Azərbaycan dili və ədəbiyyat dərslərində

İKT-dən istifadə

Qloballaşan, daim irəliyə - yeniliyə doğru can atan dünyamızı bu gün ən müasir

informasiya və kommunikasiya texnologiyaları - İnternet, elektron poçt və qlobal

rabitə imkanları olmadan təsəvvür belə etmək mümkün deyil. Yeni minillikdə

bəşər sivilizasiyasını düşündürən ən aktual və təxirəsalınmaz məsələ -

telekommunikasiya və informasiya texnologiyaları sahəsində “inqilabi”

dəyişikliklər yolu ilə əlçatmaz zirvələri fəth etmək, dövlətlər və xalqlararası zaman

və məkan fərqlərini aradan qaldırmaqdır.

İKT cəmiyyətin inkişafına müsbət təsir etmək imkanlarına malik olan mühüm bir

vasitədir. O, dövlət orqanları, vətəndaş cəmiyyəti institutları, iqtisadi-biznes və

sosial sektorlarla yanaşı həm də elm, təhsil, mədəniyyət sahələri və insanların

gündəlik həyatına öz təsirini göstərir. Bir çox inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan

ölkələr İKT-nin tətbiqi nəticəsində böyük nailiyyətlər əldə etmişlər və beləliklə də

dünya mədəniyyətinin gələcəyinə aparan yolun İKT-nin cəmiyyətdə geniş

tətbiqindən keçdiyi artıq heç kimdə şübhə doğurmur. Dünya təcrübəsi açıq-aydın

göstərir ki, İKT-nin geniş tətbiqi ölkənin ümumi sosial-iqtisadi inkişafına təkan

verir və o, yoxsulluğun azaldılması üçün təsirli vasitələrə malikdir. Buna görə də

inkişafı gücləndirmək məqsədilə ölkə potensialından istifadə etmək üçün hər bir

ölkənin öz milli İKT strategiyasının işlənib hazırlanması həlledici əhəmiyyət

daşıyır. Bu da Azərbaycan kimi sosialiqtisadi dəyişikliklər dövrünü yaşayan və

dünya birliyinə tam inteqrasiyaya can atan ölkələr üçün xüsusilə vacibdir.

İnformasiya cəmiyyətinə keçid, qloballaşma və dünya birliyinə inteqrasiya

Azərbaycanın da üzv olduğu Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və Avropa Şurası kimi

təşkilatların əsas öncəlik verdiyi məsələlərdəndir. İnformasiya cəmiyyətinə keçid

üçün müvafiq mühitin yaradılması Azərbaycan Hökumətinin siyasi kursunun

tərkib hissəsidir və Milli İKT Strategiyasının işlənməsi bu istiqamətdə atılmış ilk

addım kimi mühüm əhəmiyyətə malikdir. İnformasiya axınlarının gücləndirilməsi

məsələsi özündə bir çox elmi, texniki, texnoloji, iqtisadi, sosioloji və siyasi

tərəfləri cəmləşdirən mürəkkəb bir prosesdir. Bu prosesin uğurla həyata keçirilməsi

üçün fəaliyyətlərin əlaqələndirilməsi və tənzimlənməsində tələb olunan

ehtiyatlardan (məsələn, insan, texniki, proqram, maliyyə, idarəetmə və siyasi

resurslar) düzgün istifadə edilməsi və realist hədəf və öncəliklərin

müəyyənləşdirilməsi təməl əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycanda İKTnin inkişafı və

istifadəsi üçün ümummilli strategiyanın hazırlanması və qəbul edilməsi də məhz

bu səbəbdən zəruri idi. Strategiyaya tam əhatəli prinsip və öncəliklər, realist zaman

çərçivəsinə əsaslanan xüsusi fəaliyyət məqsədləri daxil olmalı və o, Azərbaycan

Respublikası hökumətinin “İnformasiya, informasiyanın yayılması və

təhlükəsizliyi” haqqında qanunu ilə müəyyən edilmiş informasiya siyasəti ilə üst-

üstə düşən nəticələr nəzərdə tutmalıdır. İKT infrastrukturunun inkişaf prosesinin

hökumət tərəfindən idarə olunması da öz həllini gözləyən məsələlərdəndir. Dünya

sivilizasiyasının müxtəlif dövrlərində elmin müəyyən sahəsi daha çox inkişaf

etmişdir. Bu da çox güman ki, müəyyən tarixi zərurətlə bağlıdır. Tarixdə aqrar,

aqrar-sənaye və sənaye cəmiyyətləri məlumdur. Bu cəmiyyətlərin hər birinə

müəyyən inkişaf səviyyəsi, informasiyanın təminatı səviyyəsi və sinfi tərkibləri

xasdır. Bir qədər əvvəllər sivilizasiyanın ən yüksək zirvəsi sənayeləşmiş cəmiyyət

sayılırdı. Müəyyən tarixi mərhələlərdə cəmiyyətin inkişafı üçün hər hansı bir elmin

də inkişafına ehtiyac duyulur. Bu baxımdan informatika elminin təşəkkül tapması

və inkişafı da tarixi bir zərurət idi. Keçən əsrin əvvəllərində dünyanın bir sıra

inkişaf etmiş ölkələrində sənayenin sürətli inkişafı, informasiyalaşdırma

vasitələrinin və xidmətlərinin genişlənməsi, informasiyalaşdırma məhsullarının

sənaye malı kimi meydana çıxması sosial inkişafa gətirib çıxarmış və idarəetmədə

yeni keyfiyyətlər tələbini qarşıya qoymuşdur. Bu isə öz növbəsində yeni

yanaşmalar və yeni texnologiyaların tətbiqini tələb edirdi. İstehsalın idarə

olunmasının avtomatlaşdırılması müasir şəraitdə ən vacib istiqamətlərdən biridir.

Hal-hazırda bizi əhatə edən aləmdə təsərrüfatın elə bir sahəsi yoxdur ki, orada

informasiya texnologiyalarının (İT) tətbiqindən istifadə olunmasın. Biz

informasiyalaşdırılmış cəmiyyətdə, informasiya aləmində yaşayırıq.

İnformasiyalaşdırma - insan sivilizasiyasının ümumi qaçılmaz inkişaf mərhələsidir.

Məhz buna görə də informasiyalaşdırma elə bir vasitədir ki, bunun köməyi

nəticəsində cəmiyyət özünü kifayət qədər tez və adekvat dərk edir, bu vasitə ilə

müasir şəraitdə lazım olan əsas məsələlər həllini tam və effektiv tapa bilir.

İnformasiya - başqa sözlə faktiki verilənlər haqqında biliklərin toplusu və onlar

arasındakı asılılığı təyin edir və sonda isə cəmiyyətdə tam strateji resurslara

çevrilir. İnformasiyalaşdırma prosesləri təbiətdə və cəmiyyətdə həmişə çox mühüm

rol oynamış və özünəməxsus ierarxik sistem yaratmışdır. İnsana məxsus

xüsusiyyətlər - nitq, təsəvvür, istehsal, elm və incəsənət, idrak və dərketmə, yadda

saxlama, informasiyanın işlənib hazırlanması və ötürülməsi çoxobrazlı və

mürəkkəb proseslərdir. Yazının yaranması və yayılması, kitab çapı, dövri mətbuat,

teleqraf, telefon, fotoqrafiya, sonralar radio, televiziya və kompyuter texnikası bu

yolda ən mühüm amillərdən sayıla bilər. Kompyuter texnikasının və verilənlərin

ötürülməsi vasitələrinin inkişafı sürətinə və miqyasına görə fenomenal sayıla bilər

və bu proseslərin həyata keçirilməsində yeni informasiya texnologiyalarının tətbiqi

cəmiyyətin bütün fəaliyyət sahələrində öz bəhrəsini verməkdədir. İnformasiya və

kommunikasiya texnologiyaları cəmiyyətin inkişafına təsir göstərən vacib

amillərdən birinə çevrilmişdir. İnformasiya xidmətləri sferası cəmiyyətin həyatına

elə daxil olmuşdur ki, artıq o maddi istehsal sahəsini ikinci plana salmışdır.

İnformasiyalaşdırma proseslərinin tələbləri maddi aləmdə elə dəyişikliklərə gətirib

çıxarmışdır ki, informasiya inqilabının başlandığını cəsarətlə deyə bilərik ki, bunun

da nəticəsi informasiyalaşdırılmış cəmiyyətin yaranmasıdır. Müasir cəmiyyətin

inkişaf səviyyəsi onun informasiya infrastrukturunun inkişaf dərəcəsi ilə təyin

olunur. İqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrdə demək olar ki, insan fəaliyyətinin

bütün sahələrini əhatə edən güclü informasiya infrastrukturu sürətlə inkişaf

etməkdə davam edir və formalaşır. Dünyada bu elmə heç vaxt indiki qədər maraq

oyanmamışdır, lakin bu elmin müxtəlif ölkələr üzrə yayılması ayrı-ayrı zamanlara

təsadüf edir. Qərbdə və Yaponiyada təhsilin informasiyalaşdırılması işi 40 il əvvəl

başlamış, son illərdə isə ümummilli proqramlar işlənib hazırlanmış və dövlət bu

proqramlara uyğun külli miqdarda vəsait ayırmışdır. İnformasiyalaşdırma nəzəri

analizetmə obyekti çərçivəsindən çıxıb ölkənin elmi, iqtisadi, siyasi və hərbi

üstünlüyünü göstərən, daxili və xarici strategiyasının mühüm istiqamətlərini təyin

edən bir sahəyə çevrilmişdir. Ümumiyyətlə, XX əsrin son on illiyindən başlayaraq

İKT cəmiyyətin inkişafına təsir edən ən vacib amillərdən birinə çevrilmişdir.

Onların təsir dairəsi dövlət strukturlarını və vətəndaş cəmiyyəti institutlarını,

iqtisadi və sosial sahələri, elm, təhsil, mədəniyyəti və bütövlükdə insanların həyat

tərzini əhatə etmişdir. Bir çox inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələr İKT

tətbiqinin verdiyi üstünlüklərdən istifadə edirlər. Bu baxımdan respublikamız

özünün potensial imkanlarından səmərəli istifadə etməlidir. Hazırda respublikanın

İKT sənayesi nisbətən gəncdir və texnologiya həvəskarı olan sahibkarlar tərəfindən

inkişaf etdirilir. Malaziya, Sinqapur, BƏƏ və digər ölkələrdən idxal edilmiş

hissələrdən kompyuter və digər sistemləri quraşdıran xeyli sayda kiçik quraşdırıcı

müəssisələr fəaliyyət göstərir. Bu gün İKT sektorunda regional liderliyi ölkəyə

idxal olunan və ixrac edilən müəyyən məhsulların çoxluğu deyil, milli innovasiya

sistemi müəyyənləşdirir. Yəni İKT sektorunda uğurların əldə olunması üçün əsas

bazanı universitetlər, müəssisələr, tədqiqat mərkəzləri, texnoloji infrastruktur və

digər elmi və texnoloji mərkəzlər təşkil edir. Lakin bu qurumların sadəcə varlığı

kifayət eləmir, qurumlar arasındakı effektli əlaqələr və müştərək öyrənmə

şəraitinin yaradılması da öz növbəsində zəruridir. İnkişaf etməkdə olan ölkələr

arasında xüsusilə, Braziliya, Cənubi Koreya və Finlandiyanın təcrübələri nəzərə

alınarsa, söylədiklərimiz daha yaxşı başa düşülə bilər.Son illər Azərbaycan

Respublikası ilə bir sıra xarici ölkələr arasında bir neçə beynəlxalq sazişləri

imzalanmışdır. Latviyada İKT-nin inkişafı və informasiya cəmiyyətinin

formalaşdırılması istiqamətində işlər 1994-cü ildən başlanmış, 1997-ci ildən isə

daha da sürətləndirilmişdir. Bu sahədə xüsusi proqramlar qəbul olunmuş, İKT-nin

təhsildə tətbiqi həmin proqramlarda özünə xüsusi yer almışdır. Öncə hər təhsil

müəssisəsinə 3 dəst kompyuter verilməklə təhsilin idarə edilməsi

informatlaşdırılmış, məktəb rəhbərlərinin kağızla işləməsi aradan qaldırılmışdır.

Sonra kompyuter texnikasının şagirdlərə öyrədilməsi hədəf götürülmüş, tədris

ocaqlarının İKT ilə təchizinə başlanmışdır. İnformatika Latviyada 6-cı sinifdən

öyrədilir. Hər birində orta hesabla 30 şagirdin oxuduğu siniflər 2 dəst kompyuterlə

təchiz olunmuşdur.

Azəbaycanda İKT sferasının inkişafında Litva Respublikasının təcrübələrindən də

istifadə olunur.

Dünya ölkələrini təhsil sistemində İKT-nin tətbiq səviyyəsini dioqramam əsasən də

müəyyən etmək olar.

ABŞ

Qərb ölkə

ləri

Yaponiya

Braziliy

a

Latviy

a

Litviya

Finlan

diya

İngiltərə

Rusiya

Pakista

n

01020304050607080

Chart Title

Artıq bütün məktəblərdə kompyuter sinifləri var.Ölkədə 2007-2013-cü illəri əhatə

edən keyfiyyətli təhsil üçün “İnformatika və kommunikasiya texnologiyası

Proqramı” işlənib hazırlanmışdır. Proqram hazırlanarkən şagirdlərin, tələbələrin və

valideynlərin rəyi öyrənilmiş, onların nə istədikləri müəyyənləşdirilmişdir. Bu

Proqramın ən mühüm vəzifəsi bütün əhalidə İKT-dən istifadə vərdişləri

yaratmaqdır. Proqram bir neçə istiqamətdə layihələri özündə ehtiva edir. Onlardan

birincisi "Məktəb-informatika layihə"sidir. Bu layihə İKT-dən tədris prosesində

daha geniş istifadəni nəzərdə tutur. Artıq bir sıra fənlər üzrə elektron tədris

vəsaitləri hazırlanmışdır. Proqramın ikinci bir layihəsi "Müəllimlərin təhsili"

adlanır. Layihə təkcə məktəb rəhbərləri, informatika müəllimlərini deyil, bütün

müəllimlərin öyrədilməsini nəzərdə tutur. Proqramın bir layihəsi də əhaliyə,

valideynlərə İKT-dən istifadənin öyrədilməsini əhatə edir. Multimedia

laboratoriyaları yaratmaq, kitabxanalarda elektron oxu zallarının təşkili, bütün

kitabxanaların internetə qoşulması, əhali təbəqələrinin internet vasitəsi ilə

məsafədən təhsilə cəlb olunması və s. də görüləcək işlərdəndir. Son illər

telekommunikasiya liderlik uğrunda mübarizə aparılan sahəyə çevrilmişdir.

İKT-dən xüsusi fənlərə dəstək məqsədilə istifadə qavramaya müsbət təsir göstərə

bilər. Lakin qeyd edilməlidir ki, beynəlxalq səviyyədə keçirilən sorğunun

nəticələrinə görə, Avropa Birliyi ölkələri üzrə müəllimlərin təxminən yarısı

məsələn riyaziyyat və ya xarici dil dərslərində tələbələri İKT-dən istifadəyə sövq

etməmişlər. Daha bir vacib məsələ məktəblərdə İKT avadanlıqlarının

yerləşməsidir. Bir sıra ölkələrdə kompyuterlər sinif otaqlarında şagirdlərin ümumi

istifadəsində deyil, xüsusi kompyuter laboratoriyalarında qoyulmuşdur ki, onlardan

orada yalnız müəllimlərin nəzarəti altında və xüsusi saatlarda istifadə edilə bilər.

Hazırda respublikamızda bütün sahələrdə mütəxəssislərin informasiya və

kommunikasiya texnologiyaları (İKT) ilə işləmək və onlardan düzgün istifadə

etmək bacarığına çox böyük önəm verilir. İKT biliyinə mükəmməl yiyələnməyin

ən yaxşı yolu isə elə orta məktəbdən başlayır. Qeyd etmək lazımdır ki, ümumilikdə

təhsil sisteminin İKT əsasında təkmilləşdirilməsi informasiya cəmiyyətinin əsas

xüsusiyyətlərindən biridir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham

Əliyevin 21 avqust 2004-cü il tarixində təsdiq etdiyi "Azərbaycan Respublikasında

ümumtəhsil məktəblərinin informasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilə

təminatı Proqramı (2005-2007- ci illər)" ölkəmizdə bu prosesə start verdi. Bundan

sonra 10 iyun 2008-ci il tarixində ölkə başçısı tərəfindən qəbul edilmiş "2008-

2012-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında təhsil sisteminin

informasiyalaşdırılması üzrə Dövlət Proqramı" isə İKT-dən istifadə etməklə

ölkəmizdə beynəlxalq standartlara uyğun keyfiyyətcə yeni təhsil modelinin

qurulmasını, vahid elektron təhsil məkanının yaradılmasını və təhsil sisteminin

dünya təhsil məkanına inteqrasiya etdirilməsini əsas məqsəd kimi qarşıya qoyub.

Artıq təhsil sisteminin informasiyalaşdırılması ilə əlaqədar əsas hədəflər

müəyyənləşdirilmiş, nəzərdə tutulan tədbirlərin xeyli hissəsi həyata keçirilmişdir.

Əlamətdar hadisələrdən biri odur ki, Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi

2010-cu ili ölkəmizdə "Təhsildə İKT ili" elan etmiş və bu kampaniya çərçivəsində

konfranslar, seminarlar, müxtəlif stimullaşdırıcı və həvəsləndirici aksiyalar,

müsabiqələr həyata keçirilmişdir. Təqdirəlayiq haldır ki, bu işlərdə müxtəlif

fondlar, şirkətlər, firmalar da yaxından iştirak etmişlərlər. Məktəblərin İKT

avadanlığı, o cümlədən kompyuter, noutbuk, interaktiv lövhələr ilə təchizatı isə

hazırda uğurla davam etdirilir. Dünya təcrübəsi göstərir ki, İKT-dən istifadə

etməklə qurulan müasir təhsil modeli məktəbin pedaqoji heyəti qarşısında da yeni

tələblər və vəzifələr qoyur. Müəllimlərin tək öz seçdikləri fundamental biliklər,

pedaqogika və psixologiya sahəsində deyil, həm də informasiya sahəsində yenidən

təlim alması olduqca aktuallaşır. Artıq yeni nəslin müəllimlərindən konkret

öyrətdikləri fənnin struktur məzmununa və məqsədinə uyğun, uşaqların individual

xüsusiyyətlərini nəzərə alan, şagirdlərin harmonik inkişafını mümkün edən

texnologiyaları seçib tədrisdə tətbiq etmək tələb olunur. Tədrisdə yeni

texnologiyalardan müvəffəqiyyətlə istifadə edən müəllimlərin sözlərinə görə, İKT

vasitələri öz geniş imkanları ilə təhsil prosesini xeyli sadələşdirir, onu dinamik və

çevik edir.

"Müəllim - şagird - dərslik" tədris modelinə kompyuterin də əlavə edilməsi tədris

prosesini individual proqram üzrə təşkil etməyə, uşağın dərsə marağını və istəyini

stimullaşdırmağa imkan verir. Kompyuterlə aparılan dərslər uşaqlar üçün çox

cəlbedici və yaddaqalan olur. Multimedia vasitələri, avtomatlaşdırılmış öyrədici

sistemlər, kompyuter tədris proqramları, animasiya qrafikası, rəngarəng

illüstrasiyalar uşaqların idrak aktivliyinə müsbət təsir göstərir və yekun etibarilə

şagirdlərin olimpiadalarda, müxtəlif intellektual yarışmalarda göstərdikləri

nəticələrin keyfiyyəti xeyli artır.

Tədris prosesində interaktiv lövhədən istifadə edilməsi dərsin əsas prinsiplərindən

birini, onun əyaniliyini təmin edir. Elektron lövhənin sensorlu, yəni hissiyyatlı

səthinə xüsusi qələmlə və ya barmaqla yavaşca toxunmaqla onun üzərində

kompyuterdə mümkün olan bütün əməliyyatları interaktiv rejimdə aparmaq olar.

"Ağıllı" lövhə, həmçinin kompyuterə qoşulan mikroskop, skaner, pəqəmli

fotoaparat, videokamera və s. qurğulardan alınan təsvirləri də proyektor vasitəsilə

qəbul edə bilir ki, bu da məktəblərdə virtual laboratoriyaların təşkilində mühüm

əhəmiyyətə malikdir. Şagirdlər istənilən kimyəvi reaksiyanın, fiziki, bioloji,

coğrafi proseslərin izahını və videogörüntülərini, müxtəlif cihazların, qurğuların,

texniki vasitələrin işləmə prinsiplərini "möcüzəli" ekranda izləyə bilərlər. Bu isə

şagirdlərin nəzəri-metodoloji biliklərini, praktiki bacarıq və təcrübələrini

inteqrasiya etməklə tədrisi xeyli canlandırır, uşaqlarda yaradıcı yanaşma, düşünmə,

təşəbbüskarlıq, tədris materialını dərindən dərk etmə qabiliyyətini daha da artırır.

"Ağıllı" lövhənin bir üstün cəhətini də xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, onun

üzərində aparılan bütün əməliyyatları, dərsin gedişini, hazırlanmış şablonları,

modelləri kompyuterin daimi yaddaşında saxlamaq və dəfələrlə istifadə etmək olar.

Belə imkanlar müxtəlif səbəbdən dərsləri buraxan şagirdlər və ya təlimdən geri

qalan uşaqlar üçün xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Belə ki, şagird iştirak edə

bilmədiyi dərsin elektron variantı ilə sonradan tanış ola bilər və ya təlimdən geri

qalanlar həmin materialı tam qavrayana kimi təkrar-təkrar kompyuterdə izləyə

bilərlər. İKT-nin imkanlarından tədrisdə uğurla istifadə edən müəllimlər qeyd

edirlər ki, interaktiv rejimdə keçilən dərslərdə şagirdlərin mərkəzi fiqur olması

təmin edilir. Müəllim, əsasən, şagirdin konsultantı, onun fərasətini və orijinal

bacarığını qiymətləndirən, şagirdi aktivliyə, müstəqilliyə, təşəbbüskarlığa

həvəsləndirən rolunda çıxış edir. Elektron tədrisdə uşaqların hamısı lövhəyə çıxıb

müəllimin bütün tapşırıqlarını yerinə yetirməkdə həvəsli olurlar. İnteraktiv rejimdə

keçilən dərslər bütün uşaqların, o cümlədən passiv, utancaq, müəyyən fiziki və ya

psixoloji qüsuru olan şagirdlərin dərs prosesinə aktiv qoşulmasına şərait yaradır. 1-

4-cü sinif şagirdlərinin güclü əyani, bədii, canlı təfəkkürə malik olduğunu nəzərə

alsaq, onlar üçün keçilən dərslərdə uşaqların görmə, eşitmə duyğularını, emosiya

və təsəvvürlərini cəlb edən metodların istifadə edilməsi olduqca əhəmiyyətə

malikdir. Dərslərin məhz interaktiv rejimdə deyilməsi bu işdə çox faydalı olur.

İnformatikanın əsaslarının ibtidai siniflərdə təlimi artıq 3 və 4-cü siniflərdə

şagirdlərə mətn redaktorlarında elementar işləri görmək, İnternet şəbəkəsində

axtarışlar aparmaq, Power Point proqramında sadə prezentasiyalar yaratmaq

imkanı verir. Bunlardan əlavə, müəllimlər İKT-nin köməyi ilə bir dərs prosesində

müxtəlif hazırlıqlı şagirdlərə fərqli yanaşma və adaptasiyalı öyrətmə sistemini

tətbiq etməklə qavrama qabiliyyətlərinə uyğun tapşırıqlar verə bilər. Uşaqların

sinifdə statusuna uyğun onları qruplara ayırmaqla kompyuterdə optimal iş rejimi

də qurmaq olar. Müəyyən fənlər üzrə məsələlərin, tədqiqat xarakterli çalışmaların

həllində belə qruplaşdırma xüsusi effekt verir. Kompyuter qarşısında təhsil alan

şagird materialın verilmə və mənimsəmə sürətini özünə rahat formada

müəyyənləşdirə bilər. Öz sürət rejimində uşağın işləməsi yaxşı nəticə verir, onun

özünə inamı artır, bu isə təlimə əlverişli psixoloji atmosfer verir. Müəllimin verdiyi

suala sinifdəki şagirdlərin hamısı kompyuter vasitəsilə eyni zamanda cavab

verməklə dərs prosesində aktiv iştirak edir, müəllimlər isə dərs boyu uşaqların

aktivliyini istədikləri kimi qoruyub saxlaya bilirlər. İnformasiya cəmiyyətinə

istiqamətlənmiş yol bəşəriyyətin gələcəyinə gedən yol kimi dəyərləndirilir. Digər

sahələrdə olduğu kimi, İKT sahəsində də regionda liderlik edən Azərbaycan bu

yolla uğurla irəliləyir. Artıq alimlərin proqnozuna görə, informasiya cəmiyyətinin

tam formalaşdığı mərhələdə insanların əsas əmək predmeti informasiya, əmək

alətləri isə İKT olacaq. Ona görə də bu gün respublikamızda təhsilin bütün

pillələrində İKT-nin tətbiq və istifadə edilməsi, eyni zamanda İKT-nin özünün

tədris olunması, uşaqlarda müstəqil şəkildə informasiya toplamaq, analiz etmək,

ötürmək qabiliyyətinin formalaşdırılması balalarımızın gələcəkdə informasiya

cəmiyyətinin qiymətli üzvlərinə çevrilməsində mühüm rol oynaya bilər. Biliklərə

əsaslanmış iqtisadiyyatın təşəkkül tapdığı şəraitdə informasiya və kommunikasiya

texnologiyalarının (İKT) inkişafı ölkənin intellektual və elmi potensialının vacib

göstəricilərindən biridir. Tam əminliklə demək olar ki, bu gün qloballaşan dünyada

ölkələrin rəqabət qabiliyyəti ilk növbədə onların İKT-dən səmərəli istifadəsi ilə

müəyyənləşməklə formalaşır. İKT-nin təhsildə tətbiqi və inteqrasiyası Azərbaycan

vətəndaşlarının müasir biliklərə və bacarıqlara malik olan yeni nəslinin

formalaşmasına birbaşa təsir edən yüksək mahiyyətli məsələdir. Son illər təhsil

sistemində İKT infrastrukturunun inkişaf etdirilməsi və təhsildə İKT-nin tətbiqinin

dünya standartları səviyyəsinə çatdırılması ölkəmizdə prioritet istiqamətlərdən biri

olmuşdur. Bu dövrdə təhsil sistemində İKT-nin tətbiqi sahəsində müxtəlif layihələr

və tədbirlər hazırlanıb həyata keçirilmişdir ki, bu da ölkənin təhsil sahəsində

aparılan islahatların çox vacib mərhələlərdən biri olmaqla təhsil ocaqlarında İKT

infrastrukturunun qurulmasına yönəlmişdir. Azərbaycan Respublikası

Prezidentinin 2004-cü il 21 avqust tarixli 355 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş

“Azərbaycan Respublikasında ümumi təhsil məktəblərinin informasiya və

kommunikasiya texnologiyaları ilə təminatı Proqramı (2005-2007-ci illər)” xüsusi

əhəmiyyətə malik olmuşdur.

Hazırda təhsil portalının informasiya resursları formalaşmaqdadır, bəzi təhsil

müəssisələrinin saytları yaradılmış və aktiv halda saxlanılır. Təhsilin idarə

olunmasının məlumat sistemlərinin yaradılması, informasiya və kommunikasiya

texnologiyalarının ümumtəhsil məktəblərində tətbiqi və ümumtəhsil məktəbləri

üçün informasiya və kommunikasiya texnologiyaları sahəsində ixtisaslı pedaqoji,

həmçinin köməkçi heyət (laborant) kadrlarının hazırlanması üzrə işlərə

başlanılmışdır. Bütün bunlarla bərabər, ölkənin təhsil sistemində müasir

informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqinin hazırkı səviyyəsi istər

dinamik inkişaf edən iqtisadiyyatımızın mövcud imkanları, istərsə də dünya təhsil

21məkanına inteqrasiya baxımından qənaətbəxş hesab edilə bilməz. Ölkədə təhsil

ocaqlarının kompyuter avadanlığı ilə təminatındakı irəliləyişlərə rəğmən,

bütövlükdə təhsil sisteminin informasiya infrastrukturunun səviyyəsi günün

tələblərindən uzaqdır. Müasir təhsil texnologiyalarının genişmiqyaslı tətbiqi, ilk

növbədə, təhsil müəssisələrinin kompyuter avadanlığı ilə təminatının köklü şəkildə

yaxşılaşdırılmasını nəzərdə tutulsa.yaxşı olar.. Şagird (tələbə) / kompyuter

nisbətinin bütövlükdə ölkə üzrə, xüsusilə də bölgələrdə və kənd yerlərində

optimallaşdırılması qarşıda duran ən vacib problemlər sırasındadır. Lakin bu gün

ölkənin təhsil sisteminin bütün pillələrində kompyuterlərə çıxış imkanlarının

genişləndirilməsi zərurəti ilə yanaşı, İKT avadanlığının daha səmərəli istifadə

olunmasının, o cümlədən texniki nəzarət və dəstək sisteminin təkmilləşdirilməsinin

aktuallığı qabarıq şəkildə hiss olunur. Xüsusən də rayon səviyyəsində texniki

nəzarət və dəstək sisteminin mövcud olmaması, yaxud günün tələbləri

səviyyəsində qurulmaması artıq quraşdırılmış kompyuter avadanlığından, rəqəmsal

təhsil resurslarından tam səmərəli şəkildə bəhrələnmək imkanlarını məhdudlaşdırır.

Araşdırmalar göstərir ki, respublikada təhsil prosesində rəqəmsal texnologiyaların

geniş istifadəsinə maneçilik törədən əsas amillərdən biri rəqəmsal şəbəkə

infrastrukturunun zəif inkişaf etməsi, təhsil ocaqlarının ölkədaxili intranet şəbəkəsi

ilə yetərli səviyyədə əhatə olunmaması və yüksək sürətli internet əlaqəsi ilə təmin

olunmamasıdır. Təhsil müəssisələrinin böyük əksərinin veb-səhifələri

yaradılmamış, müəssisədaxili rəqəmsal şəbəkələri, həmçinin, vahid ölkədaxili

təhsil portalı formalaşdırılmamışdır. Bununla yanaşı, multimedia xarakterli

dərsliklərin və digər tədris vasitələrinin işlənilməsi, yayılması və təhsil prosesində

tətbiq olunması ləngiməkdədir. Son dövrdə bu sahədə bir sıra tədbirlər həyata

keçirilmiş, elektron tədris sistemlərinin formalaşdırılması istiqamətində əməli

addımlar atılmışdır. Lakin İKT tətbiqi üzrə elmi-metodiki bazanın

təkmilləşdirilməsi, ümummilli səviyyədə vahid elektron təhsil məkanının təşəkkül

tapması günün əsas tələbi olaraq qalır. Azərbaycan Respublikasında təhsil

sisteminin islahatları ilə bağlı ən aktual məsələlərdən biri İKT tətbiq etməklə

təhsilin idarə olunmasının təkmilləşdirilməsidir. Bu sırada təhsildə İKT-nin tətbiqi

sahəsində yerli özünüidarə və dövlət orqanlarının fəaliyyətini tənzimləyən

normativ hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi, təhsil sahəsində effektiv idarəetmə

üçün zəruri olan və bu sahənin vəziyyətini xarakterizə edən elektron məlumat

bazası sistemi hazırlanıb tamamlanması xüsusi diqqət tələb edir. Həmçinin,

ölkənin təhsil sisteminin yüksək İKT bilik və bacarıqlarına malik pedaqoji və

inzibati kadrlarla təminatının müasir standartlar səviyyəsinə çatdırılması

təxirəsalınmaz məsələ kimi qarşıda durur. “2008-2012-ci illərdə Azərbaycan

Respublikasında təhsil sisteminin informasiyalaşdırılması üzrə Dövlət Proqramı”

(bundan sonra – Dövlət Proqramı) qeyd olunan məsələlərin səmərəli və kompleks

şəkildə həllinə yönəlmişdir. Dövlət Proqramı Azərbaycan Respublikası

Prezidentinin 2003-cü il 17 fevral tarixli 1146 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş

"Azərbaycan Respublikasının inkişafı naminə informasiya və kommunikasiya

texnologiyaları üzrə milli strategiya (2003-2012-ci illər)" əsasında hazırlanmışdır.

Dövlət Proqramının əsas məqsədi təhsilin bütün pillələrində müasir informasiya və

kommunikasiya texnologiyalarının səmərəli tətbiqi və istifadəsi ilə vahid

ümummilli təhsil mühitinin formalaşdırılması və bu zəmində əhalinin bütün

təbəqələri üçün keyfiyyətli təhsil almaq imkanlarının təmin edilməsi, habelə

ölkənin təhsil sisteminin dünya təhsil məkanına inteqrasıya olunması üçün şərait

yaradılmasıdır.

Müəllim dərs formasını seçərkən şagirdlərin marağını nəzərə almalıdır. Bu gün

məktəbdənkənar mühitdə mövcud informasiya vasitələrindən fəal istifadə edən

şagird dərsdə onlar üçün maraqlı olanları görmək istəyir. Bunun üçün müəllimin

İT-dən istifadə etmək bacarığı yüksək olmalıdır. Həm də bu texniki təminatı lazımı

materiallarla zənginləşdirməyi bacarmalıdır.

Bu gün aparılan sorğular nəticəsində müəllimlərin İKT-dən dərslərində istifadə

səviyyəsini müəyyən edərkən məlum olur ki, şəhərdə və rayon mərkəzlərində

yaşayan müəllimlər kənddə yaşayan müəllimlərdən istifadə səviyyəsinə görə fərq

lənir.Bu səviyyəni belə təsvir etmək olar.

1.Şəhər müəllimləri 77%

2.Rayon mərkəzində yaşayan

müəllimlər

75%

3.Kənd müəllimləri 71%

1.Şəhər müəllimləri 2.Rayon mərkəzində yaşayan müəllimlər

3.Kənd müəllimləri

Buradan da göründüyü kimi kənd müəllimlərinin istifadə səviyyəsi rayon

mərkəzlərində və şəhərlərdə yaşayan müəllimlərdən az istifadə edirlər .

Buna səbəb isə həmin müəllimlərin dərs dediyi məktəblərdə İKT-nin və internetin

təminat səviyyəsinin aşağı olması,bəzi müəllimlərin ,ümumiyyətlə, İKT-dən

istifadə etməyi bacarmamasıdır.İtifadəni təmin etmək, bu problemləri həll etmək

üçün müəllimlərin cəlb olundugu İKT-dən istifadə təlimlərinin sayını artırmaq,

multimediya vasitələrindən istifadə üçün vəsaitlərin hazırlanmasını sürətləndirmək

lazımdır.

Fəal təlimdən istifadə etməklə dərslərin yeni təlimə uyğun qurulması müəllim və

şagird fəaliyyətinin səmərəsini artırır. Nəticədə şagirdlərdə müstəqil düşünmə

bacarığı, başqalarının fikrinə hörmətlə yanaşma, məntiqi təfəkkürün inkişafı,

çeviklik, hadisələri təhlil etmə, müqayisə aparma, nəticə çıxartmaq, keçmiş mövzu

ilə yeni mövzunun əlaqələndirilməsi, ədəbi faktlari ardıcıllıq izləmək, dövrlər üzrə

müqayisə, tədqiqat aparmaq, mövzunun yeri və rolunun nədən ibarət olunduğunu

mənimsəmək kimi bacarıqlar formalaşır.

Müəllim mövzuya uyğun resursları seçməlidir ki, bu resursların da rəngarəngliyi

dərsin maraqlı keçməsinə, qarşıya qoyulan məqsədə nail olmağa imkan

yaradacaqdır. Belə dərslərdə həmçinin digər texniki təminatların olması dərsin

səmərəliliyini artırır. Müəllim dərsə yaradıcı yanaşmalıdır, məzmun standartlarına

əsasən dərsin məqsədini müəyyənləşdirməlidir. Bu zaman öyrədici, inkişafetdirici,

tətbiqedici funksiyalar nəzərə alınmalıdır. Müasir dərs demokratik prinsiplərə

söykənməli, bütün hallarda məqsədin düzgün müəyyən olunması və məzmunun,

formanın ona uyğun seçilməsi vacibdir. Pedaqoji prosesdə müəllimin rolu dəyişir,

o, daha çox bələdçi ( fasilitator) rolunu oynayır, fəal-interaktiv təlimə üstünlük

verir, əyani vəsaitlərdən geniş istifadə etməyə çalışır, dərslərini daha maraqlı qurur.

Bu səbəbdən də şagirdlərin təlimə marağı artır, təlim materialları daha yaxşı

mənimsənilir, məktəbin səmərəli idarə edilməsi asanlaşır, nəticədə təhsilin

keyfiyyəti yüksəlir. Şagirdlərin irəliləyişləri, əldə etdiyi nailiyyətləri müəllimlərin

fəaliyyətinin keyfiyyət göstəricisi kimi qiymətləndirilir.

Tədqiqatçılıq müasir təhsil sistemində işləyən müəllimlərin aparıcı xüsusiyyəti

hesab edilir. İnformasiyaların sürətlə artdığı bir zamanda onu ardıcıl olaraq

izləmək, ümumiləşdirərək öz işinin gedişatına gətirmək indiki müəllimlər üçün

əsas keyfiyyət kimi dəyərləndirilir. Axtarışlar aparmaq, fəaliyyətini tədqiqatçılıq

prinsipləri üzərində qurmaqda hər müəllimin özünəməxsus potensial imkanı, iş

təcrübəsi vardır. Onların öyrənilməsi, digər müəllimlər tərəfindən tətbiq olunması,

pedaqoji innovasiyaların ümumiləşdirilərək geniş yayılması baxımından əhəmiyyət

daşıyır. İnteraktiv termini “qarşılıqlı fəaliyyətə əsaslanan” deməkdir. Lakin

qarşılıqlı fəaliyyət istənilən tədris metodunun istifadəsi zamanı az və ya çox

dərəcədə mövcud olur.

Ana dili və ədəbiyyatın öyrənilməsində interaktivlik dedikdə, sadəcə obyektlərin

qarşılıqlı təsir prosesi deyil, şagirdlərin tədqiqat xarakteri daşıyan xüsusi təşkil

olunmuş idrak fəaliyyəti başa düşülməlidir. İnteraktiv metodlara ədəbiyyatin

tədrisinin elə metodları aid edilir ki, onlar şagirdlərin dərslik materialı (mənbələr,

sənədlər, xəritələr, illüstrasiyalar, tədqiqatçıların ziddiyətli fikirləri,səs

yazılari,video materiallari) ilə, eləcə də ətraf aləmin reallıqları və təzahürləri ilə

(rollu oyunların, müxtəlif hüquqi və münaqişəli vəziyyətlərin müzakirəsinin,

layihələrin tərtibinin, müsahibələr aparılmasının və s. köməyi ilə) sərbəst iş

prosesini təmsil edir, nəticədə onlara əsasən şagirdlərdə yeni biliklər yaranır.Hazır

proqramlardan istifadə,MS Office proqramları(Word, Power Point, Microsoft

Publisher) ilə, elektron dərsliklə ,Internet resursları ilə işləmək onlarda dərsə

marağı daha da artirmağa,yaradıcılığa doğru həvəslə addımlamağa səbəb

olur.Beləliklə, interaktiv təlim metodları-müəllimin iştirakı ilə şagirdlərin müxtəlif

informasiya mənbələri və ya bir-biri ilə qarşılıqlı fəaliyyət prosesində yeni biliklər

əldə etməyə imkan verən təlim üsullarının və dərs formalarının məcmusudur. Bu

qayda ilə qazanılan biliklər şagirdlərin yaddaşında uzun müddət qalır və onlar

tərəfindən hər hansı bir təcrübə kimi istifadə olunur.Hələ qədim Çində məşhur

filosof Konfusi demişdir: ”Qulaq asıram unuduram, görürəm-yadda saxlayıram,

özüm edirəm-anlayıram (dərk edirəm)”. Eyni zamanda, pedaqoji və sosial

tədqiqatlara əsasən ənənəvi dərs-mühazirələrin passiv dinlənilməsi ona gətirib

çıxarır ki, tez bir zamanda unudulur. Mütəxəssislər hesablamışlar ki, əla

mühazirədən sonra diqqətli dinləyici üç saatdan sonra materialın 70%-ni, üç

gündən sonra 10% -ni bərpa edə bilir. Təlimdə yadda saxlamanın müəyyən

qanunauyğunluqları var- şagird oxuduğunun 10%-ni, eşitdiyinin 20%-ni,

ğördüyünün 30%-ni, ğördüyü və eşitdiyinin 50%-ni, özü dediyinin 80%-ni, öz

fəaliyyəti prosesində öyrəndiklərinin 90%-ni yadda saxlayır.

Azərbaycan dili və ədəbiyyatin tədrisində interaktiv metodlarının tətbiqi müəllimin

peşəkarlıq səviyyəsinə yeni və kifayət qədər yüksək tələblər qoyur. Müəllimlər

dərs formasını seçərkən şagirdlərin marağını nəzərə almalı, İKT-dən istifadə etmək

bacarıqları yüksək səviyyədə olmaları üçün texniki təminatı lazımı materiallarla

zənginləşdirməli,dərsə yaradıcı yanaşmalı, məzmun standartlarına əsasən dərsin

məqsədini müəyyənləşdirməli,şagirdlərin biliyi tədqiqat yolu ilə əldə etmələri üçün

interaktiv təlim prosesi qurmalıdırlar O, elmdə təsdiqlənmiş ideyaları, həm də bu

və ya digər məsələ üzrə elmi idrak metodologiyası, onun metodları, problemin

həllinin ümumiləşdirilmiş üsulları haqqında dərin məlumata malik olmaqla

bərabər, müəllim şagird qarşısında problemi ustalıqla qoymağı, onun idrak və

tədqiqat fəaliyyətinə rəhbərlik etməyi bacarmalıdır. Müəllim məktəblinin daxili

aləmini görməyi, şagirdlərinin qarşılaşdığı vəziyyətin problemliliyini dərindən hiss

etməyi, təlim prosesində təşkilatçı, əlaqələndirici və tərəfdaş funksiyalarını yerinə

yetirməyi, həll yollarını axtararkən uşaqların buraxdıqları səhvlərə qarşı dözümlü

olmağı bacarmalıdır.

Hazır multimediya vasitələrindən ,elektron vəsaitlərdən -zənqin illüstrasiya,

cədvəllər, müəllimlərin mikrofonla hazırladıqları imla mətnlərə-audio imlalara

əsaslanan müxtəlif qrammatik tapşırıqlar,animasiya, videofraqmentlərdən istifadə

etmək olar. İnternet şəbəkələrindən istifadə edərək humanitar fənnlərin tədrisini

genişləndirmək və rəngarəng etmək olar. İnternetdən məqsədyönlü istifadə ilə

şagirdlər üçün maraqlı məlumatlar, şəkillər, sxemlər, fotoşəkillər, audio-video

fraqmentlər təqdim etmək olar.

Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimləri dərs hazırlayarkən üzləşdikləri

problemlər şagirdlərin dərsliklə,bədii mətnlərlə bərabər,elmi ,elmi-kütləvi mətnlər

üzrə tapşırıqların hazırlanmsaında dah çox yaranır.

Orfoqrafik və orfoepik normalar,ədəbi dil normaları, lüğəti zənginləşdirmək üzrə

bacarıqları formalaşdırmaq ,bədii zövq formalaşdırmaq,dilimizi və ədəbiyyatımızı

sevdirmək bu fənnin tədrisində qarşıda duran əsas vəzifə və tələblərdəndir.Bu

vəzifə və tələbləri yerinə yetirmək üçün müəllimlər İKT müəllimlər üçün çox

ugurlu vasitədir.Müəllimlərin İKT –nin malik olduğu üstün keyfiyyətlərdən dərsin

hər bir mərhələsində istifadə etmək imkanı var.

1. Yeni Mövzunun Öyrənilməsi:

- İnternet vasitəs ilə lazım olan mövzunun axtarışa verilməsi;

- Mövzu plan konspektin tutulması;

- Mətnin analizi və sxem və cədvəllərin hazırlanması;

- Mətnlər üzrə sualların hazırlanması;

- Müəllim tərəfindən qoyulan suallara cavabların axtarılması;

- Mövzu üzrə videofraqmentlərin tapılması, baxılması və müzakirə edilməsi;

- Mövzu üzrə təqdimatlara baxılması və müzakirə edilməsi;

- Statistik məlumatların tapılması və analiz edilməsi.

2. Biliyin yoxlanılması

- Özünü yoxlama testlərindən istifadə etmək.(www.e-test.edu.az,www.shagird.az)

3. Layihələr üzərində işləmə

Şagirdlər layihələr üzərində işləyərkən, onların qarşısına internetdən olduqca

maraqlı və geniş çeşidli resurslar çıxır. Onlar aşağıda göstərilən informasiyalardan

istifadə edə bilərlər:

- Virtual kitabxanalar,

- Virtual muzeylər,

- Müxtəli tədris yönümlü informasiyalar,

- Ensklopediya və məlumat kitabçaları

- İnternetdən istifadə edərək, güclü şagirdlər xüsusi bir hesabatlar, təqdimatlar

hazırlaya bilərlər. (www.e-resurs.edu.az)Zəif şagirdlər onların səviyyələrinə

uyğun daha rahat məlumatlar əldə edə bilər və əldə etdikləri məluamtlara daha

asan suallar hazırlaya bilərlər.

- İnternetdən əldə edərək, müxtəlif səviyyəli testləri həll edə bilərlər.

(www.shagird.az)

- Dərsliklərdən online istifadə ( www.e-derslik.edu.az )

İnternet resurslarından sinif şəraitində istifadə edərkən, başqa bir şəkildə də təşkil

edilə bilər:

- Frontal(şəbəkə də mövcud olan layihələr vasitəsi ilə virtual səyahətlər)

- Fərdi (tədrs yönümlü resursların axtarılması, yığılması və analizi)

- Qrup (birgə şəkildə tədris yönümlü layihələrin hazırlanması)

İnternet resurslarından tədris prosesində istifadə edərkən, Müəllim dərsə əsasən 3

istiqamətdən yanaşmalıdır:

- Tədris yönümlü: Şagirdlərin tədris materiallarını öyrənərkən, onların bu

materialları düzgün şəkildə dərk etməyinə və qavramağına nail olmaq;

- İnkişaf yönümlü: Şagirdlərin düşüncə tərzində müzakirə, analiz, müqayisə etmə və

yaradıcı yanaşma biliklərini formalaşdırmaq və inkişaf etdirmək;

- Tərbiyəedici yönümlü: Şagirdlərin dünyəvi düşüncə tərzlərini inkişaf etdirmək

- Öyrənilən mövzunun möhkəmləndirilməsi mərhələsində İKT- dən

- istifadənin imkanları çox cəhətlidir. Şagirdlər və müəllimlər təqdimatlar zamanı

Power Point

proqramından istifadə edə bilərlər. Kompyuter vasitəsi ilə şagirdlərin biliklərinin

yoxlanılmasında oyun formasından və test variantlarından istifadə etmək olar.

Təqdimatların tərkibində illüstrasiyalar, faktiki materiallar, cədvəllər, sxemlər,

qrafiklər, praktiki tapşırıqlar, testlər, problemli suallar ola bilər. Belə təqdimatlar

müəllimin vaxtına qənaət edir və şagirdlərin məqsədinə çatmağa kömək edir.

Humanitar elmlərin tədrisində İKT – dən istifadə dərsin səmərəliliyini və uşaqların

motivasiyasını artırır, başqa fənlərlə inteqrasiyasını asanlaşdırır, yaradıcı

bacarıqlarını inkişaf etdirir. İKT imkanlarından istifadə zamanı müəllim və şagird

əməkdaşlığı üçün əhəmiyyətli, yararlı informasiyalar VEB 2.0 alətlərindən istifadə

ilə yaradıcı məhsul hazırlamaqla şagrdlərin qarşısında əyləncəli bir dünyaya

səyahət uçun əla fürsət yaradır,onlarda əsl ustalıq bacarıqlarının olduğuna inam

hissi formalaşdırır. Ətrafindakıların əldə etdiyi bacarıqları görən ən zəif şagirdlər

belə bu texnologiyalardan istifadə etməklə,bu cazibədar aləmin səyahətçisi

olmaqla,bu səyahətdən ozünəməxsus yaradıcılıq işlərini əldə etməklə həm

sevinc,həm də indiyə qədər hiss edə bilmədikləri inam hissini yaratmaqla texnoloji

bilik və bacarıqlar (multimedia təqdimatları yaratmaq, veb 2.0 alətlərindən effektiv

istifadə etmək və s.) formalaşdırır:

• Müasir qiymətləndirmə mexanizmlərindən və əlavə resurslardan sərbəst istifadə

etmək

• Şagirdi daha da fəal öyrənmə prosesinə cəlb etmək

• Müstəqil şəkildə kompüter texnologiyalarından istifadə edərək layihə planı

hazırlamaq

• Şagirdlərdə 21-ci əsr vərdişləri, yüksək səviyyəli məntiqi təfəkkürü inkişaf

etdirmək -komandada işləmək, ünsiyyət və əməkdaşlıq, informasiya toplamaq və

ondan düzgün, səmərəli istifadə etmək, analitik düşünmə və problemi tez həll

etmək

• Təlim və tədris prosesinə daha yaradıcı yanaşmaq

Yeni pedaqoji və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-şagird münasibətlərinə

müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və şagirdlərin sərbəst

çalışmalarına şərait yaradır. İKT dən istifadə tədris vaxtına qənaət etməyə imkan

yaradir.Müəllimlərin tədris prosesində yeni metod, üsul və fəaliyyət növlərindən

istifadəyə görə şəhər məktəb müəllimlərinin göstəriciləri rayon və kənd məktəb

müəllimlərinin göstəricilərindən əsasən yüksəkdir.Pedaqoji texnologiya yalnız

təhsilin elementi kimi deyil, həmçinin onun məqsədi, məzmunu, prosesi və nəticəsi

kimi xidmət göstərir. Pedaqoji prosesə sistemli, elmi və ardıcıl tətbiq edildikdə o,

təhsilin ayrılmaz bir hissəsinə çevrilir. İKT texnologiyaları innovativ tədris və

öyrənmə imkanlarının təmin edilməsi üçün müəllimlərə böyük imkanlar yaradır,

onlar səmərəli məktəb idarəçiliyinin təşkil edilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.

Yeni pedaqoji və İKT texnologiyalarından istifadə müəllim-şagird münasibətlərinə

müsbət təsir edir, münasibətlərin genişlənməsinə və şagirdlərin sərbəst

çalışmalarına şərait yaradır. Müasir təlim texnologiyaların köməkliyi ilə təlimin

həm təhsilləndirici, həm inkişafetdirici, həm də tərbiyələndirici funksiyaları özünü

daha qabarıq şəkildə göstərir.

İnternet-layihələrinin tipləri

1. Beynəlxalq mübadilə

2. İnformasiya görüşləri və aksiyaları

3. Problemin həlli istiqamətində əməkdaşlıq

Layihə tipləri haqqında geniş məlumatlar:

Beynəlxalq mübadilə.

1. Dostlarla online şəkildə yazışmalar

2. Elektron məsləhətlər və ekspert şəklində çıxış etmək

İnformasiya görüşləri və aksiyaları

1. Layihənin iştirakçıları arasında məlumatların bölüşdürülməsi

2. Elektron yayımlar(elanlar,nəşrlər).

3. Məlumat bazasının yaradılması.

4. Birgə tədqiqatlar.

Problemin həlli istiqamətində əməkdaşlıq

1. İnformasiya axtarışı.

2. Birgə layihələrin yazılması.

3. Məktəblərin birgə internet resursları yarışması.

4. Təqdqiqat nəticəsində analizlərin aparılması zamanı meydana çıxan nəticələrin

bir yerə toplanması və onların birgə fikir mübadiləsi aparılması nəticəsində

problemlərin həlli yollarının tapılması.

İnternet-layihələr yaratmaq üçün, lazım olan əsas tövsiyələr: 1. Layihəni nə vaxt

başlamaq lazımdır? Bu layihə nə qədər davam etməlidir?

2. Bu layihəni işləmək üçün mənim kifayyət qədər vaxtım varmı?

3. Bu layihədə işləmək üçün lazım olan alətlər varmı?

4. Şagirdlər bu layihədə iştirak etməyə kifayyət qədər hazırdırlarmı?

İnternet layihələrin hazırlanması üçün əsas vacib 7 addımlar:

1. Öz pedaqoji məqsədləriniz haqqında düşünmək və Siz bu layihələr vasitəsi ilə

şagirdlərə nələr öyrətmək istəyirsiniz?

2. İştirak etmək istədiyiniz layihənin tipini müəyyənləşdirməlisiniz:

Beynəlxalq mübadilə

İnformasiya görüşləri və aksiyaları

Problemin həlli istiqamətində əməkdaşlıq

3. Layihənin mövzusunu müəyyənləşdirmək.

4. Hazırlamaq istədiyiniz layihənin planını tutmaq- bütün xırda detallarına kimi

nəzərə almaqla.

5.Layihənin başlanması və qurtarması tarixlərini layihədə iştirak üçün, ərizənin son

verilmə tarixlərinə kimi müəyyənləşdirmək.

6. Layihənin adının seçilməsinə xüsusi fikir vermək. Bu olduqca vacibdir.

7. Layihə hazır olduqdan sonra onu bütün layihə iştirakçıları ilə bölüşün. Qoy onlar

da sizin sevincinizə şərik olsunlar.

Beləliklə İKT-nin istifadəsi şagirdlərdə aşaıdakı gözlənilən bacarıqlar formalaşdırır:

• Müasir qiymətləndirmə mexanizmlərindən və əlavə resurslardan sərbəst istifadə

edir.

• Şagirdi daha da fəal öyrənmə prosesinə cəlb edir.

• Müstəqil şəkildə kompüter texnologiyalarından istifadə edərək layihə planı

hazırlayır.

• Şagirdlərdə 21-ci əsr vərdişləri, yüksək səviyyəli məntiqi təfəkkürü inkişaf etdirir

-komandada işləmək, ünsiyyət və əməkdaşlıq, informasiya toplamaq və ondan

düzgün, səmərəli istifadə etmək, analitik düşünmə və problemi tez həll etmək

bacarığını formalaşdırır.

• Təlim və tədris prosesinə daha yaradıcı yanaşır.

Müəllimlərin dərslərində istifadə edə biləcəkləri bəzi internet resursları haqqında

məlumat

- You Tube – sosial servis olub rəqəmsal video yazılışların müzakirəsi və baxışı

üçün nəzərdə tutulur.

- You Tube servisin imkanları -

Serverə videokliplərini

yükləyib, qeydlərini etmək və

digər istifadəçilərlə fikir

mübadiləsində olmaq.

- Həmfikir qrupların video

kliplərinə baxmaq

- Məzmun maraqlarına uyğun

olaraq istifadəçilər tapmaq, yaratmaq və birləşdirmək.

- Video kliplərin və video kanalların yenilənməsi səhifəsini yaratmaq

- Video klipləri You Tubedan oz saytına yönləndirmək,dərsin mövzusuna uyğun

olaraq lazımi video klipləri tapmaq mümkündür.Video klipin hiperlinki

www.Videosaver.ru saytının köməyi ilə kompyuterə yüklənir. Dərsdə resurs kimi

istifadə olunur.Yükləmək üçün Sizə lazım olan linki seçirsiniz və həmin

videoçarxın linkini videosaver.ru saytına daxil olaraq, linki ox göstərilən bölmənin

üzərinə qoyursunuz.

- Daha sonra yükləmək (Скачать) bölməsinin üzərinə vurursunuz və

kompyuternizin C diskində Yüklənənlər( Downloads) qovluğunun içərisindən

yükıənmiş videoçarxı götürüb istifadə edə bilərsiniz.

Bu sosial xidmətdən istifadə etmək üçün, ilk növbədə www.sladeshare.net ,

saytına daxil olursan. Daxil olduqdan sonra, qeydiyyatdan keçirsən. Qeydiyyatdan

keçmək üçün, ilk öncə sign up bölməsinin üzərinə vurmalısınız.

Sign up bölməsinin

üzərinə vurduqdan sonra, açılan pəncərədə :

- username bölməsində öz ləqəbinizi (misal üçün Azerbaycan21),

- password bölməsində parolunuzu, (misal üçün, 1234567890)

- email adress bölməsində isə (azerbaycan@gmail.com)

Yadda saxla: Hər bir bölməni dolduran zaman yazının altında yaşıl rəngli yazılar

olmalıdır.Yoxsa əks təqdirdə Sizin qeydiyyatdan keçməyiniz alınmayacaq.

Özünüzə ləqəb seçəndə onun qabağında hər hansı bir rəqəmin olmasına çalışmaq

lazımdır.

Daha sonra Sizə çərçivənin içərisində verilmiş rəqəmi olduğu kimi onun yanında

olan çərçivənin içərisində yazırsınız.

Bütün bu addımları etdikdən sonra, artıq Siz öz təqdimatınızı burada yerləşdirə

bilərsiniz. Bunun üçün, upload bölməsinin üzərinə vurursunuz və istədiyiniz

təqdimatı ora yükləyirsiniz.

Sizin qarşınızda bir pəncərə açılır Siz sizə lazım olan təqdimatın üzərinə

vurduqdan sonra open( открыть ) bölməsinin üzərinə vurursunuz, Sizin

tqədimatınız həmin an yüklənməyə başlayacaq.

Daha sonra Siz sol tərəfdə verilmiş kateqoriyaların içərisindən, Sizə lazım olan

bölməni seçərək, üzərində vurursunuz və təqdimatınız yaddaşda saxlanmış olur.

Artiq təqdimatınız

sladeshare saytında

saxlanmış olur.

Şagirdlərin Veb 2.0

texnologiyalarına

yiyələnməsi təhsil

ictimaiyyətinə həm də

milli-mənəvi baxımdan

böyük önəm kəsb edir.

Biz müharibə şəraitində

yaşayırıq, torpaqlarımız

işğal altındadır və bizim bir çox tarixi abidələrimiz var ki, mənfur qonşularımız

tərəfindən mənimsədilmişdir. Düzdür, biz tariximizi bilirik, öyrənirik. Bəs onun

qayğısına necə alırıq? Necə təbliğ edirik? Bu baxımdan şagirdlər yaratdıqları

təqdimatları (http://www.slideshare.net), xəritələri, sənədləri internet istifadəçiləri

ilə paylaşırlar. Cavab olaraq paylaşdığı insanlar öz rəylərini mətn vasitəsi ilə

bildirirlər. Nəticədə bir qrup şagirdlər bu təqdimat, xəritə və ya sənəd ətrafında

kiçik bir cəmiyyət yaradırlar. Veb 2.0 texnologiyaları dinamik və interaktivdir. İş

prinsipi, naviqasiya çox rahat və dinamikdir. Bu servislərdə işləmək üçün sadəcə

qeydiyyatdan keçmək lazımdır.

Hətta məktəb rəhbərliyi öz keçirdiyi pedaqoji şuraların nəticəsini də burada

yerləşdirə bilər ki, digər məktəblər üçün nümunə ola bilər. Avropada, Amerikada,

Rusiyada bundan tədris prosssində geniş şəkildə istifadə edirlər.

Müəllimlər öz hazırladıqları

təqdimatları bu saytda

yerləşdirə bilər.

Bunun bir maraqlı

xüsusiyyəti də var. Misal

üçün Siz hazırladığınız

təqdimatları öz email

adresinizə girmədən birbaşa

buradan istənilən şəxsin

emailinə göndərə bilərsiniz.

Bunun üçün ilk öncə email

bölməsinin üzərinə vurursunuz .Daha sonra sol tərəfdə açılan pəncərəyə

göndərdiyin şəxsin email ünvanını və yazmaq istədiyiniz məktubu da məktub

bölməsində yazaraq, send bölməsinin üzərinə basaraq, onun emailinə göndərmiş

olursan. Göndərdikdən sonra həmin şəxsin emailində bu Sizin tərəfdən

göndərildiyi aydın olur. Həmin şəxs bu təqdimata baxmaq istəyirsə, view

presentation bölməsinin üzərinə basaraq, bu təqdimata baxa bilər.

Əgər burada xoşunuza

gələn təqdimatı

özünüz üçün yükləmək

istəyirsinizsə, o zaman,

Siz downlaud

bölməsinin üzərinə

basaraq yükləyə

bilərsiniz.

Nümunə:

http://www.slideshare.net/Aidlkbrova/edit_my_uploads

Slideboom – Bu sayt təqdimatları

saxlamaq üçün olduqca gözəl bir

saytdır. Bunun həm pullu , həm də

pulsuz versiyası vardır. Pullu

versiyası ilə 195$-dır. Pullu

versiyasında 500 təqdimat

yerləşdirmək olar. Bundan istifadə

etmək üçün ilk öncə bütün

saytlarda olduğu kimi

qeydiyyatdan keçmək lazımdır.

Qeydiyyatdan keçmək üçün sign

up bölməsinin üzərinə vururuq və

açılan pəncərədə email,parol,

təkrar parol, daha sonra pullu və

yaxud pulsuz istifadəni seçirsiniz və aşağıda olan rəqəmləri çərçivənin içərisinə

daxil edirsiniz və sonra register bölməsinin üzərinə vururusunuz və qeydiyyatdan

keçmiş olursunuz.Əgər Siz bura öz təqdimatınızı yükləmək istəyirsinizsə, o zaman,

upload bölməsinin üzərinə vuraraq, Sizin qarşınızda belə bir pəncərə açılır Siz sizə

lazım olan təqdimatın üzərinə vurduqdan sonra open( открыть ) bölməsinin

üzərinə vurursunuz , Sizin təqdimatınız həmin an yüklənməyə başlayacaq.

Təqdimatı yadda saxlamamışdan qabaq, Sizə lazım olan katerqoriyanı seçirsiniz.

Seçdikdən sonra onun üzərinə vurursunuz və vurduqdan sonra təqdimatınız bir daha

yüklənəcək tam yükləndiikdən sonra sumbit düyməsinin üzərinə basırsan və artıq

təqdimatın tam yüklənmiş olur.

Delicios- Bu saytın böyük özəllikləri vardır. Delicios –bu xidmətin tərcüməsi

dilimizə möhtəşəm, Bu saytın

Rusiya versiyası bobrdobr.ru

saytıdır. Bəs bu sayt bizə hansı

imkanları verir?Bu xidmətin

köməkliyindən istifadə edərək,

bütün hazır materiallarınızı bu

saytda yerləşdirə bilərsiniz.

Bundan əlavə bu saytdan

istifadə etmək üçün ilk öncə

qeydiyyatdan keçmək lazımdır.

Qeydiyyatdan keçmək üçün: sign up düyməsinin üzərinə vururuq. Vurduqdan

sonra qarşımızda belə bir pəncərə açılacaq. Açıldıqdan sonra qeydiyyatdan

keçirsiniz. Keçdikdən sonra qarşınızda belə bir pəncərə açılır. Bundan sonra

qarşınızda bir pəncərə açılacaq. Bu açılan pəncərədə şəxsi profiliniz olacaq.

Bura istəsəniz öz şəklinizi yükləyə bilərsiniz. Əgər qarşınıza çıxan maraqlı bir

saytın linkini burda saxlamaq istəyirsinizsə, o zaman, Siz Add link(link əlavə et)

bölməsinin üzərinə vurursunuz və açılan pəncərəyə linki əlavə edirsiniz. Əlavə

etdiyniz linkin əgər yalnız Siz görmək istəyirsinizsə, o zaman Mark as private

bölməsini seçin. Yox əgər resursunuzun hamı tərəfindən görülməyini istəyirsinizsə

o zaman pulish bölməsini seçin.

Əgər Siz yeni bir yazınızı burda yerləşdirmək istəyirsinizsə, o zaman, Grate Stacs

bölməsinin üzərinə vurusunuz və belə bir pəncərə açılır. Açılmış pəncərənin

içərisində biz mövzunun adını yazırıq(başlıq) Mövzunun adını yazdıqdan sonra,

Grate bölməsinin üzərinə vururuq

və növbəti mərhələyə keçmiş

oluruq.

Daha sonra belə bir pəncərə

açılmış olur və bu pəncərənin

içərisində Siz öz mətninizi

yaza bilərsiniz. Mətni həm

yaza, həm də copy past edə

bilərsiniz. Mətni yazmaq və

yaxud əlavə etmək üçün,

ortada açılan pəncərəyə daxil

etmək lazımdır. Daha sonra

sol tərəfdə uncategorized (Kateqoriyalar bölməsindən) mətnimizin aid olduğu

bölməni seçirik. Seçdikdən sonra, add save link daha sonra save o vew

bölməsinin üzərinə vuraraq, mətni bu saytın yaddaşında saxlayırıq və daha sonra

publish (paylaşmaq) bölməsinin üzərinə vurursunuz.

Hesab edək ki, mətni

yazdınız və yaddaşda

saxladınız daha sonra

düşünürsünüz ki, bu

Sizin istdiyiniz kimi

deyil. Silmək istədiyiniz

zaman, delete stacs

bölməsinin üzərinə

vurmalısınız.

Daha sonra bu yazının

digər istifadəçilər

tərəfindən görünməyini, onların da bundan istifadə etməyini istəyirsinizsə, o

zaman Share Stack bölməsinin üzərinə vurursunuz və bunu hər bir istifadəçi görə

biləcək.

Bir anlıq hesab edək ki, mətini oxuyanda baxdınız ki, ya səhv gedib və ya nəyi isə

yazmağı unutmusunuz. Bəs o zaman nə etməlisiniz? Bu zaman Siz Edit stacs

(yəni düzəliş etmək) bölməsinin üzərinə vuraraq, öz düzəlişlərinizi edə bilərsiniz.

Düzəlişlərnizi etdikdən sonra eyni qaydada yaddaşda saxlayırsınız.

Pedaqoji imkanları:

Bu saytdan tədrisdə olduqca maraqlı bir formada istifadə etmək olar. Əgər Sizə hər

hansı bir yazınızı , şəkli qorumaq və yaxud bu yazını digər xarici yerli

həmkarlarınızla paylaşmaq istəyirsinizsə o zaman bu saytın köməkliyindən istifadə

edərək, onu yerləşdirə bilirsən. Siz bütün resurslarınızı burda saxlaya bilərsiniz.

Əgər Sizin qarşınıza maraqlı bir saytlar çıxıbsa ,o saytları Siz özünüz mövzular

üzrə qruplaşdıraraq, onların linklərini burda saxlaya bilərsiniz. Dünya təhsil

sistemində bundan çox aktiv şəkildə istifadə edirlər.

Siz online jurnal, gündəlik yarada və bu jurnaldan refleksiya vasitəsi kimi

istifadə edə bilərsiniz. Tədris bölməsinin əvvəlində şagirdlərinizi bu saytda

qeydiyyatdan keçirin. Hər dərsdən sonra şagirdlər bu jurnalı açıb , keçilən dərs

haqqında öz fikirlərini, dərsdə diqqətlərini cəlb edən məqamları, mövzu ilə bağlı

şəkilləri, sizin şagirdlərə verdiyiniz ev tapşırıqlarının cavablarını əlavə edə

bilər. Tədris bölməsinin sonunda öz jurnallarını sizə göndərsinlər. Bu gündəlik

(jurnal) şagirdlərin fəaliyyətini qiymətləndimək üçün vasitə ola bilməklə yanaşı  ,

həmdə şagirdlərin daha sonra istifadə edə biləcəyi vəsaitə çevrilə  bilər.

Sayta daxil olmaq üçün link:https :// penzu.com /

Saytdan istifadə ilə bağlı video dərs : https://youtu.be/6NUOKEyHtQ4

Müəllimlərimiz,biz tez - tez dərslərimizdə  şagirdlərə tapşırıq verərkən saatdan

istifadə etməli oluruq. Dərslərimizi daha maraqlı etmək üçün, aşağıdakı saytdan

istifadə edərək elektron lövhələrdə, proyektorlar vasitəsi ilə divarlarda müxtəlif

növ saatlardan istifadə edə bilərsiniz. Sayt sizə bir neçə  maraqlı saat növü təqdim

edir.

Sayta daxil olmaq üçün link :http://www.online-stopwatch.com/

1.Siz aşağıdakı saytdan dərslərinizdə ideya xəritəsi hazırlamaq üçün istifadə

edə bilərsiniz. İdeya xəritələri müəyyən mövzunu sizə təhlil etməyə imkan verən

resurslardır. Bu saytın ideya xəritəsi yaratmaq üçün nəzərdə tutulmuş digər

saytlardan əsas fərqi  şəkilləri, mətn sənədlərinizi və digər faylları ideya xəritəsinə

əlavə edə bilmək imkanıdır.

Sayta daxil olmaq üçün link :http://www.spiderscribe.net

2.Aşağıdakı internet resursundan istifadə etməklə ideya xəritəsi hazırlaya

bilərsiniz. Resursun üstünlüyü sadə və istifadəsi asan olmasıdır.

Aşağıdakı linkə daxil olun: https://www.text2mindmap.com

Outline your text hissəsindəki mətni silin və öz başlığınızı daxil edin və

Enter düyməsini sıxın

Əsas obyektə budaq kimi əlavə etmək istədiyiniz obyekti Tab sıxdıqdan sonra

yazın.

Draw Mind Map düyməsinə klikləyərək ideya xəritənizi hazırlayın

Download düyməsindən istifadə edib ideya xəritəsini kompüterinizə yükləyə, save

düyməsi ilə yaddaşda saxlaya bilərsiniz.

Learningapps.org ilə “ söz seçimi ” tipli tapşırıq hazırlamaq

1.Hörmətli müəllimlər, sayt sizə müxtəlif növ interaktiv tapşırıqlar hazırlamağa

imkan verir. Saytda hazırladığınız tapşırıqları elektron lövhədə, kompüterlərinizdə,

İPad-lərdə istifadə edə bilərsiniz.

2. Learningapps.org ilə ideya xəritəsi hazırlamaq

İdeya xəritələrindən müəyyən məlumatları, bədii əsərləri şagirdlərlə təhlil etmək

üçün istifadə edə bilərsiniz.

Sayta daxil olmaq üçün link : http://learningapps.org/

Nümunə:

http://learningapps.org/display?v=paidnhsua01

http://learningapps.org/display?v=pfmwccwja01

http://learningapps.org/display?v=peob42hz501

http://learningapps.org/display?v=p8n2o7m7301

Aşağıdakı linklərdə hekayə, komiks hazırlamaq üçün resurs və bu resursdan

istifadə ilə bağlı video dərslə tanış ola bilərsiniz.

Sayta daxil olmaq üçün link:http :// www.comicmaster.org.uk

1.Aşağıdakı saytdan şagirdlər dərsdə müxtəlif şəkillər tapmaq üçün istifadə edə

bilərlər. Saytda verilmiş şəkillər şagirdlərin yaş səviyyələrinə uyğundur

Sayta daxil olmaq üçün link: http://pics4learning.com/index.php?view=browse

2.Aşağıdakı saytdan şagirdlər dərsdə müxtəlif şəkillər tapmaq üçün istifadə edə

bilərlər. Saytda verilmiş şəkillər şagirdlərin yaş səviyyələrinə uyğundur

Sayta daxil olmaq üçün link: http://pics4learning.com/index.php?view=browse

Siz aşağıdakı saytdan şəkillərinizdən video

hazırlamaq üçün istifadə edə bilərsiniz.

Sayta daxil olmaq üçün link: http://photopeach.com

Sinif otağımızın tərtibatı dərslərimizin keyfiyyətinə təsir edən mühüm

amillərdəndir.Bu saytlar poster hazırlamaq üçün resurslardır.

Sayta daxil olmaq üçün linklər: www.postermywall.com ,https :// www.canva.com

Saytdan istifadə ilə bağlı video dərs:https://youtu.be/QhqYIiYTyFs

Siz öz səsinizi qeyd etmək, kompüterinizdə yaddaşda

saxlamaq, başqa insanlara göndərmək ,internet

səhifənizdə yerləşdirmək və sinifdə şagirdlərə tapşırıq

vermək üçün müxtəlif mətnlər hazırlamaq üçün

aşağıdakı saytdan istifadə edə bilərsiniz.

Sayta daxil olmaq üçün link : http://vocaroo.com

Saytdan istifadə ilə bağlı video təlimat: https://youtu.be/9fs6vkL4V9w

Calameo saytından elektron kitab, jurnal,  təqdimat, mətn tipli sənədləri

paylaşmaq üçün istifadə edə bilərsiniz.

Sayta daxil olmaq üçün link :http://en.calameo.com

Saytdan istifadə ilə bağlı video təlimat :https://youtu.be/CaPhftTuSVA

Şagirdlərinizlə birlikdə müəyyən məsələləri müzakirə edə biləcəyiniz, divar qəzeti,

gündəlik hazırlaya biləcəyiniz veb 2.0 aləti.

Sayta daxil olmaq üçün link : https://padlet.com/auth/login

Saytdan istifadə ilə bağlı video dərs :https://youtu.be/BXf5rkjP5zE

1.Sadə sorğular hazırlaya biləcəyiniz sorğu aləti, bu resursda sorğuda yalnız bir

sualdan istifadə edə bilirsiniz. Nəticələr sizin emailinzə göndərilir. 

3Sayta daxil olmaq üçün link :http://www.micropoll.com/

2.Aşağıda linkdə verilən resursdan sorğu yaratmaq və sorğu keçirmək üçün istifadə

edə bilərsiniz. Sayt öz imkanlarına və funksionallığına görə digər saytlardan

fərqlənir.

Sayta daxil olmaq üçün link: http://www.typeform.com

WWW.SURVEYMONKEY.COM

Sorğular, anketlər hazırlaya biləcəyiniz web 2.0 alətidir.

Hörmtəli müəllimlər, Quizlet saytından online test, flaşkart hazırlamaq üçün

istifadə edə bilərsiniz.

Sayta daxil olmaq üçün link : https://quizlet.com

Saytdan istifadə ilə bağlı video link : https://youtu.be/HL7qytWfShU

Online test hazırlamaq üçün www.getkahoot.com səhifəsi testi hazırlayandan

sonra sayt sizə kod verir, bu kodu şagirdlərinizə verirsiniz. Onlar kompüterdən və

yaxud telefondan daxil olub testləri həll edirlər.

Yadda saxla: Müəllimlər bu saytlardan istifadə haqqında məlumatı

www.youtube.com saytında yerəşdirilən videolarda əldə edə bilər.Bunun üçün

saytın axtarış sətrində lazım olan ünvanı yazmaq kifayət edər.

AZƏRBAYCAN DİLİ VƏ ƏDƏBİYYAT FƏNNİ ÜZRƏ MARAQLI

TƏDRİS BÖLMƏLƏRİNİ ƏHATƏ EDƏN İNTERNET KATALOQ.

AZƏRBAYCAN DİLİ

Azərbyacan dili haqqında

www.anadili.com

Azərbyacan dili haqqında

www.azeri.org

Uludil

www.prof-kazimov.iatp.az

Müasir Azərbaycan dili

www.kazimov.by.ru

Kitablar

www.kitab.tk

Elektron kitabxana

www.imtahan.bloqspot.com

www.kitabxana-az.tk

Qafqaz.info

www.qafqaz.info

Ulu dil

www.uludil.gen.az

UNO-lar haqqında Azərbaycan dilində ilk sayt

www.uno.az

ƏDƏBIYYAT:

Azərbaycanda Fransız Ədəbiyyatı

Biblioqrafiya. Kitabxanalarımız. Kitablarımız.

http://afalibrary.iatp.az

Qədim Azərbaycan türklərinin mifologiya və folkloru haqqında sayt.

http://azmif.net

Mövlana Cəlalələddin Ruminin 800 illiyinə həsr olunmuş Azərbaycan dilində

İnternet sayt.

http://movlana.org

Nəsrəddin Tusi adına Elm-Təhsil Dərnəyi

http://degib.s5.com

Nizami Gəncəvi

http ://nizamigencevi.sayt.ws

Hüseyn Cavid

www.cavid.gen.az

Azərbaycan Uşaq Ədəbiyyatı

http://childbook.aznet.org

Elçin Əfəndiyev

www.elchin.com

Bəxtiyar Vahabzadə

www.vahabzade.net

Şəhriyar sənəti

www.sehriyar.sevgisi.com

Mikayıl Müşfiq

www.mushfiq.com

Yazıçı Anar

www.anar.az

Piruz Dilənçi

www.piruzdilenchi.com

Məhəmməd Füzuli

www.mfuzili.iatp.az

Kitabi Dədə Qorqud

http://dede-gorgud.iatp.az

Azəbaycan ədəbiyyatı

http://literature.aznet.org

Cabir Novruz

www.cabir-novruz.az

Yusif Vəzir Çəmənzəminli

http://yusif-vezir.iatp.az

Nəsihətlər

http://nesihetler.iatp.az

Xəmsə

http://khamsa.iatp.az

Baba Pünhan

http://punhan.azerall.info

Azəbaycan dili və ədəbiyyatı

www. azeri.org

Atatürk Mərkəzi

www.ataturk.az

Səməd Vurğun

www.samedvurgun.com

Üfüqlər (dil tədqiqatı və inkişafı ilə məşğul olan təşkilat)

www.horizons.az

Xarici və Azərbaycan ədəbiyyatı

www.xariciedebiyyat.azeribloq.com

www.azeriedebiyyati.azeribloq.com

Qədim Azərbaycan türklərinin mifologiya və folkloru

www.azmif.net

Azəbaycan ədəbiyyatı

www.literature.aznet.org

Alatoran jurnalı

www.alatoran.org

Azerworld – Azərbaycan türk mifologiyası və folkloru

www.azerworld.info

Əzizə Cəfərzadə

www.azizajafarzade.com

İlyas Əfəndiyev Fondu

www.ilyasafandiyev.az

Art Yazar.comwww.azyazar.com

Istifadə edilən ədəbiyyatların siyahısı

1. O.Gündüz,R.Süleymanov Müəllimlər üçün sosial servislər .Bakı, 2012

2. R.Süleymanov,A.Abuşov Biz və sosial servislər . Azkomp,2013

3. M.Mərdanov Azərbaycan təhsili islahat yollarında: uğurlar, problemlər,

vəzifələr... Bakı, 2001.

4. M.Mərdanov, A.Mehrabov, T.Qardaşov Təlim-tərbiyə prosesinin və

nəticələrinin qiymətləndirilməsi islahatın mühüm amili kimi. //Azərbaycan

məktəbi. Bakı, №1, 2002.

5. A.Mehrabov. Təhsilin demokratikləşməsi: problemlər, vəzifələr. //Təhsil,

mədəniyət və incəsənət, Bakı, №4, 2001.

6. A.Mehrabov. Təhsildə texnoloji yanaşmaların mahiyyəti və əsas

xüsusiyyətləri. //Azərbaycan müəllimi qəzeti, Bakı, 2006.

7. A.Mehrabov. Şəxsiyyətyönümlü təhsil standartlarının hazırlanma

texnologiyası. // Azərbaycan məktəbi. Bakı, №4 (596), 2005

8. M.Mərdanov. Azərbaycan təhsil sistemi Real vəziyyət, problemlər və islahat

istiqamətləri. Bakı, 2005.

9. A.Mehrabov, Ə.Abbasov, Z.Zeynalov, R.Həsənov. Pedaqoji texnologiyalar.

Bakı, “Mütərcim”, 2006

10. Fəal təlim və məktəb rəhbərliyi. “Fəal təlim məktəbləri şəbəkəsinin

yaradılması” mövzusunda keçirilmiş seminarın materialları.Bakı,2000.

11. Fəal təlim və məktəb rəhbərliyi. “Fəal təlim məktəbləri şəbəkəsinin

yaradılması” mövzusunda keçirilmiş seminarın materialları. Bakı, 2001.

12. Fəal təlim və məktəb rəhbərliyi. (I-II cild) Bakı, 2002.

13.А.С. Сиденко, А.В.Хуторской. О повышении квалификации с помощью

сети Интернет// Школьные технологии.-2000.-№

14.М.И. Башмаков, С.Н. Поздняков, Н.А. Резник. Процесс обучения в

информационной среде// Школьные технологии.-2000.-№

15.«Информационные технологии в начальном образовании»// Школьные

технологии.-2000.-№

16.Щеглова С.Н. //Адаптация учителей к информации. Школьные

технологии – 2005.-№1.-207с

17.Анохин С.М. // Школьные технологии.-2005.-№2.-208с

18.Н.А. Резник. Технология визуального мышления.// Школьные

технологии.-2000.-№4.-127с

19.Г. Селевко. Учитель проектирует компьютерный урок.// Народное

образование.-2005.-№8.-136с

20.Е. Якушина. Образовательные Интернет-ресурсы в учебном

процессе. // Народное образование.-2005.-№7.-133

21.Дворецкая А.В. Основные типы компьютерных средств обучения.//

Школьные технологии.-2003.-№6.-187с

22.Веревкин В.В. Компьютерная переподготовка учителей.// Школьные

технологии.-2003.-№6.-180с

23.И.Курбатова. Программное обеспечение на уроках русского языка.//

Информатика и образование.-2002.-№3