Alcohol

30
ALCOHOL Dwi Koko P, S. Farm., Apt. Bagian Kimia Farmasi Universitas Jember

Transcript of Alcohol

Page 1: Alcohol

ALCOHOL

Dwi Koko P, S. Farm., Apt.

Bagian Kimia Farmasi Universitas Jember

Page 2: Alcohol

Alkohol

Senyawa yang dihasilkan jika 1 atom H dari air digantikan dengan gugus alkil (R)

golongan senyawa organik yang mengandung gugus fungsional OH

O

R H

O

H H

R OH

R

Rumus umum alkohol, R = Alkil

Page 3: Alcohol

Penggolongan Alkohol

• Menurut atom C yang mengikat gugus OH

a. Alkohol Primer (etanol, n-propil alkohol)

b. Alkohol Sekunder (2-butanol)

c. Alkohol Tersier (t-butil alkohol)

• Menurut gugus yang mengikat OH

a. Alkohol alifatik (sikloheksanol, 1-pentanol

b. Alkohol Aromatik (α-fenil etil alkohol)

Page 4: Alcohol

• Menurut jumlah gugusan OH

a. Alkohol monovalen (metanol, etanol)

b. Alkohol divalen / Alkanadiol (etilena glikol / etanadiol)

c. Alkohol trivalen / Alkanatriol

(propanatriol / gliserol)

d. Alkohol polivalen / Polihidroksi alkohol

(sorbitol)

Penggolongan Alkohol

Page 5: Alcohol

Tata Nama Alkohol1. Nama Trivial

a. nama trivial = alkil alkoholb. nama rantai alkil + kata alkohol 2 kata

CH3OH metil alkohol

CH3CH2CH2CH2OH n-butil alkohol

c. Posisi substituen tambahan ditunjukkan dengan huruf yunani, dimulai dari C yang mengikat gugus OH

ClCH2CH2OH β α

β-kloroetil alkohol.

Br

CH

H3CH2C

H2C OHαβ

γ

γ-bromobutil alkohol

Page 6: Alcohol

d. Huruf terakhir yunani ‘ω’ (omega) digunakan untuk substituen yang terikat pada ujung rantai karbon BrCH2CH2CH2CH2CH2OH

ω-bromopentil alkohol

e.Bila berikatan dengan gugus aromatik, maka nama alkil yang dipakai adalah keseluruhan

CH2OHCHCH3

OH

Benzil alkoholα-Feniletil alkohol

Page 7: Alcohol

Tata Nama Alkohol

2. Nama menurut sistem Karbinol

a. Alkohol plg sederhana CH3OH karbinol b. Nama ditulis sebagai satu kata

H

C OH

H

H

CH2CH3

CH3CH2C

CH2CH3

OH

KarbinolTrietilkarbinol

Page 8: Alcohol

Tata Nama Alkohol3. Nama menurut sistem

IUPAC

a. Senyawa alkohol diberi nama alkanol (Nama alkana induk + akhiran –ol)

b. gugus –OH mendapat nomor terkecil

c. Jumlah gugus –OH mono, di, tri

dst

CH3CHCH2CH2OH

OH

1,3-butanadiol

CH3CH2CH2CH2OH

Page 9: Alcohol

Tata Nama Alkohol

3. Nama menurut sistem IUPAC

e. Substituen ditulis sebagai awalan dan diberi nomor sesuai gugus OH

CH3CHCH2OH

Cl

CH3CH2CHCH2OH

CH2Cl

CH3CHCHCH2OH

CH3

CH2CH3

Page 10: Alcohol

-R -X C C -OH -CO2HC

O

C

O

H

Naiknya prioritas tata nama

2-hidroksi propanoat

H3C CH

OH

C

O

OH

2-hidroksi propanal

H3C CH

OH

C

O

H

3-hidroksi 2-propanon

H3C CH

OH

C

O

CH3

H3C OH

4-metil-2-sikloheksenol

1

23

4

5 6

Prioritas tata nama (bila berada bersama gugus fungsi yang lain)

Page 11: Alcohol

Tipe alkohol :

C

OH

CH3

alkohol benzilik

CH3OH CH3CH2OH (CH3)2CHOH (CH3)3COH

alkohol metil alkohol primer (10) alkohol sekunder (20) alkohol tersier (30)

CH3CH=CHCH2OHalkohol alilik

Page 12: Alcohol

SIFAT FISIK ALKOHOL A. Titik Didih Alkohol

Alkohol t.d. 0C Kloroalkana t.d. 0C

CH3OH 64,5 CH3Cl -24

CH3CH2OH 78,3 CH3CH2Cl 13

CH3CH2CH2OH 97,2 CH3CH2CH2Cl 46

HOCH2CH2OH 197 ClCH2CH2Cl 83,5

Page 13: Alcohol

SIFAT FISIK ALKOHOL B. Kelarutan Alkohol

Hidrophyl

Hidrophob

Page 14: Alcohol

B. Kelarutan Alkohol

• Ikatan Hidrogen Polar• Semakin panjang rantai karbon alkohol, maka

semakin non polar kelarutan dalam air berkurang

O

H

R

H

O

H

H

O

R

H

O

H

Page 15: Alcohol

Ikatan Hidrogen (alkohol)

• Menyebabkan :

a. kelarutan dalam air

b. campuran azeotrop (campuran secara fisika tidak dapat dipisahkan)

c. kontraksi volume terjadi cavities yg diisi molekul alkohol

Page 16: Alcohol

B. Kelarutan Alkohol

Page 17: Alcohol

B. Kelarutan Alkohol

Page 18: Alcohol

SIFAT FISIK ALKOHOL C. Kereaktivan Alkohol

Page 19: Alcohol

Air :

bersifat basa menerima proton (terprotonkan H3O+)

Besifat asam melepaskan proton -OH

Alkohol analog dengan air :

bersifat basa menerima proton (terprotonkan ROH2+)

Besifat asam melepaskan proton -OR

OHOHH

Ka2

Dissosiasi keasaman

pKa = - log Ka

Semakin asam Ka semakin besar, pKa semakin kecil

D. Keasaman Alkohol

Senyawa pKa

H2O 15,74

CH3OH 15,5

CH3CH2OH 15,9

(CH3)3COH ~18

Page 20: Alcohol

PENGGUNAAN ALKOHOL

Hands Desinfectant

A semi gel composed from three differend kinds of alcohol with enthanol as main component. The percentage of alcohol is 85%. It is fast working and non sticking. By adding glycerine as a moisturizer your skin will not be dehydrated.

2

3

Page 21: Alcohol

TATA NAMA ALKOHOL

HC CH

H3C

CH2CH2OH

O

HO

Contoh Soal :

Page 22: Alcohol

-R -X C C -OH -CO2HC

O

C

O

H

Naiknya prioritas tata nama

Page 23: Alcohol

O

HO

CH3HO

TATA NAMA ALKOHOL Contoh Soal :

Page 24: Alcohol

OH

TATA NAMA ALKOHOL Contoh Soal :

Page 25: Alcohol

TATA NAMA ALKOHOL Contoh Soal :

OH

Page 26: Alcohol

TATA NAMA ALKOHOL Contoh Soal :

OH

BrBr

Page 27: Alcohol

OH

HO

TATA NAMA ALKOHOL Contoh Soal :

Page 28: Alcohol

OH

TATA NAMA ALKOHOL Contoh Soal :

Page 29: Alcohol

Tugas

1. Berikan nama trivial bagi alkohol berikut dan golongkanlah menjadi alkohol 1o, 2o, dan 3o

CH3CH2CH2OH

CH3CH2CHCH3

OH

CH3CHCH2OH

CH3CH3

C OHH3C

CH3

CH3

CH

OHH3C

CH3

C CH2OHH3C

CH3

a.

b.

c.

d.

e.

f.

Page 30: Alcohol

2. Berikan nama IUPAC untuk alkohol berikut :CH2CH2CH3

C OHH3CH2C

CH2CH3

CHCH2OHCl

Cl

a.

H2C CHCHCH3

OH

b.

OH

C CH2CH2CH3H3CH2C

C6H5

c.

d.

H

H

Br

OH

e.

H OH

f.