Sh. P.A.L “UNIVERSITETI METROPOLITAN TIRANA”FAKULTETI I EKONOMISË

Departamenti i Administrim Biznesit

“Adam Smith dhe Sociologjia Moderne“

Udhëheqëse: Punuan:

Elva Leka Elvis Uku

Dhurata Gjoka

Ardit Nebiu

Iluminizmi Europian

Smith është pjesë shumë e rëndësishme e Iluminizmit Skocez

Kështjella e Edinburgh-ut

Qyteti i vjetër i Edinburgh-ut

Iluminizmi Europian

Është një lëvizje filozofike dhe intelektuale e shekullit të XVII dhe XVIII.

Karakterizohet në promovimin e racionalitetit dhe refuzimin e rendit të vjetër politik, ekonomik dhe social.

Jo revolucionar, por reformist.

Iluminizmi Skocez

3 tipare kryesore:

1) anti-klerik dhe anti-feudal. Anti-klerik, jo ateizëm, por refuzim i autoritetit të kishës dhe përqafimi i një ‘shkence të re’;

2) Progres, avancim, shikimi i historisë në mënyrë dinamike dhe lëvizja përpara;

3) Përkufizimi i individualitetit dhe plotësimit të vetvetes.

Adam Smith dhe Iluminizmi Skocez

“Iluministi skocez i shekullit të XVIII “ Shkenca shoqërore përfaqësohej nga Francis

Hutcheson, Adam Ferguson, Thomas Reid, Dugald Stewart, David Hume dhe më i rëndësishmi Adam Smith

Merrte inspirim nga shkenca natyrore dhe Njutoni Natyralist dhe jo një fetar njerëzor

Adam Smith

Universiteti i Glasgow, Oxford 1752- Profesor i Filozofisë Morale (teologjia natyrore,

etika, jurisprudenca, etj.) 1759- publikoi “Teoria e Ndjenjave Morale” 1776- publikoi “Pasuria e Kombeve”.

Ndjenjat ku fokusohet Smith

Në cilat ndjenja fokusohet Smith në veprën e tij: ‘të jesh i habitur’ – çfarë është e re, çfarë është e

jashtëzakonshme; ‘të jesh i suprizuar”- çfarë është e papranueshme,

‘admirimi’ për të bukurën, për madhështoren; ankthi – vjen nga diçka e papritur ;

PJESA II

“Teoria e ndjenjave morale” (1759)

Smith e konsideroi këtë vepër po aq të rëndësishme sa vepra ‘Pasuria e Kombeve’

“Teoria e ndjenjave morale”

Si mundet që një shoqëri e liruar nga prangat dhe kontrollet e feudalizmit dhe kishës të arrijë këtë nivel moral?

“Teoria e ndjenjave morale”

Si njeri egoist sido që mund të supozohet, ka disa parime të dukshme në natyrën e tij, të cilat i interesojnë në pasurinë e të tjerëve dhe bëjnë lumturinë e tyre të nevojshme për të, edhe pse prej saj nuk rrjedh asgjë përveç kënaqësisë për ta parë atë.

Principi simpati

Termi modern

empati; Jo vetëm keqardhje, por ndjenja shoku të të gjitha

llojeve; Roli i imagjinatës duke vënë veten te ‘këpucët’ e dikujt

tjetër; Nuk është e mjaftueshme të shohësh dikë tjetër në

gëzim apo hidhërim; por duhet të dimë shkakun e kësaj ndjenje;

“Teoria e ndjenjave morale”

“Ka disa pasione, shprehjet e të cilave nuk nxisin asnjë lloj simpatie, përpara se të njihemi me atë që shkaktoi atë, shërbejnë më tepër për të na neveritur dhe provokuar kundër tyre”;

Furia e njeriut të nevrikosur nuk provokon simpati derisa ne dimë arsyen pse nevrikosemi. Eshtë kjo përgjigja e duhur? ;

Aprovimi dhe mosaprovimi

“Pra simpatia nuk arrin aq shumë nga pikëpamja e pasionit aq sa nga situata që e provokon atë”;

Kjo çon në teorinë e Smith se si ne aprovojmë dhe disaprovojmë sjelljet e njerëzve të tjerë.

Dy aspekte të miratimit

Është sjellja e përshtatshme për situatën? Çfarë është konteksti, ose motivi?

Çfarë efektesh ka sjellja?

Vetë-aprovimi

Deri më tani kemi parë gjykimet lidhur me të tjerët. Po në lidhje me veten tonë?

Vetë-aprovimi dhe vetë disaprovimi

Spektatori i paanshëm

Ne imagjinojmë duke parë veten tonë përmes syve të dikujt tjetër dhe duke gjykuar pastaj në bazë të simpatisë;

Pra gjykimi i asaj që është e përshtatshme kërkon më shumë se emocion, kërkon “arsyen” e “spektatorit të paanshëm”;

“Simpati e arsyeshme” apo “simpati racionale”

Simpatia është një pasion origjinal. Kur kombinohet me arsyen e “spektatorit të paanshëm”, bëhet “Simpati e arsyeshme“;

Pa arsye simpatia mund të jetë emocionale; Pa simpati, arsyeja mund të jetë vetëm e ftohtë,

çnjerëzore;

Ndjenja e detyrës

Lidhur me këto rregulla të përgjithshme të sjelljes, është ajo që e quajmë ndjenja e detyrës, një princip i vlerave njerëzore dhe principi i vetëm me të cilin pjesa më e madhe e njerëzve janë të aftë për të drejtuar veprimet e tyre.

FALEMINDERIT!