Xoe H$m haoH$ {H$gmZ à{V 5 AoH$S> ‘| EH$ Xoer Jm¶ nmco Ed§ Xoer Jm¶ Ho$ Jmo~a, Jmo‘yÌ Ed§ H¥${f H$Mao go gopÝж ImX ~ZmH$a IoVmo ‘| S>mco, Vmo O‘rZ H$s Cd©aH$Vm H$m h‘oem g§VwcZ ahoJm Ed§ d¥{Õ ̂ r hmoJr &

1 Yam‘¥V : (à{V AoH$S>) EH$ Hw$§S>o ‘| 25 {H$cmo Xoer Jmod§e H$m VmOm Jmo~a, 10-12 {cQ>a Jmo‘yÌ Ed§ EH$ {H$cmo Xoer JwS> 100 {cQ>a nmZr ‘| {‘cmH$a Xmo go Mma {XZ aIo§ & {XZ ‘| VrZ ¶m Mma ~ma cH$S>r go Yam‘¥V {hcm¶o & ~mX ‘| {n¶V Ho$ gmW {ncm Xo & à{V 15-20 {XZ na nmZr Ho$ gmW {ncmVo aho§ & h‘mam 10> gmc H$m AZw^d h¡, ¶h ImX n¥Ïdr H$m gd©loð> ImX h¡ & Bg àdmhr H$mo Xmohao H$nS>o go N>mZH$a 15 {cQ>a nmZr ‘| Xmo {cQ>a {‘cmH$a n§n go N>tQ>H$Zo go ’$gc JmT>r har ~ZVr h¡, H$sQ>{Z¶§ÌU ̂ r hmoVm

54

Page 28: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

h¡& H$moB© ̂ r H¥${f ’$gc Ho$ {c¶o gd©loð> à¶moJ {gÕ hþAm h¡ &

2) Jmo‘yÌ : à{V AoH$S> 10 {cQ>a Xoer Jm¶ H$m Jmo‘yÌ {n¶V Ho$ gmW {ncmZo go ’$gc H$mo V‘m‘ VÎdmo H$m nmofU {‘cVm h¡ Am¡a n¡Xmda ~T>Vr h¡ & ¶w[a¶m, ZmBQ´>moOZ ImX go H$B JyZm cm^ hmo§Jm&

3) 15 {cQ>a nmZr ‘| 1 go 1.5 {cQ>a Jmo‘yÌ {‘cmH$a H$moB ^r ’$gc na N>tQ>H$ Zo go H$rQ>> {Z¶§ÌU hmoVm h¡ Ed§ ’$gc JmT>r har ~ZVr h¡, ’$c, ’w$c H$s ‘mÌm ~T>Vr h¡ &

4) 20 {cQ>a nmZr ‘| 3 {H$cmo Zr‘ Ho$ nVo Ed§ 2 {H$cmo AmH$ (éB) Ho$ nÎmo hcH$m nrgH$a S>mco§ & 15 {cQ>a ~Mo V~VH$ C~mco& ~mX ‘| H$nSo go N>mZH$a à{V 15 {cQ>a ‘| 1 {cQ>a H$mT>m Ed§ 1 {cQ>a Jmo‘yÌ {‘cmH$a {Z¶{‘V 8 go 15 {XZ na H$moB ^r ’$gc na qN>Q>H$ Zo go AÀN>m H$sQ> {Z¶§ÌU hmoVm h¡ Ed§ ’$gc H$m {dH$mg, ’$c, ’y$c ~T>Vo h¡ &

5) ßcmpñQ>H$ Ho$ nrn ‘| Xoer Jm¶ H$s 10 {H$cmo N>mN> ‘| 3 {H$cmo ~mOao H$m AmQ>m {‘cmH$a 7 {XZ ImX Ho$ T>oa ‘| nrn H$mo JmT> Xo & ~mX ‘| {ZH$mcH$a cH$S>r go àdmhr H$mo {hcmH$a ’$c, gãOr cJmVo g‘¶ IÈ>o ‘| 50 J«m‘ ¶h àdmhr Ed§ 20 J«m‘ V§~mHw$ S>mc H$a nm¡Yo, ~rO cJmZo go OS> Ho$ amoJmo§ H$m {Z¶§ÌU hmoVm h¡ & nm¡Ym V§Xwê$ñV hmoVm h¡&

6) ~rO H$mo AmYo go EH$ K§Q>o Jmo‘yÌ ‘| {^JmoH$a Jm¶ Ho$ H§$S>>o H$s amI H$m nwQ> (^mdZm) XoH$a ~moZo go A§Hw$aU j‘Vm ~T>Vr h¡, Ed§ ’w$JOݶ amoJm| H$m ̂ r {Z¶§ÌU hmoVm h¡ &

55

7) Jrcr ¶m Z‘r dmcr ^y{‘ ‘o Q´>oH$Q>a McmZo go O‘rZ g»V, {MH$Zr hmo OmVr h¡ & O‘rZ Ho$ Cn¶moJr ~oH$Q>o[a¶m-{H$Q>mUw Zï> hmo OmVo h¡ Ed§ ’$gc H$s OS>mo H$mo hdm {‘cZm ~§X hmo OmVm h¡ & Orggo O‘rZ Ed§ ’$gc H$mo ~hþV hm{Z hmoVr h¡ & ~¡c go H¥${f hr gZmVZ gwa{jV ñdmdc§~r Ed§ H$ë¶mUH$mar h¡ & ^maV Ho$ {H$gmZ OmJo§, H§$nZr Ed§ cmoZ go H$aOo ‘| ’$gmZodmcr ~¢H$mo Ho$ ~hoH$mdo go ~Mo§ Ed§ AnZr Am~mXr, ̂ y{‘ajm Ed§ Jmoajm hoVw ~¡c go hr H¥${f H$ao§ &

Xoer Jm¶ AmYm[aV H¥${f Ho$ cm^

1 20 go 100% H¥${f CËnmXZ Ed§ Mmao ‘| d¥{Õ &

2 AÞ, ’$c, gãOr, ‘gmco Iy~ ñdm{Xð>>, nmofH$, {Q>H$mC hmoVo h¡ & Bg go ‘mZd H$mo loð> ñdmX Ed§ nyU© nmofU {‘cVm h¡ &

3 O‘rZ H$s Cd©aH$Vm à{V{XZ ~T>Vr h¡ &

4 agm¶U, µOha go ‘mZdOm{V, newYZ, n¶m©daU H$mo ‘w{º$ {‘cVr h¡ &

5 20 go 25% qgMmB© nmZr H$s ~MV hmoVr h¡ &

6 H¥${f IM© ‘| amgm¶{UH$ ImX Ed§ H$rQ>ZmeH$ ‘| 80 go 100% ~MV hmoVr h¡ & 20 % ‘| AmoJ©o{ZH$ {Z¶§ÌH$ Ed§ VÎdmo H$m BñV‘mc H$a gH$Vo h¡&

7 h‘mao AZ‘moc Xoer Jmod§e H$s ajm hmoVr h¡ &

Xoer Jm¶ OmZda Zht h¡, coH$sZ ‘mZdOm{V, H¥${f Ed§ amï´> H$s "OmZ' h¡ & Xoer ~¡c h‘mam ê$f^ Xod h¡ &

56

Page 29: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

58

^maVr` Jmod§eajmH$m _ybmYma-àmUdmZ àOm : _Zwî` H$m eara-geº$ Ed§ VÝXwéñV hmo, _Z-nmdZ, A^` Ed§ AMb hmo, ~w{Õ, Á`mo{Vñdê$n gÎdJwUr hmo, öX` ào_nyU© Ed§ H$éUm‘¶ hmo dh _Zwî` àmUdmZ h¡ & àmUdmZ _Zwî` hr gm_Zo AmZodmbo gË` H$m A_b H$a gH$Vm h¡ & AgË` H$m gm_Zm H$a gH$Vm h¡, àým| H$mo OS> _yb go CImS> gH$Vm h¡, AnZo-n[adma H$m, Jm` H$m-Jm±d H$m, g§ñH¥${V H$m Ed§ amï´> H$m ajU H$a gH$Vm h¡ & àmUdmZ _Zwî` H$mo hr qOXJr H$s gƒr AZw^y{V hmoVr h¡ & àmUdmZ _Zwî` hr gwI-g_¥{Õ H$m {Z_m©Vm Ed§ CÎm_ d§e H$m OÝ_XmVm ~Z gH$Vm h¡ & OJV Ho$ _hmZ g§emoYZ-n[adV©Z-gO©Z H$m _yb àmUe{º$ hr h¡ & àmUe{º$ hr gd©ajH$, gd©gwIXmVm, AmZ§XXmVm, _hm{Z_m©Vm Ed§ à^wàm{á H$m _ybmYma h¡ & àmUdmZ àOm H$m hr g§gma _| {Xp½dO` hmoVm h¡ &

Y_©-CnmgZm-Ë`mJ-Vn-_moj Ho$ Zm_ na _Zwî` Ho$ eara-_Z-~w{Õ-öX` H$s e{º$ jrU H$aZm `h _Zwî`Zme, g§ñH¥${VZme, amï´>Zme Ed§ OJV H$s AYmoJ{V H$m _hmnmn h¡ & àM§S> àmUdmZ _Zwî` àým| H$mo O‹S>_ybgo CIm‹S>Zo Ho$ {bE AHo$bm hr H${Q>~Õ hmoVm h¡ & AnZo AmnH$mo g_{n©V H$aHo$ AkmV XwJ©_ nW na A^` AMb H$X_ aIVm h¡, ñd`§ _hmnwéfmW© H$aHo$ {Xem {dhrZ ̀ m hVme OZg_yh _| àmUg§Mma H$aHo$ g~H$mo Z`o _mJ© na bo OmVm h¡ & h_mar ObH«$m§{V Ed§ Jra Jm` H«$m§{V, Xoer Jmod§e-Jmog§ñH¥${V ajm _hmA{^`mZ Bgr _mJ©

57

gaH$mar Jmod§e Zr{V

h‘mao àXoe Ed§ Xoe ‘| cwáVm H$s {Xem ‘| Om aho Jmod§e H$mo ~MmZo

VWm ‘mZd, H¥${f, àH¥${V Ed§ amï´> H$s gwajm-Am~mXr Ho$ {c¶o

Z¶r "Xoer Jmod§e gwajm Zr{V' ~Zm¶o &

1) {dXoer Ogu, hmocñQ>rZ H$m dU©g§H$aU Vwa§V ~§X H$a§o &

2) Org àXoe ‘| Hw$XaV Zo Omo Xoer Jmod§e ~Zm¶m h¡, dmo ̂ y{‘

¶h Jmod§e Ho$ {c¶o gwa{jV Kmo{fV H$ao§ & ¶h àXoe ‘| CZH$m

hr ~rOXmZ H$ao & Jm±dm§o H$mo ewÕ Zñc Ho$ Xoer gm±T>

CncãY H$ao§ &

3) JmoemcmAmo, Jm±dmo§, ehamo ‘| Kw‘Vo {~Zm Zñc Ho$ ¶m

gmYmaU JwUdÎmm Ho$ gm±T>mo H$mo ~¡c ~ZmZo H$m H$mZyZ

~ZmH$a A‘c H$ao§ &

4) Ogu OmZda, ^|g, Q´>o³Q>a H$s OJh ewÕ Xoer Jm¶-~¡c

nmcZ Ho$ {c¶o {H$gmZmo H$mo Am{W©H$ ghm¶ H$ao§ &

5) haoH$ àXoe ‘| Xoer Jm¶ H$m S>oar CÚmoJ ñWm{nV H$ao§ &

6) Xoer Jm¶ AmYm[aV CÚmoJmo H$mo àmoËgmhZ Xo§ &

7) gaH$mar H¥${f Ho$ÝÐmo ‘| "Xoer Jm¶ AmYm[aV H¥${f' {d^mJ

àma§^ H$ao & {H$gmZmo H$mo Xoer Jm¶ AmYm[aV H¥${f Ho$ {c¶o

{deof ghm¶ ¶moOZm ~Zm¶o§ &

Page 30: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

60

XyYmé Ed§ CÎm_ ~¡bm| H$mo XoZo dmbo Jmod§e H$s ajm H$a Ho$ loð>V_ Zñbdmbo Jmod§e H$m {Z_m©U H$a| & 36 Jmog§ñH¥${V g§ñH$mam| H$m A_b H$aHo$ Xoe _o Jmog§ñH¥${V H$mo CÞV {eIam| na bo Om`o§ & ho ^maV Ho$ dramo ! ̀ hr gƒr Jmo^{º$, àH¥${V^{º$, B©œa^{º$ Am¡a amï´>^{º$ h¡ & AnZr àmUe{º$ H$mo nyU© ê$ngo àH$Q> H$a Ho$ AnZo hmWm| go hr ^maV^y{_ H$mo CÎm‘ Xoer Jmod§e H$s ^y{_ ~Zm¶| & àmUdmZ _mZd Ho$ ê$n_| 75 gmb H$m ̀ m¡dZ Ed§ 100 gmb H$m H$m`©aV OrdZ OrZo H$m g§H$ën H$ao§&

Ho$db Obg§H$Q> `m Jmod§e-Jmog§ñH¥${V H$s bwáVm H$m hr Zhs¨,

AÝ` hOmam| àý Š`m| Z hm|, CZHo$ hb Ho$ {bE _| {Za§Va A^` Ed§

AMb H$X_ CR>m ahm hÿ±, Š`m|{H$ _wPo AnZr àmUe{º$ VWm B©œa _|

nyU© lÕm h¡ &

d¡{XH$ dmŠ` : dra ^mo½`m dgw§Yam-àmUdmZ (dra) hr

dgw§Yam H$m Cn^moJ H$aVm h¡ &

OmJmo, ì¶gZ go ¶wdmZ nwÌ ‘a Om¶oJm Am¡a nwÌr ̂ r

{dYdm hmoJr...

& co{H$Z ì¶gZ go ‘a Om¶oJm & ̂ maV ‘o§ à{V{XZ V§~mHy$ go 3000 Ed§ eam~ go cmoJm| H$s ‘¥Ë¶w hmo OmVr h¡ & ì¶gZr

nwÌ S>m°³Q>a, B§Or{Z¶a ¶m ~S>m CÚmoJn{V Zht ~ZoJm Vmo ‘a Zht Om¶oJm

59

H$m gO©Z h¡ & àmUe{º$ ewÕ hdm, Xoer Jm` Ho$ XyY-Kr-_ŠIZ-N>mN>, µOh[abo Ho${_H$bm| go a{hV VmOo àmH¥${VH$ VWm Jm` Ho$ Jmo~a-Jmo_yÌ go, nHo$ hþE AÞ-\$b-emJ$_| go `moJ-n[al_ go VWm gX²-Xe©Z, gV²-qMVZ, g§dmX-gËg§J, gËH$‘© go hr àmá hmoVr h¡ & Omo _mVm, {nVm ̀ m Jwé (àoaH$) àmUdmZ hmoVo h¡, CZH$s N>ÌN>m`m _| hr àmUdmZ nr‹T>r H$m {Z_m©U hmoVm h¢ & ho ^maV^y{_ H$s _mVmAmo, Vwåhmar H$m|I _| àmUdmZ àOm H$m AdVaU hmo & Š`m|{H$ dhr ^maVr` g§ñH¥${V VWm amï´> {H$ ajm H$aoJr Ed§ Cgo CÞV {eIa na bo Om`oJr & {H$gr ̂ r àý Ho$ hb H$m _ybmYma Ed§ Eoœ`© `m nyU©ËdH$s àm{á H$m _mJ© àM§S> BÀN>me{º$, g§H$ën e{º$, ewÕ Jham kmZ, nyU©ào_, _hmH$_©, A^`,{Za§Va g_{n©V H$_©^{º$ _| g_m{dï> h¡ & Hw$XaV H$s A_yë` ̂ |Q> CÎm_ Jmod§e {Z‘m©U Ed§ ajm H$m ̀ hr ‘mJ© h¡ & Jm` {g’$© nwÊ` H$_mZo H$m, godm H$m ̀ m nmn_w{º$ H$m gmYZ Zhs¨ h¡ & naÝVw OrdZ XoZodmbr H$m_YoZw h¡ & Bg gË` H$mo AnZo OrdZ _| Am¡a amï´> _| M[aVmW© H$a| & nyao ̂ maV _| CÎm_ Zñb Ho$ Xoer Jmod§e {Z_m©U H$m g§H$ën H$a| & Jmod§e H$m JhamB© go ewÕ kmZ àmá H$ao§, Jm` Ho$ gmW öX`-OrdZ Am¡a n[adma H$mo Omo‹S> H$a Cg Ho$ gh ApñVËd H$mo nmE± & Mmho d¡go H${R>Z H$mb _| CÎm_ Zñb Ho$ Xoer Jmod§e H$s ajm H$mo gƒm JmoY_©-B©œaY_© Ed§ amï´>Y_© g_P| & CÎm‘ g±mT> H$m _yë` 100 CÎm_ Jm`m| g_mZ g_Po & CÎm‘ Z§{X H$m narjU, g§dY©Z Ed§ nmbZ H$mo Jmoajm VWm CÎm_ Jmod§e {Z_m©U H$m _ybmYma g_P H$a àË`oH$ Jm±d _| A_b H$a| & ^maV Ho$

Page 31: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

61

nwéfËd, VmH$V, amoJ à{VH$mae{º$, Xm±V, gm¡ÝX¶©, ì¶{º$Ëd AÀN>o cmoJm| go {‘ÌVm Ed§ Xm§n˶gwI J±dm H$a {OÝXmcme Ho$ g‘mZ OrdZ OrVm h¡ Am¡a AMyH$ AH$mc ‘¥Ë¶w H$m {eH$ma ~ZVm h¡ & ‘aVo ‘aVo n[adma H$mo ~a~mX H$aVm OmVm h¡ & Xoe H$s Jar~r, JwÝhmImoar, n[adma-Jm±d ‘| Aem§{V, PJS>o H$m àYmZ H$maU eam~, V§~mHy$ h¡ & ¶{X h‘ Zht OmJ|Jo Vmo eam~-V§~mHy$ H$m µOha n[adma Ed§ Xoe H$m ^jU H$a Om¶oJm & Am¡a h‘mao Ka go hr ¶wdmZ nwÌ H$s ¶m Xm‘mX H$s AWu CR>oJr &

& Q>o³g Ho$ {c¶o ì¶gZ H$mo àmoËgmhZ ¶h gaH$ma H$m AkmZ Ed§ àOmÐmoh h¡ & V§~mHy$-eam~ Ho$

Q>o³g go Zht, {Zaì¶gZr, ZramoJr Am¡a àmUdmZ àOm go amï´> gwIr,

g‘¥Õ Ed§ gwa{jV ~ZVm h¡ &

Jm¶ Ho$ Cna hmW aIH$a ¶m AnZo

AmñWm Ho$ÝÐ ‘| OmH$a ì¶gZ‘w{º$ H$m g§H$ën H$ao & ì¶gZ N>moS>Zo go H$ãO ¶m gaXX© hmo Vmo WmoS>o {XZ amV H$mo Ja‘ nmZr Ho$ gmW EH$ M‘M Ea§S> Voc, {Ì’$cm ¶m aoMH$ MyU© coZo go noQ> gm’$ ahoJm & Zr‘ Ho$ Xm§VwZ H$m AmYm B§M H$m Qw>H$S>m Yrao Yrao M~mZm & Am¡a {Vc, gm|’$, µBcm¶Mr ¶m Am±dcm M~mZo go WmoS>o {XZmo ‘| ì¶gZ Ny>Q> Om¶oJm Am¡a Xm±V ^r ‘O~yV hmo Om¶o§Jo & Bg ar{V go h‘Zo 5000 cmoJmo§ Ho$ ì¶gZ Nw>S>dm¶o h¢ &

Omo n[adma ¶m amï´> ì¶gZ‘wº$ hmo, CgH$s g‘¥{Õ XþJwZr Am¡a gwIempÝV AZoH$ JwZr hmo Om¶oJr

ì¶gZ ‘w{³V H$s arV :

ZmarY‘© :

‘¢ Am±JZ ‘| CÎm‘ Zñc H$s Jm¶ H$m nmcZ H$ê±$Jr, ñd¶§ JmoXmohZ H$aHo$ ‘oao n{V Am¡a g§VmZmo§ H$m nmofU H$ê±$Jr & ³¶mo§{H$ n{V, g§VmZ Am¡a amï´> hr ‘oam gd©ñd h¡ &

CÎm‘ d§e H$mo CËnÝZ H$aHo$ {Z‘m©U H$aZodmcr ‘mVm n[adma, g§ñH¥${V Ed§ amï´> H$s Yamoha h¡ &

62

gmdYmZ : ¶{X {e{jV ¶wdH$-¶wd{V¶m± JmonmcZ, JmoXmohZ H$m

H$m‘ Z grI§o Vmo, Bgr EH$ hr ̂ yc go g‘J« Xoe ‘| go Am±JZ ‘| go Jm¶ cwßV hmo Om¶oJr & gmW gmW Jm¶ Ho$ XÿY, Kr, N>mN> Am¡a Jmo~a, Jmo‘yÌ go nHo$ hþE nmofH$ AÝZ H$m ñWmZ ‘m§gmhma, A§S>o, µOharco nrZo Am¡a hm{ZH$maH$ ~mOmé nXmW© co§Jo & Bg n[apñW{V go ‘mZd-Amamo½¶, CÎm‘d§e, Jmog§ñH¥${V, Z¡{VH$ ‘yë¶ (Y‘©), H¥$fr Ed§ amï´> H$m nVZ hmo Om¶oJm & ho ¶wdH$mo, Am±JZ ‘| Jm¶ Ho$ ApñVËd H$m ‘ycmYma JmonmcZ, JmoXmohZ g§ñH$ma h¡ & ¶hr Jmo^{³V Ed§ amï´>^{³V H$m {Xì¶ H$‘©¶moJ h¡ & Bg Y‘© H$mo lrH¥$îUZo OrdZgmV² {H$¶m, h‘ ̂ r CgHo$ AZwgma OrdZ JwOma| & CZ‘o OrdZ àm{ßV Jmo^{º$ Ed§ lr H¥$îU H$s ^{º$ h¡ & Jm¶, g§ñH¥${V Ed§, amï´> Ho$ CnmgH$ ‘mVm-{nVm, AnZo$ g§VmZmo H$mo JmonmcZ, JmoXmohZ, Jmog§dY©Z H$m H$‘©¶moJ grIm¶o &

Page 32: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

64

ho ^maVdm{g¶mo, AmAmo qOXJr Orco§ & loð>V‘ Xoer

Jmod§e Ed§ gwdU©^y{‘ ^maV H$m {Z‘m©U H$ao§ &

ho Jm¶ ‘mVm,

Voao Ûmam ‘oao Xoedm{g¶mo§ Ho$ eara dO«g‘mZ,

‘Zmo~c qgh g‘mZ,

~w{Õ gy¶© g‘mZ,

öX¶ J§Jm g‘mZ Am¡a

AmË‘m na‘VÎd H$m VoOny§O ~Z OmAmo &

Jmo ‘§Ì

ho Jmo ‘mV:,

Ëd¶m ‘‘ Xoedm{gZm‘²

earam{U dO« g‘mZm{Z,

‘Zmo~c‘² qgh gÐþe‘²,

~¥{Õ: gy¶© gÐþer,

öX¶§ J§Jm Vw붑² VWm M

AmË‘m na‘VÎd ny§OVm‘² H$ë߶ÝVm‘² &&

63

eVm¶w qOXJr : doX H$hoVm h¡, à˶oH$ o‘Zwî¶ H$mo 100 gmc

OrZo H$s H$m‘Zm H$aZr Mm{h¶o Ed§ Am¶w ‘| d¥{Õ hmo gH$Vr h¡ &

AV: ‘¥Ë¶w Ho$ {c¶o {V{W {Z{üV hmoVr h¡, Cg‘o n[adV©Z Zht {H$¶m Om gH$Vm, Eogr ImoIcr ~mVm| H$mo ‘mZH$a ì¶gZ H$aZm, Mmho Omo dñVw ImZm Am¡a Amamo½¶, qOXJr H$s Cnojm H$aZm ¶h {g’©$ AkmZ Am¡a ‘mZ{gH$ Xþ~©cVm h¡ &

kmZ VWm BÀN>m hr gd©àm{á H$m ‘yc h¡ & AV: kmZ, ew^ BÀN>m, g§H$ën Am¡a nwéfmW© Ûmam lr (Y‘©, AW©, H$m‘, gm¡ÝX¶©, loð>Vm) Amamo½¶, Am¶w, CÎm‘d§e, YZ, [dO¶, H$s{V©, AmZ§X Am¡a Eoœ¶© àmßV {H$¶o Om gH$Vo h¡ &

CfmH$mc ‘o§ Jm¶ Ho$ Ja‘ {H$¶o hþE ‘³IZ ¶m Kr ‘| JwS-gm|R> coZm & gw~h ‘o Jm¶ H$m VmOm Xht, N>mN> Am¡a gm¶§ Jm¶ H$m VmOm XÿY A‘¥V g‘mZ h¡ & ¶h A‘¥V nrZogo 100 df© H$s ZramoJr Am¶w àmá hmoVr h¡ & Jm¶ H$m YmamoîU XÿY 100 df© H$m ¶m¡dZ àXmZ H$aVm h¡ & Jm¶ H$m nr¶wf nrH$a lrH¥$îU 125 gmc ¶wdmZ ñdê$n ‘| Or gHo$ Wo &

AmË‘OmJ¥{V hr gd© gwI H$m ‘yc h¡

hmo Om¶o... Vmo nwamZm ì¶gZ N>moS> gH$Vo h¡, Amhma-{dhma

H$s ̂ ycm| Ed§ nmnH$‘© go ‘w{º$ {‘c gH$Vr h¡, 50 gmc Ho$

~mX nwZ: nyU© Amamo½¶-¶m¡dZ àmá H$aHo$, gmo gmc

ZramoJr H$m¶©aV OrdZ Or gH$Vo h¢ &

& ¶{X AmË‘OmJ¥{V

Page 33: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

66

‘ZgwI^mB© gwdmJr¶m Ed§ OcH«$mpÝV Q´>ñQ> H$m ܶo¶

(1) 10 cmI CÎm‘ Am¡cmX H$s Jra Jm¶mo§ H$m {Z‘m©U

(2) 5 cmI CÎm‘ Am¡cmX H$s H$m§H$aoO Jm¶mo§ H$m {Z‘m©U

(3) cwßV hmo aho ^maV Ho$ AZ‘moc 15 Xoer Jmod§e H$s nwZ: g§nÝZVm &

(4) ^maV ‘| go {dXoer Ogu/hmocpñQ>Z (EM. E’$) àm{U¶m| H$mo Xoe{ZH$mc H$aZm &

(5) Xoe Ho$ ha Jm±d ‘| MoH$S>o‘-Vmcm~-IoV-Vmcm~ H$s ñdmdc§~r Oc¶moOZm gmH$ma hmo&

(6) amgm¶{UH$ ImXmo§-{df¡co VÎdmo§ go ‘w³V; Xoer Jm¶ AmYm[aV H¥${f &

(7) Xoer Am‘ Ho$ noS>, Xoer ’$c, gmJ^mOr, AZmO, ‘gmcm| H$s CÎm‘ Om{V¶m| H$m ajU Ed§ g§dY©Z &

(8) ^maVr¶ g§ñH¥${V H$s gwajm &

(9) ì¶gZ‘w³V àmUdmZ àOm go gwdU©^y{‘ ^maV H$m {Z‘m©U &

Jmo‘mVm-^maV‘mVm H$s CÝZ{V Ho$ Bg ‘hmH$m¶© ‘| VZ-‘Z YZ go g§{‘{cV hmoZo Ho$ {c¶o AmnH$mo AZwamoY h¡& h‘ g~ {‘cH$a ¶o ^JraW H$m¶© H$mo g’$c H$ao§Jo & h‘mar BÀN>me{º$, g§H$ën, g‘n©U Ed§ ‘hmnwéfmW© go ¶o Adí¶ hmoJm hr hmoJm &

65

na‘mË‘m H$m gmjmËH$ma : OrdZ Ho$ à˶oH$ H$‘© H$m hoVw

AmZ§X àm{ßV h¡ & OZ, Oc, CÎm‘ Am¡cmX H$s Xoer Jm¶o§, Ordg¥{ï> Am¡a OJV H$m JwUXe©Z VWm CgHo$ à{V gX²^md, g§doXZm, g§dmX, ghOrdZ Ed§ gËH$‘© go h‘H$mo gH$c OJV Ho$ gÎd Ho$ gmW EH$Ëd^md Am¡a {Za§Va ~«÷mZ§X H$s AZw^y{V hþB h¡& ‘wPo cJVm h¡ {H$ gH$c OJV Ho$ H$U-H$U ‘| g‘m¶o hþAo na‘mË‘m H$m ¶hr gÀMm gmjmËH$ma h¡ &

Ahmo ~«÷mZ§X ~«÷mZ§X ~«÷mZ§X &

-‘ZgwI gwdmJr¶m

‘ZgwI^mB© gwdmJr¶m {c{IV gm{h˶

4 JmodoX

4 Amamo½¶ XmVm Xoer Jm¶ - {hÝXr

4 Jm¶-AmYm[aV H¥${f-{df‘w³V {OÝXJr - JwOamVr

4 dgwÝYam H$m d¡^d - JwOamVr

4 ór Cn{ZfX² - JwOamVr

JǤW - JwOamVr

Page 34: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

67

^maV H$s {j{VO na H«$mpÝV H$m gy¶m}X¶

&

& Bg ¶moOZm AZwgma OyZmJT>

{Oco Ho$ Om‘H$m Jm±d ‘| gaH$mar ghm¶Vm Ho$ {~Zm 51 MoH$S>o‘

Ed§ 2 Vmcm~ ~ZmH$a Xoe H$m àW‘ Oc ñdmdc§~r Jm±d ~Zm¶m &

Bg {gÕm§V Ho$ AZwgma 100 Jm±dm§o ‘| Oc¶moOZm H$mo gmH$ma

H$aZodmco do Xoe Ed§ {dœ Ho$ àW‘ ì¶{º$ h¡ & cmoJm| H$mo àoaUm XoZo

Ho$ {c¶o, Jm±d Jm±d g§‘ocZ H$aHo$ Ocajm H$m g§H$ën H$adm¶m h¡&

Jm±d Jm±d ‘| cmoH$ ’§$S> H$m àma§^ CÝhm|Zo hr {H$¶m Am¡a Cg ¶moOZm

Ho$ lr JUoe AnZo go hr {H$¶m & J«rî‘ H$s F$Vw ‘| Yyn ‘| {Xdgm|

go coH$a ‘hrZm| VH$ Am¡a erV H$s ^¶mZH$ R>§S>r ‘| gm¶§H$mc go

coH$a ~S>r gw~h VH$ cmoJm| Ho$ gmW l‘XmZ {H$¶m h¡& JwOamV

gaH$maZo Om‘H$m ¶moOZm H$mo XoIH$a ZB© Ocajm ¶moOZm ~ZmB© &

{XZm§H$ 20-11-99 Ho$ OcH«$mpÝV {XZ na ñdm‘r lr

g{ƒXmZ§XOrZo MoH$S>o‘ A{^¶mZ H$mo Xoe H$s nm±Mdt H«$mpÝV,

Om‘H$m Jm±d H$mo OcH«$m§{V H$s OÝ‘^y{‘ Am¡a ‘ZgwI^mB© H$mo

dV©‘mZ ¶wJ ‘| gmao ̂ maV ‘| Oc g‘ñ¶m H$m {dH$amc àý

CËnÝZ hþAm & V~ Jm±d ‘| OÝ‘ coZodmco Am¡a Ho$dc 12dt H$jm

VH$ nT>>o hþE {H$gmZnwÌ ‘ZgwI^mB© gwdmJr¶m Zo àH¥${V Ed§

na‘mË‘m H$s grYr àoaUm go nm±M {gÕmÝVm|dmcr ZB© Oc ¶moOZm

~ZmB© (1) J«m‘ g§JR>Z (2) cmoH$ ’§$S> (3) l‘XmZ (4)

MoH$S>o‘-Vmcm~ H$s gw¶mo½¶ ñWmZ ng§XJr (5) MoH$S>>o‘ H$s

gac, gñVr-{Q>H$mC ZB© {S>PmBZ

68

Xoe H$s OcH«$m§{V Ho$ àUoVm ê$n ‘| gÝ‘m{ZV {H$¶m &

& Mma doX, Cn{ZfX², Y‘©J«§Wmo, Am¶wd}X Ho$

J«§Wmo Am¡a cmImo§ cmoJm| Ho$ Amamo½¶ H$m Aä¶mg ñd¶§ H$aHo$ JmodoX

Ho$ 14 H$m‘YoZw gyÌ H$s Jra Jm¶ h‘mao Am±JZ ‘| ¶moOZm H$m

Om‘H$m go àma§^ {H$¶m & Om‘H$m H$mo Bg ¶moOZm H$m Xoe H$m

àW‘ ‘moS>oc Jm±d ~Zm¶m & Jm±d Jm±d ‘| OmH$a Bg ¶moOZm H$mo

gmH$ma {H$¶m & Om‘H$m go hr Jm¶ AmYm[aV H¥${f H$m àma§^

{H$¶m & {XZm§H$ 1-2-2004 Ho$ {XZ Om‘H$m ‘| Jmo-H«$mpÝV {XZ

‘Zm¶m & {dœ d§XZr¶ g§V lr ‘moam[a~mny Ed§ Aݶ ‘hmZw^mdmo§Zo

‘ZgwI^mB© H$mo Jra Jm¶ H«$mpÝV Ho$ àUoVm Ho$ ê$n ‘|

gÝ‘m{ZV {H$¶m & ‘ZgwI^mB© Ho$ g{h H$‘©¶moJ go cwáVm H$s

H$Jma na nhÿ§Mm Jra Jmod§e Am~mX hÿAm & CÝhmoZo godm H$m gmYZ

~Zr hÿB© Jm¶ H$mo H$m‘YoZw§ {gÕ {H$¶m & ‘ZgwI^mB© H$s ¶o Z¶r

amh na H$X‘ aIH$a ^maV Ho$ cmoJ Xoe Ho$ g^r Jmod§e H$mo

gwa{jV Am~mX H$a gH$Vo h¡ & H$‘©^{º$ Ho$ Vn go ‘ZgwI^mB©Zo

Jm¶ {df¶H$ ‘hmZ J«§W H$s aMZm H$s& Cg J«§W H$mo F${fnwéf

{Za§OZ amÁ¶Jwé$ Ed§ g§V lr ‘moam[a~mnyZo JmodoX Zm‘ {X¶m &

Ocajm Ho$ H$m¶© Xa{‘¶mZ Jm±d Jm±d ‘| Xoer Jmod§e H$m

Zme XoIH$a, àma§^ ‘| 1000 Jm±dmo§ ‘| Ky‘H$a Jm¶ Ho$ Zme Ho$

H$maUmo§ H$s ImoO H$s

Page 35: Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkrantijalkranti.org/wp-content/uploads/2013/09/Hindi-Small-Book-15-9-2013.pdf · Amamo½` XmVm Xoer Jm` - Jalkranti ... 9

15 gmc H$s H$‘©¶mÌm ‘| Xoe Ho$ 3000 go A{YH$ Jm±dm|

‘| OmH$a H$amoS>mo cmoJm| H$mo Ocajm, Xoer Jmod§eajm, Jm¶

AmYm[aV H¥${f, Am¡a ì¶gZ‘wº$ àmUdmZ qOXJr H$s Z¶r amh

{XImB h¡ & B©œa Ûmam àXÎm {Xì¶ AmË‘kmZ, ‘hmnwéfmW©,

{ZîH$m‘ H$‘©^{º$ Am¡a OrdZ g‘n©U go ^maV^y{‘ H$mo

OcH«$mpÝV, Jra Jm¶ H«$mpÝV, Jm¶ AmYm[aV H¥${f Am¡a JmodoX

àXmZ {H$¶m h¡& ¶o ¶moOZmE± Am¡a JmodoX gwdU©^y{‘ ^maV H$s

{j{VO na H«$mpÝV H$m Z¶m gy¶m}X¶ Ed§ gwdU© B©{Vhmg h¡ &

gZV ‘hoVmnyd© {dÎm‘§Ìr-JwOamV

69 70

gmao Ohm± ‘| AÀN>m âbmoQ>oH$ n§n h‘mam

1. 0.5 go 100 HP Ho$ 1100 _moSo>b, ISI, 5 ñQ>ma ‘mݶ n§n&

2. CƒJwUdÎmm joÌ _| JwOamV, ^maV gaH$ma, aoëdo Ed§ ISO à_m{UV H§$nZr&

3. V4 _| 25 {’$Q> hoS>, V6 _| 60 \w$Q> hoS> OÝ_XmVm H§$nZr &

4. haoH$ n§n H$r H$m¶©j‘Vm ISI go 20 go 35% Á¶mXm &

5. ISI AmYm[aV Q>oñQ> ‘| 10 Zm‘m§{H$V H§$nZr Ho$ n§n ‘| hoS> Ed§ nmZr ‘| àW‘ âcmoQ>oH$ n§n &

6. {~Ocr ~MV ‘| 5 ñQ>ma - âcmoQ>oH$ n§n

7. g~go H$‘ [anoatJ IM© - âcmoQ>oH$ n§n

8. ^maV ‘| g~go c§~r Am¶w H$m n§n - âcmoQ>oH$ n§n

g§emoYH$ B§Or{Z¶a{H$emoa amX{S>¶m {dZmoX AmgmoX[a¶m

{S>aoH$Q>a-âcmoQ>oH$ n§n {S>aoH$Q>a-âcmoQ>oH$ n§n

âcmoQ>oH$g~_{g©~c nångoQ>