Adam Kowal dla klasy II Wymagania na oceny · 6 2PolskaP uch yłolślrhlkrlkeuPrł deniwzuzlc3u3...

Wym

agania na oceny dla klasy II

Piotr Kołakowski Adam

Kowal

Nie

zbę

dN

ik N

au

czy

cie

la

. HIST

OR

IA. G

iMN

azJu

M

© Copyright by N

owa Era Sp. z o.o. 2015, w

cześniej wydaw

any przez Wydaw

nictwo Szkolne PW

N

2

Temat lekcjiWymagania na oceny

dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą celującą

Uczeń: Uczeń spełnia wymagania edukacyjne na ocenę dopuszczającą, a ponadto:

Uczeń spełnia wymagania edukacyjne na oceny dopuszczającą i dostateczną, a ponadto:

Uczeń spełnia wymagania edukacyjne na oceny dopuszczającą, dostateczną i dobrą, a ponadto:

Uczeń spełnia wymagania edukacyjne na oceny dopuszczającą, dostateczną, dobrą i bardzo dobrą, potrafi samodzielnie formułować wnioski i wyrażać opinie, a ponadto:

Polska u schyłku średniowiecza

1. Unia Polski z Litwą.Władysław Jagiełło natronie polskim

• stosuje pojęcie: uniapersonalna;

• przyporządkowuje dacie1410 r. odpowiedniewydarzenie i wyjaśniajego znaczenie;

• zna postać WładysławaJagiełły.

• wyjaśnia znaczeniei postanowienia uniiw Krewie oraz w Horodle;

• wymienia przywilejeszlacheckie nadane zapanowania Jagiełły;

• łączy okres 1409–1411z odpowiednimiwydarzeniami orazwyjaśnia ich znaczeniedla złamania potęgizakonu krzyżackiego.

• wymienia etapypowstawania sojuszupolsko-litewskiego zapanowania pierwszychJagiellonów;

• wyjaśnia przyczynyi następstwa unii Polskiz Litwą;

• przedstawiapostanowienia soboruw Konstancji.

• wymienia, systematyzujei sytuuje w czasiewydarzenia związanez relacjami polsko--krzyżackimi zapierwszych Jagiellonów;

• ocenia znaczeniepostanowień soboruw Konstancji dla Polski.

• ocenia wpływ wzrostuuprzywilejowaniaszlachty na sposóbsprawowania władzyw Polsce.

Bitwa pod Grunwaldem • zna datę 15 lipca 1410 r.i przyporządkowuje jejodpowiednie wydarzenie.

• wymienia najważniejszepostacie związane z bitwąpod Grunwaldem.

• omawia proste planybitwy przedstawionew podręczniku;

• rozumie podstawowąróżnicę w wiarygodnościpomiędzy opisami bitwyz epoki a późniejszą wizjąartystycznąprzedstawioną przez JanaMatejkę.

• omawia taktykę wojsk poddowództwem Jagiełły;

• wymienia w kolejnościchronologicznejnajważniejsze etapy bitwy;

• wskazuje przyczynyzwycięstwa wojskJagiełły;

• wyjaśnia cel powstaniaobrazu Matejki.

• ocenia znaczenie zwycię-stwa grunwaldzkiego dlapozycji Polski na areniemiędzynarodowej;

• wskazuje te elementyobrazu Matejki, któreświadczą o tym, że dziełojest wyobrażeniemartysty o bitwie i mawymowę symboliczną.

2. Polska u schyłkuśredniowiecza. RządyWładysławaWarneńczykai KazimierzaJagiellończyka

• zna daty: 1444 r., 1454 r.,1466 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia;

• zna postać WładysławaWarneńczyka.

• wymienia i wskazuje namapie ziemie przyznanepaństwu polskiemu namocy I i II pokojutoruńskiego;

• przedstawia przyczynywojny trzynastoletniej.

• omawia postanowieniaI i II pokoju toruńskiego;

• wyjaśnia i stosuje pojęcie:Związek Pruski;

• opisuje ekspansję Turków;• omawia panowanie

Władysława Warneńczyka.

• ocenia politykęzagraniczną Jagiellonów.

• ocenia politykędynastyczną Jagiellonówi wymienia europejskiepaństwa, w którychpanowali.

3

3. Polska u schyłkuśredniowiecza.Gospodarka,społeczeństwo,kultura

• zna postacie JanaDługosza i Wita Stwosza;

• wymienia najważniejszedzieło Wita Stwosza;

• zna pojęcia: folwark,pańszczyzna.

• omawia rozwój kulturypolskiej u schyłkuśredniowiecza;

• zna postać FilipaBuonaccorsiego;

• opisuje sytuacjęgospodarczą w Polsceu schyłku średniowiecza;

• przedstawia rozwójkultury polskiej u schyłkuśredniowiecza.

• wymienia i objaśniaprzywilej nadanyszlachcie przez JanaOlbrachta w 1496 r.w Piotrkowie;

• omawia przywilejcerekwicko-nieszawskiz 1454 roku.

• omawia rozwójuprawnień stanuszlacheckiego.

• ocenia wpływ rozwojuuprawnień szlachty nagospodarkę, kulturęi społeczeństwo polskieu schyłku średniowiecza.

4. Ku nowej epoce • zna daty: 1453 r., 1450 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia;

• zna postać JanaGutenberga.

• wymienia przyczynyupadku Konstantynopola;

• wymienia wydarzeniakończące epokęśredniowiecza.

• zna postacie KonstantynaXI i Osmana;

• wyjaśnia znaczeniezdobycia Konstantynopolaprzez Turków dla kulturyeuropejskiej.

• wymienia i omawiaprzyczyny wzrostu potęgiosmańskiej;

• wyjaśnia znaczeniewynalezienia ruchomejczcionki dlarozpowszechnienia słowapisanego.

• wyjaśnia znaczenie dat1450 r. i 1453 r. dlaperiodyzacji dziejówpowszechnych i rozumieich umowność.

nowy człowiek w nowym świecie

5. Odrodzeniei humanizm w Europie

• wymienianajważniejszych twórcówrenesansu: Leonardada Vinci, Michała Anioła,Rafaela;

• wymienia przedstawicielihumanizmueuropejskiego: Erazmaz Rotterdamu, NiccolòMachiavellego,Galileusza, MikołajaKopernika;

• zna i wyjaśnia pojęcia;humanizm, renesans,odrodzenie, akademia,mecenat, makiawelizm,utopia, druk.

• wyjaśnia znaczenie miastwłoskich jako ośrodkówpolityki, kultury i sztukiw XV-wiecznej Europie.

• wyjaśnia znaczenie drukudla upowszechniania ideirenesansu;

• wyjaśnia pojęcie:człowiek renesansu.

• wyjaśnia źródła rozwojukultury renesansu;

• charakteryzujenajważniejsze osiągnięciatwórców renesansu.

• wymienia odniesieniaw kulturze współczesnejdo kultury renesansui omawia ponadczasowośćtej ostatniej.

4



6. Sztuka renesansu • wymienia cechy stylurenesansowegow architekturze,malarstwie i rzeźbie;

• charakteryzuje sztukęrenesansu.

• zna i stosuje pojęciawystępujące w sztucerenesansu: arkady, attyka,loggia, kopuła, sarkofag,pieta.

• charakteryzujenajważniejsze osiągnięciatwórców renesansu:Tycjana, Rafaela, PeteraBruegla, SandroBotticellego, Leonardada Vinci i Michała Anioła.

• rozpoznaje najważniejszedzieła epoki renesansu.

• nazywa najważniejszedzieła twórcówrenesansu;

• rozpoznaje budowlerenesansowe w swoimregionie lub w całejPolsce.

7. Wielkie odkryciageograficzne

• wymienia przyczynyi skutki wielkich odkryćgeograficznych;

• pokazuje na mapie trasęwypraw odkrywczychKrzysztofa Kolumba,Vasco da Gamy,Ferdynanda Magellana,Henryka Żeglarza,Bartolomea Diazai Ameriga Vespucciego;

• zna daty: 1492 r., 1498 r.,1519–1521,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia;

• wymienia wynalazki,które ułatwiły organizacjęwypraw morskich;

• wymienia towary sprowa-dzane przez Europejczy-ków z Indii, DalekiegoWschodu i Ameryki.

• zna daty: 1488 r., 1494 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia;

• wymieniakonkwistadorów:Ferdynanda Corteza,Franciszka Pizarroi Diego Almagro.

• sytuuje w czasiei przestrzeninajważniejsze wyprawyeuropejskichpodróżników;

• charakteryzuje kulturęAzteków, Majów orazInków;

• ocenia skutki konfrontacjidwóch cywilizacji;

• wyjaśnia rolękonkwistadorów.

• ocenia wpływ odkryćgeograficznych na życiespołeczne, gospodarczei kulturowe Europyi Nowego Świata.

• charakteryzujedługofalowekonsekwencje traktatuw Tordesillas;

• omawia wkład Azteków,Majów i Inkóww cywilizacyjny dorobekludzkości.

Gospodarka Europy w XVI wieku

• wymienia udoskonaleniatechniczne wprowadzonew Europie w XVI w.;

• wskazuje na mapieEuropy w XVI w.największe miasta;

• posługuje się pojęciami:dualizm gospodarczy,nakład, trójpolówka.

• posługuje się pojęciami:manufaktura, kompaniahandlowa, banki, giełdy,weksle.

• wyjaśnia, na czym polegałsystem pracy nakładczeji jak doszło do powstaniamanufaktur.

• wyjaśnia różnicew rozwoju gospodarczymEuropy Wschodnieji Zachodniej w XVIwieku.

• wyjaśnia znaczenierozwoju miast dlagospodarki XVI-wiecznejEuropy.

5

8. Początki reformacji • wyjaśnia genezęreformacji w Europie;

• zna i wyjaśnia pojęcia:odpust, celibat,reformacja, protestanci,pokój religijny;

• wymienianajważniejszychreformatorów: MarcinaLutra i Jana Kalwina;

• zna daty: 1517 r., 1555 r.,i przyporządkowuje imodpowiedniewydarzenia.

• zna i wyjaśnia pojęcia:luteranizm, kalwinizm,sekularyzacja;

• zna datę: 1524–1526,i przyporządkowuje jejodpowiednie wydarzenie.

• charakteryzuje celei działania Marcina Lutrai Jana Kalwina;

• opisuje przyczynykonfliktówwyznaniowychw Niemczech;

• posługuje się pojęciem:zasada predestynacji.

• wyjaśnia poglądyreformatorów religijnych;

• wymienia przyczynyi skutki rozłamuw Kościele zachodnim.

• charakteryzujenajważniejsze dokonaniaTomasza Münzerai Ulricha Zwinglego.

9. Rozwój reformacjii reforma Kościołakatolickiego

• zna daty: 1545–1563,1572 r., 1598 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia.

• charakteryzuje reformacjęw Polsce;

• zna i wyjaśnia pojęcia:noc św. Bartłomieja,edykt nantejski, tolerancjareligijna;

• zna i wymienia przyczynyzwołania soborutrydenckiego i jegopostanowienia.

• zna i wyjaśnia datyzwiązane z reformacją:1534 r., 1573 r.;

• posługuje się pojęciami:anglikanizm, hugenoci,antytrynitarze,purytanizm.

• charakteryzujenajważniejsze dokonaniaKarola IX i Henryka IV.

• ocenia skutki rozłamuKościoła katolickiego dlajego dalszegofunkcjonowaniaw Europie.

10. Odrodzenie w Polsce • wymienia przedstawicielipolskiego renesansu:Mikołaja Kopernika,Andrzeja FryczaModrzewskiego, MikołajaReja, JanaKochanowskiego,Grzegorza z Sanoka;

• opisuje najważniejszedokonania przedstawicielipolskiego renesansu.

• rozpoznaje zabytki sztukirenesansowej w Polsce;

• na przykładzie Zamościaopisuje miastorenesansowe;

• opisuje znaczeniemecenatu Zygmunta IStarego dla rozwojusztuki polskiegorenesansu.

• wskazuje obiekty sztukirenesansowej na tereniePolski z uwzględnieniemwłasnego regionu;

• wymienia projektantaZamościa – BernardaMorando.

• opisuje wkład włoskiegoarchitekta BartolomeaBerrecciegow powstawanierenesansowejarchitektury w Polsce.

• omawia znaczenietwórczości polskichpisarzy renesansowychdla rozwoju polskiejliteratury i polskiegojęzyka.

6



Rozwój gospodarczy Polski w XVI wieku

• opisuje, w jaki sposóbw XVI-wiecznej Polscehandlowano zbożem;

• wymienia i wskazuje namapie miasta, którewzbogaciły się na handluzbożem.

• zna i wyjaśnia znaczeniedaty: 1496 r.;

• zna i posługuje siępojęciami: folwark,pańszczyzna.

• wyjaśnia, co wpłynęło narozwój folwarkuszlacheckiego.

• wyjaśnia, jaki wpływ nażycie codzienne i obyczajespołeczeństwa polskiegow XVI w. miała sytuacjagospodarcza.

• omawia rozwój folwarkuszlacheckiego jakoprzykład istnieniadualizmu gospodarczegow XVI-wiecznej Europie.

11. Rozwój demokracjiszlacheckiej w Polsce

• wymienia najważniejszeprzywileje szlacheckie;

• zna i wyjaśnia pojęcia:przywilej, pospoliteruszenie, sejm, izbaposelska, senat, sejmwalny, Nihil novi, wojskokwarciane, marszałeksejmu, ruch egzekucyjny,demokracja szlachecka;

• wymienia najważniejszeinstytucje ustrojowe i ichkompetencje;


• przedstawia postacieKazimierza Jagiellończykai Jana Olbrachta.

• zna i wyjaśnia pojęcie:prawo sukcesyjne;

• zna daty: 1422 r., 1423 r.,1430–1433, 1454 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia.

• opisuje funkcjonowaniepaństwa polskiegow okresie demokracjiszlacheckiej.

• wymienia i oceniaczynniki mające wpływna wzrost znaczeniaszlachtyw Rzeczypospolitej.

• omawia zróżnicowaniewewnętrzne stanuszlacheckiego i wpływtego zróżnicowania nafunkcjonowanieRzeczypospolitej.

12. Ostatni Jagiellonowiena polskim tronie

• opisuje okolicznościzłożenia hołdu pruskiegoi zawarcia unii lubelskiej;


• przedstawia postacieZygmunta I Staregoi Zygmunta II Augusta.

• zna daty: 1526 r.,1562–1570, 1572 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia;

• przedstawia postacieAlbrechta Hohenzollernai Gotarda Kettlera;

• zna pojęcia: inkorporacja,flota kaperska;

• wskazuje na mapiegranice państwRzeczypospolitej ObojgaNarodów.

• ocenia politykęzagraniczną ostatnichJagiellonów.

• zna i ocenia skutki uniirealnej dla dalszych losówPolski i Litwy.

7

• zna i rozróżnia główneurzędy państwoweRzeczypospolitej ObojgaNarodów.

13. Początki wolnejelekcji

• opisuje zasady wolnejelekcji;

• wyjaśnia pojęcia: sejmelekcyjny, konfederacjawarszawska, Artykułyhenrykowskie, pactaconventa;

• przedstawia postacieHenryka Walezegoi Stefana Batorego.

• wyjaśnia pojęcia: interrex,sejm konwokacyjny;

• przedstawia postacie JanaZamojskiego i AnnyJagiellonki;

• zna datę: 1582 r.,i przyporządkowuje jejodpowiednie wydarzenie;

• zna i przedstawia porzą-dek bezkrólewia ustalonyw latach 1572–1573.

• charakteryzuje rządyHenryka Walezegoi Stefana Batorego natronie polskim;

• wyjaśnia różnicepomiędzy Artykułamihenrykowskimi a pactaconventa.

• wyjaśnia okolicznościuchwalenia oraz głównezałożenia konfederacjiwarszawskiej i Artykułówhenrykowskich.

• wymienia zagrożeniai korzyści płynącez zasady elekcyjnościtronu.

Trudny wiek

14. Kultura baroku • zna i wskazujecharakterystyczne cechysztuki baroku;

• wymienia nazwiskanajwybitniejszychprzedstawicieli sztukibaroku: GiovanniLorenzo Berniniego, JanaVermeera, Antona VanDycka, MichelangelaMerisi da Caravaggio,Diego Velazqueza, PeteraPaul Rubensa,Rembrandta.

• zna i wskazujecharakterystyczne cechysztuki baroku;

• zna i rozumie znaczeniedaty: 1545–1563;

• zna i wyjaśnia pojęcia:racjonalizm, empiryzm;

• przedstawia postacieepoki baroku:Kartezjusza, IzaakaNewtona, John Locke’a.

• opisuje rozwój naukiw baroku;

• wskazujecharakterystyczne cechyarchitektury baroku naprzykładzie fasadykościoła Il Gesú;

• zna dziełanajważniejszychprzedstawicieli sztukibaroku.

• wymienia różnice międzyarchitekturą i sztukąbaroku i renesansu.

• omawia związek międzyrozwojem barokua reformami soborutrydenckiego.

Wojna trzydziestoletnia • zna daty: 1618 r., 1620 r.,1648 r., i przyporządko-wuje im odpowiedniewydarzenia.

• zna bezpośredniąprzyczynę wojnytrzydziestoletniej;

• wymienia najważniejszeskutki wojnytrzydziestoletniej;

• tłumaczy, dlaczego po-wstanie w Czechach prze-kształciło się w konfliktogólnoeuropejski;

• opisuje ustrój Rzeszyprzed wybuchem wojnytrzydziestoletniej.

• wyjaśnia wpływkonfliktów religijnych naprzemiany ustrojowepaństw w XVII w. naprzykładzie Rzeszy;

• wyjaśnia mechanizmtworzenia się koalicji

• wyjaśnia skutki pokojuwestfalskiego dla sytuacjipolitycznej i religijnejRzeszy w następnychstuleciach;

• wymienia skutki wojnytrzydziestoletniej, dzieląc

8



• wyjaśnia pojęcia: UniaProtestancka, LigaKatolicka, defenestracjapraska, pokój westfalski;

• przedstawia postacie:Gustawa II Adolfa,Albrechta vonWallensteina.

habsburskiej i antyhabsburskiej.

je na gospodarcze, polityczne oraz kulturowe.

15. Absolutyzm weFrancji

• zna i wyjaśnia pojęcie:absolutyzm;

• przedstawia postacie:Armanda Richelieu,Ludwika XIV.


• zna postać kardynałaMazariniego.

• zna i wyjaśnia pojęcia:merkantylizm, racjastanu.

• na przykładzie Francjicharakteryzuje głównecechy monarchiiabsolutnej;

• ocenia rolę kardynałówRichelieu i Mazariniw dziejach Francji.

• ocenia wpływ ustrojuabsolutystycznego naumocnienie pozycjimiędzynarodowej Francji.

16. Monarchiaparlamentarnaw Anglii

• zna i wyjaśnia pojęcia:rewolucja, monarchiaparlamentarna,parlament, GabinetMinistrów;

• przedstawia postacie:Karola I Stuarta, OliweraCromwella.

• zna i wyjaśnia pojęcie:purytanizm;

• zna daty: 1645 r., 1649 r.,1660 r., 1679 r., 1688 r.,1689 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia;

• opisuje przebieg rewolucjiw Anglii w XVII wieku.

• opisuje wydarzenienazwane „sławetną” lub„chwalebną” rewolucją.

• na przykładzie Angliicharakteryzuje głównecechy monarchiiparlamentarnej.

• porównuje ustrojemonarchii parlamentarnejw Anglii, absolutyzmu weFrancji oraz ustrojuRzeszy przed i po wojnietrzydziestoletniej.

17. Kultura barokowaw Rzeczypospolitej

• wymienia zabytki sztukibarokowej w Polsce;

• opisuje strój polskiegoszlachcica, stosującnazwy: żupan, kontusz,pas;

• wyjaśnia pojęcie:Sarmata.

• charakteryzuje cechysztuki barokowejw architekturze,malarstwie i rzeźbie naprzykładzie pałacuw Wilanowie;

• wymienia nazwiskaarchitektów ważnych dlakultury baroku w Polsce,np. Giovanniego MarięBernardoni.

• wskazuje zabytki sztukibarokowej w swoimregionie;

• wyjaśnia pogląd, żeRzeczpospolita byław XVII w. przedmurzemchrześcijańskiej Europy;

• wymienia pozostałeelementy strojuszlacheckiego: karabelę,kołpak, hajdawery.

• określa rolę sarmatyzmuw budowaniu tożsamościszlachty jako grupyspołecznej.

• omawia wpływ sztukibaroku na kulturęszlacheckąw Rzeczypospolitej.

9

18. Rzeczpospolita napoczątku panowaniaWazów

• przedstawia postacie:Zygmunta III Wazy, JanaKarola Chodkiewicza,StanisławaŻółkiewskiego, JanaZamojskiego, Gustawa IIAdolfa;

• zna daty: 1605 r., 1610 r.,1620 r., 1621 r., 1634 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia;

• opisuje najważniejszeetapy wojenRzeczypospolitejw 1. połowie XVII w.ze Szwecją, państwemmoskiewskim i z Turcją.

• zna i wyjaśnia pojęciai nazwy: dymitriada,Samozwaniec, lisowczycy,husaria, regent,detronizacja;


• wymienia postanowieniarozejmu w Dywiliniei pokoju polanowskiego;

• wskazuje na mapieziemie: smoleńską,czernihowskąi siewierską.

• wyjaśnia przyczyny wojenRzeczypospolitej z Turcją,ze Szwecją i Moskwą;

• opisuje następstwa wojenw XVII w. dlaRzeczypospolitej.

• opisuje okolicznościobjęcia tronu polskiegoprzez Zygmunta III Wazę.

• ocenia politykęwewnętrzną i zewnętrznąZygmunta III Wazy;

• opisuje zaangażowanieRzeczypospolitejw wojnietrzydziestoletniej.

19. Problem kozackiw Rzeczypospolitej

• opisuje wybuch i przebiegpowstaniaChmielnickiego;

• zna i posługuje się poję-ciami i nazwami: Kozacy,unia, powstanie, ugoda;

• przedstawia postacie:Bohdana Chmielnickiego,Władysława IV;

• zna daty: 1596 r., 1648 r.,1654 r., 1658 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia;

• wymienia postanowienia:ugody w Białej Cerkwi,ugody w Zborowiei ugody w Hadziaczu.

• zna nazwę: Sicz,i posługuje się nią;


• wymienia postanowieniarozejmu w Andruszowie;

• opisuje przyczynypodpisania unii brzeskiej,wskazuje jej datę i skutki.

• przedstawia przyczynykonfliktu z Kozakamiw XVII w.;

• charakteryzuje sposóbżycia Kozaków oraz znaich pochodzenie.

• wyjaśnia przyczyny, celei następstwa powstaniaChmielnickiego.

• przedstawia wpływpowstaniaChmielnickiego natworzenie sięświadomości narodowejUkraińców.

20. Potop – najazdszwedzki 1655–1660

• wymienia przyczynywojen ze Szwecjąw połowie XVII w.;

• zna pojęcia: potopszwedzki, pokój

• opisuje stosunkipomiędzyRzecząpospolitąa Szwecją za panowaniapierwszych Wazów;

• przedstawia postacie:Pawła Sapiehy, Karola XGustawa, przeorao. AugustynaKordeckiego.

• opisuje następstwapolityczne, ekonomicznei demograficzne wojenpolsko-szwedzkichw XVII w.;

• ocenia długofalowe skutkitraktatów welawsko--bydgoskich dlaRzeczypospolitej.

10



w Oliwie, i posługuje się nimi;

• zna daty: 1655 r., 1660 r.,i przyporządkowuje im odpowiednie wydarzenia;

• przedstawia postacie:Jana Karola Chodkiewicza i Stefana Czarnieckiego.

• zna pojęcie: traktatywelawsko-bydgoskie,i posługuje się nim;


• przedstawia postacie:Janusza Radziwiłła,Jerzego Lubomirskiego.

• opisuje okolicznościi znaczenie podpisaniatraktatów welawsko--bydgoskich.

21. Od demokracjiszlacheckiej dooligarchii magnackiej

• zna zjawiska świadcząceo kryzysieRzeczypospolitejw 2. połowie XVII w;

• wyjaśnia pojęcia:magnateria, rokosz,absolutyzm, liberum veto,latyfundia magnackie;

• przedstawia postacie:Jana Kazimierza Wazy,Władysława Sicińskiego;

• opisuje próby reformRzeczypospolitej JanaKazimierza Wazy.

• zna daty: 1606–1609,1652 r., 1668 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia.

• wyjaśnia pojęcia:oligarchia magnacka,klientela, patron;

• przedstawia postacie:Jerzego Lubomirskiego,Janusza Radziwiłła;

• wskazuje przyczynykryzysu politycznegoi społeczno -gospodarczegow Rzeczypospolitejw 2. połowie XVII w.;

• opisuje okolicznościrokoszu Zebrzydowskiegoi Lubomirskiego;

• wyjaśnia pojęcie: zasadajednomyślności.

• charakteryzuje zmianyw systemie polityczno--ustrojowymRzeczypospolitej w XVIIwieku.

• wymienia i ocenia skutkiistnienia zależnościpatron-klient dla politykiwewnętrznej XVII-wiecznejRzeczypospolitej.

22. Wojny z Turcjąw końcu XVII wiekui odsiecz wiedeńska

• zna przyczyny i przebiegwojen z Turcjąw 2. połowie XVII w.;

• przedstawia postacie:Michała KorybutaWiśniowieckiego, Jana IIISobieskiego, KaraMustafy;

• zna datę: 1683 r.,i przyporządkowuje jejodpowiednie wydarzenie.

• opisuje politykęzagraniczną Jana IIISobieskiego;

• zna daty: 1667 r., 1669 r.,1672 r., 1673 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia;

• wymienia postanowieniapokoju w Buczaczui pokoju w Karłowicach.

• wyjaśnia przyczynyzagrożenia tureckiegow 2. połowie XVII w.;

• opisuje następstwa wojenz Turcją.

• ocenia znaczenie odsieczywiedeńskiej dlaRzeczypospolitej.

• ocenia ogólnoeuropejskieznaczenie odsieczywiedeńskiej.

11

oświecony wiek

23. Oświeceniew Europie

• wymienia przedstawicielioświecenia: DenisaDiderota, Jeanad’Alemberta,Monteskiusza, Woltera,Jana Jakuba Rousseau;

• zna i stosuje pojęcie:oświecenie.

• zna i stosuje pojęcia:empiryzm, liberalizmekonomiczny, deizm,ateizm, fizjokratyzm,encyklopedyści.

• opisuje zasadętrójpodziału władzyi zasadę umowyspołecznej;

• wyjaśnia pojęcie:absolutyzm oświecony.

• rozumie i potrafiinterpretować hasłaoświecenia.

• wyjaśnia znaczeniesformułowania zasadytrójpodziału władzy dlazmian ustrojowychXVIII-wiecznych państw.

Społeczeństwo i gospodarka Europy w XVIII wieku

• zna zmiany, jakienastąpiły w demografiiXVIII-wiecznej Europy;

• zna i stosuje pojęcia:postęp techniczny,płodozmian.

• wymienia wynalazki,dzięki którym nastąpiłpostęp techniczny:latające czółenko,mechaniczna przędzarka,maszyna parowa.

• charakteryzuje zmianyw rozwoju rolnictwaw połowie XVIII wieku.

• wyjaśnia pojęcie:rewolucja przemysłowa.

• ocenia znaczenie nowychwynalazków dla postępucywilizacyjnego.

24. Sztuka klasycyzmu • zna dziełanajwybitniejszychtwórców klasycyzmu;

• wyjaśnia pojęcie:klasycyzm.

• wymienia i rozpoznajecharakterystyczne cechyklasycyzmu;

• wyjaśnia pojęcia:klasycyzm, tympanon,gzyms, kapitel kolumny;

• przedstawia postacienajwybitniejszychtwórców klasycyzmu:Antonia Canowy,Jacques’a Louisa Davida,Dominika Merliniego.

• wskazuje zabytkiklasycystyczne w swoimregionie i w Polsce.

• przedstawia postacie:Jana ChrystianaKamsetzera, SzymonaBogumiła Zuga, AntonioCorazziego, JakubaKubickiego, BertelaThorvaldsena.

• ocenia wkład polskichprzedstawicieliklasycyzmu w sztukęeuropejską.

25. Niebezpiecznesąsiedztwo – Rosjaw XVIII wieku

• przedstawia reformyPiotra I Wielkiego;

• wyjaśnia pojęcie: „wielkasmuta”;

• przedstawia postacie:Iwana IV Groźnego,Piotra I, Katarzyny II;

• wymienia daty:1547 r., 1564–1572,1613 r., 1689–1725,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia.

• charakteryzuje rządyKatarzyny II;

• wyjaśnia pojęcia:opricznina, bojarzy;

• wymienia datę: 1721 r.,i przyporządkowuje jejodpowiednie wydarzenie.

• wyjaśnia przyczynywzrostu potęgi Rosji;

• wskazuje na mapiekolejne etapy rozrostuimperium rosyjskiegow 1. połowie XVIIIwieku.

• wyjaśnia przyczynyi konsekwencjedominującej pozycji Rosjiw Europie Środkowej;

• wskazuje te reformyw Rosji, które miałycharakter oświeceniowy.

• ocenia wpływdziałalności władcówRosji w politycewewnętrznej na przyszłelosy Rzeczypospolitej.

12



26. Niebezpiecznesąsiedztwo – Prusyw XVIII wieku

• wskazuje na mapiezmiany terytorialnew XVIII-wiecznychPrusach;

• zna i stosuje pojęcia:elektor, „król-sierżant”.

• zna daty: 1657 r., 1701 r.,1742 r., 1756–1763,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia;

• zna i stosuje pojęcie:„rozbójnik Europy”.

• wyjaśnia pojęcie: „cuddomu brandenburskiego;

• opisuje politykę Prus podrządami Fryderyka III,Fryderyka Wilhelma Ii Fryderyka II;

• wskazuje te reformyw Prusach, które miałycharakter oświeceniowy.

• zna reformyprzeprowadzonew Prusach w XVIII w.oraz wyjaśnia ichznaczenie dla pozycji Prusw Europie.

• ocenia wpływdziałalności władcówPrus w politycewewnętrznej na przyszłelosy Rzeczypospolitej.

27. Niebezpiecznesąsiedztwo – Austriaw XVIII wieku

• pokazuje zasięg granicmonarchii Habsburgów;

• przedstawia postacie:Marii Teresy, Józefa II.

• wymienia reformyoświecenioweprzeprowadzonew monarchiiHabsburgów;

• wyjaśnia pojęcie:józefinizm.

• wskazuje te reformyw Austrii, które miałycharakter oświeceniowy.

• porównuje rządyi reformy Marii Teresyi Józefa II oraz wyjaśniaich wpływ na pozycjęAustrii w Europie;

• porównuje reformyoświeceniowewprowadzone w Prusach,Austrii i Rosji.

• ocenia wpływdziałalności władcówAustrii w politycewewnętrznej na przyszłelosy Rzeczypospolitej.

28. Stany ZjednoczoneAmeryki

• zna i wyjaśnia wkładPolaków w walkęo niepodległość StanówZjednoczonych;

• wskazuje przyczynywybuchu wojnyo niepodległość;

• wymienia podstawowezasady DeklaracjiNiepodległościi Konstytucji StanówZjednoczonych;

• posługuje się pojęciami:kolonia, „herbatabostońska”, KongresKontynentalny;

• przedstawia postacie:Jerzego Waszyngtona,

• zna daty: 1773 r., 1774 r.,1774–1782, 1781 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia;

• wymienia bitwy wojnyo niepodległość i określaich znaczenie: Lexington,Saratoga, Yorktown.

• charakteryzuje sytuacjęw koloniach angielskichw Ameryce Północnejw 2. połowieXVIII wieku.

• wyjaśnia przyczynypowstania StanówZjednoczonych orazzasady ustrojowe tegopaństwa;

• wyjaśnia, w jaki sposóbkonstytucja amerykańskarealizowała zasadętrójpodziału władzy.

• zna i rozumie znaczeniedla funkcjonowaniawspółczesnego państwaamerykańskiego idei,które legły u podstawstworzenia StanówZjednoczonych.

13

Kazimierza Pułaskiego, Tadeusza Kościuszki;

• zna daty: 1776 r., 1787 r.,1789 r., i przyporządkowuje im odpowiednie wydarzenia.

29. Początek WielkiejRewolucji Francuskiej

• wyjaśnia przyczynywybuchu rewolucji;

• wymienia podstawowezasady zawartew Deklaracji PrawCzłowieka i Obywatela;

• zna i wyjaśnia pojęcia:Stany Generalne,rewolucja, jakobini;

• przedstawia postacie:Ludwika XVI,MaksymilianaRobespierre’a, GeorgesaDantona, Jean-PaulMarata.

• charakteryzujeposzczególne etapypoczątkowego okresurewolucji francuskiej;

• przedstawia postać gen.Józefa la Fayetta;

• zna daty: 14.07.1789 r.,26.08.1789 r., 1791 r.,1792 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia.

• opisuje postawę państweuropejskich wobecrewolucji we Francji;

• zna i stosuje pojęcia:konstytuanta, kordelierzy,sankiuloci, Legislatywa.

• wskazuje i opisuje zmianyustrojowe wprowadzonew pierwszym okresierewolucji.

• wskazuje te ideei wydarzenia pierwszegoetapu rewolucjifrancuskiej, które byłyrealizacją myślioświeceniowej.

30. Dyktatura jakobinówi schyłek rewolucji

• opisuje wydarzeniaz 27 lipca 1794 r.;

• wyjaśnia znaczenie dat:1793 r., 1794 rok.

• charakteryzujeposzczególne etapyrewolucji francuskiej;

• wyjaśnia znaczenie daty:1795–1799.

• zna i stosuje pojęcie:dyrektoriat;

• na przykładzie niewiary-godnych i zachwycającychuzasadnia tezę, że strójmoże być wyrazem prze-konań politycznych i ma-nifestacją stosunku dootaczającej rzeczywistości;

• wyjaśnia znaczenieubioru jako źródłahistorycznego.

• wymienia i ocenia skutkirewolucji francuskiej;

• omawia i oceniaznaczenie rewolucjifrancuskiej dla powstaniamodelu współczesnegopaństwa.

• na przykładzie dyktaturyjakobinów opisujeróżnorodne postawyspołeczeństwa wobecterroru państwowego.

31. Czasy saskie • zna i stosuje pojęcia:bezkrólewie, abdykacja,sejm niemy;

• przedstawia postacie:Augusta II Mocnego,Stanisława

• omawia wydarzeniazwiązane z okresembezkrólewia;

• wymienia postanowieniasejmu niemego i wyjaśniaich znaczenie;

• wyjaśnia przyczynyi przejawy kryzysuw czasach saskich;

• charakteryzuje sytuacjęw Rzeczypospolitej pośmierci Augusta II.

• wyjaśnia zmiany w poło-żeniu międzynarodowymRzeczypospolitejw XVIII w.;

• charakteryzuje i oceniapolitykę zagraniczną

• ocenia panowanie Sasóww Rzeczypospolitej.

14



Leszczyńskiego, Augusta III;

• zna daty: 1700–1721,1704 r., 1706 r., 1709 r., 1717 r., 1732 r., 1733 r., 1734–1736, i przyporządkowuje im odpowiednie wydarzenia;

• wyjaśnia pojęcie: uniapersonalna.

• dostrzega przejawyożywienia gospodarczegow Rzeczypospolitejw czasach saskich;

• przedstawia postaćKarola XII.

i wewnętrzną Wettinów w Rzeczypospolitej.

32. Oświeceniew Rzeczypospolitej

• przedstawia postacie:Stanisława Konarskiego,Stanisława Augusta Ponia-towskiego, Ignacego Kra-sickiego, Hugo Kołłątaja,Ignacego Potockiego;

• zna i wyjaśnia pojęciai nazwy: mecenat, SzkołaRycerska, obiady czwart-kowe, Komisja EdukacjiNarodowej, CollegiumNobilium;

• wyjaśnia znaczenie daty:1773 rok.

• charakteryzuje specyfikępolskiego oświecenia;

• opisuje reformę oświatyza czasów StanisławaAugusta Poniatowskiego;

• charakteryzuje projektyreform ustrojowychStanisława Konarskiegoi StanisławaLeszczyńskiego;

• wyjaśnia znaczenie dat:1740 r., 1765 rok.

• przedstawia postacie:Adama Naruszewicza,Franciszka Zabłockiego,Michała Poniatowskiego,Grzegorza Piramowicza,StanisławaLeszczyńskiego.

• uzasadnia potrzebęwprowadzenia reformustrojowych w XVIII-wiecznejRzeczypospolitej.

• rozumie, w jaki sposóbpolscy myślicielerealizowali zasadyoświecenia.

33. Czasystanisławowskie

• wskazuje przyczyny I roz-bioru Rzeczypospolitej;

• wyjaśnia pojęcia:konfederacja, sejmkonwokacyjny, rozbiór,Rada Nieustająca;

• zna daty: 1768 r., 1772 r.,1773 r., i przyporządko-wuje im odpowiedniewydarzenia;

• wyjaśnia pojęcie „Fami-lia” oraz wskazuje rodywchodzące w jej skład;

• wymienia postacie:Karola Radziwiłła,Michała Krasińskiego;

• zna daty: 1764 r., 1775 r.,i przyporządkowuje imodpowiednie wydarzenia.

• opisuje inicjatywyreformatorskie StanisławaAugusta Poniatowskiego;

• wymienia postacie: JanaKlemensa Branickiego,Józefa Pułaskiego.

• wyjaśnia sytuacjępolitycznąw Rzeczypospolitej przedelekcją StanisławaPoniatowskiego;

• wyjaśnia wewnętrznei zewnętrzneuwarunkowaniaI rozbioru.

• ocenia znaczeniekonfederacji barskiej.

15

• opisuje wydarzenia1768 roku.

34. Sejm Wielki,Konstytucja 3 majai drugi rozbiór

• wymienia reformy SejmuWielkiego;

• przedstawia postacie:Hugo Kołłątaja,Ksawerego Branickiego,Ignacego Potockiego,Józefa Poniatowskiego,Tadeusza Kościuszki,StanisławaMałachowskiego;

• sytuuje w czasie II rozbiórRzeczypospolitej;

• wyjaśnia pojęcia: SejmWielki, czarna procesja;

• zna daty: 1788–1792,1791 r., 1793 r., i przypo-rządkowuje im odpowied-nie wydarzenia.

• wyjaśnia sytuacjęwewnętrzną i zewnętrznąw Rzeczypospolitej przedSejmem Wielkim;

• wyjaśnia główne zmianywprowadzone przezKonstytucję 3 maja;

• wyjaśnia sytuacjęgospodarczą i politycznąpo II rozbiorzeRzeczypospolitej.

• wskazuje doniosłośćuchwalenia Konstytucji3 maja dla przyszłychpokoleń;

• przedstawia postacie:Kazimierza NestoraSapiehy, Szymona i JózefaKossakowskich, SewerynaRzewuskiego;

• ocenia przystąpienie królaStanisława AugustaPoniatowskiego dokonfederacji targowickiej.

• wyjaśnia okolicznościzawiązania konfederacjitargowickiej i ocenia jejnastępstwa.

• ocenia reformy SejmuWielkiego orazKonstytucji 3 maja na tledokonań innych państwXVIII-wiecznych.

35. Powstaniekościuszkowskiei utrataniepodległości

• zna przyczyny, znaczeniei bohaterów powstaniakościuszkowskiego:Bartosza Głowackiego,Tadeusza Kościuszkę, JanaHenryka Dąbrowskiego,Hugo Kołłątaja;

• sytuuje w czasiei przestrzeni powstaniekościuszkowskie;

• wymienia następstwapowstania kościuszkow-skiego;

• zna daty: 24 marca1794 r., 4 kwietnia1794 r., 24 października1795 r., i przyporządko-wuje im odpowiedniewydarzenia.

• zna i stosuje pojęcia:uniwersał, insurekcja,naczelnik.

• sytuuje w czasieIII rozbiórRzeczypospoliteji wskazuje na mapiewynikające z niegozmiany terytorialne.

• objaśnia cele i następstwainsurekcjikościuszkowskiej;

• sytuuje w czasiei przestrzeni wszystkierozbioryRzeczypospolitej;

• wskazuje wewnętrznei zewnętrzne przyczynyupadku Rzeczypospolitej.

• ocenia okres panowaniaStanisława AugustaPoniatowskiego.

• ocenia decyzję o wybuchupowstaniakościuszkowskiegoi szanse na jegopowodzenie.

16 Redaktor

Hubert B

obrowski

Redaktor techniczny

Maryla Broda

© Copyright by N

owa Era Sp. z o.o. 2015,

wcześniej w

ydawany przez W

ydawnictw

o Szkolne PWN

ISBN 978-83-262-2277-1

Przygotowanie do druku: G

rafiniA

rkuszy drukarskich: 2,0D

ruk ukończono w m

arcu 2014 r. D

ruk i oprawa:

Adam Kowal dla klasy II Wymagania na oceny · 6 2PolskaP uch yłolślrhlkrlkeuPrł deniwzuzlc3u3...

Documents

Transcript of Adam Kowal dla klasy II Wymagania na oceny · 6 2PolskaP uch yłolślrhlkrlkeuPrł deniwzuzlc3u3...