ส§¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·ÃàǪสÒà »‚·Õè 32 ฉบบ·Õè 5 ก.ย.-ต.¤. 2557 Songkla Med J Vol. 32 No. 5 Sept-Oct 2014

Origina

l Article

303

กÒÃศกษÒบ¤ÅÔกภÒพ¢อ§ผ»ÇยไบโพÅÒà โดยใªแบบ·ดสอบกÒÃฉÒยภÒพ

ภÒสกà สǹàÃอ§1*กÔตตกÇÕ โพธÔโ¹2

The Study of Bipolar Patients’ Personality, Using Projective Test. Passakorn Suanrueang1, Kitkawee Pono2

1Graduate Student in Master of Science, Program in Clinical and Community Psychology, Faculty of Education, Ramkhumhaeng University, Bang Kapi, Bangkok, 10240, Thailand.2Nakhon Phanom Rajanagarindra Psychiatric Hospital, Department of Mental Health, Ministry of Public Health, Muang, Nakhon Phanom, 48000, Thailand.*E-mail: monarchbhassakara@gmail.com Songkla Med J 2014;32(5):303-316

บ·¤ดยอ:Çตถ»Ãะส§¤: เพอศกษาลกษณะบคลกภาพของผปวยไบโพลารดวยแบบทดสอบการฉายภาพ (projective test)

4 ชนด คอ Rorschach Inkblot Test, Thematic Apperception Test (T.A.T.), House-Tree-Person Test (H.T.P.)

และ Sentence Completion Test (S.C.T)

ÇสดแÅะÇÔธÕกÒÃ: ศกษาในผปวยไบโพลารไมจำาแนกประเภท คดเลอกแบบเจาะจง จำานวน 11 ราย มอายตงแต

20-45 ป โดยตองเปนผปวยทใหความสมครใจและสามารถใหคำาตอบจากการใชแบบทดสอบทง 4 ชนดได

เกบขอมลในชวงเดอนมนาคมถงพฤษภาคม พ.ศ. 2556 วเคราะหขอมลสวนบคคล แจกแจงดวยความถ รอยละ

ขอมลจากแบบทดสอบทางจตวทยาทง 4 ชนด ใชวธสรปผลในดานตางๆ คอ ลกษณะบคลกภาพ อารมณ วธคด

ความสมพนธกบบคคลอน รวมทงกลไกการปองกนทางจต

1¹กศกษÒÇÔ·ยÒศÒสตÃมหÒบณฑÔต สÒ¢ÒจÔตÇÔ·ยÒ¤ÅÔ¹ÔกแÅะªมª¹ ¤ณะศกษÒศÒสตà มหÒÇÔ·ยÒÅยÃÒม¤ำÒแห§ à¢ตบÒ§กะ» กçà·พมหÒ¹¤Ã 102402โçพยÒบÒÅจÔตàǪ¹¤Ãพ¹มÃÒª¹¤ÃÔ¹·Ã กÃมส¢ภÒพจÔต กÃะ·ÃǧสÒธÒÃณส¢ อ.àมอ§ จ.¹¤Ãพ¹ม 48000 Ãบต¹ฉบบǹ·Õè 20 มกÃÒ¤ม 2557 ÃบŧตÕพÔมพǹ·Õè 9 มÔถ¹Òย¹ 2557

ส§¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·ÃàǪสÒà »‚·Õè 32 ฉบบ·Õè 5 ก.ย.-ต.¤. 2557304

บ¤ÅÔกภÒพ¢อ§ผ»ÇยไบโพÅÒà ภÒสกà สǹàÃอ§ แÅะ กÔตตกÇÕ โพธÔโ¹

ผÅกÒÃศกษÒ: ตวอยางของผปวยในการศกษานเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย อายชวง 20-29 ป มากทสด

มภาวะซมเศราขณะรบการรกษาในโรงพยาบาล และ 8 ใน 11 คน มความคดในการฆาตวตาย ผลของแบบทดสอบ

การฉายภาพทง 4 ชนด ใหผลไปในทางเดยวกน โดยดานบคลกภาพพบหลกฐานทแสดงถงวฒภาวะไมสมกบวย ออนแอ

ขาดความเชอมนในความคดและการตดสนใจ (ขาดความกลาทจะคดและตดสนใจในการทำาสงใดสงหนงดวยความมนใจ

ดวยตวเอง) อารมณไมมนคง พบภาวะซมเศรา กงวล เครยดและวธคดทคดสองดานในเรองเดยวกนอยางมนยยะ คอ

มกเรมตนดวยวธคดดานลบและสดทายเปลยนขวเปนความคดดานบวกซงสอดคลองกบการใชกลไกทางจต

ชนดชดเชย เพอชดเชยความรสกลบหรอความคบของใจทแกปญหาไมได

สû: ผลของแบบทดสอบการฉายภาพทง 4 ชนดสอดคลองและใหผลเปนไปในทางเดยวกน โดยตวอยางทศกษามวธ

ความคดสองฝกสองฝาย หรอวธคดมทงสองดานในเรองเดยวกนอยางชดเจน

¤ำÒสำÒ¤ญ: ผปวยไบโพลาร, แบบทดสอบการฉายภาพ, บคลกภาพ

Abstract: Objective: The objective of this study is to examine the personality characteristics of bipolar patients by

using Projective Personality Test; Rorschach Inkblot Test, Thematic Apperception Test (T.A.T.), House-

Tree-Person Test (H.T.P.), and Sentence Completion Test (S.C.T).

Material and Method: This study used purposive sampling to select 11 bipolar patients. Inclusion

criteria were age above 20-45 years and patient willing to participate in an interview using four

types of test. The data were collected from March to May, 2013. Quality data were summarized by

percentage and frequency. Moreover, results were interpreted in separate domains, namely personality

trait, emotion, thought, and interrelationship including defense mechanism.

Results: In this study, patient samples were more female than male. Most patients were 20-29 years old.

Patients suffer from depression and 8 of the 11 patients wanted to commit suicide. The results from

personality traits showed that patients were immature, dependent, unstable, depressant, anxious, stressful,

and lacking in confidence to make a decision. Moreover, patients had different thoughts on the same

issue. (There were emotions about anxious, depression, negative and positive thinking and good

interrelationships). That is to say, patients initially had negative thinking but later turned to positive

thinking called “Ambivalence.” This behavior is consistent with a defense mechanisms (compensation);

patients will substitute their negative or unsolved thought with positive thought.

Conclusion: Finally, the results from four types of testing show consistency in the same way. Patients

had different thoughts on the same issue.

Keywords: bipolar patient, personality, projective test

Songkla Med J Vol. 32 No. 5 Sept-Oct 2014 305

Personality of Bipolar Patients Suanrueang P and Pono K.

บ·¹ำÒ ด วยสถานการณส งคมป จจบน เปนส งคมแหงการแขงขน ความเรงรบ ทเกดจากการขยายตวของ เขตเมองและมการเพมประชากรจำานวนมากอยางรวดเรว มการรบเอารปแบบการดำาเนนชวตและวฒนธรรมตางชาตมาเปนคานยม รวมทงภาวะการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ ภาวะคาครองชพทสง ปญหารายได ไมเพยงพอ หรอปญหาสงคมอนๆ ดงกลาวขางตนลวนสงผลใหพฤตกรรมทางสงคมของประชากรเปลยนแปลงรปแบบไปจากเดม เกดพฤตกรรมสงคมทไมถกตองบางอยางทกอใหเกดผลกระทบตอคณภาพชวตดานสขภาพกายและสขภาพจต ซงปญหาสขภาพจต 3 ปญหาใหญของสงคมไทย คอ ภาวะการตดเหลาอยางรนแรง การใชสารเสพตด และปญหาอยากฆาตวตาย ทงนจากรายงานผลการสำารวจภาวะสขภาพจตคนไทย โดยกรมสขภาพจต ป พ.ศ. 25501 พบวา 1 ใน 5 ของคนไทยกำาลงเผชญกบโรคทางจตเวชหลกๆ หลายโรค ไดแก โรคซมเศรา โรควตกกงวล โรคจต และโรคความผดปกตทางอารมณ มคนไทยประมาณ 1.8 ลานคน มอาการของโรคซมเศรา โดยประชากร 1.3 ลานคน เปนโรคซมเศราชนดรนแรงทเรยกวา major depressive disorder รองลงมา ไดแก โรควตกกงวล โรคจต โรคความผดปกตทางอารมณ ไปจนถงกลมทมความเสยงตอการฆาตวตายถง 8 แสนกวาคน ทงนผลการสำารวจจากกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข ป พ.ศ. 25552 พบวาคนไทยอยในภาวะซมเศราถง 3 ลานคน โดยรอยละ 10 หรอ ประมาณ 300,000 คน ยอมเขารบการรกษา ขณะทมผเสยชวต 1,300 คน จากการฆาตวตาย โรคไบโพลารเปนโรคความผดปกตทางอารมณชนดหนงทมอาการผดปกตทสำาคญทางอารมณ 2 แบบ คอ อาการแมเนย (mania) และอาการซมเศรา (depres-sion) จงเคยถกเรยกวา “Manic- depressive disorder” ความเจบปวยทางอารมณทง 2 แบบนนรนแรง ไมใชอารมณปกต แตเปนการเปลยนแปลงไปจากเดมจนรบกวนการทำางานของจตใจและความสามารถดานตางๆ และมการเปลยนแปลงทางชวภาพของสมอง ภาวะโรคจะครอบงำาบคคลนนจนทำาใหสญเสยความเปนคนเดมไป3

องคการอนามยโลกจดวาเปนโรคททำาใหเกดความพการ (disability-adjusted life year) สงเปนอนดบ 6 ในประชากรอาย 15-44 ป4 สำาหรบในประเทศไทย5 พบโรคนไดถงประมาณรอยละ 1.2 ของประชากร กลาวคอในประเทศไทยมผปวยไมนอยกวา 7 แสนคน สวนใหญเรมเปนในชวงอาย 15-24 ป แตสามารถพบไดตงแตเดก อาย 5-6 ขวบ จนถงวยชรา 80 ป โรคนทงชายและหญงมโอกาสเปนไดเทาๆ กน จากขอมลจำานวนของผปวยทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลในประเทศไทย ตงแตป พ.ศ. 2550 ถงป พ.ศ. 2554 พบวา แนวโนมของผปวยสงขนทกปอยางตอเนอง ทงเพศหญงและชาย (รป 1) ท งนความผดปกตทางอารมณดงกลาวนน อาจจะสงผลตอพฤตกรรมททำาใหเกดความเสยหาย โดยไมสามารถยบยงชงใจได เชน ใชจายเงนฟมเฟอย เลนการพนนมากผดปกต อารมณทางเพศมากขนผดปกต และเปนสาเหตใหบางครงตองสญเสยเงนทองไปเพอตอบสนองอารมณทางเพศทเพมมากขนอยางยบยงใจไมอย ผทมอาการดงกลาวยอมกอใหเกดผลกระทบตอการงาน สงคม บางครงอาจสญเสยเงนทองไปโดยไมสามารถยบยงชงใจไดเปนจำานวนมากหรอหากอยในชวงอารมณซมเศราระดบรนแรง โอกาสทจะฆาตวตายมอยสง จากสถตพบวาอตราการฆาตวตายของผทอยในอาการซมเศราจะมประมาณรอยละ 15-206 หรอมความเสยงตอการฆาตวตายสง 2 ถง 3 เทาของประชากรทวไป นอกจากนโรคไบโพลารยงเปนโรคทางจตเวชทมความรนแรงเรอรง ผปวยมโอกาสกลบเปนซำาไดหลายครง โดยอาจจะหายแลวกลบเปนอก (relapse) และหรอการกลบมอาการรนแรงขนอก (recurrence)7 แมเนยจะเกดสลบกบชวงปกตบางและสลบกบชวงซมเศราบาง โดยชวงแมเนย จะมลกษณะสำาคญ 3 อยางคอ คดเรว ทำาใหผปวยมโครงการมากมายในสมอง พดเรว ทำาใหผปวยพดไมหยด และสามารถเปลยนเรองไดอยางรวดเรว ทำาเรว ผปวยไมเพยงแคคดและพดแตจะลงมอทำาดวย ซงทำาใหเกดอารมณทพงไปขางหนาดวยพลงมหาศาล8 อกทงพบอาการหลงเหลอ (residual phase) และเกดทพพลภาพไดบอย9 โดยโรคไบโพลารสามารถ

ส§¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·ÃàǪสÒà »‚·Õè 32 ฉบบ·Õè 5 ก.ย.-ต.¤. 2557306

บ¤ÅÔกภÒพ¢อ§ผ»ÇยไบโพÅÒà ภÒสกà สǹàÃอ§ แÅะ กÔตตกÇÕ โพธÔโ¹

แบงเปนชนดยอย คอ bipolar I disorder, bipolar II disorder, cyclothymia10 เปนตน โดยจำาแนกตามเกณฑการวนจฉยโรคทางจตเวชในปจจบนฉบบปรบปรงลาสดคอเปนฉบบท 4 หรอเรยกวา DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) และมฉบบภาษาไทยอกดวย ปจจบนมนกวจยหลายทานท ใหความสนใจเกยวกบโรคนโดยเฉพาะ ไมวาจะเปนการศกษาถงปจจย ทกอใหเกดโรคประสาทพยาธวทยา (neuropathology) การวนจฉยโรคและจดกลมตามอาการของโรคในปจจบน รวมถงเรองการรกษาดวยยา หรอวธการอนๆ แตจากการทบทวนวรรณกรรมพบวามการรายงานการศกษาถงรปแบบบคลกภาพของผปวยโดยการใชแบบทดสอบทางจตวทยายงมคอนขางนอย ผวจยจงสนใจและตองการศกษาในประเดนดงกลาว รวมทงกลไกการปองกนทางจตทผปวยใช ซงการทดสอบทางจตวทยาจะชวยทำาใหเขาใจผปวยและแนวโนมทจะนำาไปสพฤตกรรมอนตรายตางๆ ได เชน อาการแสดงภาวะซมเศราทนำาไปสการฆาตวตาย

เปนตน ซงเกณฑ (criteria) ตางๆ เหลานจำาเปนสำาหรบนกจตวทยาคลนกทจะนำาไปใชในการตรวจวนจฉยและบำาบดรกษาตอไป ทงนยงหวงวาผลการศกษาดงกลาวนจะเปนขอมลพนฐานททำาใหเขาใจลกษณะของความคด ความตองการ รวมทงความกดดนตางๆ ทเกดขนเพอสามารถอธบายบคลกภาพของผปวยไบโพลารใหเขาใจไดมากยงขน เพอใหหนวยงานทเกยวของใชในการพฒนาแนวทางการดแลผปวยไบโพลารอยางเขาใจและเหมาะสมยงขน หรอเปนขอมลสำาหรบผทสนใจใชในการพฒนางานดานการดแลสขภาพจตตอไปอกดวย

Çตถ»Ãะส§¤ ศกษาบคลกภาพของผปวยไบโพลารดวยเครองมอทดสอบทางจตวทยา คอ แบบทดสอบการฉายภาพ (projective test) ไดแก Rorschach Inkblot Test, Thematic Apperception Test (T.A.T.), House-Tree-Person Test (H.T.P.) และ Sentence Completion Test (S.C.T)

û·Õè 1 จำานวนผปวยในโรคไบโพลารจำาแนกตามเพศทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลในป พ.ศ. 2550-2544

Songkla Med J Vol. 32 No. 5 Sept-Oct 2014 307

Personality of Bipolar Patients Suanrueang P and Pono K.

ÇสดแÅะÇÔธÕกÒÃ ศกษาในผปวยไบโพลาร ชมรมเพอนไบโพลาร โรงพยาบาลศรธญญา ทงเพศชายและเพศหญง โดยไดรบการวนจฉยจากแพทยวาปวยดวยโรคไบโพลาร (ชนดตางๆ ไมจำากดประเภท) รวมทงเคยเขารบการรกษาเปนผปวยในโรงพยาบาลหรอรบยาเพอบำาบดรกษาอาการของโรค กลมตวอยางทศกษา ใชวธการคดเลอกแบบเจาะจง (purposive sampling) โดยตองเปนผทสามารถใหความรวมมอและทดสอบกบเครองมอทางจตวทยาได ทงนผปวยกลมนมขอจำากดซงคอนขางเขาถงไดยาก สวนใหญไมประสงคทจะเปดเผยตน และมจำานวนนอยทพรอมจะใหขอมล ในการศกษาครงนจงไมสามารถจะกำาหนดขอบเขตของประชากรไดแนนอน มเวลา เครองมอและสงอำานวยความสะดวกจำากด โดยใชเวลา 3 เดอน เพอตดตาม และเกบขอมลระหวางเดอนมนาคมถงพฤษภาคม พ.ศ. 2556 โดยสามารถเกบตวอยางได จำานวน 11 ราย จำาแนกเปนเพศชาย 3 ราย เพศหญง 8 ราย มอาย 20- 45 ป การศกษาครงนไมสามารถครอบคลมถงผปวยไบโพลารทอนๆ หรอเปนตวแทน (represent) ทงหมดได เครองมอทใช คอ แบบทดสอบการฉายภาพ ไดแก Rorschach Inkblot Test เปนแบบทดสอบทผถกทดสอบพจารณาภาพหยดหมก และตอบปากเปลาเมอเหนภาพ เปนการทดสอบทแสดงความสมพนธระหวางความคดกบสงเราทางตา Thematic Apperception Test (T.A.T.) เปนแบบทดสอบทผถกทดสอบตองสรางเรองราว ผถกทดสอบจะตองผกเปนเรองราวเกยวกบภาพทเหน House-Tree-Person Test (H.T.P.) เปนแบบทดสอบทอาศยการวาดภาพทกำาหนดใหโดยวาดอยางอสระ Sentence Completion Test (S.C.T) เปนแบบทดสอบประกอบดวยขอความซงเปนประโยคทไมสมบรณ ตองการใหผถกทดสอบตอเตมขอความขางทายใหจบประโยค การวเคราะหขอมล เปนขอมลเชงคณภาพ ขอมลสวนบคคล แจกแจงดวยความถ รอยละ แปลผล (interpretation) ขอมลจากแบบทดสอบทางจตวทยาทง 4 ชนด สรปและเชอมโยงขอมลในภาพรวมและรายบคคล

ผÅกÒÃศกษÒ 1. ¢อมÅ·èÇไ»¢อ§ตÇอยÒ§·ÕèศกษÒ ตวอยางทศกษา 11 ราย เปนเพศหญง รอยละ 72.7 เพศชาย รอยละ 27.3 อายชวง 20-29 ปมากทสด รอยละ 54.5 สวนใหญอาศยอยในจงหวดกรงเทพมหานคร รอยละ 72.7 สถานภาพโสดทงหมดหรอรอยละ 100 นบถอศาสนาพทธ รอยละ 81.8 การศกษาจบปรญาตร รอยละ 54.5 กำาลงศกษา/กำาลงจะเขาศกษาระดบปรญญาตร รอยละ 36.4 อาชพประกอบธรกจสวนตวมากทสด รอยละ 36.4 รองลงมาเปนนกศกษา รอยละ 27.3 และลกจางบรษทเอกชน รอยละ 18.2 ดงตารางท 1 2. ¢อมÅàกÕèยÇกบอÒกÒâอ§โä¢อ§ตÇอยÒ§·ÕèศกษÒ 2.1 การระบโรค มอาการหงดหงดงาย และควบคกบอาการซมเศรา หรอมทง 2 ขว คอ ซมเศรา และแมเนยควบคกนไป ซงจะมการสลบขวกน โดยแพทยจะระบใหผปวยทราบ ซงจำาแนกออกเปน 3 ประเภท ดงน bipolar disorder รอยละ 45.5 bipolar II disorder รอยละ 36.4 และ bipolar I disorder รอยละ 18.2 2.2 อาการทมารบการรกษาครงลาสดดวยอาการซมเศรามากทสด รองลงมาคอ อาการแมเนย แบงออกเปน 3 กลม คอ ก. กลมท 1 มาพบแพทยเพอรบการรกษาตามปกต (กลมนจะเปนกลมทมอาการคอนขางปกต มการรกษาอยางตอเนอง หรอเรยกไดวาอาการแทบจะหายเปนปกตแลว อารมณจะไมแกวง) ข. กลมท 2 สวนใหญ ซมเศรามากกวาแมเนย โดยมอาการซมเศรา หดหใจ เศราใจเปนหลกและปนกบอารมณหงดหงดงาย ความคดฟงซาน และมาพบแพทยรกษาเพอปรบอารมณดงกลาว ค. กลมท 3 เหมอนมพลงอยตลอดเวลา ไมอยากหลบ อยากทำาโนนนตลอดเวลา ปนกบความรสกซมเศรา ออนเพลยงาย เกบกด สลบกบใชจายฟมเฟอย ใชเงนซอความสขทกอยาง โวยวาย เครยด มความคดฟงซาน หดห เศราใจ สำาหรบกลมท 2 และ 3 เปนกลมทการรกษาอยางตอเนอง โดยบางรายเพงออกจากการ

ส§¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·ÃàǪสÒà »‚·Õè 32 ฉบบ·Õè 5 ก.ย.-ต.¤. 2557308

บ¤ÅÔกภÒพ¢อ§ผ»ÇยไบโพÅÒà ภÒสกà สǹàÃอ§ แÅะ กÔตตกÇÕ โพธÔโ¹

พกรกษาตวในโรงพยาบาลไดประมาณ 2-10 เดอน หลงจากออกจากโรงพยาบาล แตอาการยงคงมอย และมารบการรกษาหรอพจารณาปรบเปลยนแผนการรกษา หลงจากพบแพทยเพอตดตามอาการ

2.3 การเขาพกรกษาในโรงพยาบาล รอยละ 72.7 และอาการครงแรก คอ ซมเศรา รอยละ 72.7 2.4 ความคดในการฆาตวตาย รอยละ 72.7 แตทงนตวอยางทศกษาทงหมดไมมอาการทางจตรวมดวย (ไมพบวามอาการหแวว ประสาทหลอนรวมดวย) พบวา สวนใหญมความคดในการฆาตวตาย (จำานวน 8 รายจาก 11 ราย) โดยจะเกดขนเมอมอารมณทซมเศรามากอน หรอมซมเศราหนกๆ แบงเปน 2 กลม ก. กลมท 1 คอ มความคดแตไมกลาลงมอทำาเพราะกลว (จำานวน 2 ราย จาก 8 ราย) ข. กลมท 2 มความคดแลวกลงมอทำา โดยกระทำาเมออยคนเดยว สำาหรบวธการทจะใชคอการรบประทานยาฆาตวตาย หรอการใชมดแทงตวตาย 2.5 การใชสารเสพตด พบเพยงรอยละ 27.3 โดยสวนใหญคอเครองดมประเภทแอลกอฮอล 2.6 ประวตทางพนธกรรม พบวา รอยละ 45.5 มญาตเขาขายหรอปวย bipolar disorder หรออาการทางจตอนๆ 3. ผÅกÒ÷ดสอบ·Ò§จÔตÇÔ·ยÒดÇยแบบ·ดสอบกÒÃฉÒยภÒพ ·§ 4 ª¹Ôด 3.1 Rorschach inkblot test คาเฉลยการทดสอบของตวอยาง 11 ราย ใชเวลาเฉลยตอ 1 คำาตอบ เทากบ 14.7 วนาท (สงสด 30.4 วนาท และตำาสด 6.0 วนาท) การใหคำาตอบทงหมดเฉลยเทากบ 20.1 คำาตอบ (สงสด 41 คำาตอบ และตำาสด 10 คำาตอบ) และใชเวลาทงสนเฉลยเทากบ 317.5 วนาท (หรอเทากบ 5.3 นาท) (สงสด 1,043 วนาท และตำาสด 90 วนาท) (ตารางท 2) ลกษณะการใหคำาตอบ Rorschach inkblot test ใน location (ตำาแหนงเนอทของคำาตอบ) คำาตอบเฉลยดงน คอ W จำานวนเฉลยเทากบ 12.6 คำาตอบ รอยละ 62.9 ซงสงกวาเกณฑปกต คำาตอบ D จำานวนเฉลยเทากบ 6.5 คำาตอบ รอยละ 32.6 ตำากวาเกณฑปกต คำาตอบ d จำานวนเฉลยเทากบ 0.2 คำาตอบ รอยละ 0.9 ตำากวาเกณฑ และคำาตอบ Dd+S จำานวนเฉลยเทากบ 1.1 รอยละ 5.4 ซงอยในเกณฑปกต(ตารางท 3)

ตÒÃÒ§·Õè 1 ขอมลทวไปของตวอยางทศกษา

จำҹǹ ÃอยÅะ

(ÃÒย)

àพศ ชาย 3 27.27 หญง 8 72.73 11 100.00 อÒย (»‚) 20-29 6 54.55 30-39 2 18.18 40-49 3 27.27 11 100.00 อÒศย กรงเทพมหานคร 8 72.73 ปทมธาน 1 9.09 นนทบร 1 9.09 พระนครศรอยธยา 1 9.09 11 100.00 สถÒ¹ภÒพ โสด 11 100.00 ศÒส¹Ò พทธ 9 81.82 ครสต 2 18.18 11 100.00 กÒÃศกษÒ มธยมศกษาตอนปลาย 1 9.09 กำาลงจะเรมศกษา/กำาลงศกษาปรญญาตร 4 36.36 จบปรญาตร 6 54.55 11 100.00 อÒªÕพ พนกงานอสระ 1 9.09 อาสาสมคร/อาจารยพเศษ 1 9.09 ลกจางบรษทเอกชน 2 18.18 นกศกษา 3 27.27 ธรกจสวนตว 4 36.36 11 100.00

Songkla Med J Vol. 32 No. 5 Sept-Oct 2014 309

Personality of Bipolar Patients Suanrueang P and Pono K.

ตÒÃÒ§·Õè 2 เวลาเฉลย และคำาตอบเฉลยของตวอยางทศกษา 11 ราย

Basic relationships: main respones only ส§สด ตèำÒสด Std. ¤ÒàฉÅÕèย

Total responses (R) 41.0 10.0 8.4 20.1 Total time (T) 1,043.0 90.0 268.7 317.5 Average time per response (T/R) 30.4 6.0 7.7 14.7

หนวยเปนวนาท (Sec.)

ตÒÃÒ§·Õè 3 คาเฉลยจำานวนคำาตอบ location และรอยละ เมอเทยบกบเวลาทใหคำาตอบทงหมด ตวอยางทศกษา 11 ราย

จำҹǹ¤ำÒตอบ ¤ÒàฉÅÕèย ÃอยÅะàกณฑ»กตÔ¤Òส§สด ¤ÒตèำÒสด Std. จำҹǹ¤ำÒตอบ ÃอยÅะ¤ำÒตอบ

W 33 6 7.7 12.6 62.9 20-30 D 11 0 3.3 6.5 32.6 45-55 d 1 0 0.4 0.2 0.9 5-15 Dd+S 5 0 1.5 1.1 5.4 <10

ผÅÃÇม¢อ§¤ำÒตอบ 41 10 8.4 20.1

ตÒÃÒ§·Õè 4 คาเฉลยของจำานวนคำาตอบและรอยละคำาตอบ determinant ตวอยางทศกษา 11 ราย

กÅม¤ำÒตอบ ¤ำÒตอบจำҹǹ¤ำÒตอบ

¤ÒàฉÅÕèยàกณฑ»กตÔ

à·Õยบกบàกณฑ»กตÔ¤Òส§สด ¤ÒตèำÒสด Std.

Movment M 5 0 1.4 1.6 3 ตำากวา FM 7 0 2.1 2.0 4 ตำากวา m (m, mF, Fm) 3 0 1.1 0.8 - -Diffusion-vieta k (k, kF, Fk) 6 0 1.9 1.2 0 - K (K, KF) 1 0 0.3 0.1 1 ตำากวา FK 1 0 0.3 0.1 1 ตำากวาForm F (F+, F, F-) 24 5 5.7 9.6 9 สงกวาTexture and Fc 4 0 1.4 1.3 2 ตำากวา achromatic c (cF, c) 2 0 0.7 0.6 - - color C’ (C’) 3 0 1.1 1.3 0 สงกวาBright color FC (FC, F/C) 8 0 2.6 2.9 3 ตำากวา CF (CF, C/F) 6 1 1.8 2.6 2 สงกวา C (C, Cn, Cdes, Csym) 1 0 0.3 0.1 0 -

42 8.8 23.9 23.9 25 ตèำÒกÇÒ

ส§¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·ÃàǪสÒà »‚·Õè 32 ฉบบ·Õè 5 ก.ย.-ต.¤. 2557310

บ¤ÅÔกภÒพ¢อ§ผ»ÇยไบโพÅÒà ภÒสกà สǹàÃอ§ แÅะ กÔตตกÇÕ โพธÔโ¹

û·Õè 2 ลกษณะ psychogram เฉลย เทยบกบเกณฑปกต

จำานวนคำาตอบของคำาตอบเฉลย deter-

minant (เหตผลในการใหคำาตอบ) (ตารางท 4) พบวา

ในภาพรวมจำานวนคำาตอบเทากบ 23.9 คำาตอบ ซง

ตำากวาเกณฑปกต คำาตอบสวนใหญจะตำากวาเกณฑปกต

ไดแก คำาตอบ M, FM, K, FK, FC และ Fc สวน

กลมคำาตอบทสงกวาเกณฑปกต (ของคนไทย)11 ไดแก

คำาตอบ F, C’ และ CF (รปท 2) ทงนเมอพจารณา

ลกษณะ psychogram พบวา คอนขางเอยงไปทางขวา

คาเฉลยคำาตอบ Contents (เนอหาของ

คำาตอบ) ในครงนจะพจารณาคาคำาตอบเฉลยทมคาสงสด

เทานน ซงพบวา มการใหคำาตอบ A มากทสด จำานวน

10.3 คำาตอบ (ตารางท 5) เมอจำาแนกคำาตอบ A

(ตารางท 6) ตามประเภทตางๆ พบวา คาเฉลยคำาตอบ

คอนขางออนแอ 5.1 คำาตอบ รองลงมาคอ ลกษณะ

การแสดงออกแบบดอเงยบ การแสดงออกแบบกาวราว

และการแสดงออกแบบสมยอม เทากบ 3.6, 1.1 และ

0.5 คำาตอบ สำาหรบ popular response (คำาตอบทคน

สวนใหญจะตอบเหมอนๆ กน) ในภาพรวม พบ 4 คำาตอบ

ใน card ท I, V, VIII, และ X ซงอยในเกณฑปกต (3-4 คำาตอบ) 3.2 Thematic apperception test Main theme (เนอหาหลก) เปนการเลาเรอง ใน diagnostic level แบบวเคราะหองคประกอบของเรองโดยเชอมโยงกบจตใตสำานก (unconscious) ใหขอมลมากกวาภาพทเหน เรองราวจะเรมตนดวยดานอารมณ ความรสก (emotional) hero (ตวเอก) มความกงวล สงสย หรอทกขใจ ความเศราใจ ทอแท เสยใจ ซงมแนวโนมทางดานลบ แตทายทสด สวนหนงของเรองราวเหลานนกเปนไปในทางทดขนโดยไดรบการแกไขโดยตวของ hero เอง หรออาจจะมผทเขามาใหความชวยเหลอ แตกมสวนหนงไมไดรบการแกไข โดยพบวา need ตองการใหเรองราวสดทายเปนไปในทางทดขน ดานแรงจงใจ (motivation) ในการแกไขปญหา มทงเกดจากสงเราภายในและภายนอกของ hero ดานความขดแยง (conflict) มความไมแนใจการกระทำาของตนเองวามความสามารถเพยงพอหรอไม หรอเกดความสบสนวาวนในสถานการณนนๆ จนไมสามารถตดสนใจได

จำÒ¹Ç

¹¤ำÒต

อบ12

10

8

6

4

2

0

¤ำÒตอบ determinant M FM m k K FK F Fc c C’ FC CF C

àกณฑ»กตÔ ¤ÒàฉÅÕèย

Songkla Med J Vol. 32 No. 5 Sept-Oct 2014 311

Personality of Bipolar Patients Suanrueang P and Pono K.

ตÒÃÒ§·Õè 5 คาเฉลยจำานวนคำาตอบและรอยละของคำาตอบ content ตวอยางทศกษา 11 ราย

กÅม¤ำÒตอบจำҹǹ¤ำÒตอบ

¤ÒàฉÅÕèย¤Òส§สด ¤ÒตèำÒสด Std.

A 17 4 4.4 10.3 H 6 0 1.8 2.6 Obj 12 0 3.4 2.3 Ad 3 0 1.3 1.2 Pl 5 0 1.7 1.2 N 3 0 1.1 0.9 Sex 2 0 0.9 0.6 Content At 2 0 0.7 0.4 Hd 1 0 0.5 0.3 Arch 1 0 0.4 0.2 Blood 1 0 0.4 0.2 Fire 1 0 0.4 0.2 Atr and Des 1 0 0.3 0.1 Clouds 1 0 0.3 0.1 Mask 1 0 0.3 0.1

40 10 8.9 20.5

ตÒÃÒ§·Õè 6 คาจำานวนคำาตอบและรอยละคำาตอบ A ของคำาตอบ content ของตวอยางทศกษา 11 ราย

¤ำÒตอบ A ¤Òส§สด ¤ÒตèำÒสด Std. ¤ÒàฉÅÕèย

คอนขางออนแอ (Weak) 13 0 3.5 5.1 การแสดงออกแบบดอเงยบ (Passive aggressive) 7 1 2.1 3.6 การแสดงออกแบบกาวราว (Aggressive) 3 0 1.1 1.1 การแสดงออกแบบสมยอม (Passive) 2 0 0.7 0.5

17 4 4.4 10.3

Main hero (ตวเอกของเรอง) ความคดและอารมณของ hero แบงออกเปน 2 ชวง ในชวงแรก มแนวโนมไปทางดานลบ เศรา เสยใจ กงวล ทกขใจ หดหใจ เปนตน บางเรองราวมความคดของการฆาตวตาย hero ชวงตอมา (ชวงทายเรอง) สวนหนงมความพยายาม

ทจะคดหาทางออก แกไขปญหาหรอสถานการณทเผชญใหมแนวโนมทางบวก โดยพยายามปรบเปลยนความคด ความรสกของ hero เอง หรอบางครงพบวาบางเรองราว hero ไมสามารถแกไขเองได แตตองการความชวยเหลอจากบคคลอน และยงพบวามบางเรองไมไดรบการแกไข

ส§¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·ÃàǪสÒà »‚·Õè 32 ฉบบ·Õè 5 ก.ย.-ต.¤. 2557312

บ¤ÅÔกภÒพ¢อ§ผ»ÇยไบโพÅÒà ภÒสกà สǹàÃอ§ แÅะ กÔตตกÇÕ โพธÔโ¹

หรอยงหาทางออกไมได ทงนเรองของสมพนธภาพระหวางบคคล (human relationship) นน สวนใหญเปนไปในทางทด สวนกลไกการปองกนทางจต (defense mechanism) จะใชรปแบบชดเชย (compensation) เปนสวนใหญ 3.3 House-tree-person คำาตอบทพบ สรปดงตอไปน Size (ขนาด) พบม 3 ประเภท ไดแก สวนใหญพบภาพขนาดใหญ (บางภาพลายเสนเบาบาง) (6 ราย กรณท 1, 2, 3, 4, 5, 8 และ 9) รองลงมา คอ ภาพขนาดเลก (พนทครงเดยวของกระดาษ) (3 ราย กรณท 6, 7 และ 10) และภาพขนาดปกต (1 ราย กรณท 11) Placement (การวางตำาแหนง) พบม 3 ประเภท ไดแก สวนใหญจะอยจดกลางกระดาษ (8 ราย กรณท 1, 2, 3, 4, 5, 6, 9 และ 11) รองลงมาคอนขางชดขอบกระดาษบน (4 ราย กรณท 4, 5, 6 และ 8) และคอนไปดานซายและดานลางกระดาษ (3 ราย กรณท 7, 8 และ 10) Pressure (แรงกด) พบม 3 ประเภทไดแก สวนใหญแรงกดใชเสนหนก (เนนเสนขอบ เนนบางบรเวณ มแรเงา) (6 ราย กรณท 1, 3, 4, 5, 6, 7 และ 9) รองลงมาใชแรงกดสวนใหญไมสมำาเสมอ มการแรเงาบางภาพ (5 ราย กรณท 4, 5, 6, 10 และ 11) และแรงกดเบาบาง มการแรเงา (3 ราย กรณท 2, 8 และ 11) 3.4 Sentence completion test ทศนคตของตวอยางทศกษา ทง 11 ราย สรปไดดงน สวนใหญมทศนคตตอพอ ทศนคตตอแม และทศนคตตอการมองตวเองสองดาน (ทศนคตทางบวกและลบ) (7 ราย กรณท 1, 2, 5, 6, 7, 9 และ 11) รองลงมามทศนคตตอพอ ทศนคตตอแม และทศนคตตอการมองตนเอง มทศนคตทางบวกดานเดยว (2 ราย กรณท 3 และ10) ทศนคตตอพอ ทศนคตตอแม คอนขางไปในทางลบ และทศนคตตอการมองตนเอง มสองดาน (1 ราย กรณท 8) และทศนคตตอพอ ดานเดยวดานบวก ทศนคตตอแม และทศนคตตอการมองตนเอง มสองดาน (1 ราย กรณท 4)

ภÒพÃÇมกÒÃÇÔà¤ÃÒะหบ¤ÅÔกภÒพ ผลการใชแบบทดสอบบคลกภาพของตวอยางทศกษาพบ อาการแสดง (sign) ดงน ดานบคลกภาพ (personality) คอนขางมวฒภาวะไมสมกบวย (immature) และคอนขางออนแอ (weak) พบมากทสด และพบลกษณะปญหาการแสดงออกเปนแบบดอเงยบ และการแสดงออกแบบกาวราว ดานอารมณ พบวา มการคดมเหตมผลคอนขางสง กระตนไดงาย (sensitive) จากสงแวดลอมภายนอก ขณะเดยวกนกมความไมมนคงทางอารมณ (unstable) อาการแสดงทพบ ไดแก ภาวะซมเศรา ความวตกกงวล ภาวะเครยด และความคดอยากฆาตวตาย/หงดหงดงาย เหมอนมพลงตลอดเวลา ควบคมตวเองไมได ดานรปแบบการคด (thought) เมอพบปญหาหรออปสรรค จำาแนกออกได 3 กลม ดงน 1) วธการคดเรมตนจากเชงลบ (negative thinking) สดทายสามารถเปลยนขวการคดเปนเชงบวก (positive thinking) ได (พบมากกวาครงหนงของตวอยางทศกษา) 2) วธการคดเรมตนจากเชงลบ สดทายพยายามจะเปลยนขวการคดเปนเชงบวก แตกยงทำาไมสำาเรจ (พบประมาณ 1 ใน 3 ของตวอยางทศกษา) 3) วธการคดเรมตนจากเชงลบ สดทายยงหาทางออกใหกบปญหาหรอแนวทางในการแกไขปญหาไมได (พบประมาณ 1 ใน 5 ของตวอยางทศกษา) ดานความสมพนธภาพระหวางบคคล สวนใหญมสมพนธภาพระหวางบคคลไมคอยดนก ดานปญหาทพบ (problem list) สวนใหญเปนปญหาทางอารมณ รสกเศรา หดหใจ ซมเศรา เกบตว มความคดในการฆาตวตาย ดานกลไกปองกนทางจตทพบ ไดแก การชดเชย การเกบกด (repression) การโยนความรสก ความคด ความปรารถนาของตนทไมเปนทยอมรบใหกบผอนหรอสงอนๆ (projection) และการสรางเรองราวทไมเปนจรงขนมาในใจเพอใหสมปรารถนา เปนการหลบหนจากโลกความเปนจรงทไมนาอย หรอไมสมหวง (fantasy) ดานความเปนมาของปญหา (psycho dynamic formulations) สวนใหญมาจากครอบครว

Songkla Med J Vol. 32 No. 5 Sept-Oct 2014 313

Personality of Bipolar Patients Suanrueang P and Pono K.

ซงมความรสกใน 2 ดาน โดยมความรสกทงเชงบวกและเชงลบตอพอ แม รวมทงการมองตนเอง

¢อ¤¹พบ·ÕèสำÒ¤ญ บคลกภาพทสำาคญทพบจากการใชแบบทดสอบการฉายภาพทง 4 ชนด ใหผลทสอดคลองกน คอ พบลกษณะความคดสองฝกสองฝาย (ambivalence) หรอวธคดมทงสองดานในเรองเดยวกนอยางชดเจน ผปวยจะมความคดในเชงลบมากอนเปนอนดบแรก และพยายามจะเปลยนขวความคดในตอนทายใหเปนบวก (T.A.T.) มทศนคตตอตนเอง พอ แม ทงเชงบวกและลบ (S.C.T.) ดานอารมณขาดการควบคม (control) โดยเฉพาะอารมณเศรา (C’ สงกวาเกณฑปกต) และอารมณถกกระตนไดงายจากสงแวดลอมภายนอก (psychogram คอนขางเอยงไปทางขวา) แตในขณะเดยวกนกมการคดอยางมเหตมผลคอนขางสงเชนเดยวกน (W% สงกวาเกณฑปกต) (Rorschach inkblot test) ในทำานองเดยวกนนพบลกษณะไมมนคงทางอารมณ ในแบบทดสอบการวาดภาพ พบวา size สวนใหญพบภาพขนาดใหญ placement สวนใหญอยจดกลางกระดาษ และ pressure สวนใหญแรงกดใชเสนหนก (เนนเสนขอบ เนนบางบรเวณ มแรเงา) รองลงมาใชแรงกดสวนใหญไมสมำาเสมอ มการแรเงาบางภาพ (H.T.P.) คำาตอบทไดจากแบบทดสอบ พบอาการแสดงของภาวะซมเศรามากกวาแมเนย คอนขางมวฒภาวะไมสมกบวยและคอนขางออนแอ พบมากทสด ซงสงผลตอความคดในการฆาตวตายมแนวโนมสงขน ดานการใชกลไกการปองกนทางจตแบบชดเชย พบมากทสด

ÇÔจÒÃณ การศกษาน ขอมลทวไปของตวอยางทศกษา สวนใหญจะเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย โดยชวงอาย 20-29 ป เปนสวนใหญ โดยชวงอายทพบนสอดคลองกบขอมลทมกเรมมอาการในชวงวยผใหญวยตน12 ซงพบไดในประชากรทวไปประมาณรอยละ 3 และพบไดอตราเทากนทงเพศหญงและเพศชาย เมอพจารณา

ในรายละเอยดตวอยางทศกษามฐานะทางเศรษฐกจคอนขางด มสมพนธภาพระหวางบคลทด ลกษณะทางคลนกทพบ สวนใหญแพทยจะระบวาปวยดวย bipolar disorder แตเมอพจารณาตวอยางทศกษาในครงนจะพบวา type II จะพบมากกวา type I สอดคลองกบรายงานความชก13 bipolar I disorder อยทรอยละ 0.9-1.3 สวน bipolar II disorder อยทรอยละ 0.3-4.8 ผลการศกษาในครงนจะใชขอมลจากแบบทดสอบการฉายภาพทง 4 ชนด มาสงเคราะหผลรวมกน โดยใชวธตความขอมล สรปและเชอมโยงขอมล ซงไมไดแยกอธบายตามชนดของแบบทดสอบ แตจะแสดงใหเหนในภาพรวม โดยพบวาบคลกภาพสำาคญจากการใชแบบทดสอบการฉายภาพ ทง 4 ชนด คอ อาการแสดงบคลกภาพ คอนขางมวฒภาวะไมสมกบวย คอนขางออนแอ เมอพจารณาสมพนธภาพระหวางบคคลและหนาททางสงคมนนจะเปนสวนทหลอหลอมใหเดก มการพฒนาความคดทเปน 2 ขว14 รปแบบวธคด เมอพบกบปญหาหรออปสรรค 3 รปแบบ 1) วธการคดเรมตนจากเชงลบ สดทายสามารถเปลยนขวการคดเปนเชงบวกได พบมากกวาครงหนงของตวอยางทศกษา เมอพจารณาในรายละเอยดพบวาตวอยางทมแนวคดดงกลาวนนจะเปนผปวยทไดรบการรกษามาอยางยาวนาน มากกวา 2 ปขนไป และปจจบนนนอาการแทบเปนปกต สามารถใชชวต ทำางาน เรยน ไดอยางเปนปกต แตทงนทงนนกตองมาพบแพทยเพอรบการรกษาอยางตอเนองตอไป 2) วธการคดเรมตนจากเชงลบ สดทายพยายามจะเปลยนขวการคดเปนเชงบวก แตยงไมสำาเรจ พบประมาณ 1 ใน 3 ของตวอยางทศกษา โดยมกจะเปนผปวยทมการรกษามาระยะเวลาหนง หรอประมาณ 1 ป ทงนกตองพบแพทยและรบการรกษาเพอควบคมอาการอยางตอเนองเชนเดยวกนกบกลมแรก 3) วธการคดเรมตนจากเชงลบ สดทายยงหาทางออกใหกบปญหาหรอแนวทางในการแกไขปญหาไมได พบประมาณ 1 ใน 5 ของตวอยางทศกษา โดยเปนผปวยทไดรบการรกษานอยกวา 1 ป

ส§¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·ÃàǪสÒà »‚·Õè 32 ฉบบ·Õè 5 ก.ย.-ต.¤. 2557314

บ¤ÅÔกภÒพ¢อ§ผ»ÇยไบโพÅÒà ภÒสกà สǹàÃอ§ แÅะ กÔตตกÇÕ โพธÔโ¹

บางรายเพงออกจากการเขาพกรกษาในโรงพยาบาลประมาณ 2 เดอน บางรายเพงไดรบการรกษา และอยในชวงทปรบแผนการรกษาเพอควบคมอาการของโรค อาการยงไมคอยปกตนก มอาการของความระแวงอยในระดบหนง ดานอารมณ มการคดมเหตมผลคอนขางสง แตมกถกกระตนไดงายจากสงแวดลอมภายนอก ซงลกษณะดงกลาวของผปวยไบโพลารนน15 กลาวกนวาผปวยจะถกครอบงำาหรอถกกระตนไดงายจากปจจยทางสงแวดลอมตางๆ ไมวาจะเปน แสง เสยง หรอกลน ผปวยจงมกจะชอบความสงบ มการเกบตว หลกหนจากสงคม และมการใชชวตทซบซอน (complex inner life) ขณะเดยวกนกไมมนคงทางอารมณ หรออาจแสดงถงการใชกลไกการปองกนทางจตแบบชดเชย และการคดเชงลบทแสดงถงอารมณซมเศราได อาการแสดงทพบแบงออกเปน 2 กลมอาการ ไดแก 1. ภาวะซมเศรา ความวตกกงวล ภาวะเครยด ฯลฯ และความคดอยากฆาตวตาย ซงตรงกบอาการทวไปของภาวะซมเศราในผปวยไบโพลาร16 กลาวคอ มความรสกสนหวง เศรา หงดหงดงาย ไมสามารถสมผสกบคำาวาความสข มความออนลาหรอเสมอนสญเสยพลงงาน ไมอยากทำาอะไร มปญหาในเรองการนอน (นอนมากหรอนอนไมหลบ) รสกวาตนเองไรคา รสกผดอยตลอดเวลา รวมทงมความคดในการฆาตวตาย โดยม 2 แบบ17-18 คอ 1) Active suicidal ideation คอ ผปวยทมความพยายามทจะฆาตวตายอยางจรงจง มแผนและลงมอทำาในทนท ผปวยกลมนตองไดรบการชวยเหลออยางทนทวงท โดยปกตจะใชยาในการควบคมอาการ 2) Passive suicidal ideation เปนกลมทมความคด และคาดหวงทอยากจะตาย แตอาจจะยงไมลงมอทำา ผปวยทมภาวะซมเศราอยางรนแรงจะมความพยายามในการฆาตวตายบอยครงในชวงชวตสงถงรอยละ 67 จากกลมตวอยาง 405 คน19

ทงนพบวา กวารอยละ 75 ของ 1,574 ครอบครว ทมสมาชกปวยเปนโรคไบโพลาร มความพยายามในการฆาตวตาย และรอยละ 38 พบวาผปวยทมความสมพนธกบการฆาตวตาย คอ ชวงทมการเปลยนแปลงอยางกระทนหน

(rapid switching)20 ผปวยไบโพลารในชวง major depressive episode จะมความเสยงในการฆาตวตายสง21 2. อาการหงดหงดงาย เหมอนมพลงตลอดเวลา ควบคมตวเองไมได ซงสอดคลองกบขอมล bipolar disorder signs & symptoms13 โดยลกษณะอาการแสดง และอาการของแมเนย เปนชวงทเหมอนมพลงมาก นอนนอยมาก มความคดรเรม สรางสรรค มประสทธภาพและเปาหมายทสงสด ซงจะดในชวงแรกแตหากควบคมไมไดกจะนำาไปสพฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน การพนน ใชสารเสพตด ใชเงนสรยสรายหรอพฤตกรรมเสยงทางเพศได ทงนจากรายงานวจยพบวาระดบ impulsivity (ลกษณะหนหนพลนแลน ขาดความยบยงชงใจในการทำาอะไรตางๆ) ในผปวยไบโพลารทใชสารเสพตด สงกวาผปวยไบโพลารทไมใชสารเสพตดอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.007 ดานกลไกปองกนทางจตสำาคญทพบ ไดแก การชดเชย การทดแทนความไมสมบรณในตนเองการชดเชยดวยสงอนๆ เกดจากการทบคคลเกดความคบของใจในเปาหมายทไมสามารถบรรลได จงตงเปาหมายใหมทสามารถเปนไปไดและใกลเคยงกบเปาหมายเดม ซงจะมลกษณะคลายการทดแทน โดยผลจากแบบทดสอบพบวามการใชกลไกปองกนทางจต แบบนมากทสด จากขอคนพบทสำาคญขางตน ทำาใหทราบลกษณะบคลกภาพทสำาคญจากแบบทดสอบในผปวยไบโพลารได นนคอลกษณะความคดสองฝกสองฝายหรอวธคดมทงสองดานในเรองเดยวกน อยางชดเจน ซงนกจตวทยา-คลนกสามารถใชเปนเกณฑในการตรวจวนจฉยแยกแยะผปวยไบโพลารจากผปวยดานอารมณชนดตางๆ เชน major depressive disorder ได และในการปองกน บำาบดรกษา พบวาหากผปวยไดรบการรกษาอยางตอเนองกจะชวยใหผปวยมอาการดขนและแทบจะเปนปกต ทสำาคญผปวยสามารถเปลยนขวความคดจากเชงลบใหเปนเชงบวกและดำาเนนชวตตามปกตได ดงนนในการทำาจตบำาบด เชน การบำาบดความคดและพฤตกรรม (cognitive behavior therapy) หรอการเสรมทกษะดาน

Songkla Med J Vol. 32 No. 5 Sept-Oct 2014 315

Personality of Bipolar Patients Suanrueang P and Pono K.

ความคดในเชงบวกเปนสงสำาคญ โดยตนทนทสำาคญคอ

ผปวยมพนความคดอยางมเหตมผลคอนขางสง หากไดรบ

การสงเสรมทถกตองจะชวยใหผปวยหายจากภาวะ

ซมเศรา การคดในเชงลบ ความคดในการทำารายตวเอง

หรอฆาตวตาย และชวยเสรมภมคมกนทจะเกดอาการ

ของโรคในอนาคตได

ขอจำากดในการศกษา การศกษานเปนการศกษา

โดยใชแบบทดสอบทางจตวทยากบผปวยทมประสบการณ

ของการเผชญกบอาการของโรคไบโพลาร ซงใชเครองมอ

ทงหมด 4 ชนด และจำาเปนตองใชเวลาในการทำาแบบทดสอบ

เพราะฉะนนความรวมมอของผตอบแบบทดสอบเปนสง

ทสำาคญ ขอจำากดในการศกษา พบวาการเขาถงกลม

ตวอยางทจะเกบขอมลคอนขางยาก เพราะผปวยจะ

กระจายตวอยในพนทตางๆ ไมมขอมลของผปวย และ

ไมไดรบอนญาตจากแพทย หรอผดแลผปวย ผทจะให

ความรวมมอมเวลาใหอยางเพยงพอ และสามารถให

ขอมลไดครบถวนคอนขางมจำานวนจำากด และเพอ

เปนการรกษาขอมลของผปวยจะไมขอขอมลรายละเอยด

เปนตนวา ชอ-สกล ทอย หรอเบอรโทรศพท หรอ

ขอมลทจะอางองไปถงผปวยได จงไมสามารถประสาน

กบผใหขอมลโดยตรง ตองอาศยผแทนจากชมรม

ทำาหนาทเปนสอกลางประสานหาอาสาสมครมาเปน

ตวอยาง

¢อàส¹อแ¹ะ การศกษาในระยะตอไปอาจมงเนนการศกษา

ในแบบทดสอบการฉายภาพแตละชนดในเชงลกตอไป

โดยอาจจะทำาการศกษาในแตละระยะของผปวย โดย

เรมตงแตการเขารบการรกษาในสถานพยาบาล ระหวาง

พกรกษาตวในสถาพยาบาลและหลงจากออกจาก

สถานพยาบาล หรอการศกษาตอเนองในกลมตวอยาง

ทมากขนโดยอาจจะครอบคลมกลมตวอยางทกภมภาค

เพอเปนพนฐานในการพฒนาการศกษาการใชแบบ

ทดสอบเฉพาะกบผปวยเฉพาะโรคตอไปได

สû บ¤ÅÔกภÒพ¢อ§ผ»ÇยไบโพÅÒ÷ÕèพบจÒกแบบ·ดสอบกÒÃฉÒยภÒพ¹¹ พบÅกษณะอÒกÒÃแสด§ บ¤ÅÔกภÒพ ¤อ¹¢Ò§มÕÇฒÔภÒÇะไมสมกบÇยแÅะ¤อ¹¢Ò§ออ¹แอ ÇÔธÕกÒäÔดàÃÔèมต¹จÒกàªÔ§Åบ สด·Òยสǹห¹è§สÒมÒÃถà»ÅÕèย¹¢ÇกÒäÔด໹àªÔ§บÇก แÅะย§พบภÒÇะซมàศÃÒ ¤ÇÒมÇÔตกก§ÇÅ ภÒÇะà¤ÃÕยด ฯÅฯ โดยอÒÃมณ¹¹ มÕกÒäÔดมÕàหตมÕผŤอ¹¢Ò§ส§ แตมกถกกÃะต¹ได§ÒยจÒกสÔè§แÇดÅอมภÒย¹อก แÅะมÕ¤ÇÒม¤ÔดอยÒกฆÒตÇตÒย สมพ¹ธภÒพÃะหÇÒ§บ¤¤Å สǹใหญ¤อ¹¢Ò§ดÕ แต·§¹Õผ»ÇยจะมÕ·ศ¹¤ตÔ·§ดÒ¹บÇกแÅะÅบ ไมÇÒจะ໹พอ แมหÃอตÇàอ§ ดÒ¹กÅไก»อ§ก¹·Ò§จÔต สǹใหญ໹แบบªดàªย ผÅจÒกแบบ·ดสอบกÒÃฉÒยภÒพ ·§ 4 ª¹Ôด ใหผÅ໹ไ»ใ¹·Ò§àดÕยÇก¹ แÅะผ»ÇยมÕ¤ÇÒม¤Ôดแบบสอ§ฝกสอ§ฝÒยªดàจ¹

กÔตตÔกÃÃม»ÃะกÒศ การศกษาครงนลลวงไปไดดวยด ขอขอบคณผมประสบการณซงเผชญกบอาการของโรคไบโพลารมาโดยตรงทใหความรวมมอ และใหขอมลเปนอยางดเยยม ขอขอบคณชมรมไบโพลารทชวยประสานกลมตวอยาง เออเฝอสถานทรวมทงอำานวยความสะดวกใหผวจยไดเปนอยางด

àอกสÒÃอÒ§อÔ§ 1. Kanchanachitra C, Podhisita C, Archavanitkul, et al. Thai Health 2007. Bangkok: Amarin Printing & Publishing; 2007. 2. Thai PBS News. Mental health survey from the Department of Mental Health, The Ministry of Public Health 2012 [homepage on the Internet]. Bangkok: The News Department Thai PBS News; 2014 [cited 2014 April 19]. Available from: http://news. thaipbs.or.th. 3. Kuasirikul S. Bipolar disorder [homepage on the Internet]. Bangkok: Manarom Hospital; 2012 [cited

ส§¢ÅÒ¹¤ÃÔ¹·ÃàǪสÒà »‚·Õè 32 ฉบบ·Õè 5 ก.ย.-ต.¤. 2557316

บ¤ÅÔกภÒพ¢อ§ผ»ÇยไบโพÅÒà ภÒสกà สǹàÃอ§ แÅะ กÔตตกÇÕ โพธÔโ¹

2012 Jun 15]. Available from: http://www.manarom. com/article-detail.php?id=94. 4. Roumcharoenkiat A, Virasiri S, Arunpongpaisal S. Association of seasons with exacerbation in bipolar disorder. J Psychiatr Assoc Thai 2010; 1: 45 - 54. 5. Bipolarfriendclub. Bipolar disorder. Bipolar friend- club Srithanya Hospital. Bangkok: Srithanya Hospital; 2012. 6. Kaimor’s editorial department. Bipolar disorder, 2 psychotic personality. Kaimor Magazine 2008; 35. 7. Leelahanaj T. What’s new in bipolar disorders?. J Psychiatr Assoc Thai 2009; 54 (Suppl 1): S39 - 57. 8. Palitponganpim P. Mania. Sarakadee Magazine 2009; 294: 78 - 79. 9. Songhong N, Vasiknanonte S. Phamacological Treatment of bipolar disorder, manic episode in psychiatric inpatient between 1997-2007. J Psychiatr Assoc Thai 2008; 53: 293 - 308. 10. Bhatanaprabhabhan D, Kongsakon R, Silpakit C, et al. Unit cost of bipolar disorder in Psychiatric Ward, Ramathibodi Hospital. J Psychiatr Assoc Thai 2003; 48: 171 - 83. 11. Suwanlert S, Pornpipatkun S, Wanichrommanee K. A manual of the Rorschach Inkblot Test. The Thai Clinical Psychologist Association. Bangkok: Beyond Publishing; 2008 12. Janenawasin S. Cope with bipolar disease/the emotional 2 polarity person [homepage on the Internet]. Bangkok: Manager Online; 2014 [cited 2014 Apr 19]. Available from: http://www.manager.co. th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9510000153278. 13. Wasicnanon S. Epidemiology and burden of disease. Textbook of bipolar disorder. Bangkok: The Psychiatric Association of Thailand; 2006. 14. Bipolar’s Forums. Immaturity in bipolar. Bipolar Spouses Online Support Group. A community of bipolar special ones dedicated to dealing with our challenges together [homepage on the Internet]. Toronto: MD Junction; 2011 [cited 2012 Dec 15].

Available from: http://www.mdjunction.com/forums/ bipolar-spouses-discussions/general-support/ 2560701-immaturity-in-bipolar. 15. Miller R. Bipolar disorder and highly sensitive people [homepage on the Internet]. London: Mental Health Talk; 2012 [cited 2012 Dec 17]. Available from: http:// mentalhealthtalk.info/bipolar_hsp. 16. Smith M, Segal J. Bipolar disorder signs & symptoms: recognizing mania, hypomania and bipolar depression [homepage on the Internet]. California: Helpguide, International in Santa Monica: 2013 [cited 2012 Dec 17]. Available from: http://www.helpguide.org/ mental/bipolar_disorder_symptoms_treatment. htm. 17. Julie AF. Straight talk about suicide. Loving some- one with bipolar disorder s’ book [homepage on the Internet]. Toronto: BP Hope; 2013 [cited 2012 Dec 20]. Available from: http://www.bphope.com/Item.aspx/ 180/straight-talk-about-suicide. 18. Marlowe J. Active vs. passive suicidal ideation [homepage on the Internet]. London: eHow; 2013 [cited 2012 Dec 22]. Available from: http//www.ehow. com/facts_5681297_active-vs_-passive-suicidal- ideation.html. 19. Goldstein TR, Birmaher B, Axelson D, et al. History of suicide attempts in pediatric bipolar disorder: factors associated with increased risk. Bipolar Disord 2005; 7: 525 - 35. 20. MacKinnon DF, Potash JB, McMahon FJ, et al. Rapid mood switching and suicidality in familial bipolar disorder. Bipolar Disord 2005; 7: 441 - 8. 21. Leelahanaj T, Vasiknanonte S. Textbook of bipolar disorder. Bangkok: The Psychiatric Association of Thailand; 2006. 22. Nicola MD, Tedeschi D, Mazza M, et al. Behavioural addictions in bipolar disorder patients: role of impulsivity and personality dimensions. J Affect Disord 2009; 125: 82-8. 23. Sawangsopakul S, Ngendee J, Surinya T. Behavioral pathology. General psychology. Bangkok: Faculty of Social Sciences, Kasetsart University; 2002.