algemeen 3 - kerkenleven.be
1
algemeen 3 BOEK SPIRITUALITEIT Bundel over pastoraat Henri Nouwen D e Nederlandse priester Henri Nouwen, overleden in 1996, is een van de belangrijkste spiritu- ele auteurs van de late twintigste eeuw en veel van zijn werk wordt nog steeds herdrukt. Opmerkelijk is dat er thans drie nieuwe, onver- taalde boeken van hem uitkomen. Nabij zijn, Delen en Helen werden geschreven tussen 1969 en 1974, in de periode dat Nouwen aan Ame- rikaanse universiteiten verbleef. Ze behandelen specifieke pastora- le thema’s en werden samen met het wel vertaalde In de naam van Jezus uit 1989 opgenomen in een bundel over pastoraat en spiritu- aliteit. Anders dan zijn latere, zeer persoonlijke werk, waarin hij zich naar een groot publiek richt, zijn deze boeken specifiek bestemd voor pastores. Toch zijn de grote thema’s uit Nouwens spirituele oeuvre al te herkennen in zijn vroegste werk. Nouwen-kenner Jurjen Beumer: „Het is goed dat de uitgever deze drie boeken uit de beginperiode van Henri Nouwen tezamen uit- brengt met In de naam van Jezus als een soort epiloog. Deze vier boe- ken horen bij elkaar. (...) De the- ma’s die Nouwen beschrijft raken ons allemaal. In zijn latere boeken zal dat duidelijk worden. Miljoe- nen mensen over de wereld zullen zich herkennen in zijn beschrij- vingen van de verloren en gevon- den zoon of dochter (in Eindelijk thuis, 1992) en zijn overtuiging dat ieder mensenkind geliefd is door de eeuwige zelf (in Een parel voor Gods ogen, 1992).” (EDS) Henri Nouwen, Pastoraat en spiritualiteit. Het verzamelde werk, Lannoo, Tielt, 2010, 349 blz., 29,95 euro, ISBN 978 90 209 9057 7. BOEK ACTUALITEIT Celibaat bevraagd Donald Cozzens D oor de aanhoudende schan- dalen over seksueel misbruik in de Kerk is het boek van de Ame- rikaanse priester Donald Cozzens uit 2006 hoogst actueel. Cozzens stelt gefundeerd vragen bij de aloude celibaatsverplichting die de Latijnse Kerk haar priesters oplegt. Het pleidooi is kalm en doordacht. Volgens hem is het hoog tijd om het celibaat te bevrij- den uit zijn kerkrechterlijke keurslijf en het terug te brengen tot wat de oorspronkelijke bedoe- ling was: een gave van de Geest voor een aantal, maar niet voor alle priesters. Het is dan ook opmerkelijk dat hij aanvangt met een uitdieping van het grote belang van het charisma van het ongehuwd blijven voor de Kerk: „Een klein aantal mannen en vrouwen blijkt het charisma van het celibaat te hebben, een oproep van God om zich voor het welzijn van de anderen en de opbouw van het Rijk van God in de geschiedenis te verbinden tot een celibatair leven. Het celibaat is hun waarheid. Voor hen is dit de juiste levenswijze.” Maar verder hakt hij genadeloos in op het krampachtige vastklam- pen aan het verplichten van het celibaat. Het eertijds geëerde celi- baat werpt immers thans ook een zwarte schaduw op de Kerk. Het is, aldus Cozzens, een vluchtheu- vel voor mannen die hun seksuali- teit geen plaats hebben gegeven in hun leven. Het meest opmerkelijke hoofd- stuk behandelt het thema van de homoseksualiteit van heel wat priesters. Zijn stellingen hierom- trent („Priesterschap is een gay- beroep aan het worden.”) stoot- ten op heftige reacties. Cozzens wijst op het feit dat proportio- neel veel seminaristen en pries- ters vandaag homoseksueel zijn. Het percentage zou veel hoger liggen dan in de rest van de samenleving. Hij vraagt open- heid, wijsheid en medeleven in deze zaak. Op de laatste bladzijden haalt hij de huidige crisis aan: „Heden- daagse katholieken zijn ontgoo- cheld door het verraad van bis- schoppen en priesters, de misbruikschandalen en het finan- ciële gekonkel. Ze zien dwars door de uiterlijke tekenen van radicaal engagement. Ze hunkeren naar echt geestelijk leiderschap en geïnspireerde verkondiging. Zien ze die kenmerken in hun herder, dan doet het er weinig toe of hij al dan niet ongehuwd is. De katho- lieken hebben begrepen dat noch het celibaat noch de wijding op zich garant staan voor authentici- teit en geloofwaardigheid, want als die er zijn, hebben ze hun wor- tels in iemands diepste kern. En de kern van de zaak is het vermo- gen van de bedienaar om te getui- gen van de hoop dat Christus voor ons alles is en dat zijn evangelie onze weg naar nieuw leven is.” (EDS) Donald Cozzens, Bevrijd het celibaat. Het is een charisma!, Altiora, Averbode, 201, 120 blz., 16,95 euro, ISBN 978 90 317 3045 8. DICHTBUNDEL Haiku Herman Van Rompuy N og nooit stond een dichtbun- del in de top tien van verkoch- te boeken. Europees president Herman Van Rompuy presteerde het met zijn bundel haiku’s, korte drieregelige verzen, die van oor- sprong Japans zijn. Al jarenlang publiceert Van Rom- puy af en toe een vers op zijn web- site. Zijn beroemdste is ongetwij- feld de haiku die hij voordroeg bij de aankondiging van het EU- voorzitterschap van ons land: „Drie golven rollen/samen de haven binnen/Het trio is thuis.” Deze vijftalige editie (Nederlands, Frans, Engels, Duits en... Latijn) bevat een selectie uit de haiku’s die Herman van Rompuy schreef sinds 2004 en die voor deze uitga- ve hier en daar werden herwerkt en verfijnd. In het voorwoord spreekt de auteur zijn bewon- dering uit voor norbertijn Bart Mesotten, die hem het genre leer- de kennen. Voor Herman Van Rompuy groeit een haiku vanuit het openstaan voor het onverwachte, het onvoorbereide, de verwondering om wat rondom ons gebeurt. Een haiku vertrekt vaak van een natuurervaring. In de speelse ver- zen (de letterlijke betekenis van het Japanse woord haiku) kijkt Van Rompuy onbevangen aan tegen de natuur, die voor hem altijd een factor is gebleven van evenwicht en troost tegen de wanhoop en tegen de ruis van de dagdagelijkse werkelijkheid. De verzen spreken ook van de religieuze bewogen- heid van de politicus. Een mooi voorbeeld: „God, goedheid, lief- de/gekregen en gegeven/vullen een leven.” (EDS) Herman Van Rompuy, Haiku, Poëziecentrum, Gent, 2010, 128 blz., 16,95 euro, ISBN 978 90 5655 384 5. CD JAZZ Bill Evans herdacht Paul Mottan E en van de invloedrijkste jazz- pianisten van de vorige eeuw was Bill Evans. Hij liet ons grote klassieke songs zoals Waltz for Deb- by, Turn Out the Stars en Very Early. Met bassist Scott LaFaro en drum- mer Paul Motian schudde hij in 1961 in New York de jazzwereld door elkaar. Op hun album Sunday at the Village Vanguard musiceerden en soleerden de leden van een jazztrio voor het eerst als gelijken. Voorheen stonden drummer of bassist meestal in een dienende rol ten aanzien van de pianist of trompettist. Dat Evans koos voor gelijkwaar- digheid, kwam door zijn ver- trouwdheid met de klassieke muziek. Hij speelde even goed Schubert of Beethoven als Gersh- win. Ook meende hij dat hij door te improviseren aan het klavier dichter bij Schubert of Mozart stond dan door een klassiek con- certpianist na te apen. Evans’ aanpak en lyrische speel- stijl liet diepe sporen na en zijn invloed loopt ook vandaag nog door bij pianisten als Chick Corea en Keith Jarret. Bill Evans was een genie, maar een genie geplaagd met voortdurende twijfel over zijn eigen kunnen, een twijfel waarvan hij zich enkel via de drugs scheen te kunnen bevrij- den. Het kostte hem in 1980 het leven. Drummer Paul Motian is even- zeer een klasse apart. Ook hij heeft reeds een leven achter de rug in talrijke groepen. In het trio van Bill Evans ontpopte hij zich echter als de man die nieuwe ritmes exploreerde, niet door verschrik- kelijk luid en heftig te werk te gaan, maar veeleer door subtiliteit en pittige schakeringen. Na zijn samenwerking met Bill Evans schakelde hij over naar Keith Jar- ret, tot hij zijn eigen groep creëer- de met tenorsax Joe Lovano, gita- rist Bill Frisell en, zoals op deze opname, bassist Marc Johnson. Het is een krachtig ensemble dat perfect op elkaar is ingespeeld en de Bill-Evans-cd is dan ook een waar eerbetoon. En dan nog wel van iemand die de grote pianist ook echt van nabij heeft gekend. Geen wonder dus dat Motian de originele Evans’ nummers oppoetst tot ze heerlijk blinken. Children’s Play Song waar de cd mee eindigt klinkt gewoonweg beto- verend. (JC) Paul Motian, Compositions by Bill Evans, met Paul Motian (drums), Bill Frisell (gitaar), Joe Lovano (tenor sax) en Marc Johnson (bas), Winter & Winter (distributie Harmonia mundi), WW 910 166-2, 21,25 euro. CD KLASSIEK Mis voor religieuzen Gaspard Corrette G aspard Corrette (1671-1733) was de vader van de belangrij- ke Parijse componist Michel Cor- rette, een van de grootste Franse meesters van de late achttiende eeuw. Gaspard senior had zijn thuishaven in het Normandische Rouen en was ondanks zijn grote kunde duidelijk minder schrijf- lustig dan zijn zoon Michel. Toch is er van zijn hand mooie religieu- ze muziek bewaard gebleven, waaronder een orgelmis uit 1703. Het betreft hier een mis in de acht- ste toon ten behoeve van de vrou- welijke religieuzen en voor al wie orgel speelt. Het feit dat de com- ponist uitdrukkelijk de religieu- zen vernoemt, wijst er al op dat zijn orgelspel een dienende func- tie had in de kloosterliturgie. Corrette wisselt dus orgelpassa- ges af met a-capellagezang van de delen van het ordinarium. Omdat er in die periode zeer vele versies bestonden voor die ‘gewone’ mis- gezangen en Corrette geen precie- ze aanduidingen geeft, is er veel ruimte voor historische interpre- tatie. Deze opname kiest voor de inter- pretatie van Guillaume-Gabriel Nivers, een tijdgenoot van Corret- te, die het orgel van de Saint-Sul- pice bespeelde. Toch klopt niet alles voor honderd procent. Zo zijn er zeven plaatsen waar orgel- spel van pas komt, terwijl Corret- te er negen voorzag. Niettemin klinkt het resultaat erg overtui- gend. Heel mooi is ook het barokke ‘gre- goriaans’ waarmee het Frans- Zwitserse dameskoor Ad Limina het frisse orgelspel van Régis Allard van antwoord dient. Voor welke abdij Corette zijn mis schreef, is een geheim dat in de nevelen van de tijd is bewaard gebleven. (JC) Gaspard Corrette, Messe à l’usage d’une abbaye royale, door Régis Allard (orgel) en het Ensemble vocal Ad Limina, Editions Hortus (distributie Lavial), Hortus 061, 20,45 euro. Het wekelijkse aanbod boeken,cd’s en dvd’s op deze bladzijde is ook te raadplegen en te bestellen via het Mediacenter op de website www.kerknet.be. WOORD, KLANK & BEELD
Transcript of algemeen 3 - kerkenleven.be
algemeen 3
BOEK SPIRITUALITEITBundel over pastoraatHenri Nouwen
De Nederlandse priester HenriNouwen, overleden in 1996, is
een van de belangrijkste spiritu-ele auteurs van de late twintigste
eeuw en veel van zijn werk wordtnog steeds herdrukt. Opmerkelijkis dat er thans drie nieuwe, onver-taalde boeken van hem uitkomen.Nabij zijn, Delen en Helen werdengeschreven tussen 1969 en 1974, inde periode dat Nouwen aan Ame-rikaanse universiteiten verbleef.Ze behandelen specifieke pastora-le thema’s en werden samen methet wel vertaalde In de naam vanJezus uit 1989 opgenomen in eenbundel over pastoraat en spiritu-aliteit.Anders dan zijn latere, zeerpersoonlijke werk, waarin hij zichnaar een groot publiek richt, zijndeze boeken specifiek bestemdvoor pastores.Toch zijn de grote thema’s uitNouwens spirituele oeuvre al teherkennen in zijn vroegste werk.Nouwen-kenner Jurjen Beumer:„Het is goed dat de uitgever deze
drie boeken uit de beginperiodevan Henri Nouwen tezamen uit-brengt met In de naam van Jezus alseen soort epiloog. Deze vier boe-ken horen bij elkaar. (...) De the-ma’s die Nouwen beschrijft rakenons allemaal. In zijn latere boekenzal dat duidelijk worden. Miljoe-nen mensen over de wereld zullenzich herkennen in zijn beschrij-vingen van de verloren en gevon-den zoon of dochter (in Eindelijkthuis, 1992) en zijn overtuiging datieder mensenkind geliefd is doorde eeuwige zelf (in Een parel voorGods ogen, 1992).” (EDS)
Henri Nouwen, Pastoraat enspiritualiteit. Het verzamelde werk,Lannoo, Tielt, 2010, 349 blz.,29,95 euro,ISBN 978 90 209 9057 7.
BOEK ACTUALITEIT
Celibaat bevraagdDonald Cozzens
Door de aanhoudende schan-dalen over seksueel misbruik
in de Kerk is het boek van de Ame-rikaanse priester Donald Cozzensuit 2006 hoogst actueel. Cozzensstelt gefundeerd vragen bij dealoude celibaatsverplichting diede Latijnse Kerk haar priestersoplegt. Het pleidooi is kalm endoordacht. Volgens hem is hethoog tijd om het celibaat te bevrij-den uit zijn kerkrechterlijkekeurslijf en het terug te brengentot wat de oorspronkelijke bedoe-ling was: een gave van de Geestvoor een aantal, maar niet vooralle priesters.
Het is dan ook opmerkelijk dat hijaanvangt met een uitdieping vanhet grote belang van het charismavan het ongehuwd blijven voor deKerk: „Een klein aantal mannenen vrouwen blijkt het charismavan het celibaat te hebben, eenoproep van God om zich voor hetwelzijn van de anderen en deopbouw van het Rijk van God inde geschiedenis te verbinden toteen celibatair leven. Het celibaat ishun waarheid. Voor hen is dit dejuiste levenswijze.”Maar verder hakt hij genadeloosin op het krampachtige vastklam-pen aan het verplichten van hetcelibaat. Het eertijds geëerde celi-baat werpt immers thans ook eenzwarte schaduw op de Kerk. Hetis, aldus Cozzens, een vluchtheu-vel voor mannen die hun seksuali-teit geen plaats hebben gegeven inhun leven.Het meest opmerkelijke hoofd-stuk behandelt het thema van dehomoseksualiteit van heel watpriesters. Zijn stellingen hierom-trent („Priesterschap is een gay-beroep aan het worden.”) stoot-ten op heftige reacties. Cozzenswijst op het feit dat proportio-neel veel seminaristen en pries-ters vandaag homoseksueel zijn.Het percentage zou veel hogerliggen dan in de rest van de
samenleving. Hij vraagt open-heid, wijsheid en medeleven indeze zaak.Op de laatste bladzijden haalt hijde huidige crisis aan: „Heden-daagse katholieken zijn ontgoo-cheld door het verraad van bis-schoppen en priesters, demisbruikschandalen en het finan-ciële gekonkel. Ze zien dwars doorde uiterlijke tekenen van radicaalengagement. Ze hunkeren naarecht geestelijk leiderschap engeïnspireerde verkondiging. Zienze die kenmerken in hun herder,dan doet het er weinig toe of hij aldan niet ongehuwd is. De katho-lieken hebben begrepen dat nochhet celibaat noch de wijding opzich garant staan voor authentici-teit en geloofwaardigheid, wantals die er zijn, hebben ze hun wor-tels in iemands diepste kern. Ende kern van de zaak is het vermo-gen van de bedienaar om te getui-gen van de hoop dat Christus voorons alles is en dat zijn evangelieonze weg naar nieuw leven is.”(EDS)
Donald Cozzens, Bevrijd hetcelibaat. Het is een charisma!,Altiora, Averbode, 201, 120 blz.,16,95 euro,ISBN 978 90 317 3045 8.
DICHTBUNDEL
HaikuHerman Van Rompuy
Nog nooit stond een dichtbun-del in de top tien van verkoch-
te boeken. Europees presidentHerman Van Rompuy presteerdehet met zijn bundel haiku’s, kortedrieregelige verzen, die van oor-sprong Japans zijn.Al jarenlang publiceert Van Rom-puy af en toe een vers op zijn web-site. Zijn beroemdste is ongetwij-
feld de haiku die hij voordroeg bijde aankondiging van het EU-voorzitterschap van ons land:„Drie golven rollen/samen dehaven binnen/Het trio is thuis.”Deze vijftalige editie (Nederlands,Frans, Engels, Duits en... Latijn)bevat een selectie uit de haiku’sdie Herman van Rompuy schreefsinds 2004 en die voor deze uitga-ve hier en daar werden herwerkten verfijnd. In het voorwoordspreekt de auteur zijn bewon-dering uit voor norbertijn BartMesotten, die hem het genre leer-de kennen.Voor Herman Van Rompuy groeiteen haiku vanuit het openstaanvoor het onverwachte, hetonvoorbereide, de verwonderingom wat rondom ons gebeurt. Eenhaiku vertrekt vaak van eennatuurervaring. In de speelse ver-zen (de letterlijke betekenis vanhet Japanse woord haiku) kijkt VanRompuy onbevangen aan tegende natuur, die voor hem altijd eenfactor is gebleven van evenwichten troost tegen de wanhoop en
tegen de ruis van de dagdagelijksewerkelijkheid. De verzen sprekenook van de religieuze bewogen-heid van de politicus. Een mooivoorbeeld: „God, goedheid, lief-de/gekregen en gegeven/vulleneen leven.” (EDS)
Herman Van Rompuy, Haiku,Poëziecentrum, Gent, 2010,128 blz., 16,95 euro,ISBN 978 90 5655 384 5.
CD JAZZ
Bill Evans herdachtPaul Mottan
Een van de invloedrijkste jazz-pianisten van de vorige eeuw
was Bill Evans. Hij liet ons groteklassieke songs zoals Waltz for Deb-by, Turn Out the Stars en Very Early.Met bassist Scott LaFaro en drum-mer Paul Motian schudde hij in1961 in New York de jazzwerelddoor elkaar. Op hun album Sundayat the Village Vanguard musiceerdenen soleerden de leden van eenjazztrio voor het eerst als gelijken.Voorheen stonden drummer ofbassist meestal in een dienenderol ten aanzien van de pianist oftrompettist.Dat Evans koos voor gelijkwaar-digheid, kwam door zijn ver-trouwdheid met de klassiekemuziek. Hij speelde even goedSchubert of Beethoven als Gersh-win. Ook meende hij dat hij doorte improviseren aan het klavierdichter bij Schubert of Mozartstond dan door een klassiek con-certpianist na te apen.Evans’ aanpak en lyrische speel-stijl liet diepe sporen na en zijninvloed loopt ook vandaag nog
door bij pianisten als Chick Coreaen Keith Jarret. Bill Evans was eengenie, maar een genie geplaagdmet voortdurende twijfel overzijn eigen kunnen, een twijfelwaarvan hij zich enkel via dedrugs scheen te kunnen bevrij-den. Het kostte hem in 1980 hetleven.Drummer Paul Motian is even-zeer een klasse apart. Ook hij heeftreeds een leven achter de rug intalrijke groepen. In het trio vanBill Evans ontpopte hij zich echterals de man die nieuwe ritmesexploreerde, niet door verschrik-kelijk luid en heftig te werk tegaan,maar veeleer door subtiliteiten pittige schakeringen. Na zijnsamenwerking met Bill Evansschakelde hij over naar Keith Jar-ret, tot hij zijn eigen groep creëer-de met tenorsax Joe Lovano, gita-rist Bill Frisell en, zoals op dezeopname, bassist Marc Johnson.Het is een krachtig ensemble datperfect op elkaar is ingespeeld ende Bill-Evans-cd is dan ook eenwaar eerbetoon. En dan nog welvan iemand die de grote pianistook echt van nabij heeft gekend.Geen wonder dus dat Motian deoriginele Evans’ nummersoppoetst tot ze heerlijk blinken.Children’s Play Song waar de cd meeeindigt klinkt gewoonweg beto-verend. (JC)
Paul Motian, Compositions by BillEvans, met Paul Motian (drums),Bill Frisell (gitaar), Joe Lovano(tenor sax) en Marc Johnson (bas),Winter & Winter (distributieHarmonia mundi), WW 910 166-2,21,25 euro.
CD KLASSIEK
Mis voor religieuzenGaspard Corrette
Gaspard Corrette (1671-1733)was de vader van de belangrij-
ke Parijse componist Michel Cor-rette, een van de grootste Fransemeesters van de late achttiendeeeuw. Gaspard senior had zijnthuishaven in het NormandischeRouen en was ondanks zijn grotekunde duidelijk minder schrijf-lustig dan zijn zoon Michel. Tochis er van zijn hand mooie religieu-ze muziek bewaard gebleven,waaronder een orgelmis uit 1703.Het betreft hier een mis in de acht-ste toon ten behoeve van de vrou-welijke religieuzen en voor al wieorgel speelt. Het feit dat de com-ponist uitdrukkelijk de religieu-zen vernoemt, wijst er al op dat
zijn orgelspel een dienende func-tie had in de kloosterliturgie.Corrette wisselt dus orgelpassa-ges af met a-capellagezang van dedelen van het ordinarium. Omdater in die periode zeer vele versiesbestonden voor die ‘gewone’ mis-gezangen en Corrette geen precie-ze aanduidingen geeft, is er veelruimte voor historische interpre-tatie.Deze opname kiest voor de inter-pretatie van Guillaume-GabrielNivers, een tijdgenoot van Corret-te, die het orgel van de Saint-Sul-pice bespeelde. Toch klopt nietalles voor honderd procent. Zozijn er zeven plaatsen waar orgel-spel van pas komt, terwijl Corret-te er negen voorzag. Nietteminklinkt het resultaat erg overtui-gend.Heel mooi is ook het barokke ‘gre-goriaans’ waarmee het Frans-Zwitserse dameskoor Ad Liminahet frisse orgelspel van RégisAllard van antwoord dient. Voorwelke abdij Corette zijn misschreef, is een geheim dat in denevelen van de tijd is bewaardgebleven. (JC)
Gaspard Corrette, Messe à l’usaged’une abbaye royale, door RégisAllard (orgel) en het Ensemblevocal Ad Limina, Editions Hortus(distributie Lavial), Hortus 061,20,45 euro.
Het wekelijkse aanbod boeken, cd’s en dvd’s op deze bladzijde is ook te raadplegen en tebestellen via het Mediacenter op de website www.kerknet.be.
WOORD, KLANK & BEELD
