ใบความร ใบงานท 1 เรอง การเกบขอมลพนฐานในทองถน

ฐาน (ถาน) น. ทตง เชนฐานทพ ทตงฐาน ทรองรบ เชน ฐานพระพทธรป (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 392) พนฐาน น. รากฐาน เชน เขามพนฐานวชาภาษาองกฤษด, หลกความรเบองตน เชนวชาพนฐาน (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 794) ทรพยากร น. สงทมในทองถน สงทเกดขนตามธรรมชาตในทองถน ทมนษยสามารถน าใชประโยชนได

(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 503) ทองถน น. ทองทใดทองทหนงโดยเฉพาะ เชน เวลาทองถน ประเพณทองถน (กฎ) พนทภายใน

เขตการปกครองของราชการบรหารสวนทองถน เชน เทศบาล องคการบรหารสวนต าบล (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 511) หมบาน(กฎ) น. ทองททรวมบานหลายบานใหอยในความปกครองเดยวกน และมประกาศจดตงเปน

หมบาน มผใหญบานเปนหวหนา (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,263)

ชมชน น. หมชน, กลมคนทอยรวมกนเปนสงคมขนาดเลก อาศยอยในอาณาบรเวณเดยวกนและม ผลประโยชนรวมกน (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 368) ประชากร น. หมคน, หมพลเมอง (เกยวกบจ านวน) กลมสงมชวตเดยวกนทอาศยอยในพนทหนง ๆ

ค าประชากรนจะใชกบสงมชวตชนดใดๆกได เชนประชากรนก ประชากรเสอ หรอ ประชากรพช แตในทนเราหมายถงประชากรมนษย (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 656)

องคการ น. ศนยรวมกลมบคคล หรอกจการทประกอบกนขนเปนหนวยงานเดยวกน เพอด าเนน กจกรรมตามวตถประสงคทก าหนดไวในกฎหมาย หรอในตราสารจดตงซงอาจเปนหนวยงาน ของรฐ หรอหนวยงานเอกชน (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,321)

พฒนา ก. ท าใหเจรญการเปลยนแปลงสงใดสงหนง ใหเกดความเจรญ มการปรบปรงใหดขน และเหมาะสมกวาเดม (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 779)

วด น. สถานททางศาสนาโดยปกตมโบสถ วหารและทอยของสงฆ หรอนกบวชเปนตน (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,059) ส านกสงฆ น. วดทยงไมไดรบพระราชทานทวสงคามสมา

(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,118) เจาอาวาส น. พระภกษซงไดรบการแตงตงใหด ารงต าแหนงผปกครองวด (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 325) พระภกษ น. ชายทบวชเปนพระในพระพทธศาสนา (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 823) มสยด น. สถานทซงอสลามกชนใชเปนทประกอบพธกรรมทางศาสนาอสลาม

(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 854) อสลาม น. ศาสนาทส าคญศาสนาหนงของโลก มศาสดาชอมฮมมด นบถอพระเจาองคเดยวคอ อลลอฮ มคมภรอลกรอานเปนหลก ไมมนกบวช ผทนบถอศาสนาอสลามวามสลม

อหมาม น. ค าเรยกผน าในศาสนาอสลาม ผน าในการท าละหมาด ต าแหนงส าคญของคณะกรรม การบรหารมสยด โตะอหมามกเรยก (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,796)

นกบวช น. ผถอบวช (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 568) โบสถ น. สถานทส าหรบพระสงฆใชประชมท าสงฆกรรม เชน สวดพระปาตโมกข อปสมบท ม ส มา เปนเครองบอกเขต, อนโลมเรยกสถานทประกอบพธกรรมของศาสนาอนวา โบสถ เชน โบสถพราหมณ โบสถครสต (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 642) โรงพยาบาล น. สถานทใหบรการเกยวกบสขภาพอนามย คอทงตรวจ รกษาและปองกนโรคใหแก ประชาชนและมเตยงส าหรบคนไขเขาพกรกษาดวย

(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 979) โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล น. สถานบรการสาธารณสขทไมมแพทยประจ า ใหบรการสาธารณสข ทก สาขา และสงเสรมปองกนดานอนามยแกประชาชนในระดบต าบลและหมบาน , เดมเรยกวา สขศาลา (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,117) สถานต ารวจ หนวยทตงเปนทพกหรอทท าการ

(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,117) บาทหลวง น. นกบวชในศาสนาครสตนกายโรมนคาทอรก (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 622) ฐานทรพยากรทองถน ฐานขอมล การส ารวจและรวบรวมขอมลพนฐานของทองถน การประกอบอาชพ ในทองถน ลกษณะทางกายภาพของทองถน ประวตหมบาน ชมชน วถชมชน การใช ประโยชนของพช สตว ชวภาพอนๆ ขอมลภมปญญาทองถน แหลงทรพยากร โบราณคด

รวมไปถงการสรางระบบการจดเกบและประมวลผล ................................................................................................................................... ................................

ใบความรใบงานท 2

เรอง การเกบขอมลการประกอบอาชพในทองถน

การประกอบอาชพ การเลยงชวต การท ามาหากน งานทท าเปนประจ าเพอเลยงชพ พชไร พชทปลกในพนทมาก ๆ มการปฏบตดแลรกษาอยางไมตองพถพถน อายการเกบ

เกยวไมยาวนาน สวนใหญเมอใหผลผลตแลวกจะตายไป เปนพชทมความส าคญ ทางเศรษฐกจและชวตประจ าวนของมนษย พชพวกน ไดแก ขาว ขาวโพด ฝาย ออย ขาวฟาง มนส าปะหลง ยาสบ ละหง ถวเหลอง ถวเขยว ถว เปนตน

พชสวน พชทปลกในพนทไมมากหรอมากๆ ได แตตองปฏบต ดแลรกษาอยางประณต สวนมากอายยน สามารถเกบเกยวไดเปนเวลาหลายปตดตอกน เชน ไมผล ไมดอก ไมประดบ ผก เปนตน

ปศสตว การเลยงสตวบนบก เพอใชเปนอาหาร ใชงาน เพอการคา เชน เลยงวว เลยงหม แกะ หรอเลยงสตวจ าพวกสตวปก เปนตน

ประมง การประกอบอาชพการเกษตรทางน า เชน การเลยงสตวน า การจบสตวน า การทาประมงน าจด หมายถง การท าประมงในแหลงน าจดตามบรเวณทตางๆ ไดแกการจบปลาในแมน า ล าคลอง การเลยงปลาน าจดในกระชง การเลยงปลาสลด ในบอ เปนตน การทาประมงน าเคมหรอการทาประมงทะเล หมายถง การจบกงทะเล ปลา และปลาหมก ตลอดจนการเลยงหอยทะเลตางๆเชน การเลยงหอยแมลงภ การเลยง หอยนางรม เปนตน การทาประมงน ากรอย หมายถง การท าประมงในบรเวณเชอมตอระหวาง พนทน าเคม และน าจด เชน การเลยงกงกลาด า การเลยงปลากะพงขาวในกระชง การเลยงปลานวลจนทรเปนตน

ทาเทยบเรอ น. ทจอดเรอ (กฏ) สถานทส าหรบใหบรการแกเรองในการจอด เทยบบรรทก หรอขนถายของ (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 522)

สะพานปลา น. สถานทสรางทอดยาวออกไปในน าใชเปนทาเทยบเรอประมง เพอขนปลาขนจากเรอ เปนตน (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,154)

อตสาหกรรม กระบวนการแปรรป หรอการผลตสงของจากวตถดบใหเปนวสดใหม เพอใหใช ประโยชนไดตามวตถประสงคโดยการใชเครองจกรหรอแรงคน เพอใหผลตได ครงละมากๆ จนสามารถน าไปขายเปนสนคาได อตสาหกรรมขนาดใหญ คอ อตสาหกรรมทตองใชแรงงาน เครองจกรอปกรณและเงนทนสงมาก เชน อตสาหกรรมถลงเหลกและผลตเหลกกลา (มคนงานตงแต 200 คนขนไปหรอมทรพยสนเกนกวา 200 ลานบาทขนไป)

อตสาหกรรมขนาดกลาง คอ อตสาหกรรมทใชแรงงาน เครองจกรและอปกรณ ตลอดจนเงนทนนอยกวา อตสาหกรรมขนาดใหญสวนมากเปนอตสาหกรรมทผลต เครองอปโภคทว ๆ ไป เชน อตสาหกรรมฟอกหนงอตสาหกรรมน าตาล

(มคนงาน 50 - 200 คนหรอมทรพยสนตงแต 20 - 200 ลานบาท)

อตสาหกรรมขนาดเลก หรอครวเรอน คอ อตสาหกรรมทท า กนภายในครอบครว ในบานทอยอาศยเปนอตสาหกรรมทใชแรงงานเปนสวนใหญท าผลตภณฑทใชความช านาญทางฝมอ เชนการจกสาน การแกะสลก

(มคนงานไมเกน 50 คนหรอมทรพยสนถาวรไมเกน 20 ลานบาท) การพาณชย น. การคาขาย (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 782) ธนาคาร น. นตบคลท ตงขนตามกฏหมาย บรษทจ ากด หรอบรษทมหาชนจ ากด ทใชชอหรอ ค าแสดงชอวา ธนาคาร ซงประกอบธรกจเกยวกบเงนและธรกจหลกทรพย (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 551) บรษท น. หม, คณะ, เชน พทธบรษท บรษทจ ากด (กฏ) น. บรษทประเภทซงตงขนดวยการแบงทนเปนหนมมลคาเทาๆ กน โดยผถอหนตาง รบผดจ ากดเพยงไมเกนจ านวนเงนท ตนสงใชไมครบมลคาของหนทตนถอ (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 609) สถานบรการน ามน น. สถานบรการน ามนเชอเพลง เรยกสนๆ วา ปม (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 690) หางสรรพสนคา น.สถานทจ าหนายสนคา สถานประกอบธรกจ (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,290) ตลาดสด น. ตลาดทขายของสด (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 433) โรงฆาสตว สถานทและอาคารทจดตงขนโดยมวตถประสงคในการฆาสตว เชน เนอหม เนอวว เพอใหไดผลตผลมาใชในการบรโภคของมนษย โรงแรม น. ทพกคนเดนทางซงตองเสยคาพกแรมดวย (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 980) รานอาหาร น. สถานทส าหรบเปนทกนอาหาร (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 980) โรงภาพยนตร น. สถานทส าหรบเลนมหรสพ เพอเกบเงนจากคนด (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 979) สถานขนสง น. หนวยทตงเปนทพกหรอทท าการธรกจเกยวกบการขนและสง เชน ขนสงสนคา

(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 161 และ1,117) หางหนสวนจากด อนวาสญญาจดตงหางหนสวนหรอบรษทนน คอ สญญาซงบคคลตงแตสองคนขนไป

ตกลงเขากนเพอกระท ากจการรวมกน ดวยประสงคจะแบงปนก าไรอนจะพงไดแต กจการทท านน (ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1,012)

โรงแรม (Hotel) น. ทพกคนเดนทางซงตองเสยคาพกแรมดวย (กฎ) สถานททกชนดทจดสรางขนเพอรบสนจางส าหรบคนเดนทางหรอบคคลทประสงคจะหาทอยหรอพกชวครา ว (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 980)

รสอรท (Resort) สถานทพกตากอากาศทสรางขนเพอใหผมาเยอน ใชเวลาในวน หยดสดสปดาห หรอเทศกา ลตางๆ สวนใหญท ตงจ ะอยใ นสถา นท ท ใกลกบแหล งทอง เทย ว ทางธรรมชาต การบรการสวนใหญ คลายโรมแรม แตอาคารสถานท จะกลมกลน กบธรรมชาตมากกวา

................................................................................. ..................................................................................

ใบความรใบงานท 3 ใบงานท 3 เรองการเกบขอมลดานกายภาพในทองถน

สภาพ น. ความเปนธรรมดาหรอธรรมชาต เชน สภาพความเปนอย สภาพดนฟาอากาศ

ลกษณะในตวเอง ภาวะ ธรรมชาต. (ป.สภาวะ ส.สภาว) สภาพเดม น.ลกษณะหรอภาวะ หรอธรรมชาตทเปนมาแตแรก. สภาว-,สภาวะ [สะพาวะ-] น.สภาพ เชน สภาวะดนฟาอากาศ (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,123)

ภมประเทศ ภมประเทศ [พม-] น.ลกษณะทางกายภาพและทางธรรมชาตของแผนดน รวมถงความสงตา ของผวโลก ทะเลสาบ ถนนหนทาง และเมองตางๆ (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 825)

ภมศาสตร [พม-] น.วชาทศกษาถงความสมพนธระหวางสงแวดลอมทางธรรมชาตกบสงคม ทปรากฏใน ดนแดนตางๆ ของโลก (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 825)

ภมศาสตรกายภาพ น.วชาภมศาสตรแขนงหนง ศกษาเนนหนกในเรองลกษณะและการเปลยนแปลงทาง ธรรมชาตทแวดลอมตว (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 825)

ภมอากาศ น.อากาศประจาถน ลกษณะอากาศเฉลยของภมภาคแหงใดแหงหนง ในชวงระยะเวลาหนง ซงอาจเปนเดอน เปนปหรอเปนศตวรรษกได (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 826)

ทราบ น. ภมประเทศทเปนทราบ ซงอาจจะราบเรยบหรอมลกษณะเปนลกคลน โดยปกตความสงตาของพนทในบรเวณนนจะแตกตางกนไมเกน 150 เมตร (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 531)

ลม ว. ตา (ใชแกลกษณะพนดนซงรบนาทไหลทวมไดหรอนาขนถง) เชน ทลม ทราบลม ตรงขาม กบดอน (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,109)

ลาดเท น. พนผวทเอยงลาดจากบรเวณทสงกวาไปสทตากวา (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,016)

ภเขา น. พนททมระดบสงขนจากบรเวณรอบๆ ตงแต 600 เมตรขนไป (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 825)

ปา น. ททมตนไมตางๆ ขนมา ถาเปนตนสกเรยกวา ปาสก ถาเปนตนรง เรยกวา ปารง ถามพรรณไมชนดใดชนดหนงขนอยมากกเรยกตามพรรณไมนน เชน ปาไผ ปาคา ปาหญาคา (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 690)

ปาชายเลน น. ปาทอยตามชายหาดทะเลทมเลนและนาทะเลขนลง ตนไมในปาประเภทนมกมรากงอกอย เหนอพนดนเพอคายนลาตนโดยมากเปนไมโกงกาง แสม และลาพ (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 690)

ปาดงดบ น.ปาไมท มอยทวไปในเขตรอน ฝนชก เปนปาไมสเขยวไมผลดใบ (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 691)

ปาทบ น.ปาทมตนไมขนหนาแนน (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 691) ปาเบญจพรรณ น. ปาทมไมหลายพรรณคละกน (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 691) ปาโปรง น. ปาทมตนไมใหญขนไมหนาแนนนก (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 691)

ปาผลดใบ น. ปาไมทผลดใบหรอสลดใบในบางฤด (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 691)

ปาละเมาะ น.ทโลงมพมไมเลกๆ เปนหยอมๆ (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 690)

ดน น. ชอธาตอยางหนงในธาตทง 4 คอ ดน นา ลม ไฟ วตถธาตของพนโลกทใชสาหรบปลกพชผลหรอปนสงตางๆ เปนตน

(พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 409) แมน า น. ลานาใหญซงเปนทรวมของลาธารทงปวง

(พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 877) หวย น. แองนาลกกวางมทางนาไหลจากภเขามาขงอยตลอดป หรอแหงเปนบางคราว (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,275) หนอง น.แองนา (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,242) คลอง น. ทางนาหรอลานาทเกดขนเอง หรอขดเชอมกบแมนาหรอทะเล ; ทางแนว เชน

คลองธรรม (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 226) คลองสงน า น. ลานาทขดขนเพอใชในการชลประทาน

(พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 226) ชลประทาน [ชนละ-, ชน-] น. การทดนาและระบายนาเพอการเพาะปลกเปนตน (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 347) กลมชดดน หนวยของแผนทดนทกรมพฒนาทดนพฒนาขนมา โดยการรวมชดดนทมลกษณะสมบต และ ศกยภาพในการเพาะปลก รวมถงการจดการดนทคลายคลงกน มาไวเปนกลมเดยวกนเพอ ประโยชนในการใหคาแนะนา การตรวจสอบลกษณะดน การใชทดน และการจดการดนท เหมาะสมใหแกเกษตรกร และผสนใจทวไป จากชดดนกวา 300 ชดดน ไดจดจาแนกใหมเปน 62 กลมชดดนดวยกน ตวอยางชดดน กลมชดดนท 1 บานหม (Bm) ชดดนบานโภชน (Bpo) ชดดนบรรมย (Br) ชดดนชองแค (Ck)

ชดดนโคกกระเทยม (Kk) และชดดนวฒนา (Wa) กลมดนเหนยวสดาลกมาก มรอยแตกระแหง กวางและลก ปฏกรยาดนเปนกรดเลกนอยถงเปนดางเลกนอย

กลมชดดนท 2 ชดดนอยธยา (Ay) ชดดนบางเขน (Bn) ชดดนบางนา เปรยว (Bp) และชดดนทาขวาง (Tq) กลมดน เหนยวลกมาก ปฏกรยาดนเปนกรดจดมาก อาจพบจดประสเหลองฟางขาวของสารประกอบ กามะถนลกกวา 100 ซม. จากผวดน การระบายนาเลว ความอดมสมบรณปานกลาง (เวบไซด oss101.ldd.go.th สบคนขอมลเมอ วนท 13 ตลาคม 2559)

............................................. ......................................................................................................................

ใบความร ใบงานท 4 การเกบขอมลประวตหมบาน ชมชน วถชมชน

ประวต น. เรองราววาดวยความเปนของคน สถานท หรอสงใดสงหนง

(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 665) วถชวต น. ทางด าเนนชวต เชน วถชาวบาน

(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,075) ประเพณ น. สงทนยมถอประพฤตปฏบตสบกนมาจนเปนแบบแผนขนบธรรมเนยม หรอจารต ประเพณ (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 663)

วฒนธรรม น. สงทท าความเจรญงอกงามใหแกหมคณะ เชน วฒนธรรมไทย วฒนธรรมในการแตงกาย วถชวตของหมคณะ เชน วฒนธรรมพนบานวฒนธรรมชาวเขา (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,058)

การปกครอง น. งานทเกยวกบรฐหรอแผนดน (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 116) ภมศาสตร [พม-] น.วชาทศกษาถงความสมพนธระหวางสงแวดลอมทางธรรมชาตกบสงคม ทปรากฏใน

ดนแดนตางๆ ของโลก (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 825) ภมประเทศ น. ลกษณะทางกายภาพและทางธรรมชาตของแผนดน รวมถงความสงต าของผวโลก ทะเลสาบ ถนนหนทาง และเมองตางๆ (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 825) ............................................................................................................................. ......................................

ใบความร ใบงานท 5 เรอง การเกบขอมลการใชประโยชนของพชในทองถน

ไมผล คอ พชทออกลกออกผลใหเรารบประทานเราเรยกลกหรอผลของมนวา "ลกไม" หรอ "ผลไม"

ส าหรบไมผลนน มทงไมยนตนและไมลมลก ซงไมผลยนตนมตงแตล าตนขนาดเลกไปจน

ถงล าตนขนาดใหญ มทงทรบประทานผลสกและรบประทานผลดบ

ผกพนเมอง คอ พชผกพนบาน หรอพชผกพนเมองทชาวบานน ามาบรโภค เปนผกตามวฒนธรรม

การบรโภคของชาวทองถน ขนในแหลงธรรมชาตหรอน ามาปลกไวรมบาน น ามาใชประโยชน

ไดหลายอยาง เชน ดานอาหาร ดานยารกษาโรค หรอดานเศรษฐกจ

พชสมนไพร คอ พชทมสรรพคณในการรกษาโรค หรออาการเจบปวยตาง ๆ การใชสมนไพรส าหรบ

รกษาโรค หรออาการเจบปวยตางๆ น จะตองน าเอาสมนไพรตงแตสองชนดขนไปมาผสม

รวมกนซงจะเรยกวา ยา ในต ารบยา

พชใชเนอไม คอ พชทมล าตนแขงแรง มเนอไม สวนล าตนตงตรงชดเจน อายหลายปและแตกกงกานสาขามาก สามารถน ามาท าทอยอาศย เครองเรอน และเครองใชอนๆ แตไมน ามาสรางรายได

และประกอบเปนอาชพ

พชเศรษฐกจ คอ พชทมความส าคญตอการด ารงชวต มลกษณะเดนทางการคา ทสามารถน าไปบรโภคโดยเปนอาหารทใหวตามน แรธาต และเปนแหลงพลงงานของมนษยและสตว สามารถสรางรายไดใหแกครอบครว และประกอบเปนอาชพได

การวาดภาพทางพฤกษศาสตร คอ การถายทอดขอมลพนธไมออกมาเปนภาพ โดยใชมาตราสวนทก าหนด

จากตนจรง ในการเนนรายละเอยดของอวยวะททบซอนกน หรอประกอบชนสวนท

ไมสมบรณแตกหกลงบนกระดาษ

ลกษณะวสย คอ รปรางลกษณะพนธไมทมองเหนในสภาพธรรมชาต เชน ไมตน เปนพชทมล าตนแขงแรง

มเนอไม สวนล าตนตงตรงชดเจน อายหลายปและแตกกงกานสาขามาก เปนตน

ลกษณะวสยพช ประกอบดวย ไมตน ไมพม ไมลมลก ไมเลอย ไมรอเลอย ปาลม ไผ กลวยไม เฟรน หญา เปนตน

ไมตน เปนพชทมเนอไม มล าตนหลก ตงตรง โตเตมทสงเกน 5 เมตร มอายหลายป

ไมพม เปนพชทมเนอไม มกแตกกงกานใกลๆ โคนตน ลกษณะเปนพม สงไมเกน 5 เมตร มอายหลายป

ไมลมลก เปนพชทไมมเนอไม หรอมเนอไมเลกนอยทบรเวณโคนตน

ไมเลอย เปนพชทมเนอไมหรอไมมเนอไม อายปเดยวหรอหลายป ล าตนเลอยไปตามดนหรอพนสงทอยใกลเคยง หรอมอวยวะพเศษชวย ไดแก ราก มอเกาะและขอเกยว เชน พวงชมพ สรอยอนทนล กระเทยมเถา ฯลฯ

ไมรอเลอย เปนไมพมกงไมเถา ซงมกงกานทอดเอนไปบนตนไม หรอสงอนทอยใกลเคยง แตเมอขนอยตามล าพงกสามารถทรงตวอยได โดยกงกานไมเลอยทอดลงดนดงไมเถาอนๆ เ ชน การเวก นมแมว โนรา เฟองฟา ฯลฯ

กลวยไม ชอพรรณไมหลายชนดหลายสกลในวงศ Orchidaceae ลกษณะตน ใบ และชอดอกตาง ๆ กน บางชนดเกาะตามตนไมและหน บางชนดขนอยบนพนดน บางชนดมดอกงาม บางชนดมกลนหอม พายพเรยก เออง. (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 75)

ปาลม เปนพชใบเลยงเดยว ล าตนเปนขอ มใบบนยอดเพยงทเดยว ไมแตกกงกาน แตแตกกอได

มกานใบทยาวและใหญ ลกษณะใบแตกตางกน แตกไปรวมกลมกนทปลายกานทเดยว

อยางไรกตาม ยงมปาลมอกหลายชนด ทไมไดมล าตนสงพนดน แตกมลกษณะใบแบบปาลม

ท าใหสงเกตไดไมยากนก

หญา เปนพชลมลกหลายชนด หลายสกล ในชน Liliopsida วงศ Poaceae พชในวงศน

เปนพชทมความส าคญทสดตอเศรษฐกจมนษย รวมไปถง ใชเปนสนามหญา แตบางชนดจดเปนวชพช พชในวงศหญาทเรารจกด เชน ขาว ขาวโพด ขาวสาล ขาวบารเลย ขาวฟาง ขาวโอต ขาวไรย ลกเดอย หญาไรย ออย ไผ ตะไคร เปนตน

ไผ เปนพชใบเลยงเดยว กลมจ าพวกหญา ล าตนมขอและปลอง แตกกงหลายแขนง ไผไมได มลกษณะเปนเนอไม ในหนงตนอาจมไผนบพนล า โดยแตกหนอ เพมจ านวนเรอยๆ ออกทาง ดานขางของกอไผ ไผบางชนดออกดอกเมออาย 10 - 100 ป หรอมากกวาน แลวจะแหง ตายหลงจากดอกพฒนาเปนเมลดแลว

รหสพรรณไม คอ เครองหมายตนไมทรเฉพาะผทตกลงกนไว หรอ ผทรเกณฑการเปลยนแปลงนนๆ ยกตวอยาง รหสพรรณไม 8 – 6302007 – 03 – 0001/3 8 คอ กจกรรมพเศษสนบสนนการอนรกษทรพยากร 6302007 คอ รหสองคกรปกครองสวนทองถน 03 คอ รหสหมบาน โดยชอหมบานหนองขอน เปนหมท 3 ของต าบลคลองไผ 001 คอ รหสชนดพรรณไม โดยเปนพชชนดท 1ทส ารวจพบและบนทกขอมล /3 คอ รหสจ านวนตนทงหมดทพบ ลกษณะเดนของพช คอ สมบตเฉพาะตวของพชทปรากฏใหเหนในสภาพธรรมชาต สถานภาพของพช คอ เหตการณทก าลงเปนไปของพชในปจจบน สถานภาพของพชสามารถแบงไดดงน

พชทพบทวไป พชหายาก พชทใกลสญพนธ เปนตน พชทพบทวไป คอ พชทมการแพรกระจายพนธทวไปในระบบนเวศตางๆ พชหายาก คอ พชทมประชากรขนาดเลก แตยงไมจดเปนพชใกลสญพนธ แตมปจจยเสยงทจะท า ใหพชชนดนลดจ านวนลงอยางถาวร เปนพชทควรตดตามดการเปลยนแปลงของ ประชากรอยางตอเนอง พชหายากหลายชนดของไทยพบเฉพาะพนท พชทใกลสญพนธ คอ พชทลดจ านวนประชากรลงอยางตอเนอง จนถงขนวกฤตทใกลสญพนธ ซงโอกาส ทจะอยรอดตอไปมนอย ถาหากปจจยทเปนสาเหตยงคงเกดตอไป …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ใบความร ใบงานท 6 เรอง การเกบขอมลการใชประโยชนของสตวในทองถน

สตวมกระดกสนหลง (Vertebrate) สตวทมกระดกเปนขอๆ อยภายในรางกายและท าหนาทเปนแกนกลาง ของล าตว แบงออกเปน 5 กลม คอ สตวเลยงลกดวยน านม สตวปก สตวเลอยคลาน สตวสะเทนน าสะเทนบก สตวน า สตวเลยงลกดวยนานม สตวมกระดกสนหลง เลอดอน ผวหนงเรยบ มขนเปนเสนแบบเสนผมปกคลมทงล าตว มแขนและขาไมเกน 2 ค สตวเลยงลกดวยน านมสวนใหญสบพนธแบบอาศยเพศ มการ ปฏสนธภายในออกลกเปนตว ตวเมยมตอมสรางน านมส าหรบเลยงลกออน จงเรยกวา สตวเลยงลกดวยน านม เชน สนข แมว วว ควาย โลมา เปนตน สตวปก สตวมกระดกสนหลง เลอดอนท มขาคหนาพฒนาเปนปก เพอใชส าหรบบน มขา 2 ขา มเกลดทขาและนวเทา มปก 2 ปก มขนเปนแผงแบบขนนก ขนปกคลมทวทง ล าตว หายใจดวยปอด สบพนธแบบอาศยเพศ มการปฏสนธภายใน โดยออกลกเปน ไข วางไขบนบก ไขมจ านวนไมมากนก ไขมเปลอกแขงหม ไมมฟน แตจะมจะงอย ปากแขงแรง มรปแบบแตกตางกน เชน นก ไก เปด หาน ไกฟา เปนตน สตวเลอยคลาน สตวเลอดเยนทสามารถด ารงชวตอยบนบกได ลกษณะภายนอกคอ ผวหนงแหง ล าตวมเกลดหม สบพนธแบบอาศยเพศ มการปฏสนธภายในออกลกเปนไข วางไข บนบก ไขมจ านวนไมมากนก ไขมขนาดใหญและมเปลอกแขง หรอเปลอกหม มขา 4 ขา สตวเลอยคลานจะอาศยบนบก แตบางชนดหากนในน า เชน กงกา จงจก จงเหลน ตกแก จระเข เตา ง เปนตน สตวสะเทนนาสะเทนบก เปนสตวมกระดกสนหลงทอยในชน Amphibia อาศยอยไดทงในน าและบนบก ม ลกษณะเฉพาะคอ ผวหนงมตอมเมอกท าใหผ วหนงชมชนตลอดเวลา ผวหนงเปยก ลนอยเสมอ ไมมเกลดตวไมแหงหรอไมมขน หายใจดวยเหงอก ปอด ผวหนง หรอผว ในปาก ในคอ เชน ซาลาแมนเดอร เขยดง กบ เปนตน สตวนา สตวทอาศยในน าหรอมวงจรชวตสวนหนงอยในน าหรออาศยอยในบรเวณทน า ทวม ถง เชน ปลา กง ป แมงดาทะเล หอย เตา ตะพาบน า จระเข รวมทงไขของสตวน า นน สตวน าจ าพวกเลยงลกดวยนม ปลงทะเล ฟองน า หนปะการง กลปงหา และ สาหรายทะเล

สตวไมมกระดกสนหลง สตวชนต า ทไมมกระดกเปนแกนภายในรางกาย บางชนดอาจมโครงราง แขงทไมใช กระดกอยภายในล าตวเพอชวยค าจนรางกาย และ บางชนดมเปลอกแขงหมอย ภายนอก เพอปองกน อนตราย และใชยดของกลามเนอ กลมของสตวไมมกระดกสน หลง เชน ฟองน า พยาธ สตวทะเลผวขรขระ สตวล าตวกลม หอย หมก สตวมขา เปนขอปลอง สตวมกระดอง เปนตน ฟองนา น. สตวไมมกระดกสนหลงในไฟลม Porifera มเนอเยอ 2 ชนลกษณะเปนรพรน พบทงในทะเลและน าจด ทพบในน าจดเรยก ฟองน าน าจด จ าพวกทมโครงสราง

ออนนมซงพบในทะเลน ามาใชถตวไดโดยปรยายใชเรยกสงท มลกษณะเปนรพรน ออนนม และซบน าไดด (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 809)

พยาธ สงมชวตทอาศยอยในรางกายมนษยและสตว คอยแยงอาหาร หรอดดเลอดและ มกจะ ท าใหเกดอนตรายตอคนหรอสตวตามอวยวะตางๆ ของรางกายทมนอาศยอย

เชน พยาธไสเดอน พยาธแสมา พยาธตวตด พยาธใบไมตบ พยาธใบไมล าไส พยาธ ตวจด พยาธใบไมปอด พยาธ หอยโขง พยาธปากขอ พยาธเสนดาย เปนตน

สตวทะเลผวขรขระ สงมชวตในไฟลม Echinodermata โดยโครงรางภายนอก มลกษณะเปนแผนหนปน ท าใหผวล าตวมกมหนามรปรางตางๆกน เคลอนทโดยใชเทาตอหายใจโดยใชปมตาม ผวหนง หรอใชชองเหงอกทกชนดอาศยอยในทะเลด ารงชวตเปนสตวหนาดน เชน ดาวทะเล ดาวเปราะ ปลงทะเล เมนทะเล พลบพลงทะเล เหรยญทะเล เปนตน สตวลาตวกลม สตวทมลกษณะล าตวกลมยาวเหมอนเชอก หวทายคอนขางแหลม ล าตวไมเปน ปลอง เปนพวกทเรยกวา ปรสตทงในพชและในสตว เชน ไสเดอนฝอย พยาธ ไสเดอน พยาธปากขอ พยาธเสนดาย พยาธตวจด เปนตน หอยกบหมก สตวทมลกษณะล าตวออนนม บางชนดมเปลอกแขงซงเปนสารพวกหนปนหมล าตว เชน หอยตางๆ ใชกลามเนอทองในการเคลอนท บางชนดจะไมมเปลอกแขงหมล าตว แตมเนอล าตวเหนยวมาก เชนปลาหมกธรรมดา และ ปลาหมกยกษ ใชหนวดโบกพด เพอวายน าเคลอนทไป สวนใหญจะอาศยอย ในน า หายใจดวยเหงอกบางชนดอาศย อยบนบก หายใจดวยปอด เชนหอยทาก สตวมขาเปนขอปลอง สตวทมขาลกษณะเปนขอ ๆ ตอกน ล าตวแบงออกเปน 3 สวน คอ หว อก และทอง บางชนดมหนวด มเปลอกแขงหมล าตว สามารถแบงไดหลายชนด เชน กง แมงมม กงกอ ตะขาบ แมลง ตกแตน มด เปนตน สตวมกระดอง สตวชนดพเศษทมกระดองหอหม เชน เตา ตะพาบ เปนตน ...................................................................................................................................................................

ใบความรใบงานท 7 เรอง การเกบขอมลการใชประโยชนของชวภาพอนๆ ในทองถน

ชวภาพอนๆ สงมชวตนานาชนด นานาพนธในระบบนเวศอนเปนแหลงทอยอาศย ซงมมากมายและ แตกตางกนทวโลกทนอกจากพชและสตว เชน เหด รา สาหราย ไลเคน (วกพเดยสารานกรมเสร)

เหด น. สวนของเชอราทออกเปนดอก แบงเปน 2 ชนด ชนดหนงไมมพษ กนได เชน เหดโคน เหดฟาง อกชนดหนงมพษ บางชนดกนแลวถงตาย เชน เหดระโงกหน เหดตบเตาขาว เหดตนแรด เหดจน เหดถอบ เหดเผาะ เหดหอยนางรม เปนตน

(พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,300) รา น. ชอเรยกพชชนตาทไมมคลอโรฟลลและลาตน ใบ ราก ทแทจรง สวนมากเจรญเปนเสนใย

แบงเปน 2 พวกราเมอก และราแท สบพนธโดยสปอร อาศยอยบนซากของพชหรอสตว ขนเบยนหรออยรวมกบพชอนกม (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ.2542 หนา 946)

สปอร น. หนวยขยายพนธขนาดเลก ทาหนาทคลายเมลดพช แตไมมเอมบรโอเมอสงแวดลอม เหมาะสมจะเจรญเปนตนใหมได (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,122)

สาหราย น. ชอพชชนตาทไมมลาตน ใบ และรากทแทจรง แตมคลอโรฟลล บางเปนเซลลเดยว บางเปนกลมเซลล เปนสาย หรอเปนตนคลายพชชนสง ขนทวไปในนาหรอทชนแฉะ เชน สาหรายไสไก (Enteromorpha intestinalis (L.) Link) ในวงศ Uivaceae; ชอพชชนสงท มดอกบางชนดซงขนอยในนา เชน สาหรายพงชะโด (Ceratophyllum demersum L.) ในวงศ Ceratophyllaceaeสาหรายเสนดาย (Najas graminea Del.) ในวงศ Najadaceae (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,186)

ไลเคน (Lichen) เปนสงมชวต 2 ชนด ซงไดแก เหดราและสาหราย โดยมการอยรวมกน แบบพงพา อาศยกน เหดราจะไดความชนและกาซออกซเจนจากสาหราย และสาหรายกจะได กาซ

คารบอนไดออกไซดเพอใชในการสงเคราะหดวยแสงจากเหดรา นอกจากนไลเคนยงสามารถใช เปนดชนวดมลพษทางอากาศได ไลเคนมรปแบบทสาคญ 4 แบบ

ครสโตส (crustose) ลกษณะเปนแผนแขงตดอยบนตนไม สแควมโลส (squamulose) ลกษณะเปนเมดคลายลกหน ตดแนนอยกบตนไม โฟลโอส (foliose) ลกษณะคลายใบไม ไมตดแนน ฟรทโคส (fruticose) ลกษณะเปนเสนหรอแตกกงกานคลายตนไม (วกพเดย สารานกรมเสร)

............................................................................................................................................. ......................

ใบความร ใบงานท 8 เรอง การเกบขอมลภมปญญาในทองถน

ภมปญญา น. พนความร ความสามารถ (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 826) ทองถน น. ทองทใดทองทหนงโดยเฉพาะ เชนเวลาทองถน ประเพณทองถน (กฎ) พนทภายในเขตการปกครองของราชการบรหารสวนทองถน เชน เทศบาล องคการ บรหารสวนต าบล (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 511) ภมปญญา (wisdom) น. ความรอบร ความสามารถ ความเชอความสามารถทางพฤตกรรม ภมปญญาทองถน (local wisdom) หมายถง องคความร ความสามารถทกสงทกอยางททองถนคด โดยผาน

กระบวนการศกษาสงเกต คดวเคราะห จนเกดปญญา การเกบรวบรวมขอมลภมปญญาทองถนสาขาตางๆเชน สาขาเกษตรกรรม สาขาอตสาหกรรมและหตถกรรม สาขาการแพทยแผนไทย สาขาการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สาขากองทนและธรกจชมชน สาขาสวสดการ สาขาศลปกรรม สาขาการจดการองคกร สาขาภาษาและวรรณกรรม สาขาศาสนาและประเพณ

นวตกรรม ความคด การปฏบต หรอสงประดษฐใหมๆ ทยงไมเคยมใชมากอน หรอเปนการ พฒนา ดดแปลงมาจากของเดมทมอยแลว ใหทนสมยและใชไดผลดยงขน เมอน า นวตกรรมมาใช จะชวยใหการท างานนนไดผลดมประสทธภาพและประสทธผลสง กวาเดม ทงยงชวย ประหยดเวลาและแรงงานไดดวย วตถดบ น. สงทเตรยมไวเพอผลตหรอประกอบเปนสนคาส าเรจรป (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,059)

ความหมายของภมปญญาทองถน 10 สาขา 1.สาขาเกษตรกรรม ความสามารถในการผสมผสานองคความร ทกษะ เทคนคดานการเกษตรกบเทคโนโลยโดย การพฒนาบนพนฐานคณคาดงเดมซงคนสามารถพงพาตนเองในภาวการณตางๆได 2.สาขาอตสาหกรรมและหตถกรรม การรจกประยกตใชเทคโนโลยสมยใหมในการแปรรปผลตผลเพอชะลอการน าเขาตลาดเพอ แกปญหาดานการบรโภคอยางปลอดภยประหยด และเปนธรรมอนเปนกระบวนการทท าใหชมชน ทองถนสามารถพงพาตนเองทางเศรษฐกจได 3.สาขาการแพทยแผนไทย ความสามารถในการจดการปองกนและรกษาสขภาพของคนในชมชนโดยเนนใหชมชน สามารถพงพาตนเองทางดานสขภาพและอนามยได 4.สาขาการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ความสามารถเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทงการอนรกษ การพฒนาและการใชประโยชนจากคณคาของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลและยงยน

5.สาขากองทนและธรกจชมชน ความสามารถในการบรหารจดการดานการสะสมและบรการกองทนและธรกจในชมชนทงท เปนเงนตราและโภคทรพยเพอสงเสรมชวตความเปนอยของสมาชกในชมชน 6.สาขาสวสดการ

ความสามารถในการจดสวสดการในการประกนคณภาพชวตของคนใหเกดความมนคงทาง เศรษฐกจสงคมและวฒนธรรม 7.สาขาศลปกรรม

ความสามารถในการผลตผลงานทางดานศลปะสาขาตางๆเชน จตรกรรม ประตมากรรม วรรณกรรม ทศนศลป คตศลปศลปะมวยไทย เปนตน

8.สาขาการจดการองคกร ความสามารถในการบรหารจดการด าเนนงานขององคกรชมชนตางๆใหสามารถพฒนาและ บรหารองคกรของตนเองไดตามบทบาทและหนาทขององคการ เชนการจดการองคกรของกลม แมบานกลมออมทรพย กลมประมงพนบาน เปนตน 9.สาขาภาษาและวรรณกรรม ความสามารถผลตผลงานเกยวกบดานภาษาทงภาษาถนภาษาโบราณ ภาษาไทยและการใช ภาษา ตลอดทงดานวรรณกรรมทกประเภท เชนการจดท าสารานกรมภาษาถน การปรวรรตหนงสอ โบราณการฟนฟการเรยนการสอนภาษาถนของทองถนตางๆเปนตน 10.สาขาศาสนาและประเพณ

ความสามารถประยกตและปรบใชหลกธรรมค าสอนทางศาสนาความเชอและประเพณดงเดมทมคณคาใหเหมาะสมตอการประพฤตปฏบตใหบงเกดผลดตอบคคลและสงแวดลอม

...................................................................................................................................................................

ใบความร ใบงานท 9 เรอง การเกบขอมลแหลงทรพยากรและโบราณคดในทองถน

ทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรธรรมชาตหมายถง สงทเกดขนเองตามธรรมชาต และมนษยสามารถน ามาใชประโยชนได เชน ดน น า ปาไม ทงหญา สตวปา แรธาต อากาศ มนษย เปนตน ทรพยากรธรรมชาตแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1.ทรพยากรธรรมชาตใชแลวไมหมดไป และยงคงอยในสภาพเดม เชน อากาศ พลงงานจากดวงอาทตย บางอยางใชแลวสภาพเปลยนแปลงไป เชน ดน น า บางอยางใชแลวสามารถเกดทดแทนได เชน ปาไม สตวปา ทงหญา มนษย เปนตน 2.ทรพยากรทใชแลวหมดไป ไดแก แรธาตตาง ๆ เชน แรเหลก น ามน กาซธรรมชาต ทรพยากรธรรมชาต

อทยานแหงชาต พนทบรเวณใดบรเวณหนงทไดสงวนรกษาไวใหคงอยในสภาพธรรมชาตเดม เพอใหเปน ประโยชนแกการศกษาและความรนรมยของประชาชน โดยมพระราชกฤษฎกาประกาศ ก าหนดใหเปน อทยานแหงชาต ตามกฎหมายวาดวยอทยานแหงชาต (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,383)

น าตก เปนลกษณะทางภมศาสตรทเกดจากล าน าไหลลงมาจากจดทสงกวา ท าใหเปนลกษณะ ทศนยภาพของน าตก น าตกทพบไดตามภเขานน สวนพฤกษศาสตร แหลงทรวบรวมพนธพชชนดตางๆ ทมชวต จดปลกตามความเหมาะสมกบสภาพถนอาศย เดม มหองสมด สถานทเกบรวบรวมตวอยางพรรณไมรกษาสภาพ อาจเปนตวอยางแหง ตวอยางดอง หรอเกบรกษาโดยวธอนๆ พนธ พชทท าการเกบรวบรวมไวนน จะเปน แหลงขอมลและเผยแพรความร นอกจากนสามารถใชเปนแหลงพกผอนหยอนใจ สวนรกขชาต น. บรเวณทปลกพรรณไมนานาชนด โดยเฉพาะไมยนตนทมคาทางเศรษฐกจและไมดอกซงม อยในทองถน มกเขยนปายบอกชอสามญและชอวทยาศาสตรไวดวย เพอพกผอนหยอนใจ เชน สวนรกขชาตทหวยแกว จงหวดเชยงใหม (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 หนา 1,141)

ปาสงวนแหงชาต พนทปาทไดรบการสงวนและคมครองไว ภายใตพระราชบญญตปาสงวนแหงชาตป พ.ศ. 2507 โดยตามวตถประสงคดงเดมนน ปาสงวนแหงชาต คอ พนททรฐบาลตองการเกบรกษา ไวใหมสภาพเปนปาไม เพอประโยชนในหลายรปแบบ ทงในดานผลผลตเนอไมและของปา การเปนปาปองภยธรรมชาต รกษาตนน าล าธาร สภาพแวดลอม และสรางความสมดลใน ระบบนเวศ อาจแยกไดเปน 2 สวนใหญๆ คอ ปาสงวนทมงการใชประโยชนในเชงเศรษฐกจ และปาอนรกษจรงๆ ทยงคงอยในรปปาสงวนแหงชาต โดยทปาสงวนฯ ในสวนนจะยงม สภาพทอดมสมบรณอยมาก จงไดรบการกนไวจากการใชประโยชนอนๆ เพอใหเปนพนทปา ตนน าล าธารโดยเฉพาะ วนอทยาน ปาสงวนทมลกษณะธรรมชาตสวยงาม เชนมน าตก ถ า และทางราชการไดเขาไปปรบปรง ตกแตงสถานทใหเปนทพกผอนหยอนใจของประชาชน

เขตรกษาพนธสตวปา พนททก าหนดขนเพอใหเปนทอยอาศยของสตวปาโดยปลอดภย เพอวาสตวปาใน พนทดงกลาวจะไดมโอกาสสบพนธและขยายพนธตามธรรมชาตไดมากขน ท าให สตวปาบางสวนไดมโอกาสกระจายจ านวนออกไปในทองทแหลงอนๆ ทอยใกลเคยง กบเขตรกษาพนธสตวปา เขตหามลาสตวปา อาณาบรเวณพนทททางราชการไดก าหนดไวใหเปนททสตวปา โดยเฉพาะสตวปาท หายากหรอถกคกคามไดอยอาศยในพนทนนไดอยางปลอดภย สามารถด ารงพนธ ตอไปไดตามธรรมชาต การจดตงเขตหามลาสตวปาเปนมาตรการหนงในการอนรกษ สตวปา ศนยศกษาธรรมชาต หองเรยนธรรมชาตกลางแจง ทพรอมจะใหผสนใจหาความร ความเขาใจทาง ธรรมชาตวทยาตาง ๆ โดยการศกษาเรองราวเกยวกบธรรมชาต และสตวปา ไดจาก ของจรงทมอยในพนท และทสรางขนใหมเพมเตมใหครบเรองราว โบราณคด (Archaeology)

วชาทวาดวย การศกษาเรองราวในอดตของมนษย โดยผานทางการศกษาหลกฐานทางโบราณคด ทไดมาจากการขดคน (โบราณวตถ) การขดแตง (โบราณสถาน) และการศกษาเอกสารทางประวตศาสตรประเภทตางๆ (ศลาจารก จดหมายเหต พงศาวดาร) โดยทวไป จะตองใชศาสตรดานอนๆ ประกอบดวยเพอใหเรองราวในอดตของมนษยชดเจนมากยงขน ศาสตรเหลานน เชน ประวตศาสตรศลปะ ธรณวทยา สตววทยา พฤกษศาสตร เรณวทยา การก าหนดอายทางวทยาศาสตร เปนตน โบราณคด มาจากค าสนสกฤต ๒ ค า คอ "ปราณะ" (เกา) สมาสกบ "คต" (เรองราว) แปลตามรปศพทวา "เรองราวเกาแก" ซงมนยหมายถง การศกษาเกยวกบเรอ งราวสมยโบราณนนเอง แนวทางการศกษาวชาโบราณคด โดยทวไปจ าแนกได 6 ล าดบ ดงน

1.ศกษาขอมลเบองตนจากเอกสารตางๆ 2.การออกส ารวจภาคสนาม 3.การขดส ารวจเพอประเมนความส าคญของแหลง 4.การขดคนทางโบราณคด 5.การวเคราะหขอมลทไดจากการขดคน 6.การสงเคราะหขอมล และ ตความเรองราวของแหลงโบราณคดนนๆ

โบราณวตถ หมายความวา สงหารมทรพยทเปนของโบราณ ไมวาจะเปนสงประดษฐหรอเปนสงทเกดขนตามธรรมชาต หรอทเปนสวนหนงสวนใดของโบราณสถาน ซากมนษยหรอซากสตว ซงโดยอายหรอโดยลกษณะแหงการประดษฐ หรอโดยหลกฐานเกยวกบประวตของสงหารมทรพยนน เปนประโยชนในทางศลปะ ประวตศาสตรหรอโบราณคด โบราณวตถ คอสงของโบราณทเคลอนทได เชน พระพทธรป เทวรป ศลาจารก มอายเกากวา 100 ป ขนไป

โบราณสถาน คอ อสงหารมทรพย ซงโดยอายหรอโดยลกษณะแหงการกอสราง หรอโดยหลกฐานเกยวกบประวตของอสงหารมทรพยนน เปนประโยชนในทางศลปะประวตศาสตรหรอโบราณคดหรอโบราณสถาน หมายถง สงทเคลอนทไมได เชน โบสถ วหาร วง มอายเกากวา 100 ป ขนไป

............................................................................................................................. ......................................