taalarsenaal2.yolasite.comtaalarsenaal2.yolasite.com/resources/VOORBEELDVRAESTEL AFR EAT … ·...

ASSESSERINGVOORBEELDVRAESTELLE EN

MEMORANDA(VRAESTEL 1: TAAL IN KONTEKS

VRAESTEL 3: SKRYF)

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAALKURRIKULUM- EN ASSESSERINGSBELEIDSVERKLARING

GRAAD 10

2013

INHOUDSOPGAWE

Bladsy

1. Vraestel 1(a): Taal in konteks 22. Memorandum: Vraestel 1(a): Taal in konteks 133. Vraestel 1(b): Taal in konteks 184. Memorandum: Vraestel 1(b): Taal in konteks 315. Vraestel 1(c): Taal in konteks 396. Memorandum: Vraestel 1(c): Taal in konteks 507. Vraestel 1(d): Taal in konteks 568. Memorandum: Vraestel 1(d): Taal in konteks 629. Vraestel 3(a): Skryf 6610. Memorandum: Vraestel 3(a): Skryf 7311. Vraestel 3(b): Skryf 8012. Memorandum: Vraestel 3(b): Skryf 89

***

Erkenning word hiermee verleen aan die volgende samestellers van dieGraad 10 Afrikaans Eerste Addisionele Taal Vraestelle en Memoranda:

Limpopo Departement van OnderwysNoord-Kaap Departement van Onderwys

Gauteng Departement van Onderwys

1

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAALVRAESTEL 1(a)TAAL IN KONTEKSGRAAD 10PUNTE: 80TYD: 2 uur

INSTRUKSIES EN INLIGTING

1. Hierdie vraestel bestaan uit DRIE afdelings:AFDELING A: LEESBEGRIP (VRAAG 1) (30)AFDELING B: OPSOMMING (VRAAG 2) (10)AFDELING C: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES (VRAAG 3, 4, 5) (40)

2. Lees ALLE instruksies baie goed.3. Beantwoord AL die vrae.4. Begin elke afdeling op ŉ NUWE bladsy.5. Trek ŉ streep na elke voltooide afdeling.6. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie

vraestel gebruik is.7. Laat ŉ reël oop na elke antwoord.8. Skenk veral baie aandag aan spelling en sinskonstruksie.9. Skryf netjies en leesbaar.

AFDELING A: LEESBEGRIP

VRAAG 1TEKS A: TYDSKRIFARTIKEL

Lees die onderstaande tydskrifartikel en beantwoord die vrae wat daarop volg:

1.

2.

3.

4.

TWEET

Wanneer sy sing, vat sy jou na daardie plek reg tussen liefde en seerkry, reken Missy

Elliot. En dis ŉ plek wat ons almal die een of ander tyd leer ken.

Missy praat nie van haarself nie. Sy praat van Tweet, wat oornag ŉ R&B-ster geword

het met haar debuutplaat, “ Southern Hummingbird”.

Die twee is vriende vandat hulle beginners was. Missy het gou beroemd geword, maar

Tweet het rondgeploeter saam met ŉ groep wat net nie wou vlam vat nie. Daar het ook

niks gekom van hulle platebase se beloftes dat hulle ŉ album kan maak nie.

Op die ou end het Tweet moed opgegee en haar wonde gaan lek by haar ouers se huis

2

5.

6.

in Panama City in Florida. Vir die eerste keer in haar lewe het die vrou wat al van kleins

af sangeres wou word, daaraan gedink om haar droom prys te gee. “Ek was so bedruk

dat ek wou selfmoord pleeg,” vertel sy. “Ek het klaar beplan hoe ek sou pille drink.

Maar daardie dag voor ek dit sou doen, bel Missy my uit die bloute en vra ek moet op

haar nuwe album sing. Ons het nie lank gesels nie, maar ek het dadelik geweet ek kon

haar alles vertel. Sy het verstaan hoe ek voel.”

Missy en Timbaland het hul eie etiket en het Tweet ŉ kontrak gegee om haar eie album

op te neem. Dit was vir haar soos terapie. “Ek kon skryf oor alles in my lewe en ek is

bly ek kan dit met die wêreld deel”, sê sy.

Tweet woon in Atlanta. In haar vrye tyd bly sy besig. “Ek kan nie stilsit nie. Ek gaan

fliek of speel potspel en kegelbal. Ek dink ek is soos ŉ klein kind wat hou van

onskuldige pret.”

1.1 Waarvoor is Tweet bekend? (1)1.2 Wat is ŉ “debuutplaat” (par. 2)? (1)1.3 Wat is die titel van Tweet se debuutplaat? (1)1.4 Skryf EEN woord uit die leesstuk neer wat bewys dat Tweet baie

kort ná hierdie plaat se verskyning beroemd geword het. (1)1.5 Tweet se eerste groep was ŉ sukses.

1.5.1 Is die bostaande stelling WAAR of ONWAAR? (1)1.5.2 Motiveer jou antwoord deur uit die leesstuk aan te haal. (1)

1.6 Die platebase het nie hul beloftes van ŉ nuwe album nagekom nie. Hoe is Tweet emosioneel daardeur beïnvloed? Noem TWEE dinge. (2)

1.7 Haal DRIE OPEENVOLGENDE WOORDE uit die leesstuk aan wat daarop dui dat Tweet haar hele lewe lank nog ŉ sangeres wou word. (1)

1.8 Kies die korrekte antwoord en skryf slegs die vraagnommer enjou antwoord neer, bv. 1.8 E:

Missy het Tweet “uit die bloute” gebel , beteken:A Missy het ŉ blou telefoon gebruik.B Dit was ŉ Blou Maandag toe Missy gebel het.C Tweet het geweet dat Missy haar sou bel.D Missy se oproep was onverwags. (1)

1.9 Wat, volgens jou, beteken dit om jou eie “etiket” (par. 5) te hê? (1)1.10 Die platebase se belofte van ŉ nuwe album het nooit waar geword nie. Wat het Missy en Timbaland anders gedoen om te verseker dat die musiek opgeneem word? (1)1.11 Wat doen Tweet wanneer sy nie met haar sang besig is nie?

Noem TWEE dinge. (2)3

1.12 Dink jy Tweet en Missy het mekaar goed geken voordat hulle saam begin sing het? Gee ŉ rede vir jou antwoord. (1)

1.13 Kyk weer na die titel van hierdie leesstuk. Wat anders kan lesers dalk verwag wanneer hulle die titel vir die eerste keer sien? (1)

1.14 Verduidelik in jou EIE WOORDE waarom Tweet die maak van haar nuwe album as “terapie” beskou het. (2)

1.15 Dink jy Missy Elliot is ŉ goeie rolmodel vir Tweet? Motiveer jou antwoord. (1)

1.16 Word die uitdrukking “... en haar wonde gaan lek by haar ouers se huis” (par. 4) letterlik of figuurlik bedoel? Gee ŉ rede vir jou antwoord. (2)

TEKS B: ADVERTENSIE

Vrae:

1.17

Wie is die adverteerder? (1)

1.18

Wat is die funksie van die verkleurmannetjie in die advertensie? (1)

1.19

Waarom word Afrikaans ŉ “reënboogtaal” genoem? (1)

1.20.1 Wat bedoel die advertensie met “trippel op al meer tonge”. (1)1.20.2 Het dit ŉ POSITIEWE of NEGATIEWE konnotasie? (1)1.20.3 Motiveer jou antwoord op VRAAG 1.20.2 (1)

4

Al geluister hoe die tonge deesdae klap in Afrikaans?Al meer monde proe hom, praat hom. Ja hy laat die tonge dans!Dis oor hy so lekker sê. Nes die lippe dit wil hê. Aldag, al meer spesiaal.

1.21

Wat is die spesifieke doel van die advertensie? (1)

1.22

Kies die mees KORREKTE antwoord.

Hoekom is die woord “trippel” hier meer gepas as die woord dans.A. Trippel is ŉ vinniger aksie as dans.B. Trippel allitereer met “tonge” wat die pret van die taal beklemtoon.C. Trippel is ŉ lekkerder woord as dans. (1)

1.23

Wat is die spesifieke doel van die advertensie. (1)

(9)TOTAAL AFDELING A: 30

AFDELING B: OPSOMMINGVRAAG 2

Lees die teks hieronder deur en voer die instruksies uit.

INSTRUKSIES

1.

2.3.4.5.

Soek sewe hoofgedagtes (wenke) oor hoe ŉ mens brandstof kan bespaar en som dit in SEWE sinne op.Skryf die wenke PUNTSGEWYS neer.Nommer die sinne van 1 tot 7.Jou opsomming mag nie langer as 70 woorde wees nie.Dui die KORREKTE getal woorde aan die einde van die opsomming aan.

Wenke om minder brandstof te verbruikDie duur voggies dwing ŉ mens om weer te kyk na maniere hoe om brandstof te bespaar. BP doen die volgende wenke aan die hand.Dit is belangrik vir veiligheid en brandstofverbruik dat die banddruk korrek moet wees. Algemene onderhoud aan die voertuig is ŉ noodsaaklikheid. ŉ Voertuig wat gereeld versien word, lewer nie net sy beste verrigting nie, maar spaar ook baie brandstof.Probeer om nie met bagasie op die dak te ry nie, want dit veroorsaak erge windweerstand. Gewig en windweerstand is twee van die grootste vyande van brandstof verbruik. Die enjin moet swaarder werk om meer gewig aan die beweeg te kry en in beweging te hou.Gebruik die lugversorging so min as moontlik, aangesien dit krag vanaf die enjin gebruik. Moenie die vensters oopdraai nie. Dit veroorsaak windweerstand.Bestuurstyl, soos om betyds die voet van die versnellerpedaal te lig om spoed te verminder, spaar nie net die remme nie, maar ook brandstof. Versnel eweredig en konsentreer op die omstandighede om jou sodat jy nie skielik hoef te rem of versnel nie. Moenie die voertuig onnodig laat luier nie.Beplan roetes en probeer om kort ritte te vermy waar die enjin nie eens behoorlike werktemperatuur bereik nie.

5

Verwerk van:http://afrikaans.news24.com/Motors/Nuus/Wenke-om-minder-brandstof-te-verbruik-20120412-3

AFDELING C: TAALSRUKTURE EN -KONVENSIESVRAAG 3: ADVERTENSIEBestudeer die onderstaande advertensie en beantwoord die vrae.

3.1 Gee die KORREKTE VORM van die woord tussen hakies. Skryf die nommer van die vraag en die antwoord.

Skryf in vir hierdie 3.1 (kompeteer) (1)

3.2 Lees die onderstaande gedeelte uit die woordeboek en gee die korrekte vertaling van die woord tussen hakies.

lek’ker s.nw. (-s; -tjie) Mengsel van soetighede, bestaande o.a. uit suiker, botter, sjokolade, vrugte, neute, wat in allerlei vorme as versnapering verkoop word - dikwels in die meervoud gebruik;vgl. LEKKERGOED: Baie lief wees vir lekkers. ŉ Seuntjie met ŉ mond vol lekkers.lek’ker-bek s.nw. Persoon wat van lekker kos hou, graag lekker eet: Vet word is lekkerbek se voorland.lek’ker-goed s.nw. Lekkers, snoepery. Vgl. LEKKER. lek’ker-goedwinkel.

6

http://afrikaans.news24.com/Motors/Nuus/Wenke-om-minder-brandstof-te-verbruik-20120412-3

Jy kan jou eie 3.2 (sweets)- fabriek wen. (1)3.3 Skryf die sin oor in VRAAGVORM.

Jy droom oor jou eie besigheid. (1)3.4 Skryf die sin oor in die INFINITIEF.

Jy moet jou kaartjie koop.Begin so: Jy behoort... (1)

3.5 Gee die korrekte VORM van die byvoeglike naamwoord. Slegs die nommer en antwoord.

Jy kan jou 3.5 (voltooi) inskrywingsvorm pos. (1)

3.6 Skryf die getal in WOORDE. Slegs die nommer en antwoord.

Die kaartjies kos 3.6 (140) rand elk, maar met elke kaartjie kan jy reeds ŉ prys wen! (1)

3.7 Skryf die sin oor in die ONTKENNENDE VORM.

Jy kan twee kontantpryse wen. (1)

3.8 Kies die korrekte VOORSETSEL.

Wanneer jy 3.8 (in, vir, aan) die wedstryd deelneem, maak jy ŉ direkte bydrae tot die Nelson Mandela Kinderfonds. (1)

3.9 Kies die korrekte BYVOEGLIKE NAAMWOORD.

Op hierdie manier sal jy ŉ klomp 3.9 (jonk, jong,) gesiggies help om weer te glimlag. (1)

3.10

Skryf die sin oor in die korrekte WOORDORDE.

Nadat 3.10 (het, Nelson Mandela, die privaatsektor, om te help, gevra), het die Sweet Factory onmiddelik gereageer. (1)

3.11

Gee die SINONIEM van die woord tussen hakies.

Sweet Factory het 3.11 (onmiddellik) gereageer. (1)

3.12

Skryf die sin oor in die VERLEDE TYD.

7

Hulle beplan om die fondse deur middel van die wedstryd te in. (1)

3.13

Kies die korrekte WERKWOORD. Slegs die nommer en die antwoord.

Hulle het gesamentlik die besluit 3.13 (geneem, gemaak). (1)

3.14

Gee EEN woord vir die woorde tussen hakies. Slegs die nommer en die antwoord.

Dit is ŉ wedstryd (wat + deur) jy ŉ verskil in kinders se lewens kan maak. (1)3.15

Gee die INTENSIEWE VORM van die woord tussen hakies.

Die wedstryd kan jou ook 3.15 (baie ryk) maak. (1)

3.16

Skryf die sin oor in die LYDENDE VORM.

Sweet Factory gee gratis opleiding.Begin so: Gratis opleiding... (1)

3.17

Kies die korrekte VOORNAAMWOORD tussen hakies. Slegs die nommer en die antwoord.

Na die opleiding is die winkel 3.17 (jou, joune, syne.) (1)

3.18

Gee EEN woord vir die woorde tussen hakies.

Van die (mense wat deelneem) wil weet waar hierdie winkel gaan wees. (1)

3.19

Skryf die sin oor in die TOEKOMENDE TYD.

Elke wenner besluit self. (1)

3.20

Gee die OORTREFFENDE TRAP van die BYVOEGLIKE NAAMWOORD.

Die heel 3.20 (goed) is as dit in een van die groot winkelsentrums is. (1)

[20]

VRAAG 4: ADVERTENSIE

8

K L E I N K A R O O——-OUDSHOORN——-

KENMERK VAN KWALITEIT

Bestudeer die onderstaande advertensie en beantwoord die vrae:

Kies olstruisSmaaklike laevet-

rooivleis

Eienskappe van volstruisvleis Laag in vet – Slegs 1.4 gram per 100 gram vleis Ryk in proteïene – 22 gram per 100 gram vleis (Laag) in cholesterol as ander rooivleis KLEIN KAROO volstruisvleis bevat geen hormoon en groeistimulante nie

(Verwerk en aangepas uit My Tyd, Rapport, 2 September 2012 en drawinghowtodraw.com) 4.19

4.1 Gee die korrekte AFKORTING vir gram. (1)4.2 Gee die KORREKTE VORM van die woord tussen hakies:

Ek bestel volstruisvleis en is gelukkig met my (kies). (1)4.3 Gee die KORREKTE VORM van die byvoeglike naamwoord:

Volstruisvleis is (laag) in cholesterol as ander rooivleis. (1)4.4.1 Sê of die woord volstruis DENOTATIEF of KONNOTATIEF in die sin gebruik word:

My broer is die volstruis in ons gesin, want hy eet enigiets sonder om siek te word. (1)

4.4.2 Gee ŉ rede vir jou antwoord. (1)

4.5 Skryf die onderstaande sin oor as ŉ VRAAGSIN.

KLEIN KAROO is jou kenteken van gehalte. (1)

4.6 Gee die MEERVOUD van die woord tussen hakies.

Volstruisvleis bevat geen (hormoon) nie. (1)

4.7 Gee die VERKLEINING van die woord tussen hakies:

Daar is ŉ klein (volstruis) in die advertensie. (1)

4.8 KIES die korrekte antwoord. Skryf slegs die korrekte letter neer:Die volstruis in die KLEIN KAROO- logo is ŉ teken van...

A laevet.B proteïene.C kwaliteit.D cholesterol. (1)

4.9 Ons assosieer ŉ hartjie () met liefde.

Waarom word hartjies in die advertensie gebruik? (1)

SUBTOTAAL: 10

10

VRAAG 5Die taalvrae is op die strokiesprent gebaseer.

5.1 Skryf die sin oor in die VERLEDE TYD.

Zits kan net vyf uur lank slaap. (1)


Zits sê dat hy iets het om oor te kla. (1)

5.3 Skryf die sin oor in die DIREKTE REDE.

Zits sê dat hy nie voor middernag gaan klaarkry nie. (2)

5.4 VERBIND die twee sinne met die voegwoord tussen hakies.

Zits is moeg en vaak. Hy het die heelaand televisie gekyk. (omdat) (1)

5.5 Skryf die sin oor in die INFINITIEF.

Zits kyk na ŉ riller op televisie.Begin so: Zits hoef nie... (1)

5.6 Voltooi die IDIOOM. Slegs die nommer en antwoord.

Zits oorweeg dit om die volgende dag...te draai. (1)

5.7 Kies die mees KORREKTE antwoord. Slegs die nommer en letter.

Hoe voel Zits in die derde raampie?A. moegB. vaakC. lusteloosD. moedeloos (1)

5.8 Wat verwag Zits van die skool? (1)

11

5.9 Kan jy met Zits identifiseer? JA/NEE Motiveer jou antwoord. (1)

5.10

Voltooi die volgende sin deur die ONTBREKENDE woord in te vul. Slegs die nommer en die antwoord.

Die maan in die derde raampie wys dat baie ... verby gegaan het waarin Zits niks huiswerk gedoen het nie. (1)

[10]TOTAAL AFDELING C: 40

GROOTTOTAAL: 80

12

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAALMEMORANDUM: VRAESTEL 1(a)TAAL IN KONTEKSGRAAD 10PUNTE: 80TYD: 2 uur

AFDELING A: LEESBEGRIPASSESSERINGSRIGLYNE

Spel- en taalfoute in antwoorde word nie gepenaliseer nie omdat die fokus op begrip is.

Penalisering geskied slegs as die spelling van die kernwoord die antwoord se betekenis verander.

As ŉ taalfout die betekenis van ŉ eenwoord-antwoord verander, word geen punte toegeken nie.

By oop vrae verdien die rede/motivering die punt. GEEN punt word toegeken vir JA/NEE/EK STEM SAAM/EK STEM NIE SAAM NIE. Leerders hoef nie laasgenoemde te skryf indien die motivering JA/NEE/EK STEM SAAM/EK STEM NIE SAAM NIE insluit/impliseer nie.

By vrae wat WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING vereis:o WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING is KORREK = √ plus die

rede/motivering/aanhaling is KORREKo WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING is KORREK = √ maar die

rede/motivering/aanhaling is VERKEERD = Xo WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING is VERKEERD = X

Die rede/motivering/aanhaling is = X ongeag of dit die KORREKTE rede/motivering/aanhaling is.

Vir vrae wat aanhalings uit die leesstuk verg, word NIE GEPENALISEER indien die aanhalingstekens ontbreek NIE.

Waar een-woord-antwoorde gevra word en die kandidaat gee ŉ volsin, is dit korrek MITS die korrekte woord onderstreep of op een of ander wyse uitgelig word. Die leerder kan ook die antwoord begin met: Die woord/woorde is ... .

By vrae wat een feit/punt of twee/drie feite/punte vereis en die leerder gee ŉ hele reeks ook in sinsverband, sien SLEGS die eerste een of twee (afhangende van die vereiste getal feit(e)/punt(e) gevra) na. Indien die feit(e)/punt(e) met merkers aangedui is, word die eerste antwoord(e) per merker nagesien.

Indien ŉ antwoord in meer as een sin aangebied word en die sin/sinne lei direk tot die antwoord, word die punt vir die korrekte feit toegeken.

Indien die leerder woorde uit ŉ ander taal gebruik as die taal waarin die vraestel verskyn, word daardie vreemde woorde geïgnoreer. Indien die antwoord sonder daardie vreemde woorde sinvol is, word die kandidaat NIE GEPENALISEER NIE. Indien die vreemde woord in die antwoord vereis word, is dit aanvaarbaar.

Aanvaar dialektiese variasies. Vir meervoudigekeuse-vrae word sowel die letter as die korrekte antwoord aanvaar.

VRAAG 113

TEKS A - TYDSKRIFARTIKELVRAAG MEMORANDUM PUNT1.1 Sy is ŉ R+B-ster. 11.2 Eerste plaat wat jy maak / uitgee / vrystel. 11.3 Southern Hummingbird. 11.4 “oornag” 11.5.1 ONWAAR 11.5.2 “. . .ŉ groep wat nie wou vlam vat nie.” 1

1.6Sy het moed opgegee / Sy wou haar droom prysgee / Sy was bedruk / Moedeloos/ Sy wou selfmoord pleeg.ENIGE TWEE

2

1.7 “van kleins af” 11.8 D Missy se oproep was onverwags. 11.9 Naamkaartjie / eie naam / om identiteit aan te dui. 1

1.10 Hulle het haar ŉ kontrak gegee / hulle laat haar toe om haar eie album op te neem. 1

1.11 Sy gaan fliek / speel potspel / kegelbal. 21.12 Ja. Die twee was vriende vandat hulle beginners was. 11.13 Dat die teks oor TWEET wat jy op ŉ selfoon gebruik, handel. 11.14 Sy kon oor haar gevoelens skryf en haar lewe met die wêreld deel. 2

1.15Ja. Sy het gou beroemd geword / Sy ken die musiekwêreld / Sy was reeds suksesvol / Sy het verstaan hoe Tweet voel. /Nee. Sy het nie gesukkel soos Tweet om sukses te bereik nie.

1

1.16figuurlik. Sy het nie regte wonde gehad nie. Sy het nie rêrig haar wonde gelek nie / Sy was hartseer en bedruk en het by haar ouers gaan troos / hulp soek.

2

SUBTOTAAL 21

TEKS B: ADVERTENSIEVRAAG 1

VRAAG MEMORANDUM PUNT1.17 Die ATKV 1

1.18 Verkleurmannetjie verander van kleur - Reënboognasie is die verskeidenheid tale wat ons praat - verskillende kulture. 1

1.19 Ons verskeidenheid tale word almal in Afrikaans geakkommodeer. Afrikaans is ontleen aan baie ander tale (saamgestel). 1

1.20.1 Al meer mense praat Afrikaans. 11.20.2 positief 1

1.20.3 Hoe meer mense Afrikaans praat, hoe groter is sy bestaansreg / hoe groter is die taal / hoe meer word die taal gehoor. 1

1.21 Om die ATKV te bemark. 11.22 B. Trippel allitereer met “tonge” wat die pret van die taal beklemtoon. 11.23 dieselfde as 1.21 - Ken punt toe al is die antwoord van 1.23 verkeerd. 1

SUBTOTAAL 9TOTAAL AFDELING A 30

14

AFDELING B: OPSOMMINGALGEMEEN

Lees die hele opsomming om ŉ geheelindruk van die opsomming te kry. Beplanning is nie nodig nie. Indien rofwerk/beplanning gedoen word, let op die volgende:

o Indien die beplanning in potlood aangebied word, word dit as rofwerk beskou en die tweede aanbieding word nagesien.

o Indien die eerste poging in pen aangebied word en nie gekanselleer word nie, word daardie poging as die finale antwoord beskou.

Indien daar twee feite in een sin gegee word, word slegs die eerste feit nagesien. Die tweede feit word geïgnoreer.

Indien daar twee sinne by een koeëlpunt gegee word, word slegs die eerste sin nagesien.

Direkte aanhalings is toelaatbaar. Kandidate hoef nie ŉ TITEL te verskaf nie. Indien afkortings in die opsomming voorkom, word elke afkorting getel volgens

die getal woorde wat dit voorstel, byvoorbeeld, d.w.s. = 3 woorde. Indien die kandidaat die opsomming in paragraafvorm aanbied, word die eerste

7 sinne (eerste 75 woorde) van hierdie paragraaf nagesien.

KEN DIE TAALPUNTE SÓ TOE

Die hoofgedagte kan in ŉ volsin of in ŉsinsnede aangebied word, solank dit sinvol is.

TAALPUNTE

1-3 feite korrek 14-5 feite korrek 26-7 feite korrek 3

SKRYF DIE PUNTE SOOS VOLG NEER (horisontaal/vertikaal)

Feit 7Taal 3

10LET WEL

Formaat: Selfs indien die opsomming in die verkeerde formaat aangebied word, moet dit

geassesseer word. Kandidate word nie gepenaliseer indien die opsomming in die verkeerde formaat

aangebied is nie.

Woordtelling: Nasieners tel die getal woorde indien dit te lank lyk. Indien die kandidate se opsomming te lank is (meer as 70 woorde), word 5

ekstra woorde toegelaat en die res van die opsomming word nie nagesien nie. Geen punte word afgetrek indien die kandidaat nalaat om die getal woorde wat

gebruik is, aan te dui nie. Indien die opsomming minder as die voorgeskrewe woorde bevat (minder as 70),

15

maar dit bevat al die hoofgedagtes, word die kandidaat nie gepenaliseer nie.

VRAAG 2: WENKE HOE ŉ MENS BRANDSTOF KAN BESPAAR.VRAAG MEMORANDUM PUNT1. Sorg dat die banddruk korrek is.2. Versien jou voertuig gereeld.3. Moenie met bagasie op die dak ry nie.4. Gebruik die lugversorging so min as moontlik.

5. Pas jou bestuurstyl aan / Lig jou voet betyds van die versnellerpedaal / versnel eweredig.

6. Moenie die voertuig onnodig laat luier nie.7. Vermy kort roetes en beplan roetes.

42 WoordeTOTAAL AFDELING B: 10

AFDELING C: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIESASSESSERINGSRIGLYNE

WOORDSTRUKTURE Spelling moet korrek wees om punt te verdien. Die standaardvariant geld.

SINSTRUKTURE Wanneer verlede tyd getoets word. moet ge- as EEN WOORD met die

werkwoord geskryf word. Wanneer die infinitief getoets word, moet te in verbinding met die infinitief as

TWEE WOORDE geskryf word. Verder tel spelling glad nie. Streekstaal kan nie in ag geneem word nie. Indien die opdrag lui dat die leerder die sin soos volg moet begin, hoef die hele

sin nie uitgeskryf te word nie. Indien die opdrag lui dat die leerder die sin moet oorskryf, moet die hele sin

uitgeskryf word.

AFDELING C: TAALVRAAG 3VRAAG MEMORANDUM PUNT3.1 kompetisie 13.2 lekkergoed 13.3 Waaroor / Waarvan droom jy? 13.4 Jy behoort jou kaartjie te koop. 13.5 voltooide 1

3.6 een honderd-en-veertig / eenhonderd-en-veertigeenhonderd en veertig / een honderd en veertig 1

3.7 Jy kan nie twee kontantpryse wen nie. 13.8 aan 13.9 jong 1

3.10 Nadat Nelson Mandela die privaatsektor gevra het om te help, het die Sweet Factory onmiddelik gereageer. 1

3.11 dadelik 116

3.12 Hulle het beplan om die fondse deur middel van die wedstryd te in. 13.13 geneem 13.14 waardeur 13.15 skatryk / stinkryk 13.16 Gratis opleiding word deur die Sweet Factory gegee. 13.17 joune 13.18 deelnemers 13.19 Elke wenner sal self besluit. 13.20 beste

SUBTOTAAL 20VRAAG 4VRAAG MEMORANDUM PUNT4.1 g 14.2 keuse 14.3 laer 14.4.1 konnotatief 1

4.4.2 Hy is nie rêrig ŉ volstruis nie; hy tree net op soos ŉ volstruis / Dit is figuurlike taal. 1

4.5 Is Klein Karoo jou kenteken van gehalte? / Wat is jou kenteken van gehalte? 14.6 hormone 14.7 volstruise 14.8 C Kwaliteit 1

4.9 Die advertensie beklemtoon dat volstruisvleis jou hart gesond hou.(denotatief-) 1

SUBTOTAAL 10VRAAG 5VRAAG MEMORANDUM PUNT5.1 Zits kon net vyf uur slaap / Zits kon net vyf uur geslaap het. 15.2 Zits sê dat hy niks het om oor te kla nie. 15.3 Zits sê: “Ek gaan nie voor middernag klaarkry nie.” 15.4 Zits is moeg en vaak omdat hy die heelaand televisie gekyk het. 15.5 Zits hoef nie na ŉ riller op televisie te kyk nie. 15.6 stokkies 15.7 D moedeloos 15.8 Dat die skool hom moet opvoed / Dat die skool nie so baie huiswerk gee nie. 15.9 Eie mening op die teks gebaseer. 15.10 tyd / ure 1

SUBTOTAAL 10TOTAAL AFDELING C 40

GROOTTOTAAL 80

17

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL VRAESTEL 1(b)TAAL IN KONTEKSGRAAD 10PUNTE: 80TYD: 2 uur



2. Lees ALLE instruksies baie goed.3. Beantwoord AL die vrae.4. Begin elke afdeling op ŉ NUWE bladsy.5. Trek ŉ streep na elke voltooide afdeling.6. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie


18


TEKS A: Wikipedia

Lees die onderstaande artikel en beantwoord die vrae:

Olimpiese Spele

Geskiedenis

1 Die oorspronklike Olimpiese Spele was in die antieke Griekse stad,Olimpia, gehou. Hierdie stad was sedert die 10e eeu v.C. al ŉgodsdienstige en politieke ontmoetingsplek. In 393 verban dieRomeinse keiser Theodosius I die ou Spele vanweë die Heidenseoorsprong daarvan.

2 Die eerste moderne spele vind in 1896 plaas op inisiatief van BaronPierre de Coubertin. Die eerste spele sou in Parys, Frankryk aange-bied word, maar later word besluit om dit in Athene, Griekelandte hou om die simboliese skakel met die antieke Spele te bevestig.

3 Die Olimpiese Spele bestaan uit twee internasionale sportkompetisieswat elke vier jaar gehou word, naamlik: die Somerspele en die Winter-spele. Tot en met 1992 was beide die spele in dieselfde jaar gehou, maar sedertdien word hulle met twee jaar intervalle gehou.

4 Die slagspreuk van die Olimpiese Spele is Vinniger, Hoër, Sterker,of dan Citius, Altius, Fortius in Latyn.

19

Olimpiese Somerspele 2012

5 Die Olimpiese Somerspele van die XXXeOlimpiade sal van 27 Julie tot en met 12 Augustus 2012 in Londen, die hoofstad van die Verenigde Koninkryk, aangebied word. Dit sal die dertigste aanbieding van die Somerspele sedert 1896 wees. Dit is die derde keer dat Londen die spele organiseer na hulle eerste spele in 1908 en daarna in 1948. Aansluitend sal die Paralimpiese Spele ook in Londen gehou word.

6 Toewysing

Londen word op 6 Julie 2005 in Singapoer deur die IOK gekies as die gasheer vir die Olimpiese Spele in 2012. Ander kandidate was: Parys, New York, Madrid en Moskou. In die eerste ronde val Moskou uit, in die

tweede ronde New York, in die derde ronde Madrid, en uiteindelik ook Parys.

Gehou in: Londen, Verenigde KoninkrykOpeningseremonie: 27 Julie 2012Sluitingseremonie: 12 Augustus 2012Vorige Spele: 2008: Beijing (Sjina)Volgende Spele: 2016: Rio de Janeiro (Brasilië)

VRAE:

1.1 Waar is die oorspronklike Olimpiese Spele gehou? (1)

1.2 Verduidelik waarom die spele die Olimpiese Spele genoem word? (1)

1.3 Noem TWEE redes waarom die antieke Griekse stad Olimpia belangrik was. (2)

1.4.1 Verduidelik die rede vir die Romeinse Keiser Theodosius se besluitom die ou Spele in 393 te verban. (1)

1.4.2 Dink jy die besluit van keiser Theodosius om die spele te verban,was regverdig? JA/NEE. Motiveer jou opinie. (1)

1.5 Waar het die eerste moderne spele plaasgevind? (1)

20

1.6.1 Wat is die slagspreuk van die Olimpiese spele? (1)

1.6.2 Kies die KORREKTE antwoord tussen hakies. Skryf net dievraagnommer en die antwoord neer.

Die slagspreuk is gepas, want dit (motiveer die atlete om altyd hul prestasies te verbeter/impliseer die atlete is nog nie goed genoeg nie.) (1)

1.7 Die Olimpiese Spele van die DERTIGSTE Olimpiade is in 2008 inBeijing in Sjina gehou.

1.7.1 Is die stelling WAAR of ONWAAR? (1)

1.7.2 Motiveer jou antwoord op VRAAG 1.7.1. (1)

1.8 Kies ŉ plek in KOLOM B om by KOLOM A te pas. Skryf slegs die letter (A – D) langs vraagnommer (1.8.1 – 1.8.3)neer.

KOLOM A KOLOM B1.8.1 By die toewysing val dié plek in die

eerste ronde uit.A. New York

B. Parys1.8.2 Dié plek val in die laaste ronde uit.

C. Londen1.8.3 Dié plek word as die gasheer vir die

spele in 2012 gekies.D. Moskou

3 x1 (3)

1.9 Haal EEN woord uit paragraaf 3 aan wat aandui dat al die lande in die wêreld aan die sportkompetisies kan deelneem. (1)

1.10 Dink jy dit is nodig dat daar twee afsonderlike sportkompetisies, dieSomer- en Winterspele, moet wees? JA/NEE. Motiveer jou opinie. (1)

[16]

21

TEKS B: TYDSKRIFARTIKELLees die tydskrifartikel hieronder en beantwoord die vrae.

GAAN 'N PLANEET DIE AARDE TREF?

Is 2012 die eindevan die wêreld?

In die fliek 2012 word daar voorspeldat ŉ planeet met die naam Niburudie aarde gaan tref en dat dit die

einde van die lewe op ons planeet salbeteken. Alhoewel ŉ asteroïede (ŉrots wat deur die ruimte beweeg) 65miljoen jaar gelede die dood van aldie dinosourusse beteken het, sêwetenskaplikes en sterrekundiges

van die hele wêreld dat daar nie eersŉ planeet soos Niburu is nie. As die

fliek waar was, sou wetenskaplikes dital tien jaar gelede met hulle teleskope

opgemerk het en teen dié tyd soumense dit met die blote oog kon sien.

Uit: HOEZIT, September 2010

1.11 Verduidelik wat die gevolg sal wees as die planeet Niburu die aarde tref. (1)

1.12 Die aarde gaan in 2012 deur die planeet Niburu getref word.


1.12.2 Motiveer jou antwoord op VRAAG 1.12.1. (1)

1.13 Noem ŉ rede waarom die voorspellings wat in die fliek 2012gemaak word, nie gaan plaasvind nie. (1)

1.14 Wat is ŉ asteroïede? (1)

1.15 Stem jy saam met die voorspelling wat in die fliek 2012 gemaakword, dat dit in 2012 die einde van die wêreld is? JA/NEE.Motiveer jou opinie. (1)

[6]

22

TEKS C: ADVERTENSIE

BUSINESS MANAGEMENT TRAINING COLLEGEFORTUNA PER SCIENTIUM WELVAART DEUR KENNIS

Uit: Skottel Premium. April 2012

23

Business Management Training College bied opleiding aan deur afstandsonderrig. Ons programme is beide teoreties en prakties. Studente kan dus wat geleer is, onmiddellik in die werksplek toepas.Behalwe vir die vol kwalifikasies wat deur Kollege aangebied word soos die Diploma in Besigheidsbestuur (NKR 6) en die Diploma in Menslike Hulpbronne Bestuur (NKR 5 en 6), bied die Kollege ook kort kursusse of vaardigheidsprogramme aan soos: Projekbestuur, Dissiplinêre Prosedures en Produktiwiteitsbestuur.BMT College leer hulle studente verantwoordelikheid, integriteit en praktiese vaardighede om Welvaart deur Kennis te bereik.

1.16 Kies die KORREKTE antwoord tussen hakies. Skryf net dievraagnommer en die antwoord neer.

Die slagspreuk, Welvaart deur kennis, is gepas, want die studente leer (sonder grense/praktiese vaardighede om ŉ suksesvolle loopbaan te hê.) (1)

1.17 Die studente kan by hulle huise opleiding ontvang.


1.17.2 Motiveer jou antwoord op VRAAG 1.17.1 deur EEN woord uit die advertensie aan te haal. (1)

1.18 Waarom is ŉ ander lettertipe vir die sinnetjie “Leer sonder grense” gebruik? (1)

1.19 Wat impliseer die kleredrag en houding van die studente op die foto? (1)

1.20 Groepeer die volgende kursusse onder die opskrifte:

A BVol kwalifikasies Kort kursusse

Kursusse: Projekbestuur, Diploma in Besigheidsbestuur enDissiplinêre Prosedures. (3)

[8]

TOTAAL AFDELING A: 30

AFDELING B: OPSOMMING

VRAAG 2: Afrika-feite.

Lees die teks hieronder deur en voer die instruksies uit.

INSTRUKSIES

1.2.3.4.5.

Soek sewe hoofgedagtes oor Afrika-feite en som dit in SEWE sinne op.Skryf die feite PUNTSGEWYS neer.Nommer die sinne van 1 tot 7.Jou opsomming mag nie langer as 70 woorde wees nie.Dui die KORREKTE getal woorde aan die einde van die opsomming aan.

24

Afrika-feite 1 Afrika het duisende geheime waarvan ons nog nie weet nie. Hier is ŉ paar

interessante feite.

2 Soedan is die grootste land in Afrika, terwyl Gambië die kleinste is. Daar is53 lande in Afrika.

3 Afrika se vlae is baie kleurryk. Rooi verskyn op 37 lande se landsvlae,donkergroen op 35, wit op 27 en geel op 23. Libië is die enigste land terwêreld met ŉ landsvlag wat net een kleur het, nl. die nasionale kleur groen.

4 Afrika is die enigste vasteland waardeur die ewenaar, albei keerkringe endie 0° lengtelyn (Greenwich–lengtelyn) loop.

5 Die Sahara, die wêreld se grootste woestyn, lê in Afrika. Die woestynbestaan meestal uit sand, gruis en klippe. Die Sahara is groter as diehele Australië.

6 Die Nyl ontspring uit twee mere, die T’anameer en die Victoriameer. DieNyl se totale lengte is 6 650 km en dit maak hom die langste rivier in diewêreld.

7 Die wêreld se grootste diamant, die Cullinan, is naby Pretoria gevind. Diediamant se ongeslypte gewig was 3 106,75 karaat. Dis opgesny en maaknou deel uit van die Britse kroonjuwele.

8 Die goliatpadda kom in riviere in Kameroen en Ekwatoriaal-Guinee voor. Die wêreld se grootste padda kan langer as 30 cm word.

Verwerk uit: HOEZIT, September 2010

TOTAAL AFDELING B: 10

AFDELING C: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES

VRAAG 3: TYDSKRIFARTIKEL

Die taalvrae wat volg is op die onderstaande tydskrifartikel gebaseer.

PRET MET PLANETE: 8 Vinnige feite [Verwerk uit: HOEZIT, September 2010)

Feit een:

Daar is agt planete wat rondom die son draai. Die volgorde van die planetevanaf die son is: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus.

25

Feit twee:

Mercurius is die kleinste planeet.3.1 Verbind die sinne met die VOEGWOORD tussen hakies.

Pluto was altyd ook ŉ planeet. Nou is dit ŉ dwergplaneet. (maar) (1)

Feit drie:

3.2 Gee ŉ SINONIEM vir die vetgedrukte woord.

Venus en die aarde is amper ewe groot. (1)

Feit vier:

3.3 Gee die KORREKTE VORM van die vetgedrukte woord.

Die aarde se gemiddel temperatuur is 15° C (Celcius). (1)

Feit vyf:

3.4 Gee die OORTREFFENDE TRAP van die vetgedrukte woord.

Die groot planeet in ons sterrestelsel is Jupiter, wat 318 keer groter is as die aarde. (1)

Feit ses:

3.5 Gee die MEERVOUD van die vetgedrukte woord.

Saturnus het 18 maan. (1)

Feit sewe:

3.6 Gee die VERKLEINWOORD van die vetgedrukte woord.

Uranus draai om sy eie klein as van oos na wes. Die aarde draai om sy eie as van wes na oos. (1)

Feit agt:

3.7 Skryf die vetgedrukte AFKORTING VOLUIT.

Die winde waai teen 2000 km per uur. (1)

3.8 Skryf die vetgedrukte syfer in WOORDE.

Elke 15 uur beweeg daar ŉ reuse wolk om Neptunus. (1)

26

3.9 Skryf die onderstaande sin oor in die LYDENDE VORM.Hulle noem die reuse wolk die “Scooter”.

Begin só: Die reuse wolk ... (2)

Verwerk uit: HOEZIT, September 2010[10]

VRAAG 4

Die taalvrae wat volg, is op die onderstaande prent gebaseer.

MANNE, EK SIT HIER MET ŉ GROOT PROBLEEM.

4.1 Skryf die onderstaande sin oor in die VERLEDE TYD.

Hagär het ŉ groot probleem. (1)4.2 Kies die KORREKTE VRAAGWOORD tussen hakies en verander

die stelsin in ŉ VRAAGSIN, sodat die vetgedrukte woord die antwoord is.

Hagär sit met ŉ groot probleem.

(wat, waarmee, wie.) (2)

4.3 Skryf die INTENSIEWE VORM van die vetgedrukte woord neer.

Hagär se bierbeker is vol. (1)

4.4 Skryf die sin oor in die INDIREKTE REDE.

Hagär sê: “Ek sit met ŉ groot probleem.”

Begin só: Hagär sê dat ... (2)4.5 Skryf die sin oor in die TOEKOMENDE TYD.

27

Hagär sit met ŉ groot probleem. (1)

4.6 Gee ŉ ANTONIEM vir die vetgedrukte woord.

Hagär se bierbeker is vol. (1)


Hagär het iemand met wie hy sy probleem kan bespreek. (2)

4.8 Kies die KORREKTE WOORD tussen hakies.

Hagär het sy manne se (help, hulp) nodig om sy probleem op telos. (1)

4.9 Kies die woord wat NIE beskryf hoe Hagär lyk NIE.

Hagär lyk (bekommerd, moedeloos, gelukkig, terneergedruk.) (1)

4.10 Kies die KORREKTE ANTWOORD. Skryf net die vraagnommer en die antwoord (A – D) neer.

Die idioom: Hulle het in die stof gebyt, beteken:Hagär en sy manne het: A in die stof verstik.

B die geveg gewen.C hulle aanvallers verslaan.D die geveg verloor. (1)

[13]VRAAG 5: ADVERTENSIE - Verwerk uit: Taalgenoot, Junie 2008.

28

5.1 Kies die KORREKTE WOORD tussen hakies.

Vrouekeur, jou (kies, kese, keuse) elke week. (1)

5.2 Gee EEN WOORD vir die woorde tussen hakies.

Vrouekeur is die enigste, (elke week) Afrikaanse tydskrif in onsland. (1)

5.3 Vorm ŉ SAMESTELLING van die woorde tussen hakies.

Die (vrou + tydskrif) is vol interessante artikels. (1)

5.4 Skryf die sin oor in die INFINITIEF.

Jy móét die tydskrif koop.

Begin só: Jy behoort ... (1)

5.5 Kies die KORREKTE ANTWOORD. Skryf net die vraagnommeren die antwoord (A – D) neer.

Vrouekeur is ŉ fees om te lees beteken die tydskrif ...

A bevat idees om ŉ fees te reël. B bied sy lesers interessante leesstof. C se inligting is vervelig om te lees. D se inligting is net vir oumense om te lees. (1)

5.6 Lees die volgende sin: Slim lesers met sterk waardes, verkies die Vrouekeur.

Voltooi nou die stelling: Hierdie sin is ŉ voorbeeld van partydigheid,want ... (1)

5.7 Gee die KORREKTE VORM van die woord tussen hakies.

Vrouekeur se inhoud vervul die (verwag) om iets nuuts op elke bladsy te vind. (1)

5.8 Skryf die onderstaande sin oor en verbeter die TAALFOUT éndie SPELFOUT.

Inteken op ons gereëlde tydskrif. (2)

5.9 Kies die KORREKTE VOORSETSEL tussen hakies.

Vrouekeur se inhoud fokus (oor, op, in) plaaslike talent. (1)5.10 Gee die KORREKTE DEELWOORD vir die woorde tussen hakies.

30

Die (werk) vroue geniet Vrouekeur se maklike en vinnige reseptevir aandetes. (1)

5.11 Skryf die sin oor in die DIREKTE REDE.

Michelle sê dat sy nie kan wag vir die nuwe Vrouekeur-resepte nie.

Begin só: Michelle sê: “ ... ”. (2)

5.12 Skryf die sin oor en rangskik die woorde tussen hakies in dieKORREKTE VOLGORDE.

Henriëtta koop (by die kafee, die Vrouekeur, elke week.) (1)

5.13 Skryf die sin oor en vul die korrekte HOOFLETTER en LEESTEKEN in.

Elke Vrouekeur is visueel aantreklik maklik om te lees en trotsSuid-afrikaans. (2)

5.14 Skryf die regte vorm van die betreklike VOORNAAMWOORD tussen hakies neer.Koop die Vrouekeur (in + wat) daar volop inligting is. (1)


GROOTTOTAAL: 80

31

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL MEMORANDUM: VRAESTEL 1(b)TAAL IN KONTEKSPUNTE: 80TYD: 2 uur


Spel- en taalfoute in antwoorde word nie gepenaliseer nie omdat die fokus op begrip is.

Penalisering geskied slegs as die spelling van die kernwoord die antwoord se betekenis verander.

As ŉ taalfout die betekenis van ŉ een-woord-antwoord verander, word geen punte toegeken nie.

By oop vrae verdien die rede/motivering die punt. GEEN punt word toegeken vir JA/NEE/EK STEM SAAM/EK STEM NIE SAAM NIE. Leerders hoef nie laasgenoemde te skryf indien die motivering JA/NEE/EK STEM SAAM/EK STEM NIE SAAM NIE insluit/impliseer nie.

By vrae wat WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING vereis:o WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING is KORREK = √ plus die

rede/motivering/aanhaling is KORREKo WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING is KORREK = √ maar die








Aanvaar dialektiese variasies. Vir meervoudigekeuse-vrae word sowel die letter as die korrekte antwoord

aanvaar.

32

VRAAG 1 – WikipediaTEKS A: Olimpiese Spele

VRAAG MEMORANDUM PUNT DENKVLAK

1.1 Olimpia 1 11.2 Die spele is vernoem na die plek waar die

spele oorspronklik gehou is. 1 31.3 Dit was ŉ belangrike religieuse ontmoetings-

plek en hul het ook politieke ontmoetings hier gehou. 2 2

1.4.1 Want dit het ŉ Heidense oorsprong. 1 21.4.2 Ja – As Romeinse Keiser moes hy die

burgers beskerm teen Heidense gebruike. (Enige soortgelyke motivering.)

Nee – Mense moes self besluit of hulle aan die spele wou deelneem of dit gaan bywoon. (Enige soortgelyke motivering.)

1 4

1.5 Athene in Griekeland. 1 11.6.1 “Vinniger, Hoër, Sterker” / ”Citius, Altius,

Fortius”. 1 11.6.2 Motiveer die atlete om altyd hul prestasies te

verbeter. 1 31.7.1 ONWAAR 1 31.7.2 * Die nege-en-twintigste Olimpiade is in

Beijing in Sjina gehou.* Die dertigste Olimpiade word/is in 2012 in Londen gehou. 1 3

1.8.1 D Moskou 1 31.8.2 B Parys 1 31.8.3 C Londen 1 31.9 “internasionale” 1 1

1.10 Ja - Vir die wintersport het hulle baie keer sneeu nodig en vir sekere items soos bv. swem moet dit warm wees.OFNee - Hulle kan beide in die winter hou wanneer dit sneeu en die items soos swem ens., binnenshuis gedoen word.

1 4

SUBTOTAAL: 16

33

TEKS B: TYDSKRIFARTIKEL – Verwerk uit: HOEZIT, September 2010

1.11 Dit sal die einde van lewe op ons planeet beteken. 1 3

1.12.1 ONWAAR 1 31.12.2 * Daar bestaan nie so ŉ planeet nie.

* Niburu bestaan nie.* Dit is net ŉ fliek. 1 3

1.13 * Wetenskaplikes sou dit al tien jaar gelede met hul teleskope opgemerk het.* Teen hierdie tyd sou ons dit al met die blote oog kon sien. (ENIGE EEN) 1 1

1.14 ŉ Rots wat deur die ruimte beweeg. 1 11.15 Nee - * Niemand weet wanneer dit die einde

van die wêreld gaan wees nie. * Dit is net ŉ raaiskoot. * Dit is net ŉ fliek. (ENIGE IETS SOORTGELYK.)OFJa - * Die einde van die wêreld kan net sowel in 2012 plaasvind. * Daar is niks wat aandui dat dit nie in 2012 sal wees nie.

1 4

SUBTOTAAL: 6

TEKS C: ADVERTENSIE (Skottel – Premium, April 2012)1.16 praktiese vaardighede om ŉ suksesvolle

loopbaan te hê. 1 41.17.1 WAAR 1 31.17.2 “afstandsonderrig” 1 31.18 * Om die sin te beklemtoon.

* Om jou/die leser se aandag te trek.* Om die sin te laat uitstaan. 1 4

1.19 * Dat hulle ŉ gradeplegtigheid bywoon.* Dat hulle ŉ kursus sukses voltooi het.* Dat hulle geslaag het.* Dat hulle hul grade/diplomas ontvang het. 1 4

1.20 A Vol kwalifikasie

B Kort kursusse

1

1

2

2

Projekbestuur

Diploma in Besigheids-bestuur

34

1 2Dissiplinêre prose-dures.

SUBTOTAAL: 8TOTAAL AFDELING A: 30

VLAK 1 VLAK 2 VLAK 3

40% 40% 20%

TEKS A 7 7 2

TEKS B 2 3 2

TEKS C 3 2 2

TOTAAL: 12 12 6

35

AFDELING B: OPSOMMINGVRAAG 2: Afrika-feite - Verwerk uit: HOEZIT, September 2010

ASSESSERINGSRIGLYNEALGEMEEN






Direkte aanhalings is toelaatbaar. Kandidate hoef nie ŉ TITEL te verskaf nie. Indien afkortings in die opsomming voorkom, word elke afkorting getel

volgens die getal woorde wat dit voorstel, byvoorbeeld, d.w.s. = 3 woorde. Indien die kandidaat die opsomming in paragraafvorm aanbied, word die

eerste 7 sinne (eerste 75 woorde) van hierdie paragraaf nagesien.



TAALPUNTE



Feit 7Taal 3

10LET WEL

Formaat: Selfs indien die opsomming in die verkeerde formaat aangebied word, moet

dit geassesseer word. Kandidate word nie gepenaliseer indien die opsomming in die verkeerde

formaat aangebied is nie.


ekstra woorde toegelaat en die res van die opsomming word nie nagesien nie.

36

Geen punte word afgetrek indien die kandidaat nalaat om die getal woorde wat gebruik is, aan te dui nie.

Indien die opsomming minder as die voorgeskrewe woorde bevat (minder as 70), maar dit bevat al die hoofgedagtes, word die kandidaat nie gepenaliseer nie.

VRAAG 2: Afrika-feiteDirekte aanhaling Moontlike verwerking

1 Afrika het duisende geheime waarvan ons nog nie weet nie. Hier is ŉ paar interessante feite.

1. Geen feite nie.

2 Soedan is die grootste land in Afrika, terwyl Gambië die kleinste is. Daar is 53 lande in Afrika.

2. Daar is 53 lande in Afrika.

3 Afrika se vlae is baie kleurryk. Rooi verskyn op 37 lande se landsvlae, donkergroen op 35, wit op 27 en geel op 23. Libië is die enigste land ter wêreld met ŉ landsvlag wat net een kleur het, nl. die nasionale kleur, groen.

3. Afrika se vlae is baie kleurryk.

4 Afrika is die enigste vasteland waardeur die ewenaar, albei keerkringe en die 0° lengtelyn (Greenwich–lengtelyn) loop.

4. Die ewenaar, albei keerkringe en die 0° lengtelyn loop deur Afrika.

5 Die Sahara, die wêreld se grootste woestyn, lê in Afrika. Die woestyn bestaan meestal uit sand, gruis en klippe. Die Sahara is groter as die hele Australië.

5. Die wêreld se grootste woestyn is in Afrika.

6 Die Nyl ontspring uit twee mere, die T’anameer en die Victoriameer. Die Nyl se totale lengte is 6 650 km en dit maak hom die langste rivier in die wêreld.

6. Die langste rivier in die wêreld (die Nyl) is in Afrika.

7 Die wêreld se grootste diamant, die Cullinan, is naby Pretoria gevind. Die diamant se ongeslypte gewig was 3 106,75 karaat. Dis opgesny en maak nou deel uit van die Britse kroonjuwele.

7. Die grootste diamant is in Pretoria/Suid-Afrika/Afrika gevind.

8 Die goliatpadda kom in riviere in Kameroen en Ekwatoriaal-Guinee voor. Die wêreld se grootste padda kan langer as 30 cm word.

8. Die grootste padda kom in Afrika voor.


AFDELING C: TAALASSESSERINGSRIGLYNE


SINSTRUKTURE Wanneer verlede tyd getoets word, moet ge- as EEN WOORD met die

werkwoord geskryf word. Wanneer die infinitief getoets word, moet te in verbinding met die infinitief as

37

TWEE WOORDE geskryf word. Verder tel spelling glad nie. Streekstaal kan nie in ag geneem word nie. Indien die opdrag lui dat die leerder die sin soos volg moet begin, hoef die hele

sin nie uitgeskryf te word nie. Indien die opdrag lui dat die leerder die sin moet oorskryf, moet die hele sin

uitgeskryf word.VRAAG 3: TYDSKRIFARTIKEL

8 Vinnige feite oor planete. - Verwerk uit: HOEZIT, September 2010


3.1 Pluto was altyd ook ŉ planeet, maar nou is dit ŉ dwergplaneet. 1 2

3.2 byna, ongeveer, min of meer, bykans, 1 23.3 gemiddelde 1 23.4 grootste 1 23.5 mane 1 13.6 assie 1 23.7 kilometer 1 13.8 vyftien 1 13.9 Die reuse wolk word (deur hulle) die

Scooter genoem. (word, woordorde) 2 1SUBTOTAAL: 10

VRAAG 4:STROKIESPRENT - Hagär - Internet


4.1 Hagär het ŉ groot probleem gehad. 1 14.2 Wie

Wie sit met ŉ groot probleem?(Vraagteken moet aan die einde van diesin wees.)

1

1

3

34.3 propvol 1 34.4 Hagär sê dat hy met ŉ groot probleem sit. 2 24.5 Hagär sal met ŉ groot probleem sit. 1 14.6 leeg 1 24.7 Hägar het niemand met wie hy sy

probleem kan bespreek nie. 2 24.8 hulp 1 14.9 gelukkig 1 3

4.10 D die geveg verloor 1 3SUBTOTAAL: 13

38

VRAAG 5: ADVERTENSIE - Verwerk uit: Taalgenoot, Junie 2008


5.1 keuse 1 15.2 weekliks 1 35.3 Vrouetydskrif 1 15.4 Jy behoort die tydskrif te koop. 1 15.5 B bied sy lesers interessante leesstof. 1 35.6 * ... dit suggereer dat, lesers wat nie

Vrouekeur koop nie, dom is en nie sterk waardes het nie.OF* ... dit suggereer dat net lesers van Vrouekeur slim is en sterk waardes het.OF* dit suggereer dat die Vrouekeur beter is as ander tydskrifte. 1 4

5.7 verwagting 1 15.8 Teken in op ons

gereelde tydskrif.11

33

5.9 op 1 25.10 werkende 1 25.11 Michelle sê: “Ek kan nie wag vir die nuwe

Vrouekeur-resepte nie.” (punt vir aanhalingstekens.) 2 1

5.12 Henriëtta koop elke week die Vrouekeur by die kafee. 1 2

5.13 Elke Vrouekeur is visueel aantreklik, maklik om te lees en trots Suid-Afrikaans. 2 4

5.14 waarin 1 2SUBTOTAAL: 17

TOTAAL AFDELING C: 40GROOTTOTAAL: 80

39

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL VRAESTEL 1(c)TAAL IN KONTEKSGRAAD 10PUNTE: 80TYD: 2 uur



2. Lees ALLE instruksies baie goed.3. Beantwoord AL die vrae.4. Begin elke afdeling op ŉ NUWE bladsy.5. Trek ŉ streep na elke afdeling.6. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie


40

AFDELING A: LEESBEGRIPVRAAG 1TEKS A: KOERANTARTIKELLees die onderstaande koerantartikel en beantwoord die vrae.

EN

41

Pols: Laat die fietsspeke sing!2011-10-02Terésa Coetzee

1. Oor net minder as twee maande word Gauteng se grootste fietsresies gehou.Terésa Coetzee het raad vir diegene wat ook graag in die saal wil spring, maar die oefenprogram tot dusver nog agterweëgelaat het.

2. Al hoe meer mense ry fiets as ŉ sport en stokperdjie. Daar is baie goeie en uitdagende bergfietsroetes oral in en om Gauteng.

3. Boonop is fietsry goeie oefening. Dit hou jou fiks en help jou sommer ook om van die oortollige wintervetjies ontslae te raak.

4. Op 20 November gaan sowat 25 000 fietsryers weer die speke laat sing wanneer hulle Momentum 94.7 Cycle Challenge aandurf. As jy nog nie vir dié resies ingeskryf het nie, is vandag jou laaste geleentheid.

5. Meer as die helfte van die deelnemers aan dié resies is fietsryers wat dit regtig net vir die pret doen om deel te wees van een van die grootste gebeurtenisse in die land.

6. Mits jy werklik vasberade is om deel te neem moet jy ŉ oefenprogram volg waarin jy ten minste vier keer ŉ week oefen. Springklasse by ŉ gimnasium is ŉ wonderlike manier om stamina en fiksheid te bou. Dit is ook belangrik om naweke op ŉ regte fiets te ry om saalfiks te word.

7. As jy intussen oortuig is jy wil ook deel van die fietsrypret word, kan jy nou daaraan begin dink om ŉ fiets aan te skaf. En néé, moenie na die eerste en beste kettingwinkel toe ry en ŉ fiets wat indrukwekkend lyk teen R1 000 aanskaf nie. Gaan na ŉ betroubare fietswinkel en doen jou huiswerk behoorlik. Dis regtig onnodig om die duurste fiets in die winkel te koop. Bergfietse raak deesdae al hoe gewilder omdat jy ook heel gemaklik lang afstande daarmee kan ry. ŉ Mens kan spesiale gladder en dunner padbande op jou bergfiets sit wat dit makliker op die pad laat ry.

8. Skaf ook vir jou ŉ goeie fietsrybroek aan (ná twee uur op jou saal sal jy weet hoekom); ŉ ligte fietsryhempie wat goed ventileer; handskoene om jou hande te beskerm; waterbottels; en natuurlik ŉ goeie valhelm. Toe nou, begin oefen!

[Verwerk uit: Die Burger, 2 Oktober 2011]

1.1 Wanneer vind die fietsresies plaas? (1)

1.2 Noem EEN rede waarom mense fietsry. (1)

1.3.1 Sê of die volgende stelling ŉ feit of ŉ mening is.Gauteng is net reg vir fietsresies (1)

1.3.2 Motiveer jou antwoord in Vraag 1.3.1 met ŉ aanhaling. (1)

1.4 Skryf EEN voordeel van fietsry neer. (1)

1.5.1 Wat beteken die onderstreepte woorde: Op 20 November gaan sowat 25 000 fietsryers weer die speke laat sing. (1)

1.5.2 Kies die korrekte beeldspraak: Die vetgedrukte woorde in Vraag 1.5.1 is ŉ voorbeeld van (ŉ metafoor / personifikasie) want aan ŉ dooie objek word menslike eienskappe gegee. (1)

1.6.1 Sê of die volgende stelling waar of onwaar is.Die fietsresies is ŉ baie groot geleentheid in Gauteng. (1)

1.6.2 Motiveer jou antwoord. (1)

1.7 Lees paragraaf 5 en 6. Oortuig die skrywer jou om vir die fietsresies in te skryf? Motiveer jou antwoord. (1)

1.8

1.9

Verduidelik waarom kleredrag so belangrik vir fietsry is?

Die titel van die leesstuk is: Laat die fietsspeke sing!Wat is die funksie van die uitroepteken?

(1)

(1)[12]

42

TEKS B: ADVERTENSIELees die advertensie en beantwoord die vrae.

1.10 Watter produk word hier geadverteer? (1)

1.11 Skryf TWEE woorde neer wat aandui dat die produk deur die medisyne raad aanvaar is. (2)

1.12.1 Vir wie is die produk bedoel? (1) 1.12.2 Motiveer jou antwoord. (1)

1.13 Skryf ŉ woord uit die advertensie neer wat daarop dui dat die produk geniet sal word.

` (1)

1.14.1 Kies die korrekte antwoord. (1)

Dit is ŉ (feit / mening) dat die produk werk.

1.14.2 Motiveer jou antwoord op Vraag 1.14.1 deur ŉ sinsnede uit die advertensie aan te haal. (1)

1.15.1 Watter sintuig word in die advertensie betrek?(1)

1.15.2 Motiveer jou antwoord deur ŉ woord uit die advertensie aan te haal. (1)

[10]

Huisgenoot, 22 September 2011EN

TEKS 3: SPOTPRENT

43

Bestudeer die spotprent en beantwoord die vrae.

Volksblad, 9 September 2011

1.16 Watter groot gebeurtenis word hier uitgebeeld? (1)

1.17 Noem TWEE dinge wat die vrou gelyk doen. (2)

1.18 Is die vrou gelukkig? Motiveer jou antwoord. (1)

1.19.1 Daar is EEN taak in die huis wat die man nie voltooi het nie. Noem dit. (1)

1.19.2 Verklaar jou antwoord. (1)

1.20 Wat sal die man vir die volgende paar weke doen? (1)

1.21 Watter stereotipering ten opsigte van die sportsoort word in hierdie spotprent uitgebeeld? (1)

[8]


44

AFDELING B: OPSOMMINGVRAAG 2: Hoe om veilig te wees in donderweer Som die wenke om veilig in donderweer te wees in SEWE sinne op. Skryf elke wenk in ŉ volsin neer. Skryf die sinne puntsgewys onder mekaar neer. Laat ŉ reël tussen die sinne oop. Jou opsomming mag nie langer as 70 woorde wees nie. Dui die KORREKTE getal woorde aan die einde van die opsomming aan.


45

HOE OM VEILIG TE WEES IN DONDERWEER1 ŉ Donderstorm het in sy volle glorie losgebars. Dit kan maak dat

gebiede oorstroom en weerlig kan skade aanrig. Mense kan deur die weerlig getref word en sterf.

2 Bly eerder in die huis as ŉ donderstorm begin opsteek. Moenie onderŉ afdak of boom staan nie.

3 Net soos weerlig ŉ straatlamp kan tref, kan die stuwing ook deur telefoondrade beweeg en jou ore braai, daarom moet jy nie oor die telefoon praat tydens ŉ donderstorm nie. As jy donderslae hoor, is die storm naby genoeg dat weerlig jou kan tref. Bly nog sowat 30 minute in die huis nadat jy die laaste donderslag gehoor het.

4 As jy buite is en ŉ donderstorm bars los, moet jy weg van bome, heinings en pale beweeg. As jy op ŉ dam of rivier in ŉ boot vaar, kan jy aan al die krag van die weerlig blootgestel word, daarom moet jy so gou as moontlik aan land gaan en skuiling soek. In swembaddens is die gevaar nog groter – bly uit!

5 As weerlig jou ten volle tref, sal jy sekerlik verkool word, want jy sal aan hitte van 30 00 grade Celsius blootgestel word. As weerlig binne 50 m van jou slaan, is daar ŉ groot risiko vir ŉ hartaanval en brandwonde.

[Huisgenoot, 22 September 2011]

AFDELING C: TAALVRAAG 3: SPOTPRENTBestudeer die onderstaande spotprent en beantwoord die vrae.

Beeld, 27 September 20113.1 Verdeel die woord, gevaarlike, in lettergrepe. (1)3.2

Skryf nou die stam van die woord, gevaarlike, neer. (1)

3.3 Kies die korrekte woord tussen hakies.

Pa (sny / snoei) die bome. (1)

3.4 Skryf die korrekte spelling van die vetgedrukte woord neer.

Die pa het ŉ sker in sy hande. (1)

3.5 Vul die ontbrekende voornaamwoord in.

Die seuns skiet ... met die speelgoedgewere. (1)

3.6 Gee die verkleining van die vetgedrukte woord.

Die seun dra ŉ kortbroek.

(1)

3.7 Gee die meervoud van die vetgedrukte woord.

Pa en oupa dra hemp. (1)

46

http://www.beeld.com/Galleries/Image/Fotos/Spotprente/Spotprente

3.8 Gee die korrekte vorm van die woord tussen hakies.

Die stoel (op wat) oupa sit is stewig. (1)

3.9 Skryf die woord tussen hakies in die intensiewe vorm, bv. My wange is (rooi). – bloedrooi

Ma is ŉ (vet) vrou. (1)

3.10 Gee die korrekte vorm van die woord tussen hakies.

Ma dra ŉ (blom) rok. (1)

3.11

3.11.13.11.2

Gee die korrekte trappe van vergelyking.

Die pa is (oud) as die ma, maarOupa is die (oud)

(1)(1)

3.12 Gee die korrekte samestelling.

Die seuns dra (kind + skoene). (1)

3.13 Skryf die sin in die verlede tyd.

Ma rol die deeg uit. (1)

3.14 Voltooi die sin: Soek die gevaarlike wapens ... (1)[15]

EN

VRAAG 4: STROKIESPRENTBestudeer die strokiesprent en beantwoord die vrae.

Google.com4.1 Skryf die volgende sin in die lydende vorm.

Meneer bestuur die skoolbus. (2)47

4.2 Skryf die sin in die infinitief

Meneer is besig (koeldrank drink). (1)

4.3 Gee die korrekte woordorde.

Die krieketspan is (Bloemfontein toe,op pad, vandag). (1)

4.4 Vul die korrekte voorsetsel in.

Hulle reis ... bus na Bloemfontein. (1)

4.5 Skryf die syfer in woorde.

Daar is 11 krieketspelers in die span. (1)

4.6 Skryf die sin in die indirekte rede.

Meneer vra: “Neelsie, wil jy ŉ slukkie van my koeldrank hê?”

Begin so: Meneer vra of ... (2)

4.7 Skryf die sin in die ontkennende vorm.

Het Neelsie al ooit sy brood met Meneer gedeel? (2)

4.8 Verbind die volgende twee sinne met die voegwoord tussen hakies.

Meneer is haastig.Ons begin om eenuur speel. (aangesien) (2)

4.9 Skryf die korrekte vorm van die infinitief neer.

Meneer se span is fiks en goed voorberei, daarom behoort hulle (wen) (1)

4.10 Gee een woord vir die woorde tussen hakies.

Meneer is die (een wat die krieketspelers afrig). (1)

4.11 Skryf die onderwerp van die onderstaande sin neer.

Gerrit sit langs Neelsie. (1)[15]

EN

48

VRAAG 5: ADVERTENSIEBestudeer die advertensie en beantwoord die vrae.

Uit Huisgenoot, 12 Mei 20115.1 Kies die korrekte antwoord.

Dik vir skuld beteken:

A genoeg gehad vanB vet geword vanC opgeblaas vanD vol van (1)

5.2 Kies die korrekte antwoord.

Die woord, doodloopstraat, word (figuurlik / letterlik) gebruik en beteken dat die persoon nie weet wat om te doen nie. (1)

5.3 Gee die meervoud van balju. (1)

5.4 Gebruik ŉ afleidingsmorfeem en vorm ŉ persoonsnaam met die vetgedrukte woord.

Die (skuld) het nie baie geld nie. (1)

5.5

5.5.1

Die illustrasie / prent beeld ŉ idioom uit.

Skryf die idioom neer (sleutelwoord: skuld). (1)

5.5.2 Sê wat die idioom beteken. (1)

5.6 Voorsien die volgende sin van ŉ lidwoord.

49

... posbus loop oor van aanmanings. (1)

5.7 Verander die vraagsin na ŉ stelsin.

Is u moeg gesukkel? (1)

5.8 Gee ŉ sinoniem vir die vetgedrukte woord.

Gaan u huis op ŉ veiling? (1)

5.9 Gee ŉ antoniem (woord met teenoorgestelde betekenis) van die vetgedrukte woord.

Kry u private oproepe? (1)[10]


50

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL MEMORANDUM: VRAESTEL 1(c)TAAL IN KONTEKSGRAAD 10PUNTE: 80TYD: 2 uur


Spel- en taalfoute in antwoorde word nie gepenaliseer nie omdat die fokus op begrip is. Penalisering geskied slegs as die spelling van die kernwoord die antwoord se betekenis

verander. As ŉ taalfout die betekenis van ŉ een-woord-antwoord verander, word geen punte

toegeken nie. By oop vrae verdien die rede/motivering die punt. GEEN punt word toegeken vir

JA/NEE/EK STEM SAAM/EK STEM NIE SAAM NIE. Leerders hoef nie laasgenoemde te skryf indien die motivering JA/NEE/EK STEM SAAM/EK STEM NIE SAAM NIE insluit/impliseer nie.

By vrae wat WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING vereis:o WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING is KORREK = √ plus die rede/motivering/aanhaling

is KORREKo WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING is KORREK = √ maar die









51

VRAAG 1: Laat die fietsspeke sing!Verwerk uit: Die Burger, 2 Oktober 2011 212 woordeVRAAG MEMORANDUM PUNT DENKVLAK1.1 Op 20 November 2011 (1) 1

1.2 Mense ry fiets as sport / as stokperdjie (1) 1

1.3.1 ŉ feit (1) 4

1.3.2 “Daar is baie goeie en uitdagende bergfietsroetes oral in en om Gauteng.”

(1) 4

1.4 Fietsry hou jou fiks / Dit help jou om van die oortollige wintervetjies ontslae te raak. / Dit help jou om maer te word

(1) 2

1.5.1 Gaan fietsryers fietsry. (1) 21.5.2 personifikasie (1) 2

1.6.1 Waar (1) 3

1.6.2 Sowat 25 000 fietsryers gaan deelneem. (1) 31.7 Ja, die skrywer oortuig my dat ek fiks genoeg sal

wees om teen November deel te kan neem. OFNee, die skrywer oortuig my nie. (1) 4

1.8 Die regte klere sal beskerming bied. (1) 3

1.9 Dit dui aan dat die skrywer die mense aanmoedig. / Dit dui aan dat die skrywer opgewonde is. (1) 3

SUBTOTAAL: 12

VRAAG 1: ADVERTENSIE [Huisgenoot, 22 September 2011] VRAAG MEMORANDUM PUNT DENKVLAK1.0 medisyne √ 1 11.11 Goedgekeur √

Geregistreer √11

22

1.12.1 kinders √(skep ŉ grafiese verband tussen teks en illustrasies)

1 3

1.12.2 ŉ suigstokkies is ŉ lekker vir ŉ kind √ / Die prentjie is van ŉ kind met ŉ suigstokkie in die hand (skep ŉ grafiese verband tussen teks en illustrasies)

1 3

1.13 Smullekker √ / lekker 1 2

52

1.14.1 Feit √ 1 11.14.2 Klinies getoets en bewys √ 1 21.15.1 smaak √ / proe 1 21.15.2 Framboosgeur √ 1 2 SUBTOTAAL: 10

EN

VRAAG 1: SPOTPRENT [Volksblad, 9 September 2011]VRAAG MEMORANDUM PUNT DENKVLAK1.16 Die Wêreldbeker rugbytoernooi (1) 21.17 Die vrou bel. / is op die selfoon (1) 1

Sy sny die gras. (1) 11.18 Nee, sy kla oor die man./ Haar gesigsuitdrukking

dui aan dat sy ongelukkig is.(1) 3

1.19.1 Die man het nie klaar geverf nie. (1) 31.19.2 Die verfblik en -roller staan teen die muur. / die

muur toon tekens dat dit halfpad geverf is (1) 31.20 Hy sal die rugby op televisie dophou. (1) 21.21 Rugby is vir mans. (1) 4 SUBTOTAAL: 8


53

AFDELING B: OPSOMMINGVRAAG 2: TYDSKRIFARTIKELHoe om veilig te wees in donderweer [Huisgenoot, 22 September 2011] 208 woordeALGEMEEN






Direkte aanhalings is toelaatbaar. Kandidate hoef nie ŉ TITEL te verskaf nie. Indien afkortings in die opsomming voorkom, word elke afkorting getel volgens die

getal woorde wat dit voorstel, byvoorbeeld, d.w.s. = 3 woorde. Indien die kandidaat die opsomming in paragraafvorm aanbied, word die eerste 7

sinne (eerste 75 woorde) van hierdie paragraaf nagesien.



TAALPUNTE



Feit 7Taal 3

10LET WEL



aangebied is nie.

Woordtelling: Nasieners tel die getal woorde indien dit te lank lyk.

54

Indien die kandidate se opsomming te lank is (meer as 70 woorde), word 5 ekstra woorde toegelaat en die res van die opsomming word nie nagesien nie.

Geen punte word afgetrek indien die kandidaat nalaat om die getal woorde wat gebruik is, aan te dui nie.

Indien die opsomming minder as die voorgeskrewe woorde bevat (minder as 70), maar dit bevat al die hoofgedagtes, word die kandidaat nie gepenaliseer nie.

Hoe om veilig te wees in donderweer

1. Bly in die huis as ŉ donderstorm begin opsteek.2. Moenie onder ŉ afdak of boom staan nie.3. Moenie oor die telefoon praat nie.4. Bly 30 minute in die huis nadat jy die laaste donderslag gehoor het.5. Beweeg weg van bome, heinings en pale.6. As jy op ŉ dam of rivier in ŉ boot vaar, moet jy aan land gaan en skuiling soek.7. Bly uit swembaddens.

(Nie meer as 70 woorde nie.)


AFDELING CAssesseringsriglyne

VRAAG 3: SPOTPRENT3.1 ge - vaar – li – ke √ (1)3.2 gevaar √ (1)3.3 snoei √ (1)3.4 skêr √ (1)3.5 mekaar √ (1)3.6 (kort)broekie √ (1)3.7 hemde √ (1)3.8 waarop √ (1)

55

WOORDESKAT EN TAALGEBRUIK Spelling moet korrek wees om punt te verdien. Die standaardvariant geld.

SINSTRUKTURE Wanneer verlede tyd getoets word, moet ge- as EEN WOORD met die werkwoord geskryf

word. Wanneer die infinitief getoets word, moet te in verbinding met die infinitief as TWEE

WOORDE geskryf word. Verder tel spelling glad nie. Streekstaal kan nie in ag geneem word nie. Indien die opdrag lui dat die leerder die sin soos volg moet begin, hoef die hele sin nie

uitgeskryf te word nie. Indien die opdrag lui dat die leerder die sin moet oorskryf, moet die hele sin uitgeskryf word.

3.9 spekvet √ (een woord) (1)3.10 geblomde √ (1)3.11.1 ouer √ (1)3.11.2 oudste √ (1)3.12 kinderskoene √ (1)3.13 Ma het die deeg uitgerol. √ (1)3.14 ... in die prent. √ / ... om die huis. (enige relevante voorwerp) (1)

[15]EN

VRAAG 4: STROKIESPRENT4.1 Die skoolbus word deur Meneer bestuur.

Korrekte woordorde √[word bestuur] √

(2)

4.2 Meneer is besig om koeldrank te drink. √ (1)4.3 Die krieketspan is vandag op pad Bloemfontein toe. (tyd,

wyse,plek)(1)

4.4 per √ (1)4.5 Elf (spelling moet korrek wees) √ (1)4.6 Meneer vra of Neelsie ŉ slukkie van sy koeldrank wil hê.

Korrekte woordorde √Korrekte voornaamwoord √ (2)

4.7 Nee, Neelsie nog nooit √ sy brood met Meneer gedeel nie. √ (2)4.8 Meneer is haastig, aangesien √ ons om eenuur begin speel.√ (2)4.9 te wen √ (1)4.10 krieketafrigter √ (1)4.11 Gerrit √ (1)

[15]EN

VRAAG 5: ADVERTENSIE5.1 A genoeg gehad van (1)5.2 figuurlik (1)5.3 balju’s (1)5.4 skuldenaar (1)5.5.1 Hy gaan gebuk onder skuld. (1)5.5.2 Hy kry swaar onder skuld. / Het baie skuld (1)5.6 Die (1)5.7 U is moeg gesukkel. (1)5.8 woning (1)5.9 openbare (1)

[10]

TOTAAL AFDELING C: 40TOTAAL VRAESTEL 1: 80

56

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL VRAESTEL 1(d)TAAL IN KONTEKSGRAAD 10PUNTE: 80TYD: 2 uur


1. Hierdie vraestel bestaan uit DRIE afdelings:AFDELING A: LEESBEGRIP (VRAAG 1) (30)AFDELING B: OPSOMMING (VRAAG 2) (10)AFDELING C: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES (VRAAG 3, 4) (40)

2. Lees ALLE instruksies baie goed.3. Beantwoord AL die vrae.4. Begin elke afdeling op ŉ NUWE bladsy.5. Trek ŉ streep na elke afdeling.6. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie


AFDELING A

VRAAG 1

TEKS A: ARTIKELLees onderstaande teks deeglik deur en beantwoord dan die vrae.

Dans vertel ’n storie

1.Of dit by ’n matriekafskeid, teater, of om ‘n kampvuur in die Kalahari gebeur, mense van regoor die wêreld dans! Wanneer ons dansbewegings maak, druk ons ons emosies en idees wat ’n storie vertel, uit. Om dit te kan doen, gebruik jy ritmiese bewegings op die maat van musiek of ritmiese klanke.

2.Die oermense het gedans omdat hulle nog nie kon lees of skryf nie. Op hierdie manier het hulle hul tradisies aan die kinders oorgedra.

3.Ontspanningsdanse wat vir die pret gedoen word, is volksdanse en danse soos die wals. Volksdanse het na die Tweede Wêreldoorlog nuwe lewe gekry. Daar is toe klubs, kursusse en internasionale byeenkomste gereël, handboeke geskryf en musiek verkoop.

4.By jongmense se danspartytjies soos sokkies en disko’s help dans die jeug om van hulle opgehoopte energie ontslae te raak. Daar is egter ook jongmense wat dansplekke as probleemareas beskou en dit vermy.

5.Rituele danse speel ’n groot rol in baie godsdienste. Mense gebruik dié danse om gode te vra vir reën, om siek mense gesond te maak of om te vra vir vrugbaarheid van mense, landerye en diere. In Borneo dans hulle die hele nag deur om die reëngeeste wakker te maak. In die Zoeloe-kultuur wys die rietdans op die skoonheid en reinheid van die ongetroude vroue.

6.Ná 35 jaar as internasionale dansers wou Twala en Nyandeni hul ervarings, kennis en geld in die Suid-57

Afrikaanse jeug terugploeg. Dit is hoe die saadjie vir die musiekblyspel, Umoja, in die tagtigerjare gesaai is. Deur ’n mengsel van musiekstyle, almal eie aan Afrika, vertel Umoja vir die mense oorsee hoe ons lewe. Umoja vertel van die lewe op ons platteland én in die stad, van tradisionele danse tot die leefstyl in Sophiatown.

[Verwerk uit: Huisgenoot, 9 Junie 2006 en Rapport, 19 Junie 2006]

1.1 Skryf 5 agtereenvolgende woorde uit die eerste sin neer wat beteken dat alle volke in dans belangstel. (2)

1.2 Noem die twee dinge wat ’n danser oor homself/haarself aan die gehoor vertel. (paragraaf 1) (2)

1.3 Skryf ’n definisie van dans uit paragraaf 1 neer. Begin so: Dans is ... (2)

1.4 Wat was die rede waarom oermense gedans het? Skryf ’n volsin. (2)

1.5 Wat was die doel van dans vir die oermense? (2)

1.6 Is die volgende stellings WAAR of ONWAAR? Haal elke keer EEN sin aan om jou antwoord te bewys.

1.6.1 Op ’n stadium het mense nie aandag aan volksdanse gegee nie. (2)1.6.2 Alle jongmense dans hul energie by sokkies en disko’s uit. (2)

1.7 Noem EEN funksie van rituele danse. Skryf ‘n volsin. (2)

1.8 Wie bring die reën volgens die mense van Borneo? (1)

1.9 Wanneer het Twala en Nyandeni aan ’n musiekblyspel begin dink? (1)

1.10 Watter woord in paragraaf 6 sê vir ons dat verskillende musiekstyle inUmoja saamgevoeg is? (1)

1.11 Waar het die dansers van Umoja opgetree? (1)

[20]

TEKS B: SPOTPRENTKyk na en lees onderstaande spotprent deeglik deur en beantwoord dan die vrae.

[Uit: Beeld, 13 Januarie 2010]

58

http://www.beeld.com/Content/Galleries/Image/Fotos/Spotprente/Spotprente

1.12 1.12.1 Waar vind die gebeure in die spotprent plaas? (1)1.12.2 Noem twee voorwerpe uit die spotprent om jou antwoord te bewys. (2)

1.13 Waarom is dit ironies dat die kind praat en die volwasse persoon luister? (2)

1.14 Noem die drie foute wat die onderwyser die vorige jaar begaan het. (3)

1.15 Wat is jou mening oor die feit dat die kind so met die volwasse persoon praat?Sê of jy daarmee saamstem of nie en gee dan ‘n rede vir jou standpunt. (2)

[10]

TOTAAL AFDELING A: 30AFDELING B: OPSOMMING

VRAAG 2

Lees die tydskrifartikel aandagtig deur. Skryf SEWE WENKE neer oor hoe om ’n goeie internetgebruiker te wees. Skryf elke wenk in ’n goeie volsin neer. Jy mag slegs een sin oor elke wenk skryf. Skryf die sinne PUNTSGEWYS onder mekaar neer. Jou opsomming mag nie langer as 70 woorde wees nie. Dui die KORREKTE getal woorde aan die einde van die opsomming aan.

Hoe om aanlyn te oorleef

Moenie toelaat dat iemand ’n foto van jou neem wat jy nie oral by die skool opgeplak sal wil hê nie. Ja, dis dalk net jy en jou vriende wat gekskeer, maar as daardie foto waarop jy lyf wys elke keer verskyn wanneer iemand jou naam by Google intik, gaan dit ’n vuurrooi verleentheid wees.

Wanneer jy in ’n kletskamer is, moenie ’n naam soos TeenHottie kies wat ongure karakters na jou kan lok nie

Moenie jou regte van, woonbuurt, dorp/stad, straatadres, skool se naam of enigiets verklap waarmee eienaardige skepsels jou maklik kan opspoor nie.

Moenie instem om ’n vreemdeling te ontmoet nie. Volwassenes kan maklik voorgee hulle is nog tieners. Hulle kan na ’n oulike ou/meisie klink, vir jou ’n foto stuur, van dieselfde dinge as jy hou – nadat hulle op Wikipedia oor Twilight gelees het – net om uit te vind waar jy woon.

Om aanlyn te vloek is uiters swak. Wat meer is, werkgewers onderneem dikwels ’n algemene internetsoektog voordat hulle iemand aanstel. As jou naam opduik saam met taalgebruik wat ’n matroos sou laat skaamkry, kan jy maar van daardie werk vergeet. Ons stel voor: As jy iets minder vleiends oor of aan iemand móét sê, skryf dit in ’n Word-dokument en skrap dit wanneer jy klaar aan jou gevoelens uiting gegee het.

Daar is niks koels aan swak spelling nie. Syfers in plaas van letters laat dit lyk asof jy ’n ouer is wat

59

pas een van daardie How to Text Speak-boeke in die hande gekry het. Dis allesbehalwe koel.

Moenie die emosie-ikone (“emoticons”) misbruik nie. ’n Glimlaggende gesiggie aan die einde kan iets sê, maar hope daarvan kan jou internetreputasie ’n knou gee.

[Verwerk uit: Huisgenoot, 22 Julie 2010] TOTAAL AFDELING B: 10

AFDELING C: TAALSRUKTURE EN-KONVENSIES

ASSESSERINGSRIGLYNE


SINSTRUKTURE Wanneer verlede tyd getoets word, moet ge- as EEN WOORD met die werkwoord geskryf

word. Wanneer die infinitief getoets word, moet te in verbinding met die infinitief as TWEE

WOORDE geskryf word. Verder tel spelling glad nie. Streekstaal kan nie in ag geneem word nie. Indien die opdrag lui dat die leerder die sin soos volg moet begin, hoef die hele sin nie

uitgeskryf te word nie. Indien die opdrag lui dat die leerder die sin moet oorskryf, moet die hele sin uitgeskryf word.

VRAAG 3 Voltooi die volgende paragrawe met behulp van die leidrade in die regterkantste kolom. Skryf slegs die vraagnommer en die antwoord neer.

Die groot vraag bly: Is hamburgers gesonde kos of nie? Morgan Spurlock was (3.1 geinteresseerd/ geïnteresseerd) in ’n TV-program waarin hierdie vraag bespreek is. Twee meisies wat (3.2 het ’n kitskosreus hof toe geneem), het gesê dat die kitskos hulle oorgewig (3.3 oorsaak) het.

Tydens die hofsaak het die maatskappy gesê dat (3.4 “Ons kos is goed en voedsaam”). Morgan wou dit nie (3.5 glo/ beloof) nie.

3.1 Kies die korrekte spelling

3.2 Gee die korrekte woordorde.

3.3 Gee die korrekte vorm.

3.4 Skryf in die indirekte rede.3.5 Kies die korrekte woord.

(1)

(1)

(1)

(2)(1)

60

(3.6 Morgan het ’n dokumentêre fliek gemaak.) Hy het (3.7 by kitskosplekke vir ’n maand heerlik) geëet! Hy het na ’n maand ’n hele elf kilogram (3.8 swaar) geweeg as voor sy kitskosdieet. (3.9 Dr) Daryl Isaacs het sy gesondheid gemonitor. (3.10 Morgan se lewer was normaal).

Morgan se beste (3.11 vriend) wou niks (3.12 aan/vir/met) hom te doen hê nie. Sy het gesê hy (3.13 reuk/ruik/reik) snaaks. Dit het hom twee maande geneem om (3.14 herstel) van sy hamburgerfees. Sy fliek Supersize Me het ’n groot (3.15 reageer) onder tieners veroorsaak.

Morgan is (3.16 teen + dit) dat ’n kitskosplek gratis (3.17 speelding) of gratis lekkernye gee wanneer (3.18 jy bestel ’n hamburger en skyfies).

(3.19 ‘n Koepon herhaal die woorde in die Wimpy-advertensie). Die woorde word herhaal, want (3.20 jy moet kan onthou die advertensie). Nie alleen kry jy (3.21 ’n gratis roomys), maar ook sjokoladesous.

3.6 Skryf in die lydende vorm.3.7 Gee die korrekte woordorde

3.8 Gee die korrekte vorm.3.9 Skryf die afkorting voluit.3.10 Skryf in die ontkennende vorm.

3.11 Gee die vroulike vorm.3.12 Kies die korrekte woord.3.13 Kies die korrekte woord.3.14 Skryf in die infinitief.

3.15 Gee die korrekte vorm.

3.16 Gee EEN woord.3.17 Gee die meervoud.3.18 Gee die korrekte woordorde.

3.19 Gee die lydende vorm.

3.20 Gee die korrekte woordorde.3.21 Skryf in die ontkennende vorm.

(2)(2)

(1)(1)

(2)

(1)(1)(1)(1)

(1)

(1)(1)(1)

(2)

(1)(1)

[26]

VRAAG 4

Skryf die korrekte sin volledig in jou antwoordboek. Volg die instruksie soos aangedui.

DIE VET IS IN DIE VUUR!Dit is tyd vir die 2011-Shoprite Checkers Championship boereworskompetisie.Meer as duisend

boereworsmakers sal die beoordelaars wil beïndruk. 4.1 Skryf in die toekomende tyd.

Vanjaar se Boereworskompetisie is beslis moeiliker as ooit tevore 2

4.2 Skryf in die lydende vorm.Shoprite het ’n paneel beoordelaars gekies.Begin so: ’n Paneel... 2

4.3 Skryf in die verlede tyd.Almal woon die opleidingsessie by.

1

61

4.4 Skryf in die indirekte rede.Martin sê dat hierdie jaar se kompetisie ’n groot sukses sal wees. 2

4.5 Skryf oor as EEN sin en gebruik die infinitief om. Hulle is trots daarop. Hulle neem deel aan die kompetisie. 2

4.6 Verbind die twee sinne met daarna.Elke deelnemer vul ’n vorm in. Hy kry ’n nommer. 1

4.7 Verander die stelsin in ’n vraagsin sodat die onderstreepte woorde die antwoord is.Die Sewende Laan-akteurs neem deel aan die kompetisie. 1

4.8 Verbind die twee sinne en begin met: Nadat ... Die beoordelaars proe die wors. Dit beland op die kole. 1

4.9 Skryf die sin oor met die korrekte woordorde.by Sun City/vind plaas/ op 13 September/ die kompetisie 2


GROOTOTAAL VRAESTEL: 80

62

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL MEMORANDUM: VRAESTEL 1(d)TAAL IN KONTEKSGRAAD 10PUNTE: 80TYD: 2 uur


Spel- en taalfoute in antwoorde word nie gepenaliseer nie omdat die fokus op begrip is. Penalisering geskied slegs as die spelling van die kernwoord die antwoord se betekenis

verander. As ŉ taalfout die betekenis van ŉ eenwoord-antwoord verander, word geen punte toegeken

nie. By oop vrae verdien die rede/motivering die punt. GEEN punt word toegeken vir

JA/NEE/EK STEM SAAM/EK STEM NIE SAAM NIE. Leerders hoef nie laasgenoemde te skryf indien die motivering JA/NEE/EK STEM SAAM/EK STEM NIE SAAM NIE insluit/impliseer nie.

By vrae wat WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING vereis:o WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING is KORREK = √ plus die rede/motivering/aanhaling

is KORREKo WAAR/ONWAAR of FEIT/MENING is KORREK = √ maar die









63


VRAAG 1

1.1 “mense van regoor die wêreld” (2)1.2 gevoelens; idees (2)1.3 Dans is ritmiese bewegings op die maat van musiek of ritmiese klanke. (2)1.4 Hulle kon nog nie lees of skryf nie. (2)1.5 Hulle het hul tradisies aan die kinders oorgedra. (2)1.61.6.1 Waar. “Volksdanse het na die Tweede Wêreldoorlog nuwe lewe gekry.” (2)1.6.2 Onwaar. “Daar is egter ook jongmense wat dansplekke as probleemareas

beskou en dit vermy.” (2)1.7 Dit word gebruik om gode te vra vir reën/ om siek mense gesond te maak/

om te vra vir vrugbaarheid van mense, landerye en diere. (gode+ enigeen) (2)1.8 reëngeeste (1)1.9 In die tagtigerjare/ die 1980’s (1)1.10 “mengsel” (1)1.11 oorsee/ in ander lande (Enigeen) (1)

[20]

1.121.12.1 in ’n klaskamer/ in ’n skool (1)1.12.2 skryfbord/skooltas/ bordwisser / die muis se verwysing na tafels/

die kind se woorde (Enige twee) (2)1.13 Gewoonlik praat die volwassene en die kind luister in die skool.

(in dié trant) (2)1.14 Hy was baie afwesig/ Hy het laat opgedaag/ Hy het die skool vroeg verlaat. (3)1.15 Leerder se eie respons met gepaste motivering. (2)

[10]


AFDELING B: OPSOMMINGALGEMEEN






Direkte aanhalings is toelaatbaar.

64

Kandidate hoef nie ŉ TITEL te verskaf nie. Indien afkortings in die opsomming voorkom, word elke afkorting getel volgens

die getal woorde wat dit voorstel, byvoorbeeld, d.w.s. = 3 woorde. Indien die kandidaat die opsomming in paragraafvorm aanbied, word die eerste

7 sinne (eerste 75 woorde) van hierdie paragraaf nagesien.



TAALPUNTE



Feit 7Taal 3

10LET WEL



aangebied is nie.


ekstra woorde toegelaat en die res van die opsomming word nie nagesien nie. Geen punte word afgetrek indien die kandidaat nalaat om die getal woorde wat

gebruik is, aan te dui nie. Indien die opsomming minder as die voorgeskrewe woorde bevat (minder as 70),

maar dit bevat al die hoofgedagtes, word die kandidaat nie gepenaliseer nie.VRAAG 2

1. Plaas foto’s aanlyn waarvoor jy nie skaam sal wees nie.2. As jy in ’n kletskamer is, moenie name kies wat slegte karakters lok nie.3. Moenie vreemdelinge ontmoet nie.4. Verskaf fiktiewe inligting om jouself te beskerm.5. Spel korrek.6. Gebruik emosie-ikone/emotikone spaarsaam.7. Vermy skel- en vloektaal.

(51 woorde)

TOTAAL AFDELING B: 10AFDELING C: TAAL

65

VRAAG 3

3.1 geïnteresseerd [spelling](1)

3.2 ’n kitskosreus hof toe geneem het (1)3.3 veroorsaak [spelling] (1)3.4 (dat) hulle kos goed en voedsaam is

(2)3.5 glo (1)3.6 ’n Dokumentêre fliek is deur Morgan gemaak (2)3.7 vir ’n maand heerlik by kitskosplekke (2)3.8 swaarder [spelling] (1)3.9 dokter [spelling] (1)3.10 Morgan se lewer was nie normaal nie/ abnormaal (2)3.11 vriendin [spelling] (1)3.12 met (1)3.13 ruik (1)3.14 te herstel (1)3.15 reaksie [spelling] (1)3.16 daarteen [spelling] (1)3.17 speelgoed [spelling] (1)3.18 ’n hamburger en skyfies bestel (1)3.19 Die woorde in die advertensie word deur ’n koepon herhaal.

(2)3.20 jy moet die advertensie kan onthou (1)3.21 ’n gratis roomys nie (1)

[26]

VRAAG 4

4.1 Vanjaar se Boereworskompetisie sal beslis moeiliker as tevore wees. (2)4.2 ’n Paneel beoordelaars is deur Shoprite gekies. (2)4.3 Almal het die opleidingsessie bygewoon. (1)4.4 Martin sê: “ Vanjaar/ Hierdie jaar se kompetisie sal ’n groot sukses wees.” (2)4.5 Hulle is trots daarop om aan die kompetisie deel te neem. (2)4.6 Elke deelnemer vul ’n vorm in, daarna kry hy ’n nommer. (1)4.7 Wie neem aan die kompetisie deel? (1)4.8 Nadat dit op die kole beland het, proe die beordelaars die wors. (1)4.9 Die kompetisie vind op 13 September by Sun City plaas. (2)

[14]

TOTAAL AFDELING C: 40GROOTOTAAL VRAESTEL: 80

66

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAALVRAESTEL 3(a)SKRYFGRAAD 10PUNTE: 100TYD: 2 UUR


1. Hierdie vraestel bestaan uit DRIE afdelings. AFDELING A: Opstel (50 punte) AFDELING B: Lang transaksionele tekste (30 punte) AFDELING C: Kort transaksionele tekste (20 punte)2. Beantwoord EEN vraag uit ELKE afdeling.3. Skryf in die taal wat geassesseer word.4. Begin ELKE afdeling op ŉ NUWE bladsy.5. Jy moet jou skryfstukke beplan, redigeer en proeflees. Gebruik byvoorbeeld ŉ

kopkaart of ŉ vloeidiagram of sleutelwoorde, ensovoorts. Doen die beplanning /redigering VOORDAT jy die finale produk vir elkeen van die afdelings skryf.

6. Alle beplanning moet duidelik aangedui word. Trek ŉ streep deur die beplanning nadatjy die finale produk geskryf het.

7. Beplan jou tyd só:AFDELING A: 50 minuteAFDELING B: 40 minuteAFDELING C: 30 minute

8. Nommer elke teks soos dit op die vraestel genommer is.9. Skryf die titel/opskrif van elke teks boaan jou skryfstuk neer.10. Dui die getal woorde aan die einde van elke skryfstuk aan.

LET WEL: Die titel word NIE in aanmerking geneem as die woorde getel word NIE. 11. Skryf netjies en leesbaar.

AFDELING A: OPSTEL

VRAAG 1

Kies EEN onderwerp en skryf 150-200 woorde daaroor.

Skryf die nommer en die titel van die onderwerp wat jy kies, boaan.

1.1 KERSFEES

Kersfees kom nou vinnig nader!

Skryf ŉ opstel waarin jy vertel hoe jy en jou gesin volgens julle kultuur Kersfees vier.

Dink aan:

68

Voorbereidings, geskenke, klere, kos Wat julle alles op die dag self doen [50]

OF

1.2 TROETELDIERE

Katte se oë is meer sensitief vir lig as wat mense s’n is. As die lig af is, sal jy dalk jou tone teen die meubels stamp, terwyl jou kat gemaklik in die huis rond loop.Katte kan nie in algehele donkerte sien nie, maar hul oë het ŉ spesiale weerkaatsende laag wat klein hoeveelhede lig kan bespeur.

Skryf ŉ opstel oor jou troeteldier en wat hy/sy alles kan doen, hoe julle speel en wat jy hom/haar voer.

[50]OF

1.3 BYGELOWE

Partykeer dink mense vreeslike bygelowe oor diere uit byvoorbeeld: ŉ Uil wat in die aand op ŉ huis se dak sit bring ongeluk en dood oor

die huisgesin. As ŉ swart kat voor jou oor die pad hardloop bring dit ongeluk. Voëls wat in ŉ “V” vorm vlieg bring geluk. Drie voëls wat saam vlieg bring ongeluk. As ŉ voëltjie op jou kop blaps bring dit geluk ens.

Skryf ŉ opstel waarin jy vertel van die bygelowe in jul huis, familie en kultuur. [50]

OF

1.4 MY BESTE VAKANSIE OOIT!Skryf ŉ opstel oor jou beste vakansie.

Dink aan: Voorbereiding Waar jy oral was Wat jy alles gedoen het

[50]OF

69

1.5 VOORDELE VAN SPORT

Dit is baie voordelig om aan sport deel te neem. Boonop is daar verskeie sportsoorte om van te kies!

Skryf ŉ opstel oor die voordele van sport.

Dink aan: Jou liggaam – ferm en gesond, meer energie Vriendskappe brei uit – ontspanne, bou selfvertroue Versterkte spiere word nie gou moeg nie Sport leer jou vinniger dink

[50]OF

1.6 Kies EEN van die volgende visuele tekste en skryf ŉ OPSTEL daaroor.Gee vir jou skryfstuk ŉ titel.1.6.1

[50]OF

1.6.2

[50]OF

70

1.6.3

[50]


AFDELING B: LANG TRANSAKSIONELE TEKS

VRAAG 2

Kies EEN onderwerp en skryf 120-150 woorde daaroor. Skryf die nommer en die titel van die onderwerp wat jy kies, boaan.

2.1 ARTIKEL VIR DIE SKOOLKOERANT

Jy moet vir jou skool se koerant ŉ artikel skryf oor veiligheid op die skoolterrein.

Skryf die artikel waarin jy verduidelik wat om te doen om die onderwysers en die leerders veilig te hou.

[30]OF

71

http://www.google.co.za/imgres?imgurl=http://www.aulbremen.de/triatria/images_modules/m05/m05-03-pic01.jpg&imgrefurl=http://www.aulbremen.de/triatria/en/en_modules/en_m05/en_module_05-03.html&usg=__PB1oSN_Gx3wG_K7M3IYTQBxEJoc=&h=312&w=360&sz=21&hl=en&start=19&zoom=1&tbnid=pL5HdtSVli6gcM:&tbnh=105&tbnw=121&ei=7T5WTrOwOcyemQW3roHBDA&prev=/search?q=safety+measures&hl=en&sa=G&gbv=2&tbm=isch&itbs

2.2 DIALOOG

Skryf ŉ dialoog tussen die volgende twee figure.

[30]OF

2.3 AGENDA EN NOTULE

Skryf ŉ agenda vir die eerste leerlingraadsvergadering van die jaar en hou notule van dié vergadering.

AgendaDink aan:

Naam van instelling Datum, plek en tyd van die vergadering Verwelkoming en verskonings Sake uit die vorige notule, nuwe sake, algemeen

NotuleDink aan:

Naam van instelling Datum, plek en tyd van die vergadering Teenwoordigheidslys en verskonings Goedkeuring van vorige notule Verslag van besprekings, besluite geneem en persone verantwoordelik Tyd van verdaging

[30]OF

2.4 HULDEBLYK

Jou beste vriend is oorlede, skryf ŉ huldeblyk vir die plaaslike koerant.

Dink aan:

72

Volle name Datum van afsterwe Waar die persoon gebly het Geboortedatum en plek Oorlewendes se name Inligting oor huldigingsdiens

[30] TOTAAL AFDELING B: 30

AFDELING C: KORT TRANSAKSIONELE TEKS

VRAAG 3

Kies EEN onderwerp en skryf 80-100 woorde daaroor. Skryf die nommer en die titel van die onderwerp wat jy kies, boaan.

3.1 UITNODIGING EN ANTWOORD OP UITNODIGING

Jy het ŉ uitnodiging ontvang na jou vriend se 16de verjaarsdag. Skryf die uitnodigingasook die antwoord op die uitnodiging neer.

Dink aan: Aard van die gebeurtenis Waar en wanneer Kleredrag RSVP Antwoord kan gunstig of ongunstig wees

[20]OF

3.2 DAGBOEKINSKRYWING

Jy was by ŉ groot sportbyeenkoms en het ŉ nuwe liefde/held ontmoet. Skryf 2 opeenvolgende dagboekinskrywings oor jou gevoelens neer.

Dink aan: Hoe julle ontmoet het Wanneer jy hom/haar moontlik weer sien

[20]OF

73

3.3 AANWYSINGS

Gee aanwysings vir jou vriend hoe om by die sirkus op die dorpsplein uit te kom waar jy hom/haar gaan ontmoet vir die vertoning. Skryf dit vir hom/haar neer.

(Uit: Google prente)[20]


74

http://www.google.co.za/url?sa=i&rct=j&q=sirkus&source=images&cd=&cad=rja&docid=xEfg1xEWKwkfjM&tbnid=eRDW1z0mLX--nM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.froydis.net/bilde.php?b=sirkus&ei=d5nmUYXANIaO0AWGn4G4Bw&psig=AFQjCNGIpM8p-3jE4L94EBaMKgLCWc9Shg&ust=1374153439138682

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAALMEMORANDUM: VRAESTEL 3(a)SKRYFGRAAD 10PUNTE: 100TYD: 2 UUR

VRAESTEL 3(a)

■ ALGEMEEN1. Gebruik die rubrieke in die assesseringsriglyne.

Bylaag A: Vraag 1 – Opstel Bylaag B: Vraag 2.1 – Koerantberig

Vraag 2.2 – Dialoog Vraag 2.3 – Agenda en notule Vraag 2.4 – Huldeblyk

Bylaag C: Vraag 3.1 – Uitnodiging en antwoord Vraag 3.2 – Dagboek Vraag 3.3 – Aanwysings

2. Bestudeer hierdie rubrieke baie deeglik. Let veral daarop datbeplanning, formaat, redigering en struktuur by die rubrieke ingesluit is.

3. As ŉ onderwerp misgetas is, word die leerder se antwoordeboek na die senior nasiener verwys. Die leerder moet volgens die rubrieke baie laag op inhoud aangeslaan word.

4. Indien daar twyfel oor ŉ onderskeidingskandidaat se skryfstuk(ke) bestaan, moet dit eweneens met die senior nasiener bespreek word.

5. Indien ŉ skryfstuk grootliks uit die vraestel saamgeflans word of dele vanopdragte uit die vraestel net so oorgeskryf word, ontvang die kandidaat geen punte nie. Kommentaar sal wees: Nie eie werk nie/Saamgeflans. Indien dele van die skryfstuk wel die leerder se eie werk is, assesseer hierdie dele volgens die laagste kode.

6. Die nasiener moet die voorgeskrewe nasiensimbole (bl. 3) gebruik by dienasien van ŉ skryfstuk. Om net strepe te trek is ONAANVAARBAAR.

7. By skryfstukke wat te lank is, word die maksimum lengte nagesien en ŉ streep deur dieres getrek.

8. Riglyn by die afwyking van die voorgeskrewe lengte by skryfstukke.

Afdeling Amper korrek Te kort / te lank Heeltemal te kort / te lank

Afd. A: Opstel150 – 200 woorde

140 – 149201 – 210

130 – 139211 – 220

Minder as 130Meer as 220

Afd. B: Lang transaksionele teks120 – 150 woorde

113 – 119151 – 157

106 – 112158 – 164


Afd. C: Korttransaksionele teks80 – 100 woorde

75 – 79101 – 105

69 – 74106 – 111


9. Vraag 1.6:75

Indien die titel en inhoud nie ooreenstem nie moet die titel geïgnoreer word. Die rubriek maak nie voorsiening vir sodanige penalisering nie.

Die onderwerpe kan verhalend, beskrywend, bespiegelend, beredeneerd of argumenterend wees. Die prente dien slegs as prikkels.

SIMBOLE/TEKENS BY DIE NASIEN

Die volgende simbole/tekens behoort deur die onderskeie provinsies gebruikte word.

VERDUIDELIKING SIMBOOL BESKRYWING

Woordorde ( . . . ) Hakies

Spelfout = Twee kort strepies onder ŉ woord

Woordkeuse / Haal met ŉ streep deur

Tydfoute T (in die kantlyn) Hoofletter T

Woord(e) weggelaat ^Weglaatteken

Taalfoute _____Enkelstreep onder die taalfout

Paragraafindeling //Dubbele skuinsstreep

Paragraaf is een lang, lomp sin [Begin van ŉ nuwe sin

Woorde uit ander tale/*niefunksionele/ vreemde woorde*Standaardafrikaans bly die norm. Gebruiksafrikaans moet vermy word. Aanvaar terme waarvoor Afrikaans nog nie ekwivalente het nie. Aanvaar ook gemotiveerde Afrikaanse streekswoorde/streekuitdrukkings.

XTrek ŉ X oor die verkeerde woord.

Erkenning van taaljuweeltjies (bo die woord)Regmerkie bokant goeie taalgebruik, idees of uitdrukkings.

Herhaling hh (in die kantlyn)Dubbele hh

Onduidelik/onverstaanbaar ∫ (in die kantlyn)Kronkelstreep

Saamgeflans uit vraestel Vr (in die kantlyn)Hoofletter V kleinletter r

Punktuasie OOmkring

76

NEERSKRYF VAN PUNTE

1. Gebruik die korrekte rubriek vir elke tipe skryfstuk.2. Assesseer die kandidaat se skryfstukke na aanleiding van die

sewe KODES volgens:

Afdeling A:

Afdeling B:

Afdeling C:

INHOUD en BEPLANNING (32 punte), TAAL, STYL en REDIGERING (12 punte) en STRUKTUUR (6 punte).INHOUD, BEPLANNING en FORMAAT (20 punte) en TAAL, STYL en REDIGERING (10 punte).

INHOUD, BEPLANNING en FORMAAT (13 punte) en TAAL, STYL en REDIGERING (7 punte).

3. Evalueer eers hoe goed, gemiddeld of swak die kandidaat binnedaardie Kode tussen die gegewe punte is, byvoorbeeld: uit ŉ gegewe punt van 16 – 19 uit 50, moet die nasiener kan assesseer watter punt die skryfstuk verdien. Skryf net EEN punt neer.

4. Hou die persentasies by die Kodes in gedagte. Dis ŉ hulpmiddel.

5. Skryf die punte soos volg neer:

6. Halwe punte word per afdeling afgerond.

AFDELING A: OPSTELLE

SOORTE OPSTELLE

Tekssoort Doel Teksstruktuur TaalkenmerkeVerhalend Om te

vermaak Inleiding wat karakters en agtergrond bekendstel; gebeure wat spanningslyn skep; afloop / oplossing / samevatting

Skryf in die eerste of derde persoon.Gebruik meestal verlede tyd. Beskryf opeenvolgende gebeure.Gebruik woorde wat gebeure in tyd aandui, bv. vroeg die môre, later.Dialoog kan gebruik word.Gebruik bywoorde, byvoeglike naamwoorde, beelde, ens., wat leser boei.

Beskrywend Om iets lewendig te beskryf

Inleiding wat ŉ algemene oorsig van die onderwerp gee; beskryf daarna kenmerke / karaktertrekke

Gebruik verlede of teenwoordige tyd. Skep ŉ prent in woorde.

77

AFDELING A Kode PuntI/B 5 19½

T/S/R 2 4S 5 5

TOTAAL: 28 ½

29

AFDELINGB en C

Kode Punt

I/B/F 5 12T/S/R 6 7

TOTAAL:19

van onderwerp Gebruik bywoorde en byvoeglike naamwoorde. Gebruik beeldspraak soos vergelykings, metafore, personifikasie en stylmiddels soos herhaling, kontras, klanknabootsing.

Argumenterend Om ŉ standpunt te verdedig; probeer om die leser te oortuig

Neem standpunt in, bv.: Winkels moet op Sondae gesluit wees.Gee ŉ reeks uitgebreide argumente, bv.: Elke persoon het ŉ dag rus nodig. Dit is veral belangrik vir mense wat in winkels werk omdat ...Versterk die argument deur die openingsargument op te som en te herhaal, bv.: Ons het gesien dat ... daarom …

Gebruik die teenwoordige tyd.Fokus hoofsaaklik op gepaste woordeskat soos winkels, klante.Gebruik woorde wat rede, oorsaak, opeenvolging / voegwoorde / logiese opeenvolging aandui, soos dit bewys dat, maar, dog, omdat, daarom.

Beredeneerd Om argumente vir verskillende standpunte aan te bied

Stel argument / probleem; mag hoofargumente in inleiding gee, bv.: Die kwessie of ons moet skoolklere dra of nie is baie belangrik. Daar is goeie redes vir beide .... Argumente vir, asook ondersteunende bewyse. Argumente teen, asook ondersteunende bewyse. Slotsom: opsomming en aanbevelings.

Gebruik die teenwoordige tyd.Fokus hoofsaaklik op gepaste woordeskat soos skoolklere, leerders.Gebruik woorde wat rede, oorsaak, opeenvolging / voegwoorde / logiese opeenvolging aandui soos dit bewys dat, maar, dog, omdat, daarom. Ontwikkel argumente van die algemene na die spesifieke.

Bespiegelend Om ŉ idee te oorweeg / deurdink en emosionele reaksies en gevoelens weer te gee.

Die skrywer kan byvoorbeeld bespiegel oor ŉ droom of strewes, byvoorbeeld:Dit is hoe ek die beste onderwyser onthou wat ek ooit gehad het.Gee jou siening oor die lewe en hoe dit geleef behoort te word.ŉ Bespiegelende opstel sal subjektief wees.Gevoelens en emosies speel ŉ baie belangrike rol.ŉ Groot gedeelte van dié opstel mag beskrywend wees. Die beskrywings behoort lewendig te wees en moet daarop gemik wees om die herinneringe of gevoelens van die skrywer in die leser te laat herleef.Die gedagtes / idees / gevoelens wat uitgedruk word, behoort opreg te wees en persoonlike betrokkenheid te toon.

Gebruik persoonlike voornaamwoorde.Fokus hoofsaaklik op gepaste woordeskat soos skoolklere, leerders.Gebruik woorde wat gevoel, siening, aandui soos ek is oortuig dat, dit bewys dat, maar, dog, omdat, daarom.


78

AFDELING B

Tekssoort Doel Teksstruktuur TaalkenmerkeKoerantberig Om in te lig, op

te voed en te vermaak

Gee feite kortliks en akkuraat; Strewe om die belangrikste feite te gee

sonder om die leser te verloor; Som akkuraat op sonder om die waarheid te

verdraai; Gee ŉ saaklike, bondige, maar treffende

titel. Subtitels kan ook gegee word; en Vermeld die belangrikste feite alreeds in die

eerste paragraaf: wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe en in watter mate.

Die koerantartikel kan in paragrawe of in kolomme aangebied word.

Die wie, wat, waar, wanneer en waarom word in die volgendeparagrawe uitgebrei.

Die slot vat die berig saam.

Duidelike en akkurate taalgebruik

Skryf in die derde persoon

Kan die lydende of bedrywende vorm gebruik afhangende van die fokus en wat vir die leser toepaslik is

Aanhalings, kommentaar, opinies, verklarings en waarnemings van betrokke mense of kundiges oor die onderwerp

Dialoog Dit is ŉ verslag van spreekbeurte tussen twee of meer mense in die orde waarin die gesprek gevoer word en vanuit ŉ spreker se perspektief

Wanneer ŉ dialoog geskryf word: •Skryf die name van die sprekers aan die linkerkant van die bladsy;• Gebruik ŉ dubbelpunt na die naam van elke spreker;•Begin elke nuwe spreekbeurt op ŉ volgende reël;•Inligting vir sprekers/ karakters (of die leser) oor hoe om te praat of om die handeling uit te beeld, moet tussen hakies, direk voor die spreker/karakter se woorde, geskryf word, byvoorbeeld: Anna (met dringendheid);•Skets ŉ scenario voordat dialoog geskryf word.

Indien die dialoog tussen familie of nabye vriende plaasvind, word ŉ gemaklike, informele styl gebruik. Bekende taalvorme word vir versoeke, vrae, opdragte, voorstelle en erkennings gebruik.Wanneer die gesprek vreemdelinge insluit, is die praatstyl meer beleefd in terme van versoeke, vrae, opdragte, voorstelle en erkennings.

AgendaenNotule

Om struktuur aan ŉ vergadering te gee

Naam van instelling.Datum, tyd en plek van vergadering. Verwelkoming en verskonings. Sake voortspruitend uit vorige notule. Nuwe sake. Algemeen.

Besprekingspunte word gewoonlik genommer. Taal is bondig. Gebruik woorde wat handeling aandui, bv. goedkeur, bespreek, aankondig. Formele taal. Gebruik taalkonvensies bv. sake voortspruitend ..., nuwe sake, ens.

Om verslag van ŉ vergadering te gee

Naam van vereniging. Datum, tyd en plek van vergadering. Teenwoordigheidslys en verskonings. Goedkeuring van vorige notule (kan gewysig word).Verslag van besprekings, besluite geneem en persone verantwoordelik.

Bondige taal. Formele taal. Nommer besprekingspunte. Mag opskrifte en koeëls gebruik.Gebruik taalkonvensies

79

Tyd van verdaging. bv. sake voortspruitend ..., nuwe sake, ens.

Huldeblyk (kort) Om iemand se dood te herdenk of om mense van iemand se dood in kennis te stel

Volle name; datum van afsterwe, waar persoon tydens dood gebly het, geboortedatum, geboorteplek, oorlewendes (eggenoot, kinders) en hulle name, inligting oor begrafnis (plek, datum, tyd). Die volgende inligting kan ook ingesluit word: oorsaak van dood, biografiese besonderhede, inligting oor huldigingsdiens.

Formele styl; Gebruik eufemisme, bv. oorlede i.p.v. dood.Gewoonlik bondig. Gebruik taalkonvensies soos in plaas van blomme kan donasies geskenk word aan ...

TOTAAL VIR AFDELING B: 30AFDELING C

Tekssoort Doel Teksstruktuur Taalkenmerke

Uitnodiging (en antwoord) Om iemand na ŉ gebeurtenis uit te nooi of om op te tree by ŉ gebeurtenis (aanvaar uitnodiging of wys dit van die hand)

Kan in die formaat van informele brief of uitnodigingskaartjie wees. Sluit die volgende in: aard van die gebeurtenis; waar dit plaasvind; datum en tyd; mag kleredragreëls

insluit; naam van uitgenooide; mag RSVP insluit; mag visuele element/e

insluit. Die antwoord mag in die vorm van ŉ nota of brief wees.

Kan formele of informele styl wees.Bondig en op die man af.Gebruik konvensionele frases soos Ontvang hiermee ŉ uitnodiging ...Antwoord getuig van beleefdheid, bv. Baie dankie vir die uitnodiging na die partytjie, maar ek sal dit ongelukkig nie kan bywoon nie.

Dagboekinskrywings Om persoonlike ervarings weer te gee en daaroor na te dink

Skryf gewoonlik in ŉ dagboek of ŉ joernaal.Skryf inskrywings gereeld (daagliks of weekliks).Voorsien inskrywings van datums.Kan oorvertelling van ŉ persoonlike aard wees (verwys na persoonlike mededeling).

Skryf gewoonlik in die verlede tyd. Gebruik informele styl.Skryf vir hom- of haarself. Gebruik woorde soos “vandag, gister en môre.” Gevoelens wat nou ondervind word, kan in die teenwoordige tyd geskryf word.Gebruik adjektiewe, leestekens, en hoofletters om oortuigend te skryf. Vrae en wense is ŉ doeltreffende manier om gevoelens oor te dra. Noem familie en vriende op die naam.

Prosedures soos

instruksies,

rigtingaanwysings en reëls

Om deur middel van ŉ reeks opeenvolgende stappe te beskryf of opdrag te gee oor

Doelstelling: ŉ mededeling oor iets wat bereik moet word, bv. hoe om ŉ omslag vir ŉ lêer te maak. Benodigdhede word in

Begin sinne altyd met ŉ bevelsin of werkwoord, bv.: Verf ŉ blou agtergrond. Skryf in chronologiese volgorde.

80

hoe dinge gedoen word

korrekte volgorde gelys, bv. ŉ groot vel kunspapier, verf, ens. Opeenvolgende stappe om doel te bereik, bv. verf ŉ blou agtergrond op die papier.Visuele tekste kan gebruik word, bv. storiebord, diagramme, ens.

Dui chronologiese volgorde puntsgewys aan. Gebruik persoonlike voornaamwoorde in plaas van eiename. Gebruik oorsaak en gevolg.

Gee aanwysings Om, byvoorbeeld, padaanwysings vir iemand te gee

Gebruik chronologiese volgorde.Verwys na ŉ spesifieke rigting.Dui die beraamde afstand aan.Verskaf inligting oor bakens langs die pad.

Gebruik hoofsaaklik bevelsinne.Gebruik kort en duidelike sinne.

TOTAAL VIR AFDELING C: 20TOTAAL VIR VRAESTEL 3: 100

81

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAALVRAESTEL 3(b)SKRYFGRAAD 10PUNTE: 100TYD: 2 UUR

INSTRUKSIE EN INLIGTING

1. Hierdie vraestel bestaan uit DRIE afdelings.AFDELING A: Opstel (50)AFDELING B: Lang transaksionele teks (30)AFDELING C: Kort transaksionele teks (20)

2. Beantwoord EEN vraag uit elke afdeling.3. Skryf in die taal wat geassesseer word.4. Begin ELKE vraag op ŉ NUWE bladsy.5. Jy moet jou skryfstukke beplan, redigeer en proeflees. Gebruik byvoorbeeld ŉ

kopkaart of sleutelwoorde. Doen die beplanning VOORDAT jy die finale produk vir elkeen van die afdelings skryf.

6. Alle beplanning moet duidelik aangedui word. Trek ŉ streep deur die beplanning nadat jy die finale produk geskryf het.7. Beplan jou tyd só:

AFDELING A: 50 minuteAFDELING B: 40 minuteAFDELING C: 30 minute

8. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie vraestel gebruik is.

9. Skryf die titel/opskrif van elke teks boaan jou skryfstuk neer.LET WEL: Die titel word NIE in aanmerking geneem as die woorde getel word NIE.

10.Skryf netjies en leesbaar.

82

AFDELING A: OPSTEL

VRAAG 1

Kies EEN onderwerp en skryf 150 - 200 woorde daaroor. Skryf die nommer en die titel van die onderwerp wat jy kies, boaan.

1.1 Titel/Onderwerp: ŉ Klein ongelukkie

[uit Hoe verstaan ek – Prof Jan van der Watt]

Jy was besig om jou pa se motor te was en het besluit om dit uit te toets. Jy was nog nooit agter enige motor se stuurwiel nie en het ook nie ŉ leerlinglisensie nie.

Skryf ŉ opstel waarin jy vertel wat gebeur het toe jy jou pa se motor uitgetoets het.

Dink ook aan: Mag jy jou pa se motor bestuur? Waar was jy toe die ongeluk gebeur het? Wat het gebeur? Wat was jou pa se reaksie? Hoeveel dit gekos het om die skade te herstel? Wat jy gedoen het om jou pa terug te betaal? [50]

OF

83

1.2 Titel/Onderwerp: My skool is die beste!

,

[Uit die Republikein]

Jy is baie gelukkig in jou skool. As jy soggens skool toe stap, weet jy dat jy in die beste skool is. Jou onderwysers is baie streng en altyd voorbereid. Die leerders is netjies en stiptelik. Selfs die luiste kinders se tuiswerk is altyd gedoen.

Skryf ŉ opstel waarin jy jou skool beskryf.

Dink aan die volgende: Wat is jou skool se naam? Waar is jou skool? Hoe lyk jou skool? Wie is die onderwysers vir die verskillende vakke? Watter sport en kulturele aktiwiteite bied die skool aan? Wie is jou skoolmaats? [50]

OF

84

1.3 Titel/Onderwerp: Die liefde

[Graphicsfactory.com]

Jy is sestien jaar oud en vir die eerste keer verlief of is dit liefde? Die persoon is in jou gedagtes as jy gaan slaap én as jy opstaan. As jy skool toe stap is die persoon daar. As jy in die klas omkyk is die persoon daar. Jy wonder of jy verlief, lief of net baie bewus van die persoon is.

Skryf ŉ opstel waarin jy oor die bestaan van die liefde wonder.

Dink aan die volgende: Jy is nie meer dieselfde vandat jy van die persoon bewus is nie. Jy wil net oor die persoon praat én naby die persoon wees. As julle oë ontmoet, klop jou hart in jou keel. [50]

OF

1.4 Titel/Onderwerp: Gesinne moet baie kinders hê.

[Graphicsfactory.com]85

In die wêreld het ons te doen met voedsel-, klere- en petrolpryse wat jaarliks styg. Kinders moet skoolgaan en skoolklere en skoolgeld is baie duur. Die werkloosheidsyfer styg daagliks en baie ouers lei aan depressie omdat hulle sukkel. Dit is wanneer ŉ mens wonder of gesinne baie kinders moet hê en of kinders áltyd ŉ seën vir ouers is?

Skryf ŉ opstel waarin jy redeneer oor hoeveel kinders gesinne moet hê.

Dink aan die volgende: Die finansiële implikasie Gebrek aan tyd Gesonde kommunikasie/gebrek aan kommunikasie Jaloesie en afguns onder kinders/vereensaming van die enkelkind Privaatheid/gebrek aan privaatheid [50]

OF

1.5 Titel/Onderwerp: Skelms is te slim vir die polisie

In ons land kom baie misdaad voor. Elke aand sien jy dit op die TV en hoor jy dit oor die radio.

Skryf ŉ opstel waarin jy argumenteer dat skelms te slim vir die polisie is/nie is nie. [50]

OF

86

1.6 Kies EEN van die volgende visuele tekste en skryf ŉ opstel daaroor. Gee vir jou opstel ŉ titel. Jou opstel moet direk by die prent aanpas.

1.6.1

[uit Beeld] [50]OF

1.6.2

[bron onbekend][50]

OF1.6.3

[Bron onbekend]

[50]TOTAAL AFDELING A: 50

87

AFDELING B: LANG TRANSAKSIONELE TEKS

VRAAG 2

Kies EEN onderwerp en skryf 120 - 150 woorde daaroor.Skryf die nommer en die titel van die onderwerp wat jy kies, boaan.

2.1 VRIENDSKAPLIKE BRIEF

Jou maat se ouers gaan na ŉ ander provinsie verhuis. Hy/Sy wil nie die skool en vriendekring verlaat nie.

Skryf ŉ bemoedigende brief waarin jy hom / haar gerusstel en oorreed om hom sy/haar ouers te volg.Bemoedigend is dalk ŉ moeilike woord vir gr.10!Hou die formaat van die riglyne dieselfde.Noem onder andere: Dit is goed as jy naby jou ouers is. Jy kry gereeld kos. Jou klere word gewas en gestryk. As jy iets nodig het, is jou ouers daar. [30]

OF

2.2 DIALOOG

Jou maat se ma beplan ŉ partytjie waarvan hy/sy nie weet nie. Sy vra vir jou om haar met die reëlings te help.

Skryf wat julle beplan in dialoogvorm neer.

Dink aan die volgende: Waar die partytjie gehou sal word Die tyd Die kleredrag Die kleurskema Soorte kos, ens.

Begin so: Tannie Lerato: Goeiemiddag ... sal jy my asseblief help om ŉ partytjie vir my kind te reël?Mpho: ...

[30]

OF

88

2.3 KOERANTBERIG

Kies een van die volgende opskrifte en skryf ŉ gepaste beriggie vir julle skoolkoerant.

2.3.1

[30]OF

2.3.2

[30]TOTAAL AFDELING B: 30

AFDELING C: KORT TRANSAKSIONELE TEKS

VRAAG 3

Kies EEN onderwerp en skryf 80 - 100 woorde daaroor.Skryf die nommer en die titel van die onderwerp wat jy kies, boaan.

3.1 ADVERTENSIE

[uit googlesearch.com]

Kies een van die produkte en ontwerp ŉ advertensie.

Die advertensie behoort: Eenvoudig, maar kreatief en interessant te wees. Die produk op ŉ kreatiewe en opwindende manier te beskryf. Die leser te oortuig dat hy/sy nie sonder die produk kan funksioneer nie. Op ŉ spesifieke teikenmark gerig te wees.

Inligting te verskaf, bv. kontakbesonderhede, prys, waar die produk beskikbaar is, ens.[20]

OF

3.2 DAGBOEKINSKRYWING

89

Graad 10-toer 'n groot sukses

Leerder verteenwoordig skool in provinsiale span

3.2.1 Jy was vandag die rede waarom julle skool die wedstryd (enige sportsoort van jou keuse) verloor het.

Skryf in jou dagboek wat jy gedoen het. [20]

OF

3.3 INSTRUKSIES

Jy wil vir jouself ŉ toebroodjie maak.

Jy het die volgende bestanddele: ŉ gebakte eier twee snye brood ŉ tamatie margarien kaas sous blaarslaai

Skryf stap vir stap neer hoe jy te werk sal gaan om die toebroodjie te maak. [20]


90

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAALMEMORANDUM: VRAESTEL 3(b)SKRYFGRAAD 10PUNTE: 100TYD: 2 UUR

ALGEMEEN1. Gebruik die rubrieke in die assesseringsriglyne.

Bylaag A: Vraag 1 - Opstel

Bylaag B: Vraag 2.1 - Informele BriefVraag 2.2 - DialoogVraag 2.3 - Koerantberig

Bylaag C: Vraag 3.1 - AdvertensieVraag 3.2 - Dagboekinskrywing Vraag 3.3 - Instruksie

2. Bestudeer hierdie rubrieke baie deeglik. Let veral daarop datbeplanning, formaat, redigering en struktuur by die rubrieke ingesluit is.

3. As ŉ onderwerp misgetas is, word die leerder se antwoordeboek na die senior nasiener verwys. Die kandidaat moet volgens die rubrieke baie laag op inhoud aangeslaan word.

4. Indien daar twyfel oor ŉ onderskeidingskandidaat se skryfstuk(ke) bestaan, moet dit eweneens met die senior nasiener bespreek word.

5. Indien ŉ skryfstuk grootliks uit die vraestel saamgeflans word of dele vanopdragte uit die vraestel net so oorgeskryf word, ontvang die kandidaat geen punte nie. Kommentaar sal wees: Nie eie werk nie/Saamgeflans. Indien dele van die skryfstuk wel die leerder se eie werk is, assesseer hierdie dele volgens die laagste kode.

6. Die nasiener moet die voorgeskrewe nasiensimbole (bl. 3) gebruik by dienasien van ŉ skryfstuk. Om net strepe te trek is ONAANVAARBAAR.

7. By skryfstukke wat te lank is, word die maksimum lengte nagesien en ŉ streep deur die resgetrek.

8. Riglyn by die afwyking van die voorgeskrewe lengte by skryfstukke.

Afdeling Amper korrek Te kort / te lank Heeltemal te kort / te lank

Afd. A: Opstel150 – 200 woorde

140 – 149201 – 210

130 – 139211 – 220


Afd. B: Lang transaksionele teks120 – 150 woorde

113 – 119151 – 157

106 – 112158 – 164


Afd. C: Korttransaksionele teks80 – 100 woorde

75 – 79101 – 105

69 – 74106 – 111


9. Vraag 1.6:

91

Indien die titel en inhoud nie ooreenstem nie moet die titel geïgnoreer word. Die rubriek maak nie voorsiening vir sodanige penalisering nie.

Die onderwerpe kan verhalend, beskrywend, bespiegelend, beredeneerd of argumenterend wees. Die prente dien slegs as prikkels.

SIMBOLE/TEKENS BY DIE NASIEN

Die volgende simbole/tekens behoort deur die onderskeie provinsies gebruikte word.

VERDUIDELIKING SIMBOOL BESKRYWING

Woordorde ( . . . ) Hakies

Spelfout = Twee kort strepies onder ŉ woord

Woordkeuse / Haal met ŉ streep deur

Tydfoute T (in die kantlyn) Hoofletter T

Woord(e) weggelaat ^Weglaatteken

Taalfoute _____Enkelstreep onder die taalfout

Paragraafindeling //Dubbele skuinsstreep

Paragraaf is een lang, lomp sin [Begin van ŉ nuwe sin

Woorde uit ander tale/ *niefunksionele/ vreemde woorde*Standaardafrikaans bly die norm. Gebruiksafrikaans moet vermy word. Aanvaar terme waarvoor Afrikaans nog nie ekwivalente het nie. Aanvaar ook gemotiveerde Afrikaanse streekswoorde/streekuitdrukkings.

XTrek ŉ X oor die verkeerde woord.

Erkenning van taaljuweeltjies (bo die woord)Regmerkie bokant goeie taalgebruik, idees of uitdrukkings.

Herhaling hh (in die kantlyn)Dubbele hh

Onduidelik/onverstaanbaar ∫ (in die kantlyn)Kronkelstreep

Saamgeflans uit vraestel Vr (in die kantlyn)Hoofletter V kleinletter r

Punktuasie OOmkring

NEERSKRYF VAN PUNTE92

1. Gebruik die korrekte rubriek vir elke tipe skryfstuk.2. Assesseer die kandidaat se skryfstukke na aanleiding van die

sewe KODES volgens:

Afdeling A:

Afdeling B:

Afdeling C:

INHOUD en BEPLANNING (32 punte), TAAL, STYL en REDIGERING (12 punte) en STRUKTUUR (6 punte).INHOUD, BEPLANNING en FORMAAT (20 punte) en TAAL, STYL en REDIGERING (10 punte).

INHOUD, BEPLANNING en FORMAAT (13 punte) en TAAL, STYL en REDIGERING (7 punte).

3. Evalueer eers hoe goed, gemiddeld of swak die kandidaat binnedaardie Kode tussen die gegewe punte is, byvoorbeeld: uit ŉ gegewe punt van 16 – 19 uit 50, moet die nasiener kan assesseer watter punt die skryfstuk verdien. Skryf net EEN punt neer.

4. Hou die persentasies by die Kodes in gedagte. Dis ŉ hulpmiddel.

5. Skryf die punte soos volg neer:

6. Halwe punte word per afdeling afgerond.

AFDELING A: OPSTELLE

SOORTE OPSTELLE

Tekssoort Doel Teksstruktuur TaalkenmerkeVerhalend Om te

vermaak Inleiding wat karakters en agtergrond bekendstel; gebeure wat spanningslyn skep; afloop / oplossing / samevatting

Skryf in die eerste of derde persoon.Gebruik meestal verlede tyd. Beskryf opeenvolgende gebeure.Gebruik woorde wat gebeure in tyd aandui, bv. vroeg die môre, later.Dialoog kan gebruik word.Gebruik bywoorde, byvoeglike naamwoorde, beelde, ens., wat leser boei.

Beskrywend Om iets lewendig te beskryf

Inleiding wat ŉ algemene oorsig van die onderwerp gee; beskryf daarna kenmerke / karaktertrekke van onderwerp

Gebruik verlede of teenwoordige tyd. Skep ŉ prent in woorde. Gebruik bywoorde en byvoeglike naamwoorde.

93

AFDELING A Kode PuntI/B 5 19½

T/S/R 2 4S 5 5

TOTAAL: 28 ½

29

AFDELINGB en C

Kode Punt

I/B/F 5 12T/S/R 6 7

TOTAAL:19

Gebruik beeldspraak soos vergelykings, metafore, personifikasie en stylmiddels soos herhaling, kontras, klanknabootsing.

Argumenterend Om ŉ standpunt te verdedig; probeer om die leser te oortuig

Neem standpunt in, bv.: Winkels moet op Sondae gesluit wees.Gee ŉ reeks uitgebreide argumente, bv.: Elke persoon het ŉ dag rus nodig. Dit is veral belangrik vir mense wat in winkels werk omdat ...Versterk die argument deur die openingsargument op te som en te herhaal, bv.: Ons het gesien dat ... daarom …

Gebruik die teenwoordige tyd.Fokus hoofsaaklik op gepaste woordeskat soos winkels, klante.Gebruik woorde wat rede, oorsaak, opeenvolging / voegwoorde / logiese opeenvolging aandui, soos dit bewys dat, maar, dog, omdat, daarom.

Beredeneerd Om argumente vir verskillende standpunte aan te bied

Stel argument / probleem; mag hoofargumente in inleiding gee, bv.: Die kwessie of ons moet skoolklere dra of nie is baie belangrik. Daar is goeie redes vir beide .... Argumente vir, asook ondersteunende bewyse. Argumente teen, asook ondersteunende bewyse. Slotsom: opsomming en aanbevelings.

Gebruik die teenwoordige tyd.Fokus hoofsaaklik op gepaste woordeskat soos skoolklere, leerders.Gebruik woorde wat rede, oorsaak, opeenvolging / voegwoorde / logiese opeenvolging aandui soos dit bewys dat, maar, dog, omdat, daarom. Ontwikkel argumente van die algemene na die spesifieke.

Bespiegelend Om ŉ idee te oorweeg / deurdink en emosionele reaksies en gevoelens weer te gee.

Die skrywer kan byvoorbeeld bespiegel oor ŉ droom of strewes, byvoorbeeld:Dit is hoe ek die beste onderwyser onthou wat ek ooit gehad het.Gee jou siening oor die lewe en hoe dit geleef behoort te word.ŉ Bespiegelende opstel sal subjektief wees.Gevoelens en emosies speel ŉ baie belangrike rol.ŉ Groot gedeelte van dié opstel mag beskrywend wees. Die beskrywings behoort lewendig te wees en moet daarop gemik wees om die herinneringe of gevoelens van die skrywer in die leser te laat herleef.Die gedagtes / idees / gevoelens wat uitgedruk word, behoort opreg te wees en persoonlike betrokkenheid te toon.

Gebruik persoonlike voornaamwoorde.Fokus hoofsaaklik op gepaste woordeskat soos skoolklere, leerders.Gebruik woorde wat gevoel, siening, aandui soos ek is oortuig dat, dit bewys dat, maar, dog, omdat, daarom.

TOTAAL AFDELING A: 50AFDELING BVriendskaplike brief

Tekssoort Doel Teksstruktuur TaalkenmerkeVriendskaplike Om in te lig en Adres, datum en aanhef Gewoonlik informele

94

briewe vriendskap te onderhou

Struktuur hang af van die doel van die brief (soos mededeling van nuus, gelukwensing, simpatiseer, verduidelik).Kan oorvertelling van persoonlike aard wees (verwys na persoonlike mededeling).Afsluiting / slot (naam)Die adres en datum: Die adres van die skrywer word regs, boaan

in blokvorm geskryf. Daar word nie ŉ reël tussen die poskode en

die datum oopgelaat nie. Die datum word voluit geskryf: 10

November 2011. Let op die verskillende wyses waarop die

adres geskryf kan word. Verwys na voorbeelde hieronder.

Die aanhef, afsluiting en slot: Aanhef: “Beste” of “Liewe” word gebruik; dit

word teen die linkerkantlyn geskryf. Groete/Liefdegroete kry ŉ punt aan die

einde. Daar word nie ŉ reël tussen Jou maat en die

naam oopgelaat nie. Die omskrywing Jou maat voor die

briefskrywer se naam is opsioneel.

Die paragrawe: ŉ Reël word tussen paragrawe oopgelaat. Die inleidingsparagraaf stel die rede vir die

brief duidelik en moet ŉ skakel tussen die briefskrywer en die ontvanger van die brief wees.

Die liggaam van die brief brei uit op die rede vir die brief. Die skrywer vertel van die beurs en sy/haar planne en gevoelens.

Die slotparagraaf moet die brief saamvat.

styl, maar brief waarin meegevoel uitgespreek word, kan meer formeel wees.Taalkenmerke volgens die doel van die brief

Dialoog Dit is ŉ verslag van spreekbeurte tussen twee of meer mense in die orde waarin die gesprek gevoer word en vanuit ŉ spreker se perspektief

Wanneer ŉ dialoog geskryf word: Skryf die name van die sprekers aan die linkerkant van die bladsy;• Gebruik ŉ dubbelpunt na die naam van elke spreker;•Begin elke nuwe spreekbeurt op ŉ volgende reël;•Inligting vir sprekers/ karakters (of die leser) oor hoe om te praat of om die handeling uit te beeld, moet tussen hakies, direk voor die spreker/karakter se woorde, geskryf word, byvoorbeeld: Anna (met dringendheid);•Skets ŉ scenario voordat dialoog geskryf word.

Indien die dialoog tussen familie of nabye vriende plaasvind, word ŉ gemaklike, informele styl gebruik. Bekende taalvorme word vir versoeke, vrae, opdragte, voorstelle en erkennings gebruik.Wanneer die gesprek vreemdelinge insluit, is die praatstyl meer beleefd in terme van versoeke, vrae, opdragte, voorstelle en erkennings.

95

Koerantberig Om in te lig, op te voed en te vermaak

Gee feite kortliks en akkuraat; Strewe om die belangrikste feite te gee

sonder om die leser te verloor; Som akkuraat op sonder om die waarheid te

verdraai; Gee ŉ saaklike, bondige, maar treffende

titel. Subtitels kan ook gegee word; en Vermeld die belangrikste feite alreeds in die

eerste paragraaf: wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe en in watter mate.

Die koerantartikel kan in paragrawe of in kolomme aangebied word.

Die wie, wat, waar, wanneer en waarom word in die volgendeparagrawe uitgebrei.

Die slot vat die berig saam.

Duidelike en akkurate taalgebruik

Skryf in die derde persoon

Kan die lydende of bedrywende vorm gebruik afhangende van die fokus en wat vir die leser toepaslik is

Aanhalings, kommentaar, opinies, verklarings en waarnemings van betrokke mense of kundiges oor die onderwerp

Voorbeelde van die briefskrywer se adres:

Kerkstraat 1 Posbus 88 Huis 342 Plot 588Uitbreiding/Voorstad Pleknaam Pleknaam PleknaamPleknaam Kode Kode KodeKode

Rusthof Sewendelaan 10 OF Sewende Laan 10Pleknaam WestdeneKode Kode

Let op die volgende: Kerkstraat is altyd een woord omdat dit ŉ samestellingvan TWEE soortname is. Arcadia straat is ŉ samestelling tussen ŉ eienaamen ŉ soortnaam en daarom kan dit soos volg geskryf word: Arcadiastraat,Arcadia Straat, Arcadia-straat, Arcadia-Straat. (AWS, 2009 bl.121)

Geen Engels behalwe amptelike Engelse name, bv. Mandela Square, wordaanvaar nie.

AFDELING CTekssoort Doel Teksstruktuur Taalkenmerke

3.1 Advertensie Om iemand te oorreed om iets te koop of te gebruik

Neem verskeidenheid formate aan.

Gebruik leuses en logo’s.

Het gewoonlik visuele ontwerpelemente.

Gebruik advertensietegnieke.

Ontwerp moet aandag trek sodat die leser die advertensie onthou.

Gebruik figuurlike taal en poëtiese stylmiddels om impak te maak en om taal te onthou, bv. metafoor, vergelyking, herhaling, alliterasie, rym en ritme.

96

Moenie te veel woorde gebruik nie. Die leser wil nie te veel lees nie.

Die leser moet die advertensie maklik verstaan.

Lettergroottes en lettertipes is baie belangrik. (Uitleg is belangrik)

Dit moet al die inligting oor die produk gee.

ŉ Advertensie berus op: die sogenaamde

ABBA-beginsel. ŉ Advertensie moet ŉ mens se aandag trek. Die mens se belangstelling vir die produk moet gewek word. Die advertensie moet ŉ begeerte by die mens wek. As die advertensie in sy doel slaag, sal die mens tot aksie oorgaan.

Die vrae wat?, waar?, wat alles? en vir wie? moet beantwoord kan word

3.2

Dagboekinskrywings

Om persoonlike ervarings weer te gee en daaroor na te dink

Skryf gewoonlik in ŉ dagboek of ŉ joernaal.

Skryf inskrywings gereeld (daagliks of weekliks).

Voorsien inskrywings van datums.

Kan oorvertelling van ŉ persoonlike aard wees (verwys na persoonlike mededeling).

Skryf gewoonlik in die verlede tyd.

Gebruik informele styl.

Skryf vir hom- of haarself.

Gebruik woorde soos “vandag, gister en môre.”

Gevoelens wat nou ondervind word, kan in die teenwoordige tyd geskryf word.

Gebruik adjektiewe, leestekens, en hoofletters om oortuigend te skryf.

Vrae en wense is ŉ doeltreffende manier om gevoelens oor te dra.

97

Noem familie en vriende op die naam.

3.3 Prosedures soos

instruksies,

rigtingaanwysings en

reëls

Om deur middel van ŉ reeks opeenvolgende stappe te beskryf of opdrag te gee oor hoe dinge gedoen word

Doelstelling: ŉ mededeling oor iets wat bereik moet word, bv. hoe om ŉ omslag vir ŉ lêer te maak. Benodigdhede word in korrekte volgorde gelys, bv. ŉ groot vel kunspapier, verf, ens. Opeenvolgende stappe om doel te bereik, bv. verf ŉ blou agtergrond op die papier.Visuele tekste kan gebruik word, bv. storiebord, diagramme, ens.

Begin sinne altyd met ŉ bevelsin of werkwoord, bv.: Verf ŉ blou agtergrond. Skryf in chronologiese volgorde. Dui chronologiese volgorde puntsgewys aan. Gebruik persoonlike voornaamwoorde in plaas van eiename. Gebruik oorsaak en gevolg.

VRAAG 3.3 INSTRUKSIES Smeer die twee snye brood liggies met margarine. Plaas die blaarslaai oor een van die snye brood. Plaas die biefburger bo-op die blaarslaai. Plaas die skyfie kaas bo-op die biefburger. Plaas die tamatieskywe bo-op die kaas. Smeer / gooi / spuit sous bo-oor. Plaas die tweede sny brood bo-op.

(Die volgorde van bestanddele mag wissel).


98

AFDELING A: OPSTEL (50)EERSTE ADDISIONELE TAAL

50PUNTE

KODE 7Uitmuntend

80-100%

KODE 6Verdienstelik

70-79%

KODE 5Beduidend

60-69%

KODE 4Voldoende

50-59%

KODE 3Matig

40-49%

KODE 2Basies 30-39%

KODE 1Ontoereikend

0-29%

INHOUD EN BEPLANNING

32 PUNTE

26-32

-Inhoud beïndruk leser met insig in onderwerp.-Idees uitdagend en volwasse.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ feitlik foutlose, gepaste opstel..

22½-25½

-Inhoud toon deeglike interpretasie van onderwerp.-Idees interessant en verbeeldingryk.-Beplanning en/of eerste poging lei tot goed saamgestelde, gepaste opstel.

19½-22

-Inhoud toon ŉ goeie interpretasie van onderwerp.-Idees interessant en oortuigend.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ goeie, gepaste opstel.

16-19

-Inhoud is voldoende interpretasie van onderwerp.-Idees gewoon en diepte ontbreek.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ bevredigende opstel/aanbieding.

13-15½

-Inhoud gewoon met leemtes in samehang.-Idees meestal relevant; herhalend.-Beplanning en/of eerste poging lei tot gemiddelde/redelike, verstaanbare opstel.

10-12½

-Inhoud dikwels onverstaanbaar; gebrek aan samehang.-Idees is min en dikwels herhalend.-Beplanning en/of eerste poging lei tot opstel wat nie goed aangebied is nie.

0-9½

-Inhoud nie ter sake nie; geen samehang nie.-Idees herhaal.-Beplanning en/of eerste poging ontbreek heeltemal; swak opstel/aanbieding.

TAAL, STYL EN REDIGERING

12 PUNTE

10-12

-Toon kritiese taalbewustheid.-Effektiewe gebruik van taal en punktuasie. Gebruik figuurlike taal.-Woordkeuse hoogs toepaslik/uitmuntend.-Styl, toon en register is hoogs gepas.-Opstel feitlik foutloos na proeflees en redigering.

8½-9½

-Toon kritiese taalbewustheid.-Korrekte gebruik van taal en punktuasie. Kan figuurlike taal in korrekte konteks gebruik.-ŉ Variasie in woordekeuse en word korrek gebruik.-Styl, toon en register is toepaslik vir die onderwerp.-Opstel meestal foutloos na proeflees en redigering.

7½-8

-Daar is bewyse van kritiese taalbewustheid.-Taal en punktuasie meestal korrek.-Woordkeuse is gepas vir opstel.-Styl, toon en register is meestal toepaslik vir die onderwerp.-Opstel oor die algemeen foutloos na proeflees en redigering.

6-7

-ŉ Aanduiding van kritiese taalbewustheid.-Taal baie eenvoudig en punktuasie voldoende.-Woordkeuse voldoende.-Styl, toon en register oor die algemeen in ooreenstemming met vereistes vir die onderwerp.-Opstel het steeds foute na proeflees en redigering.

5-5½

-Beperkte kritiese taalbewustheid.-Taal gewoon en punktuasie dikwels foutiewelik gebruik.-Woordkeuse basies.-Styl, toon en register toon gebrek aan samehang.-Opstel het steeds baie foute na proeflees en redigering.

4-4½

-Geen kritiese taalbewustheid.-Gebrekkige taal en punktuasie.-Woordkeuse beperk.-Styl, toon en register gebrekkig.-Opstel is besaai met foute ten spyte van proeflees en redigering.

0-3½

-Geen kritiese taalbewustheid.-Ernstige gebrek aan taal en punktuasie.-Woordkeuse ontoepaslik.-Styl, toon en register is baie gebrekkig.-Opstel is besaai met foute en verwar, ten spyte van proeflees en redigering.

STRUKTUUR

5-6

-Ontwikkeling van onderwerp is same-

4½

-Ontwikkeling van onderwerp is

4

-Ontwikkeling van

3-3½

-Onderwerp bevat sommige idees;

2½

-Daar is bewyse van ontwikkeling van

2

-Dwaal soms van die onderwerp af,

0-1½

-Afgedwaal van die onderwerp.

6 PUNTE hangend, met verbeeldingryke detail.-Sinne en paragrawe samehangend saamgestel.-Lengte is in ooreenstemming met vereistes.

samehangend en logiese ontwikkeling van detail.-Verskillende tipes sinne; paragrawe skakel logies.-Lengte is korrek.

onderwerp is samehangend, met verbeeldingryke detail.-Sinne en paragrafering: samehangend, goed gekonstrueer/ saamgestel.-Lengte is korrek.

noodsaaklike detail egter ingesluit.-Sinskonstruksie en paragrafering mag foute bevat, maar opstel maak nog sin.-Lengte is amper korrek.

sommige noodsaaklike idees.-Sinskonstruksie en paragrafering foutief, maar idees is verstaanbaar.-Lengte: te kort/lank.

algemene gedagte- gang moeilik om te volg.-Sinskonstruksie en paragrafering baie elementêr saamgestel.-Lengte: te kort/lank.

-Sinskonstruksie en paragrafering: deurmekaar en ondeurdag.-Lengte is heeltemal te kort/te lank.

AFDELING B: LANG TRANSAKSIONELE TEKS: EERSTE ADDISIONELE TAAL (30)

30PUNTE

KODE 7Uitmuntend

80-100%

KODE 6Verdienstelik

70-79%

KODE 5Beduidend

60-69%

KODE 4Voldoende

50-59%

KODE 3 Matig

40-49%

KODE 2Basies 30-39%

KODE 1Ontoereikend

0-29%

INHOUD,BEPLANNING EN

FORMAAT

20 PUNTE

16-20

-Gespesialiseerde kennis van vereiste van teks.-Gedissiplineerde skryfwerk. Behou deurgaans algehele fokus; geen afwykings nie.-Teks algeheel samehangend; alle detail ondersteun die onderwerp.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ feitlik foutlose en gepaste teks.-Al die nodige reëls vir die formaat is toegepas; uitmuntend.

14-15½

-Goeie kennis van vereistes van teks.-Gedissiplineerde Skryfwerk. Behou

fokus; byna geen afwykings nie.

-Inhoud en idees Samehangend; alle detail ondersteun die onderwerp.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ goedsaamgestelde, gepaste teks.-Al die nodige reëls vir die formaat is toegepas; verdienstelik

12-13½

-Redelike kennis van vereistes van teks.-Behou fokus, onbenullige afwykings.-Inhoud en idees samehangend; detail ondersteun die onderwerp.-Beplanning en/of eerste poging lei tot

ŉ goeie, gepaste teks.

-Die meeste van die nodige reëls vir die formaat is toegepas; beduidend.

10-11½

-Voldoende kennis van vereistes van teks.-Inhoud wyk af van onderwerp, maar dit belemmer nie die oorhoofse betekenis nie.-Inhoud en idees is voldoende; samehangend; sommige van die detail ondersteun die onderwerp.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ bevredigende teks.-Kennis van die nodige reëls vir die formaat is voldoende.

8-9½

-ŉ Gemiddelde kennis van vereistes van teks. Respons op geskrewe teks toon oppervlakkige fokus.-Wyk af van onderwerp; betekenis is plek-plek vaag.-Inhoud en idees gemiddeld en samehangend; basiese detail ondersteun die onderwerp.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ redelike, gemiddelde verstaanbare teks.-Kennis van die nodige reëls vir die formaat is gemiddeld; kritiese, nalatige foute.

6-7½

-ŉ Elementêre kennis van vereistes van teks. Respons op geskrewe teks toon ŉ beperkte fokus.-Inhoud wyk af van onderwerp; betekenis is plek-plek verwarrend.-Inhoud en idees nie samehangend nie; min detail wat die onderwerp ondersteun.-Beplanning en/of eerste poging is gebrekkig; teks nie goed aangebied nie.-Kennis van die nodige reëls vir die formaat is vaag.

0-5½

-Geen kennis van vereistes van teks nie.-Inhoud wyk af van onderwerp; betekenis is plek-plek verwarrend.-Inhoud en idees is nie samehangend nie; te min detail ondersteun die onderwerp.-Beplanning en/of eerste poging is afwesig/nie gedoen nie; swak aanbieding van teks.-Geen kennis van die nodige reëls vir die formaat nie.


10 PUNTE

8-10

-Teks is grammatikaal akkuraat; sinne goed saamgestel.-Woordeskat is baie toepaslik vir doel van teks, gehoor en konteks.

7- 7½

-Teks is grammatikaal akkuraat; sinne goed saamgestel.-Woordeskat is meestal toepaslik vir doel van teks, gehoor en konteks.

6-6½-Teks Is grammatikaal maklik om te lees; sinne is goed saamgestel.-Woordeskat is toepaslik vir doel van teks, gehoor en konteks.-Styl, toon en register oor die

5-5½

-Teks is voldoende saamgestel ten spyte van foute.-Woordeskat is voldoende vir doel van teks, gehoor en konteks.-Styl, toon en register

4-4½

-Teks is basies saamgestel. Verskeie foute.-Woordeskat is beperk en nie baie gepas vir doel van teks, gehoor en konteks nie.-Styl, toon en

3-3½

-Teks is swak en moeilik om te volg.-Woordeskat benodig remediëring en is nie geskik vir doel van teks, gehoor en konteks nie.

0- 2½-Teks is swak saamgestel en verwarrend.-Woordeskat benodig ernstige remediëring en is nie toepaslik vir doel van teks nie.-Styl, toon en register pas nie by

-Styl, toon en register baie toepaslik.-Teks feitlik foutloos na proeflees en redigering.-Lengte is in ooreenstemming met vereistes.-

-Styl, toon en register meestal toepaslik.-Teks oorwegend foutloos na proeflees en redigering.-Lengte is in ooreenstemming met vereistes.

algemeen toepaslik.

-Teks meestal foutloos na proeflees en redigering.-Lengte is in ooreenstemming met vereistes.

voldoende.

-Teks het steeds foute

na proeflees en redigering.-Lengte is amper korrek.

register toon gebreke.

-Teks het steeds baie foute na proeflees en redigering.-Lengte: te kort/lank.

-Styl, toon en register nie geskik vir onderwerp nie.-Teks is besaai met foute t.s.v. proeflees en redigering.-Lengte: te kort/lank.

onderwerp nie.-Opstel is besaai met foute, ten spyte van proeflees en redigering; verwar die leser.-Lengte is heeltemal te kort/te lank.

AFDELING C: KORT TRANSAKSIONELE TEKS: EERSTE ADDISIONELE TAAL (20)

20PUNTE

KODE 7 Uitmuntend

80-100%

KODE 6Verdienstelik

70-79%

KODE 5: Beduidend

60-69%

KODE 4Voldoende

50-59%

KODE 3Matig

40-49%

KODE 2Basies 30-39%

KODE 1Ontoereikend

0-29%

INHOUD,BEPLANNING EN

FORMAAT

13 PUNTE

10½-13

-Gespesialiseerde kennis van vereistes van teks.-Gedissiplineerde skryfwerk. Behou deurgaans algehele fokus; geen afwykings nie.-Inhoud en idees algeheel samehangend; alle detail ondersteun die onderwerp.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ feitlik foutlose, gepaste teks.-Al die nodige reëls vir die formaat is toegepas; uitmuntend.

9½-10

-Goeie kennis van vereistes van teks.-Gedissiplineerde Skryfwerk. Behou fokus; byna geen afwykings nie.-Inhoud en idees samehangend; alle detail ondersteun die onderwerp.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ goedsaamgestelde, gepaste teks.-Al die nodige reëls vir die formaat is toegepas; verdienstelik.

8-9

-Redelike kennis van vereistes van teks.-Behou fokus; onbenullige afwykings.-Inhoud en idees samehangend; detail ondersteun die onderwerp.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ goeie, gepaste, teks.-Die meeste van die nodige reëls vir die formaat is toegepas; beduidend.

6½-7½

-Voldoende kennis van vereistes van teks.-Inhoud wyk af van onderwerp, maar dit belemmer nie die betekenis nie.-Inhoud en idees voldoende samehangend; sommige van die detail ondersteun die onderwerp.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ bevredigende teks.-Kennis van die nodige reëls vir die formaat is voldoende.

5½-6

-Gemiddelde kennis van vereistes van teks. Respons op geskrewe teks toon ŉ oppervlakkige fokus.-Inhoud wyk af van onderwerp; betekenis is plek-plek vaag.-Inhoud en idees gemiddeld samehangend; basiese detail ondersteun die onderwerp.-Beplanning en/of eerste poging lei tot ŉ gemiddelde /redelike verstaanbare teks.-Kennis van die die nodige reëls vir die formaat is gemiddeld; kritiese, nalatige foute.

4-5

-Elementêre kennis van vereistes van teks. Respons op geskrewe teks toon ŉ beperkte fokus.-Inhoud wyk af van onderwerp; betekenis is plek-plek verwarrend.-Beperkte samehang in inhoud en idees; min detail wat die onderwerp ondersteun.-Beplanning en/of eerste poging gebrekkig; teks nie goed aangebied nie.-Kennis van die nodige reëls vir die formaat is vaag.

0-3½

-Geen kennis van vereistes van teks nie. -Inhoud wyk af van

onderwerp; betekenis is plek-plek

verwarrend.-Inhoud en idees nie samehangend nie; te min detail wat die onderwerp ondersteun.-Beplanning en/of eerste poging nie gedoen nie; swak aanbieding van teks.-Geen kennis van die nodige reëls vir die formaat nie.


6-7-Teks is grammatikaal akkuraat; sinne

goed saamgestel.

5-5½-Teks is grammatikaal akkuraat; sinne

goed saamgestel.

4½-Teks is grammatikaal maklik om te lees; sinne is goed

3½-4-Teks is voldoende saamgestel t.s.v.

3-Teks is basies saamgestel; verskeie foute.

2½-Teks is swak en moeilik om te volg.

0- 2-Teks is swak saamgestel en verwarrend.

7 PUNTE -Woordeskat is baie toepaslik vir doel van teks, gehoor en konteks.-Styl, toon en register baie toepaslik.-Teks feitlik foutloos

na proeflees en redigering.

-Lengte is in ooreenstemming met vereistes.

-Woordeskat is meestal toepaslik vir doel van teks, gehoor en konteks.-Styl, toon en register meestal toepaslik.-Teks oorwegend foutloos na proeflees en redigering.-Lengte is in ooreenstemming met vereistes.

saamgestel.-Woordeskat is toepaslik vir doel van teks, gehoor en konteks.-Styl, toon en register oor die algemeen toepaslik.-Teks meestal fout-

loos na proeflees enredigering.

-Lengte is in ooreenstemming met vereistes.

foute.-Woordeskat is voldoende vir doel van teks, gehoor en konteks.-Styl, toon en register voldoende.-Teks het steeds

foute na proeflees en redigering.-Lengte is amper korrek.

-Woordeskat is beperk en nie baie gepas vir doel van teks, gehoor en konteks.-Styl, toon en register toon gebreke.-Teks het steeds baie foute na proeflees en redigering.-Lengte: te kort/lank.

-Woordeskat benodig remediëring en is nie geskik vir doel van teks, gehoor en konteks nie.-Styl, toon en register nie geskik vir die onderwerp nie.-Teks is besaai met foute t.s.v. proeflees en redigering.-Lengte: te kort/lank.

-Woordeskat benodig ernstige remediëring en is nie toepaslik vir doel van teks nie.-Styl, toon en register pas nie by onderwerp nie.-Opstel is besaai met

foute t.s.v. proeflees

en redigering; verwar die leser.

-Lengte is heeltemal te kort/te lank.

taalarsenaal2.yolasite.comtaalarsenaal2.yolasite.com/resources/VOORBEELDVRAESTEL AFR EAT … ·...

Documents

Transcript of taalarsenaal2.yolasite.comtaalarsenaal2.yolasite.com/resources/VOORBEELDVRAESTEL AFR EAT … ·...