Adana Ekonomisi Raporu
-
Upload
adana-ticaret-odasi-dergisi -
Category
Documents
-
view
283 -
download
0
description
Transcript of Adana Ekonomisi Raporu
ADANA EKONOMİSİ 2011
1
2011 Adana Ekonomisi
M. Kemal ATATÜRK
“ Yeni
Türkiye devleti temellerini
süngüyle deðil,
süngünün de dayandýðý
ekonomiyle kuracaktýr.
Yeni Türkiye devleti
cihangir bir devlet
olmayacaktýr.
Fakat yeni Türkiye
devleti bir ekonomi devleti
olacaktýr.”
Adana Ekonomisi 2011
2
ADANA EKONOMÝSÝ
2011
REKLAMCILIK MATBACILIKYÝÐÝT OFSET
Tel/Fax: 0322 436 29 09
HAZIRLAYAN
Cenk KADEÞÝç Ticaret Müdürlüðü
3
2011 Adana Ekonomisi
2012, Adana'nýn atýlým yýlý olsun...Adana Ekonomisi 2011 Raporumuz, ilimizin
ekonomik ve sosyo-kültürel verilerin, somut bir þekilde gözler önüne serilmesi amacýyla hazýrlanmýþ olup, bu yayýnýmýzdaki istatistiki rakamlarla üyelerimizin yaný sýra uzmanlar, akademisyenler bölgemize yatýrým yapmak isteyen giriþimcilere yardýmcý olmasý hedeflenmektedir.
Bu baðlamda ekonomi raporumuzda yer alan tablolarýn oluþturulmasýna, verilerini Odamýz ile paylaþarak destek olan tüm kurum ve kuruluþlara teþekkürü bir borç biliriz.
2011 yýlýný genel olarak deðerlendirdiðimizde ülke olarak yüzde 8,5 büyüme oranýný yakalamak ve Çin'den sonra dünyanýn en hýzlý büyüyen ikinci ülkesi konumuna ulaþmak, Türkiye açýsýndan gerek moral gerekse ekonomik açýdan büyük bir aþamadýr. Büyümeyle birlikte de iþsizlik oranýnýn yüzde 9,8'e inmesi özellikle Avrupa ülkelerinde yaþanan darboðaz ve bunun sonucunda iþsizlik oranlarýnda yaþanan rekor artýþlar dikkate
alýndýðýnda Türkiye'yi yabancý yatýrýmcýlarýn gözünde daha cazibeli hale getirmiþtir.
Ýlimiz açýsýndan bakýldýðýnda ise, 2011 yýlý bir önceki yýla göre olumlu yönde geliþmeler kaydetmiþtir. Dýþ ticaret, vergi gelirleri, mevduat, Organize Sanayi Bölgesi enerji tüketimleri ve tarým ürünlerinde artýþlar gerçekleþmiþtir. Bunun yanýnda Odamýzca yapýlan imalat sanayi anket çalýþmasýnda, firmalarýmýzýn 2011 yýlý kapasitelerindeki artýþýn yaný sýra, iþletme sayýsýnýn da ayný oranda yükselmiþ olmasý piyasalardaki motivasyonun en üst seviyeye çýkmasýný saðlamýþtýr.
Diðer bir olumlu geliþme de iþsizlik oranlarýnda Adana-Mersin bölgesi iþsizlik oranlarýnda ilk defa bölgeler sýralamasýnda yüzde 10,7 iþsizlik oraný ile 8'inci sýraya inmiþtir. Son 10 yýlda sürekli ilk üç içerisinde yer alan bölgemizin iller sýralamasýnda 8'inci sýraya kadar gerilemesi önemli göstergedir. Ancak yine de Türkiye ortalamasýndan yüzdesel olarak 1 puan yukarýda seyreden iþsizlik, ilimizin en temel sorunu olarak karþýmýza çýkmaya devam etmektedir.
Diðer yandan iç talep yetersizliði ve tam kapasite ile çalýþýlamama, geçmiþ yýllarda olduðu gibi 2011'in de aþýlmasý gereken önemli bir sorunu. Bunun yanýnda teþvik sisteminde yapýlan deðiþikliðin geçmiþ yýllara oranla daha olumlu olduðu bir gerçektir. Ancak, 2. bölge olan ilimizin coðrafi konumu nedeniyle 3. Bölge olarak ilan edilen Mersin ve 4. Bölge olan Osmaniye illeri ile coðrafi yakýnlýðý yatýrýmlar açýsýndan engel teþkil edeceði düþünülmektedir. En azýndan Adana-Mersin illerinin Çukurova bölgesi olarak yatýrýmlar açýsýndan deðerlendirilmesi durumunda, bölgeye gelecek yatýrýmlarda illerin yakýnlýðýndan kaynaklý olumsuzluðu bir derece gidereceði düþüncesindeyiz.
Bu kapsamda 2011 yýlýndaki olumlu havanýn 2012'de aratarak devam etmesi en büyük dileðimiz olmakla beraber özellikle bölgemizin özel konumu nedeniyle teþvikte oluþan sýkýntýlarýn da bir an evvel çözüme kavuþturulmasý en büyük beklentimizdir.
Ali GÝZER
Adana Ticaret OdasýYönetim Kurulu Baþkaný
Adana Ekonomisi 2011
4
I.Nüfus Yapýsý 6 VIII.5-Adana-Yumurtalýk Serbest Bölgesi 42I.1.Nüfus 42
VIII.6. Adana Ticaret Odasý 44II. Sosyal Güvenlik 9 VIII.6.1 - Açýlan-Kapanan Firmalar 45II.1 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamýndaki Kiþi Sayýsý 9 VIII.7. Adana Ticaret Borsasý 47II.2 Aktif Çalýþanlar Sayýsý 11II.3 Emekli Kiþi Sayýsý 11 IX. Uluslararasý Doðrudan Yatýrýmlar 50II.4 Bakmakla Yükümlü Olanlarýn Sayýsý 12 IX.1 Uluslararasý Sermayeli Þirket Sayýlarý 50II.5 2022 Sayýlý Yasadan Yararlanalar ile Yeþil Kartlýlar Sayýsý 13 IX.2 Adana Ýli Uluslar arasý Sermayeli Þirketlerin Sektörel Daðýlýmlarý 51II.6 Adana Ýli Ýþyeri Sayýsý ve Zorunlu Sigortalýlar Daðýlýmý 14 IX.3 Uluslararasý Sermayeli Þirketlerin Yatýrým Projelerine Göre 53
Yatýrým Tutarý
III. Eðitim 17III.1 Okul, Þube ,Öðretmen ve Derslik Baþýna Düþen Öðrenci Sayýsý 17 X. Ýstihdam Durumu 54
54III.3 Ýlköðretim Ýstihdam Edilenlerin Ýktisadi Faaliyet Kollarýna göre Daðýlýmlarý 56III.4 Ortaöðretim (Genel-Mesleki ve Teknik) 19III.5 Yüksek Öðretim 19 XI - Dýþ Ticaret 57III.6 ÖSYM Sonuçlarý 20 XI.1 Ýhracat 58
XI .2 Ýthalat 61IV.Saðlý k 21
XII - Yatýrým Teþvikleri 64V. Turizm 23 XII.1 Yatýrým Teþviki 64V.1 Otel-Yatak ve Konaklayan-Giren-Çýkan Turist Sayýsý 23
XIII. Kamu Yatýrýmlarý 65VI.Ulaþtýrma 25VI.1 Kara Ulaþtýrma 25 XIV. Enerj i 67VI.2 Demiryolu 25 XIV.1 Üretim Kapasitesi 67VI.3 Havalimaný 26 XIV.2 Yürürlükte Olan Elektrik Enerjisi Üretim Li›sanslar 68 IV.2.1 Adana Havalimaný Uçak-Yolcu-Yük Trafiði 27 XIV.3 Elektrik Enerjisi Tüketimi 69
XIV.3.1 Kayýp Oraný 70
VII. Tarým 29 XV. Milli Hesaplar 72VII.1 Hayvancýlýk ve Arýcýlýk 30 XV.1 Gayri Safi Milli Hasýla 72 VII.1.1 Arýcýlýk 30 XV.2 Gayri Safi Katma Deðer 75 VII.1.2 Kümes Hayvancýlýðý 30 VII.1.3 Canlý Hayvan Varlýðý 31 XVI. Genel Bütçe Vergi Gelirleri 77VII.2-Adana Ýli Sebze Ekim Alaný ve Üretim Miktarý 32 XVI.1. Genel Bütçe Gelirleri 79VII.3- Tarla Ürünleri Ekim Alaný ve Üretim Miktarý 34 XVI.2 Ýller Bazýnda Kümülatif Bütçe Karþýlaþtýrmasý 79VII.4- Meyve Aðaçlarý Sayýsý ve Meyve Üretimi 36
XVII. Bankacýlýk 81VIII.Sanayi ve Ticaret 38 XVII.1 Mevduat ve Kredi 81VIII.1- Sanayi 38 XVII.2 Ýllere Göre Mevduatýn Daðýlýmý 82VIII.2- Ýstanbul Sanayi Odasý Ýlk 500 Sanayi Kuruluþu Anketi 39 XVII.3 Ýllere Göre Kredilerin Daðýlýmý 83VIII.3- Küçük Sanayi Siteleri 40 XVII.4 Sektör Kredileri 84
XVII.5 Ýllere Göre Takipteki Alacaklarýn Nakdi Kredilere Oraný 85VIII.4 Hacý Sabancý Organize Sanayi Bölgesi 40 XVII.6. Protestolu Senetler 86 VIII.4.1 Doðalgaz Kullanýmý 41 XVII.6.1 Protestolu Senet Adetleri 87 VIII.4.2 Elektrik Enerjisi Tüketimi 42 XVII.6. 2.Protestolu Senet Tutarlarý 89
III.2 Okulöncesi Ögreti Istihdam ve Issizlik ve Issizlik Oranlarý18
VIII.5.1 Yumuttalýk Serbest B ö l g e s i Ticaret Hacmi6
ÝÇÝNDEKÝLER
5
2011 Adana Ekonomisi
ADANA’NIN PROFÝLÝ
Yüzölçümü
Nüfusu ( 2011 )
Yýllýk Nüfus Artýþ Hýzý ( 2011/2010 )
Nüfus Yoðunluðu ( 2011 )
Nüfus Daðýlýmý ( 2011 )
Okur-Yazarlýk Oraný
Ortalama Yükseklik
Toplam Yerleþim Sayýsý
Ortalama En Yüksek ve En Düþük Sýcaklýk ( 1970-2011 )
14.030 km2
2.108.873
%1,13
148,6 kiþi/km2
% 88’i Kent, % 12’si Köy
% 91.7
Adana merkez 23 m
15 Ýlçe, 37 Belediye, 469 Köy
30.3 oC(Temmuz), -3.0 oC (Ocak)
Aylýk Ortalama Yaðýþ En Yüksek Yaðýþ (1970-2011)
Deprem Konumu
Arazi Kullaným Durumu
Geliþmiþlik Kademesi
Sosyo-Ekonomik Geliþmiþlik Sýrasý
Çalýþan Nüfus
Tarým Ýþ Kolunda Çalýþanlarýn Oraný
Ýmalat Sanayinde Çalýþanlarýn Oraný
Verilen Yatýrým Teþvik Belgeli Firmalarýn
Sabit Yatýrým Tutarý (TL) (2011)
Yaratýlan Katma Deðer (Bin TL)(2008 Yýlý)
Sanayi Sektörü Katma Deðerinin Ýl Ýçindeki Payý
Hizmet Sektörü Katma Deðerinin Ýl Ýçindeki Payý
121.2 kg/ m2
1-4. Derece
% 38 Tarým, % 3 Çayýr-Mera, % 40 Orman/Fundalýk, % 19 diðer
2. Kademe
8. ( 2003 yýlý verileri ile 81 Ýl içinde )
% 44.1 (2011 Yýlý iþ gücü anketi /TR62)
% 30.2 (2011 Yýlý iþ gücü anketi /TR62)
% 19,5 (2011 Yýlý iþ gücü anketi /TR62)
1.967.448.804
34.120.118 (TR62)
% 23.6 (TR62)
% 61.0 (Tr62)
Tarým Sektörü Katma Deðerinin Ýl Ýçindeki Payý
GSKD’nýn Türkiye Ýçindeki Payý
Kiþi Baþýna Katma Deðer S (2008 Yýlý)
Banka Mevduatlarý Toplamý 2011 (Bin TL)
Kullanýlan Banka Kredileri 2011 (Bin TL)
Ana Tarým Ürünleri
% 15.4 (TR62)
% 4,0 (TR62)
7.363 (Tr62)
10.656.809
15.064.399
Buðday, pamuk, mýsýr, narenciye, soya, yer fýstýðý
Adana Ekonomisi 2011
6
I.NÜFUS YAPISI
I.1.NüfusTürkiye Ýstatistik Kurumu verilerine göre 2011 yýlýnda Adana ili nüfusu %1,13 artýþ ile 2.108.873 kiþiye yükselmiþtir. 2010 yýlýnda %1,11 artýþ ile 2.085.225 kiþiye yükselmiþti. Ýlçeler düzeyine göre en fazla nüfus artýþý %4,8 ile Seyhan ilçesinde gerçekleþmiþ olup ardýndan %3,2 artýþ oraný ile Sarýçam ilçesinde gerçekleþmiþtir. Nüfus azalýþýnda da en fazla azalýþýn %-4,8 ile Çukurova ilçesinde gerçekleþtiði görülmüþtür. Bunun nedeni olarak Çukurova ilçesine baðlý olup daha sonra Seyhan ilçesine baðlanan mahallerdeki nüfus deðiþiminden kaynaklandýðý düþünülmektedir.Adana ilinin nüfusunun %35,9’u Seyhan ilçesinde yoðunlaþmýþ olup, %20,2’si Yüreðir ve %15,7’si ise Çukurova ilçelerinde yoðunlaþmýþtýr. Seyhan, Yüreðir, Çukurova, Sarýçam ve Karaisalý merkez ilçelerinin bulunduðu Büyükþehire baðlý merkez ilçelerin toplam nüfusu ise 1.662.520 kiþi olup, toplam nüfusun %78'inin merkez ilçelerde yoðunlaþtýðý görülmektedir. 2010 yýlýnda merkez ilçeler nüfusu toplamý 1.637.053 kiþi olup merkez ilçelerdeki yoðunlaþma oraný %79 idi.
Adana Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek KadýnAladað 4.129 2.075 2.054 12.945 6.599 6.346 17.074 8.674 8.400Ceyhan 106.487 53.298 53.189 51.890 25.894 25.996 158.377 79.192 79.185Çukurova 326.938 159.926 167.012 4.369 2.175 2.194 331.307 162.101 169.206Feke 4.687 2.396 2.291 14.037 7.342 6.695 18.724 9.738 8.986Ýmamoðlu 20.402 10.147 10.255 9.703 4.854 4.849 30.105 15.001 15.104Karaisalý 7.494 3.804 3.690 15.207 7.513 7.694 22.701 11.317 11.384Karataþ 8.590 4.182 4.408 12.613 6.429 6.184 21.203 10.611 10.592Kozan 78.587 39.457 39.130 49.217 24.908 24.309 127.804 64.365 63.439Pozantý 9.866 5.144 4.722 10.281 5.139 5.142 20.147 10.283 9.864Saimbeyli 4.044 2.078 1.966 13.060 6.708 6.352 17.104 8.786 8.318Sarýçam 103.232 53.124 50.108 20.973 10.667 10.306 124.205 63.791 60.414Seyhan 757.928 376.553 381.375 757.928 376.553 381.375Tufanbeyli 5.469 2.801 2.668 12.012 6.139 5.873 17.481 8.940 8.541Yumurtalýk 5.046 2.561 2.485 13.220 6.688 6.532 18.266 9.249 9.017Yüreðir 421.692 211.896 209.796 4.687 2.376 2.311 426.379 214.272 212.107Toplam 1.864.591 929.442 935.149 244.214 123.431 120.783 2.108.805 1.052.873 1.055.932
TABLO I.1 Adana ili Ýlçelere göre þehir ve köy nüfusu 2011
Ýl/Ýlçe merkezi Belde/Köy Toplam
Kaynak:TÜÝK
7
2011 Adana Ekonomisi
Tablo I.2’de okur-yazarlýk durumuna göre Adana ili nüfusunun daðýlýmý görülmektedir. 2011 yýlýnda Adana ili okur-yazar oraný %91,7 olup Türkiye geneli okur-yazar oraný %92,3’tür. Ýller bazýnda sýralamada Adana ili 2011 yýlýnda 45’inci sýrada olup bir önceki yýl 41’inci sýradaydý.
TABLO I.2 Okur-Yazarlýk Durumuna Göre Adana Ýli Nüfusu 2010-2011
Kaynak:TÜÝK (6 +Yaþ Nüfus))
Yýllar Ýller Sýralamasý Okuma Yazma Okuma Yazma Bilinmeyen Toplam Okuma Yazma Oraný %
Bilmeyen Bilen
2010 41 71.599 1.665.530 121.467 1.858.596 89,6
2011 45 47.877 1.724.189 109.060 1.881.126 91,7
Tablo I.3 de ise 2011 yýlýnda nüfusun %60,6’sý 35 yaþ altý nüfustan oluþmuþtur. 2010 yýlýnda bu oran %61,3 idi.
Tablo I.3 2011 Yýlý Adana Ýli Yaþ Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfusun Daðýlýmý
Yaþ grubu Toplam Erkek Kadýn
Yaþ Gruplarýna Göre Yüzde
Daðýlýmý
Yaþ Grubuna Göre Cinsiyetlerin Yüzde Daðýlýmý
Erkek Kadýn 0-4
186.032
95.560
90.472
8,8
51,4
48,6
5-9
181.099
93.077
88.022
8,6
51,4
48,6
10-14
198.518
101.487
97.031
9,4
51,1
48,9
15-19
188.903
96.943
91.960
9,0
51,3
48,7 20-24
165.960
80.354
85.606
7,9
48,4
51,6
25-29
175.313
88.225
87.088
8,3
50,3
49,7
30-34
181.635
90.895
90.740
8,6
50,0
50,0
35-39
158.973
79.166
79.807
7,5
49,8
50,2
40-44
134.201
67.355
66.846
6,4
50,2
49,8
45-49
136.666
68.440
68.226
6,5
50,1
49,9
50-54
107.477
53.695
53.782
5,1
50,0
50,0
55-59
98.940
49.745
49.195
4,7
50,3
49,7
60-64
70.178
34.052
36.126
3,3
48,5
51,5
65-69
45.488
21.216
24.272
2,2
46,6
53,4
70-74
33.358
14.667
18.691
1,6
44,0
56,0
75-79
24.267
10.561
13.706
1,2
43,5
56,5
80-84
14.386
5.236
9.150
0,7
36,4
63,6
85-89
5.731
1.801
3.930
0,3
31,4
68,6
90+ 1.680 398 1.282 0,1 23,7 76,3
Toplam 2.108.805 1.052.873 1.055.932 100,0 49,9 50,1
Adana Ekonomisi 2011
8
2011 yýlýnda iller bazýnda nüfus sýralamasýnda Adana ili 2.108.805 kiþi ile 5'inci sýradadýr. 2010 yýlýnda 2.085.225 kiþi ile yine 5'inci sýradaydý. Türkiye nüfusunun ise %2,8'i Adana ilindedir. Ýlk sýrada 13.624.240 kiþi ile Ýstanbul ili olup Türkiye nüfusunun %18,2'si de bu ildedir.
Tablo I.3 Ýllere Göre en Fazla Nüfusa Sahip Ýlk 10 Ýlimiz 2010-2011
Kaynak:TÜÝK
Ý l l e r e g ö r e n ü f u s a r t ý þ h ý z l a r ý karþýlaþtýrýldýðýnda Adana ili 2011 yýlý nüfus artýþ hýzý %1,13'tür. Nüfus artýþ hýzýnda iller sýralamasýnda 39'uncu sýrada olup 2010 yýlýnda %1,12 nüfus artýþ hýzý ile 28.inci sýrada yer almýþtý. En fazla nüfus artýþý ise %10,9 ile Tunceli ilinde gerçekleþmiþtir. Ardýndan %8,3 ile Hakkari ve %6,5 ile Þýrnak illeri sýralanmýþtýr. Nüfusunda en fazla azalýþ gerçekleþen il ise %-9,6 ile Bilecik ilidir, ardýndan %8,3 azalýþ ile Isparta ve %4,4 azalýþ ile Kütahya illeri sýralanmýþtýr.
2010 Yýlý ADNKS 2011 Yýlý ADNKS
Sýra Ýller Toplam Toplam Nüfus Ýçindeki Payý % Ýller Toplam
Toplam Nüfus Ýçindeki Payý %
1 Ýstanbul 13.255.685 18,0 Ýstanbul 13.624.240 18,2
2 Ankara 4.771.716 6,5 Ankara 4.890.893 6,5
3 Ýzmir 3.948.848 5,4 Ýzmir 3.965.232 5,3
4 Bursa 2.605.495 3,5 Bursa 2.652.126 3,5
5 Adana 2.085.225 2,8 Adana 2.108.805 2,8
6 Konya 2.013.845 2,7 Antalya 2.043.482 2,7
7 Antalya 1.978.333 2,7 Konya 2.038.555 2,7
8 Gaziantep 1.700.763 2,3 Gaziantep 1.753.596 2,3
9 Þanlýurfa 1.663.371 2,3 Þanlýurfa 1.716.254 2,3
10 Mersin 1.647.899 2,2 Mersin 1.667.939 2,2
Türkiye 73.722.988 100,0 Türkiye 74.724.269 100,0
9
2011 Adana Ekonomisi
Tablo II.1 Sosyal Güvenlik Kapsamýndaki Ýnsan Sayýsý ve Nüfusa Oraný (2011)
Kaynak:www.sgk.gov.tr
II.SOSYAL GÜVENLÝK
II.1 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamýndaki Kiþi SayýsýSosyal Güvenlik Kurumu Baþkanlýðý'nca hazýrlanan, Bað-Kur, Emekli Sandýðý ve SSK istatistiki veri ve bilgilerini içeren 2011 yýlý istatistiklerine göre Adana ili SGK kapsamýnda bulunan kiþi sayýsý 2.094.805 kiþidir. 2010 yýlýnda bu sayý 2.055.202 kiþi idi. Ýlin toplam nüfusunun yeþil kartlýlar hariç %83,5'i SGK kapsamýndaki nüfustan oluþmaktadýr. Bu oran ile Adana ili iller sýralamasýnda 33'üncü sýrada yer almýþtýr. 2010 yýlýnda %81,35'i ile 45'inci sýradaydý.Bir önceki yýla göre artýþ oranlarý incelendiðinde ise Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamýndaki (Aktif+Pasif+Yeþilkart) kiþi sayýsýnda 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %1,9 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda %2,5 artýþ gerçekleþmiþti. Sosyal güvenlik kapsamý dýþýnda kalan nüfusta ise 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %52,3 azalýþ gerçekleþmiþ olup, 2010 yýlýnda %48,6 azalýþ gerçekleþmiþti.
Sýra ÝllerÝlin toplam nüfusu (TÜÝK-ADNKS'ye
Göre 2010 Nüfusu)
Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamý
(Aktif+Pasif +Yeþilkart)
Toplam Sosyal Güvenlik
Kapsamý (Yeþil Kartlýlar Hariç)
Sosyal Güvenlik
Kapsamýnýn (Yeþil Kart
Hariç) Toplam il Nüfusuna Oraný (%)
Sosyal Güvenlik Kapsamý Dýþýnda Kalan Nüfus
1
Ýstanbul
13.624.240
13.213.536
12.885.847
94,6
410.704
2
Ankara
4.890.893
4.583.991
4.437.545
90,7
306.902
3
Ýzmir
3.965.232
3.850.378
3.678.716
92,8
114.854
4
Mersin
1.667.939
1.563.412
1.332.579
79,9
104.527
5
Diyarbakýr
1.570.943
1.480.351
924.991
58,9
90.592
------
------
------
------
------
------
------
30
Tokat
608.299
592.699
501.544
82,5
15.600
31
Giresun
419.498
405.001
350.759
83,6
14.497
32
Adýyaman
593.931
579.529
357.338
60,2
14.402
33
Adana
2.108.805
2.094.595
1.760.876
83,5
14.210
34
Kars
305.755
291.687
183.015
59,9
14.068
35
Kocaeli
1.601.720
1.589.202
1.538.284
96,0
12.518
------
------
------
------
------
------
------
77
Çankýrý
177.211
176.011
165.553
93,4
1.200
78
Bartýn
187.291
186.225
174.175
93,0
1.066
79
Kilis
124.452
123.439
92.828
74,6
1.013
80
Aksaray
378.823
377.923
313.790
82,8
900
81 Karabük 219.728 219.209 210.103 95,6 519 Türkiye Toplamý 74.724.269 72.601.496 63.737.929 85,3
Adana Ekonomisi 2011
10
20 07 20 08 200 9 201 0 2 011
A ktif çalýþan kiþi sayýnýn oraný % 16,7 17 ,5 5 16 ,33 17 ,28 1 8,7 7
SG K kap samýnda emek li kiþi sayýsýnýn oraný % 7 ,4 11 ,8 7 12 ,01 12 ,09 1 2,7 5
SG K kap samýnda b akm akla yü küm lü tutu lanla rýn oraný %
58,7 51,4 52 ,14 51 ,98 5 1,9 8
20 22 Sayýlý yasadan yararlananlarýn oraný % 1,84 1,99 2,093 2,15 2,10
Y eþil K artlýlarýn oraný % 16,4 16,1 16,7 17,2 15,8
Tablo II.2 Sosyal Güvenlik Kapsamýna Dahil olanlarýn Nüfusa Oranlarý (2007-2011)
(Oranlar toplamý yuvarlama nedeniyle 100 ü vermeyebilir)Kaynak:www.sgk.gov.tr
Grafik II.1'de ise yine sosyal güvenlik kapmasýna dahil olanlarýn 2011 yýlý için grafikte daðýlýmý yer almaktadýr.Grafik II.1 Sosyal Güvenlik Kapsamýna Dahil olanlarýn Nüfusa Oranlarýný (%) 2011
SGK kapsamýnda emekli sandýðý, Bað-Kur, SSK, bakmakla yükümlü olunanlar, 2022 sayýlý yasadan faydalananlar ile yeþil kartlý sayýlarý tablolarda yer almakta olup nüfusa oranlarý özetlendiðinde; 2011 yýlýnda çalýþan nüfus oraný %18,77 olup 2010 yýlýnda %17,28 idi Bunun yanýnda SGK kapsamýnda bakmakla yükümlü tutulanlarýn oraný 2011 yýlýnda %51,98 olup 2010 yýlýnda da ayný oranda idi. Yeþil kartlýlarýn nüfusa oranýnda ise 2010 yýlýnda %15,8 iken 2010 yýlýnda %17,2 idi.
11
2011 Adana Ekonomisi
II.3 Emekli Kiþi SayýsýSosyal Güvenlik Kurumu kapsamýnda Adana ilindeki emekli kiþi sayýsý 2011 yýlýnda 268.821 kiþi olup bir önceki yýla göre %6,6 artýþ göstermiþtir. 2010 yýlýnda emekli kiþi sayýsý 252.038 kiþi olup bir önceki yýla göre %1,7 artýþ gerçekleþmiþti. Emeklilerin %63'ü'si 4/a, %21,1'i 4/b ve %15,8'i de 4/c kapsamýndadýr. Bir önceki yýlda %63,1'i 4/a, %20,2'si 4/b ve %16,7'si 4/c kapsamýnda idi. Toplam nüfusa oranlar iller bazýnda incelendiðinde ise; Adana ilinin emeklilerin toplam nüfusa oraný %12,7 olup iller sýralamasýnda bu oran ile 50'inci sýradadýr. 2010 yýlýnda %12,09 oraný ile 48' inci sýrada idi. Emekli nüfus oranýna göre iller sýralamada ilk sýrada %23,7 ile Zonguldak yer almakta olup ardýndan %22,8 ile Bartýn ve %22,3 ile Karabük illeri sýralanmaktadýr.
Tablo II.3 Sosyal Güvenlik Kapsamýnda Aktif Çalýþan Kiþi Sayýsý (2011)
Kaynak:www.sgk.gov.tr
Sýra Ýller
Sosyal Güvenlik Kapsamýnda Aktif Çalýþan Sosyal Güvenlik
Kapsamýndaki Aktif Çalýþanlarýn Toplam il
Nüfusuna Oraný(%) Kiþi Sayýsý
(4/c) (4/b) (4/a) Toplam
1 Tekirdað 22.487 36.132 206.035 264.654 31,9 2 Ankara 368.914 173.213 993.670 1.535.797 31,4 3 Ýstanbul 295.593 504.874 3.380.995 4.181.462 30,7 4
Kocaeli
48.022
44.856
377.035
469.913
29,3
5
Antalya
55.620
140.059
376.081
571.760
28,0 ---
----------
-------
-------
-------
-------
-------
53
Aksaray
12.323
23.931
37.146
73.400
19,4
54
Bayburt
4.695
4.691
5.475
14.861
19,4
55
Adana
60.212
73.709
261.898
395.819
18,8
56
Ordu
22.050
40.139
68.664
130.853
18,3
57
Elazýð
24.800
20.222
55.743
100.765
18,0
---
----------
-------
-------
-------
-------
-------
77
Hakkari
13.964
4.432
9.946
28.342
10,4
78
Þýrnak
17.766
6.847
21.850
46.463
10,1
79
Muþ
12.493
8.522
16.114
37.129
9,0
80
Van
30.424
15.507
43.937
89.868
8,8
81
Aðrý
15.368
11.312
18.740
45.420
8,2
Türkiye Toplam
2.554.200
3.273.297
11.547.134
17.374.631
Adana ilinde Emekli Sandýðý, Bað-Kur ve SSK kapsamýnda aktif çalýþan kiþi sayýsý 395.819 kiþi olup 2010 yýlýnda aktif çalýþan kiþi sayýsý 360.331 kiþi idi. Aktif çalýþanlarýn %66,2'si 4/a, %18,6'sý 4/b ve %15,2'si 4/c kapsamýnda çalýþmaktadýr.Ýller sýralamasýnda aktif çalýþanlarýn nüfusa göre oranýnda Adana ili%18,8 %17,28 aktif çalýþan oraný ile 55'inci sýradadýr. 2010 yýlýnda %17,28 aktif çalýþan oraný ile 57'inci sýradaydý.
II.2 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamýnda Aktif Çalýþan Kiþi Sayýsý
Adana Ekonomisi 2011
12
Tablo II.4 Sosyal Güvenlik Kapsamýnda Emekli Kiþi Sayýsý (2011)
II.4 Bakmakla Yükümlü Tutulanlarýn Sayýsý Adana ili SGK kapsamýnda bakmakla yükümlü tutulanlarýn sayýsý 2011 yýlýnda 1.096.236 kiþi olup kiþi olup 2010 yýlýnda bu sayý 1.083.875 kiþi idi. Bir önceki yýla göre bakmakla yükümlü tutulanlarýn sayýsýnda %1,4 artýþ gerçekleþmiþtir. Bakmakla yükümlü tutulanlarýn daðýlýmlarý incelendiðinde %62,9'u 4/a, %24'ü 4/b ve %13'ü de 4/c kapsamýndadýr. 2010 yýlýnda %64,1'i 4/a, %23,4'i 4/b ve %12,5'i 4/c kapsamýnda idi. Bakmakla yükümlü olanlarýn nüfusa göre oranlarýna göre yapýlan iller sýralamasýnda Adana ili %52 ile 18'inci sýrda olup 2010 yýlýnda %52,14 ile 15'inci sýrada idi. Ýlk sýrada %59,9 ile Gaziantep, %58,5 ile Osmaniye ve %56,9 ile Konya illeri sýralanmýþtýr
Kaynak:www.sgk.gov.tr
Sýra Ýller
Sosyal Güvenlik Kapsamýnda Aylýk Alan Sosyal Güvenlik Kapsamýndaki
Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oraný(%)
Kiþi Sayýsý(*)
(4/c) (4/b) (4/a) Toplam
1 Zonguldak 10.976 11.931 122.137 145.044 23,7
2 Bartýn 3.362 4.270 35.006 42.638 22,8
3 Karabük 5.590 6.025 37.300 48.915 22,3
4 Sinop 8.152 12.774 24.172 45.098 22,2
5 Eskiþehir 31.753 35.147 91.323 158.223 20,3
------ ------ ------ ------ ------ ------ ------
48 Gümüþhane 2.848 6.275 8.146 17.269 13,0
49 Yozgat 8.634 32.635 18.164 59.433 12,8
50 Adana 42.605 56.756 169.460 268.821 12,7
51 Bayburt 866 4.177 4.464 9.507 12,4
52 Elazýð 13.866 11.574 42.895 68.335 12,2
------ ------ ------ ------ ------ ------ ------
77 Muþ 2.722 7.572 4.235 14.529 3,5
78 Þanlýurfa 9.233 20.807 24.332 54.372 3,2
79 Hakkari 4.373 1.981 2.033 8.387 3,1
80 Aðrý 3.080 7.277 5.580 15.937 2,9
81 Þýrnak 4.145 3.267 3.093 10.505 2,3
Türkiye Toplam 1.856.273 2.381.409 5.777.300 10.014.982
13
2011 Adana Ekonomisi
II.5 2022 Sayýlý yasadan Yararlananlar ile Yeþil Kartlý SayýsýAdana ili Sosyal Güvenlik Kapsamýnda Bakmakla Yükümlü Tutulanlarýn (Yararlanýcýlarýn) sayýsý 44.384 kiþi olup 2010 yýlýnda 44.894 kiþi olup bir önceki yýla göre %1,1 azalýþ gerçekleþmiþtir. Bir önceki yýl ise %4 artýþ gerçekleþmiþti. Bakmakla Yükümlü Tutulanlarýn (Yararlanýcýlarýn) oranýnda Adana ili %2,1 ile 52'inci sýrada yer almýþtýr. Bir önceki yýl %2,15 ile 51'inci sýrada idi. Ýlk sýrada %6,1 ile Ardahan yer almakta olup ardýndan %5,7 ile Tunceli ve %4,7 ile Çorum illeri sýralamaktadýr.Yeþil Kartlý sayýsý bakýmýndan ise Adana ilinde toplam 333.719 kiþi olup toplam nüfusa oranda %15,8 ile iller sýralamasýnda 26'ýncý sýrdadýr. 2010 yýlýnda 358.957 kiþi ve %17,21 nüfusa oran ile 28'inci sýrda yer almýþtý. Bir önceki yýla göre Yeþil kartlý sayýsýnda %7 azalýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda bir önceki yýla göre %4,3 artýþ gerçekleþmiþti. Yeþil kartlý sayýlarýnýn nüfusa oranýnda iller sýralamasýnda ilk sýralarda %52,4 ile Aðrý, yer almakta olup ardýndan %48,1 ile Van ve %47,6 ile Þýrnak illeri sýralanmýþtýr.
Tablo II.5 SGK Kapsamýnda Bakmakla Yükümlü Tutulanlarýn (yararlanýcýlarýn) Sayýsý (2011)
S ý r a Ý l l e r
S o s y a l G ü v e n l i k K a p s a m ý n d a B a k m a k l a Y ü k ü m l ü T u t u l a n l a r ý n ( Y a r a r l a n ý c ýl a r ý n ) S a y ý s ý
S o s y a l G ü v e n l i k K a p s a m ý n d a k i
b a k m a k l a y ü k ü m l ü
t u t u l a n l a r ý n i l n ü f u s u n a o r a n ý
( % ) ( 4 / c ) (4 / b ) ( 4 / a ) T o p l a m
1 G a z i a n t e p 1 0 1 . 4 7 0 2 6 0 . 3 9 1 6 8 7 . 8 6 5 1 . 0 4 9 . 7 2 7 5 9 , 9
2 O s m a n i y e 4 4 . 8 4 6 5 8 . 4 7 8 1 8 0 . 6 8 2 2 8 4 . 0 0 6 5 8 , 5
3 K o n y a 1 6 8 . 7 1 0 4 1 9 . 2 1 3 5 7 1 . 6 9 6 1 . 1 5 9 . 6 2 0 5 6 , 9
4 A f y o n k a r a h i s a r 6 0 . 6 2 6 1 2 8 . 8 9 0 1 9 5 . 7 2 1 3 8 5 . 2 3 7 5 5 , 1
5 S a k a r y a 5 8 . 7 9 9 1 1 8 . 1 1 7 3 0 5 . 1 5 6 4 8 2 . 0 7 2 5 4 , 3
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
1 6 K a r a m a n 1 9 . 9 7 2 4 2 . 3 9 9 6 0 . 1 4 0 1 2 2 . 5 1 1 5 2 , 4
1 7 M u ð l a 5 9 . 0 9 4 1 1 9 . 7 2 0 2 5 7 . 3 8 1 4 3 6 . 1 9 6 5 2 , 0
1 8 A d a n a 1 4 3 . 9 4 2 2 6 2 . 9 1 0 6 8 9 . 3 8 5 1 . 0 9 6 . 2 3 6 5 2 , 0
1 9 E r z i n c a n 1 9 . 5 8 8 3 9 . 5 6 6 5 2 . 6 9 8 1 1 1 . 8 5 1 5 2 , 0
2 0 M a n i s a 8 4 . 4 3 5 2 1 2 . 9 5 1 3 9 8 . 8 5 2 6 9 6 . 2 3 8 5 2 , 0
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
7 7 V a n 7 3 . 7 9 2 9 7 . 8 7 6 2 0 7 . 6 0 4 3 7 9 . 2 7 2 3 7 , 1
7 8 T u n c e l i 1 6 . 7 9 0 6 . 0 1 4 8 . 3 4 8 3 1 . 1 5 2 3 6 , 6
7 9 B i t l i s 3 2 . 0 5 5 4 4 . 6 3 0 3 1 . 4 5 7 1 0 8 . 1 4 2 3 2 , 1
8 0 A ð r ý 3 3 . 5 5 8 5 9 . 3 2 4 8 0 . 6 4 6 1 7 3 . 5 2 9 3 1 , 2
8 1 M u þ 2 7 . 9 9 7 3 9 . 3 9 6 6 1 . 2 0 2 1 2 8 . 5 9 5 3 1 , 0
T ü r k i y e T o p l a m 5 . 5 8 8 . 3 9 9 9 . 7 3 5 .4 9 3 2 1 . 0 2 4 . 4 2 3 3 6 .3 4 8 . 3 1 6
Adana Ekonomisi 2011
14
Tablo II.6 2022 sayýlý yasadan yararlananlar ile Yeþil Kartlý Sayýsý (2011)
II.6Adana Ýli Ýþyeri Sayýsý ve Zorunlu Sigortalýlarýn DaðýlýmýAdana ilinde iþ yerinde çalýþtýrýlan sigortalý sayýsýna göre iþyeri sayýsý daðýlýmý tablosunda 33.351 iþ yerinin %37,8'i 1 kiþiden oluþan iþyerinden oluþmaktadýr. Ardýndan %27,7'si 2-3 kiþiden oluþan iþyerlerinden oluþmuþtur. Bir önceki yýla göre bakýldýðýnda 2010 yýlýnda toplam iþyeri sayýsý 29.400 olup buna göre 2011 yýlýnda %13,4 artýþ gerçekleþmiþtir.
Tablo II.7 Ýþ Yerinde Çalýþtýrýlan Sigortalý Sayýsýna Göre Ýþ Yeri Sayýsý (2011)
Kaynak:www.sgk.gov.tr
Kaynak:www.sgk.gov.tr
Sýralama
Ýller
2022 sayýlý yasadan
yararlananlarýn sayýsý
2022 sayýlý yasadan
yararlananlarýn il nüfusuna oraný (%)
Sýralama
Ýller
YEÞÝL KARTLI
Yeþil Kartlýlarýn
Nüfusa Oraný %
SAYISI
1
Ardahan
6.566
6,1
1
Aðrý
291.207
52,4
2
Tunceli
4.868
5,7
2
Van
491.627
48,1
3
Çorum
25.347
4,7
3
Þýrnak
218.178
47,6
4
Bingöl
11.828
4,5
4
Bitlis
158.696
47,1
5
Sinop
9.080
4,5
5
Muþ
195.217
47,1
-----
-----
-----
-----
-----
-----
-----
-----
50
Edirne
8.511
2,1
24
Malatya
122.939
16,2
51
Manisa
28.242
2,1
25
Yozgat
75.349
16,2
52
Adana
44.384
2,1
26
Adana
333.719
15,8
53 Aksaray 7.875 2,1 27 Elazýð 87.714 15,7
54 Uþak 6.883 2,0 28 Ordu 111.437 15,6
----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- -----
77 Zonguldak 6.267 1,0 77 Bursa 101.893 3,8
78 Eskiþehir 7.461 1,0 78 Bolu 10.296 3,7
79 Kocaeli 13.180 0,8 79 Kocaeli 50.918 3,2
80 Ankara 38.598 0,8 80 Ankara 146.446 3,0
81 Ýstanbul 86.342 0,6 81 Ýstanbul 327.689 2,4
1 Kiþi 2-3 Kiþi
4-6 Kiþi
7-9 Kiþi
10-19 Kiþi
20-29 Kiþi
30-49 Kiþi
50-99 Kiþi
100-249 Kiþi
250-499 Kiþi
500-749 Kiþi
750-999 Kiþi
1000+ Kiþi Toplam
2011 Yýlý
Ýþ yeri Sayýsý 12.607
9.233
4.946
2.182
2.195
790
761
377
186
51
17
3
3 33.351
Ýþ yeri Sayýsý Daðýlýmý %
37,80
27,68
14,83
6,54
6,58
2,37
2,28
1,13
0,56
0,15
0,05
0,01
0,01 100,00
2010
Yýlý
Ýþyeri Sayýsý
11.116
8.292
4.181
1.904
1.983
697
685
313
163
46
14
3
3 29.400
37,8 27,7 14,8 6,5 6,6 2,4 2,3 1,1 0,6 0,2 0,1 0,01 0,01 100,00 Ýþ yeri Sayýsý Daðýlýmý %
15
2011 Adana Ekonomisi
Grafik II.2 Yýllara Göre Zorunlu Sigortalý Ýþ Yeri Sayýsý (2000-2010)
Tablo II.8 incelendiðinde 2011 yýlýnda iþ yeri sayýsýna göre iller sýralamasýnda Adan ili 33.351 iþyeri ile 8'inci sýradýr. 2010 yýlýnda iþyeri sayýsýna göre yapýlan sýralamada Adana ilinin 29.400 iþyeri ile yine 8.inci sýrada idi. Ýller sýralamasýnda ilk sýrada 414.656 iþyeri ile Ýstanbul ili ilk sýradadýr. Ardýndan 113.342 iþyeri ile Ankara ve 102.515 iþyeri ile Ýzmir illeri sýralanmaktadýr.
ÝL SI RAL AMAS I
ÝL LE R
201 0 Y ILI
ÝL LE R
20 11 YILI
T o plam T o plam
1 Ý STA NB UL 38 4 .8 0 2 ÝSTA NBUL 414 .656
2 A N KA RA 10 6 .0 3 7 A NKA RA 113 .342
3 Ý ZM ÝR 94 .78 5 ÝZMÝR 102 .515
4 B URSA 53 .63 6 B URSA 58 .631
5 A N TA LY A 48 .88 6 A NTALY A 54 .230
6 K O N YA 31 .66 5 K ONY A 35 .137
7 K O CA EL Ý 31 .55 4 K OCA ELÝ 34 .224
8 A DA NA 29 .40 0 A DANA 33 .351
9 M ER SÝN 26 .10 5 ME RSÝN 29 .220
10 M UÐ LA 25 .67 4 MUÐ LA 27 .627
Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre 2011 yýlýnda Adana ilinde toplam 33.351 iþyerinde 242.914 zorunlu sigortalý çalýþmakta olup ortalama günlük kazancýn ise 44,20 TL olduðu tespit edilmiþtir. Türkiye'deki toplam iþ yeri sayýsýnýn %2,1'i ile zorunlu sigortalý sayýsýnýn %2,3'ü Adana ilindedir. Türkiye geneli ortalama kazanç ise 46,41 TL'dir.
Kaynak:www.sgk.gov.tr
Adana Ekonomisi 2011
16
Y ýlla r 2 01 0 2 01 1
Ýþye r i Sa yýs ý
D aim i 2 5 .8 2 2 2 9 .4 6 1
M evs im lik 3 .5 7 8 3 .8 9 0
K a m u 5 4 7 5 9 4
Ö ze l 2 8 .8 5 3 3 2 .7 5 7
T opl am 2 9 .4 0 0 3 3 .3 5 1
Z orunlu S igort alý Say ýsý
D aim i 16 2 .1 8 5 18 5 .7 8 3
M evs im lik 4 9 .7 5 1 5 7 .1 3 1
K a m u 1 8 .0 8 9 1 7 .9 8 0
Ö ze l 19 3 .8 4 7 22 4 .9 3 4
E rkek 16 7 .4 1 9 19 2 .0 6 3
K a d ýn 4 4 .5 1 7 5 0 .8 5 1
T opl am 2 1 1 .9 3 6 2 4 2 .9 1 4
O rt a lam a Günl ük
Kaz anç
D aim i 4 4 ,0 2 4 6 ,0 2
M evs im lik 3 3 ,6 7 3 7 ,5 8
K a m u 7 8 ,7 5 7 8 ,9 8
Ö ze l 3 8 ,4 2 4 1 ,5 3
E rkek 4 2 ,2 1 4 4 ,9 6
K a d ýn 4 0 ,1 4 1 ,2 9
T opl am 4 1 ,7 7 4 4 ,2 0
Tablo II.9 Adana Ýli Ýþ Yeri Ve Zorunlu Sigortalý Sayýsý Ýle Ortalama Günlük Kazanç
Kaynak:www.sgk.gov.tr
Bir önceki yýl verileri ile karþýlaþtýrýldýðýnda ise 2011 yýlýnda iþyeri sayýsýnda %13,4, zorunlu sigortalý sayýsýnda %14,6 ve günlük ortalama kazançta %5,8 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda iþyeri sayýsýnda %10,6, zorunlu sigortalý sayýsýnda %10,2 ve günlük ortalama kazançta da %6,8 artýþ gerçekleþmiþti.
17
2011 Adana Ekonomisi
Glköðretim(1)
Ortaöðretim(1)
Toplam Genel Mesleki ve teknik
Okul Þube Öðretmen Derslik Okul Þube Öðretmen Derslik Okul Þube Öðretmen Derslik Okul Þube Öðretmen Derslik
2011-2012
Türkiye 323 25 20 30 395 26 16 31 476 26 16 28 333 26 16 35
Adana 437 27 22 37 514 28 17 36 587 27 18 32 423 28 16 45
2010-2011
Türkiye 322 25 21 31 428 27 18 34 519 27 18 31 335 27 18 38
Adana 447 28 23 38 556 30 19 40 625 30 20 36 465 30 18 49
% Deðiþim
Türkiye 0,3 0,0 -4,8 -3,2 -7,7 -3,7 -11,1 -8,8 -8,3 -3,7 -11,1 -9,7 -0,6 -3,7 -11,1 -7,9
Adana -2,2 -3,6 -4,3 -2,6 -7,6 -6,7 -10,5 -10,0 -6,1 -10,0 -10,0 -11,1 -9,0 -6,7 -11,1 -8,2
Tablo III.1 Eðitim Seviyesine Göre Okul, Þube, Öðretmen ve Derslik Baþýna Düþen Öðrenci Sayýsý (2010-2011-2011-2012)
*Açýk ilköðretim ve açýköðretim lisesi öðrencisi kapsanmamýþtýr. Toplam öðretmen, kadrolu ve sözleþmeli öðretmenleri kapsar.
Kaynak : www.meb.gov.tr
III. EÐÝTÝM
III.1 Okul, Þube, Öðretmen ve Derslik Baþýna Düþen Öðrenci SayýsýTablo III.1' de Okul, þube, öðretmen ve derslik baþýna düþen öðrenci sayýlarý Türkiye ortalamasý ile karþýlaþtýrýlmýþtýr. Okul baþýna düþen öðrenci sayýlarýnda Adana Türkiye ortalamasýnýn üzeride görülmektedir. 2011-2012 dönemi Ýlköðretimde okul baþýna düþen öðrenci sayýsý Türkiye'de ortalama 323 öðrenci iken Adana'da 437 öðrencidir. Ayný þekilde ortaöðretim toplamýnda da okul baþýna düþen öðrenci sayýsý Türkiye'de 395 iken Adana'da 514 öðrencidir. Ortaöðretimde Türkiye ortalamasý 476 olup Adana'da 587, Mesleki ve teknik öðretimde de okul baþýna öðrenci sayýsý Türkiye ortalamasý 333 iken Adana ortalamasý 423 öðrencidir. Öðretmen baþýna düþen öðrenci sayýsýnda ise Adana ortalamasýnýn Türkiye ortalamasýna yakýn olduðu görülmektedir.Diðer yandan 2011-2012 öðretim dönemi öðrenci ortalamasý bir önceki döneme göre karþýlaþtýrýldýðýnda Adana ilinde okul baþýna düþen ortalama öðrenci sayýsýnda ilköðretimde %2,2, ortaöðretimde ise %7,7 azalýþ gerçekleþmiþtir.
Adana Ekonomisi 2011
18
III.3 Ýlköðretim2011-2012 eðitim döneminde ilköðretimde okul sayýsýnda %0,1, þube sayýsýnda %1,9 ve toplam öðrenci sayýsýnda %0,3 azalýþ, öðretmen sayýsýnda da %3,3 artýþ gerçekleþmiþtir.2010-2011 eðitim döneminde ilköðretimde okul sayýsýnda %1,51 azalýþ, þube sayýsýnda %1,82 artýþ gerçekleþmiþ olup toplam öðrenci sayýsýnda ise %1,81 azalýþ, öðretmen sayýsýnda da %5,63 artýþ gerçekleþmiþti.
Ýlk Öðretim (2011-2012)
Öðrenci Öðretmen(1) Derslik
Okul Þube Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn
Toplam 718 11.591 328.816 169.123 159.693 14.406 6.158 8.248 8.563
Þehir 357 9.477 297.878 153.325 144.553 12.788 5.333 7.455 6.903
Köy 361 2.114 30.938 15.798 15.140 1.618 825 793 1.660
Ýlk Öðretim (2010-2011)
Öðrenci Öðretmen(1) Derslik
Okul Þube Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn
Toplam 717 11.372 327.722 168.221 159.501 13.950 6.055 7.895 8.382
Þehir 351 9.297 296.202 152.051 144.151 12.350 5.256 7.094 6.767
Köy 366 2.075 31.520 16.170 15.350 1.600 799 801 1.615
Toplam % Deðiþim 0,1 1,9 0,3 0,5 0,1 3,3 1,7 4,5 2,2
III.2 Okul Öncesi Öðretim
2011-2012 döneminde okul öncesi öðretimde okul sayýsýnda %7,3, þube sayýsýnda %15,3, öðrenci sayýsýnda %12,2 ve öðretmen sayýsýnda da %12,3 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010-2011 döneminde okul öncesi öðretimde okul sayýsýnda %1, þube sayýsýnda %6,6, öðrenci sayýsýnda %9,45 ve öðretmen sayýsýnda da %3,3 artýþ gerçekleþmiþti.
Okul Öncesi (2011-2012)
Öðrenci
Öðretmen(1)
Okul
Þube
Toplam
Erkek
Kadýn
Toplam
Erkek
Kadýn
Toplam
606
1.512
29.426
15.471
13.955
1.356
70
1.286
Þehir
424
1.317
26.388
13.886
12.502
1.233
63
1.170
Köy
182
195
3.038
1.585
1.453
123
7
116
Okul Öncesi (2010-2011)
Öðrenci
Öðretmen(1)
Okul
Þube
Toplam
Erkek Kadýn
Toplam
Erkek
Kadýn
Toplam
565
1.311
26.224
13.775
12.449
979
50
929
Þehir
399
1.136
23.395
12.292 11.103
855
45
810
Köy 166 175 2.829 1.483 1.346 124 5 119
Toplam % Deðiþim 7,3 15,3 12,2 12,3 12,1 38,5 40,0 38,4
Tablo III.2 Okul Öncesi Okul,Þube, Öðrenci ve Öðretmen Sayýlarý
Kaynak : (1) Kadrolu ve sözleþmeli öðretmenleri kapsar.www.meb.gov.tr
Kaynak : www.meb.gov.tr
Tablo III.3 Ýlköðretim Okul,Þube, Öðrenci, Öðretmen ve Derslik Sayýlarý
19
2011 Adana Ekonomisi
III.5 Yüksek Öðretim
Çukurova Üniversitesi, akademik birimleri, 13 Fakülte, 4 Yüksekokul, 9 Meslek Yüksekokulu, 1 Devlet Konservatuarý ve 3 Enstitüden oluþmaktadýr. 2009 - 2010 Yýlý Fiili Akademik Personel Durumu, Öðrenci Sayýsý Tablo III.5 ve III.6' da yer almaktadýr.
Üniversite bünyesinde öðretim kadrosunda toplam 1.720 akademik personel bulunmaktadýr. Akademik personelin %20'si profesör, %8'i doçent, %14'ü yardýmcý doçent ve %36'sý ise araþtýrma görevlisinden oluþmakta olup, %22'si öðretim görevlisi, uzman ve okutman kadrosundan oluþmaktadýr.
Ortaöðretim (Genel ve Mesleki Teknik)(2011-2012)
Öðrenci Öðretmen(1) Derslik
Okul Þube Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn
Toplam 230 4.280 142.343 75.628 66.715 6.884 3.943 2.941 3.290
Þehir 218 4.190 140.386 74.381 66.005 2.894 3.870 2.894 3.161
Köy 12 90 1.957 1.247 710 120 73 47 129
Ortaöðretim.(Genel.ve.Mesleki.Teknik)(2010-2011)
Öðrenci. Öðretmen(1) Derslik
Okul. Þube. Toplam Erkek Kadýn Toplam Erkek Kadýn
Toplam 225 4.194 144.472 78.432 66.040 6.475 3.755 2.720 3.105
Þehir 214 4.100 142.571 77.236 65.335 6.365 3.682 2.683 3.003
Köy 11 94 1.901 1.196 705 110 73 37 102
Toplam % Deðiþim 2,2 2,1 -1,5 -3,6 1,0 6,3 5,0 8,1 6,0
III.4 Ortaöðretim (Genel-Mesleki ve Teknik)Ortaöðretim genel ve mesleki teknik bölümleri toplamýnda; 2011-2012 döneminde okul sayýsýnda %2,2, þube sayýsýnda %2,1 artýþ, öðrenci sayýsýnda ise %1,5 azalýþ gerçekleþmiþ olup, öðretmen sayýsýnda da %6,3 ve derslik sayýsýnda da %6 artýþ gerçekleþmiþtir.2010-2011 döneminde okul sayýsý ayný kalmýþ olup, þube sayýsýnda %3,5, öðrenci sayýsýnda %10,9, öðretmen sayýsýnda %14,7 ve derslik sayýsýnda da %8 artýþ gerçekleþmiþti.
Tablo III.4 Ortaöðretim Genel Öðrenci, Öðretmen ve Derslik Sayýlarý
Ünvaný
Kiþi Sayýsý
Prof.
350
Doç.
130
Y.doç.
245
Öðr.grv.
202
Okutman
109
Uzman
66
Arþ.grv.
618
Toplam
1720
Kaynak :ÖSYM
Tablo III.5 Çukurova Üniversitesi Akademik Personel Daðýlýmý (2010-2011)
Adana Ekonomisi 2011
20
Sýnava giren adaylarýn baþarý oranlarý incelendiðinde 62.442 öðrenciden %17,6' sý lisans programlarýna yerleþmiþ olup baþarý oranlarýna göre iller sýralamasýnda 51'inci sýrada yer almýþtýr. Üniversitelerin lisans-önlisans veya açýköðretim fakültelerinin herhangi birine yerleþenlerin oraný ise %39,8 olup iller sýralamasýnda 62'inci sýradadýr. 2010 yýlýnda %42,9 ile 62. Sýrada yer almýþtý.
Üniversiteye yerleþen adaylarýn %44,1'i lisans programýna, %30,7'si önlisans ve %25,2si de Açýk Öðretim Fakültesi bölümlerine yerleþmiþtir.
2010 yýlýnda üniversiteye yerleþen 25.334 öðrencinin %36'sý lisans, %31'i önlisans ve %33'üde açýk öðretim bölümlerine yerleþmiþti.
Üniversitede 2010-2011 öðretim döneminde 33.070 öðrenci eðitim görmektedir. Öðrencilerin %68'i fakültelerde, %32'si ise yüksek okullarda kayýtlýdýr.
Kaynak:www.osym.gov.tr
III.6 ÖSYM SonuçlarýÖSYM verilerine göre Adana ilinde 2011 yýlýnda 62.442 aday sýnava girmiþ olup sýnava giren adaylarýn iller sýralamasýnda Adana ili
4. Sýradadýr. 2010 yýlýnda 55.789 öðrenci sýnava girmiþ olup iller bazýnda sýnava giren toplam aday sayýsýnda da 4. sýrada da idi.2011 yýlýnda sýnava giren adaylarýn 10.954'ü üniversitelerin lisans bölümlerine yerleþmiþ olup iller sýralamasýnda 5'inci sýrada yer
almýþtýr. 10.541'i lisans programýna yerleþmiþ ve lisans programýna yerleþen adaylar sýralamasýnda adana ili 4. Sýrada yer almýþtý.
Tablo III.1.7 2010-2011 Yýllarý ÖSS Baþarý Durumu
Yýllar Ýl AdýÖSYS'ye Baþvuran
Yerleþen
Lisans Önlisans
AÖF ToplamSýnavsýz YGS Ýle
2010
ADANA 55.789 10.541 3.318 3.546 6.564 23.969
Aday Sayýlarýna Göre Ýller Sýralamasý 4. sýra 5. sýra 6.sýra 4.sýra 4.sýra 5.sýra
Sýnava Giren Adaylarýn Baþarý Oranýna Göre Ýller Sýralamasý %
%18,9 42. sýra
%42,9 62. sýra
Yerleþen adaylarýn daðýlýmý %
44 13,8 14,8 27,4 100
2011
ADANA
62.442
10.954 3.784 3.850 6.263 24.851
Aday Sayýlarýna Göre Ýller Sýralamasý
4.Sýra
5. Sýra 4. Sýra 6. Sýra 4. Sýra 5. Sýra
Sýnava Giren Adaylarýn Baþarý Oranýna Göre Ýller Sýralamasý %
%17,6 51.Sýra
%39,8 62.Sýra
Yerleþen adaylarýn daðýlýmý % 44,1 15,2 15,5 25,2 100,0
BÖLÜMLER
YENÝ KAYIT
TOPLAM ÖÐRENCÝ SAYISI
Toplam
Kadýn
Erkek Toplam Kadýn Erkek
TOPLAM
9.859
4.326
5.533 33.070 14.834 18.236
TIP F.
216
99
117 1.115 488 627
DÝÞ HEKÝMLÝÐÝ F.
63
32
31 235 107 128
FEN-EDEBÝYAT F.
935
507
428 3.546 1.880 1.666
EÐÝTÝM F.
1.281
838
443 4.962 3.261 1.701
GÜZEL SANATLAR F.
89
65
24 299 195 104
HUKUK F.
77
42
35 170 95 75
ÝLAHÝYAT F.
103
53
50 294 158 136
ÝKT.VE ÝDR.BÝL.F.
988
547
441 4.064 2.119 1.945
MÜH.-MÝMARLIK F.
1.241
322
919 5.235 1.366 3.869
ZÝRAAT F.
449
190
259 2.033 878 1.155
SU ÜRÜNLERÝ F.
88
28
60 532 194 338
ADANA SAÐLIK YO.
207
123
84 735 578 157
POZANTI MYO. 94 46 48 150 70 80
YUMURTALIK MYO. 54 21 33 143 47 96
CEYHAN MYO. 668 223 445 1.408 443 965
KARAÝSALI MYO. 195 61 134 482 161 321
KARATAÞ T.ÝÞL.VE OTEL.YO. 93 43 50 342 140 202
DEVLET KONSERVATUVARI 24 12 12 123 63 60
SAÐLIK HÝZ.MYO. 310 191 119 618 395 223
TEKNÝK BÝL.MYO. 130 33 97 130 33 97
ADANA MYO. 1.808 548 1.260 4.367 1.358 3.009
KOZAN MYO. 510 189 321 1.154 417 737
BEDEN EÐT.VE SPOR YO. 154 60 94 750 270 480
CEYHAN SAÐLIK HÝZMETLERÝ MYO. 82 53 29 183 118 65
Tablo III.6 Çukurova Üniversitesi Bölümlere Göre Öðrenci Sayýsý (2010-2011)
Kaynak:www.osym.gov.tr
21
2011 Adana Ekonomisi
Ýller
SýralamasýÝl Uzman
Hekim Pratisyen
Hekim Asistan Hekim
Toplam Hekim
Diþ Hekimi Eczacý Saðlýk
Memuru Hemþire Ebe
Türkiye Topl. 63.563 38.818 21.066 123.447 21.432 26.506 94.443 114.772 50.343
1 Ýstanbul 14.437 5.845 5.379 25.661 5.385 5.044 12.130 17.923 5.427
2 Ankara
8.540
3.331
4.712
16.583
2.553
3.423
8.399
15.363
3.046
3 Ýzmir
4.708
2.131
1.934
8.773
1.760
1.848
4.535
7.036
2.539
4 Bursa
1.945
1.219
581
3.745
747
894
2.779
3.893
1.724
5 Adana
1.872
1.021
463
3.356
540
664
2.698
2.983
1.259
6 Antalya
1.845
1.012
456
3.313
786
958
2.468
3.067
1.531
7 Konya
1.515
1.059
485
3.059
466
689
3.030
2.592
1.352
8 Kocaeli
1.255
754
286
2.295
456
435
1.885
2.441
1.070
9 Ýçel
1.201
778
257
2.236
369
550
1.698
2.286
1.441
10 Samsun
1.093
631
481
2.205
428
435
1.886
2.290
897
Kaynak: TÜIK
Alaný Doktor Sayýsý %Daðýlým
Uzman Dr. 1.790 46
Pratisyen Dr 1.006 26
Asistan 451 12
Diþ Tabibi 611 16
Toplam 3.858 100
IV. SAÐLIK
Adana ilinde 2011 verilerine göre toplam 3.858 doktor bulunmaktadýr. Doktorlarýn %46'sý uzman, %26'sý pratisyen, %12'si asistan ve %16'sý diþ tabibi olarak görev yapmaktadýr.
Kaynak : Adana Valiliði (www.adana.gov.tr)
Saðlýk personelinin illere göre daðýlýmýna bakýldýðýnda Adana ili toplam doktor sayýsýna göre 5'ici sýradadýr.
Adana Ekonomisi 2011
22
Türkiye Ýstatistik Kurumu verilerine göre Adana ilinde 2010 yýlýnda özel, devlet ve üniversiteye ait olan toplam 25 hastane bulunmaktadýr. Hastane sayýsýna göre iller sýralamasýnda Adana ili 11'inci sýrada yer almaktadýr.
* Kurum Sayýsýna Göre SýralýKaynak: TÜÝK
Yatak sayýsýna göre iller sýralamasýnda ise 25 hastaneye ait toplam 5.918 yatay sayýsý ile iller sýralamasýnda 6'ýncý sýradadýr.
23
2011 Adana Ekonomisi
V. TURÝZM
V.1 Otel-Yatak ve Konaklayan-Giren-Çýkan Turist SayýsýAdana ili turizm istatistikleri Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü'nden elde edilen verilere göre derlenerek elde edilmiþtir. Adana ilindeki turizm yatýrým belgeli toplam 29 otele ait yatak sayýsý 4.187 adettir. 2010 yýlýnda 28 otele ait yatak sayýsý 3661 adet idi. Ýldeki toplam 29 otelin ise 3'ü beþ yýldýzlý, 7'si dört yýldýzlý otel, 5'i üç yýldýzlý,6'sý iki yýldýzlý, 4'ü motel, 2'si butik, 1'i apart ve 1'i de özel belgelidir. Restorant olarak ise müstakil eðlence tesisi 1 adettir.
Tablo V.1 Yýllara Göre Konaklayan-Giren-Çýkan Turist Sayýsý
2011 yýlý konaklayan turist sayýsý incelendiðinde ise bir önceki yýla göre %2,9 artýþ gerçekleþmiþtir. Konaklayan turistlerin %84'ü yerli olup %26'sý yabancý turistlerden oluþmaktadýr. Grafikte görüldüðü üzere Konaklayan, giren ve çýkan turist sayýlarýna bakýldýðýnda konaklama sayýlarýnýn daha fazla olduðu görülmektedir.
Kaynak : Turizm Ýl MüdürlüðüGrafik V.I Yýllara Göre Konaklayan-Giren-Çýkan Turist Sayýsý Grafiði (2011)
YILLAR
Konaklayan Turist
Toplam
Giren Turist Sayýsý
Toplam
Çýkan Turist Sayýsý
Toplam
Sayýsý
Yerli
Yabancý
Yerli
Yabancý
Yerli
Yabancý
2004
279.993
53.350
333.878
158.874
124.606
283.480
179.952
143.392
323.344
2005
360.003
80.350
440.353
174.070
129.475
304.545
192.631
161.983
354.614
2006
384.906
69.377
454.283
170.088
81.073
251.161
180.243
81.571
261.764
2007
386.150
55.649
441.799
239.778
117.117
356.895
236.214
119.822
356.036
2008
390.678
57.584
448.262
209.995
110.347
320.342
210.911
114.820
325.731
2009
365.453
65.458
430.911
173.252
103.350
276.602
168.106
106.108
274.214
2010 419.344 75.343 494.687 165.370 81.999 247.369 166.655 83.750 250.405
2011 431.882 83.561 515.443 222.420 103.194 325.614 215.558 99.940 315.498
Adana Ekonomisi 2011
24
YILDIZLI
OT EL
ADED Ý
YA TAK SAYISI
K ONAKL AYAN K ÝÞÝ SAYISI YE RL Ý YAB A NCI TO PL AM
5 Yýldýzlý Otel 3 1.214 1 37.603 3 9.5 28 177.131
4 Yýldýzlý Otel 7 1.216 1 24.323 1 6.0 80 140.403
3 Yýldýzlý Otel 5 609 70.148 1 2.2 22 82.370
2 Yýldýzlý Otel 6 630 70.854 9.1 66 80.020
Motel 4 250 1.037 0 1.037
B utik Otel 2 196 19.899 4.1 54 24.053 A par t Otel 1 48 5.988 1.1 25 7.113 Ö zel B elge li Otel 1 24 2.030 1.2 86 3.316
TOPL AM 29 4.187 431.882 83.561 515.443
Tablo V.2 2011 Yýlý Konaklayan Kiþi Sayýsý
Kaynak : Turizm Ýl Müdürlüðü
Tablo V.3 Turizm Ýþletmesi Belgeli Tesisler Tesis ve Yatak Sayýsý ile Seyahat Acenteleri Sayýsý (2011)
OTELLER
OTEL SAYISI
YATAK SAYILARI
RESTAURANTLAR
11
5 Yýldýzlý 3 1.214 MÜSTAKÝL EÐL.TES 1 4 Yýldýzlý 6+1=7 1.046+170=1.216 GÜNÜBÝRLÝK TESÝS 1 3 Yýldýzlý 4+1=5 385+224=609 YATIRIM BELGELÝ TESÝS 22
2 Yýldýzlý 6 630 A Grubu Seyahat Acentasý 95 Motel 4 250 B Grubu “ “ 0 Butik Otel 2 196 C Grubu “ “ 8 Müst. Apart Otel 1 48 TOPLAM 103 Özel Belgeli Otel 1 24 TOPLAM : 27+2=29 3.793+394=4.187 Kaynak : Turizm Ýl Müdürlüðü
25
2011 Adana Ekonomisi
VI. ULAÞTIRMA
VI.1 Kara UlaþtýrmaKarayollarý Genel Müdürlüðü verilerine göre Adana ili toplam asfalt yol uzunluðu 815 km, bölünmüþ yol uzunluðu 207 km olup bir önceki yýl 169 km. idi.
Kaynak : Karayollarý Genel Müdürlüðü (www.kgm.gov.tr)
Adana ilinde 2011 yýlýnda 480.321 motorlu kara taþýtý bulunmaktadýr. 2010 yýlýnda toplam 448.353 motorlu kara taþýtý mevcuttu. Bu taþýtlarýn %45'i otomobil, %24'ü motosiklet taþýtlarýndan aðýrlýklý olarak oluþmaktadýr. 2011 yýlý motorlu kara taþýtlarýnýn bir önceki yýla göre artýþ oranlarýna bakýldýðýnda ise en fazla artýþ %9,3 ile otomobilde ardýndan %5,3 artýþ ile otobüste gerçekleþmiþtir.
Yýllar Toplam % Deðiþim Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Özel Amaçlý Taþýtlar Traktör
2005 328.544 148.480 8.015 3.267 43.247 15.291 71.689 587 37.968
2006 360.896 9,8 156.865 8.348 3.592 48.826 15.995 88.527 746 37.997
2007 381.926 5,8 164.178 8.704 3.923 54.049 16.413 95.364 915 38.380
2008 404.812 6 173.316 8.906 4.324 58.889 16.759 102.540 872 39.206
2009 423.496 4,6 182.393 8.751 4.347 63.000 16.555 108.074 831 39.545
2010 448.353 5,9 196.083 8.673 4.577 68.304 16.905 112.221 805 40.785
2011 480.321 7,1 214.384 8.693 4.819 74.667 17.129 117.132 733 42.764
2011/2010 % Deðiþim 9,3 0,2 5,3 9,3 1,3 4,4 -8,9 4,9
% Daðýlýmý 44,6 1,8 1,0 15,5 3,6 24,4 0,2 8,9
Tablo VI.2 Adana Motorlu Kara Taþýtlarý Sayýlarý
Diðer yandan bölgemiz ticareti açýsýndan için önemli bir merkez olarak ta TCDD tarafýndan Türkiye'de 12 noktada kurulacak olan Lojistik Merkezlerden bir tanesi'nin Yenice kurulacak olmasýdýr. Bu merkezler karayolu, demiryolu, denizyolu ve yerine göre havayolu eriþimi ile kombine taþýmacýlýk imkanlarýnýn olduðu, farklý iþletici ve taþýyýcýlarla ulusal ve uluslararasý, yük taþýmacýlýðý, daðýtýmý, depolama ve diðer tüm hizmetlerin yapýldýðý alanlar olarak hizmet verecektir olup bölgemize büyük yarar saðlayacaðý kaçýnýlmazdýr.
Kaynak :Türkiye Ýstatistik Kurumu
VI.2 Demiryolu
Adana'ya ilk demiryolu hattý 1 8 8 6 y ý l ý n d a k u r u l m u þ t u r . G ü n ü m ü z d e A d a n a - M e r s i n arasýndaki bu hatta hýzlý trenler çalýþmakta olup, Adana Tren Gar'ý Türkiye'de uluslar arasý taþýmacýlýk yapýlabilen Gar'lar arasýnda yer almaktadýr.
ASFALT YOLLAR
ASFALT SATHÝ TOPLAM PARKE STABÝLÝZE TOPRAK GEÇÝT TOPLAM BÖLÜNMÜÞ
BETONU KAPLAMA VERMEZ UZUNLUK YOL
133 680 813 1 10 99 29 952 207,1
Tablo VI.1 Adana Ýli Devlet Ve Ýl Yollarýnýn Satýh Cinslerine Göre Uzunluklarý-km.(2011)
Adana Ekonomisi 2011
26
2011 2012
Gelen Giden Gelen Giden
Toplam 1.865.048 1.953.951 3.804.000 3.804.000
2011 Yýlý 2012 Yýlý
Giden Gelen Giden Gelen
Vagon Ton Vagon Ton Vagon Ton Vagon Ton
Yurt Ýçi 5.981 257.470 4.103 184.193 4.663 163.970 3.016 113.694
Yurt Dýþý 2.212 73.180 297 8.317 1.257 34.415 60 1.694
Toplam 8.193 330.650 4.400 192.510 5.920 199.385 3.076 115.388
Kaynak :TCDD 6.Bölge Müdürlüðü
VI.3 Havalimaný
Adana Havalimaný sivil ve askeri hava ulaþýmýna 1937 yýlýnda açýlmýþ olup, 1956 yýlýndan itibaren uluslararasý seferlere açýk bulunmaktadýr.
Adana Havalimaný 30 Ekim 1993 tarihinden itibaren 24 saat kesintisiz iç ve dýþ hat yolcu ve kargo trafiðine hizmet vermektedir.
29 Kasým 1995 tarihi itibari ile Havalimaný statüsünde hizmet vermektedir
27
2011 Adana Ekonomisi
ADANA HAVALÝMANI Özet Bilgiler
Havaalaný Tipi Sivil
Ýntifa DHMÝ
Þehre Uzaklýk 3,5 kilometre
Ulaþým Otobüs, Servis, Taksi
Yükseklik ( AMSL ) 65 FT (19.74M)
Aydýnlatma Kategorisi CAT I
Ýtfaiye Kategorisi CAT IX
VIP VAR
Cafe Restaurant VAR
Banka Hizmetleri VAR
Saðlýk Hizmetleri VAR
PTT VAR
Otopark 1050 Araç
Ýntifa DHMÝ
Þehre Uzaklýk 3,5 kilometre
Ulaþým Otobüs, Servis, Taksi
PÝSTLER
Doðrultu Uzunluk
Yüzey Uzunluk Mukavemet
05 / 23 2750 X 45 115 PCN Kompozit
APRONLAR
Uzunluk
BOYUT KAPLAMA MUKAV. UÇAK KAPAS.
269X100 BETON PCN-100 21+2 (Nato Apronu)
104x98 BETON PCN-100
TAKSÝRUT
Uzunluk
METRE KAPLAMA MUKAVEMET
3250 X 23 ASFALT PCN- 100
Kaynak : Devlet Hava Meydanlarý
VI.3.1 Adana Havalimaný Uçak-Yolcu-Yük Trafiði
Devlet Hava Meydanlarý Verilerine göre uçak, yolcu ve yük trafiði Tablo VI.5, VI.6, VI.7 ve VI.8' de yer almaktadýr.
Uçak Trafiðinde 2011 yýlýnda iç hatlarda bir önceki yýla göre %12, dýþ hatlarda %36 artýþ gerçekleþmiþ olup toplam uçak trafiðinde ise %15 artýþ gerçekleþmiþtir.
2010 yýlýnda dýþ hatlarda %4 azalýþ, iç hatlarda ise %19 artýþ gerçekleþmiþ olup toplamda %16 artýþ görülmüþtü.
Adana Havalimaný iç hatlar, dýþ hatlar ve kargo terminali mevcuttur. Ýç Hatlar Terminali 1984 yýlýnda hizmete girmiþtir. Ýç hat terminal toplam alaný: 2911m2, giden yolcu salonu: 655 m2'dir. Dýþ hatlar terminali 1997 yýlýnda hizmete girmiþtir. Terminal toplam alaný: 6150 m2, giden yolcu salonu : 1215 m2'dir. Kargo Terminali ise 1993 yýlýnda hizmete girmiþtir. Kargo terminali toplam kapalý alaný 10 500 m2 dir. Gümrük geçici depolama alaný 1167 m2, export ambarý 3500 m2 dir.
Adana Ekonomisi 2011
28
Havaalanlarý 2010 YILI ARALIK SO NU 201 1 YILI ARALIK SONU
(Kesin O lmayan) 2011 /2010 (%)
Ýç Hat Dýþ Hat Toplam Ýç Hat D ýþ H at Toplam Ýç H at Dýþ Hat Toplam
Adana 2 6.615 3 .727 30.342 29 .8 89 5.07 7 3 4.966 12 36 1 5
Kaynak : Devlet Hava Meydanlarý
Ticari Uçak Trafiðinde 2011 yýlýnda iç hatta %8 artýþ dýþ hatta ise %23 artýþ gerçekleþmiþ olup genel toplamda %10 artýþ gerçekleþmiþtir.
2010 yýlýnda iç hatta %18 artýþ dýþ hatta ise %9 azalýþ gerçekleþmiþ olup genel toplamda %13 artýþ gerçekleþmiþti.
Tablo VI.6 Ticari Uçak Trafiði
Havaalanlarý 2 010 YILI ARALIK SO NU 201 1 YILI ARALIK SONU
(Kesin O lmayan) 2011 /2010 (%)
Ýç Hat Dýþ Hat Toplam Ýç Hat D ýþ H at Toplam Ýç H at Dýþ Hat Toplam
Adana 1 9.059 3.4 36 22.495 20 .5 97 4.21 7 2 4.814 8 23 1 0
Kaynak : Devlet Hava Meydanlarý
Gelen-Giden Yolcu Trafiðinde 2011 yýlýnda iç hatta %12, dýþ hatta ise %32 artýþ gerçekleþmiþ olup toplam yolcu trafiðinde ise %15 artýþ gerçekleþmiþtir.
2010 yýlýnda iç hatta %17, dýþ hatta ise %2 artýþ gerçekleþmiþ olup toplam yolcu trafiðinde ise %14 artýþ gerçekleþmiþti.
Tablo VI.7 Yolcu Trafiði (Gelen-Giden)
Havaalanlarý 2010 YILI ARALIK SONU 2011 YILI ARALIK SONU
(Kesin Olmayan) 2011 /2010 (%)
Ýç Hat Dýþ Hat Toplam Ýç Hat Dýþ Hat Toplam Ýç Hat Dýþ Hat Toplam
Adana 2.417.630 423.540 2.841.170 2.714.701 558.691 3.273.392 12 32 15
Havaalanlarý 2010 YILI ARALIK SO NU 201 1 YILI ARALIK SON U
(Kesin O lmayan) 2011 /2010 (%)
Ýç Hat Dýþ Hat Toplam Ýç Hat D ýþ H at Toplam Ýç H at Dýþ Hat Toplam
Adana 2 5.811 1 1.014 36.825 26 .3 98 9.86 4 3 6.262 2 -10 - 2
Kaynak : Devlet Hava Meydanlarý
Kargo trafiðinde ise iç hatlarda 2011 yýlýnda iç hatlarda %2 artýþ, dýþ hatlarda ise % 10 azalýþ gerçekleþmiþ olup toplam yük trafiðinde ise %2 azalýþ gerçekleþmiþtir.
2010 yýlýnda iç hatlarda %7, dýþ hatlarda ise %28 artýþ gerçekleþmiþ olup toplam yük trafiðinde ise %13 artýþ gerçekleþmiþti.Tablo VI.8 Yük Trafiði ( Bagaj+Kargo+Posta) ( TON)
29
2011 Adana Ekonomisi
VII.TARIM
Adana ili iklim yapýsý itibariyle sebze ve meyvecilik için elveriþlidir. Son yýllarda meyvecilikte elde edilen gelirin artmasý yöre çiftçisini bu sektörde yatýrým yapmaya teþvik etmiþ bunun yanýnda zeytincilikte de geliþme kaydetmiþtir.
Adana ilinin önemli tarým ürünleri olarak soya, mýsýr, yerfýstýðý, narenciye, karpuz, pamuk, buðday ve bal olarak sýralayabiliriz. Tablo VII.1'de önemli tarým ürünlerinin 2010 yýlý verilerine göre Türkiye üretimindeki paylarý görülmektedir. Türkiye'deki soya üretiminin %69'u ilimizde üretilmekte olup 2009 yýlý üretim payý %38 idi. Ardýndan yerfýstýðý üretim gelmekte olup ülkemiz üretimi içindeki payý %41'i olup 2009 yýlý üretim payý %46'idi. Bunun yanýnda ülkemizin mýsýr üretiminin %28' i, narenciye üretimimizin %27''si ve pamuk üretimimizin de %12' si ilimizde üretilmektedir. Üretim paylarý incelendiðinde ise 2010 yýlýnda özellikle soyanýn üretim payýnda bir önceki yýla göre yaklaþýk 2 kat artýþ gerçekleþmiþtir. Pamuk, yer fýstýðý ve buðday üretim paylarýnda da azalýþ görülmüþtür.
Tablo VII.1 Adana Ýli Önemli Tarým Ürünlerinin Türkiye Üretiminde Payý
Kaynak Tarým Ýl Müdürlüðü
Adana ili ve ilçeleri üzerinden toplam tarým arazisi 539.000 hektar olup aðýrlýklý olarak %83'ü tarla alanýndan, %8'i meyve ve %6,9'u de sebze alanýndan oluþmaktadýr.
Tablo VII.2 Adana Ýli Tarým Arazilerinin Daðýlýmý (da)
ÜRÜNLER
TÜRKÝYE (2010) ADANA (2010) 2009 Yýlý 2010 Yýlý
Ekilen alan
Üretim
Ekilen alan
Üretim
Adana'nýn Üretim Payý %
Adana'nýn
Üretim Payý %
(dekar)
(ton)
(dekar)
(ton)
BUÐDAY
81.034.000
19.674.000
2.469.119
1.149.739
6,2
5,8
MISIR
5.935.519
4.310.000
1.099.749
1.216.496
32,7
28,2
PAMUK
4.806.500
2.150.000
479.200
255.055
15,1
11,9
SOYA
234.727
86.540
157.508
60.034
38
69,4
YER FISTIÐI
274.500
97.310
107.650
39.715
43,5
40,8
KARPUZ
3.683.103
117.561
678.155
17,8
18,4
NARENCÝYE 3.572.376 949.721 26,3 26,6
BAL 81.115 6.694 6,5 8,3
TARIM ALANI ÇEÞÝDÝ YÜZÖLÇÜMÜ (Hektar) % Tarla Ýlaný 445.180 82,6
Nadas Ýlaný 11.979 2,2 Meyve Ýlaný 44.406 8,2 Sebze Ýlaný
37.435
6,9
TOPLAM
539.000
100
Adana Ekonomisi 2011
30
Kaynak:Tarým Ýl Müdürlüðü
VII.1.2 Kümes HayvancýlýðýTablo VII.4'te 2009-2011 yýllarý Kümes hayvanlarý ve yumurta sayýlarý yer almaktadýr.Bölgemizde kümes hayvancýlýðýnda en fazla et tavuk yetiþtiriciliði ile uðraþýldýðý Tablo VII.3'ten görülmektedir. 2011
yýlýnda et tavuðu üretiminde %1,3 artýþ gerçekleþmiþ olup bir önceki yýl et tavuðu üretiminde %57 artýþ gerçekleþmiþti. 2011 yýlýnda kümes hayvancýlýðý yetiþtiriciliðinin %92'si et tavuðu yetiþtiriciliðine aittir. Bir önceki yýl payý ise yine %92 idi.
Kümes hayvancýlýðýnda en fazla artýþ %12 ile yumurta tavuðunda, en fazla azalýþ %18 ile ördekte gerçekleþmiþtir.
Grafik VII.1'de Adana Tarým alanlarýnýn, grafik VII.2'de sulama alanlarýnýn daðýlým yer almaktadýr. Tarým alanlarýnýn %83'ü tarla alanýndan, %8'i de meyve alanýndan oluþmaktadýr. Sulanan alan ise %40'týr.
Grafik VII.1 Tarým Alanýnýn Daðýlýmý Grafik VII.2 Sulama Daðýlýmý
VII.1-Hayvancýlýk ve Arýcýlýk
VII.1.1 ArýcýlýkTablo VII.3'de 2009-2011 yýllarýnda ait arý kovaný sayýlarý ve bal ve bal mumu kg miktarlarý yer almaktadýr.2011 yýlýnda bir önceki yýla göre eski usul kovan sayýsýnda %3,6 azalýþ, yeni usul kovan sayýsýnda da %11 artýþ
gerçekleþmiþtir. Bir önceki yýlda ise eski usul kovan sayýsýnda %4 azalýþ, yeni usul kovan sayýsýnda ise %25 artýþ gerçekleþmiþti. Doðal bal üretiminde ise 2011 yýlýnda %11 artýþ balmumu üretiminde %0,2 azalýþ gerçekleþmiþ olup bir önceki yýlda doðal bal üretiminde %26 ve balmumu üretiminde de %6,2 artýþ gerçekleþmiþti.
Tablo VII.3 – Arýcýlýk 2009-2011
Yýl Arý-Kovan Sayýsý (Eski Usul) - MÝKTAR(Adet)
Arý-Kovan Sayýsý (Yeni Usul) - MÝKTAR(Adet)
Doðal Bal - ÜRETÝM(Kg)
Balmumu-
Arý – ÜRETÝM (Kg)
2009 791 270.647 5.320.848 315.749
2010 760 339.120 6.693.657 335.267
2011 733 377.811 7.437.090 334.501
Üretim Cinsi 2009 2010 2011 2010/2009
% 2011/2010
%
Et Tavuðu - MÝKTAR(Adet) 4.037.557 6.342.055 6.425.300 57,1 1,3 Yumurta Tavuðu - MÝKTAR(Adet) 511.540 573.417 636.680 12,1 11,0
Hindi - MÝKTAR(Adet) 3.491 4.450 4.142 27,5 -6,9
Kaz - MÝKTAR(Adet) 3.806 3.701 3.372 -2,8 -8,9
Ördek - MÝKTAR(Adet) 5.571 5.467 4.486 -1,9 -17,9
31
2011 Adana Ekonomisi
Tablo VII.4 2009-20111 Yýllarý Kümes Hayvancýlýðý ve Yumurta Üretimi
Kaynak:Tarým Ýl Müdürlüðü
VII.1.3 Canlý Hayvan VarlýðýAdana ilinde 2011 yýlý itibariyle hayvan sayýsýnýn %67'si küçükbaþ , %33' üde büyükbaþ hayvan varlýðýndan
oluþmaktadýr. Bir önceki yýl hayvan varlýðýnýn %65' ini küçükbaþ, %35' ini ise büyükbaþ hayvanlar oluþturmaktaydý.Adana ilinde özellikle son 3 yýlda hayvan varlýðýnda önemli artýþlar gerçekleþmiþtir. Bunun en büyük nedeni
bölgemizde büyükbaþ hayvancýlýða yapýlan yatýrýmlarýndaki artýþlardan kaynaklý olabileceði düþünülmektedir. Ülkemizin hayvancýlýk alýnda önemli yetiþtiricilik çiftlikleri Adana ilinde bulunmaktadýr.
Tablo VII.5 Adana ili Yýllara Göre Canlý Hayvan Varlýðý (2008-2011)
Kaynak:Tarým Ýl Müdürlüðü
Grafik VII.3 Canlý Hayvan Varlýðýnýn Daðýlýmý (2006-
2008 2008/2007
% 2009 2009/2008
% 2010 2010/2009
% 2011 2011/2010
%
Küçükbaþ 331.676 -6 309.761 -7 363.341 17,3 452.523 24,5 Büyükbaþ 163.091 2,6 178.702 10 194.902 9,1 223.848 14,9
Adana Ekonomisi 2011
32
VII.2-Adana Ýli Sebze Ekim Alaný ve Üretim Miktarý
Tablo VII.6 ve 7' da Adana ili sebze yetiþtiriciliði verileri yer almakta olup, 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre sebze ekilen alanda %8,2 üretimde de %13,8 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda ise bir önceki yýla göre sebze ekilen alanda %13,3 üretimde de %15,3 azalýþ gerçekleþmiþti. Ekilen alanlar incelendiðinde 2011 yýlýnda en fazla artýþ %138 ile soðansý sebzelerde, üretimde ise en fazla artýþ %238 ile yine soðansý sebzeler grubunda gerçekleþmiþtir. En fazla azalýþ ise ekilen alanda %-6,1 ile Yumrulu ve Kök Sebzelerde, üretimde ise %5,8 ile yine Yumrulu ve Kök Sebzelerde gerçekleþmiþtir.
Kaynak:Tarým Ýl Müdürlüðü
Sebze çeþitlerine göre Tablo VII.7 üretim paylarý incelendiðinde en önemli sebze ekiminin karpuzda gerçekleþtiði, ardýndan domates, kavun ve biber üretiminin de önemli bir paya sahip olduðu görülmektedir. Adana ilinde önemli bir paya sahip karpuzun (açýk+örtü) toplam üretim içindeki 2011 yýlýnda %66,1 olup, 2010 yýlý üretim payý ise %62.7 idi. Diðer önemli sebze üretimi olan domatesin 2011 yýlý üretim payý %12,3 olup 2010 yýlý payý %12,4 idi. Kavunda 2011 yýlý üretim payý %8,2 iken 2010 yýlýnda %8,4, biber üretim payý ise 2011 yýlýnda %3,2 iken 2010 yýlýnda%4,2 idi.
Üretim çeþidine göre örtü altý ve açýk üretimlerin genel toplamdaki paylarý incelendiðinde 2010 yýlýnda toplam üretimin %53,7'si açýk alan üretimi iken 2011 yýlýnda %54,4'e yükselmiþtir. Örtü altý üretim payý ise 2010 yýlýnda %46,3 iken 2011 yýlýnda %45,6'ya gerilemiþtir. Ekilen alan paylarý Tabloda incelendiðinde ise 2010 yýlýnda örtü altý ekim alaný payý %36,9 iken 2011 yýlýnda %42,7'ye yükselmiþtir, açýk alan payý ise 2010 yýlýnda %63,1 iken 2011 yýlýnda %57,3'e gerilemiþtir.
Sebzeler
2009 20102010/2009 %
Deðiþim2011
2011/2010 % Deðiþim
Alan (da)
Üretim (Ton)
Alan (da)Üretim (Ton)
Alan (da)
Üretim (Ton)
Alan (da)
Üretim (Ton)
Alan (da)
Üretim (Ton)
Yapraðý Yenen Sebzeler 19.935 38.511 21.955 53.485 10,1 38,9 22.222 53.910 1,2 0,8
Baklagil Sebzeleri 14.261 15.889 13.395 14.312 -6,1 -9,9 13.745 14.619 2,6 2,1
Soðansý Sebzeler 1206 1733,2 1.175 1.200 -2,6 -30,8 2.795 4.054 137,9 237,8
Yumrulu ve Kök Sebzeler 664 1.327 850 1.800 28,0 35,6 798 1.695 -6,1 -5,8
Meyvesi yenen Sebzeler
257.957
1.216.170
218.389
1.010.535 -15,3 -16,9 236.520 1.154.240 8,3 14,2
Diðer Sebzeler
1.135
2.555
715 1505
GENEL TOPLAM
295.158
1.276.187
255.764
1.081.332 -13,3 -15,3 276.795 1.230.023 8,2 13,8
Toplam (Açýk)
156.714
502.939
161.433
580.961 3,0 15,5 158.556 669.263 -26,8 15,2
Toplam (Ö.Altý)
138.444
773.248
94.331
500.371 -31,9 -35,3 118.239 560.770 0,0 0,0
Açýk Alan Payý %
53,1
39,4
63,1
53,7 57,3 54,4
Örtü Altý Alan Payý %
46,9
60,6
36,9
46,3 42,7 45,6
Grafik VII.4 Sebze Ürünleri Üretiminin Daðýlýmý 2007-2011 (ton)
33
2011 Adana Ekonomisi
Adana Ekonomisi 2011
34
VII.3- Tarla Ürünleri Ekim Alaný ve Üretim Miktarý Adana ili Türkiye tarýmýnda tahýl ürünlerinde önemli yer teþkil etmektedir. Ülkemizin mýsýr üretiminin %28'i, buðday
üretiminin de %6'sý Adana ilinden karþýlamaktadýr. Diðer yandan Ülke üretimimizin, endüstriyel bitkiler arasýnda yer alan pamuðun %12'si, yaðlý tohumlar grubunda olan
soyanýn %69'u'i ve yer fýstýðýnýn da %41'i Adana ilinde üretilmektedirTablo VII.8'da Adana ili tarla ürünlerinin 2010-2011 yýllarý ekilen alan, üretim miktarlarý ve verim deðerleri yer
almaktadýr.Ürün gruplarýna bakýldýðýnda en fazla ekilen ürün grubunun tahýllar olduðu görülmektedir. 2011 yýlýnda tarla ürünleri
içindeki payý %59 olup 2010 yýlý payý ise %62 idi. Tahýl grubunda da en önemli üretim payý ise buðday ve mýsýr üretimindedir.Tarla ürünleri ürün bazýnda incelendiðinde ise buðdayýn toplam üretim içindeki payý %33 mýsýrýn ise %34'dir. 2010
yýlýnda buðdayýn payý %34, mýsýr ise %36 idi. Bir önceki yýla göre deðiþim oranlarýna bakýldýðýnda; buðday üretiminde %1 artýþ, mýsýrda ise %0,6 azalýþ gerçekleþmiþ olup, 2010 yýlýnda buðday üretiminde %10, mýsýr üretiminde %-12 azalýþ gerçekleþmiþti.
Diðer yandan Adana ilinin önemli tarým ürünleri arasýnda yer alan soya üretiminde ise 2011 yýlýnda%15 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda bir önceki yýla göre 4 kat artýþ gerçekleþmiþti. Yerfýstýðý üretiminde ise %13 azalýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda bir önceki yýla göre %1,3 artýþ gerçekleþmiþti.
Tarla ürünleri genel toplamýnda da 2011 yýlýnda %5 artýþ gerçekleþmiþ olup, 2010 yýlýnda bir önceki yýla göre üretimde %-6,5 azalýþ gerçekleþmiþti.
Grafik VII.5'te ise 2007-2011 yýllar tarla ürünleri üretimin daðýlýmý görülmektedir.
Grafik VII.5 Tarla Ürünleri Üretiminin Daðýlýmý 2007-2011 (ton)
.
35
2011 Adana Ekonomisi
Kaynak : Tarým Ýl Müdürlüðü
ÜRÜNLER
2010
2011
2011/2010 % Deðiþim
Alan
(Dekar)
Üretim (Ton)
Verim (Kg/Dek.)
Alan (Dekar)
Üretim (Ton)
Verim (Kg/Dek.)
Alan (Dekar)
Üretim (Ton)
Verim (Kg/Dek.)
*Tahýllar
3.179.798
2.063.955
3.065.858
2.086.556
-3,6
1,1
Buðday(Durum)
9.250
1.848
200
8.000
2.000
250
-13,5
8,2
25
Buðday(Diðer)
2.459.869
1.147.891
467
2.283.356
1.158.849
508
-7,2
1,0
8,7
Arpa (Biralýk)
Arpa(Diðer)
63.190
17.665
280
60.520
18.355
303
-4,2
3,9
8,3
Çavdar
1.000
200
200
1.000
200
200
0,0
0,0
0,0
Yulaf(dane)
1.500
300
200
1.500
300
200
0,0
0,0
0,0
Çeltik
1.530
1.010
660
856
599
700
-44,1
-40,7
6,0
Mýsýr
1.099.749
1.216.496
1.106
1.071.776
1.209.793
1.129
-2,5
-0,6
2,1
1.EkiliÌ
706.649
895.041
1.267
710.626
906.253
1.275
0,6
1,3
0,7
2. EkiliÌ
393.100
321.455
818
361.150
303.540
840
-8,1
-5,6
2,7
Buy(Çemen)
Baklagiller
109.210
11.055
90.643
9.053
-17,0
-18,1
Nohut
96.250
9.802
102
77.007
7.850
102
-20,0
-19,9
-0,1
K.Fasulye
12.940
1.251
97
13.590
1.198
88
5,0
-4,2
-9,1
Mercimek (Yeþil)
20
2
100
20
2
100
0,0
0,0
0,0
Mercimek (Kýrmýzý)
26
3
115
Endüstriyel Bitkiler
391.350
231.715
592
495.656
302.106
610
26,7
30,4
þekerpancarý
3.750
15.000
4.000
4.000
20.000
5.000
6,7
33,3
25,0
Pamuk (Kütlü)
479.200
255.055
532
608.182
332.471
26,9
30,4
-10,2
1.Ekiliþ
387.600
216.715
559
491.656
282.106
574
26,8
30,2
2,6
2. Ekiliþ
91.600
38.340
419
116.526
50.365
432
27,2
31,4
3,2
*Yaðlý Tohumlar
476.643
153.680
522.878
175.532
9,7
14,2
Susam
30.175
3.392
112
18.580
2.185
118
-38,4
-35,6
31,2
1.Ekiliþ
4.375
487
111
4.160
464
112
-4,9
-4,7
0,5
2. Ekiliþ
25.800
2.905
113
14.420
1.721
119
-44,1
-40,8
5,6
Ayçiçeði(Yaðlýk)
376.675
112.319
298
414.361
130.099
314
10,0
15,8
1.Ekiliþ
371.625
111.094
299
407.980
128.679
315
9,8
15,8
5,5
2. Ekiliþ
5.050
1.225
243
6.381
1.420
223
26,4
15,9
-8,4
Ayçiçeði(Çerezlik)
350
60
171
250
63
252
-28,6
5,0
47,4
Yerfýstýðý 107.650 39.715 369 96.204 34.735 361 -10,6 -12,5 -2,4
1.Ekiliþ 56.500 23.850 422 48.629 19.162 394 -13,9 -19,7 -0,3
2. Ekiliþ 51.150 15.865 310 47.575 15.573 327 -7,0 -1,8 5,6
Soya 157.508 60.034 381 172.642 68.876 399 9,6 14,7 0,8
1.Ekiliþ 42.808 17.941 419 60.752 26.856 442 41,9 49,7 5,5
2. Ekiliþ 114.700 42.093 367 111.890 42.020 376 -2,4 -0,2 2,3
Kanola(Kolza) 985 248 252 1.107 308 278 12,4 24,2 10,4
Yumrulu Bitkiler 83.156 464.958 102.318 527.571 23,0 13,5
Patates 48.240 154.330 66.389 220.256 37,6 42,7 -100
1.Ekiliþ 45.240 145.330 3.212 66.239 219.731 3.317 46,4 51,2 3,3
2. Ekiliþ 3.000 9.000 3.000 150 525 3.500 -95,0 -94,2 16,7
Tatlý Patates 160 240 1.500
Kuru soðan 37.866 159.814 4.221 35.869 153.800 4.288 -5,3 -3,8 1,6
Kuru sarýmsak 50 50 1.000 50 50 1.000 0,0 0,0 0,0
Toplam (I.ürün) 4.240.157 2.907.698 4.277.353 3.100.818 0,9 6,6
Toplam (II.ürün) 684.400 430.883 658.092 415.164 -3,8 -3,6
Toplam 4.924.557 3.338.581 4.935.445 3.515.982 0,2 5,3
Adana Ekonomisi 2011
36
Tablo VII.9 Adana Ýli Meyve Aðaçlarý Sayýsý ve Meyve Üretimi (2010-2011)
Kaynak :Tarim Ýl Müdürlügü
VII.4- Meyve Aðaçlarý Sayýsý ve Meyve Üretimi
2011 yýlýnda meyve veren aðaç sayýsýnda %8 üretimde ise %3 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda meyve veren aðaç sayýsýnda %10 ü r e t i m d e i s e % 6 a r t ý þ gerçekleþmiþti.
Üretim paylarý incelendiðinde ise meyve üretiminde en önemli paya turunçgiller sahip olduðu görülmektedir. Ülke tarýma tahýl ürünlerinin yanýnda turunçgil üretiminde de büyük katký s a ð l a m a k t a d ý r. Ü l k e m i z i n narenciye üretiminin %26'sý Adana ilinden karþýlanmaktadýr.
Toplam meyve aðaçlarýnýn %69'u, üretimin ise %84'ü t u r u n ç g i l m e y v e l e r i n d e n oluþmaktadýr. 2010 yýlýnda meyve aðaçlarýnýn %72'si ve üretilen m e y v e l e r i n d e % 8 6 ' s ý turunçgillerden oluþmaktadýr
2 0 11 y ý l ý n d a t u r u n ç g i l üretiminin yanýnda toplam meyve veren aðaç sayýsýnda %20 paya sahip olan taþ çekirdekli (erik, kayýsý, kýzýlcýk, kiraz, þeftali, viþne, zeytin) meyvelerinde önemli payý vardýr. Üretim payý ise %8’dir. Bu ürün grubunda meyve veren aðaç sayýsýnda bir önceki yýla göre %8, üretimde ise yine %8 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda ise meyve veren aðaç sayýsýnda %17, ü r e t i m d e i s e % 2 9 a r t ý þ gerçekleþmiþti.
Diðer yandan ürün bazýnda meyve üretimlerine bakýldýðýnda portakal, mandalin, altýntop, zeytin ve nar üretimi meyvecilikte önemli bir paya sahiptir. Portakal aðaç sayýsýnda %23 üretiminde %31, mandalin aðaç sayýsýnda %25 üretiminde %25, altýntop aðaç sayýsýnda %8 üretiminde %15, zeytin aðaç sayýsýnda %11 üretiminde %3 ve nar aðaç sayýsýnda %5 üretiminde %3 paya sahiptir. Bu ürünlerin
37
2011 Adana Ekonomisi
0
1.000.000
2.000.000
3.000.000
4.000.000
5.000.000
6.000.000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011Meyve 1.039.177 1.016.145 885.426 840.491 1.032.665 1.098.516 1.128.807
Tarla 3.134.680 3.346.769 3.749.298 3.645.359 3.571.074 3.338.581 3.515.982
Sebze 1.078.355 1.111.977 1.071.805 1.231.104 1.276.187 1.081.332 1.230.023
Üre
tim
(to
n)
0
100.000
200.000
300.000
400.000
500.000
600.000
700.000
800.000
900.000
1.000.000
Turungiller Taþ Çekirdekli Üzümsü Meyve Yum.Çekirdekli Sert Kabuklu
2007 784.300 55.396 33.871 10.245 1.671
2008 740.357 54.998 33.863 9.631 1.642
2009 925.654 61.410 32.589 11.273 1.740
2010 949.721 79.720 52.073 15.217 1.785
2011 951.905 86.041 69.701 18.759 2.401
Üre
tim
(to
n)
Grafik VII.6 Meyve Ürünleri Üretiminin Daðýlýmý 2007-2011 (ton)
Grafik VII.7 Ürün Gruplarýna Göre Bitkisel Üretim Miktarý 2005-2011 (ton)
Adana Ekonomisi 2011
38
VIII. Sanayi ve Ticaret
VIII.1- SanayiBölge geliþmiþ bir kara ve demir yolu aðý ile þehir merkezinde olan havayolu sayesinde yolcu taþýmacýlýðýnýn yaný sýra
özellikle dýþ pazarlar açýsýndan yük taþýmacýlýðýnda önemli bir üs konumundadýr. Bunun yanýnda Yumurtalýk Serbest Bölgesi ile ülkemizin en geniþ arazi yapýsýna sahip ve her türlü altyapýsý tamamlanmýþ olan Organize Sanayi Bölgesinde deki yatýrýmlarda son yýllarda sektörel çeþitlilik açýsýndan geniþ daðýlým göstermiþtir. Ortadoðu ülkelerine yakýnlýðý açýsýndan da cazibe merkezi konumunda olmasý da yeni yerli ve yabancý yatýrýmcýlar için fýrsatlar kentidir.
Sektörel bazda; bölgemiz ekonomisine tekstil, otomotiv, kimya, makine ve yedek parça, plastik ve kauçuk, çimento ve mobilya gibi sektörlerin önemli katkýsý olup bunun yanýnda tarým ürünleri açýsýndan da her türlü gýda hammaddesi tedarik imkanýna sahiptir.
Diðer yandan Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattý ile Ceyhan-Yumurtalýk arasýnda önemli yatýrým fýrsatlarý yakalanmýþtýr. Özellikle Petrokimya ve buna baðlý sanayi yatýrýmlarý ile enerji yatýrýmlarýnýn bu bölgede yapýlabileceði düþünülmektedir. Buna baðlý olarak ta Türkiye'nin en büyük yatýrým teþviki 2010 yýlýnda 14 milyar TL sabit yatýrým ile bu bölgede yapýlacak olan petrokimya tesisi için verilmiþ olup, yatýrýmýn tamamlanmasý halinde sektörler çeþitliliðin artacaðý tahmin edilmektedir.
39
2011 Adana Ekonomisi
VIII.2- Ýstanbul Sanayi Odasý Ýlk 500 Sanayi Kuruluþu Anketi
Ýstanbul Sanayi Odasý'nýn 2010 yýlý ilk 500 sanayi kuruluþu anketi sonuçlarýna göre Adana ilinden Odamýza veya Sanayi Odasýna kayýtlý 12 firma ilk 500 arasýnda yerini alabilmiþtir. 2009 yýlýnda 11 firma bu sýralamaya girmiþti. Sektörel bazda bakýldýðýnda gýda, otomotiv, kimya, çimento, tekstili plastik ve demir-çelik sektörleri listede yer almýþtýr. Üretimden satýþlar TL bazýnda incelendiðinde de 2009 yýlýnda ilk 500 firma arasýna giren 11 firmanýn toplam üretimden satýþa 2.586.391.151 TL olup 2010 yýlýnda %24 artýþ göstererek 3.211.699.689 TL'ye yükselmiþtir.
Meslek Grubu 2011 Yýlý
Muhtelif gýda -
içecek imalatý ve paketleme sanayi
Metal ürünleri sanayi Èýþ giyim eþyalarýnýn imalatý
Öðütülmüþ tahýl-yem ve yemekçilik sanayi
Kimyasallarýn ve kimyasal ürünlerin imalatý
Ýnþaat malzemeleri üreticileri ve maden sanayi
Plastik ve kauçuk ürünleri imalat sanayi
Mobilya imalat sanayi
Motorlu kara taþýtlarý ve yan sanayi
Elektrik -
elektronik ve asansör sanayi
Makina imalat sanayi
Pamuk çýrçýrlama-temizleme sanayi
Ýnþaat müteahhitliði
Kaðýt ve kaðýt ürünleri ürünleri imalatý
Plastik ambalaj sanayi
Èöküm ve dökümden mamül metal sanayi
Özel inþaat faaliyetleri
Ýplik sanayi
Dokuma-apre-boya-baský ve terbiye sanayi
!ðaç ürünleri imalatý
Tarým makinalarý ve sondajcýlýk sanayi
Ýç giyim eþyalarýnýn imalatý
161
149
131
137
131
131
120
102
107
103
90
78
82
73
74
62
59
47
51
47
37
31
Toplam 2.003
2010 yýlý Sýra No
2009 yýlý Sýra No Kuruluþlar
77 136 Advansa Sasa Polyester Sanayi A.Þ. 136
120
Marsan Gýda San. ve Tic. A.Þ.
149
123
Temsa Global San. ve Tic. A.Þ. 192
215
Bossa Tic. ve San. Ýþletmeleri T.A.Þ.
203
169
Adana Çimento San. T.A.Þ.
204 192 Artenius Turkpet Kim. Mad. ve Pet Amb. Mlz. San. A.Þ.
234 - -
251 289 Beyteks Tekstil San. ve Tic. A.Þ.
339 338 Wavin TR Plastik San. A.Þ.
Tablo VIII.2 2010 Yýlý ÝSO Ýlk 500 Sanayici Firma Arasýndaki Adana Firmalarý
Kaynak:Adana Sanayi Odasý
346
422
Güney Çelik Hasýr ve Demir Mamulleri San. Tic. A.Þ.
371
278
Özmaya Sanayi A.Þ.
471
-
Elita Gýda San. ve Tic. Ltd. Þti.
Adana Sanayi Odasý 2011 yýlý üye daðýlýmýna bakýldýðýnda toplam üye sayýsýnýn %8'ini oluþturan gýda sektörü ilk sýrada yer almaktadýr. Ardýndan %7,4 pay ile metal ürünleri ve %6,8 pay Öðütülmüþ tahýl-yem ve yemekçilik sanayi sektörleri ilk üç sýrada sýralanmaktadýr. Ana faaliyet kollarýna göre sektörler incelendiðinde özellikle tekstil ve buna baðlý sanayi sektörü olan dýþ ve iç giyim, pamuk çýrçýrlama, iplik ve dokuma apre sanayi sektörleri toplamýnýn payýnýn %17 olduðu düþünüldüðünde tekstil sektörünün bölge sanayisinde önemli bir katma deðer yarattýðý ve istihdamda önemli katký saðladýðý görülmektedir.
Adana Ekonomisi 2011
40
Yýl 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 Firma Sayýsý 12 11 11 10 7 9 10 11 12 12 12 15
Tablo VIII.2 Yýllara Göre ÝSO Ýlk 500 Sanayici Firma Arasýndaki Adana Firmalarý
VIII.3- Küçük Sanayi Siteleri
Adana ilinde Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý kredisi ile inþaatý devam etmekte olan 2 adet K.S.S. bulunmaktadýr.Bunlar ;
· Ýmamoðlu K.S.S.
· Seyhan K.S.S. ' dir.
· Yüreðir Doðu K.S.S. inþaatý tamamlanarak kur'a çekimi yapýlmýþ ve taþýnma aþamasýna gelmiþtir.Ýnþaatý biterek faaliyete geçmiþ olan ise 4 adet K.S.S. bulunmaktadýr. Bunlar;
· Aðaç Ýþleri K.S.S.;
· Metal Ýþleri K.S.S. ,
· Ceyhan K.S.S.
· Kozan K.S.S. 'dir.(Kaynak : Sanayi Ticaret Ýl Müdürlüðü)
VIII.4 Hacý Sabancý Organize Sanayi Bölgesi
Adana-Ceyhan D-400 Karayolu üzerinde, Yakapýnar (Misis)'in kuzeyinde tarýma elveriþli olmayan 1590 hektar alan üzerine 1984 yýlýnda temeli atýlarak kurulmuþ, Türkiye'nin en büyük organize sanayi bölgelerinden biridir.
Bölgeye ulaþým karayolu, demiryolu ve havayolu ile saðlanmaktadýr. AOSB Adana havalimanýna 28 km, Mersin Limanýna 98 km, Ýskenderun Limanýna 80 km,
Yumurtalýk Limanýna 40 km uzaklýktadýr. Bölgenin güneyinden D-400 Devlet Karayolu ve TCDD demiryolu, kuzeyinden TEM Otoyolu geçmektedir.
Organize sanayi bölgesinde 284 firma faaliyettedir. Bir önceki yýl faaliyette olan firma sayýsý 272 idi. Faaliyette bulunan firma daðýlýmlarýnda da tekstil sektörü %20,8 pay ile ilk sýrada gelmekte olup bu sektörü %13,7 ile metal sanayi ve %10,9 ile gýda sanayi sektörleri takip etmektedir. Ardýndan plastik ve kimya sektörleri sýralanmýþtýr.
41
2011 Adana Ekonomisi
S.NO
SEKTÖREL DAÐILIM
2011
Sektörel Daðýlým %
Ýnþaat Halinde Proje Halinde
1
TEKSTÝL
59
20,8
6 15
2
METAL
39
13,7
8 13
3
GIDA SANAYÝ
31
10,9
1 2
4
PLASTÝK
24
8,5
2 2
5
KÝMYA SANAYÝ
20
7,0
1 4
6
YAPI ELEMANLARI
20
7,0
2 9
7
AÐAÇ SANAYÝ
13
4,6
1
8
KAÐIT SANAYÝ
13
4,6
4
9
PETROL ÜRÜNLERÝ
13
4,6
1
10
MAKÝNA
8
2,8
1 3
11
AMBALAJ
6
2,1
1 2
12
DEPOLAMA
6
2,1
13 DÖKÜM 6 2,1
14 BANKA 5 1,8 2
15 BOYA SANAYÝ 5 1,8 1
16 ELEKTRÝK 5 1,8 1 1
17 NAKLÝYE 4 1,4 1
18 TOHUMCULUK 4 1,4 1
19 CAM SANAYÝ 3 1,1
TOPLAM 284 100,0 23 62
I.Dönem II.Dönem III. Dönem IV. Dönem Toplam % Deðiþim 2009
19.217.143
22.063.608
22.659.060
24.335.308
88.275.119
-9,6
2010
27.241.957
26.838.196
28.554.291
29.192.963
111.827.407
26,7
2011
27.667.799
26.965.944
29.475.735
32.268.875
116.378.353
4,1 2010/2009 %
41,8
21,6
26
20
26,7
2011/2010 %
1,6
0,5
3,2
10,5
4,1
Kaynak:Organize Sanayi Bölgesi Üst Kuruluþu
VIII.4.1 Doðalgaz Kullanýmý
Organize sanayi bölgesi doðalgaz kullanýmýnda 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %4,1 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda %26,7 artýþ gerçekleþmiþtir. Çeyrek dönemler itibariyle bakýldýðýnda doðal gaz kullanýmýnýn en fazla artýþýn IV. dönemde gerçekleþtiði görülmüþtür. En fazla artýþ ise %10,5 ile III. dönemde gerçekleþmiþtir.
Tablo VIII.5 Doðalgaz Kullanýmýnýn Dönemlere Göre Daðýlýmý 2008-2010
Adana Ekonomisi 2011
42
VIII.4.2 Elektrik Enerjisi TüketimiOrganize sanayi bölgesi elektrik kullanýmýnda 2011 yýlýnda %22,6 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda %36,3 artýþ
gerçekleþmiþti. 2011 yýlýnda dönemsel bazda bakýldýðýnda en fazla artýþ %35,3 artýþ ile I. Dönemde gerçekleþmiþ olup, II. Dönemde %29,6 II. dönemde %12 ve IV. dönemde %17,9 artýþ gerçekleþmiþtir.
Doðalgaz tüketiminde olduðu gibi elektrik tüketiminde de gerçekleþen önemli düzeydeki bu artýþlar 2011 yýlý için ekonomideki canlanmanýn bir göstergesi olarak deðerlendirilebilir.
Tablo VIII.6 Elektrik Kullanýmýnýn Dönemlere Göre Daðýlýmý 2009-2011
Kaynak:Organize Sanayi Bölgesi Üst Kuruluþu
VIII.5-Adana-Yumurtalýk Serbest Bölgesi
4.500.000 metrekarelik bir alan üzerine inþa edilen Adana Yumurtalýk Serbest Bölgesi(TAYSEB) Türkiye'nin en büyük araziye sahip serbest bölgelerinden biridir. Yüzölçümüyle, dünyanýn da en büyüklerinden biri konumundadýr. Ayrýca Türkiye'nin aðýr sanayiye yönelik olarak tasarlanmýþ ilk ve tek serbest bölgesidir.
Halen bölgede Gemi Ýnþa ve Bakým-Onarým, Petrokimya, Ýnþaat, Tekstil ve çeþitli kimyasallarý depolamada tesisleri faaliyet göstermekte olup toplam istihdam 227 kiþidir.
VIII.5.1 Yumurtalýk Serbest Bölgesi Ticaret Hacmi
Yumurtalýk Serbest Bölgesi ticaret hacminde grafikte de görüldüðü gibi 2007 yýlýndan itibaren önemli artýþlar görülmüþtür, 2008 yýlýnda da bu artýþlar hýz kazanmýþ ancak 2009 yýlýnda ekonomik krizinde etkisiyle %-34,3 oranýnda bir azalýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda %27 ve 2011 yýlýnda da %21 artýþ gerçekleþtirmiþtir.
Ticaret daðýlýmýnda en fazla artýþ %102 artýþ oraný ile bölgeden yurtdýþýna yapýlan ticarette gerçekleþmiþtir. Yurtiçinden bölgeye yapýlan ticarette de %13 azalýþ gerçekleþmiþtir.
I.Dönem II.Dönem III. Dönem IV. Dönem Toplam % Deðiþim
2009 89.393.120 104.931.010 114.261.761 121.126.340 429.712.231 2,1
2010 121.629.060 134.881.867 163.684.361 165.460.699 585.655.987 36,3
2011
164.609.850
174.819.547
183.396.854
195.020.229 717.846.480 22,6
2010/2009 % 36,1 28,5 43,3 36,6 36,3
2011/2010 % 35,3 29,6 12,0 17,9 22,6
43
2011 Adana Ekonomisi
Tablo VIII.7 Ticaret Hacmi
TÝCARET DAÐILIMI 2009 2009/2008
(%) 2010 2010/2009
(%) 2011 2011/2010
(%)
YURT ÝÇÝNDEN BÖLGEYE 17.311.853 -7,5 26.736.413 54,4 23.329.152 -12,7
BÖLGEDEN YURT ÝÇÝNE 69.941.785 -22,8 100.125.719 43,2 112.403.102 12,3
YURT DIÞINDAN BÖLGEYE 58.974.960 -46,8 76.239.800 29,3 96.750.236 26,9
BÖLGEDEN YURTDIÞINA 26.708.278 -37,8 16.414.310 -38,5 33.171.345 102,1
TOPLAM 172.936.876 -34,3 219.516.241 26,9 265.653.835 21,0
Adana Ekonomisi 2011
44
Tablo VIII.8 2010-2011 Yýlý Meslek gruplarýna Göre Üye Daðýlýmlarý
Kaynak: Adana Ticaret Odasý
Adana Ticaret Odasýnda 45 meslek grubunda 255 komite üyesi ve komite üyelerinden seçilmiþ 105 meclis üyesi bulunmaktadýr.
2011 yýlý sonu itibariyle toplam üye sayýsý 26.719 olup bir önceki yýla göre üye sayýsýnda %5 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýndaki üye sayýsý ise 25.408 olup bir önceki yýla göre üye sayýsýnda %5 artýþ gerçekleþmiþti.
Meslek gruplarýna göre üye sayýsý incelendiðinde ise en fazla üye Bina Ýnþaat Müteahhitleri gurubunda bulunmaktadýr. Toplam üyelerin %8,9'u bu gruba kayýtlý üyelerden oluþmaktadýr. Ardýndan Toplam üyelerin %5,1'ini oluþturan Elektrikli Ev Aletleri meslek grubu ile %5'ini oluþturan Garajlar, Nakliye Ambarlarý meslek gruplarý sýralanmaktadýr.
Bir önceki yýl üye sayýsý artýþlarýnda ise en fazla üye artýþý %12,6 artýþ oraný ile Su Ürünleri Ve Kümes Hayvanlarý Yetiþtiriciliði Ýle Elde Edilen Ürünlerin Tacirleri meslek grubunda gerçekleþmiþtir. Ardýndan %11,3 artýþ oraný ile Asansör, Ýklimlendirme, Gaz Ve Buhar Cihazlarý Ýmalatçýlarý Ýle Tacirleri ve %11,2 artýþ oraný ile Emlak Komisyoncularý meslek grubunda görülmüþtür.
VIII.6. Adana Ticaret Odasý
45
2011 Adana Ekonomisi
Sermaye Daðýlýmlarý
2009
2008 Yýlý % Daðýlým
2010
2009 Yýlý % Daðýlým
2009/2008 %
2011
2010 Yýlý % Daðýlým
2011/2010 %
1-499
1.582
6,5
1.701
6,7
7,5
1.674
6,3
-1,6 500-4999
3.750
15,5
3.657
14,4
-2,5
3.517
13,2
-3,8 5000-24.999
8.421
34,8
8.697
34,2
3,3
8.730
32,7
0,4
25.000-49.999
1.744
7,2
1.679
6,6
-3,7
1.743
6,5
3,8
50.000 ve Yukarýsý 8.691 35,9 9.674 38,1 11,3 11.055 41,4 14,3 Toplam 24.188 100 25.408 100 5,0 26.719 100 5,2
KuruluÌ Türü
2010
2011
% DeðiÌim % Daðýlým
ÞAHIS FÝRMASI
8.294
8.709 5,0 32,6KOLLEKTÝF ÞÝRKET
29
27 -6,9 0,1
KOMANNDÝT ÞÝRKET
12
9 -25,0 0,0LÝMÝTED ÞÝRKET
13.599
14.197 4,4 53,1LÝMÝTED ÞÝRKET(ÞUBE)
1.326
1.435 8,2 5,4ANONÝM
ÞÝRKET
770
788 2,3 2,9ANONÝM ÞÝRKET(ÞUBE)
960
1149 19,7 4,3YAPI KOOPERATÝFÝ
209
193 -7,7 0,7MOTORLU TAÞITLAR KO.
80
79 -1,3 0,3ESNAF VE KEFALET KO.
12
13 8,3 0,0TÜKETÝM KO.
11
10 -9,1 0,0TARIM SATIÞ KO.
6
6 0,0 0,0TARIMSAL KALKINMA KO.
46
46 0,0 0,2SU ÜRÜNLERÝ KO.
9
9 0,0 0,0SULAMA KO.
9
9 0,0 0,0KOOPERATÝF BÝRLÝKLERÝ 7 7 0,0 0,0TURÝZM GELÝÞTÝRME KOOP. 1 1 0,0 0,0KÜÇÜK SANAT KOOPERATÝFÝ 10 11 10,0 0,0ÜRETÝM TEMÝN VE DAÐITIM KOOP. 6 6 0,0 0,0VAKIF ÝÞLETMELERÝ 4 4 0,0 0,0MÜESSESELER 5 5 0,0 0,0DÝÐER KURULUÞLAR 3 6 100,0 0,0TOPLAM 25.408 26.719 5,2 100,0
Kaynak:Adana Ticaret Odasý Oda Sicil kayýtlarý
Tablo VIII.10 Sermayelerine Göre Üye Daðýlýmlarý
Kaynak:Adana Ticaret Odasý Oda Sicil kayýtlarý
VIII.6.1 - Açýlan-Kapanan FirmalarTablo VIII.11'de Adana Ticaret Odasý ve TOBB Türkiye Ticaret Sicili verilerine göre Açýlan ve kapanan firma sayýlarý yer almakta olup 2011 yýlýnda açýlan firma sayýsýnda Adana ilinde %10, Türkiye'de ise %11,6 artýþ, kapanan firma sayýsýnda da Adana ilinde %9,4 artýþ, Türkiye'de genelinde %29,4 artýþ gerçekleþmiþtir. Türkiye genelinde kapanan firma sayýsý artýþý açýlan firmalara göre daha yüksek oranda gerçekleþmiþtir.
Adana Ticaret Odasý Kuruluþ Türlerine göre üyelerin daðýlýmýnda ise üyelerin %59' u Limited Þirketlerden, %33'ü Þahýs Firmalarýndan ve %7'side diðer firmalardan oluþmaktadýr. 2010 yýlýnda ise Limited Þirket oraný %59, þahýs þirketi oraný %33 ve Anonim Þirket oraný %7 idi.
Derecelerine göre üye daðýlýmlarýnda ise en fazla üye 50.000 ve yukarýsý sermaye grubunda bulunmaktadýr. Ardýndan 8.730 üye ile 5000 ila 24.999 TL sermayeye sahip üye grubu sýralanmýþtýr. Toplam üyelerin %41'i 50.000 ve yukarýsý sermeye grubu üyelerinden oluþmakta olup bir önceki yýl bu oran %38 idi.
Adana Ekonomisi 2011
46
Tablo VIII.11 Adana-Türkiye Açýlan Kapanan Firma SayýlarýTOBB Ticaret Sicili Türkiye ADANA Ticaret Odasý
2010 2011 % Deðiþim 2010
2011
% Deðiþim
Açýlan Þirket Sayýsý 102.906 114.872 11,6 2.441
2.686
10,0
Kapanan Þirket Sayýsý 43.362 56.121 29,4 1.213 1.327 9,4
Kaynak:Adana Ticaret Odasý Oda Sicil kayýtlarý-TOBB
Tablo VIII.12 de yer alan Adana Ticaret Odasý kayýtlarýna göre a ç ý l a n k a p a n a n f i r m a l a r incelendiðinde 2009 yýlýndaki açýlan ve kapanan firma sayýsý azalýþýnýn 2010 yýlý sonrasýda durduðu görülmektedir. 2010 yýlýnda açýlan firma sayýsýnda %12,4, 2011 yýlýnda %10 artýþ, kapanan firma sayýsýnda ise 2010 yýlýnda %15,4, 2011 yýlýnda da %9,4 artýþ gerçekleþmiþtir.
!ÇIL!N KAPANAN FARKYILLAR Firma Sayýsý % Deðiþim Firma Sayýsý % Deðiþim (Açýlan-Kapanan)2000 1.475 -- 576 -- 899
2001 1.253 -15,1 707 22,7 546
2002 1.443 15,2 721 2,0 722
2003 1.565 8,5 596
-17,3
969
2004 2.114 35,1 675
13,3
1.439
2005 2.354 11,4 719
6,5
1.635
2006 2.773 17,8 844
17,4
1.929
2007 2.579 -7,0 928
10,0
1.651
2008 2.439 -5,4 1.179
27,0
1.260
2009 2.172 -10,9 1.052
-10,8
1.120
2010 2.441 12,4 1.213
15,3
1.228
2011 2.686 10,0 1.327
9,4
1.359
Kaynak:Adana Ticaret Odasý Oda Sicil kayýtlarý
TABLO VIII.12 ATO Verilerine Göre Açýlan Kapanan Firma Sayýlarý
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
1.475
1.253 1.4
43 1.565
2.114
2.354
2.773
2.579
2.439
2.172
2.441
2.686
576 70
7 721
596 67
5 719
844
928
1.179
1.052
1.213
1.327
!çýlan Firmalar Kapanan Firmalar
Sýra
Borsa Adý
iþlem Hacmi TL
Türkiye Geneline Oraný (%)
1
ÝSTANBUL TÝCARET BORSASI
8.566.782.033,68
11,216
2
ÝZMÝR TICARET BORSASI
3.889.588.424,22
5,092
3
KONYA TÝCARET BORSASI
3.074.025.177,45
4,025
4
ADANA TÝCARET BORSASI
2.758.542.182,43
3,612
5
SANLIURFA TÝCARET BORSASI
2.532.606.015,26
3,316
6
GAZÝANTEP TÝCARET BORSASI
2.474.578.814,33
3,24
7
MERSÝN TÝCARET BORSASI
2.024.803.360,92
2,651
8
ANKARA TÝCARET BORSASI
1.968.617.179,46
2,577
9 SAKARYA TÝCARET BORSASI 1.892.439.199,22 2,478
10 DÝYARBAKIR TÝCARET BORSASI 1.432.383.162,37 1,875
Kaynak : TOBB
Tablo VIII.14'te Adana Ticaret Borsasý iþlem hacimleri yer almaktadýr. 2010 yýlýna kadar son üç yýldýr iþlem hacminde ortalama %10 artýþ olmuþken, 2011 yýlýnda iþlem hacminde %25 artýþ gerçekleþmiþtir.
Tablo VIII.13. 2009 Yýlýnda Toplam Ýþlem Hacmine Göre Ýlk 10 Borsa VIII.7. Adana Ticaret Borsasý
Adana Ticaret Borsasý Ýþlem hacmine göre 2009 yýlýnda %3,6 iþlem hacmi payý ile en fazla iþlem gören Ticaret Borsalarý sýralamasýnda 4. Sýrada yer almýþtýr. 2008 yýlýnda %3,7 iþlem hacmi payý ile 3. Sýrada yer almýþtý. Ýlk sýrada %11,2 iþlem hacmi payý Ýstanbul ile ardýndan %5,1 iþlem hacmi payý ile Ýzmir ve %4,025 iþlem hacmi payý ile Konya Ticaret Borsalarý sýralanmaktadýr.(TOBB tarafýndan en son açýklanan veriler 2009 yýlýdýr.)
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Açýlan Kapanan
899546
722 969
1.439
1.635
1.9291.651
1.260
1.120
1.228
1.359
Adana Ekonomisi 2011
48
Kaynak:Adana Ticaret Borsasý
Yýl
Ýþlem Hacmi TL
% Deðiþim
2000
461.189
--
2001
710.224
54
2002
1.145.161
61
2003
1.489.800
30
2004
1.712.592
15 2005
1.676.316
-2 2006
2.134.482
27
2007 2.292.948 7 2008 2.525.718 10
2009 2.757.542 9
2010
3.039.629
10
2011
3.790.659
25
Tablo VIII.14. Adana Ticaret Borsasý 2000-2011 Yýllarý Toplam Ýþlem Bedeli (TL)
Adana Ticaret Borsasýnda iþlem gören maddeler ve iþlem hacimleri ise Tablo VIII.15'de yer almakta olup, en fazla iþlem miktar bakýmýndan; hububat, yaðlý tohumlar, tekstil, nebati yaðlar, yaþ ve kuru meyveler, hububat mamulleri ve küspelerde gerçekleþmiþtir.
ÜRÜN ÇEÞÝTLERÝ 2008 2009 2010 2011
HUBUBAT 1.018.499.244 1.091.929.901 1.347.408.302 1.462.643.919
NEBATÝ YAÐLAR 563.112.319 672.333.271 395.007.467 526.623.914
TEKSTÝL HAMMADDELERÝ
226.277.240
166.985.754
328.623.461
393.300.791
YAÐLI TOHUMLAR
185.807.142
195.834.369
242.207.907
389.105.761
HUBUBAT MAMÜLLERÝ
218.946.579
206.435.472
236.729.092
273.560.951
YaÞ VE KURU MEYVELER
102.839.946
153.267.024
169.782.625
225.312.055
ÇEÞÝTLÝ GIDA MADDELERÝ
85.152.412
136.054.311
169.363.890
199.525.439
KASAPLIK CANLI HAYVANLAR
46.700.552
58.126.572
73.754.158
52.413.662
KÜSPELER
70.182.887
68.732.428
63.823.748
48.177.271
ÇEÞÝTLÝ MADDELER
5.032.345
5.264.675
8.694.687
11.631.683
HAM DERÝLER
1.180.027
688.400
2.198.542
1.772.371
BAKLÝYAT VE MAMÜLLERÝ
1.226.120
999.663
1.040.469
1.343.367
ORMAN MAHSÜLLERÝ
761.446
889.744
994.591
138.360
KOTA DIÞI MADDELER 191.138.273
KOTA DIÞI MADDELER ÇÝÐÝT (FÝYAT FARKI) 13.971.253
BEDEL TOPLAMI (TL) 2.525.718.259 2.757.541.584 3.039.628.940 3.790.659.070
Tablo VIII.15. 2008-2011 Yýlýnda Adana Ticaret Borsasý'nda Ýþlem Gören Baþlýca Maddeler
Kaynak:Adana Ticaret Borsasý
Adana Ekonomisi 2011
50
IX. Uluslararasý Doðrudan Yatýrýmlar
IX.1 Uluslararasý Sermayeli Þirket SayýlarýAdana ilinde Hazine Müsteþarlýðý verilerine göre 1954-2011 yýlý sonu itibariyle kümülatif toplamda 45 ülkeden
toplam 215 yabancý sermayeli þirket faaliyettedir. Bu firmalarýn %21'i Almanya, %10'u A.B.D. %9'u Irak %8', Suriye ve %5'i de Hollanda olarak ilk beþ sýrada yer almaktadýr.
Tablo IX.1' de görüldüðü üzere Türkiye'de faaliyette olan yabancý sermayeli þirketlerin %0,7'si Adana ilinde faaliyet göstermekte olup iller sýralamasýnda 10.uncu sýrada yer almaktadýr. Uluslararasý sermayeli þirketlerin merkezlerinin çoðunlukla büyük illerde kayýtlýolmasý sebebiyle uluslararasý doðrudan yatýrým giriþleri büyük illerde yoðunlaþmýþ görünmektedir. Bunun sebebi yurtdýþýndan gerçekleþtirilen sermaye transferlerinin yatýrým tesislerine deðil, þirket merkezlerine yapýlmasýdýr.
Uluslararasý Sermayeli Firmalarýn Sayýlarýnýn illere göre birikimli toplamlarda bir önceki yýla göre deðiþim oranlarý incelendiðinde ise; 2011 yýlýnda Adana ilinde yabancý sermayeli þirket sayýsýnda %12,4 artýþ gerçekleþmiþtir Bir önceki yýl þirket sayýsýnda %10,2 artýþ gerçekleþmiþti. En fazla artýþ %16,1 ile Ýzmir ile %14,8 ile Mersin ve %13,2 ile Aydýn illerinde gerçekleþmiþtir.
2011 yýlý sonu itibarýyla Türkiye'deki 29.399 adet uluslararasý sermayeli þirketin, 9.107 adedinin toptan ve perakende ticaret, 4.729 adedinin imalat sanayi, 4.719 adedinin ise gayrimenkul kiralama ve iþ faaliyetleri sektörlerinde faaliyette bulunduðu görülmektedir. Ýmalat sanayinde uluslararasý sermayeli þirket sayýsý bakýmýndan kimyasal madde ve ürünler imalatý birinci sýrada yer alýrken, gýda ürünleri, içecek ve tütün imalatý ile tekstil ürünleri imalatý takip eden alt sektörler konumundadýr
Tablo IX.1. Uluslararasý Sermayeli Firmalarýn Sayýlarýnýn Ýller bazýnda
Kümülatif Toplamý
Ýlk 10 Ýl Sýralamasý
þirket Sayýsý þirket Sayýsý þirket Sayýsý 2009/2008 %
2010/2009 %
2011/2010 %(1954-2009) (1954-2010) (1954-2011)
ÝSTANBUL 13.001 14.328 16.641
12,7 10,2 16,1ANTALYA
2.976
3.201
3.498
9,2
7,6 9,3ANKARA
1.567
1.712
1.919
11,1
9,3 12,1ÝZMÝR
1.391
1.540
1.667
10,7
10,7 8,2
MUÐLA
1.333
1.372
1.409
5,8
2,9 2,7BURSA
483
524
576
13,9
8,5 9,9AYDIN
419
454
514
9,4
8,4 13,2MERSÝN
397
432
496
11,5
8,8 14,8KOCAELÝ
290
307
338
12,8
5,9 10,1ADANA 176 194 218 8 10,2 12,4Diðer Ýller 1.518 1.773 2.123 15,7 16,8 19,7
Toplam 23.551 25.837 29.399 11,7 9,7 13,8
Kaynak : T.C. Ekonomi Bakanlýðý
51
2011 Adana Ekonomisi
Harita I: 1954-2011 Yýllarý Arasýnda Faaliyette Bulunan Uluslararasý SermayeliÞirketlerin Bulunduklarý Ýle Göre Daðýlýmý
Kaynak: Uluslar arasý Doðrudan Yatýrýmlar 2011 Yýlý Raporu/Ekonomi Bakanlýðý
Harita II' de ise Akdeniz bölgesindeki uluslararasý sermayeli þirketlerin illerle göre sektörel daðýlýmlarý yer almaktadýr.
Harita II: Akdeniz Bölgesi Uluslararasý Sermayeli Þirket Sayýlarýnýn Sektörel Bazda Daðýlýmý (1954-2011)
Kaynak: Uluslar arasý Doðrudan Yatýrýmlar 2011 Yýlý Raporu/Ekonomi Bakanlýðý
IX.2 Adana Ýli Uluslar arasý Sermayeli Þirketlerin Sektörel Daðýlýmlarý
Adana ilinde 2011 yýlý itibariyle faaliyete geçen yabancý sermayeli firmalarýn sektörel daðýlýmlarýna göre en fazla Toptan ve Perakende Ticarette yabancý sermayenin yoðunlaþtýðý ardýndan Ýmalat sanayi ve Tarým sektörlerinin sýralandýðý görülmektedir.Toplam 215 yabancý sermayeli þirketin %39'u toptan ve perakende ticareti, %25'i imalat, %9'u da tarým sektörü, %7'si inþaat, %4' ü gayrimenkul, kiralama ve iþ faaliyetleri ve %4'ü de madencilik ve taþocakçýlýðý sektörleri ile aðýrlýklý olarak faaliyet göstermektedir.
Þirket Sayýsý Aralýklarý
> Minimum
0
1
51
251
501
1001
2501
5001
< Maksimum
0
50
250
500
1000
2500
5000
∞
Adana Ekonomisi 2011
52
TABLO-IX.3. Adana Ýlinde 1954-2011 yýllarýnda Faaliyette Bulunan Yabancý Sermayeli Firmalarýn Sektörel Daðýlýmlarý
Kaynak:Ekonomi Bakanlýðý
0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0
39,1
24,7
8,8
6,5
3,7
3,7
3,3
2,3
1,4
1,4
1,4
0,9
0,9
0,9
0,5
0,5
TOPTAN VE PERAKENDE TÝCARET- MOTOSÝKLET VE MOTORLU ARAÇLAR ÝLE KÝÞÝSEL EÞYALAR VE EVEÞYALARININ ONARIMI
ÝMALAT
TARIM
ÝNÞAAT
GAYRÝMENKUL, KÝRALAMA VE ÝÞ FAALÝYETLERÝ
MADENCÝLÝK VE TAÞOCAKÇILIÐI
ELEKTRÝK, GAZ VE SU
ULAÞTIRMA, DEPOLAMA VE HABERLEÞME
SAÐLIK ÝÞLERÝ VE SOSYAL HÝZMETLER
EÐÝTÝM
OTEL VE LOKANTALAR
DÝÐER SOSYAL, TOPLUMSAL VE KÝÞÝSEL HÝZMET FAALÝYETLERÝ
BALIKÇILIK
MALÝ ARACI KURULUÞLARA YARDIMCI FAALÝYETLER
GAYRÝMENKUL, KÝRALAMA VE ÝÞ FAALÝYETLERÝ
KAMU YÖNETÝMÝ VE SAVUNMA, ZORUNLU SOSYAL GÜVENLÝK
SEKTÖR Firma Sayýsý
Sektörel
Paylarý %
TOPTAN VE PERAKENDE TÝCARET; MOTOSÝKLET
VE MOTORLU ARAÇLAR ÝLE KÝÞÝSEL EÞYALAR VE
EV EÞYALARININ ONARIMI 84 39,1
ÝMALAT 53 24,7
TARIM 19 8,8
ÝNÞAAT 14 6,5
MADENCÝLÝK VE TAÞOCAKÇILIÐI
9 4,2
GAYRÝMENKUL, KÝRALAMA VE ÝÞ FAALÝYETLERÝ
8 3,7
ULAÞTIRMA, DEPOLAMA VE HABERLEÞME
7 3,3
ELEKTRÝK, GAZ VE SU 5 2,3
SAÐLIK ÝÞLERÝ VE SOSYAL HÝZMETLER
3 1,4
EÐÝTÝM 3 1,4
OTEL VE LOKANTALAR 3 1,4
DÝÐER SOSYAL, TOPLUMSAL VE KÝÞÝSEL HÝZMET
FAALÝYETLERÝ 2 0,9
BALIKÇILIK 2 0,9
MALÝ ARACI KURULUÞLARA YARDIMCI
FAALÝYETLER 2 0,9
KAMU YÖNETÝMÝ VE SAVUNMA, ZORUNLU
SOSYAL GÜVENLÝK 1 0,5
TOPLAM 215 100,0
53
2011 Adana Ekonomisi
IX.3 Uluslararasý Sermayeli Þirketlerin Yatýrým Projelerine Göre Yatýrým Tutarý
2007-2011 yýllarý arasýndaki yatýrýmlarýn il bazýnda daðýlýmýnda da tutar açýsýndan Kocaeli'nin yine ilk sýrada olduðu gözlemlenmektedir. Kocaeli'yi Ýstanbul ve Bursa illeri takip etmektedir. Adana ili 2 milyar 107 milyon dolar yatýrým projeli yatýrým tutarý ile Bursa'nýn ardýndan 5'inci sýrada yer almýþtýr.
2011 yýlýnda uluslararasý sermayeli þirketlerin yatýrýmlarýnýn il bazýnda daðýlýmýnda projeadedi olarak ilk iki sýrada Ýstanbul ve Kocaeli yer almaktadýr. Bu iki ili 15'er adet proje ileBursa ve Ýzmir takip ederken, Manisa 11 adet proje ile 5. sýrada yer almýþtýr. Adana ili 2007-2011 yýllarýnda toplan 21 adet
Ýller 2007 2008 2009 2010 2011 2007-2011
Kocaeli
316
527
476
1.301 1.487 4.105
Ýstanbul
1.224
1.247
286
274 164 3.196
Bursa
320
118
2.054
252 445 3.189
Adana
6
16
1.735
338 11 2.107
Samsun
0
0
1.356
0 14 1.371
Balýkesir
3
910
0
44 175 1.132
Sakarya
511
35
41
340 58 984
Sinop
0
884
0
0 0 884
Denizli
7
36
0
762 0 805
Manisa
38
57
110
117 429 750
Ýzmir
204
132
154
112 80 682
Elazýð
0
73
0
3 560 636
Antalya 5 140 38 323 54 560
Artvin 0 52 14 0 452 518
Hatay 70 17 403 7 7 504
Tekirdað 55 134 114 146 37 486
Kahramanmaraþ 0 113 341 0 21 474
Bilecik 195 8 25 148 30 406
Ýller 2007 2008 2009 2010 2011 2007-2011
Ýstanbul
41
42
19
24 33 159
Kocaeli
25
28
32
27 29 141
Bursa
20
20
15
14 15 84
Ýzmir
16
9
14
16 15 70
Ankara
7
15
7
8 9 46
Manisa
10
7
6
11 11 45
Antalya
4
7
6
16 9 42
Tekirdað
8
6
6
9 10 39
Sakarya
6
6
4
6 6 28
Mersin
3
4
3
7 7 24
Adana
2
3
7
5 4 21
Düzce
5
2
3
3 5 18
Bilecik 3 3 6 2 3 17
Hatay 4 1 7 3 2 17
Muðla 1 4 4 6 1 16
Konya 1 4 0 3 7 15
Eskiþehir 0 3 4 4 2 13
Balýkesir 2 2 0 5 3 12
Kýrklareli 1 3 3 2 3 12
Kayseri 1 1 1 2 6 11
Kaynak:Ekonomi Bakanlýðý
Kaynak:Ekonomi Bakanlýðý
TABLO-IX.4. Yatýrým Projelerinin Tutarýna Göre Ýlk 20 Ýl Bazýnda Daðýlýmý (Milyon Dolar)
Adana Ekonomisi 2011
54
2005 yýlýnda %18,4 ile 2'inci 2006 yýlýnda 16,9 ile 1inci 2007 yýlýnda 15,7 ile 3'üncü sýrada 2008 yýlýnda da %16,8 oran ile 2' inci sýrada2009 yýlýnda %22,0 ile 1'inci sýrada 2010 yýlýnda %16,7 ile 2'inci sýrada 2011 yýlýnda %10,7 ile 8'inci sýrada yer almýþtýr.
Ýller Bazýnda ise;2009 yýlýnda %26,2 ile 1'inci 2010 yýlýnda 19,1 ile 1'inci sýrada yer almýþtýr.*Kaynak:Türkiye Ýstatistik Kurumu
Görüldüðü gibi iþsizlik oranýnda Adana ili en fazla iþsizlik oranýna sahip iller sýralamasýnda 10 yýldýr sürekli ilk üç içerisinde yer almýþtýr. Bunda Adana ilini yaþadýðý ekonomik güçlüklerin yanýnda son 20 yýlda Adana ilinin aldýðý göç ve göçle gelen vasýfsýz iþgücü ile son yýllarda vermiþ olduðu vasýflý iþgücü göçün önemli etkisi olduðu düþünülmektedir.
Türkiye Ýstatistik Kurumu tarafýndan 15 yaþ üstü Kurumsal olmayan nüfusa göre Adana Mersin bölgesinde 2 milyon 675 bin nüfus olduðu tahmin edilmiþtir. Söz konusu nüfusun 1 milyon 390 bin kiþisi iþgücü durumunda olup bunlarýnda 1 milyon 241 bini istihdam edilmiþ durumdadýr. Ýþsiz sayýsý ise 149 bin olduðu tahmin edilmiþ olup iþsizlik oraný buna göre %10,7olarak hesaplanmýþtýr. Ýþgücüne katýlma oraný %52'dir. 2010 yýlýnda ise iþgücüne katýlma 1 milyon 408 bin kiþi ve istihdam edilen kiþi sayýsý 1milyon 173 bin kiþi olup iþsiz sayýsý 235 bin kiþi idi.
X.1.Ýstihdam ve Ýþsizlik ve Ýþsizlik Oranlarý
Türkiye Ýstatistik Kurumu iþsizlik verilerine göre TR62 Adana-Mersin bölgesi 2011 yýlýnda 10,7 ile en fazla iþsizlik oranýna göre bölgeler sýralamasýnda 8'inci sýrada yer almýþ olup 2010 yýlýnda %16,7 iþsizlik oraný ile en fazla iþsizlik oranýna göre bölgeler sýralamasýnda 2'inci sýrada yer almýþtýr. 2009 yýlýnda %22 iþsizlik oraný ile en fazla iþsizlik oraný sahip bölge durumundaydý. 2009 yýlýnda ayrýca TÜÝK tarafýndan iller bazýnda iþsizlik verileri açýklanmýþ ve Adana ili 81 il içerisinde %26,5 iþsizlik oraný ile en fazla iþsizlik oranýna sahip il olmuþtur. 2010 yýlýnda da %19,1 ile yine 1'inci sýradaydý. 2009 yýlýnda Mersin ili ile bölgesel deðerlendirdiðinde Adana-Mersin TR-62 bölgesi iþsizlik oraný %22'ye gerilemiþtir. Ayný þekilde 2010 yýlýnda Adana –Mersin olarak %16,7'ye gerilemiþtir.
Geçmiþ yýllarda bakýldýðýnda iþsizlik oranýnda bölgemiz sürekli üst sýralarda olduðu görülmekte olup bu sýkýntý günümüzde de devam etmektedir.
Ýþsizlik oranlarýnda 2000 yýlýndan itibaren incelendiðinde ise 2000-2003 yýllarýnda iþsizlik verileri yalnýzca 9 il için yapýlmaktaydý buna göre iþsizlik oranýna göre sýralamada;2000 yýlýnda %11,4 oran ile 2.inci, 2001 yýlýnda %16,8 ile 1.inci, 2002 yýlýnda 23,9 ile 1.inci ve 2003 yýlýnda da %18,9 ile 2.inci sýrada yer almýþtýr. Bu yýllardan sonra iþsizlik verileri 26 istatistik bölgelere göre açýklanmýþtýr. Bölgelere göre iþsizlik oraný sýralamasýnda Adana-Mersin TR-62 bölge olarak;2004 yýlýnda %14,9 ile 6'ýncý
X. Ýstihdam Durumu
55
2011 Adana Ekonomisi
15 ve daha
yukarý yaþtaki nüfus
(Bin Kiþi) Ýþgücü
(Bin Kiþi)
Ýstihdam edilenler (Bin Kiii)
Ýþsiz (Bin Kiþi)
Ýþgücüne katýlma oraný %
Ýþsizlik oraný (%)
Ýstihdam oraný (%)
Ýþgücüne dahil
olmayan nüfus
2010 2.660 1.408 1.173 235 52,9 16,7 44,1 1.252
2011 2.675 1.390 1.241 149 52,0 10,7 46,4 1.285
Bölgeler (Düzey2)
2010 2011 Ýþgücüne katýlma oraný %
Ýþsizlik oraný %
Ýstihdam oraný %
Ýþgücüne katýlma oraný %
Ýþsizlik oraný %
Ýstihdam oraný %
Türkiye
48,8
11,9
43,0
49,9
9,8
45,0
TR31
(Ýzmir)
50,1
15,1
42,5
53,4
14,7
45,5
TRC1
(Gaziantep, Adýyaman, Kilis)
44,8
12,1
39,4
42,6
14,4
36,5
TRC3
(Mardin, Batman, Þýrnak, Siirt)
36,0
11,8
31,8
33,9
12,7
29,6
TRB2 (Van, Muþ, Bitlis, Hakkari)
43,9
17,0
36,4
47,3
12,3
41,5
TR63
(Hatay, Kahramanmaraþ, Osmaniye)
49,3
13,6
42,6
49,3
12,0
43,4
TR42
(Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova)
50,3
13,0
43,7
54,7
11,9
48,2
TR10 (Ýstanbul)
47,8
14,3
41,0
48,8
11,8
43,1
TR62
(Adana, Mersin)
52,9
16,7
44,1
52,0
10,7
46,4
TR72
(Kayseri, Sivas, Yozgat)
44,2
13,7
38,1
50,1
10,7
44,7
TRA2
(Aðrý, Kars, Iðdýr, Ardahan)
50,9
10,3
45,7
54,4
10,2
48,8
TRB1
(Malatya, Elazýð, Bingöl, Tunceli)
47,4
11,9
41,8
48,1
10,2
43,2
TR51
(Ankara)
46,7
12,1
41,1
47,5
9,4
43,0
TR61
(Antalya, Isparta, Burdur)
57,6
10,7
51,4
57,9
9,3
52,6
TR21
(Tekirdað, Edirne, Kýrklareli)
54,6
9,8
49,3
55,4
8,8
50,5
TR32
(Aydýn, Denizli, Muðla)
54,8
11,9
48,3
54,4
8,5
49,8
TRC2
(Þanlýurfa, Diyarbakýr)
33,5
13,1
29,1
32,8
8,4
30,1
TR71 (Kýrýkkale, Aksaray, Niðde, Nevþehir, Kýrþeh ir )
46,3
10,1
41,6
46,4
8,0
42,7
TR41
(Bursa, Eskiþehir, Bilecik)
47,1
10,1
42,3
48,6
7,6
44,9
TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartýn)
52,2
10,8
46,6
56,9
7,6
52,6
TR52 (Konya, Karaman) 51,5 8,4 47,2 49,5 6,8 46,1
TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüþhane) 58,2 6,1 54,6 57,4 6,4 53,7
TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) 52,8 6,2 49,5 50,5 6,3 47,3
TR82 (Kastamonu, Çankýrý, Sinop) 55,3 8,3 50,8 59,5 5,7 56,0
TR22 (Balýkesir, Çanakkale) 48,3 7,7 44,6 47,1 5,3 44,6
TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasy a) 50,6 7,2 47,0 52,5 5,3 49,7
TR33 (Manisa, Afyon, Kütahya, Uþak) 48,2 7,6 44,5 52,7 4,7 50,2
Tablo X.1Kurumsal Olmayan Nüfusun Yýllar Ve Cinsiyete Göre Ýþgücü Durumu 2010-2011 Yýlý(Düzey 2 Adana-Mersin) )
Tablo X.2. Ýstatistiki Bölge Sýnýflamasý Düzey2'ye Göre Ýstihdam ve Ýþsizlik Oranlarý (2011 Yýlý Ýþsizlik Oranýna Göre Sýralý)
Kaynak:Türkiye Ýstatistik Kurumu
Adana Ekonomisi 2011
56
X.2. Ýstihdam Edilenlerin Ýktisadi Faaliyet Kollarýna Göre Daðýlýmý (TR62 Adana-Mersin)
Faaliyet kollarý istihdamýn daðýlým Tablo X.3'te yer almaktadýr. 2011 yýlýnda en fazla istihdam %50,3 oran ile hizmetler sektöründe bulunmaktadýr. Ardýndan %30,2 ise tarým ve %19,5 ile sanayi sektörüne daðýlmýþtýr. 2010 yýlýnda tarým sektörünün istihdam oraný %30,2, sanayinin %19,5 ve hizmetler sektörünün ise %50,3 idi.
Tablo X.3.Ýstihdam Edilenlerin Yýllar Göre Ýktisadi Faaliyet Kollarý Daðýlýmý
Kaynak:Türkiye Ýstatistik Kurumu
Yýllar
(Bin kiþi, 15+ yaþ)
(%)
Toplam
Tarým
Sanayi (*)
Hizmet
Tarým
Sanayi (*)
Hizmet
2004
881
223
200
458
25,3
22,7
52
2005
895
194
213
487
21,6
23,8
54,4
2006
958
208
222
529
21,7
23,1
55,2
2007
1.023
242
233
547
23,7
22,8
53,5
2008
998
248
229
521
24,9
23
52,2
2009
1050
303
218
529
28,9
20,8
50,4
2010
1.173
355
230
589
30,2
19,6
50,2
2011
1.241
375
242
624
30,2
19,5
50,3
57
2011 Adana Ekonomisi
XI - Dýþ Ticaret
Ýhracatçý Birliklerinden elde edilen veriler doðrultusunda, 2011 yýlýnda ihracatýmýz %23,7 artýþ kaydederek 1 milyar
704 milyon ABD dolar gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda ise ihracatýmýz %26,9 artýþ kaydetmiþ ve 1 milyar 378 milyon ABD Dolar gerçekleþmiþti.
Adana ili Ýthalatý ise 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %33 artýþ gerçekleþmiþ ve 2 milyar 973 milyon ABD Dolara yükselmiþtir. 2010 yýlý yýllýk artýþý ise %32 olarak gerçekleþmiþti.
Adana ili ihracatýnýn ithalatý karþýlama oranýna bakýldýðýnda; 2010 yýlýnda %61,8 olarak gerçekleþen bu oran 2011 yýlýnda %57,3' e gerçeklemiþtir. 2005 yýlýndan itibaren ihracatýn ithalatý karþýlama oranýna bakýldýðýnda ise; 2005 yýlýnda karþýlama oraný %97 iken ilerleyen yýllarda bu oranda sürekli bir azalýþ gerçekleþmiþ ve 2010 yýlýnda %61,8'e, 2011 yýlýnda %57,3'e kadar gerilemiþtir. Söz konusu azalýþ trendi Ýhracatýn ithalatý karþýlama oranýnýn yer aldýðý grafikte daha net þekilde görülmektedir.
Yýllar
Ýthalat
% Deðiþim
Ýhracat
% Deðiþim
Ýhracatýn Ýthalatý Karþýlama Oraný %
2005
1 265 049 628
1 227 525 991
97,0
2006
1 441 273 160
13,9
1 233 690 866
0,5
85,6
2007
1 918 628 363
33,1
1 522
401 086
23,4
79,3
2008
2 151 647 084
12,1
1 476 296 821
-3,0
68,6
2009 1 692 782 438 -21,3 1 086 256 597 -26,4 64,2
2010 2 228 897 562 31,7 1 378 425 149 26,9 61,8
2011 2 973 911 351 33,4 1 704 819 915 23,7 57,3
Kaynak : Türkiye Ýstatistik Kurumu-Ýhracatçý Birlikleri
Adana Ekonomisi 2011
58
XI.1 ÝhracatTablo XI.2'de Adana ilinin 2006-2011 yýllarý aylara göre ihracatýnýn daðýlýmý yer almaktadýr.
Tablo XI.2 Adana Ýli Ýhracatýnýn Aylara Göre Daðýlýmý (ABD $)
Adana ihracatý çeyrek dönemler itibariyle deðerlendirildiðinde ise 2011 yýlý çeyrek dönemlerde bir önceki yýlýn ayný dönemine göre en fazla artýþ gerçekleþen dönem %27.4 ile I. dönem olmuþtur. Ardýndan %25,2 ile IV. dönemde gerçekleþmiþ olup, en fazla ihracat ise 493 milyon ABD Dolar ile yine IV. dönemde gerçekleþmiþtir.
Tablo XI.3 Adana Ýli Ýhracatýnýn Çeyrek Dönemlere Göre Daðýlýmý (ABD$)
AY 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ocak
100.457.087
Þubat
107.081.696
Mart
132.187.603
Nisan
124.197.333
Mayýs
119.792.437
Haziran
136.443.618
Temmuz
117.726.218
Aðustos
130.627.996
Eylül
126.520.193
Ekim
132.305.354
Kasým
153.411.535
Aralýk
73.148.544
82.194.308
115.495.365
110.225.364
108.007.294
105.548.135
92.865.540
96.827.300
106.486.086
103.027.316
112.882.417
126.983.197
141.650.016
107.100.423
110.132.837
127.011.950
129.267.437
140.877.081
119.331.200
135.444.911
130.758.304
129.073.398
116.995.860
117.557.469
112.745.953
83.547
87.906.944
77.849.819
86.217.125
89.039.346
84.074.901
.225
93.167.599
78.715.893
93.322.519
93.723.802
96.276.570
122.414.853
97.629.927
99.524.531
121.017.661
118.490.370
102.945.984
114.367.428
111.250.986
105.546.358
113.230.316
119.507.625
121.643.826
153.270.138
127.105.684
129.540.126
124.536.042
151.394.906
138.788.305
139.529.291
134.964.869
130.112.448
134.891.694
154.591.619
162.645.221
176.719.708
Toplam 1.233.690.866 1.522.401.086 1.476.296.821 1.086.256.597 1.378.425.149 1.704.819.915
Yýllýk % Deðiþim 0,5 23,4 -3,0 -26,4 26,9 23,7
YIL I. Dönem II.Dönem III. Dönem IV.Dönem TOPLAM 2003 215.253.143 231.830.508 199.131.832 252.527.206 898.742.689 2004 267.586.360 293.890.936 307.959.906 318.883.780 1.188.320.981 2005 278.096.777 308.527.244 303.525.991 337.375.979 1.227.525.991 2006 270.838.217 323.780.793 296.178.926 342.892.931 1.233.690.866 2007 339.726.387 380.433.388 374.874.407 347.299.282 1.522.401.086 2008
344.245.209
389.475.718
395.276.613
347.299.282
1.476.296.821
2009 251.973.888
256.661.472
265.206.011
312.415.226
1.086.256.597
2010
318.172.119
335.803.782
330.027.660
394.421.589
1.378.425.149
2011
405.471.075 413.282.466 392.109.826 493.956.549 1.704.819.915
59
2011 Adana Ekonomisi
Tablo XI.4 Adana Ýhracatýnýn Ülke Gruplarý Bazýnda Daðýlýmý (2007-2011) ÜLKE GRUPLARI 2007 2008 2009 2010 2011
AVRUPA BÝRLÝGÝ 695.340.493 622.707.547 451.890.819 567.351.823 688.797.945
GELÝÞMÝÞ SEKÝZ ÜLKE 507.022.757 509.587.411 388.665.999 451.755.713 517.805.064
KOMÞU ÜLKELER 326.048.174 302.822.860 209.046.476 273.839.000 426.183.272
ORTADOGU ÜLKELERÝ 311.931.759 311.996.641 212.422.442 295.800.265 466.496.080
TÜRK CUMHURÝYETLERÝ 86.626.173 83.690.673 62.160.542 82.541.662 79.834.343
UZAK DOGU ÜLKELERÝ 77.750.187 57.451.889 53.429.850 94.148.164 83.573.076
Grafik XI.2 Adana Ýli Ýhracatýnýn Çeyrek Dönemlere Göre Daðýlýmý(2003-2011) (Bin TL)
Ülke gruplarýna göre Adana'dan yapýlan ihracat toplamlarý incelendiðinde ise; 2011 yýlýnda en fazla artýþ %58 ile Orta Doðu Ülkelerinde gerçekleþmiþtir. Ardýndan %56 ile Komþu ülkeler, %21 ile Avrupa Birliði ülkeleri ve %15 ile Geliþmiþ Sekiz Ülkeler sýralanmaktadýr. Türki Cumhuriyetleri ihracatýnda ise %3, Uzak Doðu ülkelerinde de %11 azalýþ gerçekleþmiþtir. Ýhracat paylarý incelendiðinde ise toplam ihracatýn %40'nýn Avrupa Birliði ülkelerine yapýldýðý görülmektedir. Ardýndan %30 ihracat payý ile Geliþmiþ Sekiz Ülkeler ve %27 ihracat payý ile Türki Cumhuriyetleri sýralanmýþtýr. 2010 yýlý ihracat paylarý ile karþýlaþtýrýldýðýnda ihracat payýnda en fazla artýþ Türki Cumhuriyetlerinde gerçekleþmiþtir. 2010 yýlý payý %21 iken 2011'de %27'ye yükselmiþtir. Ardýndan Orta Doðu Ülkelerinin ihracat payýnda artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda ihracat payý %20 iken 2011 yýlýnda %25'e yükselmiþtir. Avrupa Birliði ve Geliþmiþ Sekiz ülkelerin ihracat paylarýnda ise azalýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda Avrupa Birliði ihracatýnýn payý %41'den 2011'de %40'a, Geliþmiþ Sekiz Ülkelerin ihracat payý da 2010 yýlýnda %33 iken 2011'de %30'a gerilemiþtir.
Adana Ekonomisi 2011
60
Ülkeler bazýnda ise en fazla ihracat son üç yýldýr olduðu gibi 296 milyon ABD Dolarý ile yine Irak'a yapýlmýþtýr. Ardýndan 186 bin ABD Dolarý ile Almanya ve 98 milyon ABD Dolarý ile Ýtalya sýralanmaktadýr. Ýlk 20 ülke sýralamasýnda bir önceki yýla göre artýþ oranlarýna bakýldýðýnda ise en fazla artýþ bir önceki yýla göre üç kat artýþ gerçekleþen Mersin Serbest Bölgesinden yapýlmýþtýr. Ardýndan iki kat artýþla Irak ve Ýspanya sýralanmaktadýr.
Gümrük tarife istatistik pozisyonuna göre fasýl gruplarý incelendiðinde de en fazla ihracat 356 milyon ABD Dolarý ile Dokumaya Elveriþli Maddeler ve Bunlardan Mamul Eþya grubunda gerçekleþmiþ olup bu grup ihracatýnda bir önceki yýla göre %32 artýþ gerçekleþmiþtir. 2010 yýlýnda bu ürün grubunda %11 artýþ gerçekleþmiþti. Ardýndan 230 milyon ABD Dolarý ile Plastik Mamuller-Plastik ve Kauçuk Mamulleri ile 229 milyon ABD Dolarý ile Bitkisel Ürünler ürün gruplarý sýralanmýþtýr. Ýhracat paylarý incelendiðinde ise Dokumaya Elveriþli Maddeler ve Bunlardan Mamul Eþya grubunun toplam ihracat içindeki payý 2010 yýlýnda %19 iken 2011 yýlýnda %20'ye yükselmiþtir. Plastik Mamuller-Plastik ve Kauçuk Mamulleri grubu ise %15'ten %13'e gerilemiþ, Bitkisel Ürünler grubu ise her iki yýlda da %13 payda kalmýþtýr. 2011 yýlýnda en fazla artýþ gerçekleþen ürün grubu ise bir önceki yýl ihracatýna göre 9 kat artýþ gerçekleþen Hayvansal ve Bitkisel Katý ve Sývý Yaðlar grubunda olmuþtur. Ardýndan 2,5 kat artýþ gerçekleþen Ayakkabýlar, Bastonlar, Þemsiyeler... ile 2 kat artýþ gerçekleþen Canlý Hayvanlar ve Hayvansal Ürünler ürün gruplarý en fazla artýþ gerçekleþen ürün guruplarý olarak sýralanmaktadýr.
2010 YILI ÝLK 20 ÜLKE SIRALAMASI 2011 YILI ÝLK 20 ÜLKE SIRALAMASI
ÝLKE 2009 2010 ÜLKE 2010 2011 IRAK
113.114.690
150.945.253
IRAK
150.945.253
296.147.674
ALMANYA
103.614.291
146.513.361
ALMANYA
146.513.361
185.998.813
RUSYA FEDERASYONU
77.847.783
79.214.023
ÝTALYA
75.880.440
98.192.659
FRANSA
91. 049.459
76.476.168
FRANSA
76.476.168
80.880.252
ÝTALYA
44.654.986
75.880.440
ÝSPANYA
42.901.594
78.619.790
HOLLANDA
25.138.136
55.624.042
RUSYA FEDERASYONU
79.214.023
71.554.945
ÝNGÝLTERE
42.863.119
46.647.792
HOLLANDA
55.624.042
45.991.831
ÇÝN HALK CUMHURÝYETÝ
23.220.699
43.414.706
ÇÝN HALK CUMHURÝYETÝ
43.414.706
45.927.787
ÝSPANYA
35.214.972
42.901.594
ÝNGÝLTERE
46.647.792
43.736.361
SURÝYE
29.953.165
40.996.612
SURÝYE
40.996.612
42.502.647
ÝRAN
12.535.436
25.606.765
AMERÝKA BÝRLEÞÝK DEV
25.035.806
35.112.023
AMERÝKA BÝRLEÞÝK DEV
26.302.507
25.035.806
MERSÝN SERBEST BÖLGE
10.861.893
34.806.909
MISIR
20.969.787
25.033.395
BELÇÝKA
20.081.085
30.188.118
KUZEY KIBRIS TÜRK CUM
15.723.343
24.976.986
SUUDÝ ARABÝSTAN
21.128.771
28.990.795
POLONYA
13.230.220
21.734.147
ÝRAN
25.606.765
28.977.728
SUUDÝ ARABÝSTAN
12.280.227
21.128.771
AZERBEYCAN-NAHCIVAN
21.100.725
25.740.812
AZERBEYCAN-NAHCIVAN
14.641.790
21.100.725
MISIR
25.033.395
25.477.512
SUDAN
19.683.208
21.021.192
UKRAYNA
20.279.598
23.924.729
UKRAYNA
12.750.012
20.279.598
KUZEY KIBRIS TÜRK CUM
24.976.986
22.028.293
FAS
13.024.864
20.199.081
AVUSTURYA
13.576.710
21.232.509
61
2011 Adana Ekonomisi
Tablo XI.6 Adana Ýhracatýnýn Fasýl Gruplarýna Göre Daðýlýmý
ÜRÜN ADI 2008 2009 2010 2011
DOKUMAYA ELVERÝÞLÝ MADDELER VE BUNLARDAN MAMUL EÞYA
340.001.201
241.133.382
268.570.730
355.738.865
PLASTÝKLER VE MAMULLERÝ; KAUÇUK VE MAMULLERÝ
199.735.865
153.893.494
220.199.607
230.099.592
BÝTKÝSEL ÜRÜNLER
130.967.162
111.405.806
182.736.420
229.749.412
NAKÝL VASITALARI
222.279.840
181.771.988
128.610.722
168.718.683
GIDA SANAYÝÝ MÜSTAHZARLARI
139.296.973
107.476.763
133.232.852
144.419.812
ADÝ METALLER VE ADÝ METALLERDEN EÞYA
82.709.139
47.019.979
73.458.381
93.295.858
MAKÝNALAR VE MEKANÝK CÝHAZLAR; ELEKTRÝK MALZEMELERÝ; BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI;
99.014.940
79.696.320
70.318.470
90.832.862
KÝMYA SANAYÝÝ VE BUNA BAÐLI SANAYÝÝ ÜRÜNLERÝ
51.251.869
26.357.701
104.968.698
80.261.673
HAYVANSAL VE BÝTKÝSEL KATI VE SIVI YAÐLAR
44.952.826
1.161.516
8.660.454
74.725.060
MÝNERAL MADDELER
48.644.646
32.935.491
57.454.317
59.898.850
CANLI HAYVANLAR VE HAYVANSAL ÜRÜNLER
18.046.614
20.174.785
26.552.582
54.413.660
MUHTELÝF MAMUL EÞYA
41.279.299
38.124.589
36.540.323
44.817.441
KAÐIT, KARTON VE MAMULLERÝ
26.502.236
15.812.146
29.783.015
35.811.191
AÐAÇ VE AÐAÇ ÜRÜNLERÝ
14.045.980
11.108.196
18.781.496
2 3.288.133
TaÞ, ALÇI, ÇÝMENTO, AMYANT, MÝKA VEYA BENZERÝ MADDELERDEN EÞYA
9.137.695
11.533.938
11.877.204
10.031.574
OPTÝK ALET VE CÝHAZLAR, FOTOÐRAF, SÝNEMA, ÖLÇÜ, KONTROL, AYAR ALET VE CÝHAZLARI
3.219.952
2.799.833
3.514.032
4.671.809
AYAKKABILAR, BAÞL IKLAR, ÞEMSÝYELER, GÜNEÞ ÞEMSÝYELERÝ, KEMERLER, HAZIRLANMIÞ TÜYLER VE BUNLARDAN MAMUL EÞYA;
1.378.990
506.422
790.296
1.971.087
SÝLAHLAR VE MÜHÝMMAT; BUNLARIN AKSAM, PARÇA VE AKSESUARI
2.485.981
2.802.282
2.004.942
1.817.864
DERÝLER, KÖSELELER, POSTLAR, KÜRKLER VE BU MADDELERDEN MAMUL EÞYA
248.295
329.022
244.204
246.967
TABÝÝ VEYA KÜLTÜR ÝNCÝLER, KIYMETLÝ VEYA YARI 'KIYMETLÝ TAÞLAR, KIYMETLÝ METALLER, VE BUNLARDAN MAMUL
1.097.316 210.020 125.028 6.336
SANAT ESERLERÝ, KOLLEKSÝYON EÞYASI VE ANTÝKALAR
2.924 1.377 3.188
Genel Toplam 1.476.296.821 1.086.256.597 1.378.425.149 1.704.819.915
XI.2 Ýthalat
Türkiye Ýstatistik Kurumu verilerine göre Adana ili Ýthalatý ise 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %33 artýþ gerçekleþmiþ ve 2 milyar 973 milyon ABD Dolara yükselmiþtir. 2010 yýlý yýllýk artýþý ise %32 olarak gerçekleþmiþti.
Adana Ekonomisi 2011
62
Adana iline ithal edilen ürün gruplarý incelendiðinde de 2011 yýlýnda en fazla ithalat 598 Milyon ABD Dolarý ile Kimya Sanayi ürün grubunda yapýlmýþtýr. 2010 yýlýnda en fazla ithalat ise 459 milyon ABD dolarý ile Makine ve Mekanik Cihazlar grubunda gerçekleþmiþti. Ardýndan 578 milyon 192 bin ABD Dolar ile Dokumaya Elveriþli Maddeler ve Bunlardan Mamul Eþya grubunda en fazla ithalat yapýlmýþtýr.
Tablo XI.7 Adana Ýthalatý Fasýl Gruplarýna Göre DaðýlýmýÜRÜN ADI 2008 2009 2010 2011 KÝMYA SANAYÝÝ VE BUNA BAÐLI SANAYÝÝ ÜRÜNLERÝ
350.234.376
264.701.971
401.313.411
DOKUMAYA ELVERÝÞLÝ MADDELER VE BUNLARDAN MAMUL EÞYA
299.513.383
265.897.819
430.976.955
MAKÝNALAR VE MEKANÝK CÝHAZLAR; ELEKTRÝK MALZEMELERÝ; BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI;
398.037.522
377.349.718
459.214.362
SANAT ESERLERÝ, KOLLEKSÝYON EÞYASI VE ANTÝKALAR
234.784.858
271.779.337
199.503.249
NAKÝL VASITALARI
258.724.794
10 3.545.213
249.464.875
PLASTÝKLER VE MAMULLERÝ; KAUÇUK VE MAMULLERÝ
231.588.066
137.796.597
140.104.830
AdÝ METALLER VE ADÝ METALLERDEN EÞYA
114.225.962
61.227.016
83.541.683
BÝTKÝSEL ÜRÜNLER
93.347.547
91.046.334
94.4 61.535
HAYVANSAL VE BÝTKÝSEL KATI VE SIVI YAÐLAR
24.001.720
14.183.351
18.844.620
MÝNERAL MADDELER
16.501.095
11.966.022
17.280.493
OPTÝK ALET VE CÝHAZLAR, FOTOÐRAF, SÝNEMA, ÖLÇÜ, KONTROL, AYAR ALET VE CÝHAZLARI
23.501.565
16.962.549
19.404.921
CANLI HAYVANLAR VE HAYVANSAL ÜRÜNLER
8.529.286
6.370.247
7.188.801
KAÐIT, KARTON VE MAMULLERÝ
18.132.500
12.644.677
26.892.260
MUHTELÝF MAMUL EÞYA
10.306.028
7.352.720
14.178.752
TaÞ , ALÇI, ÇÝMENTO, AMYANT, MÝKA VEYA BENZERÝ MADDELERDEN EÞYA
10.044.732
9.653.655
18.056.560
AÐAÇ VE AÐAÇ ÜRÜNLERÝ
19.458.918
11.414.479
18.654.156
GIDA SANAYÝÝ MÜSTAHZARLARI
24.357.774
14.255.593
13.522.664
AYAKKABILAR, BAÞLIKLAR, ÞEMSÝYELER, GÜNEÞ ÞEMSÝYELERÝ, BASTONLAR, ÝSKEMLE BASTONLAR, KEMERLER, KIRBAÇLAR VE BUNLARIN AKSAMI;HAZIRLANMIÞ TÜYLER VE BUNLARDAN MAMUL EÞYA;
13.150.800
12.283.786
14.123.845
DERÝLER, KÖSELELER, POSTLAR, KÜRKLER VE BU MADDELERDEN MAMUL EÞYA
636.648 1.050.815 1.769.278
TABÝÝ VEYA KÜLTÜR ÝNCÝLER, KIYMETLÝ VEYA YARI 'KIYMETLÝ TAÞLAR, KIYMETLÝ METALLER,
265.544 50.360 83.189
SÝLAHLAR VE MÜHÝMMAT; BUNLARIN AKSAM, PARÇA VE AKSESUARI
2.303.966 1.250.179 317.123
Genel Toplam 2.151.647.084 1.692.782.438 2.228.897.562
598.231.924
578.192.119
516.432.278
272.218.384
269.228.777
212.225.581
116.596.989
113.718.540
78.478.813
46.282.824
30.278.702
29.005.586
24.233.535
19.460.481
19.157.569
17.367.312
15.708.060
13.976.471
2.345.661
448.772
322.973
2.973.911.351
63
2011 Adana Ekonomisi
Ülkeler bazýnda ithalatta ise en fazla ithalat yapýlan ülke sýralamasýnda, 563 milyon ABD dolarý ile Amerika Birleþik Devletleri ilk sýrada yer almaktadýr. Ardýndan 307milyon ABD Dolarý ile Japonya ve 268 milyon ABD dolarý ile Çin Halk Cumhuriyeti sýralanmaktadýr.
Tablo XI.8 Ýthalat Yapýlan Ýlk 20 Ülke (ABD $)
Ülke Gruplarýna göre yapýlan ithalatta ise 1 Milyar 212 milyon ABD dolarý ile Geliþmiþ Sekiz ülkeden en fazla ithalat gerçekleþmiþ olup, ardýndan 942 milyon ABD dolarý ile Uzakdoðu ve 758 milyon ABD dolarý ile Avrupa Birliði ülkeleri sýralanmýþtýr.
2010 YILI ÝLK 20 ÜLKE SIRALAMASI
2011 YILI ÝLK 20 ÜLKE SIRALAMASI
ÜLKE
2009
2010
ÜLKE
2010
2011
A.B.D.
505.528.121
563.557.873
A.B.D.
563.557.873
563.532.055
Japonya
129.595.875
204.904.949
Japonya
204.904.949
307.596.039
Çin
95.803.314
159.620.436
Çin
159.620.436
268.152.958
Almanya
88.543.658
100.867.374
Almanya
100.867.374
145.818.432
Suudi Arabistan
54.355.957
99.349.047
Suudi Arabistan
99.349.047
143.181.909
Tayland
58.037.192
95.166.775
Hindistan
84.553.334
139.336.121
Hindistan
60.915.381
84.553.334
Hollanda
70.295.196
118.313.511
Gsrail
86.677.905
77.977.053
Tayland
95.166.775
114.394.804
Kuveyt
32.080.300
76.156.500
Ýsrail
77.977.053
110.795.347
Hollanda
35.884.152
70.295.196
Kuveyt
76.156.500
75.368.327
Fransa
21.593.443
58.404.470
Ukrayna
11.640.818
70.459.703
Yunanistan
27.296.788
41.930.716
Ýtalya
41.128.279
67.704.960
Ýtalya
45.402.992
41.128.279
Belçika
32.263.112
64.613.249
Ýngiltere
36.487.938
36.192.815
Brezilya
16.774.887
62.081.219
Rusya
39.393.189
34.673.042
Romanya
27.281.776
55.572.062
Suriye
2.045.421
33.087.492
Fransa
58.404.470
53.012.223
Belçika 12.728.715 32.263.112 Bulgaristan 28.846.023 46.961.213
Endonezya 23.244.447 30.222.073 Ýspanya 23.061.616 46.000.321
Bulgaristan 30.489.167 28.846.023 Rusya Federasyonu 34.673.042 41.630.220
Romanya 14.263.657 27.281.776 Tayvan 26.403.980 32.260.665
Yil 2007 2008 2009 2010 2011
GELÝÞMÝÞ SEKÝZ ÜLKE 774.632.830 932.249.877 869.307.055 1.043.245.988 1.212.407.630
UZAKDOGU ÜLKELERÝ 640.166.115 684.560.018 420.098.490 623.456.799 942.778.907
AVRUPA BÝRLÝGÝ 555.237.653 520.038.866 388.647.588 529.873.820 758.180.525
ORTADOGU ÜLKELERÝ 218.021.296 278.302.643 185.889.985 317.855.742 377.577.435
KOMUÞU ÜLKELER 90.425.537 83.674.033 69.407.399 125.427.762 88.215.479
TÜRKÝ CUMHURÝYETLER 22.272.215 10.643.768 15.758.750 21.032.757 5.850.944
Adana Ekonomisi 2011
64
XII - Yatýrým Teþvikleri
Yatýrým teþvik belgelerine göre Adana iline toplam 1 milyar 967 milyon TL tutarýnda 100 adet belge düzenlenmiþ olup öngörülen istihdam 4.333 kiþidir. Bir önceki yýl 16 milyar 115 milyon TL tutarýnda 91 adet belge düzenlenmiþ olup öngörülen istihdam 3.725 kiþidir. 2010 yýlýndaki 15 milyar 985 milyon TL tutarýndaki sabit yatýrým Türkiye'nin en büyük sabit yatýrýmý olup bu yatýrýmýn 14 milyar 828 milyon TL tutarý büyük ölçekli yatýrým teþviki olarak açýlmýþ teþviktir. Söz konusu yatýrým rafineri tesisi olup tesiste jet yakýtý, fuel-olil, gazyaðý, etilen, propilen, bütilen ile diðer petrol gazlarý ve hidrokarbonlu gazlar (doðalgaz hariç) üretimi gerçekleþtirilecektir. Ýller bazýnda açýlan teþvikler arasýndan en fazla sabit yatýrým olan teþviktir yatýrýmýdýr.
XII. Yatýrým Teþvikleri
Kaynak : T.C. Hazine Müsteþarlýðý
2011 yýlý sektörel daðýlýmlar incelendiðinde sabit yatýrýmlarýn %55'i imalat, %36'sý enerji ve %8'i hizmetler sektörüne aittir.TabloXII.2'te iller bazýnda verilen toplam yatýrým teþvik belgelerinin sabit yatýrým tutarýna göre iller sýralamasýnda Adana ili 1 milyar 967 bin TL tutarýnda sabit yatýrým ile 8'inci sýradadýr. Bir önceki yýl 15 milyar 985 milyon TL tutarýndaki sabit yatýrým tutarý ile ilk sýradaydý.
Kaynak : T.C. Hazine Müsteþarlýðý
Yýllar Sabit Yatýrým Ýstihdam
2007 963.431.758 7.456
2008 722.901.054 4.310
2009 3.145.272.217 2.517
2010 15.985.230.659 3.680
2011 1.967.448.804 4.333
Sýralama Ýller Ýstihdam Ýller Sabit Yatýrým TL
1 ÝSTANBUL 17.555 KOCAELÝ 7.455.268.993
2 KONYA 6.762 ÝSTANBUL 5.979.350.996
3
ANKARA
6.635
MUHTELÝF ÝLLER
2.653.467.635
4
ANTALYA
6.515
ÝZMÝR
2.405.153.842
5
KOCAELÝ
6.468
ANKARA
2.271.337.561
6
ÝZMÝR
5.828
GAZÝANTEP
2.194.804.957
7
BURSA
5.260
KAHRAMANMARAÞ
2.194.091.561
8
GAZÝANTEP
4.909
ADANA
1.967.448.804
9
ADANA
4.333
BURSA
1.743.688.239
10
KAHRAMANMARAÞ
4.003
ELAZIÐ
1.525.555.294
11
MANÝSA
3.999
ANTALYA
1.524.966.167
12
TEKÝRDAÐ
3.197
KONYA
1.433.807.513
13
MALATYA
2.740
TEKÝRDAÐ
1.248.135.496
14
KAYSERÝ
2.726
ARTVÝN
1.242.638.644
15 ORDU
2.323
KIRKLARELÝ
1.190.865.776
16 MUÐLA 2.241 MANÝSA 1.106.159.403
17 DÝYARBAKIR 1.966 BALIKESÝR 1.035.853.812
18 ÞANLIURFA 1.791 KAYSERÝ 924.098.991
19 SAKARYA 1.780 DENÝZLÝ 888.700.788
20 SAMSUN 1.669 ÞANLIURFA 735.094.700
TABLO XII.2 2010 Yýlý Yatýrým Teþviklerinin Ýllere Göre Daðýlýmý (Sabit Yatýrýma Göre Ýlk 20 il sýralamasý)
65
2011 Adana Ekonomisi
XIII. KAMU YATIRIMLARI
2011 yýlý kamu yatýrýmlarýndan Adana ili 198 milyon 521 bin TL tutar ile %0,5 pay almýþtýr. 2010 yýlý kamu yatýrýmlarýndan Adana ili 156 milyon 430 bin TL tutar ile %0,5 pay almýþtý. Kamu yatýrýmlarýnda en fazla yatýrým alan 2 miyar 820 bin TL ile Ýstanbul'dur. Türkiye toplam kamu yatýrýmlarýndan aldýðý pay ise %7,7'dir Ardýndan %4,7 pay ile Ankara ve %2,1 pay ile Diyarbakýr illeri ilk üç sýrda yer almýþtýr. Adana ili ise almýþ olduðu kamu yatýrýmý payý ile 33'üncü sýrada olup, 2010 yýlýnda 36'ýncý sýradaydý.
TABLO XIII.1 2011 Yýlý Kamu Yatýrýmlarýnýn Ýllere Göre Daðýlýmý Bin TL
Adana ili kamu yatýrýmlarý sektörlere göre incelendiðinde, 2011 yýlýnda kamu yatýrýmlarýndan en fazla payý %35,6 oran ile eðitim sektörü almýþtýr. Ardýndan %24,5 ile Tarým ve %19,9 Diðer kamu Hizmetleri sektörleri en fazla pay alan diðer sektörler olarak sýralanmaktadýr.
Sýralama ÝLLER TOPLAMI
1 ÝSTANBUL 2.820.020
2 ANKARA 1.700.453
3 DÝYARBAKIR 776.615
4 ÞANLIURFA 680.639
5 ARTVÝN 664.209
6 ÝZMÝR 609.473
7 TRABZON 607.961
8 BURSA 604.127
9 MARDÝN 536.128
10 KONYA 426.031
------ ------ ------
34 SÝVAS 199.929
35 ELAZIÐ 198.831
36 ADANA 198.521
37 ESKÝÞEHÝR 192.438
38 KOCAELÝ 188.055
------ ------ ------
77 UÞAK 46.298
78 ARDAHAN 42.764
79 YALOVA 38.365
80 BÝLECÝK 31.743
81 BAYBURT 24.484
MUHTELÝF ÝLLER 16.890.594
T O P L A M 36.400.287
Kaynak:T.C. Kalkýnma Bakanlýðý
Adana Ekonomisi 2011
66
TABLO XIII.2 Adana Ýli Yýllara Göre Kamu Yatýrýmlarýnýn Sektörel Daðýlýmý (BinTL)
SEKTÖRTLER
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
TARIM
5.725
6.401
6.501
17.000
19.443
19.233
18.459
18.270
26.154
48.610
MADENCÝLÝK
14.575
3.929
3.014
3.883
2.817
3.204
3.397
ÝMALAT
30
0
7.260
0
0
ENERJÝ
0
0
2000
5265
ULAÞTIRMA-HABERLEÞME
454.714
8.318
33.906
127.766
122.781
220.168
144.198
31.186
30.158
21.158
TURÝZM
600
0
0
0
1152
KONUT
6.823
13.397
80
87
120
0
230
EÐÝTÝM
8.389
10.579
9.003
15.510
13.634
22.214
38.056
42.552
50.668
70.667
SAÐLIK
9.713
13.734
13.020
13.365
5.450
7.730
14.730
2.400
9.050
8.600
DÝÐER KAMU HÝZMETLERÝ 72.744 17.406 56.791 59.279 29.118 27.423 25.696 30.127 35.196 39.442
TOPLAM 551.285 63.261 132.618 247.525 194.955 299.862 245.109 134.732 156.430 198.521
Ýl Sýralamasý 3 27 13 13 15 8 11 32 36 28
Kaynak:T.C. Kalkýnma Bakanlýðý
Grafik XIII.1 Adana Ýli Yýllara Göre Kamu Yatýrýmlarýnýn Daðýlýmý
67
2011 Adana Ekonomisi
XIV.Enerji
XIV.1 Üretim Kapasitesi
Türkiye Elektrik Ýletim A.Þ.'i verileri çerçevesinde, Adana bölgesinde devlet ve özel sektöre ait toplam 2032 MW kurulu güç santral mevcuttur. Bu santrallerin 2011 yýlý toplam üretimi 15,4 milyar GWh üretim gerçekleþmiþtir.Tablo XIV.1 Adana Ýli Üretim Santralleri Kurulu Güç ve Üretimleri
YAKIT TÜRÜ KURULU GÜÇ MW ÜRETÝM GWh DOÐALGAZ VE KÖMÜR 1.409 10.609.724.214
SIVI YAKIT-BÝOGAZ 21 51.005.933
HÝDROLÝK 1.385 4.744.304.105
TOPLAM 2.886 15.405.034.252
Üretim kaynaðýna göre 2011 yýlý kurulu güç daðýlýmý incelendiðinde ise kurulu gücün %50' si doðalgaz-kömür yakýtýndan, %49'u hidrolikten, %1'i de sývý yakýt-biogaz yakýtýna aittir.
Kaynak :TEÝAÞ
Üretim kaynaðýna göre 2011 yýlý üretimlerinin daðýlýmý incelendiðinde üretimin %69'u doðalgaz-kömür yakýtýndan, %31'i hidrolikten, %0,3'ü de sývý yakýt-biogaz yakýtýndan üretilmiþtir.
Grafik XIV.1 Üretim Kaynaðý Türüne Göre Kurulu Gücün Daðýlýmý 2011 Yýlý Grafik XIV.2 Üretim Kaynaðýna Göre Kurulu Güç Daðýlýmý 2011 Yýlý
Adana Ekonomisi 2011
68
Tablo XIV.2 Son Üç Yýla Ait Göre Kurulu Güç ve Üretim 2009-2011 Yýlý
Kaynak :TEÝAÞ
XIV.2 Yürürlükte Olan Elektrik Enerjisi Üretim Lisanslarý
Enerji Piyasasý Düzenleme Kurumu tarafýndan Adana ilinde yürürlükte olan üretim lisanslý firma sayýsý 40 olup bunlarýn 8'i otoprodüktör 32'si üretim lisansýna sahip iþletmelerdir. Yakýt türüne göre kurulu güçler incelendiðinde toplam kurulu gücün %56'sý HES' lerden oluþmaktadýr. Ardýndan %44 ve %0,4 ile biyokütle sýralanmaktadýr.
Tablo XIV.3 Adana Ýlinde Yürürlükte Olan Lisanslar
Kaynak : EPDK
Grafik XIV.3 Yürürlükte Olan Lisanslarda Yakýt Türüne Göre Kurulu Güç Daðýlýmý 2011 Yýlý
Yýllar
KURULU GÜÇ ÜRETÝM GWh MW % Deðiþim GWh % Deðiþim
2009 1.774
11.668.195.429
2010
2.032
14,5
11.176.165.185
-4,2
2011
2.886
42,0
15.405.034.252
37,8
Yakýt Türü
Ýþletme Sayýsý Kurulu Güç MW
Otoprodüktör Lisansý
Üretim Lisansý
Genel Toplam
Otoprodüktör Lisansý
Üretim Lisansý
Genel Toplam
Biyokütle
2
1
3
2
11,608
13,448
HES
27
27
1.727
1.727
Termik
1
1
635,1
635,1
Termik-
doðalgaz-motorin-
fueloil6
1
1
5
4,95
Termik-Diðer
1
1
10
10,4
Termik-Doðal Gaz
4
1
5
22
131
153,266
Termik-Kömür
2
2
563
563
Genel Toplam
8
32
40
39
3.067
3.107
69
2011 Adana Ekonomisi
XIV.2 Elektrik Enerjisi Tüketimi
Adana ilinin tarife gruplarýna göre elektrik enerjisi tüketim miktarlarý ve abone sayýlarý 2010-2011 yýllarý Tablo
XIV.5. de yer almaktadýr. Abone sayýsý bakýmýndan 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre %1,8 artýþ tüketilen elektrikte
ise % 6,6 azalýþ gerçekleþmiþtir.
2010 yýlýnda %0,9 artýþ gerçekleþmiþ olup tüketim olarak ise %0,1 artýþ gerçekleþmiþtir. Bir önceki yýl abone
sayýsýnda ise %5,1 artýþ tüketilen enerjide de %-1,6 azalýþ gerçekleþmiþti.
Tarife gruplarýna göre abone sayýsý ve tüketim miktarlarý incelendiðinde; tüketimde önemli paya sahip olan
sanayi grubunda abone sayýsýnda %10 artýþ, tüketimde ise %-22 azalýþ, meskenlerde ise abone sayýsýnda %1,1 ve
tüketimde de %10,1 artýþ gerçekleþmiþtir.
Tarife Gruplarý
Tüketim kWh Abone SayýsýAbone Baþýna Düþen
Tüketim kWh
2010
2011
2011/2010 %
2010
2011
2011/2011 %
2010
2011
SANAYÝ
999.108.688
781.985.680
-21,7
1.149
1.264
10,0
869.546
618.660
TÝCARETHANE
469.935.665
402.456.030
-14,4
89.919
92023
2,3
5.226
4.373
TAR. SUL KÜLT. BAL
81.168.651
82.409.640
1,5
5.438
5.872
8,0
14.926
14.034
MESKENLER
1.218.864.390
1.341.888.220
10,1
641.733
648.631
1,1
1.899
2.069
RESMÝ DAÝRE
163.017.809
174.577.361
7,1
2.106
2.550
21,1
77.406
68.462
DÝÐER
400.493.241
366.518.407
-8,5
26.772
30.766
14,9
14.959
11.913
TOPLAM
3.371.934.443
3.149.835.338
-6,6
767.117
781.106
1,8
4.396
4.033
Tablo XIV.5 Adana Ýli Tarife Gruplarýna Göre Abone Sayýsý ve Tüketim Miktarlarý (2010-2011)
Kaynak : Toroslar Elektrik A.Þ. Adana Ýl Müdürlüðü
Adana Ekonomisi 2011
70
IV.4.1 Kayýp-Kaçak Oraný
Adana ili elektrik enerjisi kayýp-kaçak oraný 2005 yýlýndan itibaren sürekli bir düþüþ eðilimine girdiði görülmektedir. Bu oran 2005 yýlýnda %10,13 olan kayýp-kaçak oraný 2008 yýlýnda %8,24'e ve 2009 yýlýnda da %8,23'e kadar gerilemiþtir. 2010 yýlýnda da %8,24 olarak gerçekleþmiþtir.
Grafik XIV.2 Abone Sayýsý ve Elektrik Tüketiminin Yýllara Göre Daðýlýmý (kWh)
640.000
660.000
680.000
700.000
720.000
740.000
760.000
780.000
800.000
0
500.000.000
1.000.000.000
1.500.000.000
2.000.000.000
2.500.000.000
3.000.000.000
3.500.000.000
4.000.000.000
2005
2006
2007
2008
2009
2010 2011
Kwh Abone Sayýsý
71
2011 Adana Ekonomisi
Ýller bazýnda kayýp-kaçak oranýnda ise; sýradadýr. Türkiye kayýp-kaçak oraný ortalamasý ise %18,2 olup Adama ili Türkiye ortalamasýnýn çok altýnda kayýp kaçak oranýna sahiptir. Bunda daðýtým hatlarýna yapýlan yatýrýmlarýn ile sanayi sektörünün enerjiye yapmýþ olduðu yatýrýmlarýn büyük etkisinin olduðu düþünülmektedir.
Tablo XIV.4 Adana Ýli Kayýp-Kaçak Oraný 2005-2010 Yýllarý
Adana ili %8,2 oran ile en fazla kayýp kaçak oraný sýralamasýnda 41'inci
Kaynak : Toroslar Elektrik A.Þ. Adana Ýl Müdürlüðü
Grafik XIV.3 Elektrik Enerjisi Kayýp Oranýn Yýllara Göre Daðýlýmý (2005-2010)
2005 2006 2007 2008 2009 2010
KAYIP ORANI
10,13%
9,45%
8,82%
8,24%
8,23%
8,24%
0,00%
2,00%
4,00%
6,00%
8,00%
10,00%
12,00%
2005 2006 2007 2008 2009 2010
10,13%
9,45%
8,82%
8,24% 8,23% 8,24%
Adana Ekonomisi 2011
72
XV. Milli Hesaplar
XV.1 Gayri Safi Milli Hasýla
Gayri Safi Yurtiçi Hasýla Türkiye Ýstatistik Kurumu (TUÝK) tarafýndan hesaplanmakta olup, bir ekonomide yerleþik olan üretici birimlerin belli bir dönemde, yurt içi faaliyetleri sonucu yaratmýþ olduklarý tüm mal ve hizmetlerin üretim deðerleri toplamýndan bu mal ve hizmetlerin üretiminde kullanýlan girdiler toplamýnýn düþülmesi ile oluþmaktadýr. TUÝK tarafýndan il bazýnda GSYH hesaplamasý en son 2001 yýlý için yapýlmýþtýr.
Bu çerçevede Tablo XV.1 de görüldüðü üzere yýllara göre Adana ili kiþi Baþýna düþen GSYH' sýnýn Türkiye'nin üstünde olduðu anlaþýlmaktadýr. Diðer yandan kiþi baþýna düþen GSYH deðerinde yýllara göre artýþ kaydedilmiþken satýnalma gücü paritesine göre Dolar bazýnda kiþi baþýna GSYH' da azalma gerçekleþtiði anlaþýlmaktadýr.Tablo XV.1 Kiþi Baþýna Düþen GSYH-Türkiye-Adana (1995-2001)
YILLAR
Cari fiyatlarla Kiþi Baþina Düþen Gayri Safi Yurtiçi
Hasila
(TL)
Cari fiyatlarla Kiþi Baþina Düþen Gayri Safi Yurtiçi Hasila
($)
Satinalma Gücü Paritesine göre kiþi
baþina GSYÝH
($)
TÜRKÝYE
ADANA
TÜRKÝYE
ADANA
TÜRKÝYE
ADANA
1995
125.923.952
131.340.788
2.727
2.844
5.498
5.734
1996
235.611.113
238.911.453
2.888
2.928
5.938
6.021
1997
461.522.054
542.772.441
3.021
3.553
6.458
7.595
1998
822.976.986
960.587.050
3.176
3.707
6.629
7.738
1999
1.203.124.428
1.395.997.543
2.847
3.304
6.274
7.279
2000
1.846.747.873
2.063.558.157
2.941
3.286
6.816
7.616
2001
2.600.082.172
2.833.778.402
2.146
2.339
6.132
6.683
Kaynak :Türkiye Ýstatistik Kurumu
Tablo XV.2' de ise kiþi baþýna düþen GSYH deðeri yýllar göre yüzde deðiþimleri Türkiye ve Adana için yer almaktadýr. Buna göre dolar bazýnda kiþi baþýna düþen GSYH deðerinde, 2001 yýlýnda Adana ilinde % 29, Türkiye'de ise % 27 azalma gerçekleþmiþtir. TL olarak ise artýþ kaydedildiði halde dolar bazýnda azalýþ gerçeklemiþ olmasý yýllara göre Dolarýn TL karþýnda deðer kazanmýþ olmasýndan kaynaklanmýþtýr.
73
2011 Adana Ekonomisi
Tablo XV.3. te iktisadi faaliyet kollarýna göre GSYH al ýc ý f iyat lar ý deðerleri 2000 ve 2001 yýllarý yer almaktadýr. 2001 yýlýnda sektör paylarýnda genel olarak 2000 yýlýna göre azalma olduðu ayný þekilde geliþme hýzýnda geçen yýlýn altýnda kaldýðý anlaþýlmaktadýr.
Kaynak :Türkiye Ýstatistik Kurumu
YILLAR
Cari fiyatlarla Kiþi Baþýna Düþen Gayri Safi Yurtiçi Hasýla
(TL)
Cari fiyatlarla Kiþi Baþýna Düþen
Gayri Safi Yurtiçi Hasýla
($)
Satýnalma Gücü Paritesine göre
kiþi baþýna GSYGH ($)
TÜRKÝYE
ADANA
TÜRKÝYE
ADANA
TÜRKÝYE
ADANA
1996
87
82
6
3
8
5 1997
96
127
5
21
9
26
1998
78
77
5
4
3
2
1999
46
45
-10
-11
-5
-6
2000
53
48
3
-1
9
5
2001
41
37
-27
-29
-10
-12
2000 Yýlý 2001 Yýlý
Deðer
Sektör Paylarý
GeliþmeHýzý
Deðer
Sektör Paylarý GeliþmeHýzý
TL
%
%
TL
% %
Tarým
482.207.690
12,7
44,4
586.399.784
11 21,6
Çiftçilik ve hayvancýlýk
462.411.645
12,2
44,9
560.228.004
10,5 21,2
Ormancýlýk
10.951.087
0,3
45,5
16.928.502
0,3 54,6
Bankacýlýk
8.844.958
0,2
21,5
9.243.278
0,2 4,5
Sanayi
1.012.874.988
26,6
66,5
1.455.686.416
27,4 43,7
Madencilik ve taÌ
ocakçýlýðý
44.567.586
1,2
145,3
52.686.654
1 18,2
Ýmalat sanayi
878.827.302
23,1
64,3
1.267.386.178
23,9 44,2
Elektrik, gaz ve su
89.480.101
2,4
62
135.613.585
2,6 51,6
Ýnþaat sanayi
140.694.713
3,7
48,6
182.731.216
3,4 29,9
Ticaret
675.361.343
17,7
70,9
990.997.403
18,7 46,7
Toptan ve perakende ticaret
614.517.995
16,1
71,6
894.747.513
16,8 45,6
Otel lokanta hizmetleri
60.843.348
1,6
64,3
96.249.890
1,8 58,2
Ulaþtýrma ve haberleþme
613.911.368
16,1
49,9
939.550.152
17,7 53
Mali müesseseler
170.751.396
4,5
20,6
267.896.485
5 56,9
Konut sahipliði
104.567.703
2,7
64,4
164.529.057
3,1 57,3
Serbest
meslek hizmetleri
128.263.834
3,4
58
186.709.684
3,5 45,6
(Eksi)izafi banka hizmetleri 75.093.227 2 3,7 227.844.262 4,3 203,4
Sektörler toplamý 3.253.539.808 85,5 58,3 4.546.655.936 85,6 39,7
Devlet hizmeti 378.262.663 9,9 48,2 539.082.490 10,1 42,5
Kar amacý olmayan özel hizmet kurumu 8.257.811 0,2 57,6 16.093.861 0,3 94,9
Toplam 3.640.060.282 95,7 57,2 5.101.832.287 96 40,2
Ýthalat vergileri 165.122.387 4,3 122,8 210.374.372 4 27,4
GSYIH alýcý fiyatlarýyla 3.805.182.669 100 59,2 5.312.206.659 100 39,6
Kaynak :Türkiye Ýstatistik Kurumu
Tablo XV.3.Ýktisadi faaliyet kollarýna göre Gayri Safi Yurtiçi Hasýla
Adana Ekonomisi 2011
74
Tablo XV.4.iller bazýnda kiþi baþýna düþen gayri safi yurt içi hasýla deðerleri yer almaktadýr. Buna göre Adana ili 2001 yýlýnda 2339 $ ile 18. sýrada olduðu görülmektedir.
Tablo XV.4.Ýller itibariyle kiþi baþýna gayri safi yurtiçi hasýla
Sýra TL
Geliþme hýzý % $ Sýra TL
Geliþme hýzý % $
Toplam
2.600.082.172
40,8
2 146
1
Kocaeli
7 467 668 527
57,4
6 165
47
Sinop
1 767 496 253
49,8
1 459
2
Bolu
5.106.479.612
43,0
4 216
48
Giresun
1.748.171.521
48,5
1 443
3
Kýrklareli
4.348.851.815
58,5
3 590
49
Amasya
1.742.520.718
35,4
1 439
4
Yalova
4 194 541 459
43,2
3 463
50
Uþak
1 739 187 095
35,3
1 436
5
Muðla
4 006 697 953
50,0
3 308
51
Malatya
1 715 909 399
46,6
1 417
6
Ýzmir
3.894.375.088
44,1
3 215
52
Sivas
1 694 144 192
54,1
1 399
7
Ýstanbul
3.710.790.992
33,8
3 063
53
Tokat
1 659 931 430
49,3
1 370
8
Zonguldak
3 597 058 079
51,6
2 969
54
Diyarbakýr
1.591.031.414
49,8
1 313
9
Ankara
3.333.151.710
28,0
2 752
55
Afyon
1.529.850.916
41,1
1 263
10
Kýrýkkale
3 300 588 724
53,8
2 725
56
Batman
1 472 656 567
50,5
1 216
11
Bilecik
3.130.590.698
41,6
2 584
57
Erzincan
1.403.174.842
46,0
1 158
12
Eskiþehir
3.043.596.777
43,8
2 513
58
Osmaniye
1 400 973 727
43,1
1 157
13
Bursa
3.037.058.089
38,5
2 507
59
Düzce
1 383 874 517
34,5
1 142
14
Tekirdað
3 026 176 511
41,2
2 498
60
Çankýrý
1.376.454.959
36,7
1 136
15
Manisa
2 978 180 235
44,1
2 459
61
Siirt
1 345 936 659
53,2
1 111
16
Ýçel
2.970.183.461
43,5
2 452
62
GümüÌhane
1.302.730.895
39,1
1 075
17
Edirne
2.910.841.287
28,3
2 403
63
Ordu
1 288 821 381
49,3
1 064
18
Adana
2.833.778.402
37,3
2 339
64
Erzurum
1.285.589.548
41,0
1 061
19
Çanakkale
2.828.825.311
30,0
2 335
65
Bartýn
1 285 251 314
51,1
1 061
20
Antalya
2.656.662.733
45,3
2 193
66
Bayburt
1 231 637 080
49,9
1 017
21
Artvin
2.588.319.416
46,4
2 137
67
Þanlýurfa
1 220 650 881
49,4
1 008
22
Denizli
2.583.608.864
46,5
2 133
68
Mardin
1 190 965 352
64,8
983
23
Nevþehir
2 564 314 396
40,4
2 117
69
Aksaray
1 169 893 115
30,5
966
24
Sakarya
2 553 835 034
37,7
2 108
70
Adýyaman
1.112.304.383
41,7
918
25
Aydýn
2.443.731.063
32,7
2 017
71
Kars
1.072.957.473
50,7
886
26
Karaman
2 437 569 320
38,7
2 012
72
Van
1 040 895 400
48,3
859
27
Balýkesir
2.429.091.750
37,2
2 005
73 Iðdýr 1 035 372 588 41,2 85528
Burdur
2.363.735.814
38,0
1 951
74 Yozgat 1 032 211 469 31,4 85229
Rize
2 298 251 774
49,9
1 897
75 Ardahan 1 020 420 900 53,5 84230
Kilis
2 200 962 607
51,2
1 817
76 Hakkari 1.012.347.985 43,7 83631
Kayseri
2.188.102.360
51,0
1 806
77 Bingöl 963.049.026 43,9 79532
Kütahya
2 186 191 990
54,3
1 805
78 Bitlis 782.259.083 41,1 64633
Kastamonu
2.157.928.277
42,7
1 781
79 Þýrnak 773 356 408 48,4 63834
Niðde
2 157 731 953
37,2
1 781
80 Muþ 700 297 377 53,8 57835
Hatay
2.127.890.962
38,2
1 757
81 Aðrý 688.325.573 33,0 568
36 Elazýð 2.064.519.948 45,9 1 70437 Samsun 2 034 722 614 39,4 1 68038 Çorum 2.003.149.968 40,1 1 65439 Gaziantep 1.929.099.640 46,2 1 59340 Karabük 1 922 588 689 36,9 1 58741 Tunceli 1 919 277 306 53,5 1 58442 Kahramanmaraþ 1 918 739 157 58,3 1 58443 Konya 1 882 690 420 33,8 1 55444 Isparta 1.828.593.544 38,2 1 51045 Trabzon 1 824 075 743 50,7 1 50646 Kýrþehir 1.802.514.345 48,9 1 488
75
2011 Adana Ekonomisi
XV.2 Gayri Safi Katma Deðer
Türkiye Ýstatistik Kurumu tarafýndan 2004 yýlýndan itibaren iktisadi faaliyet kollarýna göre cari fiyatlarla yýllýk olarak yapýlan bölgesel gayri safi katma deðer hesaplamalarý ÝBBS Düzey 2'ye göre tarým, sanayi, hizmetler olarak derlenerek hesaplanmýþtýr. Söz konusu veri hesaplamalarýnda vergiler dahil edilmemiþtir.
Buna göre TR62 Bölgesi olan Adana-Mersin için hesaplanmýþ Gayri Safi Katma Deðeri iktisadi faaliyet kollarýna göre tablo XV.5te yer almaktadýr. Buna göre 2008 yýlý itibariyle Adana-Mersin toplam Gayri Safi Katma Deðeri 34 milyar TL' dir. Ayný tabloda bir önceki yýla göre artýþ hýzlarý incelendiðinde de en fazla artýþ ortalama %16 ile 2005 ve 2006 yýllarýnda gerçekleþmiþ olup 2008 yýlýnda %11,1 artýþ gerçeklemiþtir
Ýktisadi faaliyet kollarý bazýnda bir önceki yýla göre artýþ hýzlarýnda ise en fazla artýþ 2005 yýlýnda %24,5 ile tarýmda görülmüþtür. 2008 yýlýnda ise %12,5 ile hizmetlerde gerçekleþmiþtir.Tablo XV.5 Adana-Mersin Ýktisadi Faaliyet Kollarýna Göre Gayri Safi Katma Deðer 2004-2008 (Bin TL)
Grafikte görüldüðü üzere iktisadi faaliyet kollarýna göre sektör paylarýnda %61 pay ile hizmetler faaliyet kolu Gayri Safi Katma Deðer içinde en fazla paya sahiptir. Ardýndan %23,6 ile sanayi ve %15,4 ile tarým sýralanmaktadýr.
Yýllar
Tarým
(Bin TL)
Sanayi
(Bin TL)
Hizmetler
(Bin TL)
Gayrisafi Katma Deðer
(Bin TL)
2004
3.491.006
4.629.543
11.999.922
20.120.471
2005
4.347.767
5.394.126
13.675.025
23.416.918
2006
4.466.842
6.307.753
16.405.820
27.180.415
2007 5.014.007 7.191.925 18.502.708 30.708.639
2008 5.262.912 8.042.157 20.815.049 34.120.118
Bir Önceki Yýllara Göre Artýþ %
Yýllar
Tarým
Sanayi
HizmetlerGayrisafi
Katma Deðer
2005 24,5 16,5 14,0 16,4
2006 2,7 16,9 20,0 16,1
2007 12,2 14,0 12,8 13,0
2008 5,0 11,8 12,5 11,1
Kaynak :Türkiye Ýstatistik Kurumu
Adana Ekonomisi 2011
76
Bölgesel bazda Gayri Safi Katma Deðerlerde Adana-Mersin bölgesi 2008 yýlýnda 34 milyar TL katma deðer ile bölgeler sýralamasýnda 6'ýncý sýrada yer almýþtýr. Bölgelere göre paylar incelendiðinde de Adana ili Türkiye genelindeki payý %4 olup en fazla pay %27,7 ile Ýstanbul ilindedir.Tablo XV.6 Düzey 2 Bölgeler Bazýnda Gayri Safi Katma Deðer ve Paylarý (2008 Yýlý)
Düzey-2 Bölgeler
Gayrisafi Katma Deðer (BinTL)
Bölge Paylarý%
Ýstanbul
236.293.086
27,7
Ankara
72.784.720
8,5Bursa, Eskiþehir, Bilecik
56.670.413
6,6Ýzmir
55.859.157
6,5Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova
52.576.318
6,2Adana, Mersin
34.120.118
4,0Antalya, Isparta, Burdur
32.941.880
3,9Manisa, Afyon, Kütahya, Uþak
30.970.272
3,6Aydýn, Denizli, Muðla
30.798.743
3,6Samsun, Tokat, Çorum, Amasya
24.141.055
2,8Tekirdað, Edirne, Kýrklareli
23.227.726
2,7Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüþhane
22.600.000
2,6Hatay, Kahramanmaraþ, Osmaniye
21.880.965
2,6Konya, Karaman
20.270.377
2,4Kayseri, Sivas, Yozgat
20.059.248
2,3Balýkesir, Çanakkale
18.453.821
2,2Þanlýurfa, Diyarbakýr
14.441.022
1,7Gaziantep, Adýyaman, Kilis
13.489.538
1,6Kýrýkkale, Aksaray, Niðde, Nevþehir, Kýr þehir
12.939.573
1,5Zonguldak, Karabük, Bartýn
11.402.299
1,3Malatya, Elazýð, Bingöl, Tunceli 11.393.014 1,3Mardin, Batman, Þýrnak, Siirt 9.504.753 1,1Van, Muþ, Bitlis, Hakkari 8.662.709 1,0Erzurum, Erzincan, Bayburt 7.557.603 0,9Kastamonu, Çankýrý, Sinop 6.289.362 0,7Aðrý, Kars, Iðdýr, Ardahan 5.257.444 0,6Türkiye 854.585.214 100,0
Yýllar Tarým Sanayi Hizmetler Gayrisafi Katma Deðer
Bölge Sýralamasý
2004 6,6 3,3 4,0 4,1 6.sýra
2005 7,2 3,4 3,9 4,1 6.sýra
2006 7,1 3,3 3,9 4,1 6.sýra
2007 7,8 3,4 3,9 4,1 6.sýra2008 7,3 3,5 3,8 4,0 6.sýra
Kaynak :Türkiye Ýstatistik KurumuKaynak :Türkiye Ýstatistik Kurumu
Bölgesel bazda Gayri Safi Katma Deðerlerde iktisadi faaliyet kollarýna göre Türkiye paylarý Tablo XV.8'de yer almakta olup Adana-Mersin bölgesi 26 bölge arasýnda 6'ýncý sýrada yer almaktadýr. Faaliyet kollarýna göre tablo incelendiðinde de Türkiye payý arasýnda en önemli pay Tarým sektöründedir. 2008 yýlý itibariyle tarým sektörü %7,3 pay ile 26 bölge içerisinde 2'inci sýrada yer almýþtýr. Sanayi sektörü ise %3,5 pay ile 8'inci sýrada, hizmetler sektörü de %3,8 pay ile 7'inci sýrada yer almýþtýr.
Tablo XV.7 Adana-Mersin Bölgesi Gayri Ýktisadi Faaliyet Kollarýna Göre Türkiye Paylarý %
Adana-Mersin bölgesi kiþi baþýna düþen katma deðerde 9.431 TL olup bölgesel bazlý sýralamada 12. sýradadýr.Tablo XV.7 Kiþi Baþýna Düþen Gayri Safi Katma Deðer 2004 2005 2006 2007 2008
Kiþi baþýna GSKD (TL)
5.821
6.691
7.674
8.569
9.431
Kiþi baþýna GSKD ($)
4.065
4.965
5.327
6.593
7.363
Bölge Sýralamasý
12.Sýra
12.Sýra
12.Sýra
12.Sýra
12.Sýra
77
2011 Adana Ekonomisi
2010 YILI 2011 YILI
Ýller
Tahakkuk Tahsilat % Top. Tah. Ýç
Ýller
Tahakkuk Tahsilat %
Top. Tah. Ýç
[1] [2] [2/1] Payý (%) [1] [2] [2/1] Payý (%) Kocaeli 30.889.741 28.111.002 91,00 11,06 Kocaeli 38.121.962 34.284.346 89,93 11,59 Rize 482.041 398.802 82,73 0,16 Tunceli 67.142 54.923 81,8 0,02
Ýzmir 29.095.033 23.563.691 80,99 9,27
Gümüþhane 84.289 67.045 79,54 0,02
Tunceli
61.110
49.188
80,49
0,02
Ýzmir
36.174.238
28.514.036
78,82
9,64
Gümüþhane
69.214
54.629
78,93
0,02
Kýrýkkale
862.787
674.378
78,16
0,23
Ýstanbul
123.875.107
97.553.102
78,75
38,36
Bayburt
47.914
37.139
77,51
0,01
Bayburt
40.050
31.369
78,32
0,01
Edirne
864.096
664.019
76,85
0,22
Siirt 143.531
110.375
76,90
0,04
Hatay
4.181.832
3.204.429
76,63
1,08
Edirne 688.582
529.389
76,88
0,21
Rize
565.871
433.285
76,57
0,15
Çankýrý
133.162
101.907
76,53
0,04
Çankýrý
167.860
126.280
75,23
0,04 …………
…………
…………
54,16
…………
…………
…………
…………
54,16
………… Aydýn 1.392.318
754.271
54,17
0,30
Gaziantep
2.619.686
1.412.330
53,91
0,48
Gaziantep
2.058.580
1.112.744
54,05
0,44
Sakarya
1.548.501
819.659
52,93
0,28
Niðde 282.020
152.004
53,90
0,06
Kýrþehir
291.668
152.615
52,32
0,05
Kýrþehir
261.855
139.141
53,14
0,05
Düzce
607.012
317.572
52,32
0,11
Düzce 456.129
239.066
52,41
0,09
Adýyaman
493.914
253.893
51,4
0,09
Sakarya
1.194.526
621.096
52,00
0,24
Adana
4.651.918
2.290.636
49,24
0,77
Þýrnak 226.956
117.841
51,92
0,05
Þýrnak
276.746
131.766
47,61
0,04
Adana 3.766.844
1.873.637
49,74
0,74
Iðdýr
179.854
76.810
42,71
0,03
Iðdýr 160.767
61.391
38,19
0,02
Hakkari
131.190
33.646
25,65
0,01
Toplam 329.502.701 254.277.435 77,17 100,00 Toplam 395.592.913 295.862.436 74,79 74,79
SýraNo
1
2
3
4
5
6
78
9
10
.....73
74
75
76
77
78
79
80
81
XVI. Genel Bütçe Vergi Gelirleri
Tablo XVI.1' de 2011 yýlý iller bazýnda Merkezi Yönetim bütçe-gelir-gider karþýlaþtýrmasý yapýldýðýnda Adana ili %49,24 tahsilat-tahakkuk oraný ile 78.inci sýrda yer almýþtýr. 2010 yýlýnda ise %49,74 tahsilat-tahakkuk oraný ile 80'inci sýradaydý. 2011 yýlýnda en fazla tahsilat-tahakkuk oranýna sahip il %89,93 ile Kocaeli ili olup ardýndan %81,80 oran ile Tunceli ve %79,54 oran ile Gümüþhane illeri sýralanmaktadýr. Türkiye genel, tahakkuk-tahsilat oraný ise 2011 yýlýnda %74,79 olup bir önceki yýl %77,17 idi.
2010 yýlýnda Adana ili tahsilat-tahakkuk oraný %49,74 ile 80'inci sýrada olup ilk sýrada %91 ile Kocaeli, %82,73 ile Rize ve %80,99 ile Ýzmir illeri sýralanmýþtý.
TABLO XVI.1 2010-2011 Yýlý Aralýk Ayý Ýller Bazýnda Merkezi Yönetim Bütçe Gelir Ve Giderlerinin Karþýlaþtýrmasý (Kümülatif) Tahsilat / Tahakkuk oranýna göre sýralý
Kaynak : T.C. Maliye Bakanlýðý Muhasebat Genel Müdürlüðü
Adana Ekonomisi 2011
78
Adana ilinin tahakkuk ve tahsilatýnýn yýllara göre daðýlýmý grafik XVI.1'de bakýldýðýnda tahakkuk edilen vergi gelirlerinin tahsilatý 1996 yýlýnda baþa baþ iken ilerleyen yýllarda tahakkuk artýþý tahsilatýn üzerinde kalmýþ ve gitgide tahsilat artýþý tahakkuk artýþýnýn altýnda kalmýþtýr.
GRAFÝK XVI.1 Adana Ýli Yýllara Göre Vergi Gelirleri Tahakkuk-Tahsilatýn Daðýlýmý
Tablo XVI.2 'de toplam tahakkuk içinde paylar incelendiðinde ise Adana ili 2011 yýlýnda %0,77 toplam tahakkuk içindeki payý ile iller sýralamasýnda 10. sýrada yer almýþ olup 2010 yýlýnda %0,81 toplam tahakkuk içindeki payý ille sýralamasýnda yine 10. Sýrada yer almýþtý.
Toplam tahakkuk içindeki en fazla pay %40,09 ile Ýstanbul iline ait olup ardýndan %12,21 ile Ankara ve %11,59 ile Kocaeli illeri sýralanmaktadýr.
Sira Gller
Tahakkuk Tahsilat % Top.Tah.Gç. Gller
Tahakkuk Tahsilat % Top.Tah.Gç.[1] [2] [2/1] Payi (%) [1] [2] [2/1] Payi (%)
1
Gstanbul
123.875.107
97.553.102
78,75
38,36
Gstanbul
160.682.306
118.601.780
73,81 40,092
Ankara
48.313.073
33.840.236
70,04
13,31
Ankara
50.159.006
36.123.740
72,02 12,21
3
Kocaeli
30.889.741
28.111.002
91,00
11,06
Kocaeli
38.121.962 34.284.346
89,93 11,59
4
Gzmir
29.095.033
23.563.691
80,99
9,27
Gzmir
36.174.238 28.514.036
78,82 9,64
5
Bursa
7.345.412
5.047.194
68,71
1,98
Bursa
9.023.035
6.187.208
68,57 2,09
6
Mersin
6.189.823
4.530.612
73,19
1,78
Mersin
8.021.199
5.855.050
72,99 1,987
Antalya
5.645.423
3.272.991
57,98
1,29
Antalya
7.179.618
4.152.585
57,84 1,408
Hatay
2.645.613
1.941.697
73,39
0,76
Hatay
4.181.832
3.204.429
76,63 1,089
Tekirdað
2.539.567
1.935.684
76,22
0,76
Tekirdað
3.719.412
2.659.362
71,50 0,9010
Adana
3.766.844
1.873.637
49,74
0,74
Adana
4.651.918
2.290.636
49,24 0,7711
Konya
2.608.322
1.693.554
64,93
0,67
Konya
3.293.376
2.139.020
64,95 0,72
--------
--------
--------
-----
--------
------------
------------
------------
---- ------------71
Çankýrý
133.162
101.907
76,53
0,04
Siirt
166.108
120.221
72,38 0,0472
Bitlis
129.948
95.741
73,68
0,04
MuÌ
166.363
119.893
72,07 0,0473
MuÌ
127.840
92.476
72,34
0,04
Bitlis
174.463
113.388
64,99 0,0474
Bingöl
124.602
85.616
68,71
0,03
Bingöl
141.193
97.613
69,13 0,0375
Iðdýr
160.767
61.391
38,19
0,02
Iðdýr
179.854
76.810
42,71 0,0376
GümüÌhane
69.214
54.629
78,93
0,02
Kilis
114.889
72.924
63,47 0,0277
Kilis
87.683
49.583
56,55
0,02
GümüÌhane
84.289
67.045
79,54 0,0278
Tunceli
61.110
49.188
80,49
0,02
Tunceli
67.142
54.923
81,80 0,0279 Hakkari 79.863 44.119 55,24 0,02 Ardahan 62.844 45.285 72,06 0,0280 Ardahan 53.054 36.674 69,13 0,01 Bayburt 47.914 37.139 77,51 0,0181 Bayburt 40.050 31.369 78,32 0,01 Hakkari 131.190 33.646 25,65 0,01
Toplam 329.502.701 254.277.435 77,17 100,00 Toplam 395.592.913 295.862.436 74,79 100,00
TABLO XVI.2 2010-2011 Yýllarý Aralýk Ayý Ýller Merkezi Yönetim Bütçe Gelirlerinin Tahakkuk ve Tahsilatý (Toplam Tahakkuk Ýçindeki Pay (%) göre sýralý)
Kaynak : T.C. Maliye Bakanlýðý Muhasebat Genel Müdürlüðü
79
2011 Adana Ekonomisi
XVI.1. Genel Bütçe Gelirleri
Genel bütçe vergi gelirlerinde önemli kalemler tabloda gösterilmiþ olup Adana ili 2011 yýlýnda genel bütçe vergi gelirlerinde bir önceki yýla göre tahakkukta %24 tahsilatta da %23 artýþ gerçekleþmiþ olup 2010 yýlýnda tahakkukta %12, tahsilatta ise bir önceki yýla göre %8 artýþ gerçekleþmiþti.
TABLO XVI.3 Adana Genel Bütçe Gelirleri
Kaynak : T.C. Maliye Bakanlýðý Muhasebat Genel Müdürlüðü
XVI.2 Ýller Bazýnda Kümülatif Bütçe Karþýlaþtýrmasý
Ýllere göre bütçe gelir-gider kýyaslamasýnda Tablo XVI.4'te incelendiðinde 2011 yýlýnda 12 ilin gelir gider dengesini saðladýðý görülmektedir. 2010 yýlýnda yine 12 il gelir-gider dengesini saðlamýþtý.
2011 yýlý tahsilat/gider oranýnda ilk üç il bir önceki yýl olduðu gibi Kocaeli, Ýstanbul ve Ýzmir olarak sýralanmaktadýr. Adana ili 2011 yýlýnda %69,72 tahsilat/gider oraný ile 24'üncü yer almýþ olup iller bazýnda sýralamada 24'üncü
sýradadýr. Bir önceki yýl ise %68,46 tahsilat/gider oraný ile yine 24'üncü sýrada yer almýþtý.
(Bin TL)
2010 2011 Tahs. Artisi
%
Tah. Artisi
% Tahakkuk Tahsilat Tahsilat / Tahakkuk
Tahakkuk Tahsilat Tahsilat / Tahakkuk
Genel Bütçe Gelirleri 3.684.937 1.793.209 48,7 4.564.501 2.203.252 48,3 22,9 23,9
I-Vergi Gelirleri 2.490.752 1.578.806 63,4 3.040.605 1.969.352 64,8 24,7 22,1
a) Gelir Vergisi 869.330 636.226 73,2 1.011.047 751.047 74,3 18,0 16,3
Beyana Dayanan Gelir Vergisi
102.640 40.666 39,6 129.554 55.040 42,5 35,3 26,2
Basit Usulde Gelir Vergisi 11.711 5.737 49,0 14.964 9.251 61,8 61,3 27,8
Gelir Vergisi Tevkifatý 711.197 556.639 78,3 820.579 650.767 79,3 16,9 15,4
Gelir Geçici Vergisi 43.782 33.184 75,8 45.950 35.989 78,3 8,5 5,0
b) Kurumlar Vergisi
238.892
173.114
72,5
359.733
249.752
69,4
44,3
50,6
Beyana Dayanan Kurumlar
Vergisi
58.071
9.272
16,0
130.947
41.052
31,4
342,8
125,5
Kurumlar Vergisi Tevkifatý
-338
-356
105,3
2.272
375
16,5
-205,3
-772,2
Kurumlar Geçici Vergisi
181.159
164.198
90,6
226.514
208.325
92,0
26,9
25,0
a)
Dahilde Alýnan Katma Deðer Vergisi
385.269
157.723
40,9
473.861
169.571
35,8
7,5
23,0
Beyana Dayanan KDV
378.988
154.768
40,8
460.919
163.840
35,5
5,9
21,6
Tevkif Suretiyle Kesilen KDV
6.281
2.955
47,0
12.942
5.731
44,3
93,9
106,0
Adana Ekonomisi 2011
80
TABLO XVI.4 2011 Yýlý Ýllere Göre Kümülatif Bütçe Gelir-Gider Karþýlaþtýrmasý Bin TL
Kaynak : T.C. Maliye Bakanlýðý Muhasebat Genel Müdürlüðü
Sýra
Ýller
Tahakkuk
Tahsilat
Top.Tah.Ýç.
Giderler
Top.Gid.Ýç.
%
%
[1]
[2]
Payý (%)
[3]
Payý (%)
[2/3]
[2/1]
1
Kocaeli
38.121.962
34.284.346
11,59
2.711.340
0,87
1264,48
89,93
2
Ýstanbul
160.682.306
118.601.780
40,09
15.164.290
4,84
782,11
73,81
3
Ýzmir
36.174.238
28.514.036
9,64
7.046.002
2,25
404,68
78,82
4
Tekirdað
3.719.412
2.659.362
0,90
997.581
0,32
266,58
71,50
5
Mersin
8.021.199
5.855.050
1,98
2.634.509
0,84
222,24
72,99
6
Zonguldak
2.117.412
1.524.693
0,52
871.738
0,28
174,90
72,01
7
Bursa
9.023.035
6.187.208
2,09
3.624.061
1,16
170,73
68,57
8
Hatay
4.181.832
3.204.429
1,08
1.900.943
0,61
168,57
76,63
9
Antalya
7.179.618
4.152.585
1,40
3.059.025
0,98
135,75
57,84
10
Ankara
50.159.006
36.123.740
12,21
27.846.932
8,89
129,72
72,02
11
Muðla
2.335.873
1.502.697
0,51
1.344.499
0,43
111,77
64,33
12
Kýrýkkale
862.787
674.378
0,23
623.737
0,20
108,12
78,16
13
Manisa
2.333.255
1.552.529
0,52
1.622.415
0,52
95,69
66,54
14
Yalova
502.141
295.413
0,10
309.368
0,10
95,49
58,83
15
Aksaray
683.627
475.275
0,16
502.076
0,16
94,66
69,52
16
Eskiþehir
2.041.038
1.456.924
0,49
1.811.993
0,58
80,40
71,38
17
Kýrklareli
732.693
396.790
0,13
521.627
0,17
76,07
54,16
18
Rize
565.871
433.285
0,15
573.539
0,18
75,55
76,57
19
Çanakkale
929.319
679.842
0,23
933.801
0,30
72,80
73,15
20
Denizli
1.649.486
942.167
0,32
1.311.428
0,42
71,84
57,12
21
Gaziantep
2.619.686
1.412.330
0,48
1.985.327
0,63
71,14
53,91
22
Kütahya
892.922
603.241
0,20
854.095
0,27
70,63
67,56
23
Edirne
864.096
664.019
0,22
943.802
0,30
70,36
76,85
24
Adana
4.651.918
2.290.636
0,77
3.285.563
1,05
69,72
49,24
25
Kayseri
2.573.386
1.709.222
0,58
2.467.697
0,79
69,26
66,42
26
Balýkesir
2.096.908 1.441.678 0,49
2.083.627
0,67
69,19
68,75
…….. …….. …….. …….. …….. …….. …….. …….. ……..
71 Bayburt 47.914 37.139 0,01 197.245 0,06 18,83 77,51
72 Ardahan 62.844 45.285 0,02 248.871 0,08 18,20 72,06
73 Muþ 166.363 119.893 0,04 700.318 0,22 17,12 72,07
74 Aðrý 237.981 147.169 0,05 892.722 0,28 16,49 61,84
75 Siirt 166.108 120.221 0,04 753.501 0,24 15,95 72,38
76 Bitlis 174.463 113.388 0,04 743.523 0,24 15,25 64,99
77 Bingöl 141.193 97.613 0,03 675.480 0,22 14,45 69,13
78 Van 698.119 435.032 0,15 3.052.473 0,97 14,25 62,31
79 Þýrnak 276.746 131.766 0,04 1.212.245 0,39 10,87 47,61
80 Tunceli 67.142 54.923 0,02 505.949 0,16 10,86 81,80
81 Hakkari 131.190 33.646 0,01 904.909 0,29 3,72 25,65
82 Toplam 395.592.913 295.862.436 100,00 313.301.823 100,00 94,43 74,79
81
2011 Adana Ekonomisi
XVII. Bankacýlýk
XVII.1 Mevduat ve Kredi
Türkiye Bankalar Birliði Finansal Türkiye Haritasý verilerine göre Adana ili kredi ve mevduatlarý 2007-2011 yýllarý daðýlýmlarý Tablo XVII.1'de incelendiðinde; 2011 yýlýnda mevduatta %5 artýþ gerçekleþmiþ ve 10 milyar 656 milyon TL'ye ulaþmýþtýr. Kullanýlan kredilerde ise 2011 yýlýnda %34 artýþ gerçekleþmiþ ve 15 milyar 64 milyon TL kredi kullanýlmýþtýr. 2010 yýlýnda ise mevduatta %15, kredi de ise %38 artýþ gerçekleþmiþti.
Kredi mevduat oranýnda ise 2011 yýlýnda %141 olarak gerçekleþmiþ olup bir önceki yýla göre yüzdesel bazda 31 puanlýk artýþ olmuþtur. Yani her 100 TL mevduata karþýlýk 141 TL kredi kullanýlmýþ olup, 2010 yýlýnda bu oran %110 gerçekleþmiþ ve her 100 TL mevduata karþýlýk 110 TL kredi kullanýlmýþtý.
Tablo XVII.1 Adana Ýli Mevduat ve Kredi Daðýlýmlarý (2007-2011) (Bin TL)
Kaynak:BDDK-Finansal Türkiye Haritasý
Veri 2007 2008 2009 2010 2011
Mevduat 6.456.527 7.938.853 8.845.173 10.183.479 10.656.809
Nakdi Krediler 4.867.422 6.948.987 8.112.385 11.227.740 15.064.399
Takipteki Alacaklar 230.977 301.872 625.624 615.736 573.571
Nakdi Kredi Mevduat Oraný % 75 88 92 110 141
Mevduat % Deðiþim 23 11 15 5
Nakdi Krediler % Deðiþim 43 17 38 34
Takipteki Alacaklar % Deðiþim 31 107 -2 -7
Grafik XVII.1 Adana Ýli Mevduat ve Kredinin Yýlara Göre Daðýlýmý (2007-2011) (BinTL)
Adana Ekonomisi 2011
82
XVII.2 Ýllere Göre Mevduatýn Daðýlýmý
Mevduatýn Ýllere göre daðýlýmýnda Adana ili toplam 10 milyar 656 milyon TL mevduat ile iller bazýnda sýralamada 7'inci sýrada yer almýþtýr. Toplam mevduat payý ise %5' tir. 2010 yýlýnda ise toplam mevduat 10 milyar 183 milyon TL olup toplam mevduattaki payý %1,7 idi.
Toplam mevduat sýralamasýnda en fazla mevduat 307 milyar 766 milyon TL ile Ýstanbul ilinde toplanmýþtýr. Ardýndan 110 milyar 123 milyon TL ile Ankara ve 37 milyar 929 milyon TL toplam mevduat ile Ýzmir illeri sýralanmaktadýr.
Tablo XVII.2 Mevduatýn Ýllere ve Bölgelere Göre Daðýlýmý, 2010-2011
Kaynak:BDDK-Finansal Türkiye Haritasý
Sýralama Þehir 2010 Ýllerin Payý %
Ýller 2011 Ýllerin Payý %
1 ÝSTANBUL 273.202.486 44,3 ÝSTANBUL 307.766.095 44,3 2
ANKARA
102.683.666
16,6
ANKARA
110.123.504
15,8
3
ÝZMÝR
33.720.647
5,5
ÝZMÝR
37.929.755
5,5
4
BURSA
14.602.029
2,4
BURSA
16.340.509
2,3 5
ANTALYA
13.310.511
2,2
ANTALYA
15.979.991
2,3 6
KOC!ELÝ
12.682.371
2,1
KOCAELÝ
11.060.078
1,6
7
ADANA
10.183.479
1,7
ADANA
10.656.809
1,5
8
KONYA
7.094.994
1,1
KONYA
8.689.603
1,2
9
MERSÝN
7.067.561
1,1
MERSÝN
7.919.038
1,1
10
MUÐLA
5.954.865
1,0
MUÐLA
6.965.806
1,0
---
---
---
---
---
---
---
71
ÞIRNAK
363.620
0,1
ÞIRNAK
465.841
0,1
72
SÝÝRT
356.351
0,1
IÐDIR
387.690
0,1
73
BÝNGÖL
339.338
0,1
SÝÝRT
386.963
0,1
74
BÝTLÝS
333.121
0,1
BÝNGÖL
377.157
0,1
75
IÐDIR
332.532
0,1
BÝTLÝS
373.644
0,1
76
MUÞ
292.854
0,0
MUÞ
345.922
0,0
77
HAKKARÝ
291.388
0,0
HAKKARÝ
312.363
0,0
78
GÜMÜÞHANE
281.055
0,0
GÜMÜÞHANE
300.732
0,0
79
ARDAHAN
210.157
0,0
ARDAHAN
213.218
0,0
80 KÝLÝS 188.549 0,0 KÝLÝS 205.439 0,0
81 BAYBURT 161.210 0,0 BAYBURT 194.139 0,0
Toplam : 617.036.903 100 Toplam : 695.501.435 100
83
2011 Adana Ekonomisi
XVII.3 Ýllere Göre Kredilerin Daðýlýmý
2011 yýlýnda illere göre kullanýlan kredi paylarýnýn daðýlýmlarý incelendiðinde en fazla kredi %39,8 pay ile Ýstanbul iline
aittir. Ardýndan %11,5 ile Ankara ve %5,5 ile Ýzmir illeri sýralanmakta olup Adana ili %2,1 pay ile Bursa ve Kocaeli'nin
ardýndan 7'inci sýrada yer almaktadýr. 2009 yýlýnda ise %2,1 pay ile yine 7'inci sýradaydý.
Tablo XVII.5 Kredi Stokunun Ýllere Göre Daðýlýmý (2010-2011) (Bin TL)
Sýralama Þehir 2010 Ýllerin Payý %
Þehir 2011 Ýllerin Payý %
1 ÝSTANBUL 220.818.804 40,5 ÝSTANBUL 279.322.774 39,8 2
ANKARA
65.367.680
12,0
ANKARA
80.661.666
11,5
3
ÝZMÝR
29.469.851
5,4
ÝZMÝR
38.891.191
5,5
4
ANTALYA
18.113.122
3,3
ANTALYA
23.336.432
3,3 5
BURSA
16.425.353
3,0
BURSA
22.063.561
3,1 6
KOCAELÝ
13.772.612
2,5
KOCAELÝ
15.635.563
2,2
7
ADANA
11.227.740
2,1
ADANA
15.064.399
2,1
8
HATAY
9.571.144
1,8
GAZÝANTEP
13.604.116
1,9
9
GAZÝANTEP
9.512.029
1,7
HATAY
12.024.287
1,7
10
KONYA
7.874.288
1,4
KONYA
10.752.090
1,5
---
---
---
---
---
---
---
71
BÝTLÝS
454.306
0,1
BÝTLÝS
679.894
0,1
72
AÐRI
451.331
0,1
AÐRI
633.819
0,1
73
BÝNGÖL
341.885
0,1
IÐDIR
498.954
0,1
74
IÐDIR
340.539
0,1
MUÞ
493.945
0,1
75
GÜMÜÞHANE
334.883
0,1
GÜMÜÞHANE
454.097
0,1
76
MUÞ
306.895
0,1
BÝNGÖL
448.658
0,1
77
KÝLÝS
232.992
0,0
KÝLÝS
320.012
0,0
78
TUNCELÝ
229.000
0,0
ARDAHAN
319.185
0,0
79
ARDAHAN
228.656
0,0
HAKKARÝ
308.652
0,0
80 HAKKARÝ 202.903 0,0 TUNCELÝ 308.356 0,0
81 BAYBURT 183.473 0,0 BAYBURT 250.460 0,0
Toplam : 545.844.208 100 Toplam : 701.865.873 100
Kaynak:BDDK-Finansal Türkiye Haritasý
Adana Ekonomisi 2011
84
XVII.4 Sektör Kredileri
Adana ilinde toplam 4 milyar 614 bin TL sektörel krediler kullanýlmýþtýr. Bir önceki yýla göre artýþlar incelendiðinde 2011 yýlýnda %40 artýþ gerçekleþmiþtir. 2009 yýlýnda %45 artýþ gerçekleþmiþti.
Kredi daðýlýmýna bakýldýðýnda sektörel kredilerin %34,7'si ziraat ve balýkçýlýk sektöründe kullanýlmýþ olup ardýndan %22 ile toptan ticaret ve komisyonculuk sektöründe ve %15,8 ile tekstil ve tekstil ürünleri sektöründe kullanýlmýþtýr.
Sektör kredilerinde takip durum incelendiðinde ise en fazla takipteki kredi 119 milyon 314 bin TL ile tekstil ve tekstil ürünlerinde gerçekleþmiþtir. Sektör kredi takiplerinin toplamýnýn %58,5’i bu sektöre aittir.
Tablo XVII.6 Sektörel Krediler ve Takip Durumu 2007-2011 Yýlý (Bin TL)
Sektörler
2007
2008
2009
2010
2011
2011 Yýlý Kredi
Daðýlýmý % Ziraat ve Balýkçýlýk
513.909
671.427
798.195
1.206.528
1.603.273
34,7
Toptan Ticaret ve Komisyonculuk
298.315
459.092
457.816
751.169
1.013.505
22,0
Tekstil ve Tekstil Urunleri
326.467
300.645
352.019
499.567
730.391
15,8
GidaMesrubat veTütün
150.984
168.773
188.227
342.052
573.697
12,4
Insaat
144.713
156.286
168.984
294.880
405.302
8,8
Metal ve Islenmis Maden
126.791
275.532
275.644
155.842
223.445
4,8
Turizm
17.538
22.694
22.122
42.552
57.852
1,3
Finansal Kuruluslar
4.957
5.929
3.162
4.383
6.754
0,1
TOPLAM
1.583.674
2.060.378
2.266.169
3.296.973
4.614.219
100
Bir Önceki Yýla Göre % Deðiþim
30
10
45
40
Takipteki Tekstil ve Tekstil Urunleri
79.055
91.504
145.565
119.795
119.314
58,5
Takipteki Toptan Ticaret ve Komisyonculuk
26.909
38.197
48.988
45.685
37.454
18,4
Takipteki Ziraat ve Balýkçýlýk
4.650
12.778
33.311
37.446
30.912
15,1
Takipteki Gida Mesrubat ve Tütün
4.568
5.477
9.958
8.043
5.657
2,8
Takipteki Insaat 2.211 5.179 10.181 6.079 4.552 2,2
Takipteki Turizm 832 749 3.073 1.368 3.659 1,8
Takipteki Metal ve Ýþlenmiþ Maden 1.893 3.080 3.068 2.545 2.065 1,0
Takipteki Finansal Kuruluslar 199 215 436 507 492 0,2
TOPLAM 120.317 157.179 254.580 221.468 204.105 100
Kaynak:BDDK-Finansal Türkiye Haritasý
85
2011 Adana Ekonomisi
XVII.5 Ýllere Göre Takipteki Alacaklarýn Nakdi Kredilere Oraný
Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) Finansal Türkiye Haritasý (FÝNTÜRK) verilerine göre 2010 ve 2011 yýllarý takipteki alacaklarýn nakdi kredileri oraný iller sýralamasý yapýlmýþ ve buna göre 2011 yýlýnda Bingöl takipteki alacaklarýn nakdi krediye oranýnda borcuna en sadýk il olmuþtur. Ardýndan%1,07 ile Tunceli ve %1,14 ile Siirt illeri borcuna en sadýk diðer iller olarak sýralanmaktadýr. Adana ili ise %3,81 ile iller sýralamasýnda 76'ýncý sýrada olup her 100 TL kredinin 3,81 TL' sý takibe düþmüþtür. Türkiye oraný ise %2,70 olup Adana ili Türkiye oranýn üstünde kalmýþtýr.
2010 yýlýnda ise Siirt ili %1,35 takipteki alacaklarýn nakdi krediye oranýnda borcuna en sadýk il olmuþtur. Ardýndan %1,52 ile Bingöl ve %1,59 oran ile Tunceli borcuna en sadýk iller olarak sýralanmaktadýr. Takipteki alacaklarýn nakdi kredilere oranýnda Türkiye ortalamasý ise %3,67'dir. Adana ili 2010 yýlý oraný ise %5,48 olup iller sýralamasýnda 73'üncü sýrada yer almýþtý. Yani Adana ilinde her 100 TL kredinin 5,48 TL si takibe düþmüþtü.
Görüldüðü üzere takipteki alacaklarýn nakdi kredilere oranýnda Türkiye ortalamasýnda 2011 yýlýnda bir önceki yýla göre 1 puanlýk bir iyileþme görülmüþtür. Adana ilinde ise yaklaþýk 2 puanlýk bir azalýþ gerçekleþmiþtir.
Tablo Tablo XVII.7 Takipteki Alacaklarýn Nakdi Kredilere Oraný % (2010-2011)
Kaynak:BDDK-Finansal Türkiye Haritasý
Ýller Sýralamasý
2010 Yýlý Ýller Sýralamasý 2011 Yýlý Ýller Sýralamasý iller
Oran %
iller
Oran %
1
SÝÝRT
1,35
BÝNGÖL
0,9
2
BÝNGÖL
1,52
TUNCELÝ
1,07
3
TUNCELÝ
1,59
SÝÝRT
1,14
4
KARAMAN
1,75
BÝTLÝS
1,21
5
HATAY
1,86
KARAMAN
1,22
6
BÝTLÝS
1,97
KIRÞEHÝR
1,35
7
KIRÞEHÝR
2,34
HATAY
1,44
8
NÝÐDE
2,75
NÝÐDE
1,53
9
SÝNOP
2,81
SÝNOP
1,73
10
ESKÝÞEHÝR
2,88
RÝZE
1,91
--------
--------
--------
---
---
71
GÝRESUN
5,47
KAYSERÝ
3,6
72
ADANA
5,48
IÐDIR
3,74
73
TRABZON
5,54
GÜMÜÞHANE
3,75
74
MUÐLA
5,83
AYDIN
3,76
75
KAYSERÝ
5,96
MUÐLA
3,81
76 ARTVÝN 6,18 ADANA 3,81
77 IÐDIR 6,21 GÝRESUN 4,06
78 DENÝZLÝ 6,33 ARTVÝN 4,15
79 DÜZCE 6,53 DENÝZLÝ 4,57
80 DÝYARBAKIR 7 DÜZCE 4,73
81 BÝNGÖL 1,52 DÝYARBAKIR 5,3
Türkiye Oraný % 3,67Türkiye Oraný % 2,7
Adana Ekonomisi 2011
86
Yýllar
Adet
Ýller Sýralamasý
% Deðiþim
TL
Ýller Sýralamasý
% Deðiþim
Adet
Tutar-TL
2000
4.068
7
10.988.980
7
2001
4.783
7
17,6
28.157.657
6
156,2
2002
2.994
9
-37,4
11.039.999
9
-60,8
2003
4.092
9
36,7
15.201.933
9
37,7
2004
6.240
10
52,5
27.215.541
11
79
2005
12.208
9
95,6
59.655.342
7
119,2
2006
16.364
8
34
85.225.439
7
42,9
2007
19.525
9
19,3
109.308.163
8
28,3
2008
21.409
10
9,6
132.011.566
8
20,8
2009
22.520
9
5,2
143.541.486
9
8,7 2010
16.218
9
-28
95.016.898
9
-33,8
2011 9.781 9 -40 85.018.934 11 -11
XVII.6. Protestolu Senetler
Protesto edilen senetlerde adet ve tutar olarak yýllara göre daðýlýmlar incelendiðinde adet bazýnda 2011 yýlýnda senet sayýsýnda %40, tutar bazýnda da %11 azalýþ gerçeklemiþtir. 2010 yýlýnda ise senet sayýsýnda %28, senet tutarýnda ise %33,8 azalýþ gerçekleþmiþti.
Görüldüðü üzere son 2 yýlda hem senet sayýsýnda hem de senet tutarýnda ayný anda ciddi bir azalýþ gerçekleþmiþtir.
Tablo XVII.8. Adana Ýli Protestolu Senetlerinin Yýllara Göre Daðýlýmý 2000-2011
Kaynak T.C. Merkez Bankasý
87
2011 Adana Ekonomisi
Grafik XVII.2. Adana Ýli Protestolu Senetlerin Yýllara Göre Daðýlýmýn Grafiði 2000-2011
XVII.6.1 Protesto Edilen Senet Adetleri
Dönemlere göre senet sayýsý incelendiðinde 2011 yýlýnda Adana ili proteste edilen senet sayýsýnda en fazla azalýþ %47 ile I. Dönemde görülmüþtür. Türkiye genelinde de protesto edilen senet sayýsýnda en fazla azalýþ %31,5 ile yine I. dönemdedir.
Bir önceki yýlýn ayný dönemine göre deðiþimler incelendiðinde ise 2011 yýlýnda protesto edilen senet
15.000
20.000
25.000
80.000.000
100.000.000
120.000.000
140.000.000
160.000.000
0
5.000
10.000
0
20.000.000
40.000.000
60.000.000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
TL Adet
Adana Ekonomisi 2011
88
208.661
219.528
243.600247.189
2.228 2.283
2.477
2.793
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
180.000
190.000
200.000
210.000
220.000
230.000
240.000
250.000
260.000
I. Dönem II. Dönem III. Dönem IV. Dönem
TÜRKÝYE ADANA
sayýsýnda bir önceki yýlýn ayný dönemine göre yüzde deðiþimlerde artýþ trendi görülmektedir. En fazla artýþ ise IV. Dönemde %12,8 ile gerçekleþmiþtir. 2011 yýlý protesto edilen senet sayýsýndaki bir önceki döneme göre artýþ trendi grafik XVII.3 te daha net þekilde görülmektedir.
Tablo XVII.9. Adana-Türkiye Ýli Protestolu Senet Sayýsýnýn Dönemlere Göre Daðýlýmý 2010-2011
Grafik XVII.3. Protesto Senetlerin Adet Bazýnda Daðýlým Grafiði Türkiye-Adana -2011
I.
Dönem II.
Dönem II / I (%)
III. Dönem
III / II (%)
IV. Dönem
IV / III (%) Toplam
2010
ADANA 4.201 4.085 -2,8 3.983 -2,5 3.949 -0,9 16.218
TÜRKÝYE 304.600 296.481 -2,7 306.475 3,4 308.617 0,7 1.216.173
2011
ADANA 2.228 2.283 2,5 2.477 8,5 2.793 12,8 9.781
TÜRKÝYE 208.661 219.528 5,2 243.600 11,0 247.189 1,5 918.978
2011/2010 %
ADANA -47,0 -44,1
-37,8
-29,3
-39,7
TÜRKÝYE -31,5 -26,0 -20,5 -19,9 -24,4
Kaynak T.C. Merkez Bankasý
89
2011 Adana Ekonomisi
Ýller bazýnda protesto edilen senet sayýsýna göre sýralamada Adana ili 9.781 adet protesto edilen senet ile 9'uncu sýrada olup 2010 yýlýnda da 16.218 protesto edilen senet ile yine 9'uncu sýrada idi.
Protesto edilen senet sayýsýnda Adana ilinin Türkiye geneli toplam protesto edilen senetler arasýndaki payý 2010 yýlýnda %1, 33 iken 2011 yýlýnda bu oran 1,06'ya gerilemiþtir.
En fazla protesto edilen senet sayýsýnda Ýstanbul ili 123.552 senet ile ilk sýrada yer almýþtýr. Ardýndan 57.710 senet ile Ankara ve 31.131 senet ile Ýzmir illeri sýralanmaktadýr.
Tablo XVII.10 Ýller Bazýnda Protesto Edilen Senet Adetleri 2010-2011
Ýller Sýralama Ýller
2010Yýlý TOPLAM Ýller
2010Yýlý TOPLAM
1 ÝSTANBUL
201.523
ÝSTANBUL
123.552
2
ANKARA
103.563
ANKARA
57.710
3
ÝZMÝR
55.098
ÝZMÝR
31.131
4
ANTALYA
44.502
ANTALYA
25.295
5
BURSA
43.007
KONYA
24.203
6
KONYA
40.692
BURSA
24.010
7
MUÐLA
20.135
MUÐLA
11.223
8
KOCAELÝ
18.681
KOCAELÝ
11.167
9
ADANA
16.218
ADANA
9.781
10
MERSÝN
16.147
SAMSUN
9.162
11
SAMSUN
15.908
MERSÝN
9.059
------
------
------
------
------
72
BÝTLÝS
1.016
IÐDIR
719
73
IÐDIR
957
ÞIRNAK
676
74
GÜMÜÞHANE
906
HAKKARÝ
566
75
BÝNGÖL
878
ARDAHAN
528
76
HAKKARÝ
772
GÜMÜÞHANE
485
77 ARDAHAN 649 BÝNGÖL 470
78 BAYBURT 615 SÝÝRT 463
79 SÝÝRT 456 BAYBURT 344
80 KÝLÝS 325 KÝLÝS 173
81 TUNCELÝ 218 TUNCELÝ 147
TÜRKÝYE TOPLAM 1.216.173 T×RKGYETOPLAM 918.978
Kaynak T.C. Merkez Bankasý
XVII.6.2 Protesto Edilen Senet Tutarlarý
Dönemlere göre senet tutarlarý incelendiðinde 2011 yýlýnda Adana ili proteste edilen senet tutarýnda II. dönemde %3,2 azalýþ gerçekleþmiþ olup IIII. Dönemde %11,4 ve IV. dönemde %80,2 artýþ gerçekleþmiþtir. Görüldüðü üzere IV. dönemde bir önceki dönemde göre protesto edilen senet tutarýnda yaklaþýk 2 kat artýþ gerçekeleþmiþtir. Türkiye geneli 2011 yýlý protestolu senet tutarýnda ise II. Dönemde azalýþ III. ve IV. dönemlerde de %12, 6 ve %16,3 artýþ gerçekleþmiþtir.
Bir önceki yýlýn ayný dönemine göre deðiþimler incelendiðinde ise 2011 yýlýnda protesto edilen senet tutarýnda IV. dönemdeki %40 oranýnda artýþ önemli düzeyde bir artýþ olarak dikkat çekmektedir. Türkiye genelinde ise ayný dönemdeki artýþ %3,1'dir. 2011 yýlýnda ayný dönemine göre azalýþlar incelendiðinde en fazla azalýþ %36,9 ile I. dönemde gerçekleþmiþ olup Türkiye genelinde ise %25,1 ile yine ayný dönemde en fazla azalýþ gerçekleþmiþtir.
Adana Ekonomisi 2011
90
I. Dönem II. DönemII / I (%) III. Dönem
III / II (%) IV. Dönem
IV / III (%) Toplam
2010
ADANA 26.997.118 23.409.290 -13,3 22.391.298 -4,3 22.219.192 -0,8 95.016.898
TÜRKÝYE
1.504.142.555
1.367.724.784
-9,1
1.501.380.856
9,8 1.395.574.650 -7,0 5.768.822.845
2011
ADANA
17.039.940
16.488.248
-3,2
18.375.264
11,4 33.115.482 80,2 85.018.934
TÜRKÝYE
1.126.612.627
1.099.402.683
-2,4
1.237.576.519
12,6 1.438.683.288 16,3 4.902.275.117
2011/2010
%
ADANA
-36,9
-29,6
-17,9
49,0 -10,5
TÜRKÝYE
-25,1
-19,6
-17,6
3,1 -15,0
Tablo XVII.11. Adana-Türkiye Ýli Protestolu Senet Tutarýnýn Dönemlere Göre Daðýlýmý 2010-2011
Grafik XVII.4. Protesto Senetlerin Tutar Bazýnda Daðýlým Grafiði Türkiye-Adana 2011 YILI
Kaynak T.C. Merkez Bankasý
Ýller bazýnda protesto edilen senet tutarlarýna göre sýralamada Adana ili 85 milyon TL tutarýnda protesto edilen senet ile iller sýralamasýnda 8' inci sýrada olup 2010 yýlýnda 95 milyon TL tutarýnda protesto edilen senet ile 10'uncu sýrada olup sýrada idi.
Protesto edilen senet tutarýnda Adana ilinin Türkiye geneli toplam protesto edilen senet tutarlarý payý 2010 yýlýnda %1, 64 iken 2011 yýlýnda bu oran 1,73'e yükselmiþtir.
En fazla protesto edilen senet tutarýnda Ýstanbul ili 1 milyar 459 milyon TL senet ile ilk sýrada yer almýþtýr. Ardýndan 552 milyon TL senet tutarý ile Ankara ve 245 milyon TL senet tutarý ile Ýzmir illeri sýralanmaktadýr.
Ýller Sýralama
ÝLLER
2010 Yýlý
ÝLLER 2011 Yý lý
1
ÝSTANBUL
1.658.491.094
ÝSTANBUL 1.459.196.189
2
ANKARA
710.171.979
ANKARA 552.757.231
3 ÝZMÝR 319.165.153 ÝZMÝR 245.026.867
4 ANTALYA 285.322.233 ANTALYA 205.954.696
5 BURSA 265.682.090 BURSA 176.039.848
6 KONYA
176.965.688
KONYA 148.531.153
7
MUÐLA
140.326.880
KOCAELÝ 93.629.081
8
KOCAELÝ
113.329.592
ADANA 85.018.934
9
GAZÝANTEP
98.091.578
GAZÝANTEP 84.343.497
10
ADANA
95.016.898
MUÐLA 77.981.991
11
MERSÝN
93.243.307
KAYSERÝ 73.513.682
------
------
------
------ ------
71
IÐDIR
5.871.267
SÝNOP
5.492.065
72
ÞIRNAK
5.568.221
ÇANKIRI 5.447.690
73
HAKKARÝ
5.296.046
ÞIRNAK 4.882.046
74
BARTIN
5.098.275
SÝÐÝRT
4.247.212
75
BÝNGÖL
4.521.667
BARTIN 3.757.220
76
SÝÐÝRT
4.039.337
ARDAHAN 3.507.018
77
GÜMÜÞHANE
3.878.622
BÝNGÖL 3.476.273
78
BAYBURT
3.170.328
GÜMÜÞHANE 3.032.765
79 ARDAHAN 2.633.549 BAYBURT 2.836.762
80 TUNCELÝ 2.159.919 KÝLÝS 1.323.011
81 KÝLÝS 1.530.389 TUNCELÝ 1.025.469
GENEL TOPLAM 5.768.822.845 GENEL TOPLAM 4.902.275.117
Tablo XVII.12 Ýller Bazýnda Protesto Edilen Senet Tutarlarý
Kaynak T.C. Merkez Bankasý
1.12
6.61
2.62
7
1.09
9.40
2.68
3
1.23
7.57
6.51
9
1.43
8.68
3.28
8
17.039.940 16.488.24818.375.264
33.115.482
0
5.000.000
10.000.000
15.000.000
20.000.000
25.000.000
30.000.000
35.000.000
0
200.000.000
400.000.000
600.000.000
800.000.000
1.000.000.000
1.200.000.000
1.400.000.000
1.600.000.000
I. Dönem II. Dönem III. Dönem IV. Dönem
TÜRKÝYE ADANA
ADANA EKONOMİSİ 2011
Abidinpaşa Cad. No: 52 Seyhan / ADANATel: 0.322. 351 39 11 (Pbx) Fax: 0.322. 351 80 09
e-posta: [email protected] - www.adana-to.org.tr