บทท 2

เอกสารและงานวจยท๓ รวฃอง

แนวคดและทฤษฎ

แนวคดและทฤษฎ ทใชเปนกรอบแนวคดในงานวจยจากการรวบรวมจากเอกลารและ

หนงสอทเกยวของ มดงตอใปน

1. ทฤษฎการเรยนรทางปญญาสงคม

2. การกำกบตนเอง

3. ความหมายของบคลกภาพ

4. ทฤษฎทเกยวกบบคลกภาพ

5. แบบทดสอบบคลกภาพ MPI

6. ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน

7. องคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน

8. การวดผลสมฤทธทางการเรยน

9. งานวจยทเกยวชองกบการกำกบตนเอง

10. งานวจยทเกยวชองกบบคลกภาพ

1. ทฤษฎการเรยนรทางป ญญาสงคม (สมโภชน เอยมสภาษต, 2541: 47-48)

ทฤษฎการเรยนรทางปญญาสงคม เปนแนวคดทผสมผสานกนระหวางแนวคดพฤตกรรม

นยม และแนวคดทางปญญานยม นำเสนอโดยนกจตวทยาซาวแคนาดา คอ Albert Bandura ซงแตกตางกบกลมพฤตกรรมนยมมองการเปลยนแปลงของพฤตกรรมในแงของการแสดงออก คอ

บคคลจะตองแสดงออกในพฤตกรรมทเปลยนแปลงไปจงจะเรยกวาเกดการเรยนร แต Bandura มองวา การเรยนรไมไดพจารณาในแงการแสดงออกเพยงอยางเดยว แตการไดมาซงความรใหม ๆ

และเกบไวในความทรงจำ กถอวาการเรยนรเกดขนแลวแมยงไม,ไดแสดงออกกตาม และสามารถ

แสดงสงทจดจำนนออกมาไดในภายหลง ดงนนการเรยนรของ Bandura นนมกจะเนนทการ

เปลยนแปลงทพฤตกรรมภายใน โดยไมจำเปนทจะตองมการแสดงออกและการแสดงออกของ

พฤตกรรมกจะสะทอนใหเหนถงการเรยนร

Bandura สนใจการเรยนรทางสงคม (Social Learning) โดยคกษาจากพนฐานของ

ทฤษฎการเรยนรดานพฤตกรรมนยม และยอมรบหลกการสวนใหญของพฤตกรรมนยม แตให

ความลำดญตอผลของการไดดวขนำของพฤตกรรมและกระบวนการคดภายใน เนนผลของ

9

ความคดพนฐานของทฤษฎการเรยนรทางสงคม

ทฤษฎการเรยน!ทางสงคม (Bandura, 1986: 18) เปนกลมทฤษฎการเรยน!ทางสงคม

ทเนนการมปฎสมพนธระหวางพฤตกรรมของบคคลกบสงแวดลอม และไดมการพฒนาการมาเปน

ลำดบ ทำไหขอบขายทฤษฎกวางขวางขน จงเปลยนเปนทฤษฎการเรยนรทางปญญาสงคม

(Social Cognitive Theory) ซงมความเชอวา พฤตกรรมของมนษยสวนหนงเกดจากการเรยน!จาก

ประลบการณซองตนเอง และอกสวนหนงเกดจากการสงเกตพฤตกรรมของผอน จดเนนของทฤษฎ

คอ การเรยน!ทเกดจากประลบการณของตนเอง และอกสวนหนงเกดจากการสงเกตโดยผาน

ตวแบบ ( Model )

แนวคดพ นฐานของทฤษฎการเรยน!ทางปญญาสงคมของ Bandura กลาววา

พฤตกรรมของบคคลเกดจากการปฏสมพนธซงกนและกนระหวาง 3 องคประกอบ คอ พฤตกรรม

(Behavior) องคประกอบของบคคล (Other Personal Factors) และองคประกอบของสภาพ

แวดลอม (Environmental Factors) โดยทองคประกอบทง 3 มความสมพนธซงกนและกนดงน

ความคดทไดจากการกระทำและเนนการกระทำท๓ ดจากพนฐานของความคดและสงท Bandura

ลนใจคนควาจนเปนทยอมรบของวงการจตวทยา คอ การเรยน!โดยการสงเกตหรอการเลยนแบบ

แผนภาพท 1 โครงสรางความสมพนธระหวาง 3 องค ประกอบซ งเป นเหต และผลซ งก น

และกน

(Bandura, 1986: 24)

Bandura ไดใหความสำคญของการปฎสมพนธของอนทรยและสงแวดลอม และถอวา

การเรยน!กเปนผลของปฏสมพนธระหวางผเรยนและสงแวดลอม

นอกจากปฏกรยาสะทอนเบองตน (Elementary Reflex Action) แลว พฤตกรรม

มนษย ไมไดเกดขนเอง แตเกดจากการเรยน!รปแบบของพฤตกรรมใหม ๆ อาจไดมาโดยการม

B = พฤตกรรมอยางใดอยางหนงของบคคล

P = องคประกอบของบคคล

E = องคประกอบของสภาพแวดลอม

10

ประลบการณโดยตรงหรอการสงเกตจากผอน และการเรยน! สงตาง ๆ ในสงคมมนษยเปน

การเรยน! เงอนไขทวาพฤตกรรมใดกระทำแลวไดรปผลทางบวก มนษยจะเลอกกระทำพฤตกรรม

ทใดรบการเสรมแรงจากผลทางบวกนน หากพฤตกรรมใดทำแลวไดรบผลทางลบ มนษยจะ

หลกเลยงการกระทำทไดรบการลงโทษจากผลทางลบนน โดยวธการเรยน!ของมนษยนน เรยน!

ได 2 วธ คอ

1) การเรยนรจากผลการตอบสนอง (Learning by Response Consequences)

เปนการเรยน!จากประสบการณตรงของผลการกระทำทอาจเปนบวกหรอลบ

จากประลบการณในการดำรงชวต การเสรมแรงแบบตางๆ จะเปนตวกำหนดพฤตกรรมของมนษย

โดยจะเลอกทำเฉพาะพฤตกรรมททำแลวไดรบผลทางบวก การตอบสนองผลการกระทำมผลตอ

มนษย 3 ดาน

1.1) ดานการใหขอมล (Informative Function) ไนการเรยน!ของมนษย นน

ไมไดเปนการกระทำตอบสนองเทานน แตมนษยยงสงเกตความแตกตางถงผลทตามมาของ

การกระทำนนดวย และจะเกบขอมลของผลการกระทำเพอเปนแนวทางและการตงลมมตฐาน

ในอนาคตวาการกระทำใดจะประสบผลทพงพอใจหรอการกระทำใดจะประสบผลทไมพงพอไจ

โดยมนษยจะไขความคด ความเขาใจ และเลอกกระทำสงตาง ๆ โดยพจารณาจากผลการกระทำ

ทแตกตางนน

1.2) ดานการจงใจ (Motivational Function) ผลทเกดขนจากการกระทำจะ

กลายเปนตวจงใจในการกระทำสง สวนการกระทำใดเกดผลทางลบยอมทำใหเกดแรงจงใจตา

การจดจำผลทเกดขนตางๆ ทเกดขน กลายเปนตวจงใจใหมนษยพยายามกระทำหรอหลกเลยง

การกระทำนนอก

1.3) ดานการเสรมแรง (Reinforcing Function) การตอบลนองใด ๆ กตาม

ถาไดรบการเสรมแรงพฤตกรรมนนกจะมแนวโนมจะเกดขนอก สงสำคญคอเงอนไขในการเสรม

แรงการเสรมแรงทมประสทธภาพสำหรบมนษยไนทฤษฎการเรยน!ทางสงคม คอ การเสรมแรง

ทเกดขนโดยมนษย!วาการกระทำใดของตนนำไปยการเสรมแรง และเนนการทำใหพฤตกรรมนน

คงอยมากกวาการสรางพฤตกรรมใหม

2) การเร ยน!จากต วแบบ (Learning Through Modeling)

“ตวแบบ” (Modeling) ตามความหมายของ Bandura (1977: 22) หมาย

ถงการเลนอตวอยางทไดรบการคดเลอกวาเปนตวอยางทด สามารถใชเปนแบบอยางของการ

กระทำใหแกผสงเกตได ซงเปนการเรยน!ดวยวธการธรรมชาตทเกดขนอยางตอเนองโดยการสงเกต

11

ตวแบบแลว'ใชกระบวนการทางสตปญญาแปลการกระทำ1ของตวแบบเปนสญลกษณ ตอมาผIรยน

กแสดงพฤตกรรมทจดจำไวออกมาเปนการกระทำใหม โดยไมตองมการลองผดลองถก

A---------------- ► B, ---------------- ► ธ ---------------- ► C

แผนภาพท 2 แลดงถงลกษณะของกระบวนการเลนอตวแบบ

(สมโภชน เอยมสภาษต, 2541: 254)

โดยท A - การเลนอตวแบบ

B, - ความคดหรอความรสกของผลงเกตตวแบบ

B - พฤตกรรมทแสดงออก

C - ผลกรรม

จากภาพ จะเหนไตวาในกระบวนการเสนอตวแบบนนจะตองมการเลนอตวแบบ (A)

ททำใหผลงเกตเกดความลนใจ และคดอยากทจะทำตาม (B,) เมอบคคลแลดงพฤตกรรม (B)

ตามตวแบบแลวสงทตามมาคอผลกรรม (C) ทเกดขนตอพฤตกรรมนน ถาพฤตกรรมททำตาม

ตวแบบไดรบการเสรมแรงทางบวก พฤตกรรมนนจะเกดบอยครงขน แตถาพฤตกรรมททำตาม

ตวแบบแลวไดรบการลงโทษพฤตกรรมนนกจะไมเกดขนอก

2.1) ต วแบบมอ ทธ พลต อการแสดงออกข'องพฤตกรรมมน ษย ม 2 ประเภท

คอ

(1) ต วแบบท ม ธ ว ดจรง (Live Model) หมายถง ตวแบบทมชวต

ซงผลงเกตลามารถมปฏสมพนธหรอลงเกตไดโดยตรง ไมตองผานลอหรอสญลกษณอน ไดแก พอ

แม คร เพอน บคคลทมซอเสยงทชนชอบ วทยากร

การเสนอตวแบบประ๓ ทนลามารถปรบปรง หรอเปลยนแปลงพฤตกรรมของ

ตวแบบ ทเสนอกบผลงเกตใหเหมาะลมกบสภาพการณได ผลงเกตใหความลนใจและเลยนแบบ

ไดด เพราะรบรวาตวแบบประ๓ ทนใกลเคยงกบสภาพจรง หรอเหมอนกบลภาพจรงมากทสด แต

การเลนอตวแบบประ๓ ทนกมขอจำกดฟนกน หากตวแบบแสดงไมสมจรง ผลงเกตอาจจะไมสนใจ

ทจะเลยนแบบพฤตกรรมของตวแบบนน หรอหากในระหวางดำเนนการเสนอตวแบบมขอขดของ

ตองระงบการดำเนนการ ทำใหเสยเวลาในการดำเนนการใหม หรอทำใหโมลามารถดำเนนการ

ไดอก เชน ใหผสงเกตดตวแบบจบสนข เพอลดความกลวสนข แตสนขเกดตกใจเหาเสยงตง

อาจทำใหเดกรสกกลวไมยอมเขารวมดำเนนการตอไป

12

(2) ต วนบบลญลกษณ (Symbolic Model) เปนตวแบบทบคคลสงเกต

ผานสอหรอสญลกษณ เขน ตวแบบทปรากฎตามการนอกเลา ปรากฏในหนงสอ แถบบนทกภาพ

หรอผาน สอมวลชนตาง ๆ เๆ เน โทรทศนวทย หนงลอพมพ เปนตน

ตวแบบประ๓ ทนมขอด คอลามารถจดกระบวนการเลนอตวแบบใหเหมาะลม

ตามความตองการกอนนำไปใช ตวแบบตวเดยวลามารถทำใหบ คคลจำนวนมากเลยนแบบ

พฤตกรรมทำนองเดยวกน ทำใหมผลดในการทจะเนนจดสำคญของการแลดงพฤตกรรม และยง

ลามารถควบคมพฤตกรรมและผลกระทบของตวแบบได ทงยงลามารถเกบไวใชในการใหตวแบบ

ครงตอไปได และยงสามารถใชไดทงบคคลเดยวกนหรอกลมบคคลได แตถงกระนนยงมขอจำกด

คอ หาแบบสญลกษณไมลมจรงหรอขดแยงกบพฤตกรรมของตวแบบทมชวตในสงคม อาจทำใหผ

สงเกต เกดความสบสนไมเชอและไม,เลยนแบบพฤตกรรมของตวแบบนน(สวรรณาวรยะประยร,

2529:17)

2.2) การเรยนรจากการลงเกตผานตวแบบ ประกอบไปดวย 4 กระบวนการ

คอ (Bandura 1977:24-29)

(1) กระบวนการตงใจ (Attentional Processes) เปนกระบวนการทม

ความสำคญในการเลยนแบบ บคคลจะไมสามารถเรยนรไดความตงใจการเรยนรจากการสงเกต

หาผสงเกตตงใจกจะมโอกาสจดจำพฤตกรรมเหลานนไดไมยาก ตวแบบมความสำคญตอกระบวน

การตงใจ หาตวแบบแสดงพฤตกรรมทเดนขดจะดงดดความสนใจไดมากกวาตวแบบทแสดง

พฤตกรรมขบชอน และการมตวแบบทหลากหลาย ฟน การสาธตการสอนในเนอหาวชาท

หลากหลาย ตวแบบทแสดงพฤตกรรมทผสงเกตเหนวาประโยชนจะดงดดใหผสงเกตตงใจไดมาก

สงสำคญอกประการหนง คอ ความคลายคลงกนหรอมลกษณะ หรอคณ

สมบตรวมกนระหวางตวแบบและผเลยนหรอผสงเกต จากการดกษาในเรองตงกลาวน Bandura

(1969) ชใหเหนวาผสงเกตตวแบบ หากมลกษณะหรอมอะไรทคลายๆ กบตวแบบ เขน

อาย เพศ ความสนใจ ฯลฯ ผทสงเกตตวแบบนนมแนวโนมทจะเลยนแบบพฤตกรรมของตวแบบ

ไดมากกวาตวแบบทไมมลกษณะรวมใดๆ กบผสงเกต เพราะฉะนน การเลอกตวแบบควรจะเลอก

ตวแบบทมคณสมบตหรอลกษณะรวมกบผสงเกต เพอจะขวยใหดงดดความสนใจของผลงเกต

และจะๆเวยใหประสทธภาพของการเลยนแบบดวยวธการสงเกตสงขน

(2) กระบวนการเกบจำ (Retention Processes) เปนกระบวนการทผ

สงเกตไดประมวลชอบล (Code Information) ทไดจากการสงเกตพฤตกรรมของตวแบบไวในความ

จำในรปสญลกษณแทนกจกรรมทเลยนแบบ โดยประมวลไวไนลกษณะของภาพพจน (Imaginai

Coding) และในลกษณะของภาษา (Verbal Coding) การจำในลกษณะนจะๆเวยใหการจดจำทำ

13

ไดงายและนานยงขน ยงถาประลบการณใหมเกยวของกบประลบการณเดมฃองผ!.รยน การจดจำ

จะถาวร ยงขน เพอเปนแนวทางใหผสงเกตลรางแบบแผนของพฤตกรรมขนมาใหม หรอเกดความ

ดดทจะแลดงพฤตกรรมใหม

(3) กระบวนการกระทำ (Motor Production Processes) กระบวนการ

สงเกตจากตวแบบน เปนการแปรลภาพจากการเกบใวในรปสญลกษณออกมาเปนการกระทำ

พฤตกรรมทแสดงออกลามารถแยกตามกระบวนการความรความเขาใจในการตอบลนอง ผสงเกต

จะแลดงพฤตกรรม ไดครบถวนตามทสงเกตหรอไมขนอยกบระตบสตปญญาและความยากงาย

ของพฤตกรรม พฤตกรรมทแสดงออกในครงแรกๆ อาจยงไมถกตองนกแตมนษยจะคอย ๆ ปรบไป

จนกวาจะไดรบผลทพงพอใจ

(4) กระบวนการจงใจ (Motivational Processes) เปนกระบวนการทชวย

ใหพฤตกรรมการแสดงออกของผสงเกตคงอยตอไปไดโดยการใหแรงเสรม เพราะฉะนนการเรยนร

จากการส งเกตจะม ประสทธภาพยงข นจะต องใช ร วมก บวธ การอนๆ เชน การเสรมแรง

(Reinforcement) การเปลยนสงเรา (Stimulus Change) เปนตน บคคลไมจำเปนตองเกด

พฤตกรรมทกอยางทใดเรยนรเสมอไป แตจะเลอกเลยนแบบพฤตกรรมทไดรบรางวลมากกวา

พฤตกรรมทจะไดรบผลทใมพงปรารถนาและมแนวโนมทจะเลยนแบบพฤตกรรมทพอใจมากกวา

ททำแลวไมพอใจ ตงนน ผสงเกตจงเลอกชอบสงทจงใจตนและหากพฤตกรรมใดทไมเหมาะสม

กบตนเองกจะไมกระทำตามตวแบบนน

จากแนวคดทฤษฎการเรยนรทางปญญาสงคมแสดงใหเหนวา ถาตองการเปลยนแปลง

พฤตกรรมของบคคลนน กสามารถเปลยนแปลงไดโดยการเปลยนแปลงทสภาพแวดลอม (E) และ

ปญญาและองคประกอบสวนบคคล (P) โดยเฉพาะการเปลยนแปลงทางปญญาและองคประกอบ

สวนบคคลนน วธการหนงท Bandura เสนอไวคอ การกำกบตนเอง

2. การกำกบตนเอง

การกำกบตนเอง (Self-Regulation)

การกำกบตนเอง เปนแนวคดทสำคญอกแนวหนงของทฤษฎการเรยนรทางปญญาสงคม

Bandura มความเชอวา พฤตกรรมของมนษยเรานนไมไดเปนผลพวงของการเสรมแรง และการ

ลงโทษจากภายนอกแตเพยงอยางเดยว หากแตวามนษยเราสามารถกระทำบางสงบางอยาง เพอ

ควบคมความคด ความรลก และการกระทำของตนเองดวยผลกรรมทเขาหามาเพอสำหรบตวเขา

ซงความสามารถตงกลาวน Bandura เรยกวา การกำกบตนเอง (1986 อางถงใน สมโภชน

เอยมสภาษต, 2541: 54) ซง Schunk ใหความหมายวา เปนกระบวนการทบคคลปฏบตและ

14

ลนบสนนตอพฤตกรรม ความ{ความเขาใจ และอารมณความ{สก ทมงลเปาหมายทตงไว

ดวยตนเอง อยางเปนระบบ (Schunk, 1991)

การกำกบตนเองประกอบดวยกระบวนการยอย 3 กระบวนการ มวตถประสงคของ

การกำกบตนเองกเพอพฒนา และปรบเปลยนแนวทางพฤตกรรมของตนเอง คอ กระบวนการ

สงเกตตนเอง, กระบวนการ ตดสน และกระบวนการแสดงปฎกรยาตอตนเอง (Bandura, 1986

อางถงในสมโภชน เอยมสภาษต, 2541: 54-57) ดงแสดงในตารางท 1 รายละเอยดดงน

การสงเกตคนเอง กระบวนการตดสน การแสดงปฏกรยาตอตนเอง(Self-Observation) (Judgment Process) (Self-Reaction)

ดานของการกระทำ มาตรฐานสวนบคคล การประเมนการแสดงปฏกรยา-

1) คณภาพ 1) ทาทาย ตอตนเอง

2) อตรา ความ เรว 2) ชดแจง 1) ทางบวก

3) ปรมาณ 3) ความใกลชด 2) ทางลบ

4) ความ'รเรม 4) ทว ๆใป

5) ความลามารถ การแสดงปฏกรยาตอตนเองใน

6) ในการเขา การกระทำเพออางอง ลกษณะทรบรหรอจบตองได

สงคม 1) บรรทดฐานทเปนมาตรฐาน 1 ) การใหรางวล

7) จรยธรรม 2) การเปรยบเทยบทางสงคม 2) การลงโทษ

8) ความเบยงเบน — ► 3) การเปรยบกบตนเอง

4) การเปรยบเทยบกบกลม ไมมปฏกรยาตอตนเอง

ความสมาเสมอการใหคณคาของกจกรรม

ความใกลเคยง 1) ใหคณคาสงมาก

2) กลางๆ

ความถกตอง 3) ไมใหคณคา

การอนมานความสามารถในการ

กระทำ

1 ) แหลงภายในตนเอง

2) แหลงภายนอก

ตารางท 1 กระบวนการกำกบตนเอง

(Bandura, 1986: 337 อางถงใน สมโภชน เอยมสภาษต, 2541: 55)

15

การกำกบตนเองประ:กอบดวยกระบวนการยอซ 3 กระบวนการ ด งรายละเอยด

ตอไปน

1) การกงเกตตนเอง (Self-Observation)

บคคลจะสนใจพฤตกรรมทมความสำคญหรอพฤตกรรมทมคณคาและปจจยท

ทำใหบคคลสนใจทำพฤตกรรมตางๆ คอพฤตกรรมทอยรอบตว พฤตกรรมทบคคลอนกระทำ

บคคลนนกระทำเอง และเปนสงทมผลตอพฤตกรรมตนเอง การสงเกตพฤตกรรมของตนเองนน

อาจเปนพฤตกรรมทตองการลด หรอเปนพฤตกรรมทตองการเพม ทงนขนอยกบวตถประสงคของ

บคคล

กระบวนการสงเกตตนเองประกอบดวยองคประกอบ 2 ประการ คอ

1.1) การตงเปาหมาย (Goal Setting) เปาหมาย คอ วตถประสงค

หร อความมงหมายของพฤตกรรมท บ คคลพยายามจะทำให สำเร จ (locke, Saari, and

Latham,1981 อางถงใน สรยพร วชชย, 2538) เมอบคคลสนใจทจะสงเกตพฤตกรรมใดแลว

บคคลนนจะตงเปาหมาย ซงเปนการกำหนดพฤตกรรมเปาหมายหรอกำหนดเกณฑการแสดง

พฤตกรรมทตองการเปลยนแปลง

การตงเปาหมายน'จะๆ!วยใหบคคล1ใตรถงพฤตกรรมทตองการกระทำ

อยางชดเจน และยงใชเปนเกณฑในการประเมนเพอเปรยบเทยบกบพฤตกรรมทบคคลกระทำ หรอ

พฤตกรรมเปาหมายทกำหนดไววาพฤตกรรมนนมการเปลยนแปลงในลกษณะเชนใด รปแบบ และ

ลกษณะของเป าหมายทบ คคลกำหนดขนน น เปนไปตามการรบรความลามารถของตนเอง

คณสมบตของเปาหมาย ควรมลกษณะตงน (Schunk, 1990: 71-86)

(1) ความเฉพาะเจาะจง เปนการระบพฤตกรรมทชดเจน เชน การ

ลดนาหนก บคคลจะตงเปาหมายเฉพาะเจาะจงวาอาหารมอเยนตองทานไมเกน 500 แคลลอร

หรอทำแบบแกการอานเขาใจความใหถกตองจำนวน 7 ขอ เปาหมายทเฉพาะเจาะจงจะชวยเพม

แรงจงใจ สงเสรมการเรยนร และงายตอการวดพฤตกรรม

(2) ความใกลเคยง เปนเปาหมายทใขระยะเวลาสนๆ ในการกระทำ

พฤตกรรมเปาหมายทมความใกลเคยง จะสงเสรมความลามารถและแรงจงใจของตนเอง และ

งายตอการวดพฤตกรรม ความใกลเคยงจะมอทธพลตอการกระทำพฤตกรรม โดยเฉพาะกบ

เดกเลกทสนใจงานในชวงเวลาสนๆ

(3) ความยาก การตงเปาหมายทยากทำใหบคคลใชความพยายาม

เพอกระทำพฤตกรรมใหบรรลเปาหมาย เมอประสบผลสำเรจจะเกดความพงพอใจและรบรวา

ตนเองมความสามารถ

16

การตงเปาหมายทมความเฉพาะเจาะจง ความใกลเคยง และความ

ยากดวยตนเอง ทำใหบคคลคาดหวงทจะแลดงพฤตกรรมใหบรรลเปาหมายนน ลาประสบความ

สำเรจจะรสกวาตนเองมความลามารถและเรยนรไดดทสด (Schunk, 1991)

การตงเปาหมายม 2 วธ คอ

1) การตงเปาหมายดวยตนเอง หมายถง การทบคคลเปนผ

กำหนดพฤตกรรมเปาหมายทตองการกระทำดวยตนเอง ซงการตงเปาหมายดวยตนเองจะมฃอด

คอ จะทำใหบคคลรสกวาเขาเปนผกระทำและเปนผตดสนใจดวยตนเอง ทำใหเกดความรสก

ลบายใจและพยายามกระทำพฤตกรรมใหบรรลเปาหมายทตนกำหนดใว

2) การตงเปาหมายโดยบคคลอน หมายถง การทบคคลอน

เปนผกำหนดพฤตกรรมเปาหมายทตองการเปลยนแปลงใหกบบคคล ซงการตงเปาหมายโดย

บคคลอนจะมฃอดตรงทวาอาจจะๆเวยแลไขใหบคคลทไมสามารถตงเปาหมายดวยตนเองไดอยาง

เหมาะสม ใหสามารถตงเปาหมายไดเหมาะลมกบความสามารถของตนเองยงขน (ดวงเพญ

เรอนใจมน, 2542: 55)

ในกระบวนการกำกบตนเองของนกเรยน เมอนกเรยนไมพงพอใจกบผลทไดรบกอาจม

การปรบปรงกลวธหรอเปาหมายใหมได เพอใหไดรบความพงพอใจ แสดงตงภาพตอไปน

ผลปอนกลบภายใน

แผนภาพท 3 กระบวนการปรบปรงเปาหมาย (Butler, 1998: 163 อางถงใน ปยวรรณ พนธมงคล,

2542:11)

การพฒนาการกำกบตนเองของนกเรยน ครจะตองๆ!วยใหนกเรยนมการใชความยดหยน

ในกระบวนการทางปญญา อนตบแรกนกเรยนจะตองมการรบรความลามารถของตนเองให

ถกตองเพอทจะตงเปาหมายใหเหมาะสมกบตนเอง และนกเรยนตองเลอกกลวธการเรยนรทม

17

ประสทธภาพ1ซงค£ตองเข'ามามบทบาท'Vu การ'ใหความๆi วยเ'หลอแกนกเรยน สดทายนกเรยนจะ

ตองบนทกและจดจำการกระทำของตนเอง ในระหวางขนตอนการบนทกนนกเรยนจะมการ

เปรยบเทยบความกาวหนากบเปาหมาย ซงเปนกระบวนการภายใน และขนอยกบความพยายาม

ของตวนกเรยนเอง (Butler, 1998อางถงใน ปยวรรณ พนธมงคล,2542: 11)

1.2) การเตอนตนเอง (Self-Monitoring) เปนกระบวนการทบคคล

สงเกต และบนทกพฤตกรรมเปาหมายทเกดขนกบตนเอง เพอเปนขอมลยอนกลบทจะทำให

บคคลรวาตนเองกระทำพฤตกรรมในลกษณะใด การทบคคลใชวธการเตอนตนเองน อาจจะนำใป

ลการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลได ทงนเพราะเมอบคคลใตเหนขอมลยอนกลบแลว กจะ

ทำใหเขารวาควรจะทำเขนไรตอไปเพอไปลพฤตกรรมเปาหมายทตองการ

การเตอนตนเองนน Cormier and Cormier ไดเสนอขนตอนในการเตอนตนเอง

ใหมประสทธภาพไว ดงน (1979 อางถงใน ฐตพฒน สงบกาย, 2533: 10)

(1 ) จำแนกพฤตกรรมเปาหมายใหชดเจนวาจะตองลงเกต

พฤตกรรมอะไร

(2) กำหนดเวลาทจะลงเกตและบนทกพฤตกรรม

(3) กำหนดวธการบนทกและเครองมอทใชไนการบนทก

พฤตกรรม

(4) ทำการลงเกตและบนทกพฤตกรรมของตนเอง

(5) แสดงผลการบนทกพฤตกรรมของตนเองเปนกราฟ หรอ

แผนภาพ

(6) วเคราะหขอมลทบนทก เพอใชเปนขอมลยอนกลบ และ

เพอพจารณาผลการเปลยนแปลงพฤตกรรม

กระบวนการลงเกตตนเองนนอกจากมองคประกอบทเกยวของ 2 ประกอบ คอ การตงเปาหมาย การเตอนตนเอง ดงทกลาวมาแลวนน Bandura เสนอวา ยงมปจจยอนๆ ทม

อทธพลตอการลงเกตตนเองอก ดงน

(1) เวลาททำการลงเกต และบนทกพฤตกรรมของตนเอง นนคอ บคคลจะ

ตองทำการลงเกต และบนทกพฤตกรรมตนเองทนททพฤตกรรมเปาหมายเกดขน ซงจะทำใหไดขอ

มลทมค1วามถกตองแมนยำ และตอเนอง (Bandura, 1986)

(2) การใหขอมลยอนกลบ จะทำใหบคคลทราบวาตนกระทำพฤตกรรมเปน

อยางไ,ร เปนไปตามเปาหมายทตงไวหรอไม ถาเปนไปตามเปาหมายบคคลกจะมความสนใจ

18

สงเกตมากขน แตถาหากวาไมเปนไปตามเปาหมาย บคคลกจะไดหาแนวทางแถไซไหดขนตอไป

(Agras, Leitenberg and Barlow, 1968 อางถงใน ดวงเพญ เรอนใจมน, 2542: 57)

(3) ระดบของแรงจงใจ การทบคคลมแรงจงไจทจะเปลยนแปลงพฤตกรรม

ของตนกจะมการตงเปาหมายและพยายามสงเกต และบนทกพฤตกรรมของตนมากกวาบคคลทม

แรงจงใจตา (Nelson, 1977 อางถงใน ดวงเพญ เรอนใจมน, 2542: 57)

(4) คณคาของพฤตกรรมทสงเกต พฤตกรรมใดกตามทบคคลเหนวามคณคา

ตอตนเอง เขากจะใหความสนใจในการสงเกตมากกวาพฤตกรรมทเขาไมเหนคณคา (Kanfer,

1970 อางถงใน ดวงเพญ เรอนใจมน, 2542: 57)

(5) ความสำเรจและความลมเหลวของพฤตกรรมทสงเกต การทบคคลกระทำ

พฤตกรรมแลวไดรปความสำเรจ บคคลกจะใหความสนใจสงเกต และบนทกพฤตกรรมของตนเอง

มากวาพฤตกรรมทเขากระทำแลวมกลมเหลว (Kirschenbaurn and Karoly, 1977 อางถงใน

ดวงเพญ เรอนใจมน, 2542: 57)

(6) ระดบของความสามารถในการควบคมพฤตกรรมทสงเกต พฤตกรรมใดก

ตามทบคคลสามารถควบคมได บคคลกจะสนใจสงเกตและบนทกพฤตกรรมของตนเองมากกวา

พฤตกรรมทเขาไม,สามารถควบคมได (Johnson and White, 1971 อางถงใน ดวงเพญ เรอนใจ

มน, 2542: 57)

2) กระบวนการตดสน (Judgmental Process)

กระบวนการตดสนเปนกระบวนการทตอเนองจากกระบวนการสงเกตตนเอง เมอ

บคคลสงเกตและบนทกพฤตกรรมของตนเองแลว จะนำขอมลทไดไปเปรยบเทยบกบเปาหมาย

หรอ มาตรฐานทตงไว พฤตกรรมจะประสบผลสำเรจหรอลมเหลวยอมขนอยกบมาตรฐานทนำมา

ประเมน

บคคลจะตงมาตรฐานสำหรบเปนเกณฑในการตดสนพฤตกรรม และเปนสง

แนะแนวทางใหกบพฤตกรรมวาจะดำเนนไปอยางไร ขอมลทจะนำมาเปนมาตรฐานไดมาจาก

แหลงตางๆ เซน การแสดงปฏกรยาทางสงคมตอพฤตกรรมของบคคล มาตรฐานของบคคลอน

การตงมาตรฐานของบคคลอน การตงมาตรฐานทด คอ การตงพฤตกรรมทเฉพาะเจาะจงระบ

อยางชดเจน มแนวทางในการกระทำอยางแนนอน เปนมาตรฐานทใกลเคยงกบความเปนจรง

และลามารถปฏบตได หลงจากทบคคลนำมาตรฐานมาใชเปนเกณฑในการตดสน มแนวโนมวา

พวกเขาจะนำมาตรฐานไปดดแปลงใชในสภาพการเรยนอนๆ และมาตรฐานนนยงลงผานจาก

บคคลหนงไปยอกบคคลหนง ดวยตวแบบและความสำเรจทางสงคม เซน เดกดดแปลงมาตรฐาน

ของผไหญมาใช แลวนำมาตรฐานอยางเดยวกนมาใชกบเพอน

19

Bandura เสนอวา การตงฟาหมายในการกระทำพฤตกรรมใหมประสทธภาพ

และสะดวกตอการตดสนหรอประเมนพฤตกรรมตนเองนน ควรตงฟาหมายใหมลกษณะตงน

(Bandura, 1977a, 1986,1988 อางกงใน ฐตพฒน สงบกาย, 2533)

(1) ควรเปนฟาหมายทม ลกษณะเฉพาะเจาะจง นนคอ บคคลจะ

กำหนดฟาหมายในการกระทำพฤตกรรมทเจาะจงตดเจนลงไปวาเขาจะตองทำพฤตกรรมอยางไร

หรอเทาไร

(2) ควรเปนฟาหมายทมลกษณะทาทาย การตงฟาหมายทมลกษณะ

ทาทายจะเปนสงกระตนหรอจงใจใหบคคลใชความพยายามในการกระทำพฤตกรรมใหมากขน

(3) ควรเปนฟาหมายทระบแนตดและมทศทางในการกระทำทแนนอน

โดยใมมทางเลอกไดหลายทาง เๆ jน ควรตงฟาหมายวา "วนนฉนจะทำการบานวชาคณตศาสตร

ใหเสรจ”

(4) ควรเปนฟาหมายระยะลน การตงฟาหมายระยะลนในการกระทำ

พฤตกรรมจะมผลตอแรงจงใจ เนองจากบคคลจะพบกบความสำเรจตามทตงไวงายและเรว และ

เมอบคคลประสบความสำเรจในฟาหมายทต งใวก จะมความพงพอใจและจะเปนแรงจงใจให

บคคลพยายามกระทำพฤตกรรมใหบรรลฟาหมายระยะยาวเพมมากขน

(5) ควรเปนฟาหมายทอยในระตบทใกลเค ยงกบความเปนจรงและ

ลามารถปฏบตได ไมเปนฟาหมายทมลกษณะเพอฝน คอ สงหรอตากวาความเปนจรง และฟา

หมายทตงขนนนตองลามารถปฏบตได

เมอฟาหมายหรอมาตรฐานของพฤตกรรมใดไม,ไดรบการยอมรบ หรอไมมความ

ตดเจน บคคลกจะใชมาตรฐานไมลมบรณ อนเกดจากวธการเปรยบเทยบเซงลงคม ซง Bandura

(1986 อางถงใน ดวงเพญ เรอนใจมน, 2542: 59-62) กลาวไวตงน

(1) การเปรยบเท ยบเซงอางองทางลงคม (Social Referntial Comparison)

เมอบคคลทราบผลการกระทำตางๆ ของตนเองจากการวดและการประเมนแลวนน บคคลก

ควรจะตองมการเปรยบเทยบการกระทำของตนเองกบผอนดวย เพอจะไดทราบวาการกระทำ

ของตนเองเปนอยางไรสงหรอตากวาผอน และเพอหาแนวทางในการพฒนาการกระทำของตนเอง

ใหดขนในการประเมนการกระทำพฤตกรรมของตนเองโดยการเปรยบเทยบกบผอนนน บคคล

สามารถเลอกเกณฑใ'นการเปรยบเทยบ1ได 4 ลกษณะคอ

(1.1) การเปรยบเทยบกบบรรทดฐานทเปนมาตรฐานของกลม คอ

การทบคคลเปรยบเทยบผลการกระทำของตนเองกบบรรทดฐานทเปนมาตรฐานของกลมตางๆ

เซน กลมอาย กลมระดบการคกษา กลมเพศ หรอกลมสภาพทอยอาตยเปนตน ซงบรรทดฐาน

20

ของกลมตางๆ เหลานไดมาจากการทมผทำการสำรวจและหาคาเฉลยของกลมนนๆ จนเปนท

ยอมรบกนโดยทวไปแลว และบรรทเดฐานทบคคลนำมาไซไนการเปรยบเทยบกบการกระทำของ

ตนจะตองมลกษณะคดายคลงกบตนดวย

(1.2) การเปรยบเทยบกบตนเอง คอ การทบคคลเปรยบเทยบผลการ

กระทำของตนเองกบลงทเขาไดเคยกระทำมาแลว หรอเปรยบเทยบกบเปาหมายทตนตงขน ขง

การเปรยบเทยบกบตนเองนจะกอใหเกดความทาทาย จะทำใหบคคลพยายามกระทำพฤตกรรม

ใหดกวาครงทผานมาเพราะลาบคคลกระทำพฤตกรรมไดเทากบครงทผานมา การกระทำระดบนน

อาจจะไมกอใหเกดความทาทายอกตอไป

(1.3) การเปรยบเทยบกบลงคม คอ การทบคคลใชผลการกระทำของ

ผอนมาใชเปนเกณฑเปรยบเทยบกนผลการกระทำของตน ขงผลการกระทำของผอนนำมาใชเปน

เกณฑเปรยบเทยบนจะตองเปนบคคลทอยในสภาพการณทเหมอนกนหรอคลายคลงกนกบตน

เขน เพอนรวมชน หรอผรวมงาน เปนตน

(1.4) กา?เปรยบเทยบกบกลม คอ การทบคคลเปรยบเทยบผลการ

กระทำของตนฉบบกบคาเฉลยจากการกระทำของกลมโดยบคคลจะเปรยบเทยบวาผลการกระทำ

ของตนเองอยลำดบทเทาไรของกลม เปนตน

(2) คณคาของกจกรรม องคประกอบทสำดญอกประการหนงในกระบวนการ

ตดสนกคอ คณคาของกจกรรม บคคลจะสนใจตดสนกจกรรมทตนกระทำนอย หากเขาพบวา

ก จกรรมน นม ค ณ ค าต อเขาน อยหรอไม ม ค ณ ค าต อเขาเลยและบ คคลจะใช ความพยายาม

ในการกระทำกจกรรมนนนอยดวย ในทางตรงกนขามบคคลจะใชความพยายามมากในการ

ทำกจกรรมทเขาพจารณาวาเปนกจกรรมทมคณคาตอเขามาก สวนกจกรรมทมคณคาปานกลาง

จะกอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมนอย เพราะจะไมกระตนใหบคคลกระทำพฤตกรรมมากนก

คณคาของกจกรรมนนอยทการตดสนใจของเรา กจกรรมจะมค ณคาลาเรามองเห น

คณประโยชนทเราจะไดรบ เมอมองคณประโยชนการมคณคาของสงนนกจะตามมาดวยเขนกน

(3) การอนมานสาเหตของพฤตกรรม การแสดงปฏกรยาตอตนเองขนอยกบ

การรบรปจจยทสงผลตอพฤตกรรม บคคลมกจะภมใจเมอตนเองประลบความสำเรจแลวระบ

ลาเหตวาเปนเพราะความลามารถและความพยายาม แตไมรลกพงพอใจกบงานลาระบสาเหตวา

เปนปจจยภายนอก เพราะคดวาความสำเรจนน มไดมาจากความสามารถและความพยายาม

«0«มสกทแ สถาบนวทสIKow irnmniniJiçiาส8108

3) การแสดงปฎกร ซาตอตนเอง (Self-Reaction)

กระบวนการแสดงปฏกรยาตอตนเอง เปนกระบวนการสดทายของกลไกการ

กำกบตนเอง กระบวนการนทำหนาท 2 ประโทรคอ

3.1) ทำหนาทตอบสนองผลการประเมนพฤตกรรมของตนเอง จากกระบวน

การตดสน ถาบคคลกระทำพฤตกรรมเปาหมายไดเทากบหรอสงกวาเปาหมายทตงไว บคคลจะ

แสดงปฏกรยาทางบวกตอตนเองหรอไหรางวลกบตนเอง แตถาบคคลกระทำพฤตกรรมตากวา

เปาหมาย เขาจะแสดงปฏกรยาทางลบตอตนเองหรอการลงโทษตนเอง หรออาจไมแสดงปฏกรยา

ตอตนเองกได

3.2) ทำหนาทเปนตวจงใจสำหรบการกระทำพฤตกรรมของตนเอง ถาบคคล

กระทำพฤตกรรมไดตามเปาหมายแลวจะใหสงจงใจกบตนเอง

(1) สงจงใจตนเองจากภายนอก ไดแก วตถสงของทลามารถจบ

ตองได หรออาจเปนการใหเวลาอสระกบตนเอง การทำกจกรรมทชอบหรอการกระทำกจกรรม

บนเทงตางๆ

(2) สงจงใจตนเองจากภายใน เปนผลกรรมภายในทบคคลใหกบ

ตนเอง หลงจากทประเมนการกระทำพฤตกรรมของตนเองแลว ซงแบงออกเปน 2 ประ๓ ทคอ

(2.1) การแสดงปฏกรยาตอตนเองทางบวก คอ การท

บคคลแสดงปฏกรยาตอตนเองทางบวกเมอกระทำพฤตกรรมไดตามเปาหมายทตงไว เชน การยก

ยอง ซน'ซมตนเอง เปนตน

(2.2) การแสดงปฏกรยาตอตนเองทางลบ คอ การท

บคคลแสดงปฏกรยาตอตนเองทางลบเมอทำพฤตกรรมไดตากวาเปาหมายทตงไว เชน การตำหน

ตนเอง การวพากยวจารณตนเองละอายใจ และการเสยใจ เปนตน

ตงนน การทบ คคลแสดงปฏกรยาตอตนเองทางบวก จงนบวาเปนกลไกการ

สงเสรมพฤตกรรมสวนการแสดงปฏกรยาทางลบตอตนเองนน เลอกไดวาเปนกลไกปองกนตนเอง

จากการทจะถกลงคมหรอบคคลภายนอกโทษ เพราะเมอบคคลลงโทษตนเองนน ลามารถเปนการ

ระบายสงผดพลาดทตนไดกระทำลงไป และจะกระทบกระเทอนตอจตใจนอยกวาทถกผอนลงโทษ

22

ป จจ ยต างๆ ท ม อ ทธ พลต อกระบวนการกำก บตนเอง (Bandura, 1986:

369-372) กลาววา มปจจยตางๆ ทมอทธพลตอกระบวนการกำกบตนเอง ดงน

1) ประโยซนลวนตว (Personal Benefits) เมอบคคลมพฤตกรรมกำกบตน

เองแลว บคคลกจะไดรบประโยชนโดยตรงตอตวเซาเอง เซากจะยดมนตอการกำกบตนเอง จะทำ

ใหกระบวนการกำกบตนเองคงอยได

2) รางวลทางสงคม (Social Reward) การทบคคลมพฤตกรรมการกำกบ

ตนเองแลว บคคลในสงคมใหการยกยองซมเชย สรรเส'รญ ใหเกยรต ใหการยอมรบหรอใหรางวล

ซงการใหรางวลทางสงคมเหลานกจะมลวนๆ!วยใหกระบวนการกำกบตนเองซองบคคลคงอยได

3) การสนบสนนจากตวแบบ (Modeling Supports) บคคลทมมาตรฐาน

ในการกำกบตนเอง เร!น การพดจาไพเราะ หากไดอยในสภาพแวดลอมทคนอนๆ รอบดางIลวน

แตมการ พดจาไพเราะดวยกน คนทพดจาไพเราะ ทงหลายเหลานลวนแตมลวนๆ!วยเปนตว

แบบทจะสนบลนนซงกนและกน

4) ปฎกรยาทางลบจากผอน (Negative Sanctions) บคคลทพฒนามาตร

ฐานในการกำกบตนเองขนมาแลว หากภายหสงใหรางวลกบตนเองตอพฤตกรรมทตากวามาตร

ฐาน กจะทำใหบคคลในสงคมแสดงปฏกรยาทางลบตอตวเขา ปฏกรยาเหลานจะลงผลใหบคคล

ยอนกสบไปใชมาตรฐานเดมชองเซาอก

5) การสนบลนนจากสภาพแวดลอม (Contextual Supports) บคคลท

อยในสภาพแวดลอม ซงในอดตเคยลงเสรมใหตนกำกบตนเองดวยมาตรฐานระดบหนง ยอมม

โอกาสกำกบตนเองดวยมาตรฐานนนอก บคคลเชนนมแนวโนมจะหลกเลยงสถานการณทจะม

อทธพลใหตนตองลดมาตรฐานลงไป

6) การลงโทษตนเอง (Self-Inflicted Punishment) จะเปนหนทางชวยให

บคคลลดความไมสบายใจจากการทำผดมาตรฐานของตนได และในหลายๆ กรณกเปนการลด

ปฏกรยาทางลบจากผอนได แทนทจะถกคนเหลานนลงโทษเอาโดยตรง คนลวนมากจะมความรสก

วาการลงโทษตนเองมความไมพอใจนอยกวาการถกผอนลงโทษ และในบางกรณการลงโทษตนเอง

กเปนการกระทำทไดรบการชมเชยจากผอน

การกำกบตนเอง เปนกระบวนการทชดเจน และจากการสกษางานวจยทเกยว

ชองจะทำใหทราบวาการกำกบตนเองนน มประสทธภาพ ซงหากนำการกำกบตนเองมาสกษา

รวมกบ บคลกภาพของนกเรยน กจะทำใหทราบวาการกำกบตนเองนน สามารถนำมาใชไดกบทก

บคลกภาพจรงหรอไม หรอจะใชไดดกบบคลกภาพใดมากทสด

23

3. ความหมา«ของบคล กภาพ

คำวา ''บคลกภาพ” หรอคำภาษาองกฤษวา “Personality” นน รากคพทมาจากภาษา

ลาตนวา Persona แปลวา "หนากาก" ซงใชในการแลดงบทละครคลาสสกซองกรก เพอจะสอ

ใหเหนบคลกภาพ ซองตวละครแตละตว

ในปจจบนองไมมคำจำกดความของบคลกภาพทแนนอนตายตว ความหมายทใชเพยงแต

สะทอนถงชนดซองพฤตกรรมทผดองการคกษาใหความลนใจเปนดานๆ ไป ซงนกจตวทยา และ

นกการคกษา ไดใหความหมายไวตงน

Lewin (cited in Hall and Lindzey, 1962: 207) เชอวาบคลกภาพซองบคคลเกด

จากความสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอมทมอทธพลตอเขา บคลกภาพซองบคคลจะเปน

เซนใด ยอมแลวแตการทบคคลจะรบรและตอบสนองตอสงแวดลอมรอบตวเขาอยางไร

Roger (cited in Hall and Lindzey, 1962: 467) เชอวาโครงสรางซองบคลกภาพ

เกดจากความรสกซองคนเรา ทมตอตนเองวาอยางไร

Allport (cited in Pervin, 1980: 234) บคลกภาพ เปนหนวยรวมซองระบบทางกาย

และจตภายในตวบคคล ซงกำหนดลกษณะการปรบตวเปนแบบเฉพาะของบคคลตอสงแวดลอม

ของเซา

Eysenck (cited in Pervin, 1980: 239) บคลกภาพ หมายถง การกระทำทงหมด

หรอแบบซองพฤตกรรมทงหมดของอนทรย ทไดรบมาจากพนธกรรมและสงแวดลอม เปนผลของ

ปฏกรยารวมระหวางสวนสำคญ 4 สวน คอ ความคด ลกษณะนสย อารมณความรสก และองค

ประกอบดานรางกาย โดยพจารณาไดสองมต คอ มตแรกเปนดานการแสดงตวและเกบตว ซง

ประกอบดวยลกษณะยอยๆ ไดแก การมสวนรวมมอ-ไมรวมมอ เขาลงคม-แยกตว เชาใกล-ถอย

หน กระตอร'อรน-เฉอย1ชา มตทลองเปนลกษณะทางดานอารมณ ไดแก เปนคนเขมแขง-ออนแอ

มนคง-ไมมนคง ลกษณะการแสดงออกทางอารมณ เซน ความวตกกงวล ฯลฯ

Cattell (cited in Pervin, 1980: 245) ไดเนนถงอทธพลของวฒนธรรมและลงคมทม

ตอ พฤตกรรมและบคลกภาพไววา สถาบนทางลงคมทมอทธพลตอบคลกภาพมหลายลถาปน

แตทสำคญทสดคอ ครอบครว โรงเรยน อาอพ กลมทบคคลเปนสมาอก ศาสนา พรรคการเมองและ

ชาต

24

Smith, Sarason and Sarason (1982 อางถงใน ทกษณา เครอหงส, 2540: 26)

ไดกลาวถงบคลกภาพวา หมายถง การรบรพฤตกรรมรวมทงหมดของบคคลใดบคคลหนงทงในสง

ทมองเหนได เขน ลกษณะของพฤตกรรม และสงทมองใมเหน เซน ความตด ความสนใจ ซง

จะทำใหบคคลอนลามารถทจะเขาใจและแยกแยะความแตกตางของบคคลนนจากบคคลอนใด

McConnell (1989) กลาววา บคลกภาพมไดหลายความหมายโดยจะแตกตางกน

ตามทฤษฎและงานวจยตามลกษณะเฉพาะทางจตวทยาทสำคญ

โสภา ชปลมนน (2536) บคลกภาพ หมายถง ลกษณะหรอเอกลกษณประจำคว

ของแตละบคคลซงมผลตอบคคลนนในดานการเกยวของลมพนธกบบ คคลอนและตอการแสดง

พฤตกรรม

ศรเรอน แกวกงวาล (2539: 5-6) บคลกภาพ หมายถง ลกษณะเฉพาะควของ

บคคลในดานตางๆ ทงลวนภายนอกและลวนภายใน ลวนภายนอก คอ สวนทมองเหนชดเจน

เขน รปราง หนาตา กรยามารยาท การแตงคว วธพด การนง การยน ฯลฯ และสวนภายใน

คอ สวนทมองเหนใตยาก แตอาจทราบใตโดยการอนมาน เชน สตปญญา ความถนด ลกษณะ

อารมณประจำคว ความใฝฝนปรารถนา ปรชญาชวต คานยม ความสนใจ ฯลฯ ลกษณะตางๆ

ของบคลกภาพไมลามารถแยกเปนสวนๆ ออกจากกนโดยเดดขาด ทกๆ ลกษณะของบคลกภาพ

ตางมความลมพนธตอกนและกน และมผลกระทบตอกนและกนเปนประดจลกโซ บคลกภาพของ

มนษยถกหลอหลอมและประสมประสานดวยพนธกรรม วฒนธรรม การเรยนร วธปรบควของ

บคคลและสงแวดลอมทเปนนามธรรมและวตถธรรม บคลกภาพของมนษยใมวาดานใดๆ เปนสงท

ไมตายคว เปลยนไปตามกาละ การเรยนร และสงแวดลอมทงทางลงคมและทางวตถธรรม

บคลกภาพของแตละบคคลมทงสวนทเปนลกษณะผวเผนและสวนทเปนนลยทแทจรง บางสวน

ของบคลกภาพถกซอนเรน หรอถกปดบงอำพลางโดยจงใจและไมจงใจ บคลกภาพของบคคลมทง

สวนรวมซงเปนลกษณะสากลของมนษยทกชาต ทกภาษา และมสวนซงเปนลกษณะทเรยกวา

“ เฉพาะคว”

สรางค โควตระถล (2541: 31) ความหมายหรอคำจำกดความของคำวา ‘'บคลก ภาพ” ทเปนทยอมรบโดยทวไปในหนนกจตวทยาคอ คณลกษณะทเปนเอกลกษณของแตละบคคลแสดงออกโดยพฤตกรรมทบคคลนนมตอสงแวดลอมทตนกำลงเผชญอยและพฤตกรรมนจะ คงเลนคงวาพอสมควร

25

เกษม#กด ภมศรแกว และไพบลย เทวรกษ (2542: 4) บคลกภาพ หมายกง แบบ

แผนของรางกายกบจตใจทกำหนดทศทางของพฤตกรรมในการรบ!และตอบสนองในแนวนนๆ

รววง# ศรทองรง (2543) บคลกภาพ หมายกง ลกษณะตางๆ ของแตละบคคลท

รวมกนแลวทำใหบคคลนนแตกตางกบบคคลอน ลกษณะตางๆ เหลานนไดแก อปนสยใจคอ

ความสนใจ ทศนคต ตลอดจนพฤตกรรมตางๆ ทบคคลนนแสดงออก

จากการใหความหมายขางตน รวมความโดยสรปไดวา บคลกภาพ หมายกง ลกษณะ

เฉพาะตว หรอเอกลกษณประจำตวของแตละบคคล ในดานตางๆ ทงสวนภายนอกทมองเหน และ

ภายในทมองเหนไดยาก รวมกนแลวทำใหบคคลนนแตกตางกบบคคลอน และเชอวาบคลกภาพ

ของบคคลเกดจากความสมพนธระหวางบคคล (พนธกรรม) กบลงแวดลอม ทมอทธพลตอเขา

4 . ทฤษฎทเกยวกบบคลกภาพ

ทฤษฎบคลกภาพมหลายทฤษฎดวยกน แตพอจะจดกลมไดตามความคลายคลงกน เขน

ทฤษฎทเนนจตไรสำนก เนนโครงสราง หรอบางกลมเนนทพฤตกรรม ตงทเกษมตกด ภมศรแกว

ไดสรปตามแนวความคดของกลม ไว 3 กลม คอ แนวความคดของกลมจตวเคราะห, กลมพฤต

กรรมนยม และกลมมนษยนยม ตงรายละเอยดตอใปน (เกษมตกด ภมศรแกว, 2533: 262-269)

4.1) แนวความคดของกลมจตวเคราะห ทฤษฎนม Sigmund Freud เปนผนำ

และมนกทฤษฎในกลมน เชน Cari Jung, Alfred Adier, Karen Homey, และ Kretchmer

เปนตน ลกษณะสำคญของนกทฤษฎจตวเคราะห รวมกนคอ แนวความคดในการกำหนดวา

จตไรสำนกเปนตวกำหนดพฤตกรรมมากกวาจตสำนก ทฤษฎนจะเนนถงการพฒนา ทสบเนองมา

ตงแตวยเดกระยะตนๆ ซงยงผลใหมโครงสรางบคลกภาพแบบถาวร เชน คนทจจเรองความ

สะอาด พถพถน เจาระเบยบ ดอ และตระหน ฟรอยด อธบายวา ลกษณะตางๆ ตงกลาวเกด

จากการทมารดาจจ เคยวเขญเรองขบถายกบบตรตงแตเลกๆ หรอเปนแบบของคนทม บคลกภาพ

ชะงกงนในขนทวารหนก (Anal Type) นอกจากน ทฤษฎนจะเนนถงพลงขดแยงในจตใจ อนเปน

การขดแยงระหวางโครงสรางพลง 3 ชนดของบคลกภาพ ซงประกอบดวย Id, Ego และ

SuperegoId สวนทอยากกระทำในลงตางๆ ประกอบดวยแรงขบตาม สญชาตญาณ

เพศ และสญชาตญาณรกราน ถาหากไมมการเหนยวรงแลว Id จะหาทางทจะทำใหสมปรารถนา

26

อยางไมมเหตผลใดๆ ทงสน การกระทำใดๆ ทเอานตใจตวเองตงทปรากฏในพฤตกรรมของผใหญ

คอ ความเปนทาสของ Id นนเอง

Ego สวนทไดลงมอกระทำพฤตกรรมตามทอยาก เปนตวตดตอกบส'งคมภาย

นอกรบภาระทำหนาทการงานหรอบคคลทรบผดชอบลอดสองใหพฤตกรรมเขารปกบสงคม และ

อยในทำนองทคนอนเขายอมรบ

Superego สวนทวางกรอบของสงคมเอาไววาสงใดควรทำ สงใดไมควรทำ

พฒนาขนมาจากประลบการณ Ego และสงคม ตลอดจนกฎเกณฑตางๆ ทพอแมกำหนด ตงนน

Superego จงทำหนาทธรรมสำนก (Conscience) เตอน Ego ใหรวาสงนนผด อยาทำ และ

สอน Ego ใหทำด

แนวความคดของนกจตวทยากลมจตวเคราะหกลมน มองการพฒนาบคลกภาพ วา

เปนการพฒนาความรสกทางเพศ (Eros) โดยยดเอาการพฒนาทางรางกายวา ในการพฒนาทาง

บคลกภาพนน สวนทไวตอความรสก และไวตอการกระตน (Erogenic Zone) นน จะเปรยบไปตาม

สวนตาง ๆ ของรางกาย การตอบลนองตอความรสกน ถอเปนการพฒนาทางบคลกภาพ

Robert, E .Silverman (วภา ภกด ผแปล, 2537: 261-272) กลาวสรปทฤษฏของ

Cari Jung, Alfred Adler, Karen Homey และ Kretchmer ไวตงน

1) Jung แบงบคลกภาพไว 2 ประ๓ ท คอ

1.1) บคลกภาพทชอบเกบตว (Introversion) มลกษณะเดน คอ ไม

ชอบสงสงกบใครจะยดความคด และการตดสนใจของตนเองเปนหลก

1.2) บคลกภาพทชอบแสดงตว (Extraversion) มลกษณะเดน คอ

เปนคนเปดเผย คยเกงราเรง ปรบตวไดดในสงแวดลอมชนดตางๆ

Jung มความคดวาบคลกภาพเปนผลจากการตงเปาหมายอนาคต และประลบ

การณปจจบน ทฤษฏของ Jung กลาววา ชวตมนษยเปนการพยายามบากบนทจะบรรลเปา

หมายในอนาคต นนคอ ความมเอกภาพ และบรณภาพ (Unity and Perfection) โดยทระบบ

ตางๆ ของบคลกภาพสามารถทำงานรวมกนอยางสอดคลองและสมดล บคลกภาพทเปนเอกภาพ

สามารถแกปญหาและดำเนนชวตอยางมวฒภาวะ และปรบตวได

2) Adler เชอในอทธพลของลงคม ไดซใหเหนพฤตกรรมของบคคลจะเปนอยาง

ไรนนยอมถกกำหนดโดยลงคมทหอมลอมตวเขา เๆ เน เศรษฐกจ การเมอง ประเพณวฒนธรรม

วธการเลยงดบตร

27

Adler มองเหนความบกพรองทางกายและจตใจของมนษยทกคนวากอใหเกด

ปมหอย และ'จากความรสกหอย จะเปนแรงผลกดนสำคญททำใหคนดนรนตอลเพอสรางขอดเดน

ขอดเดนทสรางสรรคขนนเปนฐานวางวถซ วต ซงบคคลจะปรบใหเดนยงข นจนมลภาพเปน

เอกลกษณของตนเอง

Adler เขอวาความรสกนเปนเรองธรรมดาสำหรบเดก เพราะวาเดกจะตองพง

ผใหญ และไมมทางทจะเทาเทยมผใหญใหหวยประการทงปวง เดกจงตองดนรนดอแพอใหเทยม

ผใหญ ซง Adler อธบายวาเปนการดนรนเพอใหตนมอำนาจจะไหพนจากการตกตา หาการดนรน

ตอลนนบคคลพบอปสรรคซงทำใหเกดความกงวลใจ ความรสกดอยทมอยเปนธรรมดานนกจะ

กลายเปนปญหาขนมา บคคลทปรบตวไหดจะดนรนตอลเพอไปลเปาหมายทบรรลถงไห และ

ลามารถพนจากความตกตาไปลภาวะอนประเสรฐยง แดบคคลทปรบตวไมไหจะพฒนาปมเของ

ชอบแสดงอำนาจความหาวราวเพอปดบงขอบกพรองของตน

3) Homey เนนถงความขดแยงในจตใจอนเนองมาจากลงคม หรอสงแวดลอม

เมอบคคลมความขดแยงในจต มผลทำใหบคคลเกดความกงวล (Basic Anxiety) Homey ยาถง

ความสมพนธระหวางพอแมกบเดd อาทเขน พอแมทไมรจกเลยงดลก ใชวธการแบบ1ไมคงเลน

คงวาในการอบรมลก หรอไมใหความอบอนใจ ไมคำนงถงความรสกของเดก หรอพอแมทปกปอง

ลกทก'ฝกาว ยกยอเกนไป ไมสอนลกใหรจกรบผดชอบ เหตการณเหลานทำใหเดกรสกหวนไหว

ไมมนคงและกอใหเกดความหวาดกงวล วธการทเดกใชเพอลดความกงวลจะเปนลวนหนงของ

บคลกภาพ Homey ใชคำวาความตองการแบบโรคประสาท (Neurotic Need) ซงเปนพฤตกรรม

ตางๆ ทมนษยทกคนใชเพอขวยในการปรบตวตอความกงวลนนๆ อาทเขน เดกทไดรบการเลยงด

แบบพอแมใชอำนาจบงคบโดยไมคำนงถงความรสกของเดก ทำใหเดกเกดความรสกวาพอเฟไมรก

มกมอาการหวาดกงวลและมความรสกไมมนคงทางจตใจ เดกอาจใชวธการยอมจำนนตออำนาจ

เพอแลกความรกจากพอแม พฤตกรรมแบบยอมจำนน อาจกลายเปนลวนหนงของบคลกภาพ

ของเขา พฤตกรรมโรคประสาทอนๆ เขน ตองการอำนาจ ตองการความลมฤทธผลลวนตว

ตองการเกยรตยศซอเสยง ตองการความเรยบรอยไมมทต Homey กลาวยาวาความตองการ

แบบโรคประสาทนหาไหรบการตอบสนองไมถกตองแลว อาจทำใหบคคลเปนโรคประสาทได

4) Kretchmer ไหแบงบคลกภาพออกเปน 4 ประการ คอ

4.1) พวกทรางกายผอมสง ตวยาว แขนยาว ความสงของรางกาย ไม

สมดล กบนาหนก (Asthenic Type) มแนวโนมไปในทางเกบตว

28

4.2) พวกทมรปรางอวนเตย คอใหญ กระเพาะอาหารโต (Pyknic

Type) มกมบคลกภาพทวๆ ไป เปนแบนแสดงตว

4.3) พวกทมรางกายแขงแรงมาก กลามเนอเตบโตมาก และสวนตางๆ

ของ รางกายเจรญทกสวน (Athletic Type) มลกษณะไปในทางกาวราว (จำรอง เงนด, 2529

อางถงไน ธญธร ตงชวนครกล, 2539: 17)

4.2) แนวความคดของกลมพฤตกรรมนยม ทฤษฎนมองธรรมชาต ของมนษยวา

(1) พฤตกรรมของมนษยนนสามารถเรยนรไตโดยการสรางความลมพนธกนขนมา

(2) พฤตกรรมพนฐานของมนษยทแสดงออกนน มกมเปาหมายเพอแสวงหาความ

พงพอใจ และหลกเลยงความเจบปวด

(3) สภาพแวดลอมเปนตวกำหนดพฤตกรรมของมนษย

นกทฤษฎในกลมน เขน Pavlov, Watson, Skinner, Dollard และ Miller

เปนตน

(1) Pavlov สกษาเร1อง Classical Conditioning อธบายวา ตวกระตนนน

ลามารถกระตนการตอบสนองไต เพราะมการเชอมโยงทเกดจากการตอบสนอง อยางเดยวกนหรอ

เหมอนกน ถาใหตวกระตนทมเงอนไซควบคกบตวกระตนทไม,มเงอนไขในขวงระยะเวลาหนง ตว

กระตนทมเงอนไขจะแสดงผลเหมอนกบตวกระตนทไมมเงอนไข การวางเงอนไขจะเกดผลดตอเมอ

ระยะเวลาทใหตองอยในจงหวะทเหมาะลม สรปวาพฤตกรรมทผดปกตนน เปนผลมาจากการ

ตอบสนองตอตวกระตนทมเงอนไขไมเหมาะสม และการเกดการเรยนรมผลตอบคลกภาพ ผใดม

การเรยนรอยางไรมา กจะปลกฝงเปนบคลกภาพนน (Pervin, 1980: 284-285)

(2) Watson สนใจคกษาพฤตกรรมการเรยนรในเดกทารก เนองจากเชอวาการไต

เรยนรของมนษยในระยะเรมตนของชวต โดยเฉพาะขวง 2 ปแรกของชวต จะแสดงถงความ

กาวหนาและสามารถรตอไปวาเขาจะเปนอยางไร และใหความเหนวา ในบรรดาการตอบลนองทาง

อารมณทไตรบจากการเรยนรจะแสดงออกมาทางพฤตกรรมจนเปนนลย หรอความเคยชน และวาง

เปนรปแบบของบคลกภาพ ชงจะมความแตกตางกนในแตละบคคล (Pervin, 1980: 287-289)

(3) Skinner คกษาเรอง Operant Conditioning ซงใหความสนใจการตอบ

สนองตอตวกระตนทไมลามารถเชอมโยงกบตวกระตนทรจกตนเคยได แตถอเปนการเรยนรเพราะ

เปนลงทตามมากบตวเสรมแรง นนคอเมอมการแสดงออกของพฤตกรรม แลวไตรบการเสรมแรง

29

หรอรางวล พฤตกรรมนนจะยงคงอยและพฒนาขนเปน2ปแบบของนสย หรอบคลกภาพ แตถา

พฤตกรรมนนไมไดรบการเสรมแรง การตอบสนองกจะสนสดและพฤตกรรมนนจะคอยๆ ลดลง

และหายไปในทสด ดงนน การปรบพฤตกรรมจงตองเลอกพฤตกรรมเปาหมาย และไหการเสรมแรง

ทางดานบวกเมอแสดงพฤตกรรมเปาหมายนน แตจะลงโทษเมอแสดงพฤตกรรมทไมตองการ เมอ

ทำไประยะหนง กจะเกดการเลยนแบบพฤตกรรมเปาหมายขน (Pervin, 1980:293-297)

(4) Dollard และ Miller เปนผทกำหนด1วา แนวความคดของการเสรมแรงนน

ลามารถนำมาอธบายการเกดของบคลกภาพไดวา การเกดของบคลกภาพประกอบดวย 4 องค

ประกอบ

(4.1) แรงขบ (Drive) การทบคคลจะมพฤตกรรม บคคลจะตองมแรงขบ

ทางรางกาย หรอแรงขบทางจตไจ ซงจะทำใหบคคลเกดความกระสบกระสาย

(4.2) สงชแนะ (Cue) กอนทบคคลจะตอบสนองตอลงเราใด สกษณะ

สำคญของสงเรา เซน ขนาด ล กลน จะเปนลงขแนะวาบคคลควรจะตอบสนองอยางไร ทงน

โดยอาคยประสบการณเดมทไดรบการเสรมแรงมา

(4.3) การตอบสนอง (Response) การตอบลนองอาจจะเปนการตอบ

สนองภายไน (r) หรอการตอบสนองภายนอก (R) Dollard และ Miller เหนวาการตอบสนอง

ภายในนำไปสการตอบสนองภายนอก (r ► R) การตอบสนองภายในนเปนลงทเกดขน

ในจต จงเรยกวา กระบวนการทางจต (Mental Process)

(4.4) การเสรมแรง (Reinfocement) การไดรบการเสรมแรง คอ การ

ลดภาวะความเครยด (Drive-Reduction) ไหอยในภาวะสมดลทำใหบคคลเกดความสข

4.3) แนวความคดของกลมมนษยนยม เปนกลมของนกจตวทยาทเชอเกยวกบการ

รวมกนของรางกายและจตใจ ซงเหนวาการทจะเขาใจบคลกภาพนน เปนการเขาใจสวนรวมไม

ลามารถแยกสวนได และเนนมากทสด คอ มนษยทกคนมคกยภาพ (Potential) ทสามารถพฒนา

ได ถาอยในสภาพแวดลอมทเหมาะสม (อบรม สนภบาล, 2520 อางถงใน ครรตน ศรสอาด,

2542: 22) กลมแนวความคดเซงมนษยนยมนนมความชนซมในธรรมชาตของมนษยวา มนษยม

ธรรมซาตทด ไดแก ความตองการในทจะพฒนาตนเองใหดยงขน ( Self - Actualization) แนว

ความคดน แสดงออกไดขดเจนใน 2 แนวความคดดวยกนคอ

(1) Rogers แบงบคลกภาพเปน 2 สวน คอ สวนทเปนสนยรวมของประลบการณ

ทกชนด (The organism) ทกลงทเกดขนกบบคคล และสวนทเขาไปเกยวของดวยจะรวมตวผสม

30

ผลาน และสวนทรวมความเสกนกคดของเราทงหมดเขาดวยกน (Self) (อบรม สนภบาล, 2520

อางถงใน ครรตน ศรลอาด, 2542: 22) ทฤษฎของ Rogers เนนการกระทำและการปรบตวของ

บคคลในลภาพการณตางๆ ลอดคลองกบการพจารณาตนเอง และการพจารณาสงแวดลอมตาม

ประลบการณของตน การรบเของแตละบคคลจะแตกตางจากคนอนซงการรบเสงตางๆ จะมอ'ทธ

พลตอการทำงานของเขา ดงนน การพยายามทจะเอาใจบคคลตองพยายามเขาใจในสงทเขารบเ

และ Rogers มความคดเกยวกบบคลกภาพวาสวนท'สำคญ คอ ความคดทบคคลมตอตนเอง

(จ-ราท บรภกด, 2533)

แนวความคดของ Rogers ในแนวความคดของจตวทยา ความสำคญของ

อตตา ( Self) ในการกำหนดการรบเการกระทำ เปนเรองทไตกลาวขานกนมานาน เอน มการ

กลาววา Ego กคอ Self หรอมการพดถงการเกดของ Self ในเรองวาเปนผลจากประสบการณ

หรอลนามแหงประลบการณ ( Phenomenal Field ) ในทนจะกลาวอางแนวความคดของโรเจอร

ซงพดในเรองของมนษย ดงนวา มนษยมลกษณะดงตอใปน

(1) มนษยมคกดศรและมเกยรตยศ

(2) มนษยมการรบเในลกษณะเปนอตนย และมโลกสวนตวของตนเอง

(3) มนษยมแนวโนมทจะพฒนาตนเอง

(4) มนษยสามารถทจะเซอถอและไดรบความไววางใจ

(5) มนษยสามารถทจะแกปญหาโดยใชจตสำนก

(2) Maslow เชอวามนษยมแรงผลกดนโดยธรรมชาตทจะแลวงหาความดงาม

และในการตอบลนองความตองการนน ตองเรมตอบสนองจากความตองการพนฐานกอน ถา

ความตองการขนตายงใมไดการตอบสนองความตองการทสงขนจะไมเกดขน (อบรม สนภบาล,

2520 อางถงใน ครรตน ศรสอาด, 2542: 22)

แนวความคดของ Maslow แนวความคดนมลกษณะทสำคญ คอ

(2.1) การทแรงขบทางกายมความตอเนองกบแรงขบทางใจ

(2.2) ถาแรงขบใด หรอในระดบใด ไมไดรบการตอบสนองอยาง

เหมาะลม (Optimum) บคลกภาพของบคคลจะไมมการพฒนาไดตอไป

(2.3) แรงขบทสำคญทสด คอ Self-Actualization

การพฒนาบคลกภาพของคนเราในแนวความคดน คอ การใหเกยรต และการ

ยอมรบมนษยและความแตกตางระหวางมนษย

ใ

31

นอกเหนอจากแนวคดหลกทกลาวมาแลว ยงมแนวความคดอนๆ อก แนวความ

คดอนทมการคนควาวจยกนมาก คอ แนวความคดในเรองของลกษณะนลย (Trait) ของ

Allport 1 Guilford และการใชวธการทางสถตของ Cattell ในการพยายามทจะใชแบบทดสอบ

และการกดมาทำการวเคราะหโครงสรางของบคลกภาพ รวมทงแนวความคดในการแบงคนออก

เปนประ๓ ท เชน แนวคดของ Eysenck ในเรองของการเกบตว และการเปดเผยตว

แนวความคดในเรองของลกษณะนลย ของ Allport, Guilford และCattell นำเสนอไว

ตงน

(1) Allport ซงแบงบคลกภาพออกเปน 2 ลกษณะใหญๆ คอ

(1.1) ลกษณะสามญ (Common Trait) เปนลกษณะทสามารถเปรยบ

เทยบกนไดในคนทกคน เขน ในเรองคานยมทางลงคม ศาลนา การเมอง และเศรษฐกจ

(1.2) ลกษณะเฉพาะบคคล (Personal Disposition) ไดแก ลกษณะ

ทเปนเอกลกษณ และทำใหเรามบคลกภาพตางกน ซง Allport แบงเปนลวนยอยๆ 3 ลวน

(ก) ลกษณะเดนของบคคล (Cardinal Traits)

(ข) ลกษณะรวมทหลายคนมลวนรวมกบคนอน

(Central Traits)

(ค) ทศนลตของบคคลทมในการโตตอบสภาพการณตางๆ กน

โดยไมเกยวของกบประลบการณทมมาในอดต (Secondary Traits)

คอ

(2) Guilford แบงลกษณะบคลกภาพของบคคลตามคณลกษณะได 7 ลกษณะ

(2.1) ดานความสนใจ (Interests) เปนความปรารถนาของบคคลตอ

กจกรรมตางๆ

ของมนษย

สงของ หรอความเหน

(2.2) ดานความตองการ (Needs) เปนความปรารถนาทอยตลอดชวต

(2.3) ดานทศนคต (Attitudes) เปนความรสกของบคคลทมบคคลหรอ

(2.4) ดานความถนดตามธรรมชาต (Aptitudes) เปนความสามารถของ

บคคล ในการปฎบตงาน

3 2

ทแสดงออกออก

ของอวยวะตางๆ

ของรางกาย

(2.5) ดานสภาพทางอารมณ (Temperament) ๓ยวของกบพฤตกรรม

(2.6) ดานสรรวทยา (Physiology) เปนเรองของการทำงานทเปนระบบ

(2.7) ดานรปรางภายนอก (Morphology) เปนโครงสราง หรอรปราง

(3) Cattell ไดเสนอหลกวาบคคลมลกษณะตางๆ กน จะมลกษณะเขมขนมาก

ถงเขมขนนอย และมลกษณะแตละอยาง มากลดหลนกนตามลำดบ เขน คนไจคอหนกแนน-คน

ใจคอออนไหวงาย คนอารมณมนคง-คนอารมณออนไหวงาย (จ'ทา บรภกด, 2533) Cattell

เนนวาองคประกอบพนฐานบคลกภาพ เรยกวาลกษณะ หรออปนลย โดยบคคลแตละคนจะม

อปนลยหรอสามญลกษณะ (Common Trait) ดวยกนทงนน อยางนอยทสดกมประสบการณทาง

ลงคมเดยวกนกบมอปนลยทเปนเอกลกษณหรอวสามญลกษณะ (Unique Trait หรอ Individual

Trait) ซงหมายถง อปนสยทมอย,เฉพาะบคคล ไมพบในบคคลอนในรปแบบเดยวกน และ

Cattell ไดแบงอปนสยทเปนเอกลกษณออกเปน 2 ลกษณะ คอ ลกษณะทเปนแบบเฉพาะดวทเกด

จากการรวมสวนประกอบทตางกนออกไปของอปนสยกบลกษณะทเปนแบบเฉพาะตว ทแตละคน

มแตกตางกนไป นอกจากน Cattell ยงแบงลกษณะ หรออปนสยออกเปน 2 ชนด คอ

(3.1) อปนสยพนผว คอ อปนสยทเหนไดหรอเปดเผย

(3.2) อปนสยตนตอ คอ อปนสยทมองไมเหน เปนตวกำหนดการแสดง

ออกของพฤตกรรม หรอเปนตวกำหนดการแสดงออกของอปนสยทเกยวกบแรงขบ อปนสยทเกยว

กบความลามารถ และอปนสยทางอารมณ

Cattell ไดใหความคดเหนวา อปนสยตางๆ เปนผลของสงแวดลอมตางๆ กบ

พนธกรรม โดยมหนาทแตกตางกนไป และอปนสยกคอ การแสดงออกของพฤตกรรม เพอให

บรรลเปาหมายทตองการ (Pervin, 1980: 245-249)

แนวความคดการแบงคนออกเปนประ๓ ท (Typology) ของ Eysenck (เกษมดกต ภมศร

แกว และไพบลย เทวรกษ, 2542: 10-12) นำเสนอดงตอไปน

ความคดเรองการแบงประ๓ ท (Typology) ของมนษยเกดขนจากกลมนกคด

Kretchmer, Jung, Adler และ Freud ความเหนหลกทสำดญฃอง Eysenck คอ บคลกภาพ

เปนการผสมผสานกนระหวาง 3 Factors คอ

3 3

(1) Extraversion versus Introversion (E)

(2) Neuroticism versus Emotional stability (N)

(3) Psychoticism versus Impulse Control (P)

ทง 3 Factors น Eysenck เรยกวา “Super-factors” ลกษณะรายละเอยดของแตละ

Factor มดงตอไปน

(1) Extraversion แยกออกมาดงนคอ

(1.1) ความสามารถทางลงคม (Sociable)

(1.2) ความลดซนมชวตชวา (Lively)

(1.3) ความขยนขนแขง (Active)

(1.4) การกลาแสดงออก (Assertive)

(1.5) การแสวงหาความตนเตน (Sensation Seeking)

(1.6) ความระมดระขง (Care Free)

(1.7) ความเดน (Dominate)

(1.8) ความกลาเผชญภย (Venturesome)

(2) Neuroticism แยกออกมาดงนคอ

(2.1) กระวนกระวาย (Anxious)

(2.2) เศราซม (Depressed)

(2.3) ความรสกผด (Guilt)

(2.4) ดถกตนเอง (Low Self-Esteem)

(2.5) เครยด (Tense)

(2.6) ขาดเหตผล (Irrational)

(2.7) อาย (Shy)

(2.8) อารมณเสย (Moody)

(3) Psychoticism แยกออกมาดงนคอ

(3.1) กาวราว (Aggressive)

(3.2) เยอกเยน (Cold)

(3.3) ยดตวเองเปนหลก (Ego Centric)

(3.4) ไมยงเกยวกบใคร (Impersonal)

(3.5) ทำตามไจตนเอง (Impulse)

(3.6) ตอตานลงคม (Antisocial)

34

(3.7) สรางสรรค (Creative)

(3.8) ใจแขง (Tough-Minded)

การคกษาวจยของ Eysenck นน เนนท Extraversion และ Neuroticism การคนพบท

สำคญคอ พวก Extraverts (เปดเผยตว) มการตนตวของบรเวณ Cortical ตาก'วาพวก

Introverts (เกบตว) และดวยเหตทมการตนตวตากวา Eysenck ใหความเหนวาพวก Extraverts

จงแสวงหาการตนตวมากกวาพวก Introverts ทำใหพวก Introverts หลกหนจากความแตกตาง

ความคดและงานวจยของ Eysenck จดไดวาเปน Typologist คอผทเซอวาเราสามารถ

แบงคนออกเปนประ๓ ท (Type) สวนคำคพททเอามาใชอธบายประ๓ ทบคคลนน Eysenck นำ

มาจาก Cari Jung (เกษมคกด ภมศรแกว และ ไพบลย เทวรกษ, 2542: 12) แบบบคลกภาพ

ของ Jung ซงไดกลาวถงบคลกภาพไววา ทศนคตโดยทวๆ ไป ของคนเรามอย 2 อยางคอ หน

เชาหาตนเอง (Introvert) และหนออกจากตนเอง (Extravert) พวกหนเชาหาตนเองไดแก บคคล

ท ลนใจเรองภายของตนและอยภายในจตไรสำนก สวนพวกหนออกจากตนเองไดแก บคคลท

สนใจ โลกภายนอก (Calvin:88 อางถงใน วงพกตร ภพนธศร, 2522:67)

มนกจตวทยาซงสนใจทฤษฎของ Jung กนมาก จงไดสรางแบบทดสอบขนหลายชนด

เพอวดลกษณะเกบตวและแสดงตว ดงนน ผวจยจงมความสนใจทจะคกษาบคคลทมบคลกภาพ

ผทมบคลกภาพแบบเกบตว และแสดงตว โดยใชแบบทดสอบ MPI แบงบคลกภาพของนกเรยน

เพอดวา เมอบคลกภาพทง 2 แบบ ทไดรบการแกการกำกบตนเองแลว กลมใดจะมผลลมฤทธ

ทางการเรยนวชาภาษาไทยสงกวากน

5. แบบทดสอบบคลกภาพ MPI (The Maudsley Personality Inventory)

แบบทดสอบ MPI ถกพฒนาขนจากทฤษฎของ Jung ในป 1958 ซงแบงบคลกภาพเปน

แบบแสดงตว (Extravert) และแบบเกบตว (Introvert) จงมการสรางแบบทดสอบขนเพอวด

บคลกภาพดงกลาว แตยงขาดวธสรางและวธวเคราะหอยางถกตอง ตอมา Guildford ไดสราง

แบบทดสอบ โดยใชวธการทางสถตเชาชวย แตแบบทดสอบแตละสเกลยงไมเปนอสระจากกน

ซง Eysenck นกทฤษฎบคลกภาพอกคนหนง กลาววาแบบทดสอบแตละสเกลตองเปนอสระ

ตอกน จงสรางแบบทดสอบเพอวดบคลกภาพพนฐานขนเพอใชวดลกษณะบคลกภาพพนฐาน

ตามทฤษฎของ Eysenck โดยเรยกชอวา The Maudsley Personality Inventory (MPI) ชง

เปนแบบทดสอบแบบ Objective Test โดยมลกษณะดงน (Eysenck, 1970 อางถงใน ครรตน

ศรลอาด, 2542: 31)

1) จำนวนคำถามนอย

3 5

2) ใชวดบคลกภาพดานพนฐานทางอารมณ และการแสดงออกโดยไมเกยวของ

กบระดบสตปญญา

3) สะดวกตอการนำไปใช เนองจากมคำอธบายทชดเจน มเกณฑการใหคะแนน

การแปลผล ทชดเจนไมยงยาก

4) ใชเวลานอย

5) มคาความเทยงสง

6) แตละสเกลมอสระตอกน

7) ไมมความแตกตางในเรอง เพศ ภาษา วฒนธรรม และสตปญญา เมอนำไปใช

8) มคาสหสมพนธสงกวาแบบทดสอบมาตรฐานอนทวดในลกษณะเดยวกน

แบบทดสอบบคลกภาพ MPI สามารถนำไปใชทดสอบ วจย และใชทางคลนกไดอยาง

กวางซวาง (Eysenck อางถงใน ธญธร ตงชวนครกล, 2539: 39) คอ

1) ใชในทางแนะแนวการสกษา และการใหคำปรกษา

2) ใชในการวนจฉยทางคลนก

3) ใชในการวจย

4) ใชในการวจยตลาด

5) ใชในการคดเลอก และปรกษาเลอกอาชพ

ในการวจยครงน ผวจยใชแบบทดสอบวดบคลกภาพ The Maudsley Personality

Inventory (MPI) ฉบบภาษาไทย แปลและเรยบเรยงโดยเกษมคกด ภมศรแกว และ Harry

Gardiner เมอ พ.ศ.2510 แบบทดสอบ MPI ประกอบดวยคำถามทงหมด 48 ขอ ซง

แบงเปนคำถามทประเมนบคลกภาพ 2 แบบ คอ Extraversion-Introversion (E) และ

Neuroticism-Stability (N) อยางละ 24 ขอ อาจใชทดสอบไดทงรายบคคล และทดสอบหภ

ไมมการจำกดเวลาในการทดสอบ ซงในการวจยครงน ผวจยไดนำแบบทดสอบเฉพาะทใชวด

บคลกภาพดานแสดงตวและเกบตว (Extraversion-Introversion Scale) มาใชเพยงดานเดยว

เทานน รวมขอคำถามทใช 24 ขอ

คาความตรง (Validity) คาความเทยง (Reliability) ของแบบทดสอบ MPI มดงน

คาความตรง (Validity)Bendig (1960 อางถงใน วนช ลธารตน, 2518: 77) ไดคาความตรงของแบบ

ทดสอบ โดยใชวธวเคราะหองคประกอบ (Factor Analysis) พบวาคา Factor Loading ของ

สเกลวดบคลกภาพดานเกบตว - แสดงตว มคาความตรงระหวาง .64 - .78

36

Cattell (1954 อางถงใน อไร สงหโต, 2522: 22) ไดหาคาความตรงตามลภาพ (Concurrent Validity) โดยการนำไปหาความสมพนธกบแบบทดสอบซนดอน ปรากฏผลดงตารางท 2

ตารางท 2 แลดงคาสหสมพนธระหวางแบบทดสอบ MPI (introversion-Extraversion Scale) กบแบบทดลอบซนดอน

Scale Sample Size Extraversion ScaleHeron, Introversion 134 .80Cattell, CPF, Form A 134 .65Cattell, CPF, Form A 134 .67**pc.01

คาความเทยง (Reliability)Bartholomew and Marley (1959 อางถงใน อไร สงหโต, 2522: 23) หาคาความ

เทยงดวยวธทดลอบชา (Test-Retest) พบวา คาความเทยงมคามากกวา .70

Knowles (1959 อางถงใน อไร สงหโต, 2522: 23) หาความเทยงดวยวธทดสอบซา

ฟนเดยวกน ไดคาความเทยงเทากบ .77

Bendig (1959 อางถงใน วนช ลธารตน, 2518: 78) หาคาความเทยงของแบบ

ทดลอบ MPI โดยใขกลมตวอปางจำนวนคางๆ กน พบวาในสเกลวดบคลกภาพดานเกบตว -

แสดงตว ถา,ไอวธ Kuder - Richardson Reliability หรอวธแบงครงขอทดสอบ (Split - Half

Reliability) ไดคาความเทยงอยในระหวาง .75 - .85

วนช ลธารตน (2518: 78) หาคาความเทยงของแบบทดสอบ MPI ดวยวธแบงครง

ขอทดสอบ (Split-Half Reliability) ไดคาความเทยงเทากบ .815

อไร สงหโต (2522: 23) ไดหาคาความเทยงของแบบทดสอบ MPI โดยวธแบงครงขอ

ทดสอบ (Split-Half Reliability) ไดคาความเทยงเทากบ .85

สรรตน ศรสอาด (2542: 44) ทหาคาความเทยงโดยวธ Kuder - Richardson

Reliability ไดคาความเทยงเทากบ .74

37

6. ความหมายของผลลมฤทธทางการเร ยน

ผลลมฤทธทางการเรยน เปนสงหนงทมความสำคญทครผลอนในวชาตางๆ H ในการตด

สนหรอพจารณาตดสนผลการเรยนของนกเรยน ดงทมผใหความหมายของผลลมฤทธทาง

การเรยนใว ดงน

Eysenck and Meil (1972: 28) ผลลมฤทธทางการเรยน หมายถง ขนาดของ

ความสำเรจทใดจากการทำงานทตองอาคยความพยายามจำนวนหนงซงอาจมาจากการทำงานท

ตองอาคยความสามารถทางรางกายหรอสมอง

Spence and Helmritch (1983: 12) ผลลมฤทธทางการเรยน หมายถง พฤตกรรม

ทเกยวกบการกระทำกจกรรมของแตละบคคล ซงจะสามารถประเมนไตจากผลการปฏบตของเขา

โดยอาคยเกณฑจากภายนอกหรอภายในเพอใชในการแขงขนกบคนอน หรอใชเปนมาตรฐานใน

การประเมนความเปนเลศ

ไพศาล หวงพานซ (2525: 76) ผลลมฤทธทางการเรยน หมายถง คณลกษณะและ

ความสามารถของบคคลลนเกดจากการเรยนการลอน เปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมและประสบ

การณการเรยนรทเกดจากการแกอบรมหรอจากการลอน

จากความหมายของผลลมฤทธทางการเรยน ขางตน ลามารถสรปไตวา ผลลมฤทธทาง

การเรยน หมายถง ความสำเรจ ทเกดจากการเรยนการลอน ความพยายามทางรางกายและ

สมอง เปนความสามารถของแตละบคคล ทวดไตจากการทดสอบตวยวธตางๆ

สำหรบผลลมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทย นน สนน'ทา มนเศรษฐวทย (2544: 55)

กลาววา “ผลลมฤทธการเรยนภาษาไทยเปนผลสำเรจของการเรยนภาษาไทยของผเรยนและการ

สอนของ ครผสอน เขน ผลลมฤทธการอานจบใจความ ผเรยนแตละคนจะประสบความสำเรจใน

การอานจบใจความไมเทากนแมจะเรยนอยในระดบชนเดยวกนและมสภาพแวดลอมในการเรยนท

คลายกน ผลลมฤทธการอานจบใจความของผเรยนขนอยกบความสามารถทางสมอง ความสนใจ

และประลบการณทางภาษาของผเรยน การรผลลมฤทธการเรยนแตละทกษะจะขวยใหผสอนและ

ผเรยนนำผลไปใชพฒนาการสอนและการเรยนใหดยงขน'1

38

7. องคประกอบทมอทธพลตอผลส'มฤทธทางการ!,รซน

ผลสมฤทธทางการเรยนเปนเรองทผลอน นก'วชาการสกษา และนกจตวทยาใหควาน

สนใจมาโดยตลอด ทงนโดยพยายามสกษาวาองคประกอบใดบางทมสวนสมพนธกบผลสมฤทธ

ทางการเรยนของผเรยน อนจะเปนแนวทางสงเลรมใหผเรยนไดใชความสามารถ และสกยภาพ

ทมอย'ในตนเอง เพอกอใหเกดการเรยนรใหมากทสด (ทศพล สงขทตน, 2533: 9)

จากการดกษาองคประกอบทมความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยน พบองคประกอบ

ทมความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยน (Prescott, 1961: 14-16) ดงน

1) องคประกอบทางรางกาย (Physical Factors) ไดแก อตราการเจรญเตบโต

ของ รางกาย สขภาพทางรางกาย ขอบกพรองทางรางกาย และลกษณะทาทาง

2) องคประกอบดานความรก (Love Factor) ไดแก ความสมพนธของบดา-

มารดา ความสมพนธของบดา-มารดากบบตร ความสมพนธระหวางบตร และความสมพนธ

ระหวางสมาชกในครอบครว

3) องคประกอบทางวฒนธรรมและการถายทอดทางสงคม (Cultural and

Socialization Factor) ไดแก ฃนบธรรมเนยม ความเปนอยซองครอบครว สภาพแวดสอมทาง

บาน การอบรมเลยงด และฐานะทางเศรษฐกจทางบาน เปนตน

4) องคประกอบดานความสมพนธในหมเพอนวยเดยวกน (Peer Group Factor)

ไดแก ความสมพนธของนกเรยนกบเพอนในวยเดยวกน ทงทางบาน และทางโรงเรยน

5) องคประกอบทางการพฒนาตนเอง (Self - Development Factor) ไดแก

สตปญญา ความสนใจ ทศนคตของนกเรยนตอการเรยน

6) องคประกอบดานการปรบตว (Self-Adjustment Factor) ไดแก การปรบตว

การแสดงออกทางอารมณ เปนตน

Klausmeir (1961: 29) กลาวถงองคประกอบทเปนตวกำหนดผลสมฤทธทางการเรยน

ของนกเรยน ไดแก คณลกษณะของผเรยน คณลกษณะของครผสอน คณลกษณะทางกายภาพ

พฤตกรรมระหวางผเรยนกบผสอน คณลกษณะกบกลม และแรงผลกดนภายนอก และไดสรปวา

คณลกษณะของผเรยนเปนสงสำคญมากทสดในการอธบายถงประสทธผลทางการเรยน

จะเหนไดวา องคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน ไมไดขนอยกบ

องคประกอบทางสตปญญา หรอความลามารถเพยงอยางเดยว ยงอาคยองคประกอบของลกษณะ

บคลกภาพ และองคประกอบภายนอกอนๆ ดวย

3 9

การเรยนวชาภาษาไทย ถอเปนผลลมฤทธทางการเรยนอยางหนง เหมอนกบวชาอนๆ

เพราะฉะนนองคประกอบทมอทธพลตอผลลมฤทธทางการเรยน คงจะอาตยองคประกอบทาง

ลกษณะบคลกภาพ ลกษณะครผลอน และการจดกจกรรม

ลจรต เพยรชอบ และ ลายใจ อนทรมพรรย (2523: 37, 202-203) ไกกลา1วถงลกษณะ

ของครภาษาไทยทด มคณภาพ สรป'ไดดงน

1) ครภาษาไทยควรเปนผมความรภาษาไทยด

2) ครภาษาไทยควรมความรเกยวกบวทยาการในลาชาวชาอน ตลอดจนความร

รอบตวอยางกวางขวาง

3) ครภาษา1ไทยควรเปนผทมความรความสามารถพเศษ เขน สามารถรองเพลง

หรอฟอนรำได

4) ครภาษาไทยควรเปนผหมนปรบปรงตนเองใหเปนผทมความรทนสมยอยเสมอ

5) ครภาษาไทยควรเปนผมความสามารถไนการใชภาษาไดด

6) ครภาษาไทยตองเปนผมความรก ความพอใจและศรทธาในอารเพคร

7) ครภาษาไทยควรมวธการลอนทด

8) ครภาษาไทยควรเชาใจหลกจตวทยา เชาใจลกษณะธรรมชาต และความ

ตองการของเดกวยรน

9) ครภาษาไทยควรเปนผรแหลงวทยาการทดทงทเปนบคคล และทเปนเอกสาร

10) ครภาษาไทยควรเปนผทมหนาตายมแยมแจมใลมอารมณด

11) ครภาษาไทยควรเปนคนทมความขยนชนแขง มานะอดทนขยนในการเตรยม

การสอน

12) ครภาษาไทยควรเปนคนทมจตใจกวางขวางเปนนกประชาธปไตย มเหตผล

ยอมฟงความคดเหนของนกเรยน

13) ครภาษาไทยควรมความลามารถในการแสดงหรอรวมแสดงการเลนตางๆ ได

14) ครภาษาไทยทดตองเปนผทมความสามารถในการแสดงออก ซงความคด

และอารมณ โดยเฉพาะในการสอนวชาวรรณคดไทย

15) ครภาษาไทยควรเปนบคคลทมความคดรเรมสรางสรรค

16) ครภาษาไทยควรเปนผทมบคลกลกษณะด แตงกายสะอาดเรยบรอย

17) ครภาษาไทยควรเปนคนทมความเปนตวของตวเอง เคารพหลกการ มความ

เชอมนในตนเอง

18) ครภาษาไทยควรหมนประชมกน เพอขวยกนปรบปรงการสอนใหม

40

ประสทธภาพยงขน

19) ครภาษาไทยควรเปนผมมนษยสมพนธทด สามารถเขากบผอน'1ด

20) ค2ภาษา'โทยควรเปนผทมจต'ไจเขมแขง กลาหาญเดดเดยว ไมยอทอตองาน

หนก และการดหมนจากบคคลอน

การจดกจกรรมเสรมหสกสตรวชาภาษาไทยทมประสทธภาพ ไหคำนงถงหลกสำคญๆ

ลรปไดดงน

1) ความคดรเรมทจะจดกจกรรมหรอการคดตงชมนม ควรมาจากตวนกเรยน

ครเปนเพยงผแนะหรอชแนวทาง

2) โรงเรยนควรจะไดสนบลนนหรออำนวนความสะดวกใหนกเรยนทถนด หรอม

ความสนไจทางภาษาไทยไดมสวนรวมมากทสด

3) การรวมกจกรรมภาษาไทยควรเปนไปโดยความสมครใจไมมการบงคบ

4) โรงเรยนควรใหการสนบสนนดวยการจดอาจารยทปรกษาทมความเหมาะสม

เพอจะไดดำเนนกจกรรมไปดวยด

5) อาจารยทปรกษารวมวางแผนกบนกเรยน เพอจะไดกจกรรมทางภาษาทม

ประโยชน และสนองความตองการชองนกเรยนใหมากทสด

6) การจดกจกรรมควรจดนอกเวลาเรยน ทงนเพอไมใหเสยเวลาเรยน

7) การจดกจกรรมควรทำอยางสมาเสมอ และเปนกจกรรมทนาสนใจ

8) การจดกจกรรมทางภาษาไทยควรจดโดยสมาชกไมใรเจดเพอชอเสยงของ

บคคลใดบคคลหนงโดยเฉพาะ

9) การจดกจกรรมควรมระบบระเบยบ มการดำเนนการทรดกม

10) กจกรรมเสรมหลกสตรภาษาไทยทจดขนควรลอดคลองกบนโยบาย

และความมงหมายของโรง เรยน

11 ) การจดกจกรรมควรถอหลกการประหยดเปนสำคญ

12) การไหคำปรกษากจกรรมควรถอเปนงานประจำสวนหนงของคร

13) สมาชกควรปฏบตตามระเบยบขอบงคบของกจกรรมชมชน

14) การจดกจกรรมแตละครงควรมอปกรณเครองไขตางๆ ใหพรอม

15) ควรมการประเมนผลการจดกจกรรมเปนระยะๆ

16) ทางโรงเรยน คณะครอาจารยทปรกษาควรมทศนคตทดตอการจดกจกรรม

เสรมหลกสตรวชาภาษาไทย

41

8. การวดผลลมฤทธทางการเร«น

ซวาล แพรตคล (2517: 12-14) กลาวถงความหมายของการวดผลลมฤทธทางการ

เรยนวา หมายถง การตรวจสอบความ! ทกษะ และสมรรถภาพทางลมองดานตางๆ ทนกเรยนได

จากการ อบรม ลงลอนซองคร ลวนใหญจะไซวธลอบโดยใหนกเรยนเซยนตอบในกระดาษ การ

วดผลชนดนสำคญมากในวงการคกษา เพราะแบบการวดผลลมฤทธ,ทางการเรยนจะทำหนาทวด

วาเดกเรยนรมากนอยเพยงใด โดยแบบทดลอบชนดนตองการวดวาครไดใชเนอหาวชาไปกระตน

ลมองเดกใหงอกงามตามความบงหมายของหลกสตรไดมากนอยเพยงใด โดยใชเครองมอทเรยกวา

แบบวดผลลมฤทธ (Achievement Test) ซงหมายถง แบบทดสอบทใชวดปรมาณความร

ความลามารถ ทกษะเกยวกบดานวชาการทเดกไดเรยนรมาในอดตวารบรไดมากนอยเพยงใด

แบบสอบวดผลลมฤทธ,ทางการเรยนแบงออกเปน 2 ประ๓ ท คอ

1) แบบสอบทครสรางขนเอง (Teacher Made Test) เปนแบบทครสรางขน

เฉพาะคราว เพอใชทดสอบผลลมฤทธและความสามารถทางวชาการซองเดก มใชทวไปในโรงเรยน

แบบลอบป ระ เภทนสอบเสรจกทงไป จะลอบใหมกสรางขนหรอนำซองเกามาปรบปรงเปลยนแปลง

โดยไมมวธการอะไรเปนหลกการปรบปรง ไมมการวเคราะหขอสอบ

2) แบบสอบมาตรฐาน (Standardized Test) เปนแบบสอบทสรางขนดวย

กระบวนการหรอวธการทซบชอนมากกวาทครสรางขนเอง เมอสรางขนแลวกมการนำไปทดสอบ

แลวนำไปทดลองลอบ แลวนำมาวเคราะหดวยวธการทางสถตหลายครงหลายหน เพอปรบปรงให

มคณภาพด มมาตรฐาน ซงแบบมาตรฐานนนมความเปนมาตรฐานอย 2 ประการ คอ

2.1) มาตรฐานในการดำเนนการสอบ หมายความถง แบบลอบนไมวา

จะนำไปใชทไหน เมอไรกตาม คำชแจง คำบรรยาย การดำเนนการสอบจะเหมอนกนทกครงไป

จะมการควบคมตวแปรตางๆ ทจะไมทำใหคะแนนคลาดเคลอน

2.2) มาตรฐานในการแปลความหมายคะแนน หมายความถง การทจะ

นำแบบสอบไปใชทใด หรอเมอใด คำชแจง คำบรรยาย และการดำเนนการลอบจะตองเหมอนกน

ถาแบบสอบทครสรางขนเองมคณสมบตทงลองชอน กจดเปนขอสอบมาตรฐานไดเชน

เดยวกน แบบลอบทามทครสรางขนเองมชอดตรงทครวดไดตรงจดบงหมาย เพราะผสอนเปนผออก

ขอสอบเอง แบบสอบมาตรฐานมชอดตรงทเชอถอได ทำใหลามารถนำผลไปเทยบไดกวางขวาง

ไมวาจะเปนการออกแบบทดสอบแบบใด ผออกแบบทดสอบกตองคกษาเนอหา และ

จดประสงคของวชา เพอเปนแนวทางในการออกแบบทดสอบ

ลวนแบบทดสอบเพอวดผสลมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทย เปนแบบทดสอบทผ

เซยวชาญการสอนภาษาไทย สรางขนจากเนอหาทไดสอนไปแลว เพอวดการเปลยนแปลงดาน

42

ความจำ ความเขาใจ การนำใปใข การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคา การวดน

รวมทงการอานออกเสยงคำ นาเสยง การแบงวรรคตอน และคำควบกลา ดวย

ในการวจยครงน ผวจยดำเนนการสรางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการวชาภาษาไทย

ขนเองตามเนอหา และจดประสงคการเรยน! ประกอบดวยการวดพฤตกรรมทางภาษาไทยดาน

ความจำ เขาใจ นำไปใช วเคราะห สงเคราะห และประเมนคา

9. งานวจ ยท เก ยวข องกบการกำกบตนเอง

จากการสกษางานวจยทเกยวของกบการกำกบตนเอง ผวจยขอนำเสนอตอใปน

งานวจ ยในประเทศ และต างประเทศ

1) งานวจ ยท ส กษาการกำกบตนเอง ท ม ต อผลส มฤทธทางการเร ยน มกง

ต อไปน

ฐ ตพฒน สงบกาย (2533) สกษไผลของการกำกบตนเองตอความคาดหวง

เกยวกบความสามารถของตนเองและผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกเรยนชน

ประถมสกษาปท 5 ทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรสง ปานกลาง และตา

กลมตวอยางเปนนกเรยนชนประถมสกษาปท 5 โรงเรยนวดโสมนสทมผสลมฤทธทางการเรยน

วชาคณตศาสตร สง ปานกลาง และตา ระดบละ 20 คน รวมเปน 60 คน โดยลมมาเปนกลม

ทดลอง 3 กลม และกลมควบคม 3 กลม ระดบละ 10 คน เปนงานวจยเซงทดลองแบบม

กลมควบคมทดสอบกอนการทดลองและหลงการทดลอง ในระยะการทดลองนกเรยนกลมทดลอง

ทง 3 กลมจะไดรบการแกการกำกบตนเองจำนวน 7 ครง สวนกลมควบคมทง 3 กลมจะไมได

รบการแกการกำกบตนเอง ผลการวจยพบวา นกเรยนกลมทดลองทง 3 กลมมคะแนนความคาด

หวงเกยวกบความลามารถของตนเองและคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรสงกวา

นกเรยนกลมควบคมทง 3 กลม เมอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร

ในระดบเดยวกนอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .01 นกเรยนกลมทดลองทง 3 กลมมคะแนน

ความคาดหว งเก ยวก บความลามารถของตนเองและคะแนนผลส มฤทธ ทางการเร ยนว ชา

คณตศาสตรภายหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .01

สรยพร วชชย (2538) สกษาผลของกลวธการเรยน! และการกำกบตนเองทม

ตอความลามารถในการอานเขาใจความภาษาองกฤษ กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมสกษาป

ท 2 โรงเรยนวดธรรมจรยาภรมณ จำนวน 60 คน แบงออกเปน 4 กลมๆ ละ 15 คน กลมท 1

43

รกการใชกลวธการเรยน! กลมท 2 แกการกำกบตนเอง กลมท 3 แกการใซกลวธการเรยน!

และการกำกบตนเอง กลมท 4 เปนกลมควบคม ระยะเวลาในการแกจำนวน 10 สปดาหๆ ละ

2 คาบ รวม 20 คาบเรยน เมอสนสดการทดลอง ทดสอบนกเรยนดวยแบบทดลอบความ

ลามารถในการอานเขาใจความภาษาองกฤษ ผลการวจยพบวา

(1) นกเรยนทไดรบการแกการใขกลวธการเรยน!มความลามารถในการ

อานเขาใจความภาษาองกฤษสงกวานกเรยนกลมควบคม

(2) นกเรยนทไดรบการแกการกำกบตนเอง และนกเรยนกลมควบคมม

ความลามารถในการอานเขาใจความภาษาองกฤษไมแตกตางกนอยางมนยสำคญ

(3) นกเรยนทใดรบการแ ก การใชกลวธการเรยน!รวมกบการกำกบ

ตนเอง มความลามารถในการอานเขาใจความภาษาองกฤษสงกวากลมควบคม

Risemberg and Zimmerman (1992 อางถงใน ซนะพฒน ขนแดลม,

2542: 40) คกษาการเรยนแบบกำกบตนเอง (Self-Regulated Learning) ในเดกอจฉรยะ

ผลการวจย พบวา เดกอจฉรยะใชกลวธของการเรยนแบบกำกบตนเองมากกวาเดกปกต เมอแก ให!จกกลวธการเรยน! เดกอจฉรยะจะสามารถถายโอนกลวธเหลานนไปยงสงใหมๆ ได การวด การเรยนแบบการกำกบตนเองสามารถใชเปนเครองมอในการพฒนาเดกอจฉรยะ และการแกการ

เรยนแบบกำกบตนเอง สามารถเพมผลสมฤทธทางการเรยนได

Lan, Bradey and Parr (1993) คกษากลยทธในการกำกบตนเอง คอ กล

ยทธการเตอนตนเองมาใชกบนกคกษาทเรยนวชาสถตเบองตน โดยคกษาวา'จะมผลตอการเรยน

และ เจตคตตอวชาสถตเบองตน กลมตวอยางม 69 คน แบงออกเปน 3 กลม คอ กลมทใช

กลยทธการเตอนตนเอง กลมทใชการเตอนตนเองตามคมอสอน และกลมควบคม ผลการวจยพบ

วา กลมทใชกลยทธการเตอนตนเองมคะแนนการทดสอบในวชาสถตเบองตนสงทสด สวนเจตคต

พบวาไมมความแตกตางกน และความเชอมนในตนเองตอการเรยน แรงจงใจทมตอการเรยนเพม

ขนดวย การคกษาครงนชใหเหนวากลยทธการเตอนตนเองมความสมพนธกบระตบการเรยน!ทสง

ขนของนกคกษา

Peterson (1996 อางถงใน พาณ ขอสข, 2542: 72) คกษาการเรยน!การ

กำกบตนเองของนกเรยนและผลสมฤทธทางการเรยนของนกคกษาสาขาชววทยา กลมตวอยาง

เปนนกคกษาในแอฟรกาใตทเรยนสาขาขววทยาจำนวน 48 คน โดยแบงเปนกลมทดลองและ

กลมควบคมกลมละ 24 คน ในกลมทดลองนกคกษาตองควบคมตนเองในการใชกลวธการเรยน!

44

การกำกบตนเองในการเรยน ไดแก กลวธการวางแผน การทบทวนและจดจำ การเตอนตนเอง

และการประเมน กลมควบคมจะเรยนตามปกตและไฝมการใชกลวธการเรยนรการกำกบตนเอง

ผลการวจยพบวา กลมทดลองจะมคะแนนการกำกบตนเองสงขนอยางมนยสำคญทางสถตท

ระดบ .05 และพบวาการเรยนรการกำกบตนเองมความสมพนธกบผลลมฤทธทางการเรยนอยาง

มนยสำคญ โดยม คาสมประสทธลหสมพนธ (โ) เทากบ 0.76 (***p<.001)

Williams (1996 อางถงใน อญญาณ ทวทอง, 2543: 94) คกษาเรองการ

สงเสรมสมฤทธผลทางการเรยนของนกเรยนซนบท : ตรวจลอบกลวธการเรยนรการกำกบตนเอง

กลม ตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมคกษาปท 5 และ 6 จำนวน 75 คน โดยใหนกเรยนทำแบบ

วด ผลสมฤทธ 4 วชา คอ คณตศาสตร วทยาศาสตร สงคมคกษา และการอาน และทำแบบ

วดการเรยนรการกำกบตนเอง ทง 4 วชา ผลการวจยพบวา การเรยนรการกำกบตนเองในทก

วซาสามารถทำนายผลสมฤทธทางการเรยนไดอยางมนยสำคญทางสถต

Linda (2000) การพฒนาการอานในเดกนกเรยนมหาวทยาลย ครเปนผสอน

ชนตอน ใหเดกบงคบตนเอง เรยนรดวยตนเอง เมอนกเรยนไดกำกบตนเอง ไดคดดวยตนเอง

เขาจะมการพฒนาความสามารถ เรยนรการทำกจกรรม และมทศนคตทดตอความสำเรจ

2) งานวจ ยท ส กษา๓ ยวกบโปรแกรมการกำกบตนเ'อง ม ด งต อไปน

ดวงเพญ เรอนใจมน (2542) คกษาการรบรความสามารถของตนเองในการ

ใชกระบวนการพยาบาลของนกคกษาพยาบาลกอนและหลงไดรบการใชโปรแกรม!]กการกำกบ

ตนเอง และเปรยบเทยบอตราการเปลยนแปลงการรบรความสามารถของตนเองในการใชกระบวน

การพยาบาลระหวางกลมทไดรบการใชโปรแกรม!]กการกำกบตนเองกบกลมทไดรบการเรยนตาม

ปกต กลมตวอยาง คอ นกคกษาพยาบาลชนปท 1 ปการคกษา 2542 ของวทยาลยพยาบาล

บรมราชชนน ชลบร ทเรยนวชาแนวคดพนฐานและหลกการพยาบาล 1 เรองกระบวนการ

พยาบาล จำนวน 44 คน ทไดรบการลมแบบแบงชน แบงเปนกลมทดลอง 22 คน กลมควบคม

22 คน เครองมอทในการวจยคอ คอ โปรแกรม!]กการกำกบตนเอง และแบบวดการรบรความ

สามารถของตนเองในการใชกระบวนการพยาบาล ผลการวจยพบวา

(1 ) การรบรความสามารถของตนเองในการใชกระบวนการพยาบาลของ

นกสกษาพยาบาลทไดรบการใอโปรแกรม!]กการกำกบตนเองกอนการเรยนอยระดบตา สวนหลง

การเรยนอยในระดบสง

45

(2) อตราการเปลยนแปลงการรบเความลามารถของตนเองในการใช

กระบวนการพยาบาลของนกคกษาพยาบาลกลมทไดรบการใชโปรแกรมแกการกำกบตนเองสง

กวากลมทเรยนตามปกต อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05

ปยวรรณ พนธมงคล (2542) คกษาผลของการใชโปรแกรมการกำกบตนเองท

มตอการมวนยในตนเองและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมคกษาปท 6 กลม

ตวอยางประกอบดวยนกเรยนชนประถมคกษาปท 6 โรงเรยนกงเพชร กรงเทพมหานคร จำนวน

50 คน แบงเปนกลมทดลอง 25 คน และกลมควบคม 25 คน กลมทดลองไดรบการtJกฝนดวย

โปรแกรมการกำกบตนเองจากผวจย โดยแกสปดาหละ 5 ครงๆ ละ 20 นาท เปนเวลา 3 สปดาห

ตดตอกน กลมควบคมไมไดรบการแกฝนใดๆ เกบขอมลกอนและหลงการทดลองดวยการวดการ

มวนยในตนเองและเกบขอมลผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนจากสมดนนทกการวดผลของ

โรงเรยน ผลการวจยพบวา

(1) หลงการทดลองคะแนนการมวนยในตนเองของนกเรยนกลมทไดรบ

โปรแกรมการกำกบตนเองสงกวากอนการทดลองและสงกวานกเรยนทไมไดรบโปรแกรม อยางม

นยสำคญทางสถตทระดบ .01

(2) หลงจากทดลองแลวนกเรยนกลมทไดรบโปรแกรมการกำกบตนเอง

มระดบผลสมฤทธทางการเรยนไมแตกตางกนจากนกเรยนกลมทไมไดรบโปรแกรม

(3) กอน และหลงการทดลอง คะแนนการมวนยในตนเองและระดบ

ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในกลมควบคม ไมแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต

ทระดบ .01

(4) หลงการทดลองนกเรยนกลมทไดรบโปรแกรมการกำกบตนเองม

ระดบผลสมฤทธทางการเรยนสงขนกวากอนการทดลอง อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .01

3) งานว จ ยท ส กษ าป จจ ยท ม อ ท ธ พ ลท างการเร ยน ท เก ยวข องก บการกำก บ

ตนเอง ม ด งต อไปน

วฒนา เตซะโกมล (2541) คกษาปจจยทลามารถทำนายการกำกบตนเองใน

การเรยนของนกเรยนระดบมธยมคกษาในกรงเทพมหานคร กลมตวอยางเปนนกเรยนระดบชน

มธยมคกษาปท 1-6 ปการสกษา 2541 ในกรงเทพมหานคร จำนวน 800 คน เครองมอทใชใน

การวจย คอ แบบลอบถามสถานภาพทางเศรษฐกจสงคม แบบวดการกำกบตนเองในการเรยน

แบบวดการอบรมเลยงด แบบทดสอบเชาวนปญญาสแตนดารดโปรเกรสชฟแมทรชส ผลการวจย

พบวา ปจจยทสามารถทำนายการกำกบตนเองในการเรยนของนกเรยนชนมธยมคกษาตามลำดบ

46

ความสำคญ คอ ระคบผลการเรยน (GPA) การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (PSDE) การอบรม

เลยงดแบบอตตาธปไตย (PSAU) ระคบชนเรยน (CLASS) และความวตกกงวล (ANX)

อญญาณ ทวทอง (2543) คกษาควแปรคดสรรทางจตวทยาทสมพนธกบผล

สม!}ทธ’ทางการเรยนภาษาองกฤษ กลมควอยางเปนนกเรยนชนมธยมคกษาปท 3 ปการคกษา

2542 โรงเรยนสงกดกรมสามญคกษา เขตการคกษา 11 จำนวน 400 คนโดยนำแบบกดกำกบตน

เองในการเรยนวชาภาษาองกโเษ แบบกดการรบรความสามารถชองตนเองทางภาษาองกฤษ

แบบกดทศนคต ตอวชาภาษาองกฤษ แบบวดแรงจงใจใฝสมฤทธ แบบกดความวตกกงวล แบบ

กดเชาวนอารมณ และแบบกดผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาองกฤษ ผลการวจยพบวา ควแปร

ดานการกำกบตนเองในการเรยนวชาภาษาองกฤษ มความสมพนธทางบวกกบผลสมฤทธทางการ

เรยใมาาษาองกฤษ อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .01 การรบรความสามารถของตนเองทาง

ภาษาองกฤษและทศนคตตอวชาภาษาองกฤษมความสมพนธทางบวกกบผลสมฤทธ*ทางการเรยน

ภาษาองกฤษอยางมนยสำคญทางสถตทระคบ .001 แรงจงใจใฝสมฤทธมความสมพนธทางบวก

กบผลสมฤทธทางการเรยนภาษาองกฤษ ความวตกกงวลและเชาวนอารมณมความสมพนธทาง

ลบกบผลสมฤทธทางการเรยนภาษาองกฤษ และควแปรทลามารถทำนายผลสมฤทธทางการเรยน

ภาษาองกฤษทดทสด คอ ทศนคตตอวชาภาษาองกฤษ (ATT) รองลงมา คอ การรบรความ

สามารถของตนเองทางภาษาองกฤษ (SEF) และเชาวนอารมณ (EMOQ) ตามลำคบ

Zimmerman (1996อางถงใน ชนะพฒน ชนแดชม,2542:40) คกษ'าการ

กำกบตนเองในทางวชาการ (Academic Self-Regulation) และองคประกอบทางสขภาพของ

นกเรยน ผลการวจยพบวา นกเรยนใชกระบวนการของการกำกบตนเอง เชน กลวธการเรยนร

การตงเปาหมาย การตดตามตนเอง และความเชอในความลามารถของตนเอง ซงสามารถ

ทำนายความสำเรจ ทางการเรยน สขภาพ และการจงใจตนเองของนกเรยนได

4) ท น วจ ยท ส กษาการกำกบตน เอง กบตวแปรอน เพอสงเสรมใหนกเรยนม การกำกบตน เอง มตงตอไปน

ชนะพฒน ชนแดชม (2542) คกษาผลของการใชกระบวนการเรยนการลอน

ตามแนวคดการพฒนาความสามารถในการเรยนร ของไวกอตสก ทมตอทกษะทางภาษาไทย

ความคงอยของทกษะทางภาษาไทย การกำกบตนเอง และความคงอยของการกำกบตนเอง ของ

นกเรยนชนมธยมคกษาตอนตน กลมควอยางเปนนกเรยนชนมธยมคกษาปท 2 จำนวน162 คน

ทไดมาจากการลมควอยางแบบเจาะจง จากโรงเรยนมธยมคกษาฃนาดกลาง สงกดกรมสามญ

47

สกษา ในจงหวดมหาสารคาม แบงเปนกลมควบคม และกลมทดลองยอย 3 กลม คอ กลมท

เรยนดวยวธจดกลมแบบยดหยน แบบแลกเปลยนบทบาท และแบบเพอนๆiวยเพอน กลมควบคม

สอนแบบเนนกระบวนการ ตามแนวทางของกรมวชาการ ผลการวจยพบวา

(1) นกเรยนกลมทดลองโดยรวม มคะแนนทกษะทางภาษาไทยหลงเรยน

สงกวากอนเรยน มคะแนนทกษะทางภาษาไทยหลงเรยน และความคงอยของทกษะทางภาษาไทย

แตกตางจากกลมควบคม สวนผลการเปรยบเทยบระหวางกลมควบคมกบกลมทดลองยอย 3 กลม

พบวา กลมเพอนๆเวยเพอน มทกษะทางภาษาไทย ดานทกษะการฟง การอาน และการเขยน

แตกตางจากกลมอนๆ

(2) นกเรยนกลมทดลองโดยรวม มการกำกบตนเองหลงเรยน ทงจากการ

ประเมนตนเอง และการประเมนโดยอาจารยผสอน สงกวากอนเรยน นกเรยนกลมทดลองโดยรวม

ประเมนตนเองเกยวกบการกำกบตนเองหลงเรยน และความคงอยของการกำกบตนเอง แตกตาง

จากกลมควบคม แตอาจารยผลอนประเมนนกเรยนทงสองกลมไมแตกตางกน สวนผลการเปรยบ

เทยบการกำกบตนเองหลงเรยนและความคงอยของการกำกบตนเอง ระหวางนกเรยนกลมควบคม

กบกลมทดลองยอย 3 กลม พบวา กลมแบบยดหยน ประเมนความคงอยของการกำกบตนเอง

แตกตางจากกลมควบคม แตไมแตกตางจากกลมทดลองอนๆ สวนอาจารยผสอนประเมนกลม

แลกเปลยนบทบาทๆเวงหลงเรยน แตกตางจากกลมอนๆ

พาณ ซอสข ( 2 5 4 2 ) คกษาผลของการปรกษาเซงจตวทยาแบบกลมตามแนว

คดพจารณาความเปนจรงตอการเพมการรบรความสามารทของตนไนการเรยนรการกำกบตนเอง

ของนกเรยนขนมธยมคกษาปท 5 ทมผลลมฤทธทางการเรยนตา กลมตวอยางเปนนกเรยนโรงเรยน

คำเขอนแกวซy ปถมภ จำนวน 20 คนตดเลอกโดยพจารณาจากผทมคะแนนการรบรความ

สามารถของตนเองในการเรยนรการกำกบตนเองตากวาคาเฉลย - 1SD และลมเปนกลมทดลอง

และควบคมกลมละ 10 คน เครองมอทใชคอ แบบวดการรบรความสามารถของตนในการเรยนร

การกำกบตนเอง ซงพฒนามาจากแบบลมภาษณการเรยนรแบบมโครงสรางของซมเมอรแมนและ

มารตเนล พอนล ผลการวจยพบวา หลงการทดลองนกเรยนทมผลลมฤทธทางการเรยนตาท

เชารบการปรกษาเซงจตวทยาแบบกลมตามแนวคดพจารณาความเปนจรง มคะแนนการรบร

ความลามารถของตนในการเรยนรการกำกบตนเองสงกวานกเรยนทมผลลมฤทธทางการเรยนตา

ทไมไดรบการปรกษาเซงจตวทยาแบบกลมอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .01 และสงกวากอน

เชารบการปรกษาเซงจตวทยาแบบกลมอยางมนยสำคญทางสถตทระตบ .01

48

10. งานวจ อท เก อวข องก บบ คล กภาพ

จากการคกษางานวจยทเกยวของกบบคลกภาพ ทมตอผลสมฤทธทางการเรยน มทง

พบวาบคลกภาพทแตกตางกน ทำใหมผลสมฤทธทางการแตกตางกน และไมแตกตางกน ดงท

ผวจยจะนำเสนอตอไปน

งานวจ ยในประเทศ

สมทรง สวรรณเลศ และคณะ (2510 อางกงใน วงพกตf ภพนธศร, 2522:

68) ไดคกษาเปรยบเทยบบคลกภาพเกบตวและแสดงตว โดยใชแบบทดสอบบคลกภาพ MPI

(The Maudsley Personality Inventory) กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมคกษาปท 1-3

จำนวน 300 คน นกเรยนแกหดคร 300 คน และนกคกษาแพทย 300 คน จากการสกษา

เปรยบเทยบผลทใดจากคนไทยทง 3 กลม กบปกตวสย (Norm) ของกลมชาวอเมรกนและชาว

องกฤษ ผลการวจยพบวา กลมตวอยางคนไทยไดรบคะแนนตากวานกคกษาซาวอเมรกนใน

มหาวทยาลย และใกลเคยงกบปกตวสยของกลมชาวองกฤษในลกษณะแสดงตว หรออาจกลาว

ไดวา คนไทยมบคลกภาพไปทางเกบตวมากกวาซาวอเมรกน และคลายคลงกบชาวองกฤษซงม

ลกษณะเกบตวมากกวาซาวอเมรกน

วนเพญ อายรการ (2512 อางกงใน อไร สงหโต, 2522: 15-16) คกษา

ลกษณะและความสมพนธระหวางพฤตกรรมทแสดงออกกงบคลกภาพเกบตวและแสดงตว กบ

การยอมรบตนเอง และผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนวยรนในโรงเรยนรฐบาลในจงหวด

ธนบร กลมตวอยางประชากรเปนนกเรยนอาย 13 - 20 ป ชนมธยมคกษาปท 1 , 3 , 5 จาก

โรงเรยน 3 แหง จำนวน 307 คน ชาย 184 คน หญง 123 คน เครองมอทใช คอ แบบ

ลอบถามจำนวน 190 ขอ ซงแบงเปน 3 ตอน คอ 1. แบบลอบถามเกยวกบรายละเอยดลวน

ตวของนกเรยน 2. แบบสอบถามเกยวกบลกษณะ และพฤตกรรมทแสดงออกกงบคลกภาพเกบตว

และแสดงตวรวม 140 ขอ 3. แบบสอบถามแสดงการยอมรบตนเอง 50 ขอ 4. คะแนนลอบ

ประจำภาคกลาง ผลการวจยพบวา

1) นกเรยนชายวยรนมลกษณะแสดงตวมากกวานกเรยนหญงวยรน

2) นกเรยนหญงวยรนมลกษณะเกบตวมากกวานกเรยนชายวยรน

3) นกเรยนวยรนตอนปลาย มลกษณะแสดงตวมากกวาเดกวยรนตอน

ตน และเดกวยรนตอนตนมลกษณะเกบตวมากกวาเดกวยรนตอนปลาย

4) นกเรยนทแสดงตวและเกบตวมผลสมฤทธทางการเรยน

49

ไมแตกตางกน

5) เดกแสดงตวมการยอมรบตนเองสงกวาเดกเกบตว

วนช ลธารตน (2517) ดกษาความคาดหวงและผลงานภาคปฏบตชองนกดกษา

ทม บคลกภาพประ๓ ทเกบตวและแสดงตว ในสภาพการทำงานเปนกลมและเปนรายบคคล กลม

ตวอยางเปนนกดกษาชน ป.กศ. ปท 1-2 วทยาลยครยะลาจำนวน 80 คน โดยใชแบบทดสอบ

MPI (The Maudsley Personality Inventory) จำแนกนกเรยนออกเปนกลมตวอยางทม

บ คลกภาพแบบเกบตวและแสดงตว และทดสอบชดสญลกษณตวเลขทผ ว จ ยตดแปลงจาก

แบบทดสอบชด Digit Symbol ของ WAIS เพอใหนกดกษาในกลมตวอยางไดทำงานเปน

ภาคปฎปตในสภาพการทำงานทกำหนดให ผลการวจยพบวา

1 ) ในสภาพการทำงานเปนรายบคคลและสภาพการทำงานรวมกนเปน

กลมนกดกษาทมบคลกภาพประเภทเกบตว กำหนดความคาดหวงไมแตกตางกน

2) ในสภาพการทำงานเปนรายบคคลและสภาพการทำงานรวมกนเปน

กลมนกดกษาทมบคลกภาพประเภทแสดงตว กำหนดความคาดหวงไมแตกตางกน

3) นกดกษาทม บ คลกภาพแบบเกบตว ในสภาพการทำงานเปนราย

บคคลปฏบตไดผลดกวาในสภาพการทำงานรวมกนเปนกลมอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ

.05

4) นกดกษาทมบคลกภาพแบบแสดงตว ในสภาพการทำงานรวมกน

เปนกลมทำงานภาคปฏบตไดผลดกวาในสภาพการทำงานเปนรายบคคลอยางมนยสำคญทาง

สถตท ระดบ .05

อไร สงหโต (2522) ดกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพแบบเกบตว และ

แบบแสดงตว กบผลสมฤทธทางการเรยน กลมตวอยางเปนนกเรยนชาย และหญง อายระหวาง

15-17 ป ทกำลงดกษาอยในชนมธยมดกษาปท 4 ปการดกษา 2521 ในโรงเรยนรฐบาล

2 แหงจำนวน 160 คน เครองมอทใชในการวจยไดแกแบบทดสอบบคลกภาพ MPI และมาตร

ประมาณคา จากอาจารยผสอน ผลการวจยพบวา

1) บคลกภาพแบบเกบตว และแบบแสดงตวมความสมพนธกบลมฤทธ

ผลทางการเรยนทระดบความสมพนธ .26

2) นกเรยนทมบคลกภาพแบบเกบตว มสมฤทธผลทางการเรยน

แตกตางกบผทมบคลกภาพแบบแสดงตวอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .01

50

3) นกเรยนชายทมบคลกภาพแบบเกบตว มอมโเทธผลทางการเรยน

ไมแตกตางกนกบนกเรยนหญงทมบคลกภาพแบบเกบตว

4) นกเรยนชายทมบคลกภาพแบบแสดงตว มอมฤทธผลทางการเรยน

แตกตางกนกบนกเรยนหญงทมบคลกภาพแบบแสดงตวอยางมนยสำคญทางสถตทระตบ .01

วราภรณ วงใน (2531) คกษๆเปรยบเทยบผลอมฤทธทางการเรยนการใชภาษา

องกฤษซองนกเรยนชนมธยมคกษาปท 5 ทมบคลกภาพตางกนทเรยนดวยสถานการณจำลอง

กลมตวอยางเปนนกเรยนโรงเรยนนารรตน องหวดแพร ปการคกษา 2531 จำนวน 48 คน แบง

เปนกลมบคลกภาพแบบเกบตวและแสดงตว กลมละ 24 คน เครองมอทใชในการวจย คอ

แบบทดสอบวดบคลกภาพ MPI และแบบทดสอบวดผลอมฤทธทางการเรยน ผลการวจยพบวา

นกเรยนทมบคลกภาพแบบแสดงตวและเกบตว เมอเรยนการใชภาษาองกฤษดวยสถานการณ

จำลองมผลอมฤทธทางการเรยนตางกนอยางมนยสำคญทางสถตทระตบ .05 โดยนกเรยนทม

บคลกภาพแบบแสดงตว มผลอมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทมบคลกภาพแบบเกบตว

ยทธศาสตร นนทราช (อางถงใน ทานตวรรณ เลศคพนจ, 2537) คกษาเปรยบ

เทยบผลอมฤทธทางการเรยนวชาองคมคกษา ของนกเรยนทมบคลกภาพแบบแสดงตวและเกบตว

เรยนโดยวธกระบวนการกลมอมพนธ กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมคกษาปท 1 จงหวด

สกลนคร เครองมอทใชในการวจยคอ แบบทดสอบบคลกภาพแบบแสดงตวและเกบตว และแบบ

ทดสอบวดผลอมฤทธทางการเรยน ผลการวจยพบวา ผลอมฤฑธทางการเรยนวชาองคมคกษา

ซองนกเรยนทมบคลกภาพแสดงตวสงกวานกเรยนทมบคลกภาพเกบตวอยางมนยสำคญทางสถต

ทระตบ .01

อนทด ทองรนทร (2542) สกษาปฎอมพนธระหวางรปแบบของปฏอมพนธและ

ระตบของ ปฎอมพนธในการเรยนโดยใชการประชมทางคอมพวเตอรของผเรยนทมลกษณะบคลก

ภาพทตางกนและเปรยบเทยบอมฤทธผลทางการเรยนทเกดจากการจดความอมพนธของรปแบบ

ปฎอ มพนธระตบของปฏอ มพนธในการเรยน และลกษณะบคลกภาพของผเรยนในรปแบบท

แตกตางกน กลมตวอยางในการวจยเปนนกคกษาระตบบณฑตคกษาชนปท1สาขาโสตทศนคกษา

หรอเทคโนโลยทางการคกษาจากจฬาลงกรณ มหาวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ และมหา,วทยาอยคลปากร จำนวน 35 คน โดยจำแนกตาม

ลกษณะบคลกภาพแบบแสดงตวและเกบตว รปแบบของปฏอมพนธในการเรยนแบบผเรยนกบ

รา

คอมพวเตอร และแบบผเรยนกบผเรยนกบคอมพวเตอรโดยเรยนดวยการประชมทางคอมพวเตอร

ใน 3 ระดบ ปฎสมพนธคอ ระดบโตตอบ กาวหนา และแลกเปลยน ผลการวจยพบวา

1) ไมมปฎสมพนธระหวางบคลกภาพ รปแบบชองปฎสมพนธและระดบ

ของปฎสมพนธในการเรยน

2) ใมมความแตกตางอยางมนยสำคญระหวางบคลกภาพแบบแลดงตว

และเกบตว

3) รปแบบของปฎสมพนธในการเรยนทมรปแบบผเรยนกบผเรยนกบ

คอมพวเตอรมสมฤทธผลทางการเรยนสงกวารปแบบผเรยนกบคอมพวเตอรอยางมนยสำคญท

ระดบ .05

4) ระดบของปฎสมพนธในการเรยน พบวาระดบโตตอบและระดบ

กาวหนามความแตกตางกบระดบแลกเปลยนอยางมนยสำคญทระดบ .05 แตไมมความแตกตาง

ระหวางระดบโตตอบและระดบกาวหนา

งานวจ ยต างประเทศ

Broadbent (1958) ไดคกษาลกษณะบคลกภาพแบบเกบตว และแลดงตวของ

นกเรยนปรญญาโทในมหาวทยาลย Cambridge ซงแบงเปนกลมเรยนด และเรยนไมด ระดบ

ของการแสดงตวประเมนโดยคาเฉลยของขอลอบ MPI ผลการวจยพบวา นกเรยนกลมเรยนดม

ลกษณะเกบตวมากกวากลมทเรยนไมดอยางมนยสำคญ การสกษานยงแสดง'วา นกเรยนทงสอง

กลมมลตปญญา1ไมแตกตางกน โดยใขขอทดลอบวดสตปญญา ดงนนการกระทำของลกษณะ

การแสดงตว และเกบตว ไมไดขนอยกบสตปญญาซงมผลตอความสำเรจในการเรยน

Lynn (1959) คกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพ 2 ลกษณะ ไดแก

ลกษณะแสดงตว (Extraversion) และลกษณะทางอารมณและอาการประสาท (Neuroticism)

กบผลสมฤทธ,ทางการเรยน กลมตวอยางประกอบดวยนกคกษาชาย-หญง ชนปท 1 ของ

มหาวทยาลย Exeter University จำนวน 211 คน และกลมควบคมประกอบดวยนกคกษาจต

วทยาอาชพ (Occupational Therapy Students) ทงชายและหญง จำนวน 167 คน ระดบ

ของลกษณะทางอารมณ และการแสดงตว ประเมนโดยคาเฉลยของแบบทดสอบ MPI ผลการ

วจยพบวา ลกษณะบคลกภาพแบบเกบตวและแบบแสดงตว และลกษณะทางอารมณ ไมม

ความสมพนธอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 กบสตปญญา และพบ'วาผทมการเรยนด'ได

คะแนนดานอารมณออนไหวสง และตานการแสดงตวตา

52

Lynn and Gordon (1961) ใชแบบทดสอบวดเชาวนปญญาชอง Raven

(Raven’ ร Standard Progressive Matrics : RSPM) วดนกสกษาทมบคลกภาพแบบเกบตว

และแสดงตว ชงวดไดจากแบบทดสอบ MPI กลมตวอยางเปนนกสกษาของมหาวทยาลย

Exeter จำนวน 60 คน แลวหาคาลมประสทธลหลมพนธลบลกษณะของเชาวนปญญา ผลการ

วลยพบวา ไมมความสมพนธลนระหวางบคลกภาพประ๓ ทแสดงตวและเกบตวลบเชาวนปญญา

และพบวาในสภาพการทำงานทจะตองมการตอบสนองตามเงอนไข และใชความเรว ตลอดจนไน

การทำงานประ๓ ททตองใชความสนใจมากๆ นน นกสกษาทมบคลกภาพประนาทเกบตว จะทำ

ไดดกวานกเรยนทมบคลกภาพประ๓ ทแสดงตว ถงแมวานกสกษาประ๓ ทเกบตวจะทำชากวา แต

กถกตองกวา ตงนน ผลลมฤทธ'ทางการเรยน1ของผมบคลกภาพแบบเกบตว จงสงกวา

Savage (1962) สกษาลกษณะบคลกภาพดานการแสดงตว และลกษณะทาง

อารมณ และอาการประสาท กลมต วอย างเป นน กส กษาชาย-หญ งท ส กษาท ส กษาอย 'ใน

มหาวทยาลย นวองแลนด ในปการสกษา 1959, ป 1960 และป 1961 จำนวน 168 คน

แบงนกสกษาออกเปน 5 กลม ตามลำตบของการเรยน ลกษณะบคลกภาพดานการแสดงตว

และลกษณะทางอารมณ วดจากแบบทดสอบ MPI ผลการวลยพบวา คาเฉลยของคะแนนทง

ดานการแสดงตว และดานอารมณออนไหวของแตละกลม มคาความลมพนธทางลบลบลมฤทธ

ผลทางการเรยนอยางมนยลำตญทางสถตทระตบ .05 แสดงวานกสกษาทมลกษณะบคลกภาพ

แสดงตวมลมฤทธผลทางการเรยนตากวานกสกษาทมลกษณะบคลกภาพแบบเกบตว

Desena (1964 อางถงใน วงพกตร ภพนธศร, 2522: 69) สกษาเปรยบเทยบ

ระดบการปรบตวของเดกทเรยนด ปานกลาง และเดกเรยนออน โดยใชกลมตวอยางเปนนสต

มหาวทยาลยเพนชลวาเนย ชน'ปท 1 จำนวน 1,061 คน ผลการวลยพบวา เดกทมผลการเรยน

ดจะมความลามารถในการปรบตวไดดและรวดเรวกวาเดกทเรยนในระตบปานกลาง และระตบตา

ไดอยางชดเจน ซงการปรบตวทางลงคมไดดนนถอวาเปนลกษณะหนงของเดกแสดงตว หรอ

ลามารถกลาวไดวาเดกทเรยนดจะมบคลกภาพแบบแสดงตว

Ridding (1966) สกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพลบผลลมฤทธทางการ

เรยนวชาภาษาองกฤษและวชาคณตศาสตร กลมตวอยางเปนนกเรยนชาย-หญง ของโรงเรยน

แมนเซสเตอร จำนวน 600 คน ทมอายตงแต 12 ปขน1โป โดยใชแบบทดสอบบคลกภาพ MPI

(The Maudsley Personality Inventory) ของ Eysenck และ HSPI (High School

Personality Questionnaire) ของ Cattell ผลการวลยพบวา ไมมความลมพนธระหวาง

5 3

ความม น คงทางอารมณ ก บผลล มฤทธ ทางการเร ยน ล กษณ ะบ คล กภาพ แบบแสดงต วม ความลมพ นธก บผ ท ม ล มฤทธผลทางการเร ยนส ง ล กษณ ะบ คล กภาพ แบบเก บต วม ความล มพ นธ ก บผ ท ม ล มฤทธ ผลทางการเร ยน ต า ส วนล กษณะท ชอบวตกก งวลไม ม ความลมพ นธ ก บผลลมฤทธ ทางการเร ยน

Starr (1972) ด กษาเร องการออกเส ยง โดยใช น กเร ยนจากมหาว ทยาล ยเซ นต หล ย มส^ร ท ม บ คล กภาพแบบแสดงต วและเก บต ว แล วไห เร ยนในสภาพการเร ยนเป นรายบ คคล และ สภาพการเร ยนเป นกล ม ผลการวจ ยพบวา น กด กษาท ม บ คล กภาพแบบแสดงต วในสภาพการเร ยนเป นกล มจะเร ยนได ผลด กว าเม อ เร ยนเป นรายบ คคลเล กน อย แต ไม แตกต างก นอย างม น ยสำค ญ ทางสถ ต ท ระด บ .05 และน กด กษาท ม บ คล กภาพแบบเก บต วในสภาพการเร ยนเป นรายบ คคลจะเร ยนได ผลด กว าในสภาพการเร ยนเป นกล ม เพ ยงเล กน อย และไม แตกต างก นอย างม น ยสำค ญ ทางสถ ต ท ระด บ .05 เช นเด ยวกน

Banister (1973) ดกษาโดยใชนกเรยนระดบมธยมดกษาตอนปลายจำนวน

247 คน และมคาระดบความถนดทางคณตศาสตรสงกวาระดบกลาง ใชแบบทดสอบ MPI โดย

แบงนกเรยนออกตามประ๓ ทของบคลกภาพแบบเกบตว, แสดงตว และปกต แบงเปน 6 กลมๆ

ละ 7 คน ใหเรยนวชาคณตศาสตร ซงประกอบดวยวชา พชคณต และตรโกณมต ดวยวธลอน

2 วธ กลมตวอยาง 3 กลมแรก สอนดวยวธการบรรยาย แลวใหนกเรยนทำงานเปนรายบคคล

ลปดาหละ 5 ครง กลมตวอยางอก 3 กลม สอนดวยวธการบรรยายเชนเดยวกน แตในตอนท

ใหนกเรยนทำงานนนใหทำงานเปนกลม ชวยกนแกปญหาและชวยกนคนควา แลววดผลลมฤทธ

ผลการวจยพบวา ผลการเรยนของนกเรยนแตละกลมบคลกภาพ ไมมความแตกตางกนอยางม

นยส ำค ญ ทางสถต และผลการเรยนจำแนกตามสภาพการทำงาน คอ เมอทำงานเปนรายบคคล

กบทำงานเปนกลม ไมมความแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถตเชนเดยวกน แตนกเรยนทม

บคลกภาพแบบแสดงตว เมอทำการเรยนรวมกนเปนกลมไดผลการเรยนทมคาสงกวานกเรยนทม

บคลกภาพแบบแสดงตว เมอทำงานเปนรายบคคลอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .01 แต

สำหรบนกเรยนทม บ คลกภาพแบบเกบตว ผลการเรยนในสภาพการเรยนเปนกลม และเปน

รายบคคลไมแตกตางกนอยางมนยส ำค ญ ทางสถต

จากงาน ว จ ยท ด กษ าเก ยวก บ บ คล กภาพ แบ บ เก บต ว และแสดงตว ก บผลล มฤทธ ทางการ เร ยนช างด น พบวา ใน กล มบ คล กภาพ แบบเก บต ว และแสดงตว ม ท งผลลมฤทธทางการเร ยนท แตกต างก น และไม แตกต างก น