ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı...
Transcript of ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı...
![Page 1: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/1.jpg)
ALGIÇ FiZiGi
KADiR DAĞLI
AĞUSTOS-2016
HARRAN
![Page 2: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/2.jpg)
ALGIÇ NEDİR? Algılamak için eskiden beri
kullandıklarımız
![Page 3: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/3.jpg)
Algılamak için eskiden beri kullandıklarımız
![Page 4: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/4.jpg)
DOĞUŞTAN SAHiP
OLDUĞUMUZ ALGIÇLAR BiZE
YETERLi GELDi Mi?
CEVAP : TABİİ Kİ HAYIR
![Page 5: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/5.jpg)
…VE iNSANLAR YENi
ALGIÇLAR YAPMAYA BAŞLAR
KÖPÜK ODASI İLK FOTOĞRAF MAKİNASI
![Page 6: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/6.jpg)
…VE iNSANLAR YENi
ALGIÇLAR YAPMAYA BAŞLAR
RUTHERFORD DENEYİ
![Page 7: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/7.jpg)
GARGAMELLE
Gargamelle, CERN'de bulunan ve daha çok nötrino dedekte etmek için tasarlanmış olan dev parçacık algılayıcıdır. 2 metrelik çapı ve 4 metrelik uzunluğu ile Gargamelle 12 metreküp freon (CF3Br) ile dolu bir kabarcık odasıydı. Gargemelle Paris'teki Ecole Polytechnique’te inşa edildi ve 1970'te CERN'e taşındı.
![Page 8: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/8.jpg)
GARGAMELLE
1970'ten 1978'e kadar CERN'de Proton Senkrotronu'nda ve Süper Proton Senktronu'nda çalıştırıldı. Zayıf yüksüz akımlar 1973'de öngörüldü ve bundan kısa bir süre sonra 1974'de Gargamelle'de doğrulandı.
![Page 9: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/9.jpg)
… VE GÜNÜMÜZ ALGIÇ TEKNOLOJİSİ
GÜNÜMÜZDE ALGIÇLAR ARTIK BİRÇOK ALGIÇIN BİRLEŞMESİNDEN OLUŞMAKTADIR. ALGIÇLAR ZAMANLA DEVASA BOYUTLARA GELMİŞTİR.
![Page 10: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/10.jpg)
… VE GÜNÜMÜZ ALGIÇ TEKNOLOJİSİ • CERN’DE BULUNAN ALGIÇLAR
ATLAS CMS
ALICE LHCb
![Page 11: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/11.jpg)
ATLAS ALGICI
![Page 12: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/12.jpg)
ATLAS ALGICI
• Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya
gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların oluştuğu yere en yakına yani algıcın merkezine konur. Genel
çizgileriyle ATLAS algıcı 3 ana kısımda incelenebilir: İz sürme (iç algıç), enerji
ölçümü (kalorimetreler) ve müon ölçümü.
![Page 13: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/13.jpg)
İç algıç 2 Tesla gücünde bir sarmal (solenoid) mıknatısın içinde yer alır ve yüklü parçacıkların momentumları bu manyetik alan sayesinde ölçülür
• TRT: (TRANSITION RADIATION TRACKER) Geçiş ışınımı izsürücüsü
• 2-SCT(SEMICONDUCTOR TRACKER):
Silikon algıcı
• 3-PIXELS:
Nokta silikon algıcı
ATLAS ALGICI BİLEŞENLERİ İÇ ALGIÇ (TRT-SCT-Pixels)
![Page 14: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/14.jpg)
ATLAS ALGICI BİLEŞENLERİ İÇ ALGIÇ (TRT-SCT-Pixels)
1- TRT(TRANSITION RADIATION TRACKER):Geçiş ışınımı izsürücüsü-iz ölçümünün yanı sıra, elektron - pion ayrışımı yapılmasını da sağlar. Çalışma ilkesi yüksek enerjili bir yüklü parçacığın bir malzemeden dielektrik sabiti farklı başka bir malzemeye geçerken küçük bir ihtimalle ışıma yapmasına dayalıdır 2-SCT(SEMICONDUCTOR TRACKER):Nokta algıcının hemen dışında bulunan silikon algıçlar şerit yapılarından ötürü tek yönde bilgi verir gibi düşünülse de, bunların birbirlerine göre açılı olarak yerleştirilmelerinden ötürü her iki yönde de bilgi verebilir 3-PIXELS: Nokta silikon algıcı, noktalar yardımı ile demet borusuna en yakın yerde, en duyarlı şekilde hem x hem de y boyutlarında bilgi alınmasını 3 farklı katman ile sağlar
![Page 15: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/15.jpg)
ATLAS ALGICI
![Page 16: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/16.jpg)
ATLAS ALGICI BİLEŞENLERİ KALORİMETRE(ENERJİ ÖLÇÜMÜ)
• ELEKTROMANYETİK KALORİMETRE • HADRON KALORİMETRESİ
![Page 17: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/17.jpg)
• Kalorimetreleri geçebilen tek ölçülebilir parçacık olarak düşünülen müonların yük ve momentum ölçümü her deney için çok önemlidir. ATLAS bu ölçümü gerçekleştirebilmek için 4 Tesla gücünde ayrı bir mıknatıs sistemi ve ayrı yöntemlere dayanan dört ayrı müon algıcı kullanmaktadır
ATLAS ALGICI BİLEŞENLERİ MÜON ÖLÇÜMÜ
1-MDT (monitored drift tube) 2-CSC (cathode strip chamber) 3-RPC (resistive plate chamber) 4-TGC (thin gap chamber)
![Page 18: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/18.jpg)
CMS(compact muon selenoid) ALGICI
![Page 19: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/19.jpg)
ALICE ALGICI
![Page 20: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/20.jpg)
LHCb ALGICI
![Page 21: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/21.jpg)
LHCb ALGICI
![Page 22: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/22.jpg)
ALGIÇLARDAN ALGIÇLARIMIZA
![Page 23: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/23.jpg)
ALGIÇLARIN GÜNÜMÜZ TEKNOLOJİSİNE KAZANDIRDIKLARI
![Page 24: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/24.jpg)
KAYNAKÇA • http://atlas.physicsmasterclasses.org/tr/atlas.htm
• https://home.cern/about/how-detector-works
• Meraklısına Parçacık ve Hızlandırıcı Fiziği
• http://docplayer.biz.tr/714328-Atlas-atlas-ch-atlas-isbirligi-veri-toplama-ve-hesaplama-teknik-zorluklar-atlas-ch-de-cevrimici.html
• https://www.dogus.edu.tr/images/basin/0416.pdf
![Page 25: ALGIÇ FIZIGI · ATLAS ALGICI •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e5580d4b6a1220efb7a41fe/html5/thumbnails/25.jpg)
•Tesekkurler