Ale

rji R

apor

uANONİM

GirişGeçmişKorunma

53128ADPE04A1207

1. Cilt

Alerjik Hastalıklara Genel bakış: Tanı, Yönetim ve Bakıma Engel Durumlar

Tanısal TestAlerjik Hastalıkların Yönetimi

Çevre KontrolüFarmakolojik Tedavi

Alerjen ImmünoterapiHasta Eğitimi

Politika ve Müdahaleler için Tavsiyeler

2. Cilt

GirişRinitAstımAtopik Dermatit

Atopik Diyatezi Hastalıkları

Yandaş Hastalık: RinosinüzitYandaş Hastalık: Kronik veya tekrarlayan Otitis Media

Cilt 3

Alerjik Bileşene SahipOlabilecek Durumlar

GirişKonjonktivitÜrtiker ve AnjiyoödemKontakt Dermatitİlaç ReaksiyonlarıGıda ReaksiyonlarıBöcek Isırması ReaksiyonlarıLateks ReaksiyonlarıAnafilaktik ve anafilaktoid Reaksiyonlar

Copyright © 2000. The American Academy of Allergy, Asthma & Immunology, Inc.

Copyright © 2000. The American Academy of Allergy, Asthma & Immunology, Inc.Tüm hakları saklıdır.

Bu yayında bulunan materyaller;Amerikan Alerji Astım ve İmmünoloji Akademisi'nin (“AAAAI”) özel mülküdür ve tüm hakları saklıdır, burada bulunan başka çalışmaların hakları sahiplerine aittir. Bu çalışma, ABD telif hakkı yasası ve diğer uluslararası antlaşmalar ve sözleşmeler çerçevesinde korunmaktadır.Aksi burada belirtilmedikçe, bu yayında yer alan materyallerin hiçbirisi önceden AAAAAI'den alınmış yazılı izin olmaksızın herhangi bir sınırlama olmamak kaydıyla ve elektronik, mekanik, fotokopi ve kayıt dahil olmak üzere herhangi bir şekilde veya araçla kullanılamaz, kopyalanamaz, yeniden üretilemez, indirilemez, yayınlanamaz, görüntülenemez, iletilemez, değiştirilemez veya dağıtılamaz.

Yazılı izin hakkında başvurular aşağıda belirtilen kişi veya kurumlara yapılmalıdır:Ms. Amy StoneAmerican Academy of Allergy, Asthma & Immunology, Inc.611 East Wells StreetMilwaukee, WI 53202Phone: (414) 272-6071Fax: (414) 272-6070

Bu yayındaki bazı malzemeler Amerikan Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Hizmetleri,

Ulusal Sağlık Enstitüsü, Ulusal Kalp Enstitüsü, Akciğer ve Kan Enstitüsüne ait 97-4051

numaralı (Guidelines for Diagnosis and Management of Asthma) (Temmuz 1997) ve 97-4053

numaralı (Practical Guide for Diagnosis and Management of Asthma) (Ekim, 1997)

yayınlardan alınmış veya bu yayınlar baz alınarak elde edilmiştir.

AAAAI bu yayının hazırlanmasında bulunan katkılarından dolayıAcademic Services Consortium, University of Rochester'a teşekkürlerini minnetle sunar.

Bu yayında yer alan materyallerin gösterimi, kopyalanması ve indirilmesinesadece kişisel ve ticari olmayan kullanım ve bu materyallerin değiştirilmemesi veya yeniden düzenlenmemesi ve AAAAI telif hakkı bildiriminin üzerinde görüntülenmesi şartıyla izin verilmektedir.

YASAL UYARI: Burada yer alan yayın ve malzemeler ve bilgiler üyeler ve genel kamu yararına bir hizmet olarak bilgi amaçlı üretilmiştir ve "olduğu gibi" aktarılmıştır, burada (işbu belgede) belirtilen kalemlere ilişkin ne sarahaten (açıkça) ne de ima yoluyla hiçbir garanti veya teminat kabul edilmez. AAAAI bu yayının veya burada yer alan materyal veya bilgilerin kullanımından kaynaklanacak her türlü doğrudan,özel, tesadüfi veya dolaylı zararlardan sorumlu tutulamaz.

İÇİNDEKİLER

Giriş ....................................................……………………………………………... 9

Arkaplan..................................................…………………………………….. 25

Epidemioloji .................................................. .......... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25

Alerjik Rinit ................................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 25

Astım .................................................. .............. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26

Atopik Dermatit ............................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 27

Patogenez .................................................. .......... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 27

IgE aracılı alerjik yanıtın 3 adımı ............................. ... ... .. 28

1. Adım Sensitizasyon ..................................……………………………………… 28

2. Adım Erken Evre Reaksiyonu ..........……………………………………….. 28

Anlık aşırı duyarlılık reaksiyonu (figür) .....................………… 29

Ortam klinik yanıtı belirler (grafik) ........……………...... 30

3. Adım Geç Evre Reaksiyonu ............……………………………………….. 30

IgE aracılı aşırı duyarlılıkta Anlık ve Geç Reaksiyonlar.... 31

Doğal Katil Hücreler ........................................................………………………… 32

Alerjik Rinit ................................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 33

Alerjik Rinite bağlı Hastalıklar ...................…………….. 33

Astım ..............................................................…………………………………. 34

Alerjik Dermatit ........................................……………………………………. 35

Alerjene maruz kalma ................................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 35

Maruz kalma yoluyla oluşan alerjenlere bazı örnekler (grafik) ........….. 36

Yaygın Alerjenler ........................................…………………………………… 36

Polenler ........................................................……………………………... 36

Mevsimsel Polen Dağılımı ..........……………………………. 37

Küf/Mantarlar................................................……………………………… 41

Ev Tozu Akarları ....................................……………………………….. 41

Hayvan Alerjenleri ......................................………………………………. 42

Alerjik hastalık riskini artırabilecek faktörler ...................... ... ... ... .... 42

Referanslar ..............................................................……………………………………... 43

Korunma....................................................…………………………………... 45

Korunma Stratejilerinin Üç Aşaması ............ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 45

Hangi hasta için hangi korunma stratejisi? (Grafik) ............... ... ... 46

Alerjik hastalığı önlemek için bazı tavsiyeler (Grafik) ...................... 46

Başarılı bir korunma programı için önerilen bileşenler ................... 47

Birincil Alerji Önleme ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 47

İkincil Alerji Önleme ................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 48

Üçüncül Alerji Önleme ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 49

Tüm Evreler için Korunma Stratejileri .................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 50

Gelecek için bazı korunma stratejileri .............................................. ... ... 50

Hasta Hakları Bildirgesi............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 51

Alerjinin önlenmesi için öneriler ........ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 25

Referanslar .................................................. ............ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 53

Tanısal test ........................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 55

Alerjinin Teşhisi ................................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 55

Prick/Ponksiyon(Delme) Testleri ...................................... ... ...... ... ... ... ... ... ... .. 56

Cilt testi için Genel düşünceler ... ... ... ... ... ... ... ................... ... ... ... ... ... ... ... ... 57

In vitro test ne zaman kullanılır?...................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 59

Epikütanöz (yama) testi hücre-aracılı reaksiyonlar için ne zaman kullanılır?.. 60

Hangi alerjenler alerjik hastalıktan sorumludur?.................... ... ... ... ... 61

Inhalan Alerji Teşhisi ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 61

Böcek ısırması alerjisinin teşhisi ............ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 61

Gıda Alerjisi Teşhisi ................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26

İlaç ve Kimyasal

Alerjilerinin Teşhisi .................................................. ........ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..63

Penisilin ve Antibiyotikler ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 63

Kimyasal Katkı Maddeleri................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 63

Referanslar .................................................. .............. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 64

Alerjik Hastalıkların Yönetimi: Genel Bakış.............................. ... ... .... ... 65

Alerjik Hastalıkların YönetimiAlerjik Hastalıkların Yönetimi için Dört Genel Prensip ......................... ... ... ... ... 65

Alerjik Hastalıkların Yönetimi: Çevresel Kontrol.....................… 67

Duyarlı bireyde Alerjik hastalığa katkıda bulunan faktörler .......... 67

Alerjenden kaçınma / kontrol rehberliği sağlama konusunda düşünceler ..... 67

Alerjene maruziyeti azaltmak için hastalara bazı öneriler s. .......... 68

Polenler................................................ ............... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 68

Küf/Mantarlar .................................................. .... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 69

Açık Hava Ekspozisyonu................................... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 69

Kapalı Alan Ekspozisyonu ...................................... ... ... ... ... ... ... ... .69

Ev Tozu Akarları ............................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 69

Temel Eylemler ...................................... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 69

İstenen Eylemler..................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 69

Hayvan Alerjenleri ............................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 70

Hamamböcekleri .................................................. .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 70

Tütün Dumanı/Odun Dumanı ...................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 70

Viral solunum yolu enfeksiyonları ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 71

Hasta Görüşme .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 71

Referanslar .................................................. ............ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 73

Alerjik Hastalıkların Yönetimi: Farmakolojik Tedavi ............... ... .... 75

Alerjik Hastalıkları yönetmek için kullanılan ilaçlar ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 75

Epinefrin .................................................. .... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 75

Antihistaminikler ................................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 75

Sınıflandırma .............................................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 76

Etki Mekanizması ................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 76

Advers Etkiler .......................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 76

Sedatif Antihistaminikler ...................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 76

Sedatif olmayan ve az sedatif Antihistaminikler ............. ... .. 77

Topikal Antihistaminikler ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 77

Oral Antihistaminikler-Dekonjestanlar (grafikler)................... ... ... ... ... ... ... ... .... 78

Dekonjestan etkili İlaçlar .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 79

Anti-inflamatuar etkili İlaçlar .................................. ... ... ... ... ... ... ... .. 79

Kortikosteroidler .......................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .79

Kromolin sodyum/Nedokromil Sodyum ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 79

Lökotrien Düzenleyiciler............................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .80

Bronkodilatör Etkili İlaçlar ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 80

Beta 2-Agonistler ........................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..80

Teofillin............................................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 80

Referanslar .................................................. .......... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...81

Alerjik Hastalıkların Yönetimi Alerjen Immünoterapi .............……. 83

Klinik Çalışmalar......................................................…………………85

Alerjik Rinit ... ... ... .. ………………………………………………….. 85

Astım ..............................................................………………………… 85

Böcek Hipersensitivitesi..................................…………………………… 85

Diğer Hastalıklar ................................................…………………………. 86

Alerjen İmmünoterapide dikkat edilecek hususlar..…………………………………………. 86

Hastayı değerlendirme ..............................……………………………………………… 86

Hastaların çoğu için mevcut tedavilerin kombinasyonu gerekir ............. ... ... 87

Venom immünoterapisi uygulama ..................…………………………………… 87

Immünoterapi hakkında hastaya ne anlatılmalıdır?.....................…… 88

Immünoterapinin riskleri nelerdir?.................……………….. 89

Alerjik bozukluk hasta için spesifik riski etkileyebilir .... 89

İmmünoterapiye gösterilen sistemik reaksiyonları engellemek için öneriler................... 90

Immünoterapi için Özel Hususlar …………………………………………… 91

Alerjik Bozukluğu olan Çocuklarda Immünoterapi Uygulama ........….. 91

Hamilelik ve Emzirme sırasında İmmünoterapi Uygulama .............................. 91

Kimlere immünoterapi uygulanmamalıdır?……………………………………. 91

Referanslar ..............................................................……………………………………... 92

Alerjik Hastalıkların Yönetimi: Hasta Eğitimi ......................……… 95

Hasta eğitimi için proaktif bir yaklaşım uygulama ................................ ... ... ... ... ... .... 95

Kimin eğitime ihtiyacı olduğunu belirleme ................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 96

Bilgi Aktarımı .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 97

Hastayla (ve aileyle) ilişkiyi sürdürme ...............……………… 97

Her ziyarette sorulacak sorular ve inceleme ................……………...… 97

Açık iletişimi teşvik ..............……………………………………... 98

İlaç Tedavisine Devamlılığı Sağlama ……………………………………….. 99

Özel Durumlar ........................................……………………………………... 100

Anafilaksi...................................................………………………………… 100

Hastalara anafilaksi riskinin erken uyarı işaretlerini öğretme…….. 100

Farklı yaş gruplarına öğretim ..................……………………………………. 102

Referanslar ..............................................................……………………………………. 104

Politika ve Müdahaleler için Öneriler......................………….. 105Politika için Öneriler veYönetim önündeki engeller .................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 105

Limitli (veya hiç) sigortası olan hastalar ……………………………………….. 106

Sağlık sistemi içindeki engeller ....…………………………………………….. 106

Bakım engellerini aşmak için ne yapabiliriz?.............................………. 107

Sağlık sistemimiz alerjik hastalığı olan hastalara nasıl daha iyi hizmet verebilir?.. 107

Kaynak Kullanımını Geliştirme İçin Öneriler .....................……………. 107

Araştırma için Öneriler ............................………………………………….. 109

Referanslar ..............................................................……………………………. 112

Kaynaklar...............................................……………………………………… 113

Sözlük..............................................................…………………………………… 115

Alerji RaporuGiriş

Her yıl 50 milyondan fazla Amerikalı alerjik hastalıklara yakalanmaktadır Rinit, sinüzit, dermatit, astım, besin alerjisi ve diğer alerjik hastalıklar yaşam kalitesini düşürmekte ve sağlık giderlerinin artmasına sebep olmaktadır. Alerji, Amerika'daki kronik hastalıkların altıncı önde gelen sebebidir ve sağlık sistemine yıllık maliyeti 18 milyar doları geçmektedir. Alerjik hastalıkların prevelansı artmaya devam ediyor ve bu büyük olasılıkla artan ekspozisyonları ve alerjenlere karşı verilen gelişmiş tepkileri yansıtmaktadır. ABD nüfusu zamanının çoğunu kapalı mekanlarda geçirdiği için kapalı alerjenleri bir halk sağlığı sorunu haline gelmesi şaşırtıcı değildir. Toplumumuzda alerjik hastalığın yüksek prevalansı sadece içinde yaşadığımız koşulları yansıtıyor olabilir.

Alerji vücudun özel bir maddeye karşı gösterdiği ters (kötü) tepkiyi açıklamak üzere kullanılan bir terimdir. Alerjiye neden olan çoğu şey aslında zararlı değildir ve alerjisi olmayan insanlar üzerinde etki göstermez. Çevremizde yaygın olarak bulunan pek çok faktör alerjik reaksiyona sebep olabilir. Alerjik tepkimeyi harekete geçiren herhangi bir maddeye veya maddeyi oluşturan ve immün yanıtı kışkırtan bir ya da daha fazla spesifik proteine alerjik madde (alerjen) denir. Alerjenler vücuda bir dizi yolla girebilir: Solunduğunda, yutma, deriyle temas veya enjeksiyon - ya kasıtlı olarak (bazı ilaçlar gibi) veya yanlışlıkla (bir böcek sokması gibi).

Alerjik reaksiyon semptomlara neden olur (örneğin, kaşıntı, öksürük,hırıltı, hapşırma, sulu gözler, inflamasyon, yorgunluk) ki bunlarçoğunlukla rahatsız edici, zayıflatıcı, ve bazı durumlarda hayatı tehdit edicidir. (örneğin hipotansiyon ve anafilaksiye bağlı ödem). Günlük bazda,alerjiler iş, okul ve boş zaman etkinlikleri kayıplarına neden olur veokulda, işte ve evde verimliliğin azalmasına yol açar; fakat bu önlenebilir. Allerjik hastalıklar kontrol altına alınabilir; semptomları önlenebilirveya minimize edilebilir. Alerjik reaksiyonu neyin tetiklediğini öğrenme vehastalıkların nasıl tedavi edileceğini bilmek zayıflatıcı ve kronik bir hastalıktankurtulma ve üretken, sağlıklı bir yaşama kavuşma anlamına gelir.

AmaçAlerji mağdurlarının sağlığını ve yaşam kalitesini düzeltmek için AmerikanAlerji, Astım ve İmmünoloji Akademisi (AAAAI),Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü (NIAID)ve diğer 20 sağlık kuruluşu, savunma grupları ve hükümetkuruluşları, kapsamlı bir girişim başlatmıştır –AlerjikBozukluklar: En İyi Uygulamayı Teşvik. Bu girişimin amacı,geniş bir yelpazede sağlık personelinin alerjik hastalıkları teşhis vealerjik hastalıkları olan hastaları en iyi şekilde yönetme bilgileriniöğrenme, anlama ve uygulamalarını sağlamaktır. Bu süreçteatılan ilk adım, çok çeşitli sağlık ve politika karar mercilerini temsil eden bir uzman paneli düzenlemek ve Alerjik Hastalıklar Çalışma Kolu isimligörev timini oluşturmak oldu. Bu çalışma koluna, kanıta dayalı,pratik ve erişimi kolay bir alerji bozukluklar rehberi geliştirme görevi verildi.Bununla, aile hekimliği doktorları, iç hastalıkları uzmanları,çocuk hekimleri, hemşirelik çalışanları, okul hemşireleri ve alerjisi olan hastaları yöneten veya etkileşimi olan diğer kişilere yardım sağlama amaçlandı. Alerji Raporu isimli bu doküman, alerjik bozuklukların klinik yönetimine rehberlik sağlamakta, etkili bakımın önündeki engelleri incelemekte ve alerji mekanizmaları ve tedavi için klinik yaklaşımlar üzerine gelecektekiaraştırma ihtiyaçlarını ele almaktadır.

Kurul BaşkanlarıHarold S. Nelson, MD, FAAAAIAmerikan Alerji, Astımve İmmünoloji AkademisiUlusal Yahudi Tıp ve Araştırma MerkeziDenver, CO

Gary S. Rachelefsky, MD, FAAAAIAmerikan Alerji, Astımve İmmünoloji AkademisiAlerji Araştırma VakfıLos Angeles California Üniversitesi Los Angeles, CA

Giriş ii

Çalışma Kolu ÜyeleriJohn Bernick, MD, Ph.D.American College of Occupationaland Environmental Medicine

A. Wesley Burks, MDAmerikan Pediatri Akademisi

Don Cui, PA-C, CMCMAmerican Academy of PhysiciansAssistants

Mark Dykewicz, M.D., F.A.C.P.American College of Physicians/American Society of InternalMedicine

Ivor Emanuel, MDAmerican Academy of OtolaryngicAllergy

John Georgitis, FCCP MDAmerican College of Chest Physicians

Peter Gergen, MDAgency for Health Care Policy andResearch

James Hadley, M.D., F.A.C.S.American Academy of OtolaryngologyHead and Neck Surgery

Sharon Hipkins, R.N., M.S.N.Asthma and Allergy Foundation ofAmerica

Joel Karlin, M.D.American Medical Association

Monica Kraft, M.D.American Thoracic Society

Barry Lampl, D.O.American Osteopathic College ofAllergy and Immunology

Doris Luckenbill, R.N., M.S.,C.R.N.P.National Association of School Nurses

Bryan Martin, D.O.American Osteopathic College ofAllergy and Immunology

Anne Muñoz-FurlongThe Food Allergy Network

Donna Nativio, Ph.D., C.R.N.P.,F.A.A.N.American College of NursePractitioners

Marshall Plaut, M.D.National Institute of Allergy andInfectious Diseases, NationalInstitutes of Health

Stephen Redd, M.D.Centers for Disease Control andPrevention

Daniel Rotrosen, M.D.National Institute of Allergy andInfectious Diseases, NationalInstitutes of Health

Nancy SanderAllergy and Asthma NetworkMothers of Asthmatics, Inc.

William Storms, M.D.American College of Allergy, Asthma,and Immunology

Karen Tietze, Pharm.D.American Pharmaceutical Association

Barbara Yawn, M.D.Specialist in Family Medicine

Giriş iii

Sonraki adımlar çoklu disiplinlerden daha detaylı bilgiler vealerjik hastalıklar için en iyi bakım kılavuzlarının yayılmasını kapsamaktadır. Kasım 1998'de düzenlenen bir Zirve Konferansı (Washington, DC), alerji uzmanları,araştırmacılar, sağlık uzmanları, bakım uygulama yöneticileri, sağlık savunucuları ve politika oluşturucularını bir panelde bir araya getirmiş ve burada katılımcılar en iyi bakım seçeneklerini ve uygulama stratejilerini belirlemiştir. Onların bu önerileri bu belgeye dahil edilmiştir. Bu girişimin gelecekteki çalışmaları aşağıdaki amaçları güdecektir:❑ Halkın ilgisini alerjik hastalıklara çekmek.❑ Sağlık personelini ve karar mercilerini eğitmek❑ Katılımcıların farklı uygulama ve yönetim stratejileri ile ilgili

fikir ve deneyimlerini paylaşabileceği bir forum oluşturmak.❑ Alerjik hastalıklarda en iyi uygulamaları geliştirecek eylemler

konusunda işbirliği yapma fırsatları yaratmak.❑ Alerji mekanizmaları ve tedavisi için klinik yaklaşımlar hakkında araştırma ve

maddi kaynak bulmayı teşvik etmek.

YöntemlerÇalışma kolunun görevi, farklı alanlarda çalışan sağlık personelinin kullanımı içinalerjik hastalıkların teşhisi ve yönetiminde pratik karar verme konularını ele alan bir dizi tavsiyeler hazırlamaktı. Bu yüzden çalışma kolundan, ilgili bilimsel literatürü taramaları ve kanıta dayalı ve gerektiğinde fikir birliğine dayalı, bir rapor oluşturmaları istendi.Bu sayede, verdikleri tavsiyelerin uygulanmasını daha kolay hale gelecekti. Bu rapor aşağıda yer alan sistematik ve yinelemeli süreci dahilinde hazırlandı:

❑literatür taraması, ❑bir ilk taslak geliştirilmesi,❑Ağustos 1998'de (Denver, CO), iki gün boyunca süren oturumda Çalışma kolunun

raporu gözden geçirme ve revizyonu, ❑metin ve figürlerin yeniden biçimlendirilmesi ve yazılması,❑içerik uzmanları tarafından gözden geçirme (bir sonraki sayfaya bakınız),❑son revizyonlar❑Bütün çalışma kolu tarafından nihai gözden geçirme ve imza.

Giriş iv

Dışardan HakemlerTaslak belgeyi gözden geçiren içerik uzmanları aşağıdaki hakemlerdir: Leonard Bielory, M.D., FAAAAI; S. Allan Bock, M.D., FAAAAI;William W. Busse, M.D., FAAAAI; Harold M. Friedman, M.D.; MitchellFriedlaender, M.D. FAAAAI; Anthony Gaspari, M.D.; David B. K. Golden,M.D., FAAAAI; Michael A. Kaliner, M.D., FAAAAI; Michael A. LeNoir, M.D.;Mark T. O'Hollaren, M.D., FAAAAI; Harold C. Pillsbury, III, M.D.; ThomasE. Platts-Mills, M.D., Ph.D., FAAAAI; Hugh Sampson, M.D., FAAAAI; GailShapiro, M.D., FAAAAI; F. Estelle R. Simons, M.D., FAAAAI; David Skoner,M.D.; Stuart Stoloff, M.D.; Abba Terr, M.D., FAAAAI; John Warner, M.D.;Jill Warner, Ph.D.; Robert Zeiger, M.D., Ph.D., FAAAAI.

Terminoloji üzerine YorumAlerji Raporu22 adet kurumun işbirliği ve takım çalışmasını yansıtmaktadır(bkz. sayfa ii). Nihai imzalama ve onaydan önce,çalışma kolu belgenin sekiz adet taslağını oluşturupinceleme ve gözden geçirmeler gerçekleştirdi. Bazı terimler farklı grupların üyeleri için farklı yorumlanıyor ve/veya farklı tanımlanıyordu.Sonuç olarak, Çalışma Kolu için aşağıdaki gibi bir fikir birliğine ulaşmakgerekli hale geldi:

Alerji: Alerji Raporu'nun pek çok yerinde bulunan❑ "Alerjen" terimi, IgE antikor tepkilerine neden olabilecek maddeler

anlamına gelir.❑ "Alerji" alerjenlere IgE antikor yanıtları anlamına gelir. ❑ "Alerjik hastalık" IgE antikor yanıtlarının neden

olduğu klinik tablodur.

Alerjenler genellikle aşağıdaki zararsız malzemelerden oluşur: ❑ Polenler ❑ Küf sporları ❑ Hayvan tüyleri ❑ Ev tozu akarları ❑ Penisilin ve diğer ilaçlar

❑ Hamamböcekleri ❑ Yiyecekler ❑ Lateks ❑ Böcek zehirleri

Raporun çeşitli yerlerinde , "alerji" ve "alerjik hastalık" terimleridaha geniş anlamda kullanılmakta ve hem IgE aracılı hem de IgE aracılı olmayan değişmiş immünolojik tepkileri kapsamaktadır.

Giriş v

Okuyucular bu geniş tanımın özellikle kullanıldığını göz önünde bulundurmalıdır.Bunun örnekleri 3. cildin sonraki bölümlerinde görülebilir:❑ İlaç Reaksiyonları ve Gıda reaksiyonlar hem IgE aracılı hem de IgE aracılı olmayan

klinik tepkileri tanımlamaktadır.❑ Kontak Dermatit spesifik olmayan IgE-aracılı immüne hücre

reaksiyonlarını açıklar (örneğin, temas antijenlere T hücre yanıtları).

"Alerji" ile karıştırılan diğer bir terim ise "atopi"dir. Atopi"klasik" alerjik hastalıkları geliştirmeye genetik eğilim anlamına gelir,yani, alerjik rinit, astım ve atopik dermatit. Atopi tipik olarakgenetik olarak belirlenmiş, yaygın alerjenlere karşı IgE tepkileri geliştirme kapasitesiyle bağlantılıdır, özellikle inhale alerjenler ve gıdaalerjenleri. Son zamanlarda, latekse gösterilen IgE tepkilerinatopik ailelerde daha sık olduğu görülmüştür ve dolayısıyla, lateks alerjisibir atopik hastalık olarak kabul edilebilir. Buna karşılık, böcek zehirlerine ve ilaçlara verilen IgE tepkileriatopik ailelerde daha yaygın değildir. Bu nedenle,bu bozukluklar alerjik, ama atopik olmayan, hastalık olarak kabul edilir.

Uzman: Alerji Raporu, Bir uzmana sevk gerektiren birçok klinikdurumu belirlemektedir. Bu uzmanlar aşağıda sıralanmıştır: ❑ Alerji / immünoloji uzmanı ❑ Dermatologlar ❑ Enfeksiyon hastalıkları uzmanları ❑ Göz doktorları ❑ Kulak burun boğaz uzmanları ❑ Kulak burun boğaz alerji uzmanları ❑ Göğüs hastalıkları uzmanları

Birçok durumda, uzman türü sağlayıcı ağı ile ve coğrafya/topluma göre değişir. Örneğin, Astım bölümü(Cilt 2) "astım uzmanı" terimini, Ulusal Astım Eğitim ve Önleme Programı1 tarafından kullanılan anlamda kullanır:bir kurum eğitimli alerji uzmanı veya göğüs hastalıkları uzmanı veya bazenastım yönetiminde ileri eğitim ve deneyim ile tecrübe kazanmış hekimler. Benzer karmaşıklıklar,dermatit, rinosinüzit, otitis media, konjuktivit, ürtiker,

1 Expert Panel Report 2: Guidelines for the Diagnosis and Management of Asthma: Clinical PracticeGuidelines. NIH Publication No. 97-4051, page 10.

Giriş vi

anjioödem ve kontak dermatit gibi hastalıkların yönetimi için uzmanları tespit etmede yaşanmaktadır. Bu nedenle, yönlendiren sağlık kuruluşunun belirlediği uzmanın yanında danışma veya ortak-yönetim, tavsiye edilir. Elbette,hastanın sağlık sigortasının kapsamı ve toplumdamevcut bulunan sağlık kaynaklarının yeterliliğigöz önüne alınmalıdır.

YapıAlerji Raporu üç cilt halinde düzenlenmiştir. Birinci cilt,alerjik süreç ve tüm alerjik hastalıkların tanı ve tedavisinde izlenecek ortak ilkelere genel bir bakış sunar. Ayrıca, bu ciltKasım 1998 Zirve Konferansında tavsiye edilenAmerika Birleşik Devletleri'ndeki alerjik bozuklukların tedavisinin geliştirilmesi ve bakımın önündeki engellerinaşılması için potansiyel müdahaleleri içermektedir.

2. ve 3. ciltler klinik bölümleri anlatmaktadır. 2. ciltrinit, astım ve alerjik dermatit gibi atopik diyatezi hastalıkları kapsar.Aynı zamanda iki yaygın bağlantılı hastalık üzerine bölümler de mevcuttur:rinosinüzit tekrarlayan veya kronik otitis media. Herhangi biralerjik bileşenin bulunabileceği durumlar 3. ciltin konusudur kibunlar: konjuktivit, ürtiker ve anjioödem, kontak dermatitilaç reaksiyonları, gıda reaksiyonları, lateks reaksiyonları,sokması böcek ısırması reaksiyonları ve anafilaktik ve anafilaktoid reaksiyonlardır. Her bir klinik bölümdebiraz arka plan bilgisi verilir ve ardından tanı ve tedavi için irdeleme ve tavsiyeler sunulur.

Kullanıcı dostu bir rehber oluşturma hedefine ulaşmak için, referanslar,bölümüne göre gruplandırılmış ve uygun metnin sonuna eklenmiştir. Kilitnoktalar, vurgulanmış kenar çubuklarında özetlenmiştir. Mümkün olan yerlerdesağlık kuruluşları için pratik öneriler verilmiştir.

Giriş vii

Bölümlere Genel Bakış

Cilt 1

Alerjik Hastalıklara Genel Bakış: Tanı, Yönetim,ve Bakıma Engel Durumlar

ArkaplanAlerji immünolojik aracılı edinilmiş olumsuz reaksiyonlar geliştirme potansiyeli demektir ve alerjik hastalık ise bu olumsuz immüne reaksiyonların klinik görünümüdür. Şu konuyu anlamak oldukça önemlidir;alerji ile atopik hastalıklar birbirinin yerine geçebilir durumlar değildir.Atopi, genetik olarak bir bireyin alerjenlere aşırı reaksiyon sonucu alerji geliştirmeye yatkın olması durumunu belirtir.Alerjenler oldukça yaygın fakat genelde zararsızdır ki bunlar; polen, küf sporları, hayvan tüyleri,toz gıdalar, böcek zehirleri ve ilaçlar gibi maddelerdir.

Epidemiyoloji, patogenezi ve alerjik hastalıkların doğal seyrine genel bir bakış sunulmuş ve bu bağlamda atopik diyatezi hastalıkları (yani, rinit, astım, atopik dermatit) ve alerjik bir bileşene sahip durumlar ele alınmıştır.

KorunmaAlerjik hastalıkları önleme stratejileri, alerjik sensitizasyon ve hastalığı ortaya çıkarmanın üç aşamasına dayanır:1. Birincil önleme; bu aşamada IgE aracılı yanıt geliştirilmesini

ve sensitizasyonu engellemeye odaklanılır.2. İkincil önleme; bu aşamada sensitizasyona rağmen hastalığın ortaya

çıkmasını engellemeye çalışılır.3. Üçüncül önleme; bu aşamada semptomları artıran faktörleri kontrol altına almak

hedeflenir.

Korunma, alerjik hastalıkların artan yaygınlığı nedeniyle veve ilgili maliyetler ve sosyal etkileri yüzünden önemlidir. Bu bölümkorunma için üç yaklaşımı incelemekte ve her biri için araştırma önerileri, potansiyel müdahaleler ve sınırlamalar sunmaktadır.

Giriş viii

Tanısal TestAlerjik hastanın tanısal değerlendirmesi, özel tanı testleri dahil olmak üzere, alerjisinin teşhisini onaylamak, alerjik hastalığı diğer hastalıklardan ayırt etmekve uygun tedavi planı oluşturmak için gereklidir. Alerjinin eksik veya yanlış teşhisi doğrutedavinin gecikmesine yol açabilir. Bu bölüm,tüm alerjik hastalıkların değerlendirilmesi için ortak bir konu olan alerjiyi teşhis etmeüzerine genel bilgiler vermektedir . Özel hastalık durumlarına ilişkinözel bilgiler 2. ve 3. ciltlerde verilmektedir.

ABD'deki en yaygın alerji testleri prick/puncture (delme) testleridir,ve bu testler IgE antikorları belirler. Oldukça güçlü pozitif sistemik reaksiyonlar ve/veya veya anafilaksi hikayesi olan bazı hastalar şüpheli alerjenlere karşı IgE antikorları için yapılan cilt testlerinde negatif sonuçlar verebilmektedir.Bu hastaların bir alerji uzmanı/ immünolog tarafından dikkatlice değerlendirilmesi gerekir. Eğer hem deri hem de in vitro testleri negatif ise, tepkiler immünolojik aracılı olmayan cevaplardır veya mevcut test malzemelerinin kalitesi şüphelidir. Bu gibi durumlarda, hastanınrisk altında olduğu kabul edilir ve hasta uygun önlemlerle tedavi edilirkenenjekte edilebilir epinefrin hazırlanır.

Alerjik Hastalıkların YönetimiDört genel prensip alerjik hastalıklar yönetmek için kullanılır:1. Çevre kontrolü vasıtasıyla alerjen ve tahriş edici maddelere maruziyeti

engelleme veya minimize etme.2. Uygun ilaç kullanma.3. Alerjen immünoterapi için değerlendirilme.4. Hastayı ve ilgili tıbbı görevliyi eğitme.

2. ve 3. ciltlerdeki klinik bölümlerde, her bir ilke genel alerjik hastalıklar için ayrıntılı olarak açıklanmış ve belirli hastalıklar için detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

1. Çevre KontrolüDuyarlı bir bireyde alerjik hastalığa katkıda bulunan faktörler devamlı alerjen maruziyeti, alerjen sentizasyonuve çevredeki tahriş edici maddelerdir. Bunların her biri kaçınılması veyakontrol edilmesi gereken durumlardır. Alerjenden kaçınmada ve kontrolde dikkat edilecek hususlarbazı yaygın alerjenlerin belirlenmesi de dahil olmak üzere alerjen maruziyetini azaltmak için tavsiyeler verilmektedir.

Giriş ix

2. Farmakolojik TedaviAlerjik hastalıkları yönetmek için kullanılan genel ilaç sınıflarına bir bakış sunulmakta ve bunun yanında alerji tedavisinde en yaygın olarak kullanılan (ve en iyi bilinen) ilaç,antihistaminikler üzerine derinlemesine bir inceleme yapılmaktadır. Belirli bir alerjik hastalık için uygun farmakolojik tedavi 2. ve 3. ciltlerin klinik bölümlerinde bulunabilir.

3. Alerjen İmmünoterapiAlerjen immünoterapi (ayrıca alerji aşı tedavisi) adı verilen tedaviIgE aracılı koşullara sahip hastalarda belirli alerjenlerin kontrollü ve tekrarlanan yönetimini içeren bir süreçtir. Bu tedavi her zaman böcek ısırmasınabağlı anafilaksiye endikedir ve alerjik rinitkonjuktivit, ya da astım hastaları için yararlı olabilir. Burada amaç, hastanın duyarlı olduğu alerjenlere doğal maruziyetikarşısında hastalığın şiddetini azaltmaktır.Bu bölümde, alerjen immünoterapi yönetiminde dikkat edilecek hususlargenel olarak ele alınmaktadır.

4. Hasta EğitimiTedavi rejiminin başarısı için iki önemli bileşenhasta ve hasta yakınlarının doktorla olan ilişkisiylehastanın (ve yakınlarının) hastalığıdoğru anlamasıdır. Sağlık kuruluşu, hasta ve ilgili tıbbi görevli arasındaki açık iletişim, büyük olasılıkla hastanın öz-yönetimi açısından başarıya ulaşılmasınısağlayacaktır. Bu incelemede hastaların (ve tıbbi görevlinin) soru sorarken rahat hissetmelerine, semptomları nelerin tetiklediğini fark etmelerine, tedavi seçeneklerini anlamalarına ve uygun bir öz-yönetim planı belirlemelerine yardımcı olacaktavsiyelere yer verilmektedir. Bireysel alerjik hastalıklar için özelöneriler ise 2. ve 3. ciltlerin klinik bölümlerinde sunulmaktadır.

Politika ve Müdahaleler için ÖnerilerSağlık sistemimiz alerjik hastalığı bulunanlara nasıl daha iyi hizmetverebilir? Bu soru, Politika ve Müdahaleler için Öneriler bölümündeele alınan tartışmanın odak noktasıdır. Bu bölümdealerjik hastalığı olan hastaların en iyi bakıma erişmesi için potansiyelengelleri aşma yolları ele alınmakta vearaştırma fırsatları ve zorlukları incelenmektedir. Washington, DC'de düzenlenenKasım 1998 Zirve Konferansı katılımcılarının önerileri de bu bölüme dahil edilmiştir.

Giriş x

2. Cilt

Atopik Diyatezi Hastalıkları

RinitAlerjik rinit ABD'de yaklaşık 40 milyon kişiyi etkileyenen yaygın alerjik hastalıktır. Doğrudan maliyeti yıllık yaklaşık 4,5 milyar dolardırve dolaylı maliyetleri ise yaklaşık 4 milyongün iş ve verimlilik kaybına eşittir. Burada ayrıca,alerjik ve alerjik olmayan riniti ayırt etme yöntemleri, uyguntanısal test yöntemleri ve alerjik rinit hastalarını yönetmek içintavsiyeler verilmektedir. Spesifik ilaçlarsemptomlar üzerindeki tesirleri ve günlük aktiviteler üzerindeki potansiyel etkileri bağlamında ele alınmaktadır. Örneğin, eski antihistaminikler etkili tedavilerdir fakat birçok hastada uyuşukluk ve/veya konsantrasyon kaybına neden olmaktadır ve psikomotor performansı olumsuz etkileyebilmektedir. Bu durumlarda, sedatif olmayan yeni antihistaminikler uygun tedavi seçenekleridir. Piyasadabazı sedatif yan etkileri olmakla birlikte eski antihistaminiklerden daha az olan ilaçlar bulunmaktadır (bu nedenle, onlara "daha az sedatif etkili antihistaminikler denir"). Mevsimlik ve pereniyal alerjik rinit ile allerjik olmayan rinittedavisinde aşamalı protokoller uygulanmaktadır.

AstımAstım solunum yollarının kronik bir iltihap sonucu aşırı derecede duyarlı olmasına ve çeşitli etkenlerle zaman zaman daralmasına neden olan bir solunum yolu hastalığıdır.Astımın tipik karakteristiği bronşların daralmasından ötürü olan nefes darlığıdır.Belirtileri ilaç tedavisi ile ya da tedavisiz en azından kısmen ortadan kaldırılabilir. Astım genellikle alerji ile ilişkilidir ve astım oluşmasını hazırlayan en güçlü tanımlanabilir faktöratopidir. Bu bölüm astımın teşhisi ve tedavisi için Uzman Panel Raporu 2'ye dayanarak verilen tavsiyeleri içermektedir: Guidelines for the Diagnosis and Management of Asthma(EPR-2) published by the National Asthma Education and PreventionProgram (National Heart, Lung, and Blood Institute) in 1997.

Atopik DermatitAtopik dermatit, kronik veya tekrarlayan atopik inflamatuvar bir cilthastalığıdır ve genellikle yaşamın ilk birkaç yılı içinde başlar. Çoğunluklaatopik bir yatkınlığın ilk klinik bulguları, ve çocuklarda sıklıklaalerjik rinit ve astım gibi hastalıkların ön habercisidir. ABD'de nüfusun

Giriş xi

%15'i çocukluk çağında atopik dermatite yakalanmaktave hastalığın prevelansı artmaktadır. Bu bölümde, tanı için klinik kriterler,lezyonların dağılımı ve morfolojisi yaş ve / veya etnik kökenle bağlantısıyla birlikte verilmiş, uygun tanısal testler ve sık görülen deri hastalıklarından ayırt edici ve atopik dermatitten ayırt edilmesi gereken, özellikleri ele alınmıştır. Farmakolojik olmayanve farmakolojik tedavi yaklaşımları da incelenmiştir. Ayrıca, topikal kortikosteroid kullanımı ayrıntılı olarak ele alınmıştır.

Yandaş Hastalık: RinosinüzitRinosinüzit, rinitle birlikte gelen paranazal bir sinüs emflamasyon oluppereniyal alerjik rinit hastalar ilealerjik olmayan rinit ve orta-ileri derece astım hastalarında yaygın olarak görülür.Tanı bir dizi belirti ve bulgulara bağlı olarak konur.Burada hastalığın tanısı ve hastaların yönetimihakkında tavsiyeler verilmektedir.

Yandaş Hastalık: Kronik veya tekrarlayan Otitis MediaOtitis media genellikle 3 yaşından büyük çocuklarda görülen ve alerjik rinite bağlı akut ya da kronik bir orta kulak iltihabıdır. Otitis medianın risk faktörleri, hastanın değerlendirilmesi ve önleyici ve sağaltıcı yaklaşımlar tartışılmıştır.

3. Cilt

Alerjik Bir Bileşene Sahip Olabilecek Koşullar

Konjonktivit

Konjonktivit, konjonktiva iltihabına neden olan bir grup oküler bozuklukları ifade etmektedir. Konjonktivit en yaygınalerjik göz hastalığıdır ve semptomları alerjenlere bağlı olarak mevsimselveya pereniyal seyredebilir. Burada, alerjik konjuktivit hastalığını alerjik olmayan konjuktivitten ayırt etme, diğer göz koşullarını sınıflandırma ve belirtilerin şiddetine dayalı bir yönetim protokolü ele alınmaktadır.

Giriş xii

Ürtiker ve AnjiyoödemÜrtiker ve anjiyoödem, histamin enjeksiyonu takiben dakikalar içinde gözlenen aynı vasküler sızıntıyı (permeabilite) temsil etmektedir. Ürtiker, dermiste oluşur ve kaşıntılı ve eritematöz yükselmeler (yani, "döküntü") ile karakterizedir ve genelliklekaşıntı ile ilişkilidir. Anjioödem ise daha az mast hücreleri ve duyusal sinir uçları içeren derin deri katmanlarında görülür. Sonuç olarak,anjiyoödem şişme ile ilişkili iken cilt normal görünebilir ve hastanın genellikle kaşıntıdan ziyade ağrı veya yanma şikayeti vardır. Anjioödem çoğunlukla yüz, dil,ekstremitelerde veya genital bölgede oluşurken ürtiker ise neredeyse vücut üzerindeki her yerde oluşabilir. Tanı ve tedavi için dikkat edilecek hususlara da yer verilir.

Kontakt DermatitKontakt dermatit, bazı maddelerin deriye doğrudan temas etmesi sonucu ortaya çıkan inflamatuar bir reaksiyondur.Bu en yaygın meslek hastalığıdır vegenellikle yetişkinlerde görülen en yaygın cilt hastalıklarından biridir. Kontakdermatit ABD'de bildirilen tüm mesleki hastalıkların % 40'ını oluşturur. Tüm mesleksel deri hastalıklarının yaklaşık % 90'ını oluşturur. Bu incelemealerjik kontak dermatitin irritan (tahriş edici) kontak dermatitden nasıl ayırt edileceği ve kontak dermatitin bazı genel nedenleri ile (duruma sebebiyet verme riski fazla olan meslekler dahil olmak üzere) tanı ve tedavi için öneriler sunmaktadır.

İlaç Reaksiyonlarıİlaç reaksiyonları potansiyel olarak herhangi bir ilaç ya da biyolojik ajandan kaynaklanabilir ve tüm ilaç reaksiyonlarının % 10'unun, alerjik tepkilerden kaynaklandığı tahmin ediliyor Bu bölümde oluşabilecek ilaç reaksiyonlarının farklı tipleri, ayırt edici tanıda göze alınacak faktörler,yönetimi için genel ilkeler ve belirli ilaçlara karşı verilenalerjik reaksiyonların yönetimi için verilen öneriler ele alınmaktadır.

Gıda ReaksiyonlarıGıda reaksiyonları bir grup bozukluğu temsil eder ve bazılarıbelirli gıda proteinlerine verilen immünolojik yanıt ile karakterizedir. Prevelansıyaşamın ilk birkaç yılı içinde en yüksek düzeyde olupatopik hastalığı olan çocuklarda daha yüksektir. Orta-ileri derece atopik dermatiti olan çocukların yaklaşık % 35'i gıda alerjisine sahiptir.

Giriş xiii

Bu bölüm, gıda ile ilgili reaksiyonların farklı türlerini açıklamakta, gıda alerjisinin klinik bulgularını, tanı tekniklerini ve yönetimi konusunda dikkat edilecek hususları ele almaktadır.

Böcek Isırması ReaksiyonlarıBöcek ısırması reaksiyonları ısırgan böceklerin (Hymenoptera) zehiri anafilaksiye neden olabileceği için her zaman ciddi olarak ele alınmalıdır. Aslındaısırgan böcekler sadece (örneğin, sivrisinek, tatarcık) lokal alerji belirtilerine neden olur (şişlik gibi) ama nadiren de olsa ciddi sistemik reaksiyonlara yol açabilir. Hafiften ciddiye bütün böcek sokmalarının klinik bulgularıyla tedavi ve korunma tavsiyeleri bu bölümde detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.

Lateks ReaksiyonlarıLateks reaksiyonları, doğal lateks kauçuğunda bulunan proteinlere veya lateks işlemede kullanılan katkı maddelerine karşı oluşan alerjik yanıtın bir sonucu olabilir. Lateks alerjisinin prevelansı her geçen gün artmaktadır ve bu durumhem sağlık çalışanları hem de hastalar için önemli bir husustur. Bu bölümde, latekse verilen farklı alerjik yanıt türleri, lateks alerjisi riski taşıyan kişiler, tanı ve yönetimi için tıbbi öneriler sunulmaktadır. Lateks maruziyetinin kaynakları, lateks önlemleri ve kaçınma için önemli ipuçları eklenmiştir.

Anafilaktik ve anafilaktoid ReaksiyonlarAnafilaksi, hastanın daha önce maruz kaldığı alerjenlere, immün aracılı, hızlı sistemik reaksiyon göstermesi sonucu oluşur. Birçok etiyolojiye sahiptir.Anafilaktoid reaksiyonlar anaflaksi gibi görünür ama immün aracılı değildir. Anafilaksi alerjik reaksiyonun en ciddi formudurve her zaman tıbbi bir acil durum olarak düşünülmelidir. Reaksiyonhızla, genellikle dramatik ve genellikle beklenmeyen bir şekilde seyreder. Bu bölümanafilaktik reaksiyonu, potansiyel nedenlerini,anafilaktoid reaksiyonlardan ayırt etme yöntemlerini, önlenmesi ve yönetilmesini incelemektedir.

Giriş xiv

ÖzetSağlık profesyonellerinin mevcut bilgi ve uygulama arasındaki uçurumu kapatmalarına yardımcı olmak için, Alerji Raporu alerjik

hastalıkların teşhisi ve yönetimi için gerekli tavsiyeleri sunmaktadır. Bu çalışmayı hazırlayan Çalışma Kolu ve bu raporu gözden geçiren uzmanların umudu; bu girişimin alerjik hastalığı olan bireylerin tedavisi ve üretkenliğini daha iyi bir hale getirecek olmasıdır.

TeşekkürÇalışma Kolu, bu raporun hazırlanması, yayınlanması ve dağıtılması için sınırsız bir eğitim hibesi sağlayanSchering/Key'e desteklerinden ötürü teşekkürlerini bir borç bilir.

Giriş xv

Arkaplan

Alerji teriminin bu belgede kullanılan anlamı;kazanılmış bir immünolojik aracılı olumsuz reaksiyonlar potansiyeline sahip olma durumudur.

EpidemiolojiAlerjik hastalıklar:❑Polenler, küf sporları, hayvan tüyleri, toz,

gıdalar,böcek zehirleri ve ilaçlar gibi genellikle zararsız maddelerle tekrar eden temaslar neticesinde ortaya çıkanolumsuz immün yanıtların klinik bulgularınıtemsil etmektedir.

❑ Atopik diyatezi hastalıklarını kapsar.Alerjik bir bileşeni olabilecek hastalıklar dabuna dahildir.

Atopi ve alerji birbirinin yerine geçebilir terimler değildir.Atopi bir bireyin aşağıdaki alerjenlere karşı genetik biraşırı duyarlılık nedeniyle alerji geliştirmeye eğilimli olması anlamına gelir:❑Astım❑Alerjik rinit (saman nezlesi)❑Atopik dermatitAlerji duyarlılaştırıcı alerjene karşı tekrar maruzkalındığında oluşan hipersensivite anlamına gelir,ve inflamatuvar aracıların salıverilmesine yol açar.

Alerjik Rinit ❑ABD'de her yıl yaklaşık 40 milyon

kişiyi etkiler.Yetişkinlerin %10 ila %30'uÇocukların % 40'ını

❑Tahmini toplam doğrudan maliyeti yıllıkyaklaşık $ 4,5 milyardır.

Kaynak: Round table discussion. The health and economic impact of rhinitis.Am J Main Care 1997; 3: 58-18.

Atopik diyatezihastalıkları:❑Alerjik rinit

❑Astım❑Atopik dermatit

Alerjik bileşeni olabilecekHastalıklar ❑ Rinit ❑ Konjonktivit

❑ Astım ❑ Dermatit ❑ Ürtiker ❑ Anafilaksi

Arkaplan 1

ABD'de alerjikrinitin maliyetleri:❑Doğrudan masraflar

yaklaşık yıllık 4.5 milyar civarındadır

❑Yılda 3.8 milyon güniş ve okul kaybı raporedilmiştir.

Kaynaklar arasındaki rakam farklılık, bu yaygın bozukluğudeğerlendirmenin zor olmasından kaynaklanmaktadır.

Kaynak: Round table discussion.The health and economic impactof rhinitis. Am J Main Care 1997;3: 58-18.

Arkaplan 2

❑Yıllık 3.8 milyon kayıp iş ve okul günübildirilmiştir.

❑Başka bir hastalığın gelişmesinebağlı olabilir:

AstımRinosinüzitAlerjik konjuktivitOtitis media

Alerjik rinit rinosinüzit ve otitis mediaya yol açabilir.❑Rinosinüzit her yıl ABD nüfusunun % 14'ünden fazlasını

etkilemektedir.Rinosinüzit yılda 58.7 milyon günün üzerinde sınırlı aktiviteye sebep olmaktadır.

❑Otitis media çocukluk çağının en yaygınhastaneye gitmeyi gerektiren hastalığıdır.

Düzgün tedavi edilmezse zamanla, otitis media işitme kaybına neden olabilir bu da konuşma ve dilbozukluklarına sebep olarak okul performansını kötü etkiler.

Astım❑Yılda 15 milyondan fazla Amerikalıyı etkiler:

10 milyonun üzerinde yetişkinYaklaşık 5 milyon çocuk.

❑Sıklıkla çocukluk çağında başlar. ❑Yıllık bilançosu:

1.8 milyon adet acil servis ziyaretiYaklaşık 0.5 milyon yatış.5 binden fazla ölüm11 milyon ofisi ziyareti10 milyondan fazla okul günü kaybı100 milyon gün kısıtlı aktivite

❑ABD'de Astım ile ilgili maliyetler şunlardır:1990 yılında 6.2 milyar $ olduğu tahmin edilmektedir.2000 yılında 14.5 milyar $'a çıkması öngörülmektedir.KAYNAK: Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri 1999

ABD'de astımın yıllık maliyetleri:❑ 6.2 milyar $ (1990 tahmini)❑14.5 milyar $ 2000 yılı için öngörülen

Atopik Dermatit ❑ Prevalansı giderek artmaktadır. ❑ Her yaşta ortaya çıkabilir fakat genellikle

bebeklik döneminde görülürNüfusun % 10 ila % 15'i çocukluk çağında etkilenir.Hastaların yaklaşık % 50'si yaşamın ilk yılındabelirtiler geliştirir.Başka bir % 30'luk kısım 1 ve 5 yaşları arasında belirtiler geliştirmektedir.

❑ Sıklıkla diğer alerjik hastalıkların habercisidirAtopik dermatit Hastalarının % 50'siastım geliştirir.

❑ Gıda alerjisi ile ilişkili olabilir.

Patogenez ❑ IgE antikorları sadece alerjik sürecin bir parçasıdır. ❑ Birkaç farklı bağışıklık yanıtı yolları

etkendir. ❑ Birden fazla bağışıklık mekanizması

bazı allerjik hastalıklarla ilişkili olabilir (örneğin, astım,alerjik rinit, ilaç alerjisi).

Her yıl astım hastalığınınABD'ye bilançosuYaklaşık: ❑ 1.8 milyon adet acil

ziyaretleri ❑ 500.000 yatış

❑ 10.4 milyon klinik

ziyareti

❑ 10 milyon kayıpokul günü

❑ 100 milyon kısıtlanmışaktivite günü

❑ 5.000'den fazla ölüm

Atopik dermatitgenellikle diğeralerjik hastalıkların habercisidir.

Arkaplan 3

4 Arkaplan

IgE aracılı alerjik yanıtınüç adımı:

Adım1Sensitizasyon:Alerjene ilk maruz kalma alerjen spesifik IgE üretimine yol açar.

Erken evre reaksiyonu: Dakikalar içinde oluşur

Adım2 IgE antikorlarının alerjene bir sonraki maruziyeti sonrası vehistamin gibi mediatörlerin salınımını yansıtır.Geç evre reaksiyonu: Maruz kalmayı takip eden saatler

veya günlerde oluşur ve inflamatuar hücrelerininflüksünü (akını) gösterir. 1. Adım Sensitizasyon ❑ Antijen sunucu hücreler (dendritik hücreler gibi):

antijeni tanır ve antijenik peptidlerin içineyönlendirir.T lenfositlerine peptid bir bölüm sunar .T lenfositlerden Sitokin salınımınıharekete geçirir.

❑ Peptid-sunucu T lenfosit ve B lenfositin doğrudan etkileşimi B lenfositin antijen spesifik IgE üretimini harekete geçirir.

❑ Salgılanan IgE yüksek afinite Fcreseptörleri (FcR) tarafından mast hücreleri ve/veya bazofillerin üzerine bağlanır.

2. Adım Erken Evre Reaksiyonu(Anlık hipersensitivite)

❑Alerjene yeniden maruz kalınması halinde, mast hücreleri (vebazofil) degranüle olur, ve histamin, sitokin ve heparin,proenflamatuar ve nosiseptiv medyatörlerin salınmasına sebep olurlökotrienlerin sentezlenmiş sitokinler.

❑ Histamin en iyi incelenmiş erken alerjik yanıtı aracısıdır ve şu bulgulara nende olur:

Düz kas daralmasıMukus salgısıVasküler permeabiliteDuyusal sinir stimülasyonu

Anlık aşırı duyarlılık reaksiyonu

1. T hücre sitokin salgılanmasına karşı B hücresi tarafından IgE üretimi

B hücresi

1. Mast hücre aktivasyonu 2. Mediatörlerin salınımı

Hedef organların yanıtı

2. IgE’nin mast hücreleri veya bazofil üzerindeki Fc R’e bağlanması

IgE

Fc RI

Mast hücresi

1. Antijenin yeniden tanıtımı 2. Bağlı IgE’nin çapraz bağlantısı

Mediyatörler: HistaminLökotrienlerSitokinlerKemotaktik fonksiyonlarEnzimler

Bronş

Sıkışıklık

Bağırsaklar

Hipermotilite

Kan damarları

Vasküler sızıntı(Doku ödemi)

Arkaplan 5

Histamin erken alerjik yanıtın kilit

Bölge klinik yanıtları belirleyicidir

Alerjik Hastalık Yer İşaretler / Belirtiler Tepki

mediyatörüdür ve şu bulguların nedenidir ❑ Düz kas

sıkışıklığı ❑ Mukus salgısı ❑ Vasküler permeabilite

Rinit

Astım

DermatitKonjonktivit

Burun

Akciğer

CiltGöz

Hapşırma, burun akıntısı, burun kaşıntısı, konjesyonÖksürük, hırıltı,nefes darlığıKaşıntı, döküntüKaşıntı, kızarıklık, sulanma

❑ Duyusal sinir uyarımı

Anafilaksi

Gıda

Sistemik Hipotansiyon, şok,ölüm

Bağırsak Kusma, Şişkinlik ishal, kramp

6 Arkaplan

Adım 3. Geç Evre Reaksiyonu ❑ Alerjen aynı zamanda bağışıklık hücrelerinin (örneğin, mast hücreleri, T hücreleri) inflamatuvar mediyatörler (örneğin Lökotrienler ve sitokinler) üretmesini stimüle eder. ❑ Oluşan bu yeni mediyatörler post-kapiller

endotel hücreler üzerinde etkili olur veLokalize ödeme sebep olan plazma dışa akışına,Dolaşımdaki lökositlerin yapışmasınaEozinofiller, nötrofiller ve bazofillerin dokulara infiltrasyonunu teşvik eder

❑ Birkaç saat içerisinde infiltre olan inflamatuar hücreler aktif ve serbest hale gelip inflamatuvar reaksiyonları artıran aracıların salınmasına yol açar.

Eozinofiller doku hasarı ile ilişkili kronik alerjikreaksiyonları teşvik eden mediatörleri üretir, örneğin:⇒Önemli temel protein⇒Eozinofil katyonik protein⇒LökotrienlerTH2 sitokinler tarafından salınan lenfositler:⇒IgE üretimini⇒Eozinofil chemoattraction⇒Mukozal mast hücreleri sayılarının artmasını teşvik eder

Hücreler Mediyatörler

Semptomplar

IgE aracılı aşırı duyarlılıkta Anlık ve Geç ReaksiyonlarAnlık Reaksiyonlar

Geç Reaksiyonlar

ADIM 1Sensitizasyon

ADIM 2Erken EvreDakikalar (A)

Zaman ADIM 3Geç EvreSaatler (B)

A) Anlık aşırı duyarlılık reaksiyonları sensitize bireylerde alerjene maruz kalmayı takip eden dakikalar içinde oluşur. Tekrar eden maruziyetle birlikte birden fazla IgE-Fc R-kompleksi

çapraz bağlanarak anlık aşırı duyarlılık reaksiyonlarına neden olur (yani, mast hücreleri, serbest histamin, lökotrienler, sitokinler degranulate ve proteaz).

B) Geç reaksiyonlar alerjene maruz kaldıktan 2-4 saat sonra başlar ve 24 saat sürebilir. İnflamatuar lökositler (örneğin, nötrofil, bazofil, eozinofil) bu sürece dahildir fakat geç yanıt atopikbireylerde öncelikle eozinofillerin aracılık ettiği bir tepkidir. Bu iltihap hücreleri yanıt sırasında sitokir ve kemokin salarlar.

Diğer inflamatuar hücrelerden gelen aracılar alerjik kaskadı uzatabilir ve şiddetini artırabilir.

Eozinofiller

Önemli temel proteinEozinofil katyonik protein

Lökotrienler

Doku hasarı ile ilişkiliKronik alerjik reaksiyonlar

TH2 lenfositler

Sitokinler

IgE üretimiEozinofil chemoattractionMukozal mast hücreleri sayılarının artması

Alerjik bir hastalıkgeliştirme genetik veçevresel faktörlerebağlıdır.

Aile öyküsü çocuklarda alerjik hastalığa yatkınlığasebep olan en önemlifaktördür.

8 Arkaplan

Doğal Katil Hücreler ❑ Atopik bireylerde alerjik hastalıkların gelişimi

şu faktörlerden etkilenebilir:Genetik yatkınlıkÇevresel faktörler (örneğin, alerjen maruziyeti)Diğer risk faktörlerinin varlığı (örneğin küçük aile boyutu, erken antibiyotik kullanımı, Batılı yaşam tarzı, beslenmefaktörleri, pasif sigara içiciliği)

❑ Atopi kalıtımsal olarak geçen IgE aracılı immün yanıtlar geliştirme yatkınlığıdır ve bu:

Kişiyi belirli alerjik hastalıklar geliştirme riskini artırır.Çevresel alerjenlere maruziyet sonrası alerjik hastalık geliştirme olasılığını artırır.

❑ Aile öyküsü tek başına çocuklarda alerjik hastalığa yatkınlığa sebep olan en önemli faktördür..

30 yılı aşkın süredir yürütülen prospektif çalışmalartahmin edilen alerji riskini göstermektedir:⇒ Atopik geçmişi olan bir ebeveyn için % 50.⇒ Atopik geçmişi olan iki ebeveyn için % 66.

Atopi nedir?Atopi kalıtımsal olarak geçen IgE aracılı immün yanıtlar geliştirme yatkınlığıdır. ❑ Bazı alerjik hastalıklar geliştirme riskini. ❑ Çevresel alerjenlere maruziyet sonrası alerjik hastalık geliştirme olasılığını artırır.

Alerjik Rinit ❑ Alerjik rinit için risk faktörleri:

Ailede atopi hikayesi6 yaşından önce Serum IgE> 100 IU / mL Kapalı mekan alerjenlere maruziyet (örn, hayvanlara,ev tozu akarları)EgzamaKüçük aile yapısı

❑ Alerjik rinit diğer hastalıkların gelişimi ile ilişkili olabilir:

AstımRinosinüzitOtitis mediaAlerjik konjuktivit

Alerjik rinit yaygın geçiş yolları yüzünden diğer hastalıkların gelişimi ile ilişkili olabilir

Alerjik Sinüzit Konjuktivit

Otitis MediaAlerjikRinit

Astım

Alerjik rinit diğer hastalıkların gelişimi ile ilişkili olabilir: ❑ Astım ❑ Rinosinüzit ❑ Otitis media ❑ Alerjik konjuktivit

Arkaplan 9

10 Arkaplan

Astım ❑ Erken çocukluk döneminde astım belirtilerinin başlaması ile ilgili faktörler:

AlerjiAile veya bireyde atopi öyküsüTütün dumanına maruz kalmaViral üst solunum yolu enfeksiyonlarıDoğum ve erken dönemde oluşan daha küçük hava yollarıErkek cinsiyetDüşük doğum ağırlığı

❑ Persistan astım belirtileri ile ilişkili faktörler: AlerjiAile veya bireyde atopi öyküsüPasif sigara içiciliğine maruz kalmaKapalı mekanlarda havada uçuşan alerjenlere maruz kalma

Alerjik rinit ve astım sıklıklabir arada görülür. ❑ Alerjik rinit ve astım aynı

immünopatogeneziyi paylaşır.Her iki hastalık inflamatuardır.Üst ve alt solunum yollarının mukozasıbitişik bulunmaktadır.

❑ Astımlı hastaların % 78’i nazal semptomlarasahiptir. ❑ Alerjik rinitli hastaların % 38’inde

astım hastalığı vardır. ❑ Burundaki alerjik iltihabın tedavisi

astımın şiddetini ve alt solunum yolunun aşırı duyarlılığını azaltabilir.

Alerjik Dermatit ❑ Alerjik dermatit genellikle bebeklik döneminde başlar.

Hastaların yaklaşık % 50’si yaşamın ilk yılında semptomlargeliştirir.Hastaların yaklaşık % 30’u ise 1-5 yaşları arasında semptomlar geliştirir

❑ Alerjik dermatit genellikle başka alerjik bozuklukların habercisidir.

Hastaların% 50'si astım geliştirirGıda alerjisi ile ilişkili olabilir.

Bu eksudatif dermatit(Egzama) infantil atopik dermatit bozukluğun tipik semptomudur

Fotoğraf: Anthony GaspariMD, Rochester Üniversitesi.

Alerjene maruz kalma ❑ Çeşitli yollar aracılığıyla oluşur:

Soluma⇒Doğrudan maruz kalma (örn. köpekte hayvan danderi)⇒Dolaylı maruz kalma (örneğin, başkasının giysisi üzerindeki hayvan danderi)Ağız yoluyla almaDoğrudan temas

Alerjik dermatit genellikle başka alerjik bozuklukların habercisidir. ❑ Hastaların% 50'si astım geliştirir❑ Gıda alerjisi ile ilişkili

olabilir.

Nefes yoluyla alma büyük çocuklar veyetişkinlerdeen yaygın alerjen maruziyeti yoludur.

Alerjenler Primer maruz kalma yoluna göre

Alerjenler maruz kalma yollarına bazı örnekler:

Inhale Temas Ağız yoluyla Parenteral alerjenler alerjenler alerjenler alerjenler

sınıflandırılabilir: 1. Soluma 2. Yeme 3. Temas

4. Enjekte

PolenlerKüf/mantarlarEv tozu akarlarıHayvan tüyüHamamböceğiLateks parçacıkları

BitkilerİlaçlarKozmetikTakı(Nikel gibi)LateksÜrünlerMeslekikimyasallar /saç boyaları

Yiyeceklerİlaçlar

İlaçlarAlerjienjeksiyonlarıKanÜrünleriSokan/ısıranböcekler

Yaygın mevsimselpolenler: ❑ İlkbahar başı ve ortası:

Ağaçlar ❑ İlkbahar sonu ve

yaz başı: Çimenler ❑ Yaz sonundan sonbahar

başına: Yabani otlar

Güney Amerika'da yıl boyunca

tozlanma (polinasyon) olabilir.

Yaygın AlerjenlerPolenler ❑ Rüzgarla tozlaşan ağaçlar, çimenler ve yabani otlar en büyük

polen kaynaklarıdır. ❑ Alerjenler, oküler veya solunum mukozasıyla temas edince polenden ayrışır. ❑ Polenler yöreye göre büyük farklılıklar gösterir. ❑ Polenler genellikle mevsimsel olarak değişir:

Ağaçlar - İlkbahar başı ve ortasıÇimen - İlkbahar sonu ve yaz başıYabani otlar - Yaz sonundan sonbahar başınaTozlanma Güney Amerika'da yıl boyunca görülebilir

Mevsimsel Polen DağılımıÇim Poleni

Kuzey Amerika’da1200'den fazlaçim türü mevcutturfakat sadece birbirkaç tür alerjiksemptomlarlailişkilendirilir.

Mart-EkimNisan-EylülMayıs-AğustosHaziran-AğustosYıl Boyunca

Alerjiye neden olan çim türlerine üç örnek:

Timothy Çimi ve Timothy çimen çiçeği

Bermuda çimi açık alanda veya yoğun seyahat alanlarında yetişebilir burada kaldırım çatlaklarında büyüyen örnekler görülmektedir.

Kuzukulağı

Fotoğraflar: Jelks M. Hapşırma ve hırıltıya neden olan Alerji bitkileri. Tampa: World-Wide Printing; 1989: 34-35. Mary Jelks izni ile.

13

Mevsimsel Polen Dağılımı

Yakup otu Poleni

Kısa Yakup otu

Temmuz-KasımAğustos-EkimAğustos-KasımMinimal

Dev Yakup otu Otoyol kenarındabüyüyen Yakup otu

Yakup otu poleninin3500 kez büyütülmüş görüntüsü

14

Fotoğraflar: Jelks M. Hapşırma ve hırıltıya neden olan Alerji bitkileri. Tampa: World-Wide

Printing; 1989: 34-35. Mary Jelks izni ile.

Mevsimsel Polen Dağılımı

Ağaç Poleni

Ocak-HaziranŞubat-HaziranMart-EylülMart-HaziranMayıs-Temmuz

Box elder türü meşe,orta-batıda yetişir ve geri kalan akçaağaç ailesinin aksine güçlü bir ağaç polen alerjenidir. Solunum yolu alerjisine neden olur ama kontak alerji yapmaz. Yani "üç yaprakçıklardan uzak durun"(örneğin, zehirli meşe ve zehirli sarmaşık) kuralını bozmaktadır.

a) Overcup meşe b) Blackjack meşec) Beyaz meşe d) Su meşesi e) Türkiye meşesif) Kırmızı meşe g) Live meşe h) WillowOak i) Kestane meşe. Meşe Alaska ve Hawaii hariçbütün eyaletlerde yetişen önemli bir ağaç alerjendir. Meşelerin belirlenmesi zor olabilir çünkü kolaylıklamelezleşebilirler.

Fotoğraflar: Jelks M. Hapşırma ve hırıltıya neden olan Alerji bitkileri. Tampa: World-Wide

Printing; 1989: 34-35. Mary Jelks izni ile.

15

Mevsimsel Polen Dağılımı

Yabani ot Poleni

Soldan sağa: Rus devedikeni, burningbush ve Rus domuz otu güçlü alerjenler üreten3 akraba yabani ottur.

Nisan-KasımHaziran-EkimTemmuz-KasımTemmuz-EkimYıl Boyunca

16

Fotoğraflar: Jelks M. Hapşırma ve hırıltıya neden olan Alerji bitkileri. Tampa: World-Wide Printing; 1989: 34-35. Mary Jelks izni ile.

Küf / Mantarlar ❑ İç ve dış alerjen kaynakları ❑ Sporların solunması ile ortaya çıkan alerjenler ❑ Açık küf spor sayıları genellikle yazın ve sonbahar başında daha yüksek bulunmaktadır.

Kesilmemiş alanlardan yürüyerek geçme, kompost veya kuru toprakta çalışma ve yapraklarküf ve mantar maruziyetini artırabilir.Bazı açık alan küf spor düzeylerini yağmurla veyüksek nemle artar. Bazı açık alan küf sporları kuru ve rüzgarlı havalarda uçuşur.

❑ Kapalı alan küf ve mantar kaynakları nemli ortamlardır (örneğin, bodrum, soğuk dış duvarlar, tavan araları, banyo/duş, nemlendiriciler).

Ev tozu akarları ❑ Ev tozu akarı dışkısı evlerdeki önemli alerjen kaynağıdır veolağandışı kuru iklimler hariç bütün iklimlerde bulunur. ❑ En çok bulunduğu yerler:

YatakDöşemeli mobilyaHalıDoldurulmuş oyuncaklar

❑ Toz akarlarının seviyeleri artmaktadır ve muhtemelen bu artışın nedeni:

"Sıkı", enerji tasarruflu evlerin ve ofislerininşa edilmesi sonucu oluşan düşük havalandırma ve artan nemlilik.Duvardan duvara halı kaplama.Serin su deterjanlarının yoğun kullanımı ve soğuksu ile yıkanan çamaşırlar

Toz akarlarını azaltmak içinalınabilecek önlemler şunlardır: ❑ Yatakları, yastıkları

alerjen geçirmeyen kılıflarlakaplamak.

❑ Yatak malzemelerinisıcak suyla (> 130 ° F) düzenli olarak yıkamak.

❑ İçerdeki nem oranını% 50'nin altına çekmek,özellikle kışın.

❑ Halı ve döşemeli mobilya kullanımınıminimize etmek.

Sıradan elektrik

süpürgesiyle süpürme ve çırpma toz akarlarınıazaltmada etkili değildir.

17

Hayvan tüyüyağ bezleritarafından üretilenproteinler içerir: ❑Bazı kişiler için son derece alerjeniktir. ❑Halılar,yatak, döşemeli

mobilya ve kıyafetlerde

birikir. ❑Kaynağı hareket ettirildiğinde kolayca havada uçmaya başlar

Pasif sigaraiçiciliğine maruz kalmaözellikle erken çocuklukdöneminde alerji ve astım geliştirmeyesebep olan birrisk faktörüdür.

Hayvan Alerjenleri ❑ Kapalı mekan alerjen kaynağı hayvanlar:

Kediler (en yaygın)KöpeklerEvcil kuşlarTavşanKemirgenler

❑ Hayvan tüyündeki en önemli alerjen proteindirderi bezleri tarafından salgılanır fakat aynı zamanda salyave idrarlarında da bulunur.

❑ Hayvan tüyü halı ve döşemeli mobilya aralarında birikir ve kolayca havaya karışır. Bunlarhavada uzun süre kalan küçük parçacıklarlabağlantılıdır.

Alerjik Hastalık Riskini ArtırabilecekFaktörler ❑ Tütün dumanına pasif maruziyet, özellikle erken çocukluk döneminde

astım ve diğer solunum yolu hastalıklarıiçin bir risk faktörüdür.

❑ Dizel egzoz parçacıkları alerjik sensitizasyonu artırabilir.Bu durum, alerji prevelansının kırsal alanlara kıyasla şehirlerde daha yüksek olmasını açıklayabilir.

ReferanslarAbbas A, Lichtman A, Pober J. Cellular and

Molecular Immunology. Philadelphia: WBSaunders Co, 1991.

Baraniuk, JN. Pathogenesis of allergicrhinitis. J Allergy Clin Immunol 1997; 99:

S763-772.

Bleecker ER, Meyers DA. Genetics of allergy

and asthma. In: Kay AB (ed). Allergy and

Allergic Disease. Vol 2. Malden, MA:

Blackwell Science, 1997: 1196-1207.

Blumenthal MN. Principles of genetics. In:

DeYoung L (ed). Immunology. Vol 1. 5th ed.

St. Louis: Mosby, 1998: 28-39.

Bonner JC, Brody AR. Cytokine-binding

proteins in the lung. Am J Physiol 1995;

268: L869-878.

Booth B. Diagnosis of immediatehypersensitivity. In: Patterson R., Grammer

LC, Greenberger PA. (eds). Allergic Diseases.

5th ed. Philadelphia: Lippincott-RavenPublishers, 1997: 167-181.

Bousquet J, Lacoste J, Chanez P, Vic P,

Godard P, Michel F. Bronchial elastic fibers

in normal subjects and asthmatic patients.Am J Respir Crit Care Med 1996; 153:

1648-1654.

Burt, C, Knapp, D. Ambulatory care visitis

for asthma: United States, 1993-94. Advance

Data 1996; 277: 1-20.

Centers for Disease Control and Prevention.

Facts about asthma. Available at:http://www.cdc.gov/od/oc/media/fact/asthma.htm. Accessed September 17, 1999.

Corren J. Allergic rhinitis and asthma: Howimportant is the link? J Allergy Clin

Immunol 1997; 99: S781-786.

Corren J. The impact of allergic rhinitis onbronchial asthma. J Allergy Clin Immunol1998; 101: S352-356.

Dewar J, Wheatley A. The heritability of

allergic disease. Monographs Allergy 1996;

33: 4-34.

Doucet C, Brouty-Boye D, Pottin-

Clemenceau C, Canonica G, Jasmin C,

Azzarone B. Interleukin (IL) 4 and IL-13act on human lung fibroblasts. J Clin Invest1998; 101: 2129-2139.

Dykewicz M, Fineman S. Executive

summary of joint task force practiceparameters on diagnosis and managementof rhinitis. Annals of Allergy, Asthma,

Immunol 1998; 81(5 Pt 2): 463-468.

Fireman P, Jelks M. Allergens. In: Fireman P,

Slavin RG (eds). Atlas of Allergies, 2nd ed.

London:Mosby-Wolfe, Times-Mirror 1996:

27-41.

Fireman P. Allergic rhinitis. In Fireman P,

Slavin RG (eds). Atlas of Allergies, 2nd ed.

London:Mosby-Wolfe, Times-Mirror 1996:

145.

Gibofsky A. Legal issues in allergy and

clinical immunology. J Allergy Clin Immunol1996; 98: 334-338.

Grant E, Wagner R, Weiss K. Observations

on emerging patterns of asthma in oursociety. J Allergy Clin Immunol 1999; 104:

S1-9.

Holgate ST. Asthma and allergy-disorders of

civilization? Q J Med 1998; 91: 171-184.

Holgate ST. The role of chemical mediatorsin bronchoconstriction. Resident and StaffPhysician 1993; 39: 19-22.

Jarvis D, Burney P. ABC of allergies: The

epidemiology of allergic disease. Brit Med J

1998; 316: 607-610.

Jarvis D, Burney P. Epidemiology of atopy

and atopic disease. In: Kay AB (ed). Allergy

and Allergic Disease. Vol 2. Malden, MA:

Blackwell Science, 1997: 1208-1224.

Kumar A, Busse W. Airway inflammation in

asthma. Sci Am Sci Med 1995: 38-47.

Laitinen LA, Laitinen A, Haahtela T. Airway

mucosal inflammation even in patients withnewly diagnosed asthma. Am Rev Respir Dis

1993; 147: 697-704.

Leung D. Immunologic basis of chronicallergic diseases: clinical messages from thelaboratory bench. Pediatr Res 1997; 42(5):559-568.

Arkaplan 19

20 Arkaplan

Lundgren R, Soderberg M, Horstedt P,

Stenling R. Morphological studies ofbronchial mucosal biopsies from asthmaticsbefore and after ten years of treatment with

inhaled steroids. Eur Respir J 1988; 1: 883-889.

Marone G, et al. Molecular and cellularbiology of mast cells and basophils. Int Arch

Allergy Immunol 1997; 114: 207-217.

McMenamin P. Costs of hay fever in the

United States in 1990. Annal Allergy 1994;

73(1): 35-39.

Meyers DA. Genetics of allergic disease. In:

DeYoung L (ed). Immunology. Vol 1. 5th ed.

St. Louis: Mosby, 1998: 40-45.

Montefort S, Roberts JA, Beasley R, Holgate

ST, Roche WR. The site of disruption of the

bronchial epithelium in asthmatic and non-

asthmatic subjects. Thorax 1992; 47: 499-503.

Polito A, Proud D. Epithelial cells as

regulators of airway inflammation. J AllergyClin Immunol 1998; 102: 714-718.

Ray N., Baraniuk J, Thamer M., Rinehart C.,

Gergen P., Kaliner M., Josephs S., Pung Y.

Healthcare expenditures for sinusitis in 1996:contributions of asthma, rhinitis, and otherairway disorders. J Allergy Clin Immunol

1999; 103: 408-414.

Roche WR. Fibroblasts and asthma. Clin Exp

Allergy 1991; 21: 545-548.

Schultz Larsen F. The epidemiology of atopic

dermatitis. Monograph Allergy 1993; 31:

9-28.

Stewart A, Tomlinson P, Wilson J. Regulation

of airway wall remodeling: prospects for the

development of novel antiasthma drugs. Adv

Pharmacol 1995; 33: 209-253.

Storms W, Meltzer E, Nathan R, Selner J. The

economic impact of allergic rhinitis. J AllergyClin Immunol 1997; 99: S820-824.

Triggiani M, Oriente A, Seeds M, Bass D,

Marone G, Chilton F. Migration of human

inflammatory cells into the lung results in theremodeling of arachidonic acid into atriglyceride pool. J Exp Med 1995; 182:

1181-1190.

Vignola M, Chanez P, Chiappara G, Gagliardo

R, Bonsignore G, Bousquet J. Growth factors

in the remodeling of asthma. Aller ClinImmunol Int 1998; 10: 149-153.

Weiss K, Gergen P, Hodgson T. An economic

evaluation of asthma in the United States. N Enagl J Med 1992; 326(13): 862-866.

Weiss K, Sullivan S. Understanding the costs

of asthma: the next step. Can Med Assoc J.

1996; (154): 841-843.

Korunma

Korunma StratejilerininÜç AşamasıAlerjik hastalıkları önleme stratejileri: ❑ Alerjik yanıtı minimize etmenin en önemli yoludur ❑ Artmakta olan insidansı, maliyetleri ve alerjik hastalıklara bağlı morbidite oranları yüzünden önemlidir. ❑ Alerjik duyarlılığın/hastalığın ortaya çıkmasının üç aşamasına dayanır:

Birincil önleme:

Neden önlemeyeodaklanmalıyız?

1. Evre Sensitizasyon ve IgE-aracılıyanıt gelişimini engellemeye odaklanır.

İkincil önleme:

❑ Alerjik hastalıklarıninsidansı artmaktadır.

❑ Alerjik hastalıklara

2.Evre Sensitizasyona rağmen hastalığın ifadesiniönlemeye çalışır.Üçüncül Önleme: Semptomlara neden olan faktörleri kontrol altına almayı hedefler.

bağlı maliyetler artmaktadır❑ Alerjik hastalıklara bağlı

ölüm oranları artmaktadır

❑ Birincil, ikincil ve üçüncül önlemedeki bir çok strateji benzer olabilir ama duyarlılık ve hastalığın ifade şekline görebunlardan farklı şekilde yararlanılmaktadır.

Eğer bir tedavi alerji belirtilerine iyi geliyorsa(üçüncül), bu tedavi hastalığın ifadesini engellemek (ikincil) için kullanılabilir. Bir tedavi hem üçüncül hem de ikincil önleme aşamasında işe yarıyorsa o zaman bubirincil önlemede hassasiyet engellemek için kullanılabilir.

❑ Önlemenin ilk adımı nelerin yapılıp nelerin yapılamayacağını belirlemektir.

21

Hangi hasta için hangi korunma stratejisi?

KullanılacakKorunma stratejisi

Birincil

İkincil

Üçüncül

Hangi Hasta

Atopik eğilimi var amasensitizasyon yok

Sensitize olmuş ama hastalığı ifade etmiyor veya sadece tek tip hastalığı ifade ediyor (atopik dermatit), ancak diğerbozuklukları (örn, astım) ifadeetmiyorHastalığı ifade ediyor ve belirtilerin engellenmesi gerekiyor

Alerjik hastalıkları önlemek için bazı tavsiyeler

Nelerideğiştiremeyiz

GenetikduyarlılıkErkek cinsiyet(Çocuklukbaşlangıçlı)

Nelerideğişebiliriz

Doğum MevsimiKentselyerleşim

Kirlilik düzeyleri

(örneğin Emisyonkontrolü)

Aile büyüklüğüÇocuk Bakımı

Nelerideğiştirebiliyoruz

Alerjik hastalıklarlailgili farkındalıkdüzeyiAçık ve kapalı alanalerjenlerinemaruz kalmadüzeyleriSigara dumanınapasif maruziyet

Alerjenik gıdalarıntüketilme zamanı

Erken Antibiyotikkullanımı

22 Korunma

* Bu stratejilerin etkinliğini belirlemek için Klinik çalışmalara ihtiyaç vardır.

Başarılı bir korunma programı için önerilen bileşenler:❑ Yüksek riskli bebek ya da bireyleri belirlemek❑ Konut

Okulİşyerinde bulunan alerjenlere bağlı sensitizasyondan sakınma

❑ Kabul edilebilir ve düşük maliyetli stratejiler ❑ Çeşitli seviyelerde Eğitim:

Hasta ve ailesiSağlık kuruluşuToplum

Önlemenin önündeki bazı engeller nelerdir? ❑ Sınırlı bilimsel bilgi. ❑ Dilsel, kültürel ve ekonomik sınırlamalar. ❑ Kaynakların eksikliği (ekonomik, bilgi gibi). ❑ İşyeri, okul, ya da yaşama alanlarını değiştirememe

Primer Alerji Önleme ❑ Mevcut araştırma IgE hassasiyetini engellemeye odaklanmaktadır (örneğin, Çevre Kontrolü) ❑ Araştırılması gereken bazı alanlar:

Bebeklerde ve küçük çocuklarda görülen erken atopik bulguların (örneğin, gıda alerjisi, atopikdermatit) prospektif gözetimi ve uygun müdahaleler,solunumsal alerjiyi engeller mi?Yüksek riskli bebeklerin tespitini perinatal dönemde nasıl

yapabiliriz?Gıda alerjenleri ve inhalant alerjenlerine maruz kalmaktankaçınmak alerjinin ifadesini nasıl etkiler?Annenin prenatal dönemde ve emzirme sırasında alerjenlerden sakınması önemli bir rol oynar mı? Gebelik sırasında ve/veya postnatal dönemde alerjene maruz kalmanın en çok ya da en az sensitize etme ihtimalinin bulunduğu kritik bir dönem var mıdır?

Korunma programlarının hedefişunlar olmalıdır: ❑ Hasta ve ailesi

❑ Sağlık kuruluşu

❑ Toplum

Önlemenin her düzeyiiçin daha fazla çalışmalara ihtiyaçvardır

Mevcut primer önleme stratejilerininsınırları:❑Göstergelerin Hassasiyeti

❑Etkinlik

❑Maliyetler

Korunma 23

24

İkincil önleme stratejilerinin bazı sınırları: ❑ Strateji uygulamasından

önce hastalık gelişimi

❑ Etkinlik

❑ Sigorta kapsamı

❑ Maliyetler

Korunma

Sensitizasyona neden olacak ya da önleyecek kritikbir doz var mıdır?Bebeğin beslenmesinin rolü nedir:⇒Emzirme?⇒Sütsüz mama?⇒Spesifik gıdalara geçişin gecikmesi?⇒"Riskli" gıdalara (örneğin, süt, yumurta, yer fıstığı) geçişte gecikme?Bebeklerin (ev tozu akarları, hayvan tüyü gibi)aeroalerjenlere maruz kalmasını sınırlayacakçevresel kontrol önlemleri nelerdir?

❑ Birincil korunma stratejileri: Göstergelerin HassasiyetiEtkinlikMaliyetler ile sınırlı olabilir

İkincil Alerji Önleme ❑ Mevcut araştırma sensitizasyona rağmen hastalığın ifadesini önlemeye çalışır. ❑ Araştırılması gereken bazı alanlar:

Bebek ve çocukların hassasiyet ifadeleri için prospektif gözleme yapmak, özellikle:⇒Belirli gıdalar (örneğin, yumurta, fıstık, süt).⇒Aeroalerjenlere (örneğin, toz akarları, kedi tüyü,

polenler, küf) hassasiyeti gözlenmelidirHastalığın ifadesinden önce kapalı ortamda çevresel kontrolönlemleri almak.(Atopik dermatit gibi) alerjik rahatsızlığı olan çocuklarda farmakolojik tedavi ve /veya immünolojik modülasyon uygulayarak izlemesi muhtemel diğer bozuklukların (örneğin, astım) ortaya çıkmasını engellemekKorunmanın ve takip stratejilerinin etkinliğini değerlendirmekÇevresel tahriş edicilerden (örneğin, sigara dumanı, hava kirleticileri) kaçınmak.

❑ İkincil önleme stratejileri:

Strateji uygulamasından önce hastalık gelişimiEtkinlikSigorta kapsamıMaliyetler ile sınırlı olabilir

Üçüncül Alerji Önleme ❑ Semptomlara neden olan faktörleri kontrol altına almayı hedefler. ❑ ABD'de mevcut en yaygın korunma yaklaşımıdır.

❑ Semptomları gösteren hastaları ve aşağıdaki ortamlarda Çevresel Kontrolü kapsar:

⇒Ev⇒Okul⇒Bakım⇒İşyeriAyrıca;FarmakoterapiİmmünoterapiHasta Eğitimi gibi uygulamaları içerir.

❑ Araştırılması gereken bazı alanlar: Aşağıdaki immün modülasyon yollarıyla IgE yanıtı değiştirme: ⇒ Rekombinant hümanize monoklonal  anti-IgE

ve anti-IL-4.⇒ Modifiye edilmiş alerjenler ve alerjen DNA immünizasyonu kapsayan Alerjen immünoterapi.Persistan astım gelişimini engellemek için astımın erken tedavisi

Tedaviye uyumu iyileştirecek stratejilerSolunum yolları operasyonunu ilaç tedavisiyle engellemeYeni tedaviler ve/veya cihazlar.Kapalı mekan alerjenleri ve irritanlarını kontrol etmek için daha iyi çevresel müdahaleler.

ABD'de mevcut en yaygın korunma yaklaşımı üçüncülönlemedir: yani, belirti gösteren hastalar için stratejiler: ❑ Çevre Kontrolü

❑ Farmakoterapi

❑ Immünoterapi

❑ Hasta Eğitimi

Korunma 25

26

Üçüncül önleme stratejilerinin bazısınırları: ❑Tedavi rejimlerine vekorunma önlemlerine uymada eksiklik ❑Alerjiyi önlemede uygulanması gereken sakınma taktiklerini yeterince anlamama. ❑ Artan alerjen maruziyetleri, çevresel tahriş ediciler ve viral hastalıklar. ❑ Artan kentleşme

ile birlikte gelençevre kirliliği artışı.

❑ Yetersiz kaynaklar ve finansman.

Korunma

❑ Üçüncül korunma stratejileri aşağıdaki nedenler yüzünden sınırlanabilir: Tedavi rejimlerine ve korunma önlemlerine uymada eksiklik Alerjiyi önlemede uygulanması gereken sakınma taktiklerinin toplumca yeterince anlaşılamaması. Artan alerjen maruziyetleri, çevresel tahriş ediciler ve viral hastalıklar. Artan kentleşme ile birlikte gelen çevre kirliliği artışı. Yetersiz kaynaklar ve finansman.

Sağlık kuruluşu ve alerji/immünolojiuzmanı arasındaki işbirliği sayesindeuygun korunma stratejileri belirlenerekhastalığın ilerlemesi minimize edilebilir. ❑ Hastanın ilk başvurduğu sağlık kuruluşu "risk altında" bulunan hastaları belirleyerek alerjinin önlenmesinde ilk halkayı oluşturur. ❑ Doğru tanı ve hastanın ortamının doğru değerlendirilmesi önemlidir.

❑ Hastanın durumu saptandıktan sonra bir alerji /immünoloji uzmanına sevk ve/veya konsültasyontavsiye edilir.

❑ İşbirliği hastanın korunma stratejilerine uyumunu artırabilir.

Tüm Evreler için Korunma StratejileriGelecek için bazı korunma stratejileri: ❑ Atopik hastalığın genetik belirteçlerini belirleyin. ❑ Aeroalerjenleri tolerasyon oluşturun. ❑ Mikrobik ortamları modüle etme yöntemleri belirleyin. ❑ Alerjik hastalıkların neden arttığını daha iyi anlamak için epidemiyolojik çalışmalardan faydalanın. ❑ Sigara karşıtı stratejileri uygulayın/destekleyin ve

çevre bilinci oluşturun.