TÜRKİYE CUMHURİYETİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ADOLESAN VOLEYBOLCULARDA MENSTRUASYONUN

ANAEROBİK GÜCE VE

AKTİF SIÇRAMA PERFORMANSINA ETKİSİ

Sadi ÖN

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANABİLİM DALI

YÜKSEK LİSANS TEZİ

DANIŞMAN

Prof.Dr. İbrahim TEKDEMİR

2012-ANKARA

Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı

Hareket ve Antrenman Bilimleri Yüksek Lisans Programı

çerçevesinde yürütülmüş olan bu çalışma aşağıdaki jüri tarafından

Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir.

Tez Savuma Tarihi: 23 / 05 / 2012

Prof. Dr. Ġbrahim TEKDEMĠR

Ankara Üniversitesi

Jüri Başkanı

Prof. Dr. Mithat KOZ

Ankara Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Cengiz AKALAN

Ankara Üniversitesi

Doç. Dr. Filiz ÇOLAKOĞLU

Gazi Üniversitesi

Doç. Dr. Sürat MĠNUROĞLU

Ankara Üniversitesi

İÇİNDEKİLER

Kabul ve Onay ii

İçindekiler iii

Önsöz vi

Simgeler ve Kısaltmalar vii

Şekiller viii

Çizelgeler ix

Grafikler x

1.GİRİŞ 1

1.1. Araştırmanın Amacı 3

1.2. Problemler 4

1.3. Alt Problemler 4

1.4. Genel Bilgiler 4

1.4.1. Voleybol 4

1.4.2. Voleybol Sporunun Enerji Sistemi 6

1.4.2.1. Anaerobik Enerji Sistemi 6

1.4.2.1.1. Alaktik Anaerobik Enerji Sistemi 6

1.4.2.1.2. Laktik Anaerobik Enerji Sistemi 9

1.4.3. Aktif Sıçrama 10

1.4.4. Menstruasyon 12

1.4.4.1. Menstrual Faz 12

1.4.4.2. Foliküler Faz 12

1.4.4.3. Ovulasyon Fazı 13

1.4.4.4. Luteal Faz 13

1.4.5.Menstrual Döngü Fazlarını Belirleme Yöntemleri 14

1.4.5.1. Hormon Takibi 14

1.4.5.1.1. Menstrual Döngü Hormonları 15

1.4.5.1.1.1. GnRH (Gonadotropin Releasing Hormone) 15

1.4.5.1.1.2. FSH ( Follicule Stimulating Hormone) 15

1.4.5.1.1.3. LH (Luteinizing Hormone) 15

1.4.5.1.1.4. P ( Progesterone ) 15

1.4.5.1.1.5. E2 ( Estradiol ) 15

1.4.5.2. Bazal Vücut Isısı 16

1.4.5.3. Kestirme ( Tahmin ) Yöntemi 16

1.4.6. Egzersizin Menstruasyona Etkisi 16

1.4.7. Menstrual Döngünün Egzersiz Performansına Etkisi 17

1.4.8. Egzersize Bağlı Oluşabilecek Menstrual Rahatsızlıklar 18

1.4.8.1. Dismonera 18

1.4.8.2. Amenora 18

1.4.8.3. Menoragya 19

1.4.8.4. Oligomenora 19

1.2.8.5. Polimenora 19

2.GEREÇ VE YÖNTEM 20

2.1. Araştırma Grubu 20

2.2. Araştırma Yöntemi 20

2.3. Antropometrik Ölçümler 21

2.3.1. Deri Kıvrım Kalınlıkları 21

2.3.1.1. Triceps Deri Kıvrım Kalınlığı 21

2.3.1.2. Subscapula Deri Kıvrım Kalınlığı 21

2.3.1.3. Suprailiac Deri Kıvrım Kalınlığı 21

2.3.1.4. Baldır Deri Kıvrım Kalınlığı 21

2.3.1.5. Uyluk Deri Kııvrım Kalınlığı 22

2.3.2. Çevre Ölçümleri 22

2.3.2.1. Kol Çevresi ( Biceps) 22

2.3.2.2. Fleksiyonda Biceps Çevresi 22

2.3.2.3. Karın Çevresi 22

2.3.2.4. Baldır Çevresi 22

2.3.3. Çap Ölçümleri 22

2.3.3.1. Humerus Kondil Çapı 23

2.3.3.2. Femur Epikondil Çapı 23

2.3.4. Vücut Yağ Yüzdeleri Ölçümü 23

2.4. Performans Testlerinin Ölçümü 23

2.4.1. Aktif Sıçrama testi 24

2.4.1.1. Isınma 24

2.4.1.2. Test 24

2.4.2. Wingate Anaerobik Güç Testi 24

2.4.2.1. Isınma 24

2.4.2.2. Test 24

2.5. İstatistiksel Analizler 25

3. BULGULAR 26

4. TARTIŞMA 34

5. SONUÇ VE ÖNERİLER 40

ÖZET 42

SUMMARY 43

KAYNAKLAR 44

EKLER

EK-1 49

EK-2 50

ÖZGEÇMİŞ 54

vi

ÖNSÖZ

Bu tez; adolesan voleybolcularda menstruasyonun anaerobik güce ve aktif

sıçrama performansına etkisini araştırmak amacıyla sporcuların menstrual

döngülerinin, menstrual fazında ve folliküler fazında yapılmıştır.

Araştırmanın başından sonuna kadar her safhasında bana desteklerini

esirgemeyen tez danışmanın sayın hocam Prof. Dr. İbrahim TEKDEMİR’e ve

Yrd. Doç. Dr. Cengiz AKALAN’a teşekkür ederim. Ölçümlerin alınmasında

yanımda olan ve her türlü sorunumun çözümünde yardımcı olan Araş Gör. Dicle

ARAS’a, yardımlarını esirgemeyen arkadaşım Gürkan Diker’e ve diğer tüm

hocalarıma teşekkür ederim.

Bana bugüne kadar her konuda destek olan eşim Handegül Dilşad ÖN’e,

maddi-manevi tüm destek ve yardımı sağlayan ablam Ayşe ÖN’e ve annem

Naciye ÖN’e teşekkür eder ve sonsuz minnettarlığımı sunarım.

Ayrıca ailemize yeni katılan biricik kızım Neva ÖN’e hayatımıza kattığı

renk ve sevinçten dolayı sevgilerimi iletir, teşekkürler ederim.

vii

SİMGELER VE KISALTMALAR

ADP Adenosin Di Phospate

ATP Adenosine Tri Phospate.

CP Creatine Phospate. (Kreatin Fosfat)

E2 Estadiol ( Östrojen ) Hormonu

FSH Follicle Stimulating Hormone (Folikül Uyarıcı Hormon)

GnRH Gonadotropin Releasing Hormone (Gonadotropin Salımı

Yaptıran Hormon)

LA Laktik Asit.

LH Luteinizing Hormone (Lüteinleştirici Hormon)

O2 Oksijen.

RPM Revolutions Per Minute (Dakika Devir Sayısı)

cm santimetre

ms milisaniye

SPSS Statistical Package for Social Sciences (İstatistik Paket

Programı

n Denek Sayısı

viii

ŞEKİLLER

Şekil 1.1. Enerji Sistemlerinin Yüzdelik Kullanım Değerleri

Şekil 1.2. Voleybolda Smaç Hareketinde Kullanılan Bacak Ekstansör ve Vucüt

Kasları

Şekil 1.3. FSH İle Östrojen Hormonunun Salınım Ve Hedef Bölgeleri

Şekil 1.4. Follikül Gelişimi

Şekil 1.5. Menstrual Döngü Hormon Seviyeleri

ix

ÇİZELGELER

Tablo 1.1 ATP Depolarının Yenilenme Süreleri

Tablo 1.2. Menstrual Fazlarda Östrojen ve Progesteron Hormonu Seviyeleri

Tablo 3.1. Sporcularla İlgili Fiziksel Özellikler ve Vücut Yağ Yüzdeleri

Tablo 3.2. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Vücut Ağırlıkları ve

Vücut Yağ Yüzdeleri Değerlerinin Karşılaştırılması

Tablo 3.3. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Relatif Maksimum

Relatif Ortalama ve Relatif Minimum Anaerobik Güç Değerleri

Karşılaştırılması

Tablo 3.4. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Fazda Maksimum ve

Ortalama Aktif Sıçrama Yükseklik Değerlerinin

Karşılaştırılması

Tablo 3.5. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Fazda Maksimum ve

Ortalama Havada Kalma Süresi Değerlerinin Karşılaştırılması

x

GRAFİKLER

Grafik 3.1. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Vücut Ağırlıkları

Grafiği

Grafik 3.2. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Vücut Yağ Yüzdeleri

Grafiği

Grafik 3.3. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Relatif Maksimum

Anaerobik Güç Verileri

Grafik 3.4. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Relatif Ortalama

Anaerobik Güç Verileri

Grafik 3.5. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Relatif Minimum

Anaerobik Güç Verileri

Grafik 3.6. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Maksimum Aktif

Sıçrama Yükseklik Verileri

Grafik 3.7. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Ortalama Aktif

Sıçrama Yükseklik Verileri

Grafik 3.8. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Aktif Sıçrama

Maksimum Havada Kalış Süresi Verileri

Grafik 3.9. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Aktif Sıçrama

Ortalama Havada Kalış Süresi Verileri

1 

 

1. GİRİŞ

Dünya spor tarihi boyunca kadınların spor aktivitelerine katılımı, cinsiyetler arası

ayrım, kadının toplumdaki yeri ve statüsü ele alındığında 19. yüzyıl sonları 20.

yüzyıl başlarında gelişim sağlamıştır. Bu döneme kadar kadınları spor ortamından

uzak tutan olayların başında cinsiyet ayrımı gelmiştir. 19. yüzyıl İngiltere’si, en

parlak dönemini yaşarken ortaya çıkan viktoryen anlayışı buna en iyi örnektir:

“kadın sadece rahimden ibaret bir fizyolojiye sahiptir” . Bu anlayışa göre

kadınların görevi doğurganlık ve ailenin devamını sağlamaktı. Böylece toplumun

devamlılığı sağlanmış olacaktı (Koca, 2011).

Kadınlarla erkekler arasındaki bazı fiziksel ve fizyolojik farklılıklar iki

cinsin bir arada yarışmasını engellemekte ve sportif verimi önemli ölçüde

etkilemektedir (Sevim, 2002). Öncelikle boy uzunluğu ve vücut ağırlığı gibi

fiziksel parametreler farklılık gösterirken, fizyolojik olarak da solunum sistemi,

dolaşım sistemi ve hormonel sistemler farklılık gösterir (Sevim, 2002).

Kadınları erkeklerden ayıran en büyük fizyolojik fark, hormonel sistemin

kontrolü altında olan menstrual döngülerdir. Bu döngüler kadın ile erkek

arasındaki farklılığı ortaya koyarken, performans üzerine etkisi tartışma konusu

olmuştur.

Kadın sporcular için menstruasyon, yapmış oldukları antrenmanlarda veya

katılmış oldukları müsabakalarda çeşitli zorluklara yol açabilir (Kalyon, 2000).

Kadınlar menstruasyon dönemlerinde genellikle antrenmana ve  ya müsabakaya

katılmaktan kaçınırlar. Almış oldukları bu önlem teorik olarak anlamlı gözükse de

uygulamalarda bunun tam tersi durumların ortaya konduğu yapılan çalışmalarla

bu durum desteklenmektedir (Sevim, 2002). Araştırmacılar menstruasyonun

performansa etkisinin olup olmadığı konusunda birçok çalışma ortaya çıkarmışlar

ama kesin olarak negatif veya pozitif bir etkisinin olup olmadığı hakkında bir

yargıya varamamışlardır.

2 

 

Literatürde menstruasyonun performansa etkisinin araştırıldığı çalışmalarda;

Wearing ve arkadaşları (1972); sportif performansı, menstrual siklusun dört

fazında irdelemiş ve kadın sporcuların, adet dönemlerinde en düşük performansı

gösterdiklerini ortaya koymuşlar. Ertaş ve Ersöz (2002) 14 düzenli 14 düzensiz

menstruasyona sahip toplam 28 kadın sporcu üzerinde yapmış oldukları

performans testleri sonucu sporcuların en iyi derecelerinin menstruasyon

başlangıcında olduğunu tespit etmişlerdir.

Tsampoukos ve arkadaşları (2010), 8 kadın sporcu üzerinde uyguladığı

sprint testi sonucunda güç çıktılarının değerlerinin değişmediğini

gözlemlemişlerdir. Özdemir ve Küçükoğlu’nun (1993) yaptığı araştırmada ise,

sprint ölçümlerinde, sürat değerlerinin küçük olduğu saptanmıştır.

Lind ve Petrofsky (1976), kas dayanıklılığının foliküler fazın ortasında en

üst düzeyde ve luteal fazın yarısında en düşük seviyede olduğunu belirlemişler.

Kayakçılar üzerinde yapılan çalışmalarda Fomin ve arkadaşları (1989),

performansın erken luteal fazda ve geç foliküler fazda daha iyi olduğunu

belirtmişlerdir. Lebrun (1993), yapmış olduğu çalışmada sporcular en iyi

performans değerlerinin ovulasyon sonrası ve menstruasyon sonrası fazlarda

gösteririken, yüzücüler ise en kötü performans değerlerini premenstrual dönemde

gösterdiğini belirtmiştir.

Hazır ve arkadaşları (2011), düzenli menstruasyona sahip 11 kadın sporcu

üzerinde midfoliküler fazda ve luteal fazda yapmış oldukları tekrarlı sprint testi ve

toparlanma hızı ölçümlerinde menstruasyonun tekrarlı sprint performansına ve

toparlanma hızına bir etkisini bulamamışlardır. Bir başka çalışmada, orta derecede

aktif kadınlarda yaptıkları hem normal menstrual siklüsu olanlarda (n=7) hem de

oral kontraseptif kullananlarda (n=17) Wingate testi sonrası menstrual dönem ve

luteal dönem arasında anaerobik güç farkı olmadığını göstermişlerdir (Bushman

ve ark., 2006). Masterson (1999) ise, 32 kolej sporcusu üzerinde foliküler fazda ve

luteal fazda yaptığı Wingate anaerobik güç testinde fazlar arası anaerobik kapasite

ve üretebildikleri maksimum güç değerleri bakımından farklılık bulmuştur. Test

sonucuna göre, anaerobik kapasite ve maksimum güç değerleri follikuler fazda

luteal faza göre daha yüksek çıkmıştır.

3 

 

Küçük ve Özgider (2010), 72 gönüllü kadın voleybolcu üzerinde yapmış

oldukları anket çalışmasında, sporcular menstruasyonlarının; günlük yaşantılarını,

fiziksel performanslarını etkilediğini bildirmişlerdir. Çolakoğlu ve arkadaşları

(2005), 56 aktif kadın voleybolcu üzerinde yapmış oldukları anket çalışmasında,

egzersiz - menstruasyon ve antrenman yaşı – menstrual döngü düzeni ilişkileri

araştırmış ve sonuç olarak, egzersizin menstruasyonu etkilemediği ve

menstruasyonun ise sportif aktiviteyi psikolojik olarak etkilediğini bulmuşlardır.

Sporculardan menstruasyonun sportif aktiviteyi fiziksel olarak etkilediğini

belirtenlerin oranı % 32.1, psikolojik olarak etkilediğini belirtenlerin oranı % 44.7

ve hiç etkilemediğini belirtenlerin oranı ise % 23.2 olduğunu bildirmişlerdir.

Karacan ve arkadaşları (2009), futbol, basketbol, hentbol ve çim hokeyi

branşlarından Türkiye Birinci Ligi ve Türkiye Süper Lig’lerinden 133 kadın

sporcu üzerinde yapmış oldukları farklı branşların menstruasyonla ilişkisini

araştıran çalışmalarında, menstruasyonun sportif aktiviteyi fiziksel olarak

etkilediğini bunun yanında sportif aktivitenin de menstrual döngüyü etkilediğini

bildirmişlerdir. Karakaş (1987) ise, kadınlar tarafından gösterilen sıra dışı

performans veya dünya rekorlarının menstruel döngünün her fazında alınmış

olduğunu belirtmiştir.

Bu yapılan çalışmalar sonucunda menstruasyonun performansı etkileyip

etkilemediği tam olarak ortaya konamamaktadır. Bu araştırma, testler sonucunda

elde ettiğimiz veriler doğrultusunda adolesan voleybolcuların performanslarının

menstruasyon esnasında ne düzeyde olduğu konusunda, başta teste katılan

sporcular olmak üzere antrenörlerine ve kondisyonerlerine dönütler vererek

performanslarını en verimli biçimde kullanmalarını sağlaması konusunda önem

taşımaktadır.

1.1. Araştırmanın Amacı

Bu çalışma, menstruasyonun adolesan voleybolcuların anaerobik gücüne ve aktif

sıçrama performanslarına bir etkisinin olup olmadığını araştırmak amacıyla

yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda menstruasyonun performansı

etkileyip etkilemediği tespit edilmiş olacaktır.

4 

 

1.2. Problemler

1.2.1. Menstruasyon fazının anaerobik güce etkisi var mıdır?

1.2.2. Menstruasyon fazının aktif sıçrama performansına etkisi var mıdır?

1.3. Alt Problemler

1.3.1. Menstruasyon fazının relatif maksimal anaerobik güce etkisi var

mıdır?

1.3.2. Menstruasyon fazının relatif ortalama anaerobik güce etkisi var mıdır?

1.3.3. Menstruasyon fazının relatif minimum anaerobik güce etkisi var

mıdır?

1.3.4. Menstruasyon fazının maksimal aktif sıçrama yüksekliğine etkisi var

mıdır?

1.3.5. Menstruasyon fazının ortalama aktif sıçrama yüksekliğine etkisi var

mıdır?

1.3.6. Menstruasyon fazının maksimal havada kalış süresine etkisi var

mıdır?

1.3.7. Menstruasyon fazının ortalama havada kalış süresine etkisi var mıdır?

1.4. Genel Bilgiler

1.4.1. Voleybol

Voleybol kısa süreli dinlenme ve yüklenme periyotlarının birbirini takip ettiği

“interval” bir spordur. İnterval, çok kısa süreli, maksimum eforla yapılan bir kaç

kasılma ve ardından yine oldukça kısa bir dinlenme periyodu ile yapılan

çalışmaları içerir. Voleybolun yapısal olarak en büyük özelliği, birbirini hızlı

izleyen değişik ve çeşitli oyun durumlarının çabucak değişmesiyle

bütünleşebilmesidir (Fröhner, 1999).

Bir voleybol müsabakasının ortalama süresi 90 dakika, bir rallinin ortalama

süresi ise sadece 7 (erkeklerde) - 8 (kadınlarda) saniyedir. Rallilerin % 70'i

(erkeklerde) ya da % 60'ı (kadınlarda) 4 saniyeden bile kısadır. Çok az ralli 20 ya

da hatta 30 saniyenin üstünde seyreder. Ancak ralliler arasındaki duraklamalar

5 

 

genelde yaklaşık 15 saniyedir. Bu da ortalama bir rallinin iki katı uzunluktadır

(Baacke, 2008). Bu süre içinde bir oyuncu, özellikle bacak kaslarını etkileyen

250-300 hareket yapar. Hareketlerin oranları, sıçramalar % 50-60, hızlı hareketler

ve yer değişiklikleri yaklaşık % 30 ve düşmeler yaklaşık % 15 olarak tespit

edilmiştir (Stojanović ve Kostić, 2002).

Yapılan sporların aerobik ya da anaerobik olması kullanılan yakıtı da

değiştirmektedir. Voleybol gibi anlık güç gerektiren interval spor dallarında

kullanılan başlıca yakıt anaerobik glikoliz ve kreatin fosfattır.

Voleybolda % 90 ATP-CP ve LA, % 10 ise LA-O2 enerji sistemleri

kullanılmaktadır (Fox, Bowers, Foss, 1999).

Bu spora özgü blok, smaç ve file hareketleri ise ani, patlayıcı gücü

gerektiren hareketlerdir (Kaynak, 1997). Dinlenme periyotlarıyla birlikte smaç ve

blok sıçramalarının patlayıcılık özelliğini Fox (1999), voleybol sporunun % 90

ATP- CP sisteminden ve diğer % 10 'unun ise laktik asit sisteminden sağladığı

şeklinde sınıflandırmıştır. Aerobik sistemin bu dönemde etkisi hiç yoktur. Bu

sonuçlar voleybol sporunun enerji kaynaklarının anaerobik enerji sistemi

olduğunu desteklemektedir.

Genel olarak baktığımızda, voleybol değişen şiddetlerde, dönüşümsüz

bileşik becerilerin kullanıldığı, koordinasyon, hız, çabukluk ve dayanıklılığın

önemli olduğu bir takım sporudur (Yüktaşır ve ark., 2000).

Günümüz voleybolunda, smaç vuruş performansının arttırılması sonuca

gitmenin en etkili yollarındandır. Güçlü hücumlar yaratan bir takım, puan almaya

daha elverişli fırsatlar yakalayacaktır (H.K.P., 1997).

Her bir taraf oyunu kazanmak için oyun eylemini bir güçlü smaç ile

tamamlamaya çalışır. Hücum için hazırlanılırken bütün oyunlar gereklidir, buna

karşı hücumdaki başarı ya da başarısızlık sonucunu belirleyen son öğe smaçtır

(Fröhner, 1999).

İyi bir voleybol oyuncusunda bulunması gereken özellikler; uzun boy, uzun

kol ve geniş omuz yapısı, yüksek aerobik ve anaerobik kapasite, yorgunluk ve

6 

 

baskıya karşı dayanabilme, taktik zekâ ve takım ruhu özelliklerini taşımaktır

(Aracı, 2001).

1.4.2. Voleybol Sporunun Enerji Sistemi

1.4.2.1. Anaerobik Enerji Sistemi

Anaerobik enerji sistemi, çalışma için gereken enerjinin tamamen oksijensiz

ortamda sağlanmasını temin eden sistemdir.

Anaerobik enerji sistemi kendi içinde iki bölüme ayrılır:

a- Alaktik anaerobik enerji sistemi (ATP-CP fosfojen sistemi)

b- Laktik anaerobik enerji sistemi (Anaerobik Glikoliz)

Maksimum efor sırasında enerji ihtiyacı büyük kısmı Tip II fibrillerindeki

kreatin fosfattan sağlanır. Bununla beraber en az 3-4 saniye süren kas kasılması

sırasında ATP yeniden sentezinin %50’si glikolizden sağlanır (Poormans, 2004).

1.4.2.1.1. Alaktik Anaerobik Enerji Sistemi (ATP-CP Fosfojen Sistemi)

Besin maddelerinin parçalanmasıyla oluşan enerji direkt olarak mekanik enerjiye

dönüştürülemeyeceği için, kasta depo edilen ATP nin yapımında görev alır

(Günay, 1999). ATP, nitrojenli bir baz olan adenin, bir pentoz şeker olan riboz ve

üç fosfat kökünden oluşan bir nükleotiddir (Guyton ve Hall, 2001). Bu üç fosfat

kökün moleküle fosfat bağlarıyla bağlıdır. Son iki fosfat ise yüksek enerjili

bağlarla bağlı olup, her bir bağın ayrılmasıyla mol başına 7300 kalori enerji

serbestlemesi (Guyton ve Hall, 2006), potansiyel enerji kaynağı olarak

görülmesine sebeb olmuştur (Günay, 1999). Bu enerji içeriği, diğer organik

bileşiklerdeki kimyasal bağların taşıdığı enerji miktarından çok daha fazladır ve

hücresel reaksiyonları yürütmek için enerji gerektiğinde hemen parçalanabilir

(Guyton ve Hall, 2006).

ATP enerjisi serbestlediği zaman fosforik asit radikallerinden biri kopar ve

adenozin difosfat (ADP) oluşur. Daha sonra hücresel besinlerden elde edilen

enerji, ADP ve fosforik asidin yeniden birleşmesini sağlar. Bu döngü sürekli

7 

 

yinelenir, çünkü tekrar tekrar harcanıp kazanılabilir. Bu döngü, hücrelerin

çoğunda en fazla birkaç dakikada tamamlanır (Guyton ve Hall, 2006).

Kreatinfosfat (CP), ATP den üç ile sekiz kat daha fazla yüksek enerjili

fosfat bağları içeren hücre içinde en yüksek miktardaki bileşiktir. Kreatinfosfat

yüksek enerjili bağı, mol başına yaklaşık 8500 kalori içerir. Kreatinfosfat,

besinlerle hücredeki fonksiyonel sistemler arasındaki enerji transferini ATP ile

karşılıklı olarak yürütür, hücrede fazladan ATP bulunduğu zaman, enerjinin

büyük bölümü kreatinfosfat sentezinde kullanır, böylece bir enerji deposu

sağlamış olur. ATP kullanılmaya başlandığı zaman, kreatinfosfattaki enerji hızla

tekrar ATP’ye, oradan da hücrelerin fonksiyonel sistemlerine geri döner (Guyton

ve Hall, 2006).

Kreatinfosfattaki yüksek enerjili fosfat bağındaki enerji düzeyinin daha

yüksek olmasının (her mol için ATP’dekinden 1000-1500 kalori daha fazla)

herhangi başka yerdeki ATP enerjisinin çok az tüketilmesi halinde bile

kreatinfosfat ile ADP arasındaki reaksiyonu daima hızlı bir şekilde yeni ATP

oluşumuna doğru ilerletir. Kreatinfosfattaki enerji yeni ATP sentezi için kullanılır.

Böylece kreatinfosfat bulundukça ATP konsantrasyonunun hemen hemen sabit

kalması sağlanmış olur (Guyton ve Hall, 2006).

ATP'nin resentez olması için ana kaynak C'nin (kreatin) anorganik P (fosfat)

ayrılması gerekir. Burada serbest kalan enerji ATP'den daha fazla olmasına

rağmen yine de sınırlıdır. Maksimal kasılmalarda 6-8 saniye süre ile yaklaşık 20

kas kasılması uygulanabilir. Bu olayda oksijen harcanmaz ve laktik asit meydana

gelmez (Yaşar, 1997).

Enerji karbonhidrat ve lipid metabolizması yoluyla meydana gelmektedir.

Organik fosfat bileşikleri, bütün hücrelerde bulunan bir kimyasal bileşiktir.

ATP'den bir fosfat kökünün ayrılmasıyla bileşik Adenozin Difosfat’a (ADP)

çevrilir.

ATP ADP + P ENERJİ- KASSAL AKTİVİTE

İyi antrenman yapan sporcuların kaslarında, 5-6 saniye süresince maksimal

egzersize cevap verebilecek ATP bulunabilir (Dündar, 1994). CP enerji kaynağı

olarak kas tarafından doğrudan doğruya ATP gibi kullanılmaz. Fakat CP fosfatını

8 

 

kolayca ADP'ye aktarır. Aktivite sırasında CP hidrolize uğrar, fosfatını ADP'ye

vererek ATP yapar ve kasın acil enerji ihtiyacını kısa yoldan karşılar. İstirahat

halinde glikoz, glikojen ve serbest yağ asidi oksidasyonu sonucu meydana getirilen

ATP bir fosfatını kreatine vererek, CP yapar ve aktivite esnasında kullanılmak

üzere depo eder (Dündar, 1994).

CP C + P ENERJİ

ADP + CP ATP + C

Görüldüğü gibi acil enerji kaynağı ATP'dir. Kullanılan CP deposu da kasın

toparlanması sırasında oksijenli ortamda doldurulur. Gerek ATP gerekse CP

kaslarda sınırlı bulunur. ATP 4-5 mmol/kg yaş kas, CP 17-20 mmol/kg yaş kas

miktarında bulunur. ATP ve CP'nin temin ettiği enerji 3-8 sn'lik eforlara

dayanabilir. Şu halde kas aktivitesi esnasında tükenen ATP yerine süratle yeni

ATP'ler yapılmalıdır.

Şekil1.1. Enerji Sistemlerinin Yüzdelik Kullanım Değerleri (Hazar, 2010).

Teorik olarak, fosfojen sistemi tamamen boşaldıktan sonra, diğer enerji

sistemlerinin fosfojen sistemi 15-30 saniye içinde tamamen yenileyebilecekleri

kabul edilir. Ancak uygulamada olay böyle gelişmez. Çünkü öteki sistemlerin

bütün güçleri ile fosfojen sistemeni yenilemek için görev yapmaları ancak

KREATİN FOSFOFRUKTOKİNAZ

9 

 

fosfojen sistemi tamamen boşaldığında mümkündür. Yenilenme yarı zamanı

normalde 30 saniye civarındadır (Elker, 2005).

Tablo 1.1: ATP Depolarının Yenilenme Süreleri ( Elker, 2005).

Dinlenme Süresi ATP Yenilenmesi (%)

10 sn'den az Çok az

30 sn 50

60 sn 75

90 sn 87

120 sn 93

150 sn 97

180 sn 98

1.4.2.1.2. Laktik Anaerobik Enerji Sistemi (Anaerobik Glikoliz)

Kasta depo edilen glikojen glikoza parçalanabilir. Bu glikoz da daha sonra enerji

için kullanılabilir. Bu sürecin ilk aşamasına glikoliz adı verilir. Bu süreç tamamen

oksijensiz olarak gerçekleştiği için de anaerobik metabolizma olduğu söylenir

(Guyton ve Hall, 2006).

Glikoliz sırasında iki pirüvik asit molekülü oluşur. Ortamda oksijen

olmadığı için sitrik asit döngüsüne giremeyen pirüvik asit laktik aside dönüşür. Bu

arada 3 mol ATP oluşur. Bu yolla ATP oluşturulurken son ürün olarak ortaya

laktik asit çıkmasından dolayı bu sisteme laktik asit sistemi adı verilir (Günay,

1999). Genellikle pirüvik asit molekülü daha sonra kas hücrelerinin

mitokondrilerine girerek oksijenin varlığında daha birçok ATP molekülünün

yapımını sağlar. Eğer glikoz metabolizmasının bu aşamasında (oksidatif aşama)

oksijen yetersizse pirüvik asidin çoğu laktik aside çevrilerek, kas hücrelerinden

interstisyel sıvıya ve kana difüzyona uğrar. Bu nedenle gerçekte kas glikojeninin

büyük bölümü laktik aside çevrilir ve bu sırada hiç oksijen tüketilmeden önemli

miktarda ATP yapılır (Guyton ve Hall,2006).

Glikojen-laktik asit sisteminin başka karakteristiği de, ATP moleküllerini

mitokondrideki oksidatif mekanizmaya göre 2.5 kat daha hızlı oluşturmasıdır.

Böylece kaslarda orta süreli kas kontraksiyonları için büyük miktarda ATP

gerektiğinde, anaerobik glikoliz mekanizması hızlı bir enerji kaynağı olarak

10 

 

kullanılır. Bu fosfajen sistem kadar hızlı değildir; ancak yarısı kadar hızda işler.

Optimal koşullarda glikojen-laktik asit sistemi, fosfajen sistemin sağladığı 8-10

saniyeye ek olarak, 1.3-1.6 dakikalık bir maksimal kas aktivitesi sağlarsa da kas

gücü bir miktar azalır (Guyton ve Hall, 2006).

1.4.3. Aktif Sıçrama

Koşma, yürüme ve sıçrama gibi hareketler esnasında vücut segmentleri periyodik

olarak kuvvet üretirken kaslarda bu kasılma fazlarında genellikle eksentrik

kasılmayı konsentrik kasılma takip eder. Kasın bu doğal kasılma kombinasyonu

“Stretch-Shortening Cycle’’ (Gerilme kısalma döngüsü) olarak isimlendirilir

(Bosco, 1992; Hazır, 1994). Bu tipten bir kasılmaya da “Ekzokinetik” (Eksentrik

kasılmayı konsentrik kasılmanın izlediği durum olarak) denilebilir. Kasın bu tip

davranışında konsentrik evre, salt konsentrik kasılma ile karşılaştırıldığında daha

fazla kuvvet ve güç üretilir (Bosco,1992; Hazır, 1994). Uzayarak hareketlenen

kaslar hemen sonrasında konsentrik olarak kasıldıklarında kuvvet oluşumu artar.

Araştırmacılar, aktif kas eksentrik olarak kasıldığında veya pasif olarak

gerildikten hemen sonra aktive edildiğinde kasta gerilimin ve elastik elementlerde

potansiyel enerjinin arttığı sonucuna varılmıştır (Bosco, 1992; Hartman ve

Tünnemann, 1989). Hareketin eksentrik fazından hemen sonra konsetrik kasılma

takip ederse (Ekzokinetik) depolanan elastik enerjinin büyük bir kısmı dış iş

olarak kullanılır (Akgün, 1992; Hazır, 1994).

Modern voleybol’da; file üstü hareketin yüksekliği, zaferi veya yenilgiyi

belirleyen önemli bir faktördür. Bir voleybol takımının başarısı spor için gerekli

yeteneğin artışı ile birlikte dikey sıçrama yüksekliğindeki artışla ilişkili

bulunmuştur (Mc Gown ark., 1990). File üstünde yüksek oynayabilmek için; uzun

oyunculara, bu oyuncuların iyi sıçrama yeteneklerine ve tekniklerdeki mükemmel

becerileri ile oyun kurarken pasörleri ile uyumlu olma gibi unsurlara gereksinimi

vardır (Dinçer, 1999).

Blok kurmak veya smaç vurmak için sıçrama, voleybol oyuncularının bir

yeteneğidir. Sıçrama kas kasılmasının sürati ve kuvvetinin gelişimine bağlıdır

(Aşçı, 1995). Manşet ve yer savunmasının dışında, blokta, hücumda, pasda ve de

11 

 

son zamanlarda servis atışında sıçrama kullanılmaktadır. Sıçramada belirli bir

yüksekliğe ulaşmak ne kadar önemli ise o yüksekliği maç boyunca devam

ettirmek de o kadar önemlidir. Voleybolda daima en yükseğe sıçramak kavramı

bir voleybolcunun performansını önemli ölçüde etkileyen faktörlerden birisidir

(Küçükdurmaz, 2000). Voleybol dünyasında, patlayıcı sıçrama yeteneği ve

tepkisel yatay hareketlenme elit voleybolcuları, sıradan voleybolculardan ayıran

en önemli özelliklerdendir. En iyi voleybolcular her zaman en etkili smacı

vurabilecek, en etkili ve yüksek bloğu yapabilecek ya da defansı mümkün

görünmeyen topları oyuna kazandırabilecek beceriye sahip olan oyuncular olarak

görülürler (Knight, 1997). Sıçrama, voleybolda çok önemli yeri olan bir olgudur.

Öyleki blok ve smaç gibi iki büyük etkili unsur, sıçramanın kalitesine göre anlam

kazanır.

Renstorm (1994); elit voleybol oyuncularının bir maç süresince ortalama

150 kez sıçraması, voleybol oyuncularının sıçrama ve bacak gücüne olan

ihtiyacını daha iyi ortaya koymakta olduğunu savunmuştur (Kalaycı, 1996).

Voleybol oyuncularında bacak ekstansör kaslarının patlayıcı kuvveti ve sıçrama

gücü şüphesiz önemli nöromuskuler performans özellikleridir.

                  Şekil 1.2. Sımaç Hareketinde Kullanılan Bacak Ekstansör ve Vücut Kasları

12 

 

1.4.4. Menstruasyon

Menstrual döngü; hipotalamus, hipofiz bezi ve ovaryum hormonları arasında

etkileşim yaratan, sadece kadın üreme sistemi içi ve vücutta birçok değişikliğe yol

açan günlük (sirkadiyan) döngüden sonra belki de en önemli ikinci biyolojik

ritimdir. Dişi üreme sisteminde erkeğinkinden farklı olarak düzenli döngüsel bu

değisiklikler, teleolojik bir yaklaşımla fertilizasyon ve gebelik için yapılan

periyodik hazırlıklar olarak kabul edilebilir (Ganong, 1995). Bu döngü pubertenin

son aşamasında başlar ve menopoza kadar devam eder. Döngü aralığı 20-30’lu

yaşlarda düzenli olarak seyreder (Şahin, 2005).

Her periyod sonunda; gebelik yoksa endometrium dışarı atılır ve bu kendini

4-5 gün süren menstrual kanama ile belli eder. Her döngünün başlangıcını

kanamanın ilk günü oluşturur. Ailesel özelliklerle ilişkili olarak 25-35 günlük

devrelerle yinelenir (ortalama 28 gün) (Kabalak ve ark., 2004).

1.4.4.1. Menstruasl Faz

Döngü içerisinde kanamanın gerçekleştiği fazdır ve 1-4 gün arasında

görülmektedir (Şahin,2005).

1.4.4.2. Folliküler Faz

Menstrual döngünün başlangıcında Follikül Situmule edici Hormon (FSH),

folikülleri olgunlaştırır, Luteinleyici Hormon (LH) ile birlikte etki ederek

granüloza hücrelerinden östrojenlerin çıkışını sağlar (Hatemi, 2002). Buna

menstrüasyonun Foliküler fazı denir. Foliküler faz; bir önceki döngünün luteal faz

bitiminden başlayıp, ovulasyona kadar geçen süredir. Foliküler faz sırasında

Gonadotropin Serbestleyici Hormon (GnRH) salınımı ön hipofizden FSH ve LH

salgılanmasını uyarır. FSH ve LH’nin etkisi altında menstrual döngünün 5.-7.

gününde bir dominant follikül oluşur ve diğerleri atreziye uğrar. Serum FSH

miktarlarındaki artış, gelişen follikül üzerindeki granulosa hücrelerinin sayısını ve

östrojen salgısını arttırır (Kılıç ve ark., 2005).

13 

 

Şekil 1.3. FSH ile Östrojen Hormonunun Salınım ve Hedef Bölgeleri

1.4.4.3. Ovulasyon Fazı

Follikül, periovulatuvar fazda E2 (estradiol) salgılayarak endometriumun daha

fazla proliferasyonuna neden olur. Yükselen LH progesteron salgılanması ve

folliküler granüloza hücrelerinin luteinizasyonunu başlatır. Bunun sonucu olarak

progesteron LH ve FSH’yi daha fazla uyarır. E2’nin yükselmesi LH yükselmesini

tetikler ve sonunda LH düzeyi çok yükselir ve bu da follikülin yırtılarak oositi

atmasına neden olur (Winer-Muram, 1989). Yani olgunlaşmış ovum dışarı atılır

(Hatemi, 2002). Buna da mentrüasyonun ovulasyon fazı denir.

Şekil 1.4. Follikül Gelişimi (Gordon ve Speroff, 2003).

1.4.4.4. Luteal Faz

Folliküler fazda salgılanmaya başlayan GnRH’nın salgılanması daha seyrekleşir.

LH ve FSH düzeyleri yavaşça azalır. Korpus luteum, progesteron ve 17

hidroksiprogesteron salgılar. Endometrium ovulasyondan 8-9 gün sonra

olgunlaşarak yükselen östrojen ve progesteron düzeylerine bağlı olarak sekretuvar

14 

 

faza girer. Östrojen ve progesteron düzeyleri azalır ve menstrual fazda

endometrial tabaka menstrüasyon kanaması olarak dökülür (Winer-Muram,1989).

Her döngü tanım olarak menstrual kanamanın ilk günü başlar ve bir sonraki

kanamanın başlangıcına kadar sürer. Döngü; foliküler faz, ovulasyon fazı, luteal

faz ve mestrual faz olmak üzere dörde ayrılır. Foliküler faz 7-21 gün arası

değişebilir, luteal faz genellikle sabittir ve ortalama 14 gün sürer (Sivaslıoğlu,

2004)

1.4.5. Menstrual Döngü Fazlarını Belirleme Yöntemleri

a. Hormon Takibi

b. Bazal Vücut Isısı Takibi

c. Kestirme (Tahmin) Yöntemi

1.4.5.1. Hormon Takibi

LH ve östrojen hormonlarının takibi, fazları belirleyici bir özellik taşır. LH

yumurtayı harekete geçiren hormondur. Ovulasyondan 24 ile 36 saat öncesi LH

konsantrasyonu 10 ile 20 kat artmaktadır. LH konsantrayonun artışı ve buna bağlı

olarak ovulasyon başlangıcı yapılan idrar testi ölçümleriyle belirlenebilir. Östrojen

hormonu ise alınan tükrük örneğinin kurutulmasından sonra vücutta artan tuz

seviyesinin belirleyicisi olan kristalleşmeye bakılarak anlaşılabilmektedir.

Şekil 1.5. Menstrual Döngü Hormon Seviyeleri

15 

 

Tablo 1.2. Menstrual Fazlarda Östrojen ve Progesteron Hormonu Seviyeleri (Naveed ve Bruce, 2005).

Östrojen Progesteron

Foliküler Faz 2.0 - 8.0 pmol/L 53 - 193 pmol/L

Ovulasyon Fazı 6.0 - 17.1 pmol/L 142 - 522 pmol/L

Luteal Faz 5.5 - 13.2 pmol/L 259 - 979 pmol/L

1.4.5.1.1. Menstrual Döngü Hormonları

1.4.5.1.1.1. GnRH ( Gonadotropin Releasing Hormone)

Hipotalamusun paramedial bölgesinden salgılanır. FSH ve LH salgılanmasını ve

sentezini stimüle eder.

1.4.5.1.1.2. FSH (Follicule Stimulating Hormone)

Beynin adenohipofiz bölgesinden salgılanır. Üreme organları (gonadlar) üzerinde

etkili olduğundan gonadatropin olarak adlandırlır. Overlerdeki yumurtaların

gelişiminden ve östrojen salınımı uyarımından sorumludur (Şahin, 2011).

1.4.5.1.1.3. LH (Luteinizing Hormone)

Kadınlarda ve erkeklerde üreme hormonlarını etkileyen bir gonadotropindir.

Yumurtaların overlerden bırakılmasını sağlar (Şahin, 2011).

1.4.5.1.1.4. P (Progesterone)

Overler tarafından salgılanır. Menstrual döngüde uterustaki değişiklikleri arttırır.

Meme bezlerini etkileyerek gonadotropik hormonların salgılanmasını düzenler

(Şahin, 2011).

1.4.5.1.1.5. E2 (Estradiol)

Kadın cinsiyet hormonudur ve kaynağı overlerdir. Vajina, uterus gibi üreme

organlarının gelişimini sağlar (Şahin, 2011).

16 

 

1.4.5.2. Bazal Vücut Isısı

İnsanın, sabah uykudan uyandığında ölçülen vücut ısısıdır. Düzenli döngüsü olan

bir kadında 28 günlük bir döngünün ilk 14 gününde bazal vücut ısısı 36-37 derece

civarındadır (Weschler, 2002). Vücut ısısı ovulasyondan sonraki gün 0,5 – 1

derece yükselir. Ovulasyon sonrası menstrual döngünün 2. yarısı olan luteal fazda

progestoron hormonunun etkisiyle bazal vücut ısısı 37 derecenin üstünde kalır.

Bir sonraki döngünün ilk gününden itibaren düşmeye başlar. Eğer gebelik olursa

bazal vücut ısısı düşmez ve doğuma kadar 37 derecenin üstünde seyreder. Gün

içersinde alınan sıvı içecekler bazal vücut ısısını düşürebilir.

1.4.5.3.Kestirme Yöntemi

Adet kanamasının başladığı gün "1. gün" olarak kabul edilir ve düzenli bir

döngüsü olan kadında ovulasyonun 13.- 15. gün arasında gerçekleşeceği kabul

edilerek fazların zamanları kestirilmeye çalışılır (Guyton ve Hall, 2006; Horton ve

ark., 2002).

1.4.6. Egzersizin Menstruasyona Etkisi

Antrenmanlar ve egzersizler vücut ağırlığında, vücut yağ oranında, vücut ısısında,

emosyonel durumda ve hormonal sekresyonda belirgin değişiklikler yaratır. Bu

değişikliklerin sonucunda da endokrin sistemin kontrol mekanizması olan

hipotalamus, hipofiz ön lobu ve ovaryumlar etki altında kalarak menstrual

döngüde değişiklikler görülebilmektedir (Karacan, 2000). Egzersizde prolaktin

hormonu artmaktadır (Ayık, 1997). Ancak yapılan bir araştırmada bu artışın

sadece sporcu kadınlarda olduğu bildirilmiştir (Günay, 1999). Bu, hipofiz

bezinden salgılanan bir hormondur. Laktasyona neden olur. Adelosan atletlerde bu

olay prolaktin hormonunu doygun hale getirir. Ovaryumun gelişiminde etkili olan

diğer bir hormon FSH’nin salınımını azaltacağından ovaryumun oluşumu gecikir.

Bu döngü böyle sürer gider ve menarş yaşı gecikir, geçici amenoreler görülebilir

(Ayık, 1997).

Bundan başka özellikle vücut yağ yüzdesi düşük sporcu kadınların, düzenli

olmayan regl durumları ya da reglsiz periyodları oldukları da gözlenebilir. Kadın

17 

 

sporcularda vücut yağı, toplam vücut ağırlığının % 15’inin altına düştüğü zaman,

regl kesilmesi gözlenmektedir (Üstdal ve Köker, 1998).

Sporcu kız çocuklarıyla yapılan incelemelerde, spor yapanların

yapmayanlara oranla daha geç menarş olmaları, sporun menarşı etkilediği

kaygısını uyandırmıştır. Ülkemizdeki kız çocuklarında menarş yaşının 12-14,

Amerikan nüfusunda ise 12.3-12.8 olduğu belirtilmiştir. Amerika’da sporcu kız

çocuklarında menarşın normal yaşıtlarından 12-24 ay daha geç görüldüğü

bildirilmiştir. Ülkemizdeki sporcu kız çocuklarında da menarşın daha geç

başladığı; spora başlamadan ve spora başladıktan sonra menarş olan kız

çocukların yaşları arasında anlamlı fark olduğu bildirilmiştir. Aynı çalısmada,

spora başlamadan menarş olan kızlarla, spor yapmayan kızlar arasında menarş

yaşı açısından fark bulunmuş; ayrıca sporcu kızların menarş yaşları ile spor

yapmamış annelerin menarş yaşları arasında anlamlı ilişki saptanmıştır (Açıkada,

2004).

1.4.7. Menstrual Döngünün Egzersiz Performansına Etkisi

Menstrual döngüde rol alan bu hormonların döngünün her fazında seviyeleri

değişmektedir. Bu değişiklikler yapılan ezgersizi de etkilemektedir. Foliküler

fazda östrojen ve progesteron hormon seviyeleri eğer gebelik oluşmamışsa

giderek azalma göstermektedir (Kabalak ve ark., 2004). Janse de Jonge ve

arkadaşları (2001), menstruasyon esnasında (1-3 gün) östrojen ve progesteron

hormon seviyelerinin göreli olarak düşük olduğunu, geç foliküler fazda östrojenin

yükseldiğini ve progesteron seviyesinin yine düşük olduğunu ve luteal fazda ise

hem ösrojen hem de progesteron seviyesinin yüksek olduğunu rapor etmişlerdir.

Costantini ve arkadaşları (2005), östrojen ve progesteren hormonunun menstrual

döngü boyunca seviyelerinin değişimi egzersiz kapasitesini ve egzersiz

performansını etkilediğini bildirmişlerdir. Bir başka çalışmada ise, luteal fazdaki

östrojen konsantrasyonunun egzersiz esnasında kas glikojen bağımlılığını

azalttığını, serbest yağ asidi oksidasyonunu ve dayanıklılık egzersiz performansını

arttırdığını bildirmişlerdir (Oosthuyse ve Bosch, 2010). Lebrun ve Rumballs

(2001), östrojenin kalp damar sitemini, kemik ve beyni; progesterenun ise

18 

 

öncelikle termoregülasyonu ve solunumu etkilediğini bildirmişlerdir. Menstrual

döngünün foliküler fazında (6.-10. gün), döngüde etkili olan hormonların

seviyeleri düşük bir seyir izlemektedir. Foliküler fazda alınan ölçümlerdeki

performansta oluşabilecek değişikliklerde hormonların rol oynamasının önüne

geçilmiş olacaktır.

1.4.8. Egzersize Bağlı Oluşabilecek Menstrual Rahatsızlıklar

1.4.8.1. Dismenora (Ağrılı Menstruasyon)

Kadınların yarısına yakınında ağrılı menstruasyon “dismenora” bulunur (Kabalak

ve ark., 2004). Menstruasyonla beraber alt abdomen merkezli ağrı mevcuttur.

Adolesan çağda kadınların yaklaşık % 45-% 72’si dismenoraya sahiptir. Çoğu

semptomlar prostaglandin salınımıyla ilişkilidir (Gordon ve Speroff, 2003).

Nedenlerine ve hastanın ağrı eşiğine bağlı olarak şiddeti değişmek üzere ağrıya,

diğer klinik bulgular da eşlik edebilir (Kabalak ve ark.,2004).

Dismenora daha çok aktif kadınlarda daha sık gözlenmektedir; ancak bir

dismenorayı başlatan özel bir sporun olup olmadığını söylemek mümkün değildir.

Ama yoğunluk olarak kadın sporcular arasında, yüzücüler en fazla sıklıkla

dismenoraya yakalanmaktadırlar (Üstdal ve Köker, 1998).

1.4.8.2. Amenora

Üreme dönemindeki bir kadında, en az altı aydan beri görülebilir bir

menstruasyonun olmamasına amenore denilir. Puberte yaşına gelmiş olan bir genç

kızda, menarş olmaması durumunda primer amenore daha önceden

menstruasyonu normal olan bir dişide menstruasyonun olmamasına da sekonder

amenore denir (Kabalak ve ark., 2004). Uzun bir süre menstruasyon göstermeyen

kadınların kemik yoğunluğunda kayıplar da gözlenebilir. Çünkü dolaşım kanında

östrojen azlığı, kemik kitlesinde bir azalma yapabilmektedir. Menstruasyon

düzensizliğindeki kadınlar, sporda kas iskelet yaralanma sıklığı da

göstermektedirler (Üstdal ve Köker, 1998).

19 

 

1.4.8.3. Menoragya (Fazla Menstruasyon)

Kanamalar arasındaki dönemde kanama olmasıdır. Disfonksiyonel uterus

kanamaları (DUK) adı da verilen bu durumlarda endometrium sağlıklı ise,

progesteron eklenince normal kanama görülür. Endometrium sürekli östrojen

uyarısında kalırsa, oligomenore ve amenore oluşur (Kabalak ve ark., 2004).

1.4.8.4. Oligomenora

Döngü uzunluğunun 35 günden daha uzun olmasıdır. Sistemik ve endokrin

nedenler veya ilaçların etkisiyle olabilir (Kabalak ve ark., 2004)

1.4.8.5. Polimenora

Döngü uzunluğunun 21 günden kısa olmasını tanımlar. Foliküler evrenin kısa

olması, Luteal evrenin yetersizliği söz konusudur ve genellikle ovulasyonsuz

döngü vardır (Kabalak ve ark., 2000).

Bu çalışma; adolesan voleybolcularda menstruasyonun, voleybol sporunda

baskın enerji sistemi olarak kullanılan anaerobik enerji sisteminin bir ürünü olan

anaerobik güce ve yine voleybolun oyun dinamiklerinin başında gelen, aktif

sıçrama performansına etkisinin olup olmadığını araştırmak için yapılmıştır.

Literatür taramalarımızda, bu konu hakkında yapılan çalışmalarda elit sporcular

ve yetişkin sporcular üzerinde menstruasyonun performansa etkisi araştırılmış,

fakat adolesan sporcular üzerinde yapılmış herhangi bir çalışmaya

rastlanmamıştır. Bu yüzden menstruasyonun adolesan sporcuların performansları

üzerinde bir etkisinin olup olmadığı hakkında herhangi bir bilgiye

rastlanmamıştır. Yaptığımız bu çalışma ile menstruasyonun adolesan sporcuların

performansını etkileyip etkilemediği ortaya konmuş olacaktır.

 

 

20 

 

2. GEREÇ VE YÖNTEM

2.1. Araştırma Grubu

Bu çalışma, Ankara ili kadın voleybol takımlarının alt yapısında faaliyet gösteren,

yaş ortalamaları 16.06 ± 0.04 yıl, boy ortalamaları 173.12 ± 4.28 cm, ortalama

vücut ağırlıkları 65.42 ± 7.61 kg olan, menstrual döngüleri ortalama 29.40 ± 1.58

gün olan, düzenli olarak antrenmanlara katılan, aynı antrenman yaşına sahip (6

yıl), son 6 aydır menstruasyonunu düzenli yaşayan, herhangi bir düzenleyici

(oralkontraseptif) kullanmayan, sağlıklı, 10 kadın aktif sporcu üzerinde

yapılmıştır.

2.2. Araştırma Yöntemi

Yapılan çalışmayla ilgili bilgi veren Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu

sporculara ve ailelerine okutulmuş, sporculara ve ailelerine imzalatılarak izinleri

alınmıştır.

Çalışmaya katılan sporcuların fiziksel (boy uzunluğu, vücut ağırlığı)

ölçümleri, antropometrik (deri kıvrım kalınlıkları, çap ve çevre uzunlukları)

ölçümleri ve sportif performans test (anaerobik güç ve aktif sıçrama performansı)

ölçümleri, spor kıyafetleri (tayt-tişört) ile alınmıştır. Antropometrik ölçümleri

sporcuların sağ tarafından anatomik duruş pozisyonunda iki kez alınarak aritmetik

ortalamaları kaydedilmiştir.

Çalışmaya katılan sporcuların vücut ağırlıkları; vücut kompozisyonu ölçüm

aleti (Jawon Medical Plus Avis 333) ile ölçülmüştür. Çevre ölçümleri mezura ile

yapılmıştır. Çap ölçümleri Holtain (HOLTAIN, U.K.) marka kayan kaliper ile

alınmıştır. Deri kıvrım kalınlıkları yine Holtain (HOLTAIN, U.K.) marka

Skinfold Kaliper ile alınmıştır. Anaerobik güç verileri Monark ( SWEEDEN,

VARBERG) marka PeakBike Ergomedic 894 E modeli ile ölçülmüş ve relatif güç

verileri kaydedilmiştir. Aktif sıçrma yükseklikleri Omega Wave Teknologies/LLC

21 

 

(OREGON/USA) marka sıçrama matı ve bilgisayar programı ile santimetre

cinsinden hesaplanarak kaydedilmiştir.

2.3. Antropomotrik Ölçümler

2.3.1. Deri Kıvrım Kalınlığı Ölçümleri

Deri kıvrım kalınlıkları, Holtain marka Skinfold Kaliper (basınç -10 g/sqmm) ile

sporcuların vücutlarının sağ tarafından ve belirli bölgelerinden, sporcular ayakta

ve oturur durumda iken, birbirini izleyen iki ölçüm yapılmıştır. Aynı bölgelerden

alınan ölçümlerin ortalamaları alınarak kaydedilmiştir. Ölçümlerin

değerlendirilmesi Sloan ve Weir’in vücut yoğunluğu, vücut yağ yüzde (%)

formülleri ile hesaplanmıştır (Günay, 1997).

2.3.1.1. Triceps Deri Kıvrım Kalınlığı

Sporcu ayakta ve kolları yanlara sarkıtılmış durumda iken sağ kolun arka

orta bölümünde akromion ve olekranon arasındaki vertikal düzlemde orta nokta

belirlenerek ölçüm alınmıştır.

2.3.1.2. Subscapula Deri Kıvrım Kalınlığı

Sporcu ayakta ve kolları yanlara sarkıtılmış durumda iken skapulanın alt

kısmından, vücuda diagonal olarak 45o açı ile deri tutularak ölçüm yapılmıştır.

2.3.1.3. Suprailiac Deri Kıvrım Kalınlığı

Sporcu ayakta ve kolları yanlara sarkıtılmış durumda iken midaksillar eksende

iliak krestin üstünde 45o açı ile deri tutularak ölçüm yapılmıştır.

2.3.1.4. Baldır Deri Kıvrım Kalınlığı

Sporcu ayak tabanları yere tam olarak temas eder durumda ve bacakları 90o

fleksiyonda otururken, sağ baldırın en geniş bölgesinden medial eksenden dikey

olarak yapılmıştır.

22 

 

2.3.1.5. Uyluk Deri Kıvrım Kalınlığı

Sporcu vücut ağırlığının büyük kısmını sol bacak üzerine taşıyarak, bacağın

serbest kalması sağlanmıştır. Ölçüm, diz eklemi üstü ve anterio-superior iliak

kavsi arasındaki orta noktadan, uyluğun dikey doğrultusunda alınmıştır.

2.3.2. Çevre Ölçümleri

Çevre ölçümlerinde hassaslık derecesi 0.1 cm olan bükülebilir elastik olmayan 7

mm genişliğinde mezura kullanılmıştır.

2.3.2.1. Kol Çevresi (Biceps)

Sporcu ayakta dik ve kollar serbest şekilde yandadır. Üst kolun orta noktasında

kolun uzun aksisine 90o açıda, akromiyon ve olekranon arasında yatay olarak şerit

belirlenerek, bu şeridin orta noktasından ölçüm alınmıştır.

2.3.2.2. Fleksiyonda Biceps Çevresi

Sporcu ayakta ve kolu 90o fleksiyonda iken akromiyon ve olekranon arasında

belirlenen orta noktadan ölçüm alınmıştır.

2.3.2.3. Karın çevresi

Sporcu üzerinde spor giysileri (tayt ve tişört) ile, ayakta dik, topukları bitişik,

kolları serbest şekilde yanda, karın gevşek göbek deliği bölgesinden yatay olarak

ölçülmüştür.

2.3.2.4. Baldır Çevresi

Sporcu, ayaklarını 20-25 cm aralık olacak şekilde açarak ayakta durur pozisyonda

iken, ekstremitenin en geniş bölgesinden mezura ile ekstremiteye dik ve yere

yatay olarak ölçüm yapılmıştır.

2.3.3. Çap Ölçümleri

Çap ölçümleri için hassaslık derecesi 0.01 cm olan Holtain marka kayan kaliper

kullanıldı. Ölçüm yapılmadan önce, ölçüm yapılacak olan noktalar parmaklar ile

23 

 

belirlenmiştir. Her ölçüm iki defa alındı, hesaplamalarda bu ölçümlerden elde

edilen ortalama değerler kullanılmıştır.

2.3.3.1. Humerus Kondil Çapı

Kol 90o fleksiyon pozisyonunda iken humerusun lateral ve medial kondilleri arası

45o açıda deri tutularak ölçüm yapılmıştır.

2.3.3.2. Femur Epikondil Çapı

Diz eklemi 90o fleksiyonda ve sporcu otururken femurun lateral ve medial

epikondilleri 45o açı ile ölçüm yapılmıştır.

2.3.4. Vücut Yağ Yüzdeleri Ölçümü (VYY) (%)

Sporcuların vücut yağ yüzdeleri belirlenmesinde Sloan ve Weir’in kadınlar için

geliştirdiği formül kullanılmıştır. Bu formülde öncelikle triceps ve suprailiak deri

kıvrımı kalınlıkları kullanılarak vücut yoğunluğu hesaplanmıştır (Sloan ve Weir,

1980).

Vücut Yoğunluğu = 1,0764 - 0,00081.(SDK) - 0,00088.(TDK)

Vücut Yağ Yüzdesi = (4,57/yoğunluk- 4,142).100

(SDK = Suprailiak deri kıvrımı kalınlığı)

(TDK = Triceps deri kıvrımı kalınlığı)

2.4. Performans Testlerinin Ölçümü

Performans testlerinin ölçümleri iki ayrı günde iki test halinde (Wingate anaerobik

güç testi ve aktif sıçrama testi) alınmıştır. Birinci ölçüm, katılımcıların

gözlemlerine ve verdikleri bilgilere göre menstuasyon başlagıcından bir gün sonra

menstruasyonlarının 2. gününde (menstruasyon fazında) alınmıştır. Sporcular

menstruasyonlarının ilk gününü (adet kanamasının gerçekleştiği gün) sesli veya

yazılı iletişim kurarak bildirmişlerdir. İkinci ölçüm ise menstrual döngünün 8.

gününde (foliküler fazda), birinci testten altı gün sonra alınmıştır.

Testler; gün içersinde, 15.00 ile 17.00 saatleri arasında uygulanmıştır.

24 

 

2.4.1. Aktif Sıçrama Testi

2.4.1.1. Isınma: Sporcular test öncesi 5 dakika tempolarını kendilerinin

belirlediği ısınma koşusu yapmışlardır. Isınma koşusundan sonra sporcular

voleybol branşına özgü ve antrenman rutininde uyguladıkları kas esnetme ve

açma hareketlerini kullanmışlardır.

2.4.1.2. Test: Sporcular matın üzerine hafif spor kıyafetleri (tayt ve tişört)

ile çıkıp, dik duruş pozisyonundan aşağı doğru hızlı bir çökme hareketi yaptıktan

sonra, yukarı doğru maksimum kuvvetle sıçrama yapmışlar ve matın üzerine geri

konmuşlardır. Bu sıçrama 5 kez tekrar edilmiştir. Yapılan sıçramalar havada kalış

süresi milisaniye (ms) ve yükseklik santimetre (cm) olarak, en iyi ve ortalama

sıçrama yüksekliği ile en iyi ve ortalama havada kalış süreleri bilgisayar

programından okunup kaydedilmiştir.

2.4.2. Wingate Anaerobik Güç Testi

2.4.2.1. Isınma: Sporcular bisiklet ergometresine oturduktan sonra uygun

oturma yüksekliği ayarlanmıştır. Isınma 4 dakika boyunca 60-70 devir/dk (RPM)

hızda pedal çevirmeyi içermiştir. Sporcu bu ısınma periyodunun başlangıcından 1

dakika 30 saniye sonra ve 2 dakika 30 saniye sonra 3 saniyelik maksimal pedal

çevirme protokolleri uygulanmıştır. Bu maksimal pedal hızlarında sporcunun en

fazla kaç RPM hıza ulaştığı gözlemlenerek, test için gerekli sele bırakma pedal

hızı belirlenmiştir. Isınma bittikten sonra sporcunun tam dinlenmesini sağlamak

amacıyla 4 dakika aktif dinlenmesi sağlanmıştır.

2.4.2.2. Test: Sporcular ilk 5 saniye içersinde maksimal pedal hızına

ulaştığında ağırlık selesi otomatik olarak bırakılmış ve 30 saniye süreyle en

yüksek mekanik gücü sağlayacak şekilde önceden belirlenen sabit yüke karşı

bisiklet ergometresinde maksimal hızda pedal çevirmişlerdir. Uygulanan test

süresince ölçümler otomatik olarak beş saniyede bir altı eşit zaman aralığında

yapılmış ve relatif güç verileri maksimum anaerobik güç (W/kg), ortalama

anaerobik güç (W/kg) ve minimum anaerobik güç (W/kg) olarak kaydedilmiştir.

25 

 

2.5. İstatistiksel Analizler

Elde edilen verilerin istatistikleri SPSS 15.0 paket programında Paired Sample T

Test yöntemiyle yapılmıştır. Test, bir grubun veya örneklemin bir değişkene ait

iki farklı zamandaki ölçümlerine ilişkin ortalamalarının karşılaştırılarak söz

konusu ortalamalar arasındaki farkın belirli bir güven düzeyinde önemli olup

olmadığını test etmek için kullanılmaktadır. Tekrarlı ölçümler ile iki ortalamanın

karşılaştırıldığı bu duruma tipik örnek araştırılmalarda uygulanan ön test-son test

modelidir. Anlamlılık düzeyi olarak P < 0.05 kabul edilmiştir.

26 

 

3.BULGULAR

Çalışmaya, yaş ortalamaları 16.06 ± 0.04 yıl, boy ortalamaları 173.12 ± 4.28 cm,

ortalama vücut ağırlıkları 65.42 ± 7.61 kg ve vücut yağ yüzdeleri 12.87 ± 0.39

(%) ve menstrual döngüleri ortalama 29.40 ± 1.58 gün olan, düzenli olarak

antrenmanlara katılan, aynı antrenman yaşına sahip (6 yıl), son 6 aydır

menstruasyonunu düzenli yaşayan, herhangi bir düzenleyici (oralkontraseptif)

kullanmayan, sağlıklı, 10 kadın aktif sporcu gönüllü olarak katılmıştır.

Menstruasyonun anaerobik güce ve aktif sıçrama performansına etkisinin

araştırıldığı bu çalışmaya Ankara ili voleybol takımlarının alt yapısında faaliyet

gösteren 12 sporcu, çalışmaya katılacaklarını önceden rapor edip onam formunu

imzalamışlardır. İki farklı dönemde yapılan ölçümler arası 6 günlük bir süreyi

kapsamaktadır. Bu süre zarfında katılımcı sporculardan bir tanesi faaliyet

gösterdiği kulübün antrenmanında sakatlanarak çalışmayı yarıda bırakırken, bir

diğer sporcu da kulüp maçlarının yoğunluğu sebebiyle çalışmaya katılamamıştır.

Bu nedenle istatistiksel analizlerin tümünde 10 kadın voleybolcunun

değerleri incelenmiştir.

Sporculara ait fiziksel özellikler ve vücut yağ yüzdeleri Tablo 3.1.’ de

gösterilmiştir.

Tablo 3.1. Sporcularla İlgili Fiziksel Özellikler ve Vücut Yağ Yüzdeleri (%)

N Ortalama  Std. Sapma  Min. Değer  Max. Değer 

Yaş ( yıl )  10  16,06 0,04 16,01 16,11 

Boy ( cm )  10  173,12 4,28 168 180,60 

Ağırlık ( kg )  10  65,42 7,61 54,20 77,60 

VYY (%) 10  12,87 0,39 12,56 13,80 

27 

 

Tablo 3.2. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Vücut Ağırlıkları ve Vücut Yağ Yüzdeleri Değerlerinin Karşılaştırılması (n=10) (p>0.05)

Grafik 3.1. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Vücut Ağırlıkları Grafiği (n=10),(MF= Menstrual Faz, FF= Foliküler Faz, VA= Vücut Ağırlığı)

Sporcuların vücut ağırlıkları maksimum, ortalama ve minimum verilerinde

menstruasyon fazı ve foliküler fazı ölçümlerinde sayısal farklılıklar ortaya çıkmış,

fakat istatistiksel anlamda bir fark bulunamamıştır (p>0.05).

                               Menstrual Faz                                   Foliküler Faz 

  Min.  Maks.  Ort. Min. Maks. Ort. t  Sig.

VA (kg)   54.20  77.60  65.42 ±7.61 55.20 77.60  65.61± 7.75  ‐.77  .463

VYY  (%)  12.56  13.80  12.87 ±0.39 12.50 13.60  12.82 ±0.34  1.9  .089

28 

 

Grafik 3.2. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Vücut Yağ Yüzdeleri Grafiği (n=10), (MF= Menstrual Faz, FF= Foliküler Faz, VYY= Vücut Yağ Yüzdesi).

Sporcuların vücut yağ yüzdeleri maksimum, ortalama ve minimum

verilerinde menstruasyon fazı ve foliküler fazı ölçümlerinde sayısal farklılıklar

ortaya çıkmış, fakat istatistiksel anlamda bir farklılık görülmemiştir (p>0.05).

Tablo 3.3. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Relatif Maksimum – Relatif Ortalama ve Relatif Minimum Anaerobik Güç Değerleri Karşılaştırılması (n=10) (p>0.05)

Adolesan voleybolcular üzerinde yapmış olduğumuz Wingate Anaerobik

Güç Testinde, maksimal anaerobik güç, ortalama anaerobik güç ve minimum

      Menstrual Faz                                   Foliküler Faz 

Min.  Maks. Ort. Min. Maks.  Ort.  t  Sig. 

Maksimum Anaerobik Güç (W/kg) 

 

8.08  11.85 

 

9.69 ±1.26 

 

7.16  

12.81 

 

9.88 ± 1.80 

 

242 

 

.814 

Ortalama Anaerobik Güç (W/kg)  5.68 

 7.35  6.80 ± 0.57 

 

5.80  7.27  6.65 ± 0.55 

 

‐.04 

 

.082 

Minimum Anaerobik Güç (W/kg) 

 

2.77  4.80 

 

3.92 ± 0.55  3.27  4.13  3.72 ± 0.36  1.07  .313 

29 

 

anaerobik güç relatif değerleri menstrual döngünün menstruasyon fazında ve

foliküler fazda sayısal farklılıklar bulunmuş, fakat istatistiksel açıdan anlamlı bir

farklılık tespit edilmemiştir (p>0.05).

Grafik 3.3. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Relatif Maksimum Anaerobik Güç Verileri (n=10), (MF= Menstrual Faz, FF= Foliküler Faz,WAnt=Wingate Anaerobik Test).

Sporcuların relatif maksimum anaerobik güç verilerinde menstruasyon fazı

ve foliküler fazı ölçümlerinde sayısal faklılıklar ortaya çıkmış, fakat istatistiksel

anlamda bir fark bulunmamıştır (p>0.05) (Tablo 3.3) (Grafik 3.3).

Grafik 3.4. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Relatif Ortalama Anaerobik Güç Verileri (n=10) (MF= Menstrual Faz, FF= Foliküler Faz,WAnt=Wingate Anaerobik Test).

30 

 

Sporcuların relatif ortalama anaerobik güç verilerinde menstruasyon fazı ve

foliküler fazı ölçümlerinde sayısal faklılıklar ortaya çıkmış, fakat istatistiksel

anlamda bir farklılık bulunmamıştır (p>0.05) (Tablo 3.3) (Grafik 3.4).

Grafik 3.5. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Relatif Minimum Anaerobik Güç Verileri (n=10) (MF= Menstrual Faz, FF= Foliküler Faz,WAnt=Wingate Anaerobik Test).

Sporcuların relatif minimum anaerobik güç verilerinde menstruasyon

fazında ve foliküler fazda sayısal faklılıklar ortaya çıkmış (Tablo 3.3), fakat

istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir (.313 p>0.05) (Grafik

3.5).

Adolesan voleybolcular üzerinde yapmış olduğumuz aktif sıçrama testinde,

maksimal aktif sıçrama yüksekliği, ortalama aktif sıçrama yüksekliği ve maksimal

havada kalış süresi, ortalama havada kalış süresi değerleri menstrual döngünün

menstruasyon fazında ve foliküler fazda sayısal farklılıklar bulunmuş, fakat bu

farklılık istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır (p>0.05).

31 

 

Tablo 3.4. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Fazda Maksimum ve Ortalama Aktif Sıçrama Yükseklik Değerlerinin Karşılaştırılması (n=10) (p>0.05)

Grafik 3.6. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Maksimum Aktif Sıçrama Yükseklik Verileri (n=10) (MF= Menstrual Faz, FF= Foliküler Faz, AS= Aktif Sıçrama).

Sporcuların maksimum aktif sıçrama yükseklileri maksimum ve ortalama

verilerinde menstruasyon fazı ve foliküler fazı ölçümlerinde sayısal faklılıklar

ortaya çıkmış (Tablo 3.4), fakat istatistiksel anlamda bir fark bulunmamıştır (.057

p>0.05) (Grafik 3.6).

                                          Menstrual Faz                                    Foliküler Faz 

  Min.  Maks. Ort. Min. Maks. Ort.  t  Sig.

Maksimum Aktif  Sıçrama Yüksekliği (cm) 

 

41.00  60.00 

 

47.98 ±6.53 

 

39.90  58.70 

 

47.23 ± 6.27  2.19  .057 

Ortalama  Aktif Sıçrama Yüksekliği (cm) 

 

5.68  7.35  6.80 ± 0.57  5.80  7.27  6.65 ± 0.55  1.47  .057 

32 

 

Grafik 3.7. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Ortalama Aktif Sıçrama Yükseklik Verileri (n=10), (MF= Menstrual Faz, FF= Foliküler Faz, AS= Aktif Sıçrama).

Sporcuların ortalama aktif sıçrama yükseklileri verilerinde menstruasyon

fazı ve foliküler fazı ölçümlerinde sayısal faklılıklar ortaya çıkmış, fakat

istatistiksel anlamda bir farklılık bulunmamıştır (p>0.05) (Tablo 3.4) (Grafik 3.7)

Tablo 3.5. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Fazda Maksimum ve Ortalama Havada Kalma Süresi Değerlerinin Karşılaştırılması (n=10) (p>0.05)

                                          Menstrual Faz                                    Foliküler Faz 

Min.  Maks. Ort. Min. Maks. Ort.  t  Sig.

Aktif  Sıçrama  Maksimum Havada  Kalma Süresi (ms) 

 

506  642 541.40 

± 51.53 

 

468  600 

526.80 

 ± 42.78 2.12 

 

.063 

Aktif  Sıçrama  Ortalama Havada  Kalma Süresi (ms) 

 

476  604 527. 30  

± 43.57 463  593 

 

519 ± 42.39  2.18  .057 

33 

 

Grafik 3.8. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Aktif Sıçrama Maksimum Havada Kalış Süresi Verileri (n=10), (MF= Menstrual Faz, FF= Foliküler Faz, AS= Aktif Sıçrama).

Sporcuların maksimum havada kalış süresi verilerinde menstruasyon fazı ve

foliküler fazı ölçümlerinde sayısal faklılıklar ortaya çıkmış, fakat istatistiksel

anlamda bir farklılık görülmemiştir (p>0.05) (Tablo 3.5) (Grafik 3.8).

Grafik 3.9. Sporcuların Menstrual Faz- Foliküler Faz Aktif Sıçrama Ortalama Havada Kalış Süresi Verileri (n=10), (MF= Menstrual Faz, FF= Foliküler Faz, AS= Aktif Sıçrama).

Sporcuların ortalama havada kalış süresi verilerinde menstruasyon fazı ve

foliküler fazı ölçümlerinde sayısal faklılıklar ortaya çıkmış, fakat istatistiksel

anlamda bir farklılık tespit edilmemiştir (p>0.05) (Tablo 3.5) (Grafik 3.9).

34 

 

4. TARTIŞMA

Ankara ili kadın voleybol takımlarının alt yapısında voleybol oynayan,

sporcuların menstrual döngünün anaerobik gücüne ve aktif sıçrama performansına

etkisini belirlemek amacıyla yapılan bu çalışma, düzenli olarak antrenmanlara

katılan, aynı antrenman yaşına sahip, son 6 aydır menstruasyonunu düzenli

yaşayan, herhangi bir düzenleyici (oralkontraseptif) kullanmayan, toplam 10 aktif

gönüllü sporcu üzerinde yapılmıştır. Testler menstrual döngünün 2. gününde

(menstrual fazda) ve menstrual döngünün 8. gününde (foliküler fazda) alınmıştır.

Sporcuların yaş, vücut ağırlıkları, boy uzunlukları ve vücut yağ yüzdelerinin

ortalamaları sırasıyla, 16.06 ± 0.04 yıl, 65.42 ± 7.61 kg, 173.12 ± 4.28 cm ve

12,87 ± 0,39 % olarak tespit edilmiştir.

Voleybolcuların menstruasyon faz ile foliküler fazlarda ölçülen VA, Vücut

Yağ Oranları, Skinfold Vücut Yağ Yüzdeleri arasında istatistiksel açıdan bir

farklılık tespit edilmemiştir (p>0.05).

Uluöz (2007), 101 gönüllü voleybolcu üzerinde yapmış olduğu

çalışmasında, sporculara ait boy uzunluklarını 170.08 ± 6.45 cm, yaş

ortalamalarını 18.45 ± 2.39 yıl, vücut ağırlıklarını ortalama 58.06 ± 7.05 kg ve

vücut yağ yüzdelerini 11.40 ± 0.23 % olarak tespit etmiştir. Güvenman (2007), 8

elit sporcu ve 12 sedanter kadın üzerinde yapmış olduğu çalışmada, elit

sporcuların ortalama yaşları 20.38 ± 1.41 yıl, boy uzunlukları ortalamaları 1.70 ±

3.39 cm, vücut ağırlıkları 56.3 ± 4.06 kg, vücut yağ yüzdeleri 11.4 ± 2.1 % olarak

tespit etmiştir. Sedanterlerin ise yaşları ortalamaları 18.50 ± 0.52 yıl, boyları 1.63

± 5.10 cm, vücut ağırlıkları 52.8 ± 3.34 kg, vücut yağ yüzdeleri 13.3 ± 1.4 %

olarak bulmuşlardır.

Anaerobik güç ve kapasite verilerine ulaşılmak için literatürde farklı testler

uygulandığı görülmektedir. İki farklı menstural faz süresince anaerobik güç tespiti

için çalışmamızda literatürdeki bilgiler dahilinde geçerli ve güvenilir olarak sıkça

kullanılan Winagte Anaerobik Güç Testi uygulanmıştır.

35 

 

Çalışmaya katılan voleybolcuların menstrual fazda, relatif maksimum – relatif

ortalama ve relatif minimum anaerobik güç ortalamaları sırasıyla 9.69 ±1.26 (W/kg),

6.80 ± 0.57 (W/kg), ve 3.92 ± 0.55 (W/kg), foliküler fazda ise; 9.88 ± 1.80

(W/kg), 6.65 ± 0.55 (W/kg) ve 3.72 ± 0.36 (W/kg) olarak tespit edilmiştir.

Çalışmamızda, adolesan voleybolcularda menstruasyonun anaerobik güce

herhangi bir etkisi bulunmamıştır (p>0.05). Menstrual döngünün menstruasyon

fazında ve foliküler fazında yapmış olduğumuz testler sonucunda, relatif;

maksimal, ortalama ve minimum anaerobik güç verileri istatistiksel olarak

farklılık göstermemiştir (p>0.05).

Sağlıklı 8 kadın sporcu üzerinde motorsuz treadmill ergometresinde yapılan

üç aşamalı 1 dk dinlenme protokolü olan 30 sn sprint testi sonucunda test ve

yenilenme aşamalarında menstruasyonun her üç fazında (foliküler faz - ovulasyon

fazı - luteal faz) zirve güç çıktılarının ortalamalarını foliküler fazda 463 ± 18 W,

ovulasyon fazında 443 ± 15 W ve luteal fazda 449 ± 18 W olarak; ortalama güç

çıktılarının ortalamalarını ise; foliküler fazda 302 ± 15 W, ovulasyon fazında 298

± 13 W ve luteal fazda 298 ± 14 W olarak tespit etmişler, zirve güç

ortalamalarının ve ortalama güç değerlerinin fazlar arası istatistiksel olarak

farklılık göstermediğini bildirmişlerdir (Tsampoukos ve ark, 2010).

Anaerobik güç verilerini karşılaştırması bakımından çalışmamızı

destekleyen bu araştırmada, Botcazou ve arkadaşları (2006); yaş ortalamaları 19.1

(± 0.9 ) yaş, boy ortalamaları 167.7 (± 5,4) cm ve VA ortalamaları 59.5 (± 4.7) kg

olan 8 sporcu üzerinde bisiklet ergometresi ile yaptığı 6 saniyelik 5 tekrarlı sprint

test sonuçlarının ortalamalarını foliküler fazda 8.1 ± 0.9 W/kg, luteal fazda ise 8.1

± 0.7 W/kg olarak tespit etmişler. Menstrual döngünün, performans değerlerini

foliküler fazda ve luteal fazda değiştirmediğini bildirmişlerdir. Çalışmamızda da

döngünün menstrual ve folliküler fazlarının anaerobik güç değerlerini

etkilemediği ortaya konmuştur.

Çakmakçı ve arkadaşları (2005), menstruasyon dönemi ağrısız ve az ağrılı

geçiren 30 kadın üzerinde yaptığı çalışmada, yaş ortalamaları 19.66 yıl; VA

ortalamaları 56.33 kg ve boy ortalamaları 164.6 cm olarak tespit etmiştir. Wingate

Testi sonuçlarına göre; menstruasyon fazda anaerobik güç değerleri ortalaması

36 

 

429.73 ± 62.58 W, ovulasyon fazında ise 409.68 ± 57.44 W olarak bulmuşlar,

fakat istatistiksel açıdan fazlar arası herhangi bir farklılık görülmemiştir.

Çalışmamıza yakın fazlarda yapılan ve anaerobik güç verileri açısından

çalışmamızı destekleyen bir başka çalışmada, Çavlıca (2006); yaş ortalamaları

20.73 ± 3.5 yaş; boy uzunlukları 171.36 ± 6.30 cm ve VA ortalamaları 65.52 ±

6.45 kg olan 11 kadın voleybolcu üzerinde yapmış olduğu anaerobik güç testini

menstrual faz ve ovulasyon fazlarında uygulamışlar, anaerobik güç değerlerine

ulaşmak için uyguladıkları dikey sıçrama testi ortalamaları menstrual fazda 45.82

± 5.9 cm, ovulasyon fazında ise; 45.72 ± 5.3 cm olarak bulmuşlar. Test

sonuçlarının ortalamalarını menstrual faz ve ovulasyon fazlarında karşılaştırmış,

istatistiki açıdan aralarında anlamlı bir fark bulamamıştır.

Yine iki faz arası anaerobik güç verilerini değerlendiren Smekal ve

arkadaşları (2007); foliküler ve luteal fazlarda uygulanan tüketici bisiklet

egzersizi sonrasında, anaerobik güç çıktısında, oksijen tüketimi, nabız, laktat eşiği

düzeyi açısından dinlenme periyodunda, maksimal yüklenmelerde seçilen

eşiklerde ve artan test basamaklarında fazlar arası uyguladığı testler sonrası

foliküler fazda sırasıyla; 3.32 ± 0.45 (W/kg), 43.2 ± 5.1 (mL/kg/min), 184 ± 8

(bpm), 10.47 ± 1.51 (mM) ve luteal fazda ise; 3.37 ± 0.47 (W/kg), 43.5 ±

(mL/kg/min), 184 ± 10 (bpm), 11.01 ± 1.75 (mM) olarak tespit etmiş, fakat fazlar

arası karşılaştırıldığında istatistiksel açıdan farklılık olmadığını belirtmişlerdir.

Çalışmamızı hem faz hem de performans testi bakımından birebir benzerlik

taşıyan çalışmada Giacomoni ve arkadaşları (2000) herhangi bir düzenleyici

kullanmayan (NOC) 7 sağlıklı kadın sporcu ve düzenleyici kullanan (OC) 10

kadın sporcu üzerinde menstruasyon fazında, foliküler fazda ve lutal fazda

uyguladığı anaerobik bisiklet testi sonuçlarının ortalamaları herhangi bir

düzenleyici kullanmayan sporcular için sırasıyla; menstruasyon fazında 9.4 ± 0.8

W/kg, foliküler fazda 9.6 ± 1.0 W/kg, luteal fazda 9.5 ± 0.7 W/kg olarak ve

düzenleyici kullanan sporcular için de sırasıyla; menstruasyon fazında 9.3 ± 1.0

W/kg, foliküler fazda 9.3 ± 0.9 W/kg ve luteal fazda 9.4 ± 1.0 W/kg olarak tespit

etmişler. Her iki grup içinde menstruasyon fazında, folliküler fazda ve luteal fazda

herhangi bir farklılık orataya çıkmadığını bildirmişlerdir.

37 

 

Karacan (2000) ise, yaptığı çalışmada hem deney hem de kontrol

gruplarının anaerobik kuvvet testini menstrual döngünün belirlenen dönemlerde

uygulamış ve dönemler arası yapılan karşılaştırmalarda anlamlı bir farklılık tespit

edememiştir. Deney ve kontrol gruplarının menstruasyonun 2. günü ve adet

bitiminden üç gün sonra (folliküler fazda) anaerobik güç değerleri arasındaki

istatistiksel açıdan anlamlı bir farka rastlamamıştır.

Bunun yanında fazlar arasında anaerobik güç değerlerinde farklılılklar

olabileceğini ortaya koyan çalışmalar da vardır. Örneğin Masterson (1999),

haftada 2-3 kez 30 dakikadan az olmamak kaydıyla antrenmanlara katılan 32 kolej

sporcusu üzerinde folliküler fazda ve luteal fazda yaptığı Wingate anaerobik güç

testinde fazlar arası anaerobik kapasite ortalamaları folliküler fazda 355.7 ± 52.0

W, luteal fazda 393.6 ± 56.4 W olarak bulmuşlar ve üretebildikleri maksimum

anaerobik güç değerleri ortalamaları foliküler fazda; 532.3 ± 88.7 W, luteal fazda;

566.0 ± 86.7 W olarak bulmuştur. Test sonuçlarının ortalamalarının fazlar arası

karşılatırılması sonucunda istatistiksel olarak anlamlı farklılık ortaya çıkmıştır.

Test sonucuna göre anaerobik kapasite ve maksimum güç değerleri foliküler fazda

luteal faza göre daha yüksek çıkmıştır.

Menstrual döngünün menstruasyon fazında ve foliküler fazda, benzer test

performanslarının gösterilmesi, sporcuların sahip oldukları antrenman yaşlarıyla

ve performans düzeyleri ile ilgili olduğu düşünülmektedir. Sporcuların

antrenmanlara sürekli katılımları,  farklı zamanlarda maruz kaldıkları benzer yük

ve dirençlere verilen cevapları standart hale getirdiği sanılmaktadır. Çalışmaya

katılan sporcuların üst düzey sporcu olmadıklarından menstruasyon dönemlerinin

performans üzerindeki olası etkilerini ortaya çıkaracak test performansına

ulaşamamış olmaları, farkın oluşmamasına gerekçe olabilir.

Çalışmaya katılan voleybolcuların menstrual fazda, maksimum aktif sıçrama

yükseklikleri ile ortalama aktif sıçrama yükseklikleri 47.98 ± 6.53 cm, 6.80 ± 0.57

cm olarak bulunmuştur. Foliküler fazda ise maksimum aktif sıçrama yükseklikleri

ile ortalama aktif sıçrama yükseklikleri sırasıyla 47.23 ± 6.27 cm, 6.65 ± 0.55 cm

olarak bulunmuştur. İstatistiksel olarak fazlar arası maksimum aktif sıçrama ve

ortalama aktif sıçrama yükseklikleri sürelerinde herhangi bir farklılık

38 

 

bulunmamıştır (p>0.05). Aktif sıçrama testi sonuçlarında fazlar arası oluşan

sayısal faklılıklara göre ise maksimum aktif sıçrama yüksekliği açısından en iyi

değerlerine menstruasyon fazında ulaşmışlardır.

Güvenman (2007), 8 elit sporcu ve 12 sedanter kadın üzerinde yapmış

olduğu çalışmada, elit sporcuların dikey sıçrama testini menstrual döngünün

foliküler fazında, ovulasyon fazında, lutela fazında ve menstruasyon fazında

uygulamış ve sıçrama yükseklik ortalamalarını sporcularda sırasıyla; 46.6 ± 6.5

cm, 46.7 ± 7.7 cm, 47.13 ± 6 cm, 45.7 ± 4.4 cm olarak; sedanterlerde ise sırasıyla

35.8 ± 3.7 cm, 34.3 ± 3.3 cm, 33.9 ± 2.8 cm, 34.5 ± 2.8 cm olarak tespit etmiştir.

Menstruasyonun dört fazında da karşılaştırdığı sıçrama yükseklikleri arasında

istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık ortaya çıkmamıştır.

Ertaş ve Ersöz (2002), 14 düzenli menstruasyonu olan ve 14 düzensiz

menstruasyona sahip toplam 28 kadın sporcu üzerinde menstrual faz (2. gün)

ovulasyon fazı (15. gün) ve luteal fazlarda (26. gün), 25 m serbest yüzme ve

dikey sıçrama testleri uygulamışlar ve sırasıyla 25 m serbest yüzme sonuçlarını

menstruasyon fazında ortalama 14.88 ± 0.17 sn, ovulasyon fazında 15.31 ± 0.24

sn ve luteal fazda ise; 15.42 ± 0.21 sn olarak; dikey sıçrama testi sonuçlarını

menstruasyon fazında ortalama 41.57 ± 1.05 cm, ovulasyon fazında 39.21 ± 0.89

cm ve luteal fazda ise; 37.85 ± 0.89 cm olarak bulmuşlardır. Bu sonuçlara göre

sporcuların en iyi derecelerini menstruasyon başlangıcında olduğunu tespit

etmişlerdir.

Türkmen (1999); düzenli menstrual siklüslerine sahip 30 sporcu ve 30

sedanter kadınlar üzerinde yapmış olduğu çalışmada, yaş, boy uzunlukları ve

vücut ağılıkları ortalamaları sırasıyla, 18 ± 3.2 yıl, 165 ± 0.06 cm ve 58 ± 7.13 kg,

sedanterler de ise 18.05 ± 0.8 yıl, 162 ± 0.03 cm ve 55.7 ± 7.09 kg olarak tespit

etmiştir. Toplamda 60 denek üzerinde 3 ay boyunca menstrual döngünün sırasıyla

26-28, 1-6 ve 7-12 günleri arası yapmış olduğu dikey sıçrama test sonuçları

arasında istatistiki açıdan fark bulamamıştır.

Torun (2004), sporcularda menstruasyonun performansa etkisini araştırdığı

çalışmasında menstrual döngünün 2. günü ve 15. günü dikey sıçrama testi

39 

 

uygulamıştır. Elde ettikleri dikey sıçrama testi sonuçlarının istatistiksel açıdan

anlamlı bir farklılık ortaya koymadığını belirtmiştir.

Menstrual döngünün menstrual fazında ve foliküler fazında yapmış

olduğumuz aktif sıçrama testleri sonrası maksimum ve ortalama aktif sıçrama

yüksekliklerinde, maksimum ve ortalama havada kalış sürelerinde herhangi bir

istatistiksek farklılık bulunmamıştır (p>0.05). Sporcuların benzer sıçrama

performansları ve havada kalış süreleri göstermelerinin nedeni yapmış oldukları

voleybol sporunda, antrenmanlarında ve müsabakaları esnasında uyguladıkları

interval yüklenmeli sıçramalar olduğu düşünülmektedir. Sporcular

antrenmanlarının veya müsabakalarının herhangi bir diliminde birden çok

maksimal yüklenmeli sıçramalar gerçekleştirmektedirler. Aynı zamanda,

laboratuar ortamında yapılan bu testlerin sporcuyu gerçek anlamda yüksek

performans sergilemek için motive edip etmediği ayrı bir tartışma konusudur.

Çalışmaya katılan voleybolcuların menstruasyon fazında maksimum havada

kalış süreleri, 541.40 ± 51.53 ms, ortalama havada kalış süreleri 527.30 ± 43.57

ms olarak, foliküler fazda maksimum havada kalış süreleri 526.80 ± 42.80 ms,

ortalama havada kalış süreleri ise ; 519 ± 42.30 ms olarak bulunmuştur.

İstatistiksel olarak fazlar arası maksimum havada kalış süreleri ve ortalama

havada kalış sürelerinde herhangi bir farklılık bulunmamıştır (p>0.05).

Giacomoni ve arkadaşları (2000), herhangi bir düzenleyici kullanmayan 7

sağlıklı kadın sporcu ve düzenleyici kullanan 10 sağlıklı kadın sporcu üzerinde

yapmış oldukları squat sıçrama testi sonuçlarına göre, düzenleyici kullanmayan

kadın sporcuların havada kalış süreleri menstruasyon fazında 482 ± 57 ms,

foliküler fazda 501 ± 68 ms, luteal fazda 492 ± 67 ms olarak tespit etmişlerdir.

Düzenleyici kullanan sporcuların havada kalış süreleri ise menstruasyon fazında

499 ± 38 ms, foliküler fazda 497 ± 44 ms, luteal fazda 492 ± 34 ms olarak

bulunmuştur. İki grup arasında ve grup içi yapılan karşılaştırmalarda istatistiksel

olarak herhangi bir farklılık ortaya çıkmamıştır.

40 

 

5. SONUÇ VE ÖNERİLER

Bu araştırmada, adolesan voleybolcularda menstrual fazın anaerobik güce ve aktif

sıçrama performansına etkisinin olup olmadığı ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu

nedenle Ankara İli kadın voleybol takımlarının alt yapısında aktif olarak spor

yapan 10 kadın voleybolcu anaerobik güç testi ve aktif sıçrama testlerine tabi

tutulmuşlardır.

Araştırma sonucunda, menstrual fazda ve foliküler fazda ölçümleri yapılan,

sporcuların vücut ağırlıklarında ve vücut yağ yüzdeleri ortalamalarında farklılık

tespit edilmiş olmasına rağmen, istatistiksel açıdan anlamlı farklılık

bulunmamıştır (p>0,05).

Performans testlerinden her iki fazda da uyguladığımız anaerobik güç testi

sonucunda elde ettiğimiz maksimal anaerobik güç (p>0.05), ortalama anaerobik

güç (p>0.05) ve minimum anaerobik güç (p>0.05) verilerini relatif değerleri

olarak karşılaştırılmış ve istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır.

Diğer bir performans testi olan ve her iki fazda da uyguladığımız aktif

sıçrama testi sonucunda elde ettiğimiz maksimal aktif sıçrama yüksekliği (cm)

(p>0.05), ortalama aktif sıçrama yüksekliği (cm) (p>0.05) ve maksimal havada

kalış süresi (ms), ortalama havada kalış süresi (ms) verileri karşılaştırılmış ve

istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır.

Adolesan sporcuların performanslarının menstrual dönemde etkilenmediği

çalışmamıza paralel birçok araştırma tarafından desteklenmiştir. Ayrıca kadınlar

tarafından gösterilen sıra dışı performans veya dünya rekorlarının menstruel

döngünün her fazında alınmış olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle kadınların

antrenmanlarının veya yarışmalarının menslerine göre düzenlenmesine gerek

olmadığı söylenebilir. Sporcuların göstermiş oldukları dikey sıçrama

performanslarına menstruasyonun herhangi bir etkisi yoktur.

Bu konuda ve konuyla ilgili yapılacak yeni çalışmalarda; ölçüm alınan

fazların sayısı, benzer testlerin ve deneklerin sayıları artırılabilir. Anaerobik enerji

41 

 

sisteminin baskın olduğu diğer branşlarda aynı test protokolü uygulanarak ölçüm

yapılabilir ve sonuçlar karşılaştırılabilir. Yapılan testler öncesi dinlenik laktat

düzeyleri ölçümü yapılıp, test sonrası toparlanma sürelerine bakılabilir. Sıçrama

tekniğinin önemli rol oynadığı farklı branşlarda aynı test protokolü uygulanarak

ölçüm yapılabilir ve sonuçları branşlar arası karşılaştırılabilir. Yaşlar arası ve

sportif düzeyler arası menstruasyonun fazlarında benzer testler yapılabilir, hem

kronolojik hemde antrenman yaşları farklı sporcularda testlere verilen cevaplar

aranabilir. Laboratuar ortamında gerçekleştirilen testler yerine, anaerobik güç ve

kapasitenin rol oynadığı diğer voleybol becerilerini de kapsayan, saha ortamında

uygulanabilen ve topun da dahil olduğu testler seçilerek gerçek sportif

performansları ölçülebilir.

42 

 

ÖZET

Adolesan Voleybolcularda Menstruasyonun Anaerobik Güce Ve Aktif Sıçrama Performansına Etkisi

Bu çalışmanın amacı, kadın voleybolcularda menstruasyonun anaerobik güce ve aktif sıçrama performansına etkisinin araştırılmasıdır.

Araştırmaya, Ankara İli kadın voleybol takımlarının alt yapısında faaliyet gösteren,

yaş ortalamaları 16.06 ± 0.04 yıl, boy ortalamaları 173.12 ± 4.28 cm, ortalama kiloları 65.42 ± 7.61 kg olan, menstrual döngüleri ortalama 29.40 ± 1.58 gün olan, düzenli olarak antrenmanlara katılan, aynı antrenman yaşına sahip (6 yıl), son 6 aydır menstruasyonunu düzenli yaşayan, herhangi bir düzenleyici (oralkontraseptif) kullanmayan, sağlıklı, 10 adolesan aktif sporcu katılmıştır. Sporculara, menstrual döngülerinin menstruasyon fazında ve foliküler fazında Wingate Anaerobik Güç Testi ve Aktif Sıçrama Testleri uygulanmıştır. İstatistiksel analizi Paired Sample T Test kullanılarak yapılmıştır. Testler sonrası elde edilen anaerobik güç değerleri için relatif maksimum, ortalama ve minimum anaerobik güç verileri arasında istatistiksel fark bulunmamıştır (p>0.05). Maksimum ve ortalama aktif sıçrama yükseklikleri ile maksimum ve ortalama havada kalış süresi değerleri arasında sayısal farklılıklar ortaya çıkmış, fakat bu farklılıklar istatistiksel olarak anlam kazanmamıştır (p>0.05).

Çalışma sonucunda, kadın voleybolcularda menstruasyonun anaerobik güce ve

aktif sıçrama performansına bir etkisi bulunmamıştır. Bunun nedeni; menstrual döngünün menstruasyon fazında ve foliküler fazda, benzer test performanslarının gösterilmesi, sporcuların sahip oldukları antrenman yaşlarıyla alakalı olduğu düşünülmektedir. Sporcuların antrenmanlara sürekli katılımları, farklı zamanlarda maruz kaldıkları benzer yük ve dirençlere verilen cevapları standart hale getirdiği sanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Aktif Sıçrama, Anaerobik Güç, Menstruasyon.

43 

 

SUMMARY

Effect of Menstruation Anaerobic Power and Active Jumping Performance at Adolescent Volleyball Athletes

The aim of this study; to research effect of menstruation to anaerobic power and active jumping performance at female volleyball athletes.

Research, age average 16.06 ± 0.04 years, an average of height 173.12 ± 4.28 cm, mean weight 65.42 ± 7.61 kg, menstrual cycle’s average 29.40 ± 1.58 day, participating regular training sessions, with same training age (6 years) and living their menstrual cycle regularly in the last 6 months, not use any regulator (oral contraceptive), healthily, active player at young categories in Ankara female volleyball teams, 10 adolescent athletes participated. Wingate Anaerobic Power Test and Active Jumping Test applied to athletes during their menstrual phases and follicular phases. Paired Sample T Test has been used for statistical analysis. We were not found any statistical differences between after test values of relative maximum, average and minimum anaerobic power data (p>0.05). We found numerical differences between maximum and average height of active jumping values with maximum and average flying time. But these differences were not significant statistical difference (p>0.05).

Result, menstruation did not influence anaerobic power and active jump performance at adolescent volleyball athletes. Athletes showed similar performance after tests during their menstrual phases and follicular phases. We thought that reason associated with their training ages. Athletes participation to training sessions like continuously, thought that it has made standard answers to the exposed similar workloads and resistances at different times.

Key Words: Active Jumping, Anaerobic Power, Menstruation.

 

 

 

 

 

44 

 

KAYNAKLAR

AÇIKADA, C., ERGEN, E. (1990). Bilim ve Spor. Ankara:Büro-tek Ofset.

AKGÜN, N.(1992). Egzersiz Fizyolojisi, 4.baskı. İzmir. GSGM No:113

ARACI, H., (2001). Okullarda Beden Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

AŞÇI, A., (1995). Voleybolda Kuvvet Gelişimi. Voleybol Bilim Ve Teknolojisi Dergisi, 1:10-15.

AYIK, A., (1997), Kadın Sporcularda Menstrual Dönemde Maksimal Egzersiz Testi Sonrası Kan

Laktat ve Amonyak Ölçümlerinin Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet

Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.

BAACKE, H.,Dr., Voleybol Antrenmanı Üst Düzey Koç ve Takımlar İçin El Kitabı, Cilt 1, s: 16

Çev: Ekim PEKÜNLÜ, Voleybol Antrenörler Derneği, ,İstanbul

BOTCAZOU, M., GRATAS-DELAMARCHE, A., ALLAİN, S., JACOB, C., BENTUE-

FERRER, D., DELAMARCHE, P., ZOUHAL, H. (2006), Influence Of Menstrual Cycle

Phase On Catecholamine Response To Sprint Exercise İn The Women. Appl Physiol Nutr

Metab. Oct;31 (5):604-11.

BRYZCKİ,M. (1988). Pliometrics. Http://Champbooksandvideo.Site.Yahoo.Net. Erişim Tarihi:

2010

BUSHMAN, B., MASTERSON, G., NELSEN, J., (2006). Anaerobic PowerPerformance And The

Menstrual Cycle: Eumenorrheic And Oral Contraceptive Users.

CONSTANTİNİ, NW, DUBNOV G, LEBRUN CM. (2005). The Menstrual Cycle and Sport

Performance. Clin Sports Med. Apr; 24 (2) p.: 51-82.

ÇAKMAKLI, E., SANİOĞLU, A., PATLAR, S., ÇAKMAKÇI, O., ÇINAR, V. (2005).

Menstruasyonun Anaerobik Güce Etkisi, Spormetre, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri

Dergisi, 3 (4) p.: 145-149.

ÇAVLICA, B. (2006) Menstrual Fazların Elit Voleybolcularda Aerobik, Anaerobik Kapasite, Ağrı

Eşiği ve Ağrı Toleranslarına Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Celal

Bayar Üniveristesi,

DİBREZZO, R.O., FORT, I., (1990). Dynamıc Strength and Work Variatons During Three Stages

of The Menstrual Cycle. Year Book of Sports Medicine 12 (3) p.: 30-32.

DİNÇER, M. H, (1999). Koç Rehberi, İzmir.

45 

 

DOMBOVY, M.L., BONEKAT, H.W., (1987), Exercises performance and ventilatory response in

the menstrual cycle. Med.Sci.Sports Exercises, April; (19), (2), 111-7.

DÜNDAR, U., (l994) Antrenman Teorisi 2. Baskı, Ankara, 17-20.

ELKER, M. E., (2005). http://dksk.styxstudios.com/faydalibilgiler/antrenman/eminelk er/2.php

Erişim Tarihi: 12. 02. 2012

ERTAŞ B, ERSÖZ G., (2002). Bayan Yüzücülerde Farklı Menstruasyon Dönemlerinin Seçilmiş

Performans Kriterlerine Etkileri. 7.Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. Ekim,

ANTALYA.

FOMİN, S.K., PİVOVAROVA, V.I., VORONOVA, V.I., (1989). Changes in the Working Special

Capacity and Mental Stability of Well-Trained Women Skiers at Various Phases of the

Biological Cycle. Sports Training Med. Rehab. p.: 89-92.

FOX, E. L., BOWERS, R. W. , FOSS, M. L., (1999). Beden Eğitimi ve Sporun Fizyolojik

Temelleri. Ankara, Bağırgan Yayınevi, s.: 290, Ankara.

FRÖHNER, B. (1999). Volleyball Spiele. Çeviri: CENGİZ, A. Ankara, Bağırgan Yayınevi,

1.Baskı.

GAMBERALE, F., STRINDBERG, L., WAHLBERG, I., (1975). Female Work Capacity During

The Menstrual Cycle. Physiological and Psychological Reactions. Scand J Work Environ

Health. Jun;1(2):120-7.

GANONG, W. F., (1995), Tıbbi Fizyoloji, Barış Kitabevi, 17. Baskı,İstanbul..

GİACOMONİ, M., BERNARD, T., GAVARRY, O., et al., (2000). Influence of the menstrual

cycle phase and menstrual symptoms on maximal anaerobic performance. Med Sci Sports

Exercise. 32 (2), p.: 486– 492.

GUYTON, A.C. , HALL, J.E., (2006). Textbook of medical physiology, USA. Elsevier Inc.

Hackney 11th Ed.

GÜNAY, M., (1998) Egzersiz Fizyolojisi. Bağırgan Yayınevi, Ankara, (69), s.: 37-57.

GÜVENMAN, B., (2007) Sporcu ve Sedanter Bayanlarda Menstrual Siklusun Farklı Fazlarında

Bazı Fizyolojik Parametreler ve Reaksiyon Zamanı Etkilenimi, Yayınlanmamış Yüksek

Lisans Tezi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya Üniversitesi.

GORDON, J. D., SPEROFF, L., (2003). Klinik Jinekolojik Endokrinoloji ve İnfertilite El Kitabı.

Nobel Tıp Kitabevi 1. Baskı, İstanbul.Çeviren: IŞIK , A.Z., VİCADAN, K.

HATEMİ, H., (2002). Endokrinoloji, Yüce Reklâm Yayım Dağıtım, İstanbul.

HAZAR, S. Egzersiz Fizyolojisi Ders Notları, Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor

Yüksekokulu, Niğde.

46 

 

HAZIR, T., AKDOĞAN, B., AÇIKADA, C., (2011) Menstrual Döngü Fazlarının Tekrarlı Sprint

Performansı ve Aktif Toparlanma Esnasında Kandan Laktik Asitin Uzaklaştırılma Hızına

Etkisi, Spor Bilimleri Dergisi, Hacettepe Journal Of Sport Sciences, 22 ( 3 ), 115-123

HORTON, T. J., MİLLER, E. K., GLUECK, D., TENCH, K.., (2002). No Effect of Menstrual

Cycle Phase on Glucose Kinetics and Fuel Oxidation During Moderate-İntensity Exercise.

Am J Physiol Endocrinol Metab. 282 (4), p.: E752-E762.

HUMAN KİNETİCS PUBLİSHERS. (1997). Coaching Youth Volleyball. ABD.

Çeviri: YENİÇERİ, S., HİNDİSTAN, Y.S. Beyaz Yayınları, 1998. İstanbul.

JANSE de JONGE, X.A., (2003), Effects of Menstrual Cycle on Exercises Performance. Sports

Med. 33 (11), p.,833-51.

KABALAK, T., YILMAZ, C., TÜZÜN, M., (2004). Endokrinoloji El Kitabı, 2.Baskı, İzmir

Güven Kitabevi, İzmir.

KALYON, T. A., (2000). Spor Hekimliği, Gata Basımevi,5. Baskı, Ankara.

KARACAN, S. (2000). Bayan Sporcularda Menstruasyon ve Premenstrual Sendromun Bazı Temel

Motorik Özelliklere ve Fizyolojik Parametrelere Etkisi, Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve

Spor Anabilim Dalı, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,

Ankara.

KARAKAŞ, S.E., (1987). Sporcu Sağlığı. Kayseri, Erciyes Üniversitesi Yayınları.

KAYNAK, K. (1997). Türkiye II. Ligindeki Yer Alan Bazı Voleybol Takım Oyuncularının

Müsabaka Dönemindeki Fiziksel Parametrelerinin Karşılaştırılması Erciyes Üniversitesi

Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri s.: 11- 12, 25- 27.

KILIÇ, İ., DERMAN, O., KANBUR, N., (2005). Adolesan Jinekolojisi. Katkı Pediatri Dergisi;

27(4), s.; 293-316

KNİGHT, C., (1997). Pliometrics: An Explosive Edge. Heat Volleyball Magazine. 1 (3).

KOCA, C., Kadınların Spor Tarihi Bir Mücadele Tarihidir. www.cinisyetvespor.org, Erişim

Tarihi: 18.12.2011.

KÜÇÜK, S., ÖZGİDER, C., (2010) Bayan Voleybolcularda Menstruasyonun Sportif Performans

Üzerine Etkisinin Araştırılması, 3. Ulusal Spor Bilimleri Öğrenci Kongresi, 19-20 Mayıs,

Çanakkale.

KÜÇÜKDURMAZ, A., (2000). “Yıldız Erkek Voleybolcularda Derinlik Sıçramasında Kırılma

Yüksekliği Ve Farklı Kuvvet Değerleri Arasındaki İlişki” (Yayınlanmış Bitirme Projesi).

Ankara, H.Ü. Spor Bilimleri Ve Teknolojisi Y.O.

47 

 

LEBRUN, C.M., RUMBALL, J.S., (2001), Relationship Between Athletic Performance And

Menstrual Cycle. Curr Womens Health Rep. Dec; 1(3), s.; 232-240.

LİND, A. R., PETROFSKY, J. S., (1976). Isometric Strength and Endurance During The

Menstrual Cycle, J. Appl Physiol 35,p; 1-10.

MASTERSON, G., (1999), The Impact of Menstrual Phases on Anaerobic Power Performance in

Collegiate Women, Journal of Strength and Conditioning Research, 13(4), 325–329.

NAVEED, K. S., MD, BRUCE, R. C., MD., (2005). The Norman Menstrual Cycle And The

Control Of Ovulation.endotext.com,

http://www.progesteronetherapy.com/progesteronelevels.html#ixzz1jweZNydx

ÖZDEMİR, R., KÜÇÜKOĞLU, S., (1993). Bayan Sporcularda Menstruasyonun Sürat ve

Dayanıklılığa Etkisi. Spor Bilimleri Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 4.

PARK, S.K., STEFANYSHYN, D.J., RAMAGE, B., HART, D.A., RONSKY, J.L., (2009).

Relationship Between Knee Joint Laxity and Knee Joint Mechanics During the Menstrual

Cycle. Br J Sports Med. 43 (3): p.: 174-179.

PETROFSKY, J, AL MALTY A, SUH HJ., (2007). Isometric Endurance, Body and Skin

Temperature and Limb and Skin Blood Flow During The Menstrual Cycle. Med Sci Monit.

13 (3), p.: 111-117.

POORMANS, J.R., (2004) Principles of exercise Biochemistry, Karger, Brussels, 3nd Ed.

RECHİCHİ C, DAWSON, B., (2009). Effect of Oral Contraceptive Cycle Phase on Performance

in Team Sport Players. J Sci Med Sport. 12(1): 190-195.

RECHİCHİ C, DAWSON, B., GOODMAN, C., (2008). Oral Contraceptive Phase Has No Effect

on Endurance Test. Int J Sports Med. 29(4): 277-281.

SEVİM, Y., (2002). Antrenman Bilgisi, Nobel Yayın Dağıtım,7.Baskı, Ankara.

SLOAN, A. WEİR, J., (1980) Nomograms for Prediction of Body Density and Total Body Fat

from Skinfold Measurements. J Sports Med; 20:413-422.

SMEKAL, G., DUVILLARD, S.P.V. , (2007). Menstrual Cycle: No Effect on Exercise

Cardiorespiratory Variables or Blood Lactate Concentration , Institute of Sports Sciences,

Department of Sport Physiology, University Vienna, Vienna, AUSTRIA.

STOJANONİC, T. , KOSTİC, R., (2002). The Effects Of Plyometric Sport Training Model On

The Development Of The Vertical Jump Of Volleyball Players, Facta Universitatis,

Physical Education and Sport, Vol. 1, No 9, p.:11-12.

ŞAHİN, F.N., (2011), Farklı Branşlardaki Kız Sporcuların Spora Başlama Yaşı, Menarş Yaşı ve

Üreme Hormon Seviyelerinin Analizi, Türkiye Klinikleri J Sports Sci 2011; 3(2): 47-55.

48 

 

TORUN, S., (2004), Sporcularda Menstruasyonun Performansa Etkisi, Sosyal Bilimler Enstitüsü

Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.

TURNAGÖL, H. H., (1995). Voleybol Fizyolojisi, Voleybol Bilim ve Teknolojisi Dergisi, H.Ü.

Spor Bilimleri Teknolojisi Yüksekokulu, Ankara, s.: 14,16,17.

TÜRKMEN, K., (1994). Egzersiz Yapan Bayanlarda Egzersizin Menstruasyona Etkisi, Gazi

Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Sağlık Bilimleri

Enstitüsü,Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

TSAMPOUKOS, A., PECKHAM, E. A., JAMES, R., NEVİLL, M. E., (2010). Effect of Menstrual

Cycle Phase on Sprinting Performance. Eur J Appl Physiol.

ULUÖZ, E., (2007). 16-22 Yaş Bayan Voleybol Oyuncularında Hipermobilite Ve Bazı

Antropometrik Özellikler İle Yaralanma Durumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi,

Çukurova Üniveristesi Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Sağlık Bilimleri Enstitüsü,

Yüksek Lisans Tezi, Adana.

ÜSTDAL, M., KÖKER, H., (1998). Sporda Yüksek Performans Nasıl Kazanılır, Nobel Tıp

Kitabevi, 1. Baskı, İstanbul.

YAŞAR, S. (1997). Antrenman Bilgisi, Ankara, 1.Baskı, s.: 17-33, 172-216.

YÜKTAŞIR, B. ŞEMŞEK, Ö. , ÇOKNAZ, H., MİRZEOĞLU, D., MİRZEOĞLU, N. (2000). A-2

Liginde Oynayan Bir Bayan Voleybol Takımının Sezon Öncesi Hazırlık Dönemi

Antrenmanlarının, Voleybolcuların Fiziksel ve Fizyolojik Özelliklerine Olan Etkisi,

Voleybol Bilim ve Teknolojisi Dergisi Sayı 1, s.: 16-22

ZORBA, E., (2001). Fiziksel Uygunluk, Gazi Kitabevi ,2.Baskı, Muğla.

WEARİNG, M. P., YUHOZ, M. D., CAMPELL, R., (1972). The Effect of Menstrual Cycle on

Tessts of Physicial Fitness. J. Sports Med Phys Fitness 12, p.:38-41.

WESCHLER, T., (2002). Taking Charge of Your Fertility. New York: HarperCollins. Revised Ed.

WİNER-MURAM, H. T., EMERSON, D. E., MURAM, D., (1989). The sonografic features of

the peripubertal ovaries. Adolesc Pediatr Gynecol. 2: p.: 160.

49 

 

      EK‐1 

 

                         

ÖLÇÜM FORMU 

 

 

 

Adı Soyadı            :    ……………………….. 

Doğum Tarihi       :    ….. / ….. / ……….                  Boy Uzunluğu (cm)  :     

Antrenman Yaşı   :    ………………………. 

                                                                                        Vücut Ağırlığı (kg)  :     

 

 

 

 

ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER 

 

 

DERİ KIVRIMI                   ÇEVRE                    ÇAP         

 

Subscapula   :  …… / ……    Biceps  :  …… / ……    Humerus Bk.    :  …… /  

Triceps               :  …… / ……    Flex. Biceps   :  …… / ……    Femur Bk.     :  …… /  

Biceps                    :  …… / ……              El Bileği  :  …… / …… 

Mid‐Axilla    :  …… / ……    Baldır   :  …… / …… 

Abdominal   :  …… / ……    Karın    :  …… / …… 

İliac crest               :  …… / ……  (Suprailiac–1) 

Supraspinal          :  …… / …… 

Suprailiac–2         :  …… / …… 

Uyluk             :  …… / …… 

Baldır             :  …… / …… 

 

50 

 

Ek 2

Adolesan Voleybolcularda Menstruasyonun Anaerobik Güce Ve Aktif

Sıçrama Performansı Üzerine Etkisinin İncelenmesi Amacı ile Yapılacak Bir

Çalışma İçin

Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Formu (BGOF)

Düzenli antrenman yapan takım sporcularında menstruasyonun anaerobik

güce ve aktif sıçrama performansı üzerine etkisini araştırmak için bir çalışma

yapmaktayız.

Araştırmamızın adı “Adolesan Voleybolcularda Menstruasyonun Anaerobik

Güce ve Aktif Sıçrama Performansına Etkisi” dir.

Sizin de bu araştırmaya katılmanızı arzu etmekteyiz. Çalışmaya katılım

gönüllülük esasına dayalıdır. Aşağıda araştırma hakkında bilgiler yer almaktadır.

Bu bilgileri okuduktan sonra araştırmaya katılmak isterseniz formu imzalayınız.

Araştırmaya katılmanız; sizin menstrual döneminizde yaptığınız antrenman

ve katıldığınız müsabakalarda; antrenörlerinizin ve spor uzmanlarının ,sizin

,içinde bulunduğunuz durum hakkında daha fazla bilgiye sahip olup, elde edilen

verilere göre size daha uygun bir antrenman programı hazırlamalarını ve

müsabaka içi performanslarınızı kontrol etmelerini sağlayabilecektir. Bütün bu

şartlar göz önünde tutulduğunda menstruasyon döneminizdeki performans verileri

önemli rol oynayacaktır.

Voleybol, kısa süreli maksimal yüklenme ve uygun dinlenme periyotlarının

ardısık biçimde uygulandığı ‘interval özellikli’ bir spor dalıdır. Voleybolda %90

anaerobik enerji sistemi ve %10 aerobik enerji sistemi kullanılmaktadır. Bu

yüzden voleybol sporunda baskın enerji sistemi anaerobik sistemdir. Dikey

sıçrama da, bu spor dalında hücum ve savunma performansını etkileyen önemli

motor becerilerin basında yer alır. Voleybol temel tekniği içinde yer alan, blok,

smaç ve file hareketleri ani patlayıcı gücü gerektirir. Oyun içindeki sıçramalar

genellikle maksimal şiddette hızlanma adımı kullanılarak/kullanılmadan 1 veya

ardısık 2-3 tekrar ile yapılır. Bu süreç içinde uygulanan maksimal şiddetteki

aktivitelerde vücuttaki hazır ATP ve CP’nin baslıca kullanılan enerji yolları

olduğu belirtilmektedir.

51 

 

Günümüz voleybol sporunda sporcuların sahip oldukları anaerobik güç

kapasiteleri, uzun süren ralli ve uzayan setlerdeki performansı etkilemektedir.

Özellikle kadın sporcularda bu anaerobik gücün menstruasyondan nasıl

etkilendiği önem kazanmaktadır.

Menstrual dönem süresince bayanların sportif performansı birçok

araştırmacı tarafından incelenmiştir. Yapılan çalışmalardan da yola çıkarak

follikül dönemin farklı evrelerinde ölçümler alınmasının menstrual döngüdeki

performans değişiklikleri hakkında daha doğru sonuç vereceğini

düşündürmektedir. Menstrual dönemde hormon ve kan değerlerinde değişiklikler

oluşmaktadır. Bu değerlerde oluşan bu dönemsel değişikliğin anaerobik güce ve

aktif sıçrama performansına bir etkisi olup olmadığına bakılacaktır. Bu konu

araştırmacıları menstrual döngünün performans açısından pozitif ve ya negatif

etkileri olup olmadığı konusunda çalışmalar yapmaya yönlendirmiş ve

literatürdeki bu araştırmalar değişik noktaları aydınlatmaya yönelik çalışmalar

olmuştur.

Anaerobik güç kısa süren yüksek şiddetli kas aktivitelerinde bireyin

fosfojen sistemini kullanma yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Anaerobik

kapasite ise anaerobik glikoz ve fosfojen sisteminin kombinasyonundan elde

edilen toplam enerji miktarı olarak tanımlanmaktadır. Anaerobik güç ve

kapasiteyi ölçmeye yönelik testler çok yüksek şiddetle birkaç saniye ya da birkaç

dakikada yapılan egzersizleri içeren testlerdir. Wingate anaerobik testi (WanT) de

anaerobik performansın hem laktasit(ortalama güç) hem de alaktasit(zirve güç)

bileşeni hakkında bilgi verebilen anaerobik özelliği belirlemeye yönelik

testlerden birisidir. WanT testi 30 saniye süresince sabit bir yüke karşı maksimal

hızda pedal çevirmeye dayanır. Uygulanacak sabit yük en yüksek mekanik gücü

sağlayacak şekilde belirlenir.

Aktif sıçrama testi; sporcunun sıçrama yüksekliğini santimetre ( cm )

cinsinden ölçmek için kullanılan bir testtir. Yapılan dikey sıçramaları, uçus süresi

üzerinden kinematik yasalara göre hesaplamaktadır. Uçuş süresinden yola çıkarak

geliştirilen elektronik test aleti (Omega Wave Teknologies / LLC Portland OR /

USA) olarak isimlendirilmiştir. Test şekli katılımcıların matın ( temasa duyarlı

düzenek ) üzerine çıkarak, dik duruş pozisyonundan eller belde olacak şekilde

52 

 

aşağı doğru hızlı bir çökme hareketi ile başlar , yukarı doğru maksimum kuvvetle

sıçraması ve mat üzerine konmasıyla sona erer.

Araştırma için yapılacak harcamalarla ilgili, katılımcı olarak herhangi bir

parasal sorumluluk altına girmeyeceksiniz. Size ve sizin sosyal güvenlik

kurumunuza herhangi bir maddi yük getirmeyecektir. Size de bir ödeme

yapılmayacaktır.

Wingate anaerobik güç testi sırasında oluşabilecek riskler:

1-) Genel olarak yüksek efor ve performansa bağlı olarak test bitiminde

başınız dönebilir.

2-) Düşük bir ihtimal de olsa mide bulantısı baş dönmesi olabilir ve buna

bağlı olarak istifra edebilirsiniz.

Antropometrik Ölçümlerin getirebileceği olası riskler: Bu ölçümlere

bağlı olarak herhangi bir risk söz konusu değildir.

Yapılacak bu testlerin getireceği olası yararlar: Yapılan bu testler

sayesinde menstruasyon döneminde anaerobik güç ile aktif sıçrama performansı

derecelerinin belirlenmesi sağlanacaktır. Böyle bir analiz sonucunda yeni bir

antrenman programı düzenlenebilir.

Araştırmaya 12 kişi katılımcı olarak testlere katılacaktır. Bu katılımcıların

16 yaşında olması arzu edilmektedir.

Bu çalışma Ankara Üniversitesi Tandoğan Kampüsü’nde bulunan Beden

Eğitimi Ve Spor Yüksek Okulu performans laboratuarında yapılacaktır.

Testlerin uygulanması sırasında laboratuar sorumlusu Araş. Gör. Dicle Aras

‘ın kontrolü altında , Sorumlu Araştırmacı Sadi Ön tarafından yapılacaktır.

Bu araştırmaya katılmak zorunda değilsiniz ve katılmayabilirsiniz.

Araştırmaya katılmanız konusunda zorlayıcı bir davranışla karşılaşmayacaksınız.

Katılımcı olarak bu araştırmanın herhangi bir aşamasında mazeret

göstermeksizin araştırmadan ayrılabilirsiniz.

Kişisel bilgilerinizin gizliliği esas alınacaktır.

53 

 

Bu açıklamalar doğrultusunda bir katılımcı adayı olarak;

Bana yapılan tüm açıklamaları ayrıntılarıyla anlamış bulunmaktayım. Kendi

başıma belli bir düşünme süresi sonunda adı geçen bu araştırma projesinde

“katılımcı” olarak yer alma kararını aldım. Bu konuda yapılan daveti gönüllü

olarak kabul ediyorum.

İmzalı bu form kağıdının bir kopyası bana verilecektir.

Katılımcı

Adı, soyadı: Tel.

Adres: İmza

Katılımcı Velisinin

Adı, soyadı: Tel.

Adres: İmza

Görüşme tanığı

Adı, soyadı: Tel:

Adres: İmza:

Katılımcı ile görüşen araştırmacı

Adı soyadı, unvanı: Tel:

Adres: İmza:

54 

 

ÖZGEÇMİŞ

BİREYSEL BİLGİLER

Adı : Sadi

Soyadı : ÖN

Doğum Yeri ve Tarihi : NİKSAR / 10.01.1983

Uyruğu : T.C.

Medeni Durumu : Evli

Askerlik Durumu : Tecilli

İletişim Adresi ve Telefonu : 2.Cadde 63/3 Bahçelievler Çankaya/Ankara 0506 711 96 97

EĞİTİM BİLGİLERİ

2009 - ...... Ankara Üniveristesi Beden Eğitimi Ve Spor Anabilim Dalı Tezli Yüksek Lisans Programı

2003-2008 Hacettepe Spor Bilimleri Ve Teknolojisi Yüksek Okulu Spor Bilimleri Programı

1998-2000 Niksar Danişmend Gazi Lisesi

1994-1998 Niksar Anadolu Lisesi

1989-1994 Niksar Büyük Ata İlkokulu

Yabancı Dili İngilizce / ÜDS 55.00

MESLEKİ DENEYİMİ

2009 – 2012 M.K.E. Ankaragücü Spor Kulübü Bayan Voleybol Takımı P.A.V. Takım Antrenörlüğü

2008 - 2012 M.K.E. Ankaragücü Spor Kulübü Bayan Voleybol Takımı Konsiyonerliği

2008 – 2012 M.K.E. Ankaragücü Spor Kulübü Bayan Voleybol Takımı A Takım Yardımcı Antrenörlüğü (2. Lig Şampiyonluğu)

2008 - 2012 M.K.E. Ankaragücü Spor Kulübü Bayan Voleybol Takımı A Takım Kondisyonerliği(2. Lig Şampiyonluğu)

55 

 

2008 - 2012 M.K.E. Ankaragücü Spor Kulübü Bayan Voleybol Takımı Genç ve Yıldız Takım Antrenörlüğü

09/2008-11/2008 Çankaya Belediyesi Gençlik ve Spor Kulübü A Takım Yardımcı Antrenörlüğü

05/2008-06/2008 Numune Özcan Spor Kulübü Genç Takımı Türkiye Finalleri Yardımcı Antrenörlüğü

04/2008-05/2008 Numune Özcan Spor Kulübü Genç Takımı Türkiye Yarı Finalleri Yardımcı Antrenörlüğü

04/2008-06/2008 Numune Özcan Spor Kulübü Yıldız Takım Antrenörlüğü 09/2007-04/2008 Maliye Gençlik ve Spor Kulübü A Takım Namağlup 2. Lig

Şampiyon Stajer- Yrd. Antrenör

09/2006-05/2007 Spor-Med Kız Voleybol Spor Okulu Antrenörlüğü