Adab e Murshid e Kamil

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H

çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥GG¢¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è, ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢

}¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è

ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ ²¢ §SH¢}¢è „Ï¢ÜUG ÐÉGÝï „ï ÐãHï …ñGH }¢ïæ Îè ãé§ü

Îé¥GG¢ ÐÉG Hèç…²ï …¢ï ÜéUÀ ÐÉGïæx¢ï ²¢Î Úãïx¢¢ J

Îé¥GG¢ ²ïã ãñ :

¼…ü}¢¢ : » ï ¥ËH¢ã ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜïU ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï

¥¢ñÚ ã}¢ ÐÚ ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ Ý¢ç…GH ÈUGÚ}¢¢ ! »ï ¥G-…G}¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢é…Géx¢èü ±¢Hï J

Ý¢ïÅ : ¥Ã±H ¥¢ç¶GÚ »ÜU »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈUG ÐÉG Hèç…²ï J

¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢± Ï¢ÜUGè¥G± }¢x¢GçÈGUÚ¼13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1428 çã.

çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¶GÚèÎ¢Ú }¢é¼±Á…ïã ã¢ïæ

çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼GÏ¢¢¥G¼ }¢ïæ Ýé}¢¢²¢æ ¶GÚ¢Ï¢è ã¢ï ²¢ „ÈUGãG¢¼ ÜU}¢ ã¢ïæ ²¢ Ï¢¢§ô‹Çx¢ }¢ïæ

¥¢x¢ï ÐèÀï ã¢ï x¢» ã¢ïæ ¼¢ï }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï L…ê¥G ÈUGÚ}¢¢§²ï J

A - 1


¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H (}¢éÜU}}¢H Ð¢æ™ çãGS„ï)

-: Ú¢Ï¢ï¼G¢ :-}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢, }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

}¢-ÎÝè }¢ÜüU…G, ÜGU¢ç„}¢ ã¢H¢ }¢çS…Î, „õÜU‹Ç zGH¢õÚ,Ý¢x¢Ú ±¢ÇG¢, }¢õÝ Ú¢õÇ, Ï¢Ú¢ïÇ¢, x¢é…Ú¢¼, ¥H çã‹Î

Mo. + 91 9327776311

E-mail : [email protected]

²ïã çÜU¼¢Ï¢ }¢…çH„ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï

§SH¢}¢è) Ýï “©Îêü” …GÏ¢¢Ý }¢ïæ Ðïà¢ ÜUè ãñ J }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (Î¢’±¼ï

§SH¢}¢è) Ýï §„ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï “çã‹Îè” ÚS}¢éH ¶G¼G }¢ïæ ¼Ú¼èÏ¢ Îï ÜUÚ

Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï à¢¢»¥G ÜUÚ±¢²¢ ãñ J

§„ }¢ïæ ¥x¢Ú çÜU„è …x¢ã ÜU}¢è Ï¢ïà¢è Ð¢»æ ¼¢ï }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ ÜU¢ï

(Ï¢ …GÚè¥G» }¢v¼êÏ¢, e-mail ²¢ sms) }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ±¢Ï¢ ÜU}¢¢§²ï J

¥ =Ï¢ =|¢ =Ð =ÈU =¼ =

ƒ =Å =¯ =… =Û¢ =ãG =

¶ G =Î =Ç ={ =

Ú =

à¢ =

É =

…G =

… G = É G =

¼G =

… G =

¥G = ÈUGUUUUUUÜGU =

„ =

ÜU = ¶ =

± =ã = ² =

- =ç = ¢ =ê =è =ì =

}¢ =

=

ÇG =

…G =

…G =

…G =

’ =x¢G =

x¢ =H =Ý =

é =

„ =

¼Ú¢ç…}¢ ™¢Åü

A - 2


1

ãÚ }¢é Ëæ}¢æÝ |ææ§ü ¥æñÚ ÏæãÝ ÜïU çH²ï ²v„¢æ }¢éÈGUèÎ àæÚè¥G„± „GÚèÜGU„ ¨ï }¢é„¥GçËHÜGU »ÜU …æ}¢ï¥G ¥æñÚ }¢é‹ÈGUçÚÎ „ãGÚèÚ

(}¢éÜU}}¢H Ð¢æ™ çãGS„ï)

-: Ðïà¢ÜUà¢ :-

àææï’Ïæ» §SHæãGè ÜéU„éÏæ

}¢…çH¨ï ¥H }¢ÎèÝ„éH §GçË}¢Ä²æ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

-: Ý¢çà¢Ú :-}¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î


2

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H(}¢éÜU}}¢H Ðæ¢™ çãGS¨ï)

„Ú„èÏæï …ÎèÎ ¥æñÚ „wGÚè… ÜïU „¢ƒ

ÐèÚè }¢ éÚèÎè ÜUæ éÏæê„, }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè „Hæàæ,

}¢ é<àæÎ ÜïU ¥±„¢ÈGU ± àæÚæ§„G, ÈGUè …G}¢æÝæ ²æÎxææÚ HÈGU àæçwG¨Ä²„,

92 ¥æÎæÏæï }¢é<àæÎ, 52 çãGÜUæ²æ„ï ¥æñçH²æ

Ïæ-ÚÜUæ„ï àæ-…-Ú» ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ, „¨Ã±éÚï }¢ é<àæÎ ÜUæ „GÚèÜGUæ,

„¢çHÜU ± }¢ÁÁGæêÏæ ± „GæçHÏæ ÜUè àæÚ§üG ãñGç¯Ä²„

¨ÚÜUàæ ç…‹Ýæ„ ÜUè 5 çãGÜUæ²æ„ àææï’ÏæÎ¢ Ïææ…Gæï ¢ ÜïU 6 ±¢ÜïGU¥G¢¼

ÜUæç}¢H }¢ é<àæÎ ÜïU }¢ éÚèÎèÝ ÜïU “7” ±vG„ï }¢æñ„

¥æñÚ “6” Ü GÏæí ¶éHÝï

ÜïU ±æÜïU G¥Gæ„ }¢¥G ¨ãGèãGéH ¥GÜGUèÎæ }¢é Ëæ}¢æÝ ÜUè Ðã™æÝ

-: ÐïàæÜUàæ :-

àææï’Ïæ» §SHæãGè ÜéU„éÏæ, }¢…çH¨ï ¥H }¢ÎèÝ„éH §GçË}¢Ä²æ

(Îæ’±„ï §SHæ}¢è)


3

…é}Hæ ãéGÜGêUÜGU Ïæ ãGvGÜïGUU ÝæçàæÚ }¢ãGÈGUê…G ãñ¢Ý¢}¢ çÜU¼¢Ï¢ : ¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H (}¢éÜU}}¢H Ð¢æ™ çãGS„ï)

}¢éÚçœ¢Ï¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢)

ç„Ýï ¼GÏ¢¢¥G¼ : ÚÏ¢è©GH ¥¢ç¶GÚ, ç„.1434 çã.

Ý¢çà¢Ú : ç„HõvÅïÇ ã¢ª„, ¥çHÈGU ÜUè }¢çS…Î ÜïU „¢}¢Ýï,

¶G¢„ Ï¢¢…G¢Ú, ¼èÝ ÎÚ±¢…G¢, ¥ãG}¢Î¢Ï¢¢Î

-: }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè }¢éwG¼çHÈGU à¢¢¶Gïæ :-$.... ÎïãHè : 421, ©Îêü }¢¢ÜUïüÅ, }¢Å²¢ }¢ãGH, …¢}¢ï¥G }¢çS…Î, ÎïãHè- 6, x¢é…Ú¢¼, ÈGU¢ïÝ (011)-23284560

$ $.... }¢é}Ï¢§ : 19, 20, }¢éãG}}¢Î ¥GHè Ú¢ïÇ, }¢¢ æÇ±è Ð¢ ïSÅ ¥¢õçÈGUS¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï, }¢é}Ï¢§ü ÈGU¢ïÝ : 022-23454429

$$.... Ý¢x¢ÐéÚ : }¢éãG}}¢Î ¥GHè S¢Ú¢² Ú¢ïÇ (C / O) …¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢, ÜU}¢¢H à¢¢ã Ï¢¢Ï¢¢ ÎÚx¢¢ã ÜïU Ð¢S¢, }¢¢ïç}¢ÝÐéÚ¢ Ý¢x¢ÐéÚ ÈGU¢ïÝ : 0712 -2737290

$ $.... ¥Á¢}¢ïÚ à¢ÚèÈGU : 19 / 216 ÈGUH¢ãïG Î¢ÚñÝ }¢çS…Î ÜïU ÜGUÚèÏ¢, ÝH¢ Ï¢¢Á¢G¢Ú, SÅïà¢Ý Ú¢ïÇ, ÎÚx¢¢ã, (0145) 2629385

$$.... ãéÏ¢Hè : A.J.}¢é{H ÜU¢ï}ÐHïv„ A.J. }¢é{H Ú¢ïÇ, Ï¢íè… ÜïU Ð¢„, ãéÏ¢Hè - 580024

$ $.... ãñGÎÚ¢Ï¢¢Î : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, }¢éx¢GH ÐêÚ¢, Ð¢Ýè ÜUè ÅæÜUè, ãñGÎÚ¢Ï¢¢Î, (040) 2 45 72 786

E.mail : [email protected]

www.dawateislami.net


4

“àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„” ÜïU x²æÚã }¢éÏææÚÜU ãéGMÈGU ÜUè

çÝSÏæ„ ï §¨ çÜU„æÏæ ÜUæï ÐÉGÝï ÜUè “11” }¢éÜGUg¨ çÝÄ²„ï¢}¢é¨Ëæ}¢æÝ ÜUè çÝÄ²„ ©¨ ÜïU ¥G}¢H ï Ïæïã„Ú ãñ J

{1} çÚ…Gæ» §Hæãè ÜïU çH²ï §¨ çÜU„æÏæ ÜUæ ¥Ã±H „æ¥æç¶GÚ }¢é„GæH¥Gæ ÜUM¢xææ J

{2} çÜU„æÏæ }¢éÜU}}¢H ÐÉGÝï ÜïU çH²ï Úæï…GæÝæ ™‹Î ÈGUãGæ„ ÐÉG ÜUÚ§GË}¢ï ÎèÝ ãGæç¨H ÜUÚÝï ÜïU ¯±æÏæ ÜUæ ãGÜGUÎæÚ ÏæÝê¢xææ J

{3} àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ÜïU ¥ãGÜUæ}¢ ¨è¶ê¢xææ J{4} ÜéGUÚ¥æÝè ¥æ²æ„ ÜUè ç…G²æÚ„ ÜUM¢xææ J{5,6} }¢é<àæÎ ÜïU ãéGÜGUêÜGU ± ¥æÎæÏæ ÐÉG ÜUÚ ²æÎ Ú¶ê¢xææ ¥æñÚ §‹ãï¢ ÐêÚæ

ÜUÚÝï ÜUè |æè ÜUæïçàæàæ ÜUM¢xææ J{7} …æï Ýãè¢ …æÝ„ï ©‹ãï¢ ç¨¶æª¢xææ J{8} Îê Úæï¢ ÜUæï ÐÉGÝï ÜUè „ÚxæGèÏæ |æè çÎHæª¢xææ J{9,10} »ÜU Îê Úï ÜUæï „æïãGÈGUæ Îæï ¥æÐ¨ }¢ï¢ }¢ãGÏÏæ„ ÏæÉGïxæè J

§¨ ãGÎè¯ï }¢éÏææÚÜUæ ÐÚ ¥G}¢H ÜUè çÝÄ²„¨ï ãGSÏæï „æñÈGUèÜGU ²ïã çÜU„æÏæ Îê¨Úæï¢ ÜUæï „æïãìGÈGU„Ý Îê¢xææ J

{11} §¨ çÜU„æÏæ }¢ï¢ çÎ²ï xæ» „GÚèÜïUG ÜïU }¢é„GæçÏæÜGU }¢éÜGUÚüÚæ ±vG„ ÐÚÚæï…GæÝæ ÐæÏæ‹Îè ¨ï „¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUM¢xææ J

¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝÄ²„æï¢ ¨ï }¢é„¥GçËHÜGU ÚãÝé}¢æ§ü ÜïU çH²ï ¥}¢èÚï

¥ãHï é‹Ý¼ ÜUæ }¢é‹ÈGUçÚÎ é‹Ý„æï¢ |æÚæ Ïæ²æÝ “çÝÄ²„ ÜUæ

ÈUH” ¥æñÚ ¥æÐ ÜïU }¢éÚœæÏæ ÜUÎæü ÎèxæÚ ÜUæÇü ²æ Ðï}zGHïÅ }¢ÜU-„-Ïæ„éH

}¢ÎèÝæ ÜUè çÜU¨è |æè àææ¶G ¨ï ãGæç¨H ÈUÚ}¢¢»æ J


5

çãGS„» ¥Ã±H

ÈGUñ…G¢Ýï ¥¢ñçH²¢ 11

ÐèÚè }¢éÚèÎè ÜU¢ ¯éÏ¢ê¼ 12

}¢éÚèÎ ã¢ïÝï ÜU¢ }¢ÜGU„Î 13

™¢Ú à¢Ú¢§¼G, }¢é<à¢Îï §œ¢ï„¢H 14

}¢é<à¢Îï §ü„¢H ÜUè ¼G¢’ÚèÈGU 16

Ï¢ñ¥G¼ï Ï¢-Ú-ÜU¼ „ï v²¢ }¢éÚ¢Î ãñ ? 16

Ï¢ñ¥G¼ï §Ú¢Î¼ 17

26 }¢-ÎÝè ¥±„¢ÈGU 19

}¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H ÜUè ¼H¢à¢ 20

²¢Îx¢¢Úï „HÈGU à¢çwG„Ä²¼ 20

}¢-ÎÝè }¢à±Ú¢ 22

à¢ñ¼G¢Ýè LÜU¢±Å 22

}¢éÚèÎ Ï¢ÝÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ 23

¥ÎÏ¢ ÜUè …GMÚ¼ 25

Ï¢ï ¥-ÎÏ¢è ÜUè ÝéãGê„¼ 26

Ð¢æ™ çãGÜU¢²¢¼ 28

§çS}¢ËH¢ã ÜU¢ ¥ÎÏ¢ 28

„¢Î¢ ÜU¢x¢…G ÜU¢ ¥ÎÏ¢ 29

ç„²¢ãè ÜïU ÝévG¼ï ÜU¢ ¥ÎÏ¢ 29

çÏ¢çS}¢ËH¢ã ÜU¢ ¥ÎÏ¢ 31

¥¢Hï Ú„êH ÜU¢ ¥ÎÏ¢ 33

¥ÎÏ¢ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ïæ 37

}¢ãGÏÏ¢¼ï }¢é<à¢Î 38

™¢Ú ç…‹Ý¢ïæ ÜUè çãGÜU¢²¢¼ 40

ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Ú ç…‹Ý 40

…¢Ý±Ú Ýé}¢¢ ç…‹Ý 41

¥Û¢Îã¢ Ýé}¢¢ ç…‹Ý 42

ãGÏ¢à¢è ç…‹Ý 43

}¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH „ï ÎêÚè ÜUè ¼Ï¢¢ãÜU¢çÚ²¢æ 45

}¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H ÜUï ãG¢ç„ÎèÝ 48

21 }¢-ÎÝè ¥±„¢ÈGU 49

Ï¢¢Ï¢¢ ÈGUÚèÎ ÜU¢ §GàÜïGU }¢é<à¢Î 50

41 ¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Î 52

¥ÓÀè ãG¢H¼ 52

ãGéSÝï »’¼ïÜGU¢Î 53

Ý¢ÜU¢}¢ }¢éÚèÎ 53

{éyÜU¢Ú¢ ãé±¢ 53

ãvGÜïGU }¢é<à¢Î 53

„Ó™¢§ü ¥¢ñÚ ²ÜGUèÝ 54

„wG¼ …GH…GHï 54

„Ó™¢§ü 54

|¢ÅÜU¢ ãé±¢ }¢éÚèÎ 55

ãG„Î ÜUè ÝéãGê„¼ 55

§¼G¢¥G¼ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ 56

çÝx¢¢ãï ç±H¢²¼ ÜUï ¥„Ú¢Ú 56

Î¢§}¢è §GÁG…G¼ 58

ç¶GÎ}¢¼ï }¢é<à¢Î 58

çÚ…G¢» §H¢ãè 59

…G¢çãÚ Ï¢èÝ 59

„Ó™¢§ü ÜUè ¶éGàÏ¢ê 59

}¢é<à¢Î „ï ÎêÚ 60

}¢é<à¢Î Üï Îéà}¢Ý 60

¶Géà¢ ÈGUã}¢è 60

ç¶GH¢ÈïGU ¥G¢Î¼ ÜU¢}¢ 60

Ý¢çÜGU„ }¢éÚèÎ 61

ÜUÚ¢}¢¼ ÜUè ¼GHÏ¢ 61

}¢é<à¢Î ÜUè Ý¢Ú¢…Gè 61

}¢ÜGU¢}¢ï }¢é<à¢Î 62

ÜGUËÏ¢ï }¢é<à¢Î 62

çãGv}¢¼ï }¢é<à¢Î 63

…GMÚè »ãGç¼²¢¼G 63

}¢ËÈGUê…G¢¼ï }¢é<à¢Î 64

ç…G²¢Ú¼ï }¢é<à¢Î 64

™ïãÚ¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU 65

§…¢…G¼ï }¢é<à¢Î 65

¶G¢„ ¶G²¢H 65

}¢éÚèÎ ÐÚ ãGÜGU 65

¼¢ïãGÈGU» }¢é<à¢Î 66

§}¢Î¢Î ÜU¢ ÎÚ±¢…G¢ 66

}¢éÚèÎ ã¢ï ¼¢ï »ï„¢ 67

}¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H ÜU¢ Îéà}¢Ý 68

¼ÚvGÜGUè ÜU¢ Ú¢…G 68

Ý¢Ú¢ç…G²ï }¢é<à¢Î 68

}¢é<à¢Î ÜUè ÝèæÎ 69

©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H (}¢éÜU}}¢H Ð¢æ™ çãGS„ï)


6

}¢é<à¢Î ÜïU §G²¢H ÜUè ç¶GÎ}¢¼ 69

¥ÎÏ¢ „è¶Ýï ÜU¢ ãGÜGU 70

12 ¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Î 71

26 ¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Î 72

çãGS„» Îé±é}¢ 75

„¢ïãGÏ¢¼ï „¢çHãGèÝ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ïæ 76

…¢ Ýà¢èÝï Ú„êH 77

„¢ïãGÏ¢¼ ÜUè …GMÚ¼ 77

§ü}¢¢Ý ÜU¢ ¼ãGzGÈéUG…G 78

}¢-ÎÝè ©„êH 79

§ü}¢¢Ý ÜUè çãGÈGU¢…G¼ 80

¥…G ¶GéÎ §GH¢… 81

ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢…èÎ ÜïU §Úà¢¢Î¢¼ 81

¥ãG¢Îè¯ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ 82

ÈéUG-ÜGUã¢ ± }¢éãGçg¯èÝï çÜUÚ¢}¢

ÜUï ¥vG±¢H 82

„éçÈGU²¢ ± ¥¢çÚÈGUèÝ ÜUï ¥vG±¢H 83

„¢ïãGÏ¢¼ Ð¢Ýï ÜU¢ }¢-ÎÝè …GÚè¥G¢ 85

¼„ÝèÈGU¢¼ ± ¼¢HèÈGU¢¼ 86

26 çãGÜU¢²¢¼ï ¥¢ñçH²¢ 87

§ü}¢¢Ý ÜUè çãGÈGU¢…G¼ 87

}¢éÚèÎ ã¢ï ¼¢ï »ï„¢ 89

»ÜU ÎÚ¢±¢…G¢ ÐÜUÇG }¢x¢Ú }¢…GÏ¢ê¼è „ï 90

}¢éÚèÎ ÜUè §SH¢ãG 93

¼Ë±¢Ú ÜU¢ ±¢Ú Ï¢ï ¥¯Ú 94

„¥G¢Î¼ }¢‹Î }¢éÚèÎ 95

}¢ãGÏÏ¢¼ Ýï }¢ç‹…GH ¼ÜU Ðãé æ™¢ çÎ²¢ 96

}¢éÚèÎ ã¢ïÝ¢ „è¶¢ï 97

Ï¢¢ ¥ÎÏ¢ }¢éÚèÎ 99

}¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H »ïÏ¢ Ð¢ïà¢è ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ 100

}¢é<à¢Îï ¥¢’H¢ ãG…GGÚ¼ ÜUè ÜUÚ¢}¢¼ 101

ç¶GÎ}¢¼ï }¢é<à¢Î ÜU¢ §‹¥G¢}¢ 102

}¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ÜU¢ ç„H¢ 102

ÜéUGzGHï }¢ÎèÝ¢ ÜUè …GMÚ¼ 103

¼¢ñÏ¢¢ ÐÚ §S¼ïÜGU¢}¢¼ 105

}¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H ÜU¢ »ãGç¼Ú¢}¢ 106

ÜU¢ç}¢H ¼±Á…¢ïã 107

}¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H ÜïU Ý¢HñÝ ÜU¢ ¥ÎÏ¢ 108

…‹Ý¼è ÎÚ±¢…G¢ 109

Ï¢¢ ÜU}¢¢H }¢éÚèÎ 111

Î¢ï à¢ã…G¢Îï 112

¥Ý¢ï¶¢ ¥ÎÏ¢ 113

ÐèÚ¶G¢Ýï ÜU¢ }¢ãï}¢¢Ý 113

}¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H ÜUè ¥±H¢Î ÜU¢ ¥ÎÏ¢ 114

}¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H ÜïU }¢…G¢Úï }¢éÏ¢¢ÚÜU

ÜUè ¼¢’…Gè}¢ 114

ãéGÁG¢êÚï x¢¢ñ¯ï Ð¢ÜU ÜUè ¼à¢ÚèÈGU ¥¢±Úè 115

çãGS„» ç„±é}¢ 117

¼„Ã±éÈGU ± ¼GÚèÜGU¼ ÜUè §Ï¼ïÎ¢ 118

}¢-ÎÝè ±é…êã¢¼ 118

}¢-ÎÝè ç}¢¯¢H 119

¥ãHï ¼„Ã±éÈG ÜU¢ñÝ ? 119

Ï¢ïã¼ÚèÝ ¥Î±¢Ú 120

§GË}¢ï ¼„Ã±éÈGU ÜUè …GMÚ¼ 120

à¢Ú§Gü ¥ãGÜU¢}¢ 121

ç…S}¢¢Ýè ¥¢’}¢¢H 121

¥¢’}¢¢Hïï ÜGUHçÏ¢Ä²¢ 121

¥ã}¢ ¼ÚèÝ ¥¢’}¢¢H 122

ÜGUËÏ¢ ÜUï 40 ¶¼GÚ¢¼ 123

ç±H¢²¼ï ¶G¢„ 125

ÈGUÝ¢ çÈGUàà¢ñ¶G 125

¼„Ã±éÚï }¢é<à¢Î ÜUè ÎHèH 126

¼„Ã±éÚ }¢ïæ ¥¢„¢Ýè ÜïU çH²ï 126

¥ã}¢ çãÎ¢²¢¼ 127

„¢¼ ÜéGUÚ¥¢Ýè ¥¢²¢¼ 129

¼„Ã±éÚï }¢é<à¢Î ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (¥Ã±H) 131

¼„Ã±éÚï }¢é<à¢Î ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (Îé±é}¢) 132

§Ï¼ïÎ¢§ü ¼„Ã±éÚ ÜUï çH²ï

}¢-ÎÝè ¥‹Î¢…G 133

}¢‹ÜG Ï¢¼ï ¥Gœ¢G¢Ú 134

à¢-…Ú¢ à¢ÚèÈGU ÐÉGÝï ÜïU ÈGU±¢§Î

± Ï¢-Ú-ÜU¼ïæ 137

à¢-…Úï ÜïU 4 }¢-ÎÝè ÈUêH 139

§…¢…G¼ï }¢é<à¢Î 142

…GMÚè »ãGç¼²¢¼G 142

}¢é}¢¢-Ý¥G¼ ÜUè çãGv}¢¼ 142

§…¢…G¼ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ 143

çÚ…G¢» §H¢ãè 143

10 ãGñÚ¼ »æx¢ï…G „Ó™ï ±¢ÜïGU¥G¢¼ 144

çÏ¢ÓÀê „ï ÐÝ¢ã 144

„¢æÐ çÏ¢x¢GñÚ Ç„ï H¢ñÅ x¢²¢ 145

©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢


7

™¢ÎÚ }¢ïæ çÏ¢ÓÀê 146

çÏ¢ÓÀê ÜU¢ …GãìÚ 146

çÏ¢ÈGUÚ¢ ãé±¢ „¢æÐ 147

…GãÚèH¢ Çæ¶ 148

…¢Ý ± }¢¢H }¢ãGÈGUê…G 150

¥±H¢Î ÜUè çãGÈGU¢…G¼ 151

ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Ú }¢ïæ Ï¢-Ú-ÜU¼ 152

Ï¢„ }¢ïæ HêÅ}¢¢Ú 153

à¢-…-Ú» ÜGU¢çÎçÚÄ²¢ ¥Gœ¢G¢çÚÄ²¢ 156

¼±Á…¢ïã ÈGUÚ}¢¢»æ 156

}¢à¢¢§¶Gï çÜUÚ¢}¢ ÜUï }¢-ÎÝè §Úà¢¢Î¢¼ 157

¼¢Úè¶Gï ©„ü ± }¢ÎÈGUÝ à¢ÚèÈG U 161

§ü„¢Hï ¯±¢Ï¢ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ 163

çãGS„» ™ã¢L}¢ 164

çÎH ÜUè §SH¢ãG 165

ÜGUËÏ¢ ÜUè „H¢}¢¼è 166

„¢¼ ¥¢’…G¢ ÜUè ãGÜGUèÜGU¼ 167

¶G¢„ çãÎ¢²¢¼ 167

¥ãHï ¼GÚèÜGU¼ ÜUè ¼¢ñÏ¢¢ 168

à¢Úè¥G¼ ± ¼GÚèÜGU¼ ÜUï ¥ãGÜU¢}¢ 171

¥ãGÜU¢}¢ï à¢Úè¥G¼ 172

çÜG ÏH¢ à¢ÚèÈGU ÜU¢ ¥ÎÏ¢ 172

à¢Úè¥G¼ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ¥G}¢H 173

LãG¢Ýè ¼ÚvGÜGUè 173

ÜéUGÚ¥¢Ý ± „é‹Ý¼ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ 174

¥¢ç……Gè ÜïU Àï ¥ÜGU±¢H 174

…G§GüÈGUè }¢ïæ ¥G}¢H 176

ÐèÚ Ï¢Ý¢Ýï ÜU¢ }¢vG„Î 176

}¢…ÁG¢êÏ¢ï Ï¢ÚïHè à¢ÚèÈGU 178

±çHÄ²ï ÜU¢ç}¢H ÜUè ÜéUGÏ¢ü¼ 179

±„¢ç±„ ÜUè ÜU¢Å 180

}¢é„èÏ¢¼ ÜU¢ ÅHÝ¢ 183

¼±Á…¢ïã ÈGUÚ}¢¢»æ 184

çãGS„» Ð‹…é}¢ 185

ÐñÎ¢§à¢è Ý¢Ï¢èÝ¢ ÜUè ¥¢æ¶ïæ Ú¢ïà¢Ý 187

±çHÄ²ï ÜU¢ç}¢H ÜUï ¼Ï¢LüÜU ÜUè

Ï¢-Ú-ÜU¼ 191

±S±„ï ÜUè ÜU¢Å 194

¼G¢çHÏ¢ ÜUè à¢Ú§Gü ãGñç¯Ä²¼ 196

„¢çHÜU ± }¢…ÁG¢êÏ¢ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ 201

ÝvGà¢ï ÜGUÎ}¢ 202

¥-…G}¢¼ïæ }¢…¢…GèÏ¢ 202

MãG¢Ýè }¢Ý¢ç…GH 203

à¢Úè¥G¼ ÜUè ãGÜGUèÜGU¼ 204

Ï¢¢Ï¢¢ çÎH Îï¶¼¢ ãñ ! 205

ÐéÚ ¥„Ú¢Ú Ï¢éI¢ 207

ÈGUÜGUèÚ Îé¥¢ ÜUÚïx¢¢ 208

¼çÜU²ï ÜUï Ýè™ï 500 ÜU¢ Ý¢ïÅ 210

çÎH ©ÀH ÜUÚ ãËÜUG }¢ïæ ¥¢ x¢²¢ 212

„Ó™ï }¢…ÁG¢êÏ¢ 215

}¢ê„¢ „éã¢x¢ 215

„Ó™¢ ±ÁÎ 216

}¢…ÁG¢êÏ¢ï Ï¢ÚñHè 217

}¢…ÁG¢êÏ¢ï …G}¢¢Ý¢ 218

ÐèÚÝé}¢¢ ¥G¢ç}¢H 221

¥GÜGUèÎ¼ ÜUè ¼ÜGU„è}¢ 223

}¢éÚèÎèÝ }¢é¼±Á…ïã ã¢ï 228

¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU ç…‹Ý¢¼ ÜUè }¢¢ñ¼ 228

}¢‹ÜG Ï¢¼ï “Î¢}¢Ýï ¥Gœ¢G¢Ú” 232

çÝSÏ¢¼ ÜUè 12 Ï¢ã¢Úïæ 233

}¢ãGêü}¢ ÜU¢}¢Ú¢Ý ¥Gœ¢G¢Úè 234

}¢ãêüG}¢ }¢éÝèÚ ¥Gœ¢G¢Úè 236

}¢ãGêü}¢ ¥GÏÎéH x¢GzGÈGU¢Ú ¥Gœ¢G¢Úè 237

}¢ãGêü}¢ ¥GÏÎéÚüãGè}¢ ¥Gœ¢G¢Úè 241

}¢ãGêü}¢ ±„è}¢ ¥Gœ¢G¢Úè 244

¥Gœ¢G¢çÚ²¢ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ 246

¥Gœ¢G¢çÚ²¢ ã¢ïÝï ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ 247

}¢Ú¼ï ±vG¼ ÜUçH}¢» ¼GçÄ²Ï¢¢ 249

Ü GÏ¢í …‹Ý¼ ÜU¢ Ï¢¢x¢G 249

Ü GÏ¢í ¶ééHÝï ÜïU ±¢ÜïGU¥G¢¼ 250

çÏ¢‹¼ï x¢éGH¢}¢ }¢é„üHèÝ ¥œ¢G¢çÚ²¢ 250

¥œ¢G¢çÚ²¢ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ 251

}¢ãêüG}¢ ©ãGéÎ Ú…G¢ ¥œ¢G¢Úè 252

}¢Ä²¼ ÜUè ™è¶ïæ 255

}¢ãGêü}¢ »ãG„¢Ý ¥œ¢G¢Úè 255

}¢-ÎÝè ±ç„Ä²¼ 256

}¢ãGêü}¢ }¢éãG}}¢Î Ý±èÎ ¥œ¢G¢Úè 257

¶éGà¢ Ý„èÏ¢ ¥œ¢G¢Úè 258

¥G…Gè}¢ çÝSÏ¢¼ïæ 260

ãñGÚ¼ ¥æx¢ï…G ²v„¢çÝÄ²¼ 264

„ãGèãGéH ¥ÜGUèÎ¢ }¢é„H}¢¢Ý 265

}¢¢¶G…G ± }¢Ú¢…ï¥G 267

ÜGU¢çÏ¢Hï }¢é¼G¢H¥G¢ ÜUé¼éÏ¢ 268

ÜGU¢çÎÚè ¥œ¢G¢Úè ÈGU¢õ}¢ü 275


8

Ðïàæï ï HzG…G}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! ÈGUè …G}¢æÝæ »ÜU „GÚÈGU ÝæçÜGU¨

¥æñÚ ÜUæç}¢H ÐèÚ ÜUæ §}æç„²æ…G }¢ éçàÜUH ãñ „æï Îê¨Úè „GÚÈGU …æï çÜU¨èÜUæç}¢H }¢é<àæÎ ÜïU Îæ}æÝ ¨ï ±æÏæS„æ ãñ¢ |æè „æï ©‹ãï¢ ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜïU

…GæçãÚè ± Ïææç„GÝè ¥æÎæÏæ ¨ï ¥æàÝæ§ü Ýãè¢ J ç…¨ ÜïU ¨ÏæÏæ ÈGñU…Gï}¢ é<àæÎ ÜïU „GæçHÏæ ± ç„àÝxææÝ (²æ’Ýè Œ²æ¨ï) ¥ÐÝè ¨ê¶è …GÏææÝï¢ „æïÎï¶ Úãï ãñ¢ J }¢xæÚ ¥æÎæÏæï }¢é<àæÎ ï Ïæï „±Á…æïxæè …æï çÜU }¢é<àæÎï ÜUæç}¢HÜïU ÈéGU²ê…Gæï Ïæ-Ú-ÜUæ„ ¨ï ¨ñÚæÏæè }¢ï¢ ¨Ïæ ¨ï ÏæÇGè LÜUæ±Å ãñ J §¨ ÐÚ„±Á…æïã Ýãè¢ Îï„ï,

§Ý ãGæHæ„ }¢ ï ¢ §¨ Ïææ„ ÜUè ¥àæg …GMÚ„ }¢ãG¨ê¨ ãé§ü çÜUÜUæï§ü »ï¨è „ãGÚèÚ ãæï ç…¨ ¨ï àæÚè¥G„ ÜUè Ú¢ïà¢Ýè }¢ï ¢ }¢æñ…êÎæ ÎæñÚ

ÜïU „ÜGUæ…Gæï¢ ÜïU }¢ é„GæçÏæÜGU ÝæçÜGU ¥æñÚ ÜUæç}¢H }¢é<àæÎ ÜUè Ðïã™æÝ

|æè ãæï ¨ÜïU ¥æñÚ ÜUæç}¢H }¢é<àæÎ ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„xææÝ ¥æÎæÏæï}¢ é<àæÎ ¨ï }¢éœæGH¥G ãæï ÜUÚ Ýæ ±æçÜGUçÈGUÄ²„ ÜUè çÏæÝæ ÐÚ „GÚèÜGU„

ÜUè Úæã }¢ï ¢ ãæïÝï ±æHï Ýæ ÜGUæçÏæHï „¨Ã±éÚ ÝévG„¢Ý ¨ï |æè }¢ãGÈGUê…G

Úã ¨ÜïU¢ J §¨ ãGÜGUèÜGU„ ÜUæï …æÝÝï ¥æñÚ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU ¥æÎæÏæ¨}¢ÛæÝï ÜïU çH²ï ¥æÎæÏæï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU }¢éÜU}}¢H Ðæ¢™ çãGS„¢ ï ¢

ÐÚ }¢ éà„ç}¢H §¨ çÜU„æÏæ }¢ï ¢ àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ï }¢é„¥GçËHÜGU …GMÚè}¢æ’Hê}¢æ„ Ðïàæ ÜUÚÝï ÜUè ¨¥Gì² ÜUè xæ§ü ãñ J

§¨ çÜU„æÏæ }¢ ï ¢ ¥æ²¢„ ÜïU „…ü}¢ ï ÜU‹…GéH §ü}¢æÝ àæÚèÈGU ¥æñÚ¥ãGæÎè¨ï }¢éÏææ-ÚÜUæ ÜïU }¢éÜU}}¢H ãG±æHæ…æ„ ÜïU „¢ƒ ãÚ çÜU„æÏæ ÜUæãG±æHæ ç…ËÎ ± ¨ÈGUãGæ Ý}ÏæÚ ÜïU „¢ƒ ÎïÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUè xæ§ü ãñ J


9

„HzGÈGéU…G ÜUè ÎéLS„è ÜïU çH²ï …æ Ïæ…æ »’ÚæÏæ HxææÝï ÜïU „¢ƒ „¢ƒÜGUæÚï§üÝ ÜUè çÎH™SÐè ÜïU Ðïàæï Ý…GÚ §ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G ¨Ó™è çãGÜUæ²æ„|æè Ðïàæ ÜUè xæ§ü ãñ¢ J

©}}¢èÎ ãñ çÜU ¥æÐ Ïææ ¥ÎÏæ ¶éGàæ Ý¨èÏææï¢ }¢ï ¢ àææç}¢H ãæïÝïÜïU „GÚèÜGU» ÜUæÚ ¥æñÚ àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ÜïU ¥„ÚæÚ …æÝÝï ÜïU çH²ï §¨çÜU„æÏæ ÜUæï ¥Ã±H „æ ¥æç¶GÚ …GMÚ ÐÉGï¢xæï J §¨ çÜU„æÏæÜUæ xæãÚè Ý…GÚ ¨ï }¢ é„GæH¥Gæ Ý ç¨ÈüGU „¢ÏæïÜGUæ ç…G‹Îxæè }æï¢ ãæïÝï ±æHèÜUæï„æçã²æï¢ ÜUè çÝàææÝ Îïãè ÜUÚïxææ, ÏæçËÜU …ïGÚï }¢é„GæH¥Gæ Ú¶Ýï ±æHæï¢ÜUè ¥æ²‹Îæ ç…G‹Îxæè ÜïU çH²ï |æè ÚãÝé}¢æ§ü ÜUÚïxææ J

§¨ çÜU„æÏæ ÜUæï Ðïàæ ÜUÚÝï ÜUè ¨¥GæÎ„ Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜUè}¢…çH¨ï ¥H }¢ÎèÝ„éH §GçË}¢Ä²æ ÜïU àææï’Ïæ» §SHæãGè ÜéU„éÏæÜUæï ãGæç¨H ãæï Úãè ãñ J ¥ËH¢ã ¨ï Îé¥Gæ ãñ çÜU ±æïã ã}¢ ï ¢àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ÜïU L}¢ ê…G ¥æñÚ ¥æÎæÏæï }¢ é<àæÎ …GæñÜGUæï àææñÜGU ¨ï…æÝÝï ¥æñÚ §Ý ÐÚ ¥G}¢H ÐñÚæ ãæïÝï ÜUè „æñÈGUèÜGU ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ» ¥æñÚ“¥ÐÝè ¥æñÚ „¢Úè Îé‹²æ ÜUè §SHæãG ÜUè ÜUæïçàæàæ” ÜUÚÝï ÜïU çH²ï}¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢æ„ ÐÚ ¥G}¢H ¥æñÚ }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæï¢ ÜUæ }¢ é„¢çÈGUÚÏæÝ„ï ÚãÝï ÜUè „æñÈGUèÜGU ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ» ¥æñÚ Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜUè „}¢æ}¢}¢…æçH¨ Ïæ àæé}¢êH }¢…çH¨ï ¥H }¢ÎèÝ„éH §GçË}¢Ä²æ ÜUæï ÎèÝÐÓ™è¨±è¢ Úæ„ ÀÏÏæè¨±è¢ „ÚvGÜGUè ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ» J ( )

àææï’Ïæ» §SHæãGè ÜéU„éÏæ(}¢…çH¨ï ¥H }¢ÎèÝ„éH §GçË}¢Ä²æ, Îæ’±„ï §SHæ}¢è)

26 …éGH ÜUæ’Î„éH ãGÚæ}¢ 1426 çã.29 çÎ¨}ÏæÚ ç¨Ýï 2005 §üG.


10

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢HçãGS„¢ ¥Ã±H }¢ï ¢.....

ÈGñU…GæÝï ¥æñçH²æ (¨ÈGUãGæ :11 ¼¢ 12 )

ÐèÚè }¢éÚèÎè ÜUæ ¯éÏæê„ (¨ÈGUãGæ :12 ¼¢ 13 )

}¢éÚèÎ ÏæÝÝï ÜUæ }¢vG Î (¨ÈGUãGæ :13 )

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU çH²ï 4 àæÚæ§„G

¥æñÚ 26 ¥±„¢ÈGU (¨ÈGUãGæ : 14 ¼¢ 20 )

ÈGUè …G}¢æÝæ ²æÎxææÚ ¨HÈGU àæçwG¨Ä²„

(¨ÈGUãGæ : 20)

¥ÎÏæ ÜUè …GM Ú„ ± ¥ãç}}¢Ä²„ (¨ÈGUãGæ : 25 )

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU 92 ¥æÎæÏæ


11

ÐãHï § ï ÐçÉG²ï¥GæçàæÜïGU ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï

§SHæ}¢è ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥ÏæéH çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨

¥GœæGæÚ UÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ç…G²æ§ü ¥ÐÝï çÚ„¢Hï ç…G²æ»ÎéMÎæï ¨Hæ}¢ }¢ï ¢ ÈGUÚ}¢æÝï }¢ éS„GÈGUæ ÝvGH ÈGUÚ}¢æ„ïãñ¢, “ç…¨ Ýï }¢éÛæ ÐÚ „¢ï }¢Ú„Ïææ ÎéMÎï ÐæÜU ÐÉGæ ¥ËH¢ã „¥GæHæ©¨ ÜUè ÎæïÝæï¢ ¥æ¢¶æï¢ ÜïU ÎÚç}¢²æÝ çH¶ Îï„æ ãñ çÜU ²ïã çÝÈGUæÜGU ¥æñÚ…ã‹Ý}¢ ÜUè ¥æxæ ï ¥æ…GæÎ ãñ ¥æñÚ © ï ÏæÚæï…Gï çÜGU²æ}¢„ àæé-ãÎæ ÜïU „¢ƒÚ¶ïxææ J”

ÈñGU…GæÝï ¥æñçH²æ©G-H}¢æ» çÜUÚæ}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ÚãG}¢„ï ¥GæH}¢,

ÝêÚï }¢é…S¨}¢ ÜUè »ÜU ç¨ÈGU„ ¥ËH¢ã „¥GæHæÝï ²ïã Ïæ²æÝ ÈGUÚ}¢æ§ü ãñ çÜU ¥æÐ Hæïxææï¢ ÜUæ

„…GçÜU²æ (²æ’Ýè ÝzG¨ ± ÜGUËÏæ ÜUæï ÐæÜU ± „¢ÈGU) ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ J

²æ’Ýè ç…Ý ÜïU çÎH àæñ„GæÝè ±S±„¢ ï ¢ ¥æñÚ ÝzG„¢Ýè ç¨²æã ÜUæçÚ²æï¢ ¨ï¥æHêÎæ ãæï ™éÜïU ãæï¢ ±æïã |æè …Ïæ ãéGÁGæêÚ ÜUè Ý…GÚï ÜUÚ}¢ÜïU ÈGñU…GæÝ ¨ï }¢ éS„ÈGUè…G ãæï„ï ãñ¢ „æï ©Ý ÜïU …GæçãÚæï Ïææç„GÝ ÐæÜU ±

„¢ÈGU ãæï …æ„ï ãñ¢ J¥æÜGUæ ± }¢æñHæ ÜïU ÈGñU…GæÝï ÚãG}¢„ ÜUæ

ç¨çË¨Hæ ¨ãGæÏæ» çÜUÚæ}¢, „æÏæï§üGÝ ± „Ï¥G „æÏæï§üGÝ ¥æñÚ çÈUÚ ©Ý ÜïU ÈGñU…G ²æzG„xææÝ ¥æñçH²æ» ÜUæç}¢HèÝ ÜïU…GÚè»G ç¶GHæÈGU„ ÎÚ ç¶GHæÈGU„ …æÚè Úãæ J ç…Ý }¢ï ¢ xæGæñ¯éH ¥æ’…G}¢


12

àæñ¶G ¥GÏÎéH ÜGUæçÎÚ …èHæÝè, ¥GæçÚÈïGU ÚÏÏææÝè Îæ„æ xæ¢… ÏæwGàæ ¥GHè

çã…±ïÚè, ÜéGUyGÏæéH }¢àææ§¶G wG±æ…æ xæGÚèÏæï Ý±æ…G ¥…}¢ïÚè, ¨çÄ²ÎéH¥æñçH²æ ÏææÏææ ÈGUÚèÎégèÝ xæ¢…ï àæÜUÚ, ¥GæçÚÈGU çÏæËHæã wG±æ…æ Ïæãæ©gèÝ

ÝvGàæÏæ‹Î, ¨çÄ²ÎéÝæ àæñ¶G àæéãæÏæégèÝ ¨æïãÚ±Îèü ÜUæï

}¢æ’ÚïÈGU„ ± ãGÜGUèÜGU„ ÜUæ …æï ¥æ’Hæ }¢ÜGUæ}¢ Ý¨èÏæ ãé±æ §¨ ÜUè ç}¢¯¢HÝãè¢ ç}¢H„è J

§Ý ÝéÈGUê¨ï ÜéUGÎç¨²æ ÜïU MãGæÝè „¨LüÈGUæ„ ¥æñÚ Ïææç„GÝè ÈéGU²ê…G± Ïæ-ÚÜUæ„ ÜïU Ïææ§G¯ ãÚ ÎæñÚ }¢ï¢ ãGÜGU ÜUè àæ}¥G ÈGUÚæï…Gæ¢ Úãè, ¥æñÚ »ï¨ï

¥ãHï Ý…GÚ ÐñÎæ ãæï„ï Úãï …æï Ýæ }¢é„¢§GÎ ãGæHæ„ ÜïU Ïææ ±é…êÎ Ïææç„GH ÜïU

ç¶GHæÈGU ÏæÚ ¨Úï ÐñÜUæÚ Úãï ¥æñÚ àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ÜUè Ú¢ïà¢Ýè }¢ï¢ Hæïxææï¢ÜïU …GæçãÚæï Ïææç„GÝ ÜUè §SHæãG ÜUæ ÈGUÚè…Gæ Ú ¥‹…æ}¢ ÎïÝï ÜïU „¢ƒ „¢ƒ

§ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„ ÜUè }¢-ÎÝè „¢ ï™ |æè ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ„ï Úãï J v²ê¢çÜU

}¢ é¨Ë}¢æÝ ÜUè ¨Ïæ ¨ï ÜGUè}¢„è ™è…G §ü}¢æÝ ãñ, }¢xæÚ ÈGUè …G}¢æÝæ §ü}¢æÝÜUæï ç…¨ ÜGU-ÎÚ ¶G„GÚæ„ HæçãGÜGU ãñ¢ §¨ ÜUæï ãÚ …Gè àæéªGÚ }¢ãG¨ê¨ ÜUÚ

¨ÜU„æ ãñ J¥æ’Hæ ã G…GÚ„ ¥ààææã §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ

ÜUæ §àææüÎ ãñ, ç…¨ ÜUæï ç…G‹Îxæè }¢ï ¢ ¨ËÏæï §ü}¢æÝ ÜUæ

¶GæñÈGU Ýãè¢ ãæï„æ, ÝÁG¥G ÜïU ±vG„ ©¨ ÜUæ §ü}¢æÝ ¨ËÏæ ãæï …æÝï ÜUæàæÎèÎ ¶G„GÚæ ãñ J (Ï¢ ãG±¢H¢ çÚ„¢H¢ “Ï¢éÚï ¶G¢ç¼}¢ï ÜUï ¥SÏ¢¢Ï¢” „. 14)

ÐèÚè }¢éÚèÎè ÜUæ ¯éÏæê„©G-H}¢æ» çÜUÚæ}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : §ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„ ÜUæ »ÜU

…GÚè¥Gæ çÜU¨è “}¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H” ¨ï }¢ éÚèÎ ãæïÝæ |æè ãñ J ¥ËH¢ã

ÜéGUÚ¥æÝï ÐæÜU }¢ ï ¢ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„æ ãñ J


13

(„Ú-…-}¢» ÜéU GÚ¥æÝ, ÜU‹…éGH §ü}¢æÝ)

“ç…¨ çÎÝ ã}¢ ãÚ …}¢æ¥G„ ÜUæï ©¨ ÜïU §}¢æ}¢ ÜïU „¢ƒ ÏæéHæ»¢xæï J”ÝêLH §GÚÈGUæÝ ÈGUè „zG¨èLH ÜéGUÚ¥æÝ }¢ ï ¢ }¢éÈGUçS¨Úï àæãèÚ

}¢ézG„è ¥ãG}¢Î ²æÚ ¶GæÝ Ý§üG}¢è §¨ ¥æ²„ï }¢éÏææ-ÚÜUæÜUè „zG¨èÚ ÜUÚ„ï ãé» ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢, “§¨ ¨ï }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU Îé‹²æ }¢ ï ¢çÜU¨è „¢HïãG ÜUæï ¥ÐÝæ §}¢æ}¢ ÏæÝæ HïÝæ ™æçã²ï àæÚè¥G„ }¢ï ¢“„vGHèÎ” ÜUÚ ÜïU, ¥æñÚ „GÚèÜGU„ }¢ï ¢ “Ïæñ¥G„” ÜUÚ ÜïU, „æçÜU ãGàÚ¥ÓÀæï¢ ÜïU „¢ƒ ãæï J ¥xæÚ „¢HïãG §}¢æ}¢ Ý ãæïxææ „æï ©¨ ÜUæ §}¢æ}¢àæñ„GæÝ ãæïxææ J §¨ ¥æ²„ }¢ï ¢ „vGHèÎ, Ïæñ¥G„ ¥æñÚ }¢éÚèÎè ¨Ïæ ÜUæ¯éÏæê„1 ãñ J”(ÝêLH §GÚÈGUæÝ ÈGUè „zG¨èLH ÜéGUÚ¥æÝ, ÐæÚã :15, ¨êÚ» ÏæÝè §SÚæ§üH:71)

}¢éÚèÎ ãæïÝï ÜUæ }¢vG¨ÎÐèÚ ©}¢êÚï ¥æç¶GÚ„ ÜïU çH²ï ÏæÝæ²æ …æ„æ ãñ „æçÜU ©¨ ÜUè

ÚæãÝé}¢æ§ü ¥æñÚ Ïææç„GÝè „±Á…æïã ÜUè Ïæ-ÚÜU„ ¨ï }¢ éÚèÎ ¥ËH¢ã ±Ú¨êH ÜUè ÝæÚæ…Gè ±æHï ÜUæ}¢æï¢ ï Ïæ™„ï ãé»“çÚ…Gæ» ÚÏÏæéH ¥Ýæ}¢ ÜïU }¢-ÎÝè ÜUæ}¢” ÜïU }¢ é„GæçÏæÜGU ¥ÐÝïàæÏææï Úæï…G xæé…GæÚ ¨ÜïU¢ J (}¢…GGèÎ }¢æ’Hê}¢æ„ ÜïU çH²ï ¨ÈGUãGæ :160 „æ 167 }¢ é„GæH¥Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢)

ÈGUè …G}¢æÝæ ãGæHæ„}¢æñ…êÎæ …G}¢æÝï }¢ï ¢ Ïæïàæ„Ú Hæïxææï¢ Ýï “ÐèÚè }¢éÚèÎè” …ñ¨ï

¥ã}¢ }¢‹¨Ïæ ÜUæï ãéG¨êHï Îé‹²æ ÜUæ …GÚè¥Gæ ÏæÝæ Ú¶æ ãñ J Ïæï àæé}¢æÚÏæÎ ¥GÜGUèÎæ ¥æñÚ xæé}¢Úæã Hæïxæ |æè „¨Ã±éÈGU ÜUæ …GæçãÚè çHÏææÎæ¥æïÉG ÜUÚ Hæïxææï¢ ÜïU ÎèÝæï §ü}¢æÝ ÜUæï ÏæÚÏææÎ ÜUÚ Úãï ãñ¢ J ¥æñÚ §‹ãèxæGH„GÜUæÚ Hæïxææï¢ ÜUæï Ïæé‹²æÎ ÏæÝæ ÜUÚ “ÐèÚè }¢ éÚèÎè” ÜïU }¢é¶GæçHÈGUèÝ§¨ ÐæÜUè…Gæ çÚà„ï ¨ï Hæïxææï¢ ÜUæï ÏæÎ xæé}¢æÝ ÜUÚ Úãï ãñ¢ J1. }¢…GèÎ }¢æ’Hê}¢æ„ ÜïU çH²ï ¨ÈGUãGæ : 70 „æ 74 }¢éHæãG…Gæ ÈGUÚ}¢æ»G¢ J


14

ÎæñÚï ãGæç…GÚ }¢ï ¢ ™ê¢çÜU ÜUæç}¢H ± ÝæçÜGU¨ ÐèÚ ÜUæ §}æç„²æ…G§ç‹„ãæ§ü }¢éçàÜUH ãñ J çHãæ…Gæ }¢éÚèÎ ãæï„ï ±vG„ ÚÜUæÚï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„,§}¢æ}¢ ï ¥ãHï ¨é‹Ý„ }¢æñHæÝæ àææã ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ ¥æñÚ ãéÁ…„éH §SHæ}¢ ¥Ïæê ãGæç}¢Î }¢éãG}}¢Î çÏæÝ }¢éãG}}¢Î ¥H xæG…GæHè

Ýï ç…Ý àæÚæ§„G ± ¥±„¢ÈïGU }¢é<àæÎ ÜïU ÏææÚï }¢ ï ¢ ±…GæãG„ÈGUÚ}¢æ§ü ãñ ¥æñÚ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè Ðïã™æÝ ÜUæ „GÚèÜGUæ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æÜUÚ ©}}¢„ ÜUæï ¨ãGèãG ÚãÝé}¢æ§ü ¥G„Gæ ÜUè ãñ J §¨ï Ðïàæï Ý…GÚ Ú¶Ýæ…GMÚè ãñ J

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU çH²ï ™æÚ àæÚæ§„G¨çÄ²Îè ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGU„æ±æ ¥Èí G èÜG æ }¢ ï ¢ „ãGÚèÚ

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢é<àæÎ ÜUè Îæï çÜGUS}¢ ï ¢ ãñ¢{1} }¢é<àæÎï §çœæ„¢H {2} }¢é<àæÎï §ü„¢H

{1} }¢é<àæÎï §çœæ„¢H ²æ’Ýè ç…¨ ÜïU ãæƒ ÐÚ Ïæñ¥G„ ÜUÚÝï ï §‹„¢ÝÜUæ ç¨çË¨Hæ ãéGÁGæêÚï ÐéÚÝêÚ ¨çÄ²ÎéH }¢é üHèÝ „ÜU }¢éœæç¨H ãæï …æ», §¨ ÜïU çH²ï ™æÚ àæÚæ§„G ãñ¢ JÐãHè àæ„ ü G * }¢é<àæÎ ÜUæ ç¨çË¨Hæ çÏæ §çœæ„¢Hï ¨ãGèãG (²æ’Ýè

ÎéLS„ ±æS„Gæï¢ ÜïU „¢ƒ „¥GËHéÜGU) ãéGÁGæêÚï ¥vGÎ¨ „ÜU Ðãé¢™æ ãæï J Ïæè™ }¢ï ¢ }¢é‹ÜGU„G¥G (²æ’Ýè …éÎæ) Ý ãæï çÜU }¢é‹ÜGUyæG¥GÜïU …GÚè»G §çœæ„¢H (²æ’Ýè „¥GËHéÜGU) Ýæ }¢ é}æçÜUÝ ãñ J * Ïææ’…GHæïxæ çÏæHæ Ïæñ¥G„ (²æ’Ýè çÏæxæGñÚ }¢ éÚèÎ ãé») }¢ãG…G Ïæ …Gæï’}¢ï ç±Úæ¯„(²æ’Ýè ±æçÚ¯ ãæïÝï ÜïU xæé}¢æÝ }¢ ï ¢) ¥ÐÝï ÏææÐ ÎæÎæ ÜïU ¨Á…æÎï ÐÚ ÏæñÆ…æ„ï ãñ¢ J ²æ Ïæñ¥G„ ÜUè ƒè }¢xæÚ ç¶GHæÈGU„ Ý ç}¢Hè ƒè, çÏæHæ §ÁGÝ(çÏæxæñGÚ §…æ…G„) }¢ éÚèÎ ÜUÚÝæ àæéM¥G ÜUÚ Îï„ï ãñ¢ J ²æ * ç¨çË¨Hæ ãè±æïã ãæï çÜU ÜGUyG¥G ÜUÚ çÎ²æ xæ²æ, §¨ }¢ï ¢ ÈGñU…G Ý Ú¶æ xæ²æ, HæïxæÏæÚæ» ã±¨ §¨ }¢ï ¢ §ÁGÝ ± ç¶GHæÈGU„ Îï„ï ™Hï ¥æ„ï ãñ ¢ ²æ


15

*ç¨çË¨Hæ ÈGUè ÝçzG¨ãè ¨ãGèãG ƒæ J }¢xæÚ Ïæè™ }¢ï¢ »ï„¢ ÜUæï§ü àæwG±æÜGïU¥G ãé±æ …æï Ïæ ±Áãï §ç‹„ÜGUæ» Ïææ’…G àæÚæ§„G ÜGUæçÏæHï Ïæñ¥G„ Ý ƒæ J§¨ ¨ï …æï àææ¶ ™Hè ±æïã Ïæè™ }¢ ï ¢ }¢ é‹ÜGU„G¥G (²æ’Ýè …éÎæ) ãñ J §Ý„}¢æ}¢ ¨êÚ„æï¢ }¢ï¢ §¨ Ïæñ¥G„ ¨ï ãÚçxæ…G §çœæ„¢H (²æ’Ýè „¥GËHéÜGU)ãGæç¨H Ý ãæïxææ J (ÏæïH ï Îê{ ²æ Ïææ¢Ûæ ï ÏæÓ™æ }¢æ¢xæÝï ÜUè }¢„ …éÎæ ãñ J)Îê¨Úè àæ„üG * }¢ é<àæÎ é‹Ýè ãGèãGéH ¥GÜGUèÎæ ãæï J ÏæÎ }¢…GãÏæ xæé}¢ÚæãÜUæ ç¨çË¨Hæ àæ ñ„ G æÝ „ÜU Ðã é ¢™ ïx æ æ Ý çÜU Ú¨ êH éËHæã

„ÜU J ¥æ… ÜUH Ïæãé„ ¶éHï ãé» ÏæÎ ÎèÝæï¢ÏæçËÜU Ïæï ÎèÝæï¢ çÜU …æï Ïæñ¥G„ ÜïU ç¨Úï ï }¢ éç‹ÜUÚ ± Îéà}¢Ýï ¥æñçH²æ ãñ¢,}¢vÜUæÚè ÜïU „¢ƒ ÐèÚè }¢ é Ú èÎè ÜUæ …æH ÈñUHæ Ú¶æ ã ñ Jãæïçàæ²æÚ ! ¶GÏæÚÎæÚ ! »ãGç„²æ„ G ! »ãGç„²æ„G !„è¨Úè àæ„üG * }¢é<àæÎ ¥GæçH}¢ ãæï J ²æ’Ýè ÜU}¢ ¥…G ÜU}¢ §„Ýæ§GË}¢ …GMÚè ãñ çÜU çÏæHæ çÜU¨è §}æÎæÎ ÜïU ¥ÐÝè …GMçÚ²æ„ ÜïU}¢„¢§H çÜU„æÏæ ¨ï çÝÜUæH ¨ÜïU J ÜéU„éÏæ ÏæèÝè (²æ’Ýè }¢é„GæH¥GæÜUÚ ÜïU) ¥æñÚ ¥zG±æãï çÚ…æH (²æ’Ýè Hæïxææï ¢ ¨ï ¨éÝ ¨éÝ ÜUÚ) |æè¥GæçH}¢ ÏæÝ ¨ÜU„æ ãñ, (}¢yGæHÏæ ²ïã ãñ çÜU ÈGUæçÚxæé GœæãG¨èH ãæïÝï ÜUè

¨ÝÎ Ý àæ„üG ãñ Ý ÜUæÈGUè J ÏæçËÜU §GË}¢ ãæïÝæ ™æçã²ï J) * §GË}¢ïçÈGUÜGUã (²æ’Ýè ¥ãGÜUæ}¢ï àæÚè¥G„) §¨ ÜUè ¥ÐÝè …GMÚ„ ÜïU ÜGUæçÏæHÜUæÈGUè J * ¥æñÚ ¥GÜGUæ§Îï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï Hæç…G}¢è ÐêÚæ ±æçÜGUÈGUãæï J * ÜéUÈíG ± §SHæ}¢, xæé}¢Úæãè ± çãÎæ²„ ÜïU ÈGUÜüGUUÜUæ wGæêÏæ¥GæçÚÈGU (²æ’Ýè …æÝÝï ±æHæ) ãæï J™æñƒè àæ„üG * }¢é<àæÎ ÈGUæç¨ÜïGU }¢æï’çHÝ (²æ’Ýè »’HæçÝÄ²æ xæéÝæãÜUÚÝï ±æHæ) Ý ãæï J §¨ àæ„üG ÐÚ ãéG¨êHï §çœæ„¢H ÜUæ „±vGÜGéUÈGU Ýãè¢²æ’Ýè ãéGÁGæêÚ ¨ï „¥GËHéÜGU ÜUæ ÎæÚæï }¢ÎæÚ §¨àæ„üG ÐÚ Ýãè¢, çÜU ÈéGU…êÚ ± çÈGUSÜGU Ïææ§G¯ï çÈGUS¶G (}¢‹¨ê¶G ãæïÝï ÜUæ


16

¨ÏæÏæ) Ýãè¢ J }¢xæÚ ÐèÚ ÜUè „æ’…Gè}¢ Hæç…G}¢ ãñ ¥æñÚ ÈGUæç¨ÜGU ÜUè „æñãèÝ±æç…Ïæ ¥æñÚ ÎæïÝæï¢ ÜUæ §…ç„}¢æ¥G Ïææç„GH J (“§¨ï §}¢æ}¢„ ÜïU çH²ï ¥æxæïÜUÚÝï }¢ ï¢ §¨ ÜUè „æ’…Gè}¢ ãñ ¥æñÚ àæÚè¥G„ }¢ï¢ §¨ ÜUè „æñãèÝ ±æç…Ïæ ãñ J”)U{2} }¢é<àæÎï §ü„¢H ²æ’Ýè àæÚæ§„ïG }¢ÁGÜêUÚæ (²æ’Ýè ç…Ý àæÚæ§„G ÜUæç…GRU çÜU²æ xæ²æ) ÜïU „¢ƒ (1) }¢ÈGUæç¨Îï ÝzG¨ (ÝzG¨ ÜïU çÈGUyÝæï¢)(2) }¢ÜUæ§Îï àæñ„GæÝ (²æ’Ýè àæñ„GæÝè ™æHæï¢) ¥æñÚ (3) }¢„¢§Îï ã±æ (ÝzG¨ÜïU …æHæï¢) ¨ï ¥æxææã ãæï J (4) Îê¨Úï ÜUè „ÚçÏæÄ²„ …æÝ„æ ãæï ¥æñÚ(5) ¥ÐÝï }¢ é„±çS¨H ÐÚ àæzGÜGU„ Ýæ}¢æ Ú¶„æ ãæï çÜU §¨ ÜïU ©G²êÏæ ÐÚ§¨ï }¢ éœæGH¥G ÜUÚï §Ý ÜUæ §GHæ… Ïæ„æ» (6) …æï }¢éçàÜUHæ„ §¨ Úæã }¢ ï ¢Ðïàæ ¥æ»¢ ©‹ãï¢ ãGH ÈGUÚ}¢æ» J (ÈGU„æ±æ ¥ÈGíUèÜGUæ, ¨ÈGUãGæ :138)

Ïæñ¥G„ ÜUè |æè Îæï çÜGUS}¢ ï ¢ ãñ¢{1} Ïæñ¥G„ï Ïæ-ÚÜU„ {2} Ïæñ¥G„ï §ÚæÎ„

Ïæñ¥G„ï Ïæ-ÚÜU„²æ’Ýè ç¨ÈüGUU„ÏæLüÜU ÜïU çH²ï Ïæñ¥G„ ãæï …æÝæ, ¥æ… ÜUH

¥Gæ}¢ Ïæñ¥G„ï¢ ²ïãè ãñ¢ J ±æïã |æè ÝïÜU çÝÄ²„æï¢ ÜUè, ±ÚÝæ Ïæãé„ ¨ï Hæïxææï¢ÜUè Ïæñ¥G„ Îé‹²æ±è ¥xæGÚæ…Gï ÈGUæç¨Îæ ÜïU çH²ï ãæï„è ãñ ±æïã ¶GæçÚ…¥…G ÏæãG¨ ãñ¢ J §¨ Ïæñ¥G„ ÜïU çH²ï àæñ¶ïG §çœæ„¢H (ç…¨ ÜUæ „¥GæLÈGU¥æxæï xæé…GÚæ) ÜUæÈGUè ãñ J ²ïã Ïæñ¥G„ |æè ÏæïÜUæÚ Ýãè¢ ÏæçËÜU Ïæãé„ }¢ éÈGUèÎãñ ¥æñÚ Îé‹²æ ± ¥æç¶GÚ„ }¢ ï ¢ §¨ ÜïU ÜU§ü ÈGUæ§Îï ãñ¢ J }¢ãGÏæêÏææÝï ¶GéÎæ ÜïUxæéGHæ}¢æï¢ ÜïU ÎzG„Ú }¢ï ¢ Ýæ}¢ çH¶ …æÝæ ¥æñÚ §Ý ¨ï ç¨çË¨Hæ }¢éœæç¨Hãæï …æÝæ |æè ÏæÇGè ¨¥GæÎ„ ãñ J

{¥Ã±H} §Ý ¶Gæ¨ ¶Gæ¨ xæéGHæ}¢æï¢ ¥æñÚ „¢çHÜUæÝï Úæãï „GÚèÜGU„¨ï §¨ ¥}¢ í }¢ ï ¢ }¢ éàææ-Ïæã„ ãæï …æ„è ãñ ¥æñÚ ¨çÄ²Îï ¥GæH}¢, ÝêÚï}¢é…S¨}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU “(„…ü}¢æ) …æï ç…¨ ÜGUæñ}¢ ï }¢éàææ-Ïæã„ §çwG„²æÚ ÜUÚï ±æïã ©‹ãè¢ }¢ï¢ ï ãñ J”


17

{Îé±é}¢} §Ý ¥ÚÏææÏæï „GÚèÜGU„ ÜïU „¢ƒ »ÜU ç¨çË¨Hï }¢ï ¢ }¢ é‹¨çHÜU ãæï…æÝæ |æè Ýï’}¢„ ãñ J ãGÎè¯ï ÐæÜU }¢ ï ¢ ãñ, §Ý ÜUæ ÚÏæ ÈGUÚ}¢æ„æ ãñ,

(„…ü}¢æ) ±æïã Hæïxæ ãñ¢ ç…Ý ÜïU Ðæ¨ ÏæñÆÝï

±æHæ |æè ÏæÎ ÏæwG„ Ýãè¢ Úã„æ J

Ïæñ¥G„ï §ÚæÎ„¥æ’Hæ ãG…GÚ„, §}¢æ}¢ï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¥ààææã §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î

Ú…Gæ ¶GæÝ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢, Ïæñ¥G„ï §ÚæÎ„ ²ïã ãñ çÜU }¢éÚèÎ¥ÐÝï §ÚæÎæ ± §çwG„²æÚ ¶Gy}¢ ÜUÚ ÜïU ¶éGÎ ÜUæï àæñ¶G ± }¢é<àæÎ ãæçÎ²ï ÏæÚãGÜGU ÜïU çÏæËÜéUH ç¨ÐéÎü ÜUÚ Îï, © ï }¢éyæGHÜGUÝ ¥ÐÝæ ãGæçÜU}¢ ± }¢é„S¨çÚÈGU…æÝï, ©¨ ÜïU ™HæÝï ÐÚ Úæãï ¨éHêÜU ™Hï, ÜUæï§ü ÜGUÎ}¢ çÏæxæñGÚ ©¨ ÜUè}¢Ú…Gè ÜïU Ý Ú¶ï J §¨ ÜïU çH²ï }¢é<àæÎ ÜïU Ïææ’…G ¥ãGÜUæ}¢ ²æ ¥ÐÝè …Gæ„}¢ï¢ ¶éGÎ ©¨ ÜïU ÜéUÀ ÜUæ}¢, ¥xæÚ §¨ ÜïU ÝÁGÎèÜU ãGèãG Ý |æè }¢æ’Hê}¢ ãæï¢„æï §‹ãï¢ ¥zG¥GæHï ç¶G…íG ÜUè ç}¢cH ¨}¢Ûæï ¥ÐÝè ¥GvGHÜUæ ÜéGU¨êÚ …æÝï, ©¨ ÜUè çÜU¨è Ïææ„ ÐÚ çÎH }¢ï¢ »’„ïÚæ…G Ý Hæ», ¥ÐÝèãÚ }¢éçàÜUH ©¨ ÐÚ Ðïàæ ÜUÚï J

ãG…GÚ„ï ç¶G…íG ¥æñÚ ãG…GÚ„ï }¢ ê„¢ ÜïU ¨ÈGUÚÜïU ÎæñÚæÝ …æï Ïææ„ï¢ „¢çÎÚ ãæï„è ƒè¢ Ïæ …GæçãÚ ãG…GÚ„ï }¢ ê„¢ ÜUæïç…Ý ÐÚ »’„ïÚæ…G ƒæ çÈUÚ …Ïæ ãG…GÚ„ï ç¶G…íG §¨ ÜUè ±…ãÏæ„æ„ï ƒï „æï …GæçãÚ ãæï …æ„æ ƒæ çÜU ãGÜGU ²ïãè ƒæ …æï ©‹ãæï¢ Ýï çÜU²æxæGÚ…G ©¨ ÜïU ãæƒ }¢ ï ¢ }¢éÎæü Ïæ ÎS„ï ç…G‹Îæ ãæï ÜUÚ Úãï J ²ïã Ïæñ¥G„ï„¢çHÜUèÝ ãñ J ²ïãè ¥ËH¢ã „ÜU Ðãé¢™æ„è ãñ J ²ïãè ãéGÁGæêÚï¥vGÎ¨ Ýï ¨ãGæÏæ» çÜUÚæ}¢ ¨ï Hè ãñ J (ÈGU„æ±æ ¥Èí G èÜGUæ, ¨ÈGUãGæ:140)


18

…ñ¨ï ¨çÄ²ÎéÝæ ©GÏææÎæ çÏæÝ „¢ç}¢„ ¥‹„¢Úè

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ã}¢ Ýï Ú¨êHéËHæã ¨ï §¨ ÐÚ

Ïæñ¥G„ ÜUè, çÜU ãÚ ¥æ„¢Ýè ± Îéà±æÚè ãÚ ¶éGàæè ± Ýæ xæ±æÚè }¢ï¢ ãéGv}¢

¨éÝï¢xæï ¥æñÚ §„Gæ¥G„ ÜUÚï¢xæï ¥æñÚ „¢çãGÏæï ãéGv}¢ ÜïU çÜU¨è ãéGv}¢ }¢ï¢ ™ê¢ ± ™Úæ

Ý ÜUÚï¢xæï J

àæñ¶Gï ãæÎè ÜUæ ãéGv}¢, Ú¨êHï ¥ÜUÚ}¢

ÜUæ ãéGv}¢ ãñ J Ú¨êHï ¥ÜUÚ}¢ ÜïU ãéGv}¢ }¢ï ¢ }¢…æHï

Î}¢ …GÎÝ Ýãè¢ J

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU 26 }¢vÜUè }¢-ÎÝè ¥±„¢ÈGUãéGÁ…„éH §SHæ}¢ §}¢æ}¢ }¢éãG}}¢Î xæG…GæHè

ÜUæç}¢H }¢é<àæÎ ÜïU ¥±„¢ÈGU ²ê¢ Ïæ²æÝ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU Ú¨êHéËHæã

ÜUæ Ýæ§Ïæ ç…¨ ÜUæï }¢é<àæÎ ÏæÝæ²æ …æ», ©¨

ÜïU çH²ï ²ïã àæ„üG ãñ çÜU ±æïã ¥GæçH}¢ ãæï J HïçÜUÝ ãÚ ¥GæçH}¢ |æè

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H Ýãè¢ ãæï ¨ÜU„æ J §¨ ÜUæ}¢ ÜïU Hæ§ÜGU ±æïãè àæwG¨

ãæï ¨ÜU„æ ãñ ç…¨ }¢ ï ¢ ™‹Î }¢wG¨ê¨ ç¨ÈGUæ„ ãæï¢ J ²ãæ¢ ã}¢ §Áæ}¢æHè

„GæñÚ ÐÚ ™‹Î ¥±„¢ÈGU Ïæ²æÝ ÜUÚ„ï ãñ¢ „æçÜU ãÚ ¨Ú çÈUÚæ ²æ xæé}¢Úæã

àæwG¨ }¢ é<àæÎ ± ÚãÏæÚ ÏæÝÝïï ÜUæ Îæ’±æ Ý ÜUÚ ¨ÜïU J

¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ±æïãè ãæï ÜU„æ ãñ J (1) …æï

Îé‹²æ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ¥æñÚ Îé‹²±è §GÁG…G„ ± }¢„üÏæï ÜUè ™æã„ ï }¢é ¢ã }¢æïÇG

™éÜUæ ãæï ¥æñÚ (2) »ï¨ï ÜUæç}¢H }¢é<àæÎ ¨ï Ïæñ¥G„ ÜUÚ ™éÜUæ ãæï ç…¨

ÜUæ ç¨çË¨Hæ ãG…GÚ„ }¢éãG}}¢Î }¢ éS„GÈGUæ „ÜU

Ðãé¢™„æ ãæï J (3) ©¨ àæwG¨ Ýï çÚ²æ…G„ ÜUè ãæï J (4) ãéGÁGæêÚï ¥ÜUÚ}¢

ÜïU ¥ãGÜUæ}¢æ„ ÜUè „æ’}¢èH ÜUæ }¢…GãÚ (²æ’Ýè


19

¥ãGÜUæ}¢æ„ï §Hæçã²æ ÜUè Ïæ…æ ¥æ±Úè ÜïU „¢ƒ „¢ƒ ¨éÝÝï Ý-Ïæç±Ä²æ ÜUè

ÐñÚ±è ÜUÚÝï ¥æñÚ ÜUÚ±æÝï ÜUè |æè ÚæïàæÝ Ý…GèÚ) ãæï, (5) ±æïã àæwG¨ ƒæïÇGæ¶æÝæ ¶æ„æ ãæï, (6) ƒæïÇGè Ýè¢Î ÜUÚ„æ ãæï J (7) ç…G²æÎæ Ý}¢æ…Gï¢ ÐÉG„æãæï J (8) ç…G²æÎæ Úæï…Gï Ú¶„æ ãæï J (9) wGæêÏæ ¨-ÎÜGUæ ± ¶GñÚæ„ ÜUÚ„æãæï J (10) ©¨ ÜUè „GÏæè¥G„ }¢ ï ¢ „}¢æ}¢ ¥ÓÀï ¥wGHæÜGU ãæïÝï ™æçã²ï¢ J(11) ¨Ïæí J (12) àæéRU J (13) „±vÜéUH J (14) ²ÜGUèÝ J(15) ¨¶Gæ±„ J (16) ÜGUÝæ¥G„ (17) ¥}¢æÝ„ J (18) çãGË}¢ J(19) §ç‹ÜU„¢Úè J (20) ÈGUÚ}¢æ¢ ÏæÚÎæÚè J (21) ¨Ó™æ§ü J (22) ãG²æ J(23) ±ÜGUæÚ J (24) éÜêUÝ ¥æñÚ (25) §¨è çÜGUS}¢ ÜïU ÎèxæÚ ÈGU…Gæ§H ©¨ÜUè èÚ„ ± çÜUÚÎæÚ ÜUæ …éÁG± ãæïÝæ ™æçã²ï J (26) ©¨ àæwG Ýï ÝçÏæÄ²ïÜUÚè}¢ ÜïU ¥‹±æÚ ï »ï„¢ ÝêÚ ¥æñÚ Ú¢ïà¢Ýè ãGæç¨HÜUè ãæï ç…¨ ¨ï „}¢æ}¢ ÏæéÚè ¶GSH„ï¢ }¢¯HÝ (1) ÜU‹…ê è, (2) ãG¨Î,(3) ÜUèÝæ, (4) …HÝ, (5) HæH™, (6) Îé‹²æ ï ÏæÇGè ©}}¢èÎï¢ Ïææ¢{Ýæ,(7) xæéGS„¢ (8) ¨ÚÜUàæè ±xæGñÚæ §¨ Ú¢ïà¢Ýè }¢ï¢ ¶Gy}¢ ãæï xæ§ü ãæï¢ J

§GË}¢ ÜïU ç¨çË¨Hï }¢ï¢ çÜU¨è ÜUæ }¢æïãG„æ… Ý ãæï, ç¨±æ» ©¨}¢wG¨ê¨ §GË}¢ ÜïU …æï ã}¢ï¢ Ð²xæG}ÏæÚï §SHæ}¢ ïç}¢H„æ ãñ J ²ïã }¢ÁæGÜêUÚæ ¥±„¢ÈGU ÜUæç}¢H }¢é<àæÎæï¢ ²æ ÐèÚæÝï „GÚèÜGU„ ÜUèÜéUÀ çÝàææçÝ²æ¢ ãñ¢ J …æï Ú¨êHï ¶éGÎæ ÜUè Ýæ§Ïæè ÜïUHæ§ÜGU ãñ¢ J »ï¨ï }¢é<àæÎæï¢ ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚÝæ ãè ãGèãG „GÚèÜGU„ ãñ J

§}¢æ}¢ xæG…GæHè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ J »ï¨ï ÐèÚ ÏæÇGè}¢éçàÜUH ï ç}¢H„ï ãñ¢ J ¥xæÚ ²ïã ÎæñH„ çÜU¨è ÜUæï ãGæç¨H ãé§ü ¥æñÚ²ïã „æñÈGUèÜGU Ý¨èÏæ ãé§ü çÜU »ï„¢ ÜUæç}¢H }¢é<àæÎ ç}¢H xæ²æ ¥æñÚ ±æïã}¢é<àæÎ © ï ¥ÐÝï }¢éÚèÎæï¢ }¢ï¢ àææç}¢H |æè ÜUÚ Hï „æï ©¨ }¢éÚèÎ ÜïU çH²ïHæç…G}¢ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜUæ …GæçãÚè ± Ïææç„GÝè ¥ÎÏæ ÜUÚï J


20

ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢, ¥ËH¢ã

ç… ï ÝïÜUè (²æ’Ýè }¢-ÎÝè }¢æãGæïH) ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æÝæ ™æã„æ ãñ ©¨ï

¥ÐÝï ÏæÚ xæé…GèÎæ Ïæ‹Îæï¢ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï¢ |æï… Îï„æ ãñ J

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè „Hæàæ ²ïã ¥ËH¢ã ÜUæ ¶Gæ¨ ÜUÚ}¢ ãñ

çÜU ±æïã ãÚ ÎæñÚ }¢ï¢ ¥ÐÝï Œ²æÚï }¢ãGÏæêÏæ ÜUè ©}}¢„

ÜUè §SHæãG ÜïU çH²ï ¥ÐÝï ¥æñçH²æ» çÜUÚæ}¢ …GMÚ ÐñÎæ ÈGUÚ}¢æ„æ

ãñ J …æï ¥ÐÝè }¢æï¥ç}¢ÝæÝæ çãGv}¢„ ± çÈGUÚæ¨„ ÜïU …GÚè»G Hæïxææïïï¢ ÜUæï ²ïã

…ïGãìÝ ÎïÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢éÛæï ¥ÐÝè ¥æñÚ „¢Úè Îé‹²æ ÜïU

Hæïxææï¢ ÜUè §SHæãG ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚÝè ãñ J ( )

ÈGUè …G}¢æÝæ ²æÎxææÚ ¨HÈGU àæçwG¨Ä²„}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! ï¢ÜUÇGæï¢ „¢H ÐãHï ¨çÄ²ÎéÝæ

§}¢æ}¢ xæG…GæHè ç…Ý ¥±„¢ÈGU ÜïU ÐèÚ ÜUæï ÜUæ}¢²æÏæ

ÈGUÚ}¢æ Úãï ãñ¢ J ÈGUè …G}¢æÝæ ²ïã „}¢æ}¢ ¥±„¢ÈGU àæñ¶Gï „GÚèÜGU„,

¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ

¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è

ÜUè …Gæ„ï }¢éÏææ-ÚÜUæ }¢ï¢ Ïæ ÎÚ…» ¥„}¢ Ðæ» …æ„ï ãñ¢ J ç…Ý ÜïU „vG±æ ±

ÐÚãï…GxææÚè ÜUè Ïæ-ÚÜUæ„ ÜUè »ÜU ç}¢¯¢H ÜéGUÚ¥æÝæï é‹Ý„ ÜUè ¥GæH}¢xæèÚ

xæñGÚ ç¨²æ¨è „ãGÚèÜU Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜUæ }¢-ÎÝè }¢æãG¢ïH ã}¢æÚï „¢}¢Ýï ãñ

çÜU ¥æÐ ÜUè çÝxææãï ç±Hæ²„ ± çãGv}¢„æï¢ |æÚè }¢-ÎÝè

„ÚçÏæÄ²„ Ýï Îé‹²æ |æÚ }¢ï¢ Hæ¶æï¢ }¢é Ë}¢æÝæï¢ çÏæH ¶éG ê Ýæñ …±æÝæï¢ ÜUè

ç…G‹Îçxæ²æï¢ }¢ï¢ }¢-ÎÝè §ç‹ÜGUHæÏæ ÏæÚÐæ ÜUÚ çÎ²æ ¥æñÚ xæñGÚ }¢éçSH}¢æï¢ ÜïU

§SHæ}¢ ÜGUÏæêH ÜUÚÝï ÜUè §çœæGHæ¥Gæ„ |æè ç}¢H„è Úã„è ãñ¢ J


21

¥æÐ àæÚè¥G„ï }¢ é„G¤ãÚæ ¥æñÚ „GÚèÜGU„ï }¢ éÝÃ±ÚæÜUè ±æïã ²æÎxææÚ ¨HÈGU àæçwG¨Ä²„ ãñ¢ …æï çÜU ÜU¯èL H ÜUÚæ}¢„Ïæé…éGxæü ãæïÝï ÜïU „¢ƒ „¢ƒ §GË}¢Ý ± ¥G-}¢HÝ, ÜGUæñHÝ ± ÈGïU’HÝ,…GæçãÚÝ ± Ïææç„GÝÝ ¥ãGÜUæ}¢æ„ï §HæçãÄ²æ ÜUè Ïæ…æ ¥æ±Úè ¥æñÚ¨éÝÝï Ý-Ïæç±Ä²æ ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚÝï ¥æñÚ ÜUÚ±æÝï ÜUè |æè ÚæñàæÝ Ý…GèÚ ãñ¢ J

¥}¢èÚï ¥ãïHï ¨é‹Ý„ …±æÝè ÜUè ÎãHè…GÐÚ ÜGUÎ}¢ Ú¶Ýï ÜïU „¢ƒ ãè }¢æ’ÚïÈGU„ ¥æñÚ ãGÜGUèÜGU„ ÜUè „ãG¨èH }¢ï ¢ |æèÜUæç}¢H ãæï ™éÜïU ƒï ¥æñÚ ¥æÐ §Ïæç„Îæ ãè ¨ï ¥G±æ}¢ ± ¶G±æ¨ }¢ ï ¢§ç‹„ãæ§ü }¢éçwGH¨, ÐéÚ …æïàæ, Ïææ ¥G}¢H ¥æñÚ }¢ éœæÜGUè ¥GæçH}¢ ÜïU „GæñÚÐÚ }¢àãêÚ ãñ¢ J ¥æÐ Ýï ¨Ïæ ¨ï ç…G²æÎæ }¢ éçzG„²ï ¥æ’…G}¢ ÐæçÜUS„æÝãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢ézG„è ±ÜGUæL gèÝ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ¨ï §çS„ÈGUæÎæ ÈGUÚ}¢æ²æ ¥æñÚ }¢é¨Ë¨H 22 „¢H ¥æÐ ÜUè„¢ ïãGÏæ„ï Ïææ Ïæ-ÚÜU„ ¨ï }¢ éS„ÈGUè…G ãæï„ï Úãï J ãGœææ çÜU ©‹ãæï¢ Ýï çÜG ÏHæ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUæï (…GæçãÚè ± Ïææç„GÝè ©GHê}¢ ¨ï}¢ é…GÄ²Ý Ðæ ÜUÚ) ¥ÐÝè ç¶GHæÈGU„ ± §…æ…G„ ¨ï Ý±æ…Gæ J

(}¢¢wG¢ê…G ¥…G ±ÜGU¢LH ÈGU¼¢±¢, ç…. 2 „ÈGUãG¢ . 202, Ï¢ÁG}¢ï ±ÜGU¢LgèÝ, ÜUÚ¢™è)

¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ }¢éçzG„²ï ¥æ’…G}¢ÐæçÜUS„æÝ ÜïU ÐêÚè Îé‹²æ }¢ï ¢ ±æçãGÎ ¶GHèÈGUæ ãñ¢ J ¥æñÚàææÚïãï Ïæé¶GæÚè, Ýæ§Ïæï }¢éçzG„²ï ¥æ’…G}¢ï çã‹Î ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢ézG„èàæÚèÈéGUH ãGÜGU¥}æ…Îè Ýï |æè ¥æÐ ÜUæï Hæç¨Hï ¥ÚÏæ¥GæÜGUæçÎçÚ²æ, ç™çà„²æ, ÝvGàæÏæç‹Î²æ ¥æñÚ „¢ ïãÚ±<Î²æ ÜUèç¶GHæÈGU„ §GÝæ²„ ÈGUÚ}¢æÝï ÜïU „¢ƒ ÜéU„éÏææï ãGÎè¯ ±xæGñÚæ ÜUè §…æ…G„|æè ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ§ü J Îé‹²æ» §SHæ}¢ ÜïU ÜU§ü ¥æñÚ ¥ÜUæçÏæÚ ©G-H}¢æ± }¢àææ§¶Gï çÜUÚæ}¢ Ýï |æè ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUæï¥ÐÝè ç¶GHæÈGU„ ¥G„Gæ ÜUÚÝï ÜïU „¢ƒ „¢ƒ ãGæç¨H àæéÎæ ¥„¢ÝèÎ ±§…æ…Gæ„ ¨ï |æè Ý±æ…Gæ ãñ J


22

¥æÐ ç¨çË¨H» ÜGUæçÎçÚ²æ }¢ ï ¢ }¢ éÚèÎ ÜUÚ„ïãñ¢ J ¥æñÚ ç¨çË¨H» ÜGUæçÎçÚ²æ ÜUè Ïææ„ ãè v²æ ãñ çÜU §¨ ç¨çË¨Hï

ÜïU ¥G…Gè}¢ Ðïà±æ ¨çÄ²ÎéÝæ xæGæ ñ¯éH ¥æ’…G}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ ¢

çÜU }¢ ïÚæ }¢ éÚèÎ ™æãï çÜU„Ýæ ãè xæéÝæãxææÚ ãæï çÏæxæG ñÚ „æñÏææ ÜïU Ýãè¢

}¢Úïxææ J ( )

}¢-ÎÝè }¢à±Úæ…æï çÜU¨è ÜUæ }¢éÚèÎ Ý ãæï ©¨ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï ¢ }¢-ÎÝè }¢à±Úæ

ãñ çÜU §¨ …G}¢æÝï ÜïU ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÜGUæçÎçÚ²æ Ú-…Gç±²æ ÜïU

¥G…Gè}¢ Ïæé…éGxæü àæñ¶Gï „GÚèÜGU„ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUè

…Gæ„ï }¢ éÏææ-ÚÜUæ ÜUæï xæGÝè}¢„ …æÝï ¥æñÚ çÏæHæ „æ¶GèÚ §Ý ÜUæ }¢éÚèÎ ãæï

…æ» J ²ÜGUèÝÝ }¢ éÚèÎ ãæïÝï }¢ ï ¢ ÝévG„¢Ý ÜUæ ÜUæï§ü ÐãHê ãè Ýãè¢, ÎæïÝæï¢

…ãæ¢ }¢ ï ¢ ÈGUæ§Îæ ãè ÈGUæ§Îæ ãñ Jàæñ„GæÝè LÜ Uæ±Å

}¢xæÚ ²ïã Ïææ„ …ïGãìÝ }¢ï ¢ Úãï çÜU ™ê¢çÜU ãéGÁGæêÚï xæGæñ¯ï ÐæÜU

ÜUæ }¢éÚèÎ ÏæÝÝï }¢ï¢ §ü}¢æÝ ÜïU „ãGzGÈGéU…G, }¢ÚÝï ï ÐãHï

„æñÏææ ÜUè „æñÈGUèÜGU, …ã‹Ý}¢ ¨ï ¥æ…GæÎè ¥æñÚ …‹Ý„ }¢ï¢ Îæç¶GHï …ñ¨ï

¥G…Gè}¢ }¢ÝæÈïGU¥G }¢æñ…êÎ ãñ¢ J çHãæ…Gæ àæñ„GæÝ ¥æÐ ÜUæï }¢éÚèÎ ÏæÝÝï ¨ïÚæïÜUÝï ÜUè |æÚÐêÚ ÜUæïçàæàæ ÜUÚïxææ J ¥æÐ ÜïU çÎH }¢ï¢ ¶G²æH ¥æ»xææ : }¢ñ ¢

…GÚæ }¢æ¢ ÏææÐ ¨ï ÐêÀ Hê¢, ÎæïS„æï¢ ÜUæ |æè }¢à±Úæ Hï Hê¢, …GÚæ Ý}¢æ…G ÜUæ

ÐæÏæ‹Î ÏæÝ …æª¢, ¥|æè …ËÎè v²æ ãñ, …GÚæ }¢éÚèÎ ÏæÝÝï ÜïU ÜGUæçÏæH „æï

ãæï …æª¢, çÈUÚ }¢éÚèÎ |æè ÏæÝ …æª¢xææ J }¢ïÚï Œ²æÚï §SHæ}¢è |ææ§ü ! ÜUãè¢

ÜGUæçÏæH ÏæÝÝï ÜïU §ç‹„…GæÚ }¢ï ¢ }¢æññ„ Ý ¥æ ¨¢|ææHï, çHãæ…Gæ }¢éÚèÎ ÏæÝÝï

}¢ï¢ „æ¶GèÚ Ýãè¢ ÜUÚÝè ™æçã²ï J


23

àæ-…-Ú» ¥GœæGæçÚ²æ ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ Ýï »ÜU Ïæãé„

ãè Œ²æÚæ “àæ-…Úã àæÚèÈGU” |æè }¢éÚœæÏæ ÈGUÚ}¢æ²æ ãñ J ç…¨ }¢ï¢ xæéÝæãæï¢ ï

Ïæ™Ýï ÜïU çH²ï, ÜUæ}¢ ¥ÅÜU …æ» „æï ©¨ ±vG„, ¥æñÚ Úæï…Gè }¢ï¢ Ïæ-ÚÜU„ ÜïU

çH²ï v²æ v²æ ÐÉGÝæ ™æçã²ï, …æÎê ÅæïÝï ï çãGÈGUæ…G„ ÜïU çH²ï v²æ ÜUÚÝæ

™æçã²ï, §¨è „GÚãG ÜïU ¥æñÚ |æè Ïæãé„ ¨ï “¥±ÚæÎ” çH¶ï ãñ¢ J §¨

àæ-…Úã ÜUæï ç¨ÈüGUU±æïãè ÐÉG ÜU„ï ãñ¢, …æï ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„

ÜïU …GÚè»G ÜGUæÎÚè Ú-…G±è ¥GœæGæÚè ç¨çË¨Hï }¢ï ¢ }¢éÚèÎ ²æ „GæçHÏæ ãæï„ï ãñ¢ J §¨

ÜïU §GHæ±æ çÜU¨è ¥æñÚ ÜUæï ÐÉGÝï ÜUè §…æ…G„ Ýãè¢ J çHãæ…Gæ ¥ÐÝï ÍæÚ ÜïU

»ÜU »ÜU ÈGUÎü ÏæçËÜU ¥xæÚ »ÜU çÎÝ ÜUæ ÏæÓ™æ |æè ãæï „æï © ï |æè ¨ÚÜUæÚï

xæGæñ¯ï ¥æ’…G}¢ ÜïU ç¨çË¨Hï }¢ï¢ }¢éÚèÎ ÜUÚ±æ ÜUÚ ÜGUæÎÚè

Ú-…G±è ¥GœæGæÚè ÏæÝ±æ Îï¢ J

}¢éÚèÎ ÏæÝÝï ÜUæ „GÚèÜGUæÏæãé„ ï §SHæ}¢è |ææ§ü ¥æñÚ §SHæ}¢è ÏæãÝï¢ §¨ Ïææ„ ÜUæ §ÁGãæÚ

ÜUÚ„ï Úã„ï ãñ¢ çÜU ã}¢ ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ ï }¢éÚèÎ ²æ

„GæçHÏæ ã¢ïÝ¢ ™¢ã¼ï ãñæ }¢x¢Ú ¼GÚèÜGU» ÜU¢Ú }¢¢’Hê}¢ Ýãèæ ¼¢ï ¥x¢Ú ¥¢Ð }¢éÚèÎ

Ï¢ÝÝ¢ ™¢ã¼ï ãñæ ¼¢ï ¥ÐÝ¢ ¥¢ñÚ ç…Ý ÜU¢ï }¢éÚèÎ ²¢ ¼G¢çHÏ¢ ÏæÝ±æÝæ ™æã„ï ãñ¢

©Ý ÜUæ Ýæ}¢, çÜU„æÏæ ÜïU ¥æç¶GÚ }¢ï¢ çÎ²ï xæ» ÈGUæõ}¢ü ÜUè ÈGUæïÅæï ÜUæõÐè (zerox)

ÜUÚ±æ ÜUÚ §¨ ÐÚ „Ú„èÏæ ±æÚ Ïæ }¢¥G ±HçÎÄ²„ ± ©G}¢í çH¶ ÜUÚ

}æÎÝè }æÜUü…G ÈGñU…GæÝï }æÎèÝæ, „èÜUæïÝè Ïæxæè™ï ÜïU Ðæ¨, ç}æÚ…GæÐêÚ, ¥ãG}¢Î¥æÏææÎ

ÜïU Ð„ï ÐÚ Ú±æÝæ ÈGUÚ}¢æ Îï¢, „æï ©‹ãï¢ |æè ç¨çË¨H» ÜGUæçÎçÚ²æ

Ú-…Gç±²æ ¥GœæGæçÚ²æ }¢ï¢ Îæç¶GH ÜUÚ çH²æ …æ»xææ J


24

§¨ ÜïU çH²ï Ýæ}¢ çH¶Ýï ÜUæ „GÚèÜGUæ |æè }¢Ûæ Hï¢ J }¢¯HÝHÇGÜUè ãæï „æï }¢ñ}¢êÝæ çÏæ‹„ï ¥GHè Ú…Gæ, ©G}¢í „ÜGUÚèÏæÝ „èÝ }¢æã ¥æñÚHÇGÜUæ ãæï „æï }¢éãG}}¢Î ¥}¢èÝ çÏæÝ }¢ éãG}}¢Î }¢ê„¢, ©G}¢í „ÜGUÚèÏæÝ„¢„ „¢H, ¥ÐÝæ }¢éÜU}}¢H Ð„æ çH¶Ýæ ãÚçxæ…G Ý |æêHï¢ J

(Ð„æ §¢xæíï…Gè ÜïU ÜïUçÐÅH ãéGMÈGU }¢ï¢ çH¶ï¢)

}¢S¥Hæ {1} ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : “¥GæñÚ„ ÜïU çH²ï§…æ…G„ï àææñãÚ ÜUè ãGæ…„ Ýãè¢ J” (ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ, ç…ËÎ : 26, ¨ÈGUãGæ : 584)

¥GæñÚ„ ÏææÚè ÜïU çÎÝæï¢ }¢ï¢ |æè }¢éÚèÎ ãæï ÜU„è ãñ J}¢S¥Hæ {2} ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : “Ïæ …GÚè¥G»ÜGUæç¨Î ²æ Ïæ …GÚè¥G» ¶G„G }¢éÚèÎ ãæï ¨ÜU„æ ãñ J”

(ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ, ç…ËÎ :26, ¨ÈGUãGæ :585)

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU …Ïæ Ýé}¢æ§‹Îï ²æ ¶G„G ÜïU …GÚè»G }¢éÚèÎ ãæï¨ÜU„æ ãñ J „æï §ü-}¢ïH, ÅïHèÈGUæïÝ, ¥æñÚ Hæ©Ç SÐèÜUÚ ÐÚ Ïæ Î-Ú-…»¥¢ñHæ Ïæñ¥G„ …æ§…G ãé§ü J”

àæã…GæÎ» ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ }¢ éçzG„²ï ¥æ’…G}¢ï çã‹Î }¢éS„GÈGUæ Ú…Gæ

¶Gæ¢ |æè Hæïxææï¢ ÜUæï §…ç„}¢æ§üG „GæñÚ ÐÚ }¢éÚèÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ƒï J

E-mail : [email protected]

Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU é‹Ý„æï¢ ÜUè „ÚçÏæÄ²„ ÜïU }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæï¢}¢ï ¢ ¨ÈGUÚ ¥æñÚ Úæï…GæÝæ çÈGURïU }¢ÎèÝæ ÜïU …GÚè»G }¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢æ„ ÜUæÜUæÇü ÐéÚ ÜUÚ ÜïU ãÚ }¢-ÎÝè }¢æã ÜïU Î¨ çÎÝ ÜïU ¥‹ÎÚ ¥‹ÎÚ ¥ÐÝï²ãæ¢ ÜïU ç…G}}¢æÎæÚ ÜUæï …}¥G ÜUÚ±æÝï ÜUæ }¢æ’}¢êH ÏæÝæ Hèç…²ï J

§¨ ÜUè Ïæ-ÚÜU„ ï ÐæÏæ‹Îï é‹Ý„ ÏæÝÝï, xæéÝæãæï¢¨ï ÝÈGUÚ„ ÜUÚÝï ¥æñÚ §ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„ ÜïU çH²ï ÜéUÉGÝï ÜUæ …ïGãìÝÏæÝïxææ J


25

àæñ„GæÝ Hæ¶ ¨éS„è çÎHæ» }¢xæÚ §¨ ¥ã}¢ çÜU„æÏæ ÜïU Ðæ¢™æï¢ çãGS„¢ ï¢ ÜUæ

¥Ã±H „æ ¥æç¶GÚ …GMÚ }¢é„Gæ-H¥Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢ J

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H (çãGS„¢ ¥Ã±H)

¥GæçàæÜïUG ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï§SHæ}¢è, ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢ éãG}}¢Î §Ë²æ¨¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ç…G²æ§ü ¥ÐÝï çÚ„¢Hï ç…G²æ»ÎéMÎæï Hæ}¢ }¢ï¢ ÈGUÚ}¢æÝï }¢éS„GÈGUæ ÝvGH ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢,“…æï }¢éÛæ ÐÚ »ÜU çÎÝ }¢ï¢ »ÜU ã…GæÚ ÏææÚ ÎéMÎï ÐæÜU ÐÉGïxææ ±æïã ©¨±vG„ „ÜU Ýãè¢ }¢Úïxææ …Ïæ „ÜU …‹Ý„ }¢ï¢ ¥ÐÝæ }¢ÜGUæ}¢ Ý Îï¶ Hï J”

¥ÎÏæ ÜUè …GMÚ„}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! ¥xæÚ ÜUæï§ü ¶éGàæ Ý¨èÏæ }¢ é<àæÎï

ÜUæç}¢H ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„æ ãæï ÜUÚ }¢éÚèÎ ãæïÝï ÜUè ¨¥GæÎ„ Ðæ Hï,„æï ©¨ï ™æçã²ï çÜU ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ï ÈGUñ…G ÐæÝï ÜïU çH²ï ÐñÜUÚï ¥ÎÏæ ÏæÝ…æ» J §¨ çH²ï çÜU „GÚèÜGU„ ÜïU „}¢æ}¢ }¢ é¥Gæ}¢Hæ„ ÜUæ §ç‹ãG„¢Ú ¥ÎÏæÐÚ ãñ J ÜéGUÚ¥æÝï ÐæÜU }¢ï ¢ §àææüÎ ãæï„æ ãñ :

(„Ú-…-}¢» ÜéGUÚ¥æÝ ÜU‹…éGH §ü}¢æÝ) »ï §ü}¢æÝ ±æHæï ! ¥ËH¢ã ¥æñÚ ©¨ ÜïU Ú êH

¨ï ¥æxæï Ý ÏæÉGæï, ¥æñÚ ¥ËH¢ã ¨ï ÇÚæï, ÏæïàæÜU ¥ËH¢ã ¨éÝ„æ …æÝ„æ ãñ J


26

»ÜU ¥æñÚ …xæã §àææüÎ ãæï„æ ãñ :

(„Ú-…-}¢» ÜéGUÚ¥æÝ ÜU‹…éGH §ü}¢æÝ) »ï §ü}¢æÝ ±æHæï ! ¥ÐÝè ¥æ±æ…Gï¢

ª¢™è Ý ÜUÚæï, ©¨ xæGñÏæ Ïæ„æÝï ±æHï ÝÏæè ÜUè ¥æ±æ…G ¨ï, ¥æñÚ ©Ý ÜïU ãéGÁGæêÚ

Ïææ„ ç™ËHæ ÜUÚ Ý ÜUãæï …ñ¨ï ¥æÐ¨ }¢ï ¢ »ÜU Îê¨Úï ÜïU „¢}¢Ýï ç™ËHæ„ï

ãæï çÜU ÜUãè¢ „é}ãæÚï ¥G}¢H ¥ÜUæÚ„ Ý ãæï …æ»¢ ¥æñÚ „é}ãï¢ ¶GÏæÚ Ý ãæï J

Ïæï ¥ÎÏæè ÜUè ÝéãêG¨„„zG èÚï MãGéH Ïæ²æÝ }¢ï¢ ãñ çÜU ÐãHï ÜïU …G}¢æÝï }¢ï¢ …Ïæ ÜUæï§ü Ýæñ

…±æÝ çÜU¨è ÏæêÉGï ¥æÎ}¢è ÜïU ¥æxæï ™H„æ ƒæ „æï ¥ËH¢ã „¥GæHæ ©¨ï

(©¨ ÜUè Ïæï ¥ÎÏæè ÜUè ±…ã ¨ï) …G}¢èÝ }¢ï¢ {¢„¢ Îï„æ ƒæ J

»ÜU ¥æñÚ …xæã ÝvGH ãñ çÜU çÜU¨è àæwG¨ Ýï ÏææÚxææãï çÚ„¢H„

}¢ï¢ ¥G…üG ÜUè, ãéGÁGæêÚ ! }¢ñ¢ ÈGUæÜGïU

ÜUæ çàæÜUæÚ Úã„æ ãê¢ J „æï ¥æÐ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ :

„ê çÜU¨è ÏæêÉGï (àæwG¨) ÜïU ¥æxæï ™Hæ ãæïxææ J (MãéGH Ïæ²æÝ, ÐæÚã : 17)

§¨ ¨ï }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU Ïæï ¥ÎÏæè Îé‹²æ ± ¥æç¶GÚ„ }¢ ï ¢

}¢ÎêüÎ ÜUÚ±æ Îï„è ãñ J …ñ„¢ çÜU §ÏHè¨ ÜUè Ýæñ Hæ¶ „¢H ÜUè §GÏææÎ„

»ÜU Ïæï ¥ÎÏæè ÜUè ±…ã ¨ï ÏæÚÏææÎ ãæï xæ§ü ¥æñÚ ±æïã }¢ÎêüÎ ÆãÚæ J

(1) ãG…GÚ„ï ¥Ïæê ¥GHè ÎvGÜGUæÜGU ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : Ïæ‹Îæ §„Gæ¥G„

¨ï …‹Ý„ „ÜU ¥æñÚ ¥ÎÏæ ¨ï ¶éGÎæ „ÜU Ðãé¢™ …æ„æ ãñ J


27

(2) ãG…GÚ„ï …éG‹ÝêÝ ç}¢SÚè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU …Ïæ ÜUæï§ü }¢ éÚèÎ¥ÎÏæ ÜUæ ¶G²æH Ýãè¢ Ú¶„æ, „æï ±æïã HæñÅ ÜUÚ ±ãè¢ Ðãé¢™ …æ„æ ãñ…ãæ¢ ¨ï ™Hæ ƒæ J (3) ãG…GÚ„ï §ÏÝï }¢éÏææÚÜU ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU, ã}¢ ï ¢ ç…G²æÎæ §GË}¢ãGæç¨H ÜUÚÝï ÜïU }¢éÜGUæÏæHï }¢ ï ¢ ƒæïÇGæ „¢ ¥ÎÏæ ãGæç¨H ÜUÚÝï ÜUè

ç…G²æÎæ …GMÚ„ ãñ J (4) ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ¥ààææã §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ Ýï »ÜU …xæã ãG…GÚ„ï àæñ¶G „¢’Îè ÜïU ÜGUæñHï Ý¨èãG„ ÜUæïÏæÇGè ¥ãç}}¢Ä²„ Îè J

ÈGUÚ}¢æ²æ : v²æ ±…ã ãñ çÜU }¢ éÚèÎ ¥GæçH}¢ ÈGUæç…GH ¥æñÚ„¢çãGÏæï àæÚè¥G„æï „GÚèÜGU„ ãæïÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ (¥ÐÝï }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU

ÈñGU…G ¨ï) Îæ}¢Ý Ýãè¢ |æÚ Ðæ„æ ? xæGæçHÏæÝ §¨ ÜUè ±…ã ²ïã ãñ çÜU}¢ÎæçÚ¨ ï ÈGUæçÚxæG ¥ÜU¯Ú ©G-H}¢æ» ÎèÝ ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï ÐèÚæï }¢ é<àæÎ¨ï ¥zG…GH ¨}¢Ûæ„ï ãñ¢ ²æ ¥G}¢H ÜUæ xæéGMÚ ¥æñÚ ÜéUÀ ãæïÝï ÜUè ¨}¢ÛæÜUãè¢ ÜUæ Ýãè¢ ÚãÝï Îï„è J ±x¢ÚÝ¢ ãG…GÚ„ï àæñ¶G „¢’Îè

ÜUæ }¢à±Úæ ¨éÝï¢ J}¢-ÎÝè }¢à±Úæ

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : |æÚ HïÝï ±æHï ÜUæï ™æçã²ï çÜU …Ïæ çÜU¨è ™è…GÜïU ãGæç¨H ÜUÚÝï ÜUæ §ÚæÎæ ÜUÚï „æï ¥xæ™ïü ÜU}¢æHæ„ ¨ï |æÚæ ãé±æ ãæï J}¢xæÚ ÜU}¢æHæ„ ÜUæï ÎÚ±æ…Gï ÐÚ ãè ÀæïÇG Îï J (²æ’Ýè ¥Gæç……Gè §çwG„²æÚ

ÜUÚï) ¥æñÚ ²ïã …æÝï çÜU }¢ ñ ¢ ÜéUÀ …æÝ„æ ãè Ýãè¢ J ¶GæHè ãæï ÜUÚ¥æ»xææ „æï ÜéUÀ Ðæ»xææ, ¥æñÚ …æï ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï |æÚæ ãé±æ ¨}¢Ûæïxææ„æï ²æÎ Úãï çÜU |æÚï ÏæÚ„Ý }¢ï ¢ ÜUæï§ü ¥æñÚ ™è…G Ýãè¢ ÇæHè …æ

¨ÜU„è J (¥‹±æÚï Ú…Gæ, §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¥æñÚ „æ’Hè}¢æ„ï „¨Ã±éÈGU, ¨ÈGUãGæ : 242)


28

“Ïææ ¥ÎÏæ” ÜïU Ðæ¢™ ãéGMÈGU ÜUè

çÝSÏæ„ ¨ï 5 çãGÜUæ²æ„

{1} §çS}¢ËHæã ÜUæ ¥ÎÏæàæñ¶Gï „GÚèÜGU„, ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ

¥Ïæê çÏæHæH }¢ éãG}}¢Î §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ÜUè }¢àãêÚï …G}¢æÝæ „SÝèÈGU ÈñGU…GæÝï é‹Ý„ ÜïU ÏææÏæ ÈGñU…GæÝï çÏæçS}¢ËHæã¨ï ™æÚ çãGÜUæ²æ„ Ðïàæï ç¶GÎ}¢„ ãñ¢ J ç}¢^è ÜUæ çàæÜUS„æ Œ²æHæ ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÝvGàæÏæç‹Î²æ ÜïU¥G…Gè}¢ Ðïà±æ ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ }¢ é…çgÎï ¥ËÈïGU „¢Ýè Ýï»ÜU çÎÝ ¥Gæ}¢ Ïæñ„éH ¶GHæ }¢ï¢ |æ¢xæè ÜUæ ¨ÈGUæ§ü ÜïU çH²ï Ú¶æ ãé±æxæ‹Îxæè ¨ï ¥æHêÎæ ÜUæïÝæ ÅêÅæ ãé±æ ÏæÇGæ „¢ ç}¢^è ÜUæ Œ²æHæ }¢éHæãG…GæÈGUÚ}¢æ²æ : xæGæñÚ ¨ï Îï¶æ „æï Ïæï„æÏæ ãæï xæ» v²ê¢ çÜU ©¨ Œ²æHï ÐÚ HzG…G¥ËH¢ã ÜU‹Îæ ƒæ ! HÐÜU ÜUÚ Œ²æHæ ©Ææ çH²æ ¥æñÚ ¶GæçÎ}¢ ïÐæÝè ÜUæ ¥æzG„æÏææ (²æ’Ýè ÉvÜUÝ ±æHæ ÎS„æ Hxææ ãé±æ HæïÅæ) }¢¢xæ±æÜUÚ ¥ÐÝï ÎS„ï }¢éÏææÚÜU ¨ï wGæêÏæ }¢H }¢H ÜUÚ ¥ÓÀè „GÚãG {æï ÜUÚ ©¨ÜUæï ÐæÜU çÜU²æ, çÈUÚ »ÜU ¨ÈïGUÎ ÜUÐÇGï }¢ï¢ HÐïÅ ÜUÚ ¥ÎÏæ ÜïU „¢ƒª¢™è …xæã Ú¶ çÎ²æ J ¥æÐ ©¨è Œ²æHï }¢ï¢ ÐæÝè çÐ²æÜUÚ„ï J »ÜU çÎÝ ¥ËH¢ã ÜUè „GÚÈGU ï ¥æÐ ÜUæï§Ëãæ}¢ ÈGUÚ}¢æ²æ xæ²æ : “ç…¨ „GÚãG „é}¢ Ýï }¢ïÚï Ýæ}¢ ÜUè „æ’…Gè}¢ ÜUè }¢ñ¢ |æèÎé‹²æ ± ¥æç¶GÚ„ }¢ï¢ „é}ãæÚæ Ýæ}¢ ª¢™æ ÜUÚ„æ ãê¢ J” ¥æÐ ÈGUÚ}¢æ²æ ÜUÚ„ï ƒï : “¥ËH¢ã ÜïU Ýæ}¢ï ÐæÜU ÜUæ ¥ÎÏæ ÜUÚÝï ï}¢éÛæï ±æïã }¢ÜGUæ}¢ ãGæç¨H ãé±æ …æï „æï „¢H ÜUè §GÏææÎ„ ± çÚ²æ…G„ ï |æè

ãGæç¨H Ý ãæï ¨ÜU„æ ƒæ !”


29

¥ËH¢ã ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢„ ãæï ¥æñÚ ©Ý ÜïU ¨ÎÜGïU ã}¢æÚè }¢çxGÈGUÚ„ ãæï J

{2} „¢Îæ ÜUæxæG…G ÜUæ ¥ÎÏæ

ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÝvGàæÏæç‹Î²æ ÜïU ¥G…Gè}¢ Ðïà±æ ãG…GÚ„ï

¨çÄ²ÎéÝæ àæñ¶G ¥ãG}¢Î Úçã‹Îè ¥H }¢æ’MÈGU }¢é…çgÎï ¥ËÈïGU ¢Ýè

„¢Îæ ÜUæxæG…G ÜUæ |æè »ãGç„Úæ}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ƒï J ™éÝæ‹™ï »ÜUÚæï…G ¥ÐÝï çÏæÀæñÝï ÐÚ „àæÚèÈGU ÈGUÚ}¢æ ƒï çÜU ²ÜUæ²ÜU Ïæï ÜGUÚæÚ ãæï ÜUÚ

Ýè™ï ©„Ú ¥æ» ¥æñÚ ÈGUÚ}¢æÝï Hxæï : }¢æ’Hê}¢ ãæï„æ ãñ, §¨ çÏæÀæñÝï ÜïU

Ýè™ï ÜUæï§ü ÜUæxæG…G ãñ J

ÜUæxæG…Gæ„ ÜUæ »ãGç„Úæ}¢ }¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï !

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ, „¢Îæ ÜUæxæG…G ÜUæ |æè ¥ÎÏæ ãñ ¥æñÚ v²ê¢ Ý ãæï çÜU §¨ ÐÚÜéGUÚ¥æÝæï ãGÎè¯ ¥æñÚ §SHæ}¢è Ïææ„ï¢ çH¶è …æ„è ãñ¢ J

Ïæ²æÝ ÜUÎæü çãGÜUæ²„ }¢ ï¢ ãG…GÚ„ï çÄ²ÎéÝæ }¢ é…çgÎï

¥ËÈUïG ¯¢Ýè ÜUè ¶éHè ÜUÚæ}¢„ ãñ çÜU çÏæÀæñÝï ÜïU Ýè™ï ÜïU

ÜUæxæG…G ÜUæ …GæçãÚè ¼G¢ñÚ ÐÚ çÏæÝ Îï¶ï Ð„æ ™H xæ²æ ¥æñÚ ¥æÐ

Ýè™ï ©„Ú ¥æ» „æçÜU xæéGHæ}¢æï¢ ÜUæï |æè ÜUæxæG…Gæ„ ÜïU

¥ÎÏæ ÜUè „ÚxæGèÏæ ç}¢Hï J


{3} ç¨²æãè ÜïU ÝévG„Gï ÜUæ ¥ÎÏæ

ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ }¢ éãG}}¢Î ãæçàæ}¢ ÜUà}¢è

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : }¢ ñ ¢ ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÝvGàæÏæç‹Î²æ ÜïU ¥G…Gè}¢ Ðïà±æ

ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ }¢é…çgÎï ¥ËÈUïG ¯¢Ýè ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ ï ¢


30

ãGæç…GÚ ƒæ J ¥æÐ „ãGÚèÚè ÜUæ}¢ ÜUÚ Úãï ƒï, …GMÚ„ÝÏæñ„éH ¶Hæ xæ» }¢xæÚ ÈGUæñÚÝ ±æÐ¨ ¥æ ÜUÚ ÐæÝè ÜUæ HæïÅæ }¢ ¢xæ±æ ÜUÚÏææ»¢ ãæƒ ÜïU ¥¢xæêÆï ÜUæ Ýæ¶éGÝ àæÚèÈGU {æï²æ, çÈUÚ Ïæñ„éH ¶GHæ „àæÚèÈGUHï xæ» J

Ïææ’Îï ÈGUÚæxæG„ …Ïæ „àæÚèÈGU Hæ» „æï ÈGUÚ}¢æ²æ : Ïæñ„éH ¶GHæ}¢ ï ¢ …ê¢ ãè ÏæñÆæ çÜU }¢ ïÚè Ý…GÚ Ïææ»¢ ãæƒ ÜïU ¥¢xæêÆï ÜïU Ýæ¶éGÝ ÜUè Ðéà„ÐÚ ÐÇGè ç…¨ ÐÚ ÜGUH}¢ ÜUæ §}æç„ãGæÝ ÜUÚ„ï ±vG„ ÜUæ (²æ’Ýè ÜGUH}¢ÜUæï ™ïÜU ÜUÚÝï ÜïU çH²ï çÜU ÜUæ}¢ ÜUÚ Úãæ ãñ ²æ Ýãè¢ ©¨ }¢æñÜGU¥G ÜUæ)ç¨²æãè (ink) ÜUæ ÝévG„Gæ Hxææ ãé±æ ƒæ, ™ê¢çÜU ²ïã ©¨è ÜGUH}¢ ¨ï ƒæç…¨ ¨ï ÜGéUÚ¥æÝè ãéGMÈGU (¥GÚÏæè …GÏææÝ ÜïU „¢Úï, …Ïæ çÜU ÈGUæÚ¨è ¥æñÚ©Îêü ÜïU ¥ÜU¯Ú ãéGMÈGU ÜéGUÚ¥æÝè ãñ¢) çH¶ï …æ„ï ãñ¢ §¨ çH²ï Ïææ»¢ ãæƒÜïU ¥¢xæêÆï ÐÚ Hxæï ãé» §¨ ÝévG„ïG ÜïU „¢ƒ ±ãæ¢ ÏæñÆÝæ ¥ÎÏæ ÜïU ç¶GHæÈGUƒæ ãGæHæ¢çÜU Ïæãé„ çàæg„ ¨ï ÐïàææÏæ ÜUè ãGæ…„ ƒè }¢xæÚ ©¨ „ÜUHèÈGUÜïU }¢éÜGUæÏæHï }¢ ï ¢ §¨ Ïæï ¥ÎÏæè ÜUè „ÜUHèÈGU Ïæãé„ ç…G²æÎæ ƒè çHãæ…GæÈGUæñÚÝ ÏææãÚ ¥æ ÜUÚ ç¨²æãè ÜïU ÝévG„ïG ÜUæï {æï ÜUÚ çÈUÚ xæ²æ J

¥ËH¢ã ! ¥ËH¢ã ! ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÝvGàæÏæç‹Î²æÜïU ¥G…Gè}¢ Ðïà±æ ãG…GÚ„ï }¢é…çgÎï ¥ËÈïGU „¢Ýè ÜGUH}¢ÜUè ç¨²æãè (ink) ÜïU ÝévG„ïG ÜUæ |æè §¨ ÜGUÎÚ ¥ÎÏæ ÈGUÚ}¢æ„ï ƒï …ÏæçÜU ã}¢æÚï ²ãæ¢ ãGæH„ ²ïã ãñ çÜU çH¶Ýï ÜïU ÎæñÚæÝ Hxæè ãé§ü ç¨²æãèÜïU çÝàææÝæ„ {æï ÜUÚ ©G}¢ê}¢Ý xæÅÚ }¢ ï ¢ Ïæãæ çÎ²æ …æ„æ ãñ ¥æñÚ ÝæÜGUæçÏæHï §S„ï’}¢æH ãæï …æÝï ÐÚ ÜGUH}¢ ¥æñÚ ©¨ ÜïU ¥Á…Gæ ÜUæï ÐãHïÜU™Úï ÜïU çÇÏÏæï }¢ï ¢ ÇæH„ï ¥æñÚ Ïææ’Î }¢ï ¢ ÜU™Úæ Üé¢UÇè ÜUè Ý…íG ÜUÚÎï„ï ãñ¢ J¥ËH¢ã ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢„ ãæï ¥æñÚ ©Ý ÜïU ¨ÎÜGïU ã}¢æÚè }¢çxGÈGUÚ„ ãæï J


31

{4} çÏæçS}¢ËHæã ÜUæ ¥ÎÏæ àæÚæÏæè ±Hè ÏæÝ xæ²æ ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ çÏæàæÚï ãGæÈGUè

„æ ñÏææ ¨ï ÜGÏH Ïæãé„ ÏæÇG ï àæÚæÏæè ƒï J ¥æÐ »ÜU }¢Ú„Ïææ àæÚæÏæ ÜïU Ýàæï }¢ï ¢ {é„ ÜUãè¢ …æ Úãï ƒï çÜU

ÚæS„ï }¢ï ¢ »ÜU ÜUæxæG…G ÐÚ Ý…GÚ ÐÇGè ç…¨ ÐÚ çH¶æãé±æ ƒæ J ¥æÐ Ýï ©¨ï „æ’…Gè}¢Ý ©Ææ çH²æ ¥æñÚ §G~æG¶GÚèÎ ÜUÚ }¢ é¥GœæGÚ çÜU²æ çÈUÚ »ÜU ÏæéH‹Î …xæã ÐÚ ¥ÎÏæ ÜïU „¢ƒÚ¶ çÎ²æ J ©¨è Úæ„ »ÜU Ïæé…éGxæü Ýï wG±æÏæ }¢ï ¢ ¨éÝæ çÜUÜUæï§ü ÜUã Úãæ ãñ, “…æ¥æï ! çÏæàæÚ ¨ï ÜUã Îæï çÜU „é}¢ Ýï }¢ ïÚï Ýæ}¢ ÜUæï}¢ é¥GœæGÚ çÜU²æ, ©¨ ÜUè „æ’…Gè}¢ ÜUè ¥æñÚ ©¨ï ÏæéH‹Î …xæã Ú¶æ ã}¢|æè „é}ãï¢ ÐæÜU ÜUÚï¢xæï J” ©Ý Ïæé…éGxæü Ýï çÎH }¢ï ¢ „¢ ï™æçÜU çÏæàæÚ „æï àæÚæÏæè ãñ J àææ²Î }¢éÛæï wG±æÏæ }¢ï¢ xæGH„G ÈGUã}¢è ãé§ü ãñ J™éÝæ‹™ï ©‹ãæï¢ Ýï ±éÁGæê çÜU²æ, ÝzGH ÐÉGï ¥æñÚ çÈUÚ „¢ ï Úãï J Îê¨Úè ¥æñÚ„è¨Úè ÏææÚ |æè ²ïãè wG±æÏæ Îï¶æ ¥æñÚ ²ïã |æè ¨éÝæ çÜU “ã}¢æÚæ ²ïãÐñxæGæ}¢ çÏæàæÚ ãè ÜUè „GÚÈGU ãñ, …æ¥æï ! ©‹ãï¢ ã}¢æÚæ ÐñxæGæ}¢ Ðãé¢™æ Îæï !”™éÝæ‹™ï ±æïã Ïæé…éGxæü ãG…GÚ„ï çÏæàæÚ ÜUè„Hæàæ }¢ ï ¢ çÝÜUH ÐÇGï J ©Ý ÜUæï Ð„æ ™Hæ çÜU ±æïã àæÚæÏæ ÜUè }¢ãGçÈGUH}¢ ï ¢ ãñ¢ „æï ±ãæ¢ Ðãé¢™ï ¥æñÚ çÏæàæÚ ÜUæï ¥æ±æ…G Îè J Hæïxææï¢ Ýï Ïæ„æ²æ çÜU±æïã „æï Ýàæï }¢ ï ¢ ÏæÎ}¢S„ ãñ¢ ! ©‹ãæï¢ Ýï ÜUãæ : ©‹ãï¢ …æ ÜUÚ çÜU¨è „GÚãGÏæ„æ Îæï çÜU »ÜU ¥æÎ}¢è ¥æÐ ÜïU Ýæ}¢ ÜUæï§ü ÐñxæGæ}¢ Hæ²æ ãñ ¥æñÚ ±æïãÏææãÚ ¶ÇGæ ãñ J çÜU¨è Ýï …æ ÜUÚ ¥‹ÎÚ ¶GÏæÚ Îè : ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæçÏæàæÚ ãGæÈGUè Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : ©¨ ¨ï ÐêÀæï çÜU ±æïã çÜU¨ÜUæ ÐñxæGæ}¢ Hæ²æ ãñ ? ÎÚ²æzG„ ÜUÚÝï ÐÚ ±æïã Ïæé…éGxæü ÈGUÚ}¢æÝï Hxæï, ¥ËH¢ã ÜUæ ÐñxæGæ}¢ Hæ²æ ãê¢ J …Ïæ ¥æÐ


32

ÜUæï ²ïã Ïææ„ Ïæ„æ§ü xæ§ü „æï Ûæê}¢ ©Æï ¥æñÚ ÈGUæñÚÝ Ý¢xæïÐæ¢± ÏææãÚ „àæÚèÈGU Hï ¥æ» J ÐñxæGæ}¢ï ãGÜGU ¨éÝ ÜUÚ ¨Ó™ï çÎH¨ï „æñÏææ ÜUè ¥æñÚ ©¨ ÏæéH‹Î }¢ÜGU æ}¢ ÐÚ …æ Ðãé¢™ï çÜU }¢éàææãÎ»ãGÜG U ÜïU xæGHÏæï ÜUè çàæg„ ¨ï Ý¢xæï Ðæ¢± ÚãÝï Hxæï J §¨è çH²ï¥æÐ ãGæÈGUè (²æ’Ýè Ý¢xæï Ðæ¢± ±æHæ) ÜïU HÜG Ïæ ¨ï}¢àãêÚ ãæï xæ» J („…GçÜUÚ„éH ¥æñçH²æ, ÏææÏæ : 12, ÈGUãGæ : 106 (ÈGUæÚ¨è))


Ïææ ¥ÎÏæ Ïææ Ý¨èÏæ }¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! ¥}¢èÚï ¥ãHï

¨é‹Ý„ §¨ ±æçÜGU»G ÜïU ç…G}Ý }¢ ï ¢ „ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU¥ËH¢ã ÜUæ Ýæ}¢ çH¶ï ãé» ÜUæxæG…G ÜïU ÅéÜUÇGï ÜUæ ¥ÎÏæ ÜUÚÝï¨ï »ÜU ¨wG„ xæéÝãxææÚ ¥æñÚ àæÚæÏæè ±çHÄ²éËHæã ÏæÝ xæ²æ „æï ç…ÝÜïU çÎHæï¢ }¢ï ¢ ÚÏÏæéH ¥Ýæ}¢ ÜUæ Ýæ}¢ ÜU‹Îæ ¥æñÚ ç…Ý ÜïU ÜéGUHêÏæç…GÜíéUËHæã ¨ï }¢æ’}¢êÚ ãñ¢ ©Ý ÝéÈGUê¨ï ÜGéUÎç¨Ä²æ ÜïU ¥ÎÏæ ÜïU

¨ÏæÏæ ã}¢ xæéÝãxææÚ, ¥ËH¢ã ÜïU ÈGUÁGHæï ÜUÚ}¢ ¨ï v²ê¢ ÏæãÚæ±ÚÝ ãæï¢xæï ? Ýè…G …æï „}¢æ}¢ ¥æñçH²æ ± ¥ç}Ïæ²æ ÜïU |æè ¥æÜGUæ ãñ¢ ²æ’Ýè¨çÄ²ÎéH ¥ç}Ïæ²æ, ¥ãG}¢Îï }¢ éÁ„Ïææ, }¢ é ã G }}¢Îï }¢ é S„ GÈ G Uæ

, ©Ý ÜUæ ¥ÎÏæ ¥…íæï ¯±æÏæ ÜUæ }¢ êç…Ïæ ãñ JãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ çÏæàÚï ãGæÈGUè Ýï ¥ËH¢ã ÚÏÏæéH§GÁG…G„ ÜïU Ýæ}¢ ÜUæ ¥ÎÏæ çÜU²æ „æï ¥G-…G}¢„ Ðæ§ü J „æï ¥æ…ã}¢ ¥xæÚ àæã‹æàææãï ¥GæHè Ý¨Ïæ, ¨éË„GæÝï ¥GÚÏæ, }¢ãGÏæêÏæï ÚÏæ

ÜïU Ýæ}¢ ï ÐæÜU ÜUæ ¥ÎÏæ ÜUÚï¢, …ãæ¢ éÝï¢ ™ê}¢ ÜUÚ¥æ¢¶æï¢ ¨ï Hxææ Hï¢ „æï v²ê¢ ÜUÚ §GÁG…G„ Ý Ðæ»¢xæï ? ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ

çÏæàÚï ãGæÈGUè Ýï …ãæ¢ ¥ËH¢ã ÜUæ Ýæ}¢ Îï¶æ


33

±ãæ¢ §G~æG Hxææ²æ „æï ÐæÜU ãæï xæ», ã}¢ |æè …ãæ¢ ç…GRïU çÚ„¢H„ }¢¥æÏæ

ãæï ±ãæ¢ ¥GÚÜGï xæéHæÏæ çÀÇGÜïU¢ „æï v²ê¢ Ý ÐæÜU

ãæï¢xæï ?

v²æ }¢ãÜU„ï ãñ¢ }¢ãÜUÝï ±æHï Ïæê Ðï ™H„ï ãñ¢ |æÅÜUÝï ±æHï

¥Gæç¨²æï ! ƒæ}¢ Hæï Îæ}¢Ý ©Ý ÜUæ ±æïã Ýãè¢ ãæƒ ÛæÅÜUÝï ±æHï


{5} ¥æHï Ú¨êH ÜUæ ¥ÎÏæ…éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè (àæéM¥G }¢ï¢) ¶GHèÈGU» ÏæxæGÎæÎ

ÜïU ÎÚÏææÚè ÐãH±æÝ ¥æñÚ ÐêÚè }¢é}æçHÜU„ ÜUè àææÝ ƒï J »ÜU çÎÝ ÎÚÏææÚ

Hxææ ãé±æ ƒæ çÜU ™æïÏæÎæÚ Ýï §çœæGHæ¥G Îè çÜU ïãGÝ ÜïU ÎÚ±æ…ïG ÐÚ éÏãG

¨ï »ÜU HæxæGÚ ± Ýè}¢…æÝ àæwG¨ ÏæÚæÏæÚ §SæÚæÚ ÜUÚ Úãæ ãñ çÜU }¢ïÚæ

™ïHï‹… …éÝñÎ ( ) „ÜU Ðãé¢™æ Îæï, }¢ñ¢ ©¨ ¨ï ÜéUà„è HÇGÝæ

™æã„æ ãê¢ J Hæïxææï¢ ÜUæï ÏæÇGè ãñGÚ„ ãé§ü }¢xæÚ ¶GHèÈGUæ Ýï ÎÚÏææçÚ²æï¢ ¨ï

Ïææã}¢è }¢à±Úï ÜïU Ïææ’Î ÜéUà„è ÜïU }¢éÜGUæÏæHï ÜïU çH²ï „æÚè¶G ± …xæã

}¢é„¥GÄ²Ý ÜUÚ Îè J

¥Ýæï¶è ÜéUà„è }¢éÜGUæÏæHï ÜUè „æÚè¶G ¥æ„ï ãè ÏæxæGÎæÎ ÜUæ

¨Ïæ ¨ï ±¨è¥G }¢ñÎæÝ Hæ¶æï¢ „}¢æàææ§²æï¢ ¨ï ¶™æ¶™ |æÚ xæ²æ J

»’HæÝ ãæï„ï ãè ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxGÎæÎè „Ä²æÚ ãæï ÜUÚ

¥¶æÇGï }¢ï ¢ ©„Ú xæ» J ±æïã ¥…ÝÏæè |æè ÜU}¢Ú ÜU¨ ÜUÚ »ÜU ÜUÝæÚï

¶ÇGæ ãæï xæ²æ J Hæ¶æï¢ „}¢æàææ§²æï¢ ÜïU çH²ï ²ïã ÏæÇGæ ãè ãñGÚ„ ¥¢xæï…G

}¢‹…GÚ ƒæ, »ÜU „GÚÈGU àææïãÚ„ ²æzG„æ ÐãH±æÝ ¥æñÚ Îê¨Úè „GÚÈGU

ÜU}¢…GæïÚ ± ÝãGèÈGU àæwG¨ J


34

ÐéÚ ¥SæÚæÚ xæézG„ìxæê ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ( ) Ýï …ñ¨ï ãè

¶G}¢ Ææï¢ÜU ÜUÚ …GæïÚ ¥æÁG}¢æ§ü ÜïU çH²ï Ð‹…æ ÏæÉGæ²æ „æï ¥…ÝÏæè àæwG¨ ÝïÎÏæè …GÏææÝ ¨ï ÜUãæ : “ÜUæÝ ÜGUÚèÏæ Hæ§²ï }¢ éÛæï ¥æÐ ¨ï ÜéUÀÜUãÝæ ãñ J” Ý …æÝï ©¨ ¥æ±æ…G }¢ï ¢ v²æ ¨ïãì GÚ ƒæ çÜU ¨éÝ„ï ãèãG…GÚ„ï …éÝñÎ ( ) ÐÚ »ÜU ¨v„æ „GæÚè ãæï xæ²æ J ÜUæÝÜGUÚèÏæ ÜUÚ„ï ãé» ÜUãæ : ÈGUÚ}¢æ§²ï ! ¥…ÝÏæè ÜUè ¥æ±æ…G xæéHêxæèÚ ãæïxæ§ü J ÏæÇGè }¢ éçàÜUH ¨ï §„Ýè Ïææ„ }¢é¢ã ¨ï çÝÜUH ¨ÜUè J …éÝñÎ ! }¢ñ ¢ÜUæï§ü ÐãH±æÝ Ýãè¢ ãê¢ J …G}¢æÝï ÜUæ ¨„æ²æ ãé±æ »ÜU ¥æHï Ú¨êH

ãê¢, ¨çÄ²Îæ ÈGUæç„G}¢æ ( ) ÜUæ »ÜU ÀæïÅæ „¢ ÜéU}Ïææ ÜU§üãzG„ï ¨ï …¢xæH }¢ï ¢ ÐÇGæ ãé±æ ÈGUæÜGUæï¢ ¨ï Ýè}¢ …æÝ ãñ J ÀæïÅï ÀæïÅï ÏæÓ™ï|æêÜU ÜUè çàæg„ ¨ï Ïæï ãGæH ãæï xæ» ãñ¢ J ãÚ Úæï…G ¨éÏãG ÜUæï ²ïã ÜUã ÜUÚàæãÚ ¥æ„æ ãê¢ çÜU àææ}¢ „ÜU ÜUæï§ü §ç‹„…Gæ}¢ ÜUÚ ÜïU ±æÐ¨ HæñÅê¢xææHïçÜUÝ ¶GæÝÎæÝè xæGñÚ„ çÜU¨è ÜïU ¥æxæï }¢ é ¢ã Ýãè¢ ¶æïHÝï Îï„è J àæ}¢ ü ï|æèÜU }¢æ¢xæÝï ÜïU çH²ï ãæƒ Ýãè¢ ©Æ„ï J }¢ ñ ¢ Ýï „é}ãï¢ ç¨ÈüGUU§¨ ©}}¢èÎ ÐÚ™ïHï‹… çÎ²æ ƒæ çÜU ¥æHï Ú¨êH ÜUè …æï ¥GÜGUèÎ„ „é}ãæÚï çÎH }¢ ï ¢ ãñ J¥æ… §¨ ÜUè ¥æÏæM Ú¶ Hæï J ±æ’Îæ ÜUÚ„æ ãê¢ çÜU ÜUH }¢ñÎæÝïçÜGU²æ}¢„ }¢ï ¢ ÝæÝæ …æÝ ¨ï ÜUã ÜUÚ „é}ãæÚï¨Ú ÐÚ ÈGUyãG ÜUè ÎS„æÚ Ïæ¢{±æª¢xææ J

¥…ÝÏæè àæwG¨ ÜïU ²ïã ™‹Î …é}Hï çÝà„Ú ÜUè „GÚãG ãG…GÚ„ï…éÝñÎ ( ) ÜïU ç…xæÚ }¢ ï ¢ Ðñ±S„ ãæï xæ», ÐËÜïU¢ ¥æ¢¨ê¥æï¢ ÜïU„êGÈGUæÝ ï ÏææïÛæH ãæï xæ§¢ü, ¥GæH}¢xæèÚ àææïãÚ„ ± Ýæ}¢ê¨ ÜUè Ðæ}¢æHè ÜïUçH²ï çÎH ÜUè ÐïàæÜUàæ }¢ ï ¢ »ÜU H}ãG ï ÜUè |æè „æ¶GèÚ Ýãè¢ãé§ü J ÏæÇGè }¢ éçàÜUH ¨ï ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ( ) Ýï …ÁGÏææ„ ÜUè„éGxG²æÝè ÐÚ ÜGUæÏæê ãGæç¨H ÜUÚ„ï ãé» ÜUãæ :“çÜUà±Úï ¥GÜGUèÎ„ ÜïU„æ…ÎæÚ ! }¢ïÚè §GÁG…G„ ± Ýæ}¢ê¨ ÜUæ §¨ ¨ï Ïæïã„ÚèÝ }¢SæÚÈGU ¥æñÚ


35

v²æ ãæï ¨ÜU„æ ãñ çÜU §¨ï „é}ãæÚï ÜGUÎ}¢æï¢ ÜUè ©ÇG„è ãé§ü ¶GæÜU ÐÚ

çÝ¯¢Ú ÜUÚ Îê¢ ! ! !”

§„Ýæ ÜUãÝï ÜïU Ïææ’Î ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ( ) ¶G}¢

Ææï¢ÜU ÜUÚ HHÜUæÚ„ï ãé» ¥æxæï ÏæÉGï ¥æñÚ ¨™}¢ é™ ÜéUà„è HÇGÝï ÜïU

¥‹Îæ…G }¢ ï ¢ ƒæïÇGè ÎïÚ Ðï¢„Úæ ÏæÎH„ï Úãï J HïçÜUÝ Îê¨Úï ãè H}ãïG }¢ ï ¢

ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ( ) ™æÚæï¢ àææÝï ç™„ ƒï ¥æñÚ èÝï ÐÚ çÄ²Îæ

ÈGUæç„G}¢æ …GãÚæ ÜUæ »ÜU ÝãGèÈGU ± Ýæ „é±æ¢ àæã…GæÎæ

ÈGUyãG ÜUæ ÐÚ™}¢ HãÚæ Úãæ ƒæ !

»ÜU H}ãGï ÜïU çH²ï „¢Úï }¢Á}¢¥G ÐÚ ÜU„ï ÜUè è ÜñUçÈGUÄ²„

„GæÚè ãæï xæ§ü J ãñGÚ„ ÜUæ ç„GçHS}¢ ÅêÅ„ï ãè }¢Á}¢¥G Ýï ÝãGèÈGU ± Ýæ „é±æ¢

¨çÄ²Î ÜUæï xææïÎ }¢ ï ¢ ©Ææ çH²æ J ¥æñÚ ãÚ „GÚÈGU ¨ï §‹¥Gæ}¢ ± §ÜUÚæ}¢

ÜUè ÏææçÚàæ ãæï Úãè ƒè J Úæ„ ãæïÝï ¨ï ÐãHï ÐãHï »ÜU xæé}¢Ýæ}¢ ¨çÄ²Î

¶GË¥G„ ± §‹¥Gæ}¢æ„ ÜUæ Ïæïàæ Ïæãæ …G¶GèÚæ Hï ÜUÚ …¢xæH }¢ ï ¢ ¥ÐÝè

ÐÝæãxææã ÜUè „GÚÈGU HæñÅ ™éÜUæ ƒæ J

ãG…GÚ„ï …ÝñÎ ( ) ¥¶æÇGï }¢ ï ¢ ™„ HïÅï ãé» ƒï J

¥Ïæ çÜU¨è ÜUæï ÜUæï§ü ã}¢ÎÎèü §Ý ÜUè …Gæ„ ¨ï Ýãè¢ Úã xæ§ü ƒè J ¥æ…

ÜUè çàæÜUS„ ÜUè ç…GËH„æï¢ ÜUæ ¨éMÚ §Ý ÜUè MãG ÐÚ »ÜU ¶Gé}¢æÚ ÜUè

„GÚãG Àæ xæ²æ ƒæ J

§Gàææ ÜUè Ý}¢æ…G ¨ï ÈGUæçÚxæG ãæïÝï ÜïU Ïææ’Î ãG…GÚ„ï …éÝñÎ

( ) …Ïæ ¥ÐÝï çÏæS„Ú ÐÚ HñÅï „æï ÏææÚ ÏææÚ ÜUæÝ }¢ ï ¢ ²ïã

¥ËÈGUæ…G xæê¢… Úãï ƒï J “}¢ñ¢ ±æ’Îæ ÜUÚ„æ ãê¢ çÜU ÜUH çÜGU²æ}¢„ }¢ï¢

ÝæÝæ …æÝ ï ÜUã ÜUÚ „é}ãæÚï ¨Ú ÐÚ ÈGUyãG ÜUè ÎS„æÚ Ïæ¢{±æª¢xææ J”


36

ÎS„æÚï ç±Hæ²„ v²æ ¨™}¢é™ »ï„¢ ãæï ¨ÜU„æ ãñ ? v²æ }¢ïÚè

çÜGUS}¢„ ÜUæ ç¨„æÚæ ²ÜU Ïæ²ÜU §„Ýè ÏæéH‹Îè ÐÚ Ðãé¢™ …æ»xææ çÜU¨ÚÜUæÚ ÜïU ÝêÚæÝè ãæƒæï¢ ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ }¢ïÚè ÐïàææÝèÜUæï Àê Hï¢ J ¥ÐÝè „GÚÈGU Îï¶„æ ãê¢ „æï çÜU¨è „GÚãG ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï §¨»’…Gæ…G ÜïU ÜGUæçÏæH Ýãè¢ Ðæ„æ J ¥æã ! ¥Ïæ …Ïæ „ÜU ç…G‹Îæ Úãê¢xææçÜGU²æ}¢„ ÜïU çH²ï »ÜU »ÜU çÎÝ çxæÝÝæ ÐÇGïxææ J ²ïã „¢ ï™„ï „¢ï™„ï

ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ( ) ÜUè …ñ¨ï ãè ¥æ¢¶ Hxæè J „¢ ï§ü ãé§üçÜGUS}¢„ ¥¢xæÇGæ§ü Hï ÜUÚ …æxæ ©Æè J „¢}¢Ýï àæãÎ ¨ï |æè }¢èÆï }¢èÆï¥æÜGUæ }¢éSÜéUÚæ„ï ãé» „àæÚèÈGU Hï ¥æ» J HÏæãæ» }¢éÏææÚÜUæ ÜUæï …éç}Ïæàæãé§ü, ÚãG}¢„ ÜïU ÈêUH ÛæÇGÝï Hxæï J ¥ËÈGUæ…G ÜéUÀ ²ê¢ „Ú„èÏæ Ðæ» :“…éÝñÎ ! ©Ææï, çÜGU²æ}¢„ ¨ï ÐãHï ¥ÐÝï Ý¨èÏæï ÜUè ¨ÚÈGUÚæç…G²æï¢ÜUæ ÝÁG…GæÚæ ÜUÚ Hæï J ÝÏæè…GæÎæï¢ ÜïU Ýæ}¢ê¨ ÜïU çH²ï çàæÜUS„ÜUè ç…GËH„æï¢ ÜUæ §‹¥Gæ}¢ çÜGU²æ}¢„ „ÜU ÜGU…üG Ýãè¢ Ú¶æ …æ»xææ J¨Ú ©Ææ¥æï, „é}ãæÚï çH²ï ÈGUyãG ± ÜUÚæ}¢„ ÜUè ÎS„æÚ Hï ÜUÚ¥æ²æ ãê¢ J ¥æ… ¨ï „é}ãï¢ §GÚÈGUæÝ ± „ÜGUL üÏæ ÜUè ¨Ïæ ¨ï ª¢™èçÏæ„¢„G ÐÚ ÈGUæ§…G çÜU²æ xæ²æ J ÏææÚxææãï ²ÁGÎæÝè ¨ï xæéÚæñãï¥æñçH²æ ÜUè ¨Ú±Úè ÜUæ »’…Gæ…G „é}ãï¢ }¢éÏææÚÜU ãæï ! ! !”

§Ý ÜUçH}¢æ„ ï ÚÈGUÚæ…G ÈGUÚ}¢æÝï ÜïU Ïææ’Î ÚÜUæÚï }¢ÎèÝæ,¨éMÚï ÜGUËÏææ ï ¨èÝæ, ÈG ñU…G xæ‹…èÝæ, „¢çãGÏæ ï }¢ é¥Gœæ GÚ Ð¨èÝæ

Ýï ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè ( ) ÜUæï¨èÝï ¨ï Hxææ çH²æ J §¨ ¥GæH}¢ ï ÜñUÈGU ÏææÚ }¢ ï ¢ ¥ÐÝï àæã…GæÎæï¢ ÜïU …æ¢çÝ¯¢Ú ÐÚ±æÝï ÜUæï v²æ ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ²æ §¨ ÜUè „zG¨èH Ýãè¢ }¢æ’Hê}¢ãæï ¨ÜUè J …æÝÝï ±æHï Ïæ¨ §„Ýæ ãè …æÝ ¨ÜïU çÜU ¨éÏãG ÜUæï …Ïæ

ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÜUè ¥æ¢¶ ¶éHè „æï ÐïàææÝè ÜUè }¢æñ…ê¢ }¢ ï ¢ÝêÚ ÜUè çÜUÚÝ HãÚæ Úãè ƒè J „¢Úï Ïæx¢GÎæÎ }¢ï ¢ ¥æÐ ÜUè ç±Hæ²„ ÜUè


37

{ê}¢ }¢™ ™éÜUè ƒè, wG±æÏæ ÜUè Ïææ„ ÏææÎï ¨Ïææ Ýï ÍæÚ ÍæÚ Ðãé¢™æ Îè ƒè,ÜUH ÜUè àææ}¢ …æï Ðæ» çãGÜGUæÚ„ ¨ï ÆéÜUÚæ çÎ²æ xæ²æ ƒæ ¥æ… ¨éÏãG ÜUæï§¨ ÜUè Úæã xæé…GÚ }¢ï ¢ ÐËÜïU¢ çÏæÀè …æ Úãè¢ ƒè¢ J »ÜU ãè Úæ„ }¢ï¢ „¢Úæ¥GæH}¢ …ïGÚæï …GÏæÚ ãæï xæ²æ ƒæ J „éGHê»G ¨ãGÚ ¨ï ÐãHï ãè ãG…GÚ„ï …éÝñÎÏæx¢GÎæÎè ÜïU ÎÚ±æ…Gï ÐÚ ÎÚ±ïàææï¢ ÜUè |æèÇG …}¥G ãæï xæ§üƒè J …ê¢ ãè (¥æÐ ) ÏææãÚ „àæÚèÈGU Hæ» ç¶GÚæ…ï ¥GÜGUèÎ„ÜïU çH²ï ã…GæÚæï¢ xæÚÎÝï¢ ÛæéÜU xæ§¢ü J ¶GHèÈGU» ÏæxæGÎæÎ Ýï ¥ÐÝï Ú ÜUæ „æ…©„æÚ ÜUÚ ÜGUÎ}¢æï¢ }¢ï¢ ÇæH çÎ²æ J „¢Úæ àæãÚ ãñGÚ„ ± Ðàæï}¢æÝè ÜïU ¥GæH}¢}¢ï¢ Ú ÛæéÜUæ» ¶ÇGæ ƒæ J ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè Ýï }¢éSÜéUÚæ„ïãé» »ÜU ÏææÚ Ý…GÚ ©Ææ§ü ¥æñÚ („¢}¢Ýï }¢æñ…êÎ ¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êH ÜïU) ãñÏæ„¨ï HÚ…G„ï ãé» çÎHæï¢ ÜUæï ¨éÜêUÝ ÏæwGàæ çÎ²æ J Ðæ¨ ãè çÜU¨è xææïàæï ¨ï¥æ±æ…G ¥æ§ü : xæéÚæñãï ¥æñçH²æ ( ) ÜUè ¨Ú±Úè ÜUæ »’…Gæ…G}¢éÏææÚÜU ãæï, }¢é¢ã ÈïUÚ ÜUÚ Îï¶æ „æï ±æïãè ÝãGèÈGU ± ÝÁG…GæÚ ¥æHï Ú¨êHÈGU„ïüG ¶éGàæè ï }¢éSÜéUÚæ Úãæ ƒæ J ¥æHï Ú êH ÜïU ¥ÎÏæ ÜUè Ïæ-ÚÜU„ Ýï »ÜUÐãH±æÝ ÜUæï H}ãGæï¢ }¢ï¢ ¥æS}¢æÝï ç±Hæ²„ ÜUæ ™æ¢Î ÏæÝæ çÎ²æ J „¢ÚèÈGU…Gæ ¨çÄ²ÎéœæGæ§ÈGUæ ÜUè }¢éÏææÚÜU ÏææÎ ¨ï xæê¢… ©Æè J

(…éËÈïGU …G‹…èÚ }¢¥G HæHæ…GæÚ, §‹¥Gæ}¢ àæÜU„, ¨ÈGUãGæ : 62 „æ 72)


¥ÎÏæ ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ ÜéG Ú¥æÝï ÐæÜU }¢ ï ¢ Ïææ ¥ÎÏæ ¶éGàæ Ý¨èÏææï¢ÜïU ÏææÚï }¢ï ¢ §àææüÎ ãæï„æ ãñ

(„Ú-…-}¢» ÜéG Ú¥æÝ ÜU‹…éGH §ü}¢æÝ) ÏæïàæÜU ±æïã …æï ¥ÐÝè ¥æ±æ…Gï¢ ÐS„ÜUÚ„ï ãñ¢ Ú¨êHéËHæã ÜïU Ðæ¨, ±æïã ãñ¢ ç…Ý ÜUæ çÎH ¥ËH¢ã Ýï ÐÚãï…GxææÚèÜïU çH²ï ÐÚ¶ çH²æ ãñ J ©Ý ÜïU çH²ï ÏæçwGàæàæ ¥æñÚ ÏæÇGæ ¯±æÏæ ãñ J


38

§¨ ¥æ²„ï }¢ éÏææÚÜUæ ÜïU „ãGì„ „zG¨èÚï MãGéH Ïæ²æÝ ¨ÈGUãGæ66 ç…ËÎ : 9, „GÏ¥G» }¢v„Ïæ» ©G¯}¢æçÝ²æ }¢ï ¢ ãñ

(„Ú…}¢æ : §¨ ¥æ²„ï }¢éÏææÚÜUæ }¢ï ¢ §¨ Ïææ„ ÜUè „GÚÈGU §àææÚæ ãñ çÜU

àæñ¶G ± }¢é<àæÎ ÜïU Ðæ¨ |æè ¥æ±æ…G ÐS„ Ú¶è …æ», v²ê¢çÜU }¢é<àæÎï

ÜUæç}¢H Ú¨êHéËHæã ÜUæ ±æçÚ¯ ¥æñÚ Ýæ§Ïæ ãæï„æ ãñ J)

Ð¨ §¨ ¥æ²„ï }¢éÏææÚÜUæ ¨ï }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU …æï HæïxæÚ¨êHéËHæã ¥æñÚ ¥æÐ ÜïU ¨Ó™ï Ýæ§Ïææï¢ ÜUæ¥ÎÏæ Ïæ…æ Hæ„ï ãñ¢ J ¥ËH¢ã „¥GæHæ Ýï ©Ý ÜïU ÜéGUHêÏæ ÜUæï„vG±æ ÜïU çH²ï ¶Gæ¨ ÜUÚ çÎ²æ ãñ J

}¢ãGÏÏæ„ï }¢é<àæÎ¥ààæñ¶GéH }¢±æçãÏæ ¨çÄ²ÎéÝæ §}¢æ}¢ ¥GÏÎéH ±¤ãæÏæ

àææ’ÚæÝè ¥ÐÝè }¢àãêÚï …G}¢æÝæ „SÝèÈGU ¥H ¥‹±æL H

ÜéGUÎç¨Ä²æ ÈGUè }¢æ’ÚïÈGUç„ ÜGU±æ§GçÎS¨êçÈGUÄ²ã }¢ï ¢ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ïãñ ¢ : »ï }¢ ïÚï |ææ§ü ! „ê …æÝ Hï çÜU }¢ é<àæÎ ÜïU ¥ÎÏæ ÜUæ ¥æ’Hæ çãGS„¢

}¢ é<àæÎ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ãè ãñ J ç…¨ }¢ éÚèÎ Ýï ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ¨ï ÜUæç}¢H}¢ãGÏÏæ„ Ý Ú¶è J Ïæ§¢ü „GæñÚ çÜU }¢ é<àæÎ ÜUæï ¥ÐÝè „}¢æ}¢ wG±æçãàææ„ ÐÚ„Ú…èãG Ý Îè „æï ±æïã }¢éÚèÎ §¨ Úæã }¢ ï ¢ ÜUæ}²æÏæ Ý ãæïxææ J v²ê¢çÜU}¢é<àæÎ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ÜUè ç}¢¯¢H ¨èÉGè ÜUè ¨è ãñ J }¢éÚèÎ §¨ ÜïU

…GÚè»G ãè ¨ï ™ÉG ÜUÚ ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜUè ÏææÚxææãï ¥GæçH²æ ÜUæïÐãé¢™„æ ãñ J ¥æñÚ ç…¨ Ýï Ú¨êHéËHæã …æï çÜUÏæ‹Îæï¢ ÜUæï ãGÜGU ¨ï ç}¢Hæ ÎïÝï ±æHï ãñ¢ J ¥xæÚ §Ý ¨ï }¢ãGÏÏæ„ Ý Ú¶è „æï±æïã }¢éÝæçÈGUÜGU …ã‹Ý}¢ ÜïU çÝ™Hï „GÏÜïGU }¢ï ¢ ãæïxææ J


39

…Ïæ „êÝï §¨ Ïææ„ ÜUæï …æÝ çH²æ çHãæ…æG ¥Ïæ „ê ¥ÐÝï}¢àææ§¶G ÜïU }¢ éçãGÏÏæèÝ (²æ’Ýè ¥ÐÝï ç¨çË¨Hï ÜïU Ïæé…éGxææïZ ¨ï }¢ãGÏÏæ„

Ú¶Ýï ±æHæï¢) ÜïU Ïææ’…G ¥±„¢ÈGU ¨ï ¥ÐÝè …Gæ„ ÜUæï ¥æÁG}¢æ Hï J(²æ’Ýè çÈGURïU }¢ÎèÝæ ÜUÚ„ï ãé» „ê ¥ÐÝæ }¢ éãGæ¨Ïææ ÜUÚ) ¥æñÚ ¥ÐÝè¨Ó™è ¥æñÚ ÛæêÅè }¢ãGÏÏæ„ }¢ ï ¢ ÈGUÜüGUUÜUÚ Hï J

¥Ïæ }¢ ñ ¢ ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜUè „æñÈGUèÜGU ¨ï ÜUã„æ ãê¢ çÜU„}¢æ}¢ ¥ãHï „GÚèÜGU„ Ýï §çœæÈGUæÜGU çÜU²æ ãñ çÜU }¢ãGÏÏæ„ï }¢ é<àæÎ }¢ ï ¢„¢çÎÜGU }¢ éÚèÎ ÜUè ¥GHæ}¢æ„ }¢ ï ¢ ï »ÜU ²ïã ãñ çÜU ±æïã „}¢æ}¢ xæéÝæãæï¢

¨ï „æñÏææ ÜUÚï ¥æñÚ „}¢æ}¢ »ïGÏææï¢ ¨ï ÐæÜUè…Gxæè §çwG„²æÚ ÜUÚï Jv²ê¢çÜU …æï }¢éÚèÎ xæéÝæãæï¢ ¨ï ¥æHêÎæ ãæï ÜUÚ ¥ÐÝï }¢é<àæÎ

ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ÜUæ Îæ’±æ ÜUÚï „æï ±æïã ÛæêÅæ ãñ J …ñ„¢ çÜU ©¨ ÜUæï¥ÐÝï }¢é<àæÎ ¨ï }¢ãGÏÏæ„ Ýãè¢ „æï §¨è „GÚãG }¢ é<àæÎ ÜUæï |æè ©¨ ¨ï}¢ãGÏÏæ„ Ýãè¢ J …Ïæ }¢ é<àæÎ ÜUæï ©¨ ¨ï }¢ãGÏÏæ„ Ýãè¢ „æï (xææï²æ)

¥ËH¢ã ÜUæï |æè ©¨ ¨ï }¢ãGÏÏæ„ Ýãè¢ J¥ËH¢ã „¥GæHæ Ýï ÜéGUÚ¥æÝï }¢…èÎ }¢ï ¢ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : *(¼Ú-…-}¢» ÜGéUÚ¥¢Ý ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ¥æñÚ ¥ËH¢ã ÝïÜUæï¢ ÜUæï ÎæïS„

Ú¶„æ ãñ J

»ÜU ¥æñÚ …xæã §àææüÎ ãé±æ, *

(¼Ú-…-}¢» ÜGéUÚ¥¢Ý ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ÏæïàæÜU ¥ËH¢ãÐÚãï…GxææÚæï¢ ÜUæï ÎæïS„ Ú¶„æ ãñ J

}¢ãGÏÏæ„ï }¢é<àæÎ ÜUè Ïæ-ÚÜU„ ï xæéÝæãæï¢ ï Ïæ™„ï ãé» ÝïçÜU²æ¢ÜUÚÝï ±æHï §„Gæ¥G„ xæé…GæÚ, }¢éœæÜGUè ± ÐÚãï…GxææÚ, ¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êH


40

ç…‹ãï¢ ¥ËH¢ã Ýï ¥ÐÝæ ÎæïS„ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : §„Gæ¥G„ï

§Hæãè ÜUè ±æïã Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ Ðæ„ï ãñ¢ çÜU Ý ç¨ÈüGUU§‹„¢Ý ÏæçËÜU ç…‹Ýæ„

|æè §Ý ÜUè ÈGUÚ}¢æ¢ÏæÚÎæÚè ÜUÚ„ï ãñ¢ J ¥æÈGUæ„ ± ÏæçHÄ²æ„ ± àæÚèÚ

ç…‹Ýæ„ ÜïU àæÚ ¨ï Ý ç¨ÈüGUU¶éGÎ ÏæçËÜU §Ý ÜïU ¥ãHæï §G²æH |æè

}¢ãGÈGUê…G ÜUÚ çÎ²ï …æ„ï ãñ¢ J

“ÝïÜUè” ÜïU ™æÚ ãéGMÈ GU ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï™æÚ ¨ÚÜUàæ ç…‹Ýæï¢ ÜUè çãGÜUæ²æ„

{1} ¨ÚÜUàæ ç…‹ÝÜUæ…Gè ¥Ïæê ²æ’Hæ “„GÏÜGUæ„éH ãG-ÝçÈGUÄ²æ” }¢ï¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢

çÜU ãG…GÚ„ï ¥ÏæéH ãG¨Ý ¥GHè çÏæÝ ¥ãG}¢Î ¥GHè ¥SÜUÚè ÜUã„ï ãñ¢ çÜU

}¢ïÚï ÎæÎæ Ýï Ïæ„æ²æ çÜU }¢ñ ¢ §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î çÏæÝ ãG}ÏæH ( )

ÜUè }¢çS…Î }¢ï ¢ }¢æñ…êÎ ƒæ çÜU ©Ý ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï ¢ }¢é„±çvÜUH (ÏææÎàææã)

Ýï ¥ÐÝæ »ÜU ±…GèÚ |æï…æ çÜU ±æïã ¥æÐ ÜUæï }¢éœæGH¥G ÜUÚï çÜU ©¨ ÜUè

àæã…GæÎè ÜUæï ç}¢xæèü ãæï xæ§ü ãñ ¥æñÚ ¥G…üG ÜUÚï çÜU ¥æÐ ©¨ ÜUè ç¨¤GãG„ ±

¥GæçÈGUÄ²„ ÜïU çH²ï Îé¥Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢ J „æï ãG…GÚ„ï §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î çÏæÝ

ãG}ÏæH Ýï ±éÁGæê ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ¶…êÚ ÜïU Ðœæï ÜUæ „S}¢æ

Hxææ ãé±æ HÜUÇGè ÜUæ …ê„æ (¶ÇGæª¢ ç…¨ ÜUæ Ð^æ ¶…êÚ ÜïU Ðœæï ÜUæ

ƒæ) çÝÜUæHæ ¥æñÚ ©¨ ±…GèÚ ¨ï ÈGUÚ}¢æ²æ : ¥}¢èLH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ÜïU

ÍæÚ …æ¥æï ¥æñÚ ©¨ HÇGÜUè ÜïU Ú ÜïU Ðæ¨ ÏæñÆ ÜUÚ ©¨ ç…‹Ý ï ÜUãæï

çÜU (§}¢æ}¢) ¥ãG}¢Î ÈGUÚ}¢æ Úãï ãñ¢ „é}ãï¢ v²æ Ð¨‹Î ãñ¢ ? ¥æ²æ §¨

HÇGÜUè ¨ï çÝÜUH …æÝæ Ð¨‹Î ÜUÚ„ï ãæï ²æ ©¨ (²æ’Ýè §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î

) ÜïU 70 ÏææÚ …ê„ï ¶æÝæ Ð¨‹Î ÜUÚ„ï ãæï ?


41

™éÝæ‹™ï ±…GèÚ ©¨ ç…‹Ý ÜïU Ðæ¨ xæ²æ ¥æñÚ ©¨ï ²ïã ÐñxæGæ}¢Ðãé¢™æ çÎ²æ J ©¨ ÚÜUàæ ç…‹Ý Ýï HÇGÜUè ÜUè …GÏææÝ ï ÜUãæ ã}¢ éÝï¢xæï¥æñÚ §„Gæ¥G„ ÜUÚï¢xæï J ¥xæÚ §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î ( ) ã}¢ï¢ §GÚæÜGU ï…æÝï ÜUæ ãéGv}¢ ÈGUÚ}¢æ»¢xæï „æï ã}¢ §GÚæÜGU }¢ï¢ |æè Ýãè¢ LÜïU¢xæï J ±æïã „æï¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜïU ÈGUÚ}¢æ¢ ÏæÚÎæÚ Ïæ‹Îï ãñ¢ J ™éÝæ‹™ï ±æïã ç…‹Ý ©¨HÇGÜUè ¨ï çÝÜUH xæ²æ ¥æñÚ ±æïã HÇGÜUè „‹ÎéLS„ ãæï xæ§ü, çÈUÚ ©¨ ÜïU²ãæ¢ ¥æñHæÎ |æè ãé§ü J

…Ïæ §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ýï …GæçãÚè ç±„¢H ÈGUÚ}¢æ²æ„æï ±æïã ¨ÚÜUàæ ç…‹Ý ©¨ HÇGÜUè ÐÚ ÎæïÏææÚæ ¥æ xæ²æ J }¢é„±çvÜUHÏææÎàææã Ýï ¥ÐÝï ±…GèÚ ÜUæï §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î ÜïU àææçxæÎüãG…GÚ„ï ¥Ïæê ÏæRU }¢M…Gè ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ ï ¢ |æï…æ „æï ©¨ Ýï ÐêÚï ±æçÜGU»G¨ï }¢éœ¢GH¥G çÜU²æ, ™éÝæ‹™ï ãG…GÚ„ï ¥Ïæê ÏæRU }¢M…Gè Ýï …ê„æ çH²æ¥æñÚ ©¨ HÇGÜUè ÜïU Ðæ¨ xæ» J „æï ©¨ ¨ÚÜUàæ ç…‹Ý Ýï ©¨ HÇGÜUèÜUè …GÏææÝ ï xæézG„ìxæê ÜUè ¥æñÚ ÜUãæ : }¢ñ ¢ §¨ HÇGÜUè ï Ýãè¢ çÝÜUHê¢xææ¥æñÚ }¢ñ ¢ „é}ãæÚè §„Gæ¥G„ Ýãè¢ ÜUM¢ xææ ¥æñÚ Ý ãè „é}ãæÚè Ïææ„}¢æÝê¢xææ J §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î çÏæÝ ãG}ÏæH „æï ¥ËH¢ã

ÜïU ÈGUÚ}¢æ¢ ÏæÚÎæÚ Ïæ‹Îï ƒï §¨ çH²ï ©‹ãæï¢ Ýï ã}¢ï ¢ ¥ÐÝè§„Gæ¥G„ ÜUæ ãéGv}¢ çÎ²æ J(¥æñÚ ã}¢Ýï ¥ËH¢ã ± Ú¨êH ÜUè §„Gæ¥G„± ÈGUÚ}¢æ¢ ÏæÚÎæÚè ÜïU Ïææ§G¯ ©Ý ÜUè §„Gæ¥G„ ÜUè)

{2} …æÝ±Ú Ýé}¢æ ç…‹Ý§ÏÝï ¥çÏægé‹²æ “}¢ÜUæ§Îéààæ²„GæÝ” }¢ï¢ ãG…GÚ„ï ãG Ý çÏæÝ

ãéG¨ñÝ ¨ï çÚ±æ²„ ÜUÚ„ï ãñ¢ çÜU }¢ñ¢ ãG…GÚ„ï ÚÏæè¥G çÏæ‹„ï}¢é¥GÃ±…G çÏæÝ ¥GzGÚæ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï¢ ãGæç…GÚ ãé±æ (¥æñÚ


42

ÐÎïü ÜUè »ãGç„G²æ„G ÜïU „¢ƒ) ©Ý ï ÜéUÀ é±æH çÜU²ï „æï ©‹ãæï¢ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ: çÜU }¢ñ¢ ¥ÐÝè çÝàæS„ ÐÚ ÏæñÆè ƒè çÜU }¢ïÚï ÍæÚ ÜUè À„ ÈUÅè ¥æñÚ ª¢ÅÜUè „GÚãG ²æ xæ{ï ÜïU ç}¢cH »ÜU ÜUæHæ …æÝ±Ú }¢ïÚï ªÐÚ çxæÚæ J }¢ñ¢ Ýï §¨…ñ„¢ ÜUæHæ (¥æñÚ ¶GæñÈGUÝæÜU …æÝ±Ú ÐêÚè ç…G‹Îxæè }¢ï¢) Ýãè¢ Îï¶æ J ÈGUÚ}¢æ„èãñ¢ çÜU ±æïã }¢ïÚï ÜGUÚèÏæ ãæï ÜUÚ }¢éÛæï ÐÜUÇGÝæ ™æã„æ ƒæ HïçÜUÝ ©¨ ÜïU

ÐèÀï »ÜU ÀæïÅæ „¢ ÜUæxæG…G ÜUæ LvG¥Gæ ¥æ²æ J …Ïæ ©¨ ÜUæï §¨ (…æÝ±Ú

Ýé}¢æ ç…‹Ý) Ýï ¶æïHæ ¥æñÚ ÐÉGæ „æï ©¨ }¢ï¢ ²ïã çH¶æ ãé±æ ƒæ J

(„…ü}¢æ) ²ïã LvG¥Gæ ÜUæ’Ïæ ÜïU ÚÏæ ÜUè …æçÝÏæ ¨ï ÜUæ’Ïæ ÜUè „GÚÈGU ãñ J

§¨ ÜïU Ïææ’Î „é}ãï¢ ãéGv}¢ ãñ çÜU „é}ãï¢ ÝïÜU ±æçHÎñÝ ÜUè ÝïÜU ÏæïÅè ÐÚ

(àæÚæÚ„ ÜUè) ÜUæï§ü §…æ…G„ Ýãè¢ ãñ J

ãG…GÚ„ï ÚÏæè¥G ÈGUÚ}¢æ„è ãñ¢ çÜU §„ ÜïU Ïææ’Î ±æïã(…æÝ±Ú Ýé}¢æ ç…‹Ý) …ãæ¢ ¨ï ¥æ²æ ƒæ ±ãè¢ ±æÐ¨ ™Hæxæ²æ ¥æñÚ }¢ ñ ¢ ©¨ ÜUæ ±æÐ¨ ãæïÝæ Îï¶ Úãè ƒè J ãG…GÚ„ï ãG¨Ý çÏæÝãéG¨ñÝ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÈUÚ ©‹ãæï¢ Ýï }¢ éÛæï ±æïã LvG¥Gæ çÎ¶æ²æ…æï §Ý ÜïUUÐæ¨ ¥|æè „ÜU }¢æñ…êÎ ƒæ J

{3} ¥ÁÎãæ Ýé}¢æ ç…‹Ý§ÏÝï ¥çÏægé‹²æ ¥æñÚ §}¢æ}¢ ÏæñãÜGUè “ÎHæ§H” }¢ ï ¢ ãG…GÚ„ï

²ãìG²æ çÏæÝ ¨§üGÎ ¨ï çÚ±æ²„ ÜUÚ„ï ãñ¢ : …Ïæ ãG…GÚ„ï©G}æÚã çÏæ‹„ï ¥GÏÎéÚüãG}¢æÝ ÜUè ±ÈGUæ„ ÜUæ ±vG„ ¥æ²æ „æï©Ý ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ ï ¢ Ïæãé„ ï „æçÏæ§üGÝï çÜUÚæ}¢ …}¥G ãé» J §Ý }¢ï ¢ ãG…GÚ„ï©GÚ±ã çÏæÝ …éGÏæñÚ, ãG…GÚ„ï ÜGUæç¨}¢ çÏæÝ }¢éãG}}¢Î ¥æñÚ ãG…GÚ„ï ¥Ïæê¨H}¢ã çÏæÝ ¥GÏÎéÚüãG}¢æÝ |æè ƒï J


43

§Ý ãG…GÚæ„ ÜUè }¢æñ…êÎxæè }¢ï¢ ãè ãG…GÚ„ï ©GÚ±ã ( )

ÐÚ xæGàæè „GæÚè ãæï xæ§ü ¥æñÚ §Ý ãG…GÚæ„ Ýï À„ ÈUÅÝï ÜUè ¥æ±æ…G éÝè JÎï¶æ çÜU »ÜU ÜUæHæ „¢¢Ð (²æ’Ýè ¥ÁGÎãæ Ýé}¢æ ç…‹Ý) Ýè™ï ¥æ ÜUÚçxæÚæ …æï ¶…êÚ ÜïU ÏæÇGï „Ýï ÜUè ç}¢cH (}¢æïÅæ ¥æñÚ H}Ïææ) ƒæ ¥æñÚ ±æïã…Ïæ §Ý ¶Gæ„êÝ ÜUè „GÚÈGU HÐÜUÝï Hxææ çÜU ¥™æÝÜU »ÜU ¨ÈïGUÎLvG¥Gæ ªÐÚ ¨ï çxæÚæ, ç…¨ }¢ ï ¢ çH¶æ ãé±æ ƒæ J

¥ËH¢ã ÜïU Ýæ}¢ ¨ï àæéM¥G …æï Ïæãé„ }¢ ïãÚÏææÝ ÚãGì}¢ ±æHæ ÏæÝê ÜUæ’Ïæ ÜïU

ÚÏæ ÜUè „GÚÈGU ¨ï ÏæÝê ÜUæ’Ïæ ÜUè „GÚÈGU „é}ãï¢ ÝïÜU Hæïxææï¢ ÜUè ÏæïçÅ²æï¢ ÐÚ

ãæƒ ÏæÉGæÝï ÜUè §…æ…G„ Ýãè¢ ãñ J …Ïæ §¨ ¥ÁGÎãï Ýï ²ïã ÈïGUÎ ÜUæxæG…GÎï¶æ „æï ªÐÚ ™ÉGæ ¥æñÚ …ãæ¢ ¨ï ©„Úæ ƒæ ±ãè¢ ¨ï çÝÜUH xæ²æ J

)

{4} ãGÏæàæè ç…‹Ý§ÏÝï ¥çÏægé‹²æ ¥æñÚ §}¢æ}¢ ÏæñãÜGUè ãG…GÚ„ï ¥Ý¨ çÏæÝ }¢æçHÜU

¨ï çÚ±æ²„ ÜUÚ„ï ãñ¢ : ãG…GÚ„ï ¥GæñÈGU çÏæÝ ¥GzGÚæ

ÜUè „¢çãGÏæ …GæÎè ¥ÐÝï çÏæS„Ú ÐÚ HñÅè ãé§ü ƒè¢ J ©Ý ÜUæï}¢æ’Hê}¢ |æè Ý ãé±æ çÜU ¥™æÝÜU »ÜU ãGÏæàæè (ç¨²æã ÈGUæ}¢ ¥æÎ}¢è Ýé}¢æ

ç…‹Ý) ©Ý ÜïU èÝï ÐÚ ™ÉG xæ²æ ¥æñÚ ©¨ Ýï ¥ÐÝæ ãæƒ ©Ý ÜïU ãGËÜGU }¢ï ¢ÇæH çÎ²æ „æï ¥™æÝÜU ÐèHï Ú¢xæ ÜU¢ »ÜU ÜUæxæG…G ¥æS}¢æÝ ÜUè „GÚÈGU ¨ïçxæÚæ J ²ãæ¢ „ÜU çÜU ©Ý ÜïU èÝï ÐÚ ¥æ çxæÚæ „æï ©¨ (ç¨²æã ÈGUæ}¢ ç…‹Ý)

Ýï ©¨ LvG»G ÜUæï Hï ÜUÚ ÐÉGæ „æï ©¨ }¢ï¢ ²ïã çH¶æ ãé±æ ƒæ J


44

²æ’Ýè ²ïã ãéGv}¢ Ýæ}¢æ çHÜUèÝ ÜïU ÚÏæ ÜUè …æçÝÏæ ¨ï

çHÜUèÝ ÜUè „GÚÈGU ãñ çÜU ÝïÜU §‹„¢Ý ÜUè ÏæïÅè ¨ï ÎêÚ ãæï

§¨ çH²ï çÜU „é}ãæÚæ §¨ ÐÚ ÜUæï§ü ãGÜGU Ýãè¢ ãñ J

¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„è ãñ¢ : ™éÝæ‹™ï ±æïã ç¨²æã ÈGUæ}¢ (¥æÎ}¢è Ýé}¢æ

ç…‹Ý) ©Ææ ¥æñÚ ¥ÐÝæ ãæƒ }¢ïÚï ãGËÜGU ¨ï ãÅæ²æ ¥æñÚ ¥ÐÝæ ãæƒ }¢ïÚïÍæéÅÝï ÐÚ »ï„¢ }¢æÚæ çÜU ¨ê…Ý ¥æ xæ§ü J çÈUÚ }¢ñ ¢ ©}}¢ éH }¢ é¥ç}¢ÝèÝãG…GÚ„ï ¥Gæ§àææ ç¨gèÜGUæ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï ¢ ãGæç…GÚ ãé§ü ¥æñÚ ²ïã±æÜïUG¥Gæ ©Ý ï Ïæ²æÝ çÜU²æ „æï ©‹ãæï¢ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : »ï }¢ïÚï |ææ§ü ÜUè ÏæïÅè !…Ïæ „ê ãñG…G }¢ ï ¢ ãæï „æï ¥ÐÝï ÜUÐÇGæï¢ ÜUæï ¨}¢ïÅ ÜUÚ Ú¶æ ÜUÚ „æï ²ïã(ç…‹Ý) „é}ãï¢ ãÚçxæ…G ÜU|æè „ÜUHèÈGU Ýãè¢ Îïxææ, ( )

ãG…GÚ„ï ¥Ý¨ çÏæÝ }¢æçHÜU ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU¥ËH¢ã „¥GæHæ Ýï §¨ HÇGÜUè ÜUæï ©¨ ±æçHÎ ÜUè ±…ã ï çãGÈGUæ…G„ÈGUÚ}¢æ§ü v²ê¢ çÜU ±æïã …¢xæï Ï¢Îííí }¢ ï ¢ àæãèÎ ãé» ƒï J

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU Îé‹²æ ± ¥æç¶GÚ„ ÜUè ¥æÈGUæ„ ± ÏæçHÄ²æ„¨ï Ý…æ„ ¥æñÚ ÚÏæ ÜUæ ÜGéUÏæü ÐæÝï ¥æñÚ ãÚ Î}¢ „¢²» ÚãG}¢„ }¢ï¢ ÚãÝïÜUè }¢éÜGUg¨ „GHÏæ Ú¶Ýï ±æHï ÜïU çH²ï xæéÝæãæï¢ ¨ï Ïæ™„ï ãé» ÝïçÜU²æï¢ ÐÚ§çS„ÜGUæ}¢„ ãGæç¨H ÜUÚÝæ …GMÚè ãñ J ÈGUè …G}¢æÝæ ÜéGUÚ¥æÝæï ¨é‹Ý„ ÜUè¥GæH}¢xæèÚ xæñGÚ ç¨²æ¨è „ãGÚèÜU Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ¨ï±æÏæS„æ ãæï ÜUÚ ¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êH ÜïU ¨é‹Ý„æï¢ ÜUè „ÚçÏæÄ²„ ÜïU çH²ï}¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢æ„ ÜUè ¶éGàÏæê ¨ï }¢é¥GœæGÚ }¢é¥GœæGÚ }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæï¢ }¢ï ¢¨ÈGUÚ ¥æñÚ ÎèxæÚ }¢-ÎÝè ÜUæ}¢æï¢ }¢ï¢ }¢SæMçÈGUÄ²„ §ç‹„ãæ§ü }¢éÈGUèÎ ¥æñÚ¥æ„¢Ý …GÚè¥Gæ ãñ J v²ê¢çÜU xæGzGH„ ÜUè ç…G‹Îxæè ¥æñÚ Ïæï ÈGUæ§Îæ ÜUæ}¢æï¢

}¢ï¢ }¢àxGæêçHÄ²„ ¥ËH¢ã ÜUè ÚãG}¢„ ï ÎêÚè ÜUæ ¨ÏæÏæ ãæï„è ãñ J


45

}¢-ÎÝè }¢æãGæïH ¨ï ÎêÚè ÜUè „ÏææãÜUæçÚ²æ¢¥GæçÚÈGU çÏæËHæã §}¢æ}¢ xæG…GæHè “¥Ä²éãH

±HÎ” }¢ï¢ ¥ÐÝï àææçxæÎü ÜUæï ÜGUæñHï Ý¨èãG„ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãé» „ãGÚèÚ ÜUÚ„ïãñ¢ çÜU ÝçÏæÄ²ï ÜUÚè}¢ ÜUæ §àææüÎ ãñ çÜU Ïæ‹Îï ÜUæ

xæGñÚ }¢éÈGUèÎ ÜUæ}¢æï¢ }¢ï¢ }¢àxGæêH ãæïÝæ §¨ Ïææ„ ÜUè ¥GHæ}¢„ ãñ çÜU

¥ËH¢ã „ÏææÚÜU ± „¥GæHæ Ýï ©¨ Ïæ‹Îï ÜUè „GÚÈGU ï ¥ÐÝè Ý…GÚï

§GÝæ²„ ÈUïÚ Hè ãñ J ¥æñÚ ç…¨ ÜUæ}¢ ÜïU çH²ï §‹„¢Ý ÜUæï ÐñÎæ çÜU²æ xæ²æãñ ¥xæÚ §¨ ÜïU ç¨±æ çÜU¨è ¥æñÚ ÜUæ}¢ }¢ï¢ »ÜU „¢¥G„ |æè ÈüGU ãé§ü „æï ²ïãÏæÇGè ãG Ú„ ÜUè Ïææ„ ãæïxæè J

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! ²ïã ãGÎè ï }¢éÏææ-ÚÜUæ ©Ý §SHæ}¢è|ææ§²æï¢ ÜïU çH²ï H}ãG» çÈGUçRUÄ²æ ãñ …æï }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ï ±æÏæS„æ ãæïÝïÜUè ¨¥GæÎ„ ÐæÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ xæGñÚ }¢éÈGUèÎ ÜUæ}¢æï¢ }¢¯HÝ (Ïææ’Îï §Gàææ

Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU „ãGì„ HxæÝï ±æHï }¢Îí¨„éH }¢ÎèÝæ (ÏææçHxæGæÝ) }¢ ï ¢

çàæÜüU„ ÜïU çH²ï ±vG„ ãæïÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ ÝzG¨ ÜUæï ¶éGàæ ÜUÚÝï ±æHè …Gæ„è

ÎæïçS„²æï¢ ÜïU ¨ÏæÏæ ãæïÅHæï¢, ƒïHæï¢ ²æ „zGÚèãGxææãæï¢ ÐÚ ±vG„ ÜUæ xæé…GæÚÝæ J

ÍæÚ, }¢çS…Î, ÎéÜUæÝ ²æ ™æñÜU Î¨ü ¥æñÚ çÈGURï }¢ÎèÝæ …æï ™‹Î ç}¢ÝÅ }¢ ï ¢

}¢ é}æçÜUÝ ãñ §¨ ÜïU Ïæ…æ» ÈéGUÁGæêH xæézG„ìxæê }¢ï ¢ }¢àxGæêçHÄ²„ J ÐêÚï çÎÝ Ïæï àæé}¢æÚ

Hæïxææï¢ ¨ï }¢éHæÜGUæ„ ÜïU Ïææ ±é…êÎ §ÝçÈGUÚæÎè ÜUæïçàæàæ ÜïU Ïæ…æ» HxG± Ïææ„æï¢ }¢ï¢

}¢SæMçÈGUÄ²„ J }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæï¢ }¢ï¢ …Îì±H ÜïU }¢é„GæçÏæÜGU ¨ÈGUÚ ²æ „¢HæÝæ

§…ç„}¢æ¥Gæ„ }¢ï¢ ¥GHæÜïGU ÜïU §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ ÜïU „¢ƒ ¨ÈGUÚ ÜïU Ïæ…æ» ¥ÐÝï

}¢Ý Ð¨‹Î àæé-ÚÜUæ ÜïU ã}¢Úæã Ïæï …Î±H ¨ÈGUÚ ±xæGñÚæ) }¢ï ¢ }¢àxGæêçHÄ²„ ÜïU

Ïææ§G¯ }¢-ÎÝè ÜUæ}¢æï¢ ÜUè }¢SæMçÈGUÄ²„ ¨ï }¢ãGM}¢ ãñ¢ J»ï¨ï §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ ÜUæï ÈGUæñÚÝ ¨ï Ðïàæ„Ú Îæ’±„ï §SHæ}¢è

ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ÜUæï xæGÝè}¢„ …æÝ„ï ãé» çÜU¨è Ý çÜU¨è }¢-ÎÝè


46

ÜUæ}¢ ÜïU …GÚè»G ÚÏæ ÜUè çÚ…Gæ ÜïU ãéG¨êH ÜUè ¨¥Gì² àæéM¥G ÜUÚÎïÝè ™æçã²ï, v²ê¢çÜU ©G}¢í ÏæÇGè „ï…Gè ¨ï xæé…GÚ Úãè ¥æñÚ }¢æñ„ ÜUæ ÐñxæGæ}¢¨éÝæ Úãè ãñ J

§}¢æ}¢ xæG…GæHè UUÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ç…¨ àæwG¨ÜUæ ãGæH 40 „¢H ÜUè ©G}¢í ÜïU Ïææ’Î ²ïã ãæï çÜU ©¨ ÜUè ÏæéÚæ§²æï¢ÐÚ |æHæ§²æ¢ xæGæçHÏæ Ý ãæï¢ J „æïï ©¨ï Îæï…G¶G }¢ï ¢ …æÝï ÜïU çH²ï„ñ²æÚ ÚãÝæ ™æçã²ï J

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! xæéÝæãæï¢ ÜUè ¥GæÎ„ Ý ÀêÅÝï ÜUæ»ÜU ¨ÏæÏæ ÇÅ ÜUÚ ¶æÝæ1 |æè ãñ J ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUè „SÝèÈGU ÈGñU…GæÝï é‹Ý„ ÜïU ÏææÏæ “ÐïÅ ÜUæ ÜéGUzGHï }¢ÎèÝæ” ¨ÈGUãGæ :66 ÐÚ ÝzGH ãñ : ãG…GÚ„ï çÄ²ÎéÝæ ²ãìG²æ }¢ é¥Gæ…G Úæ…Gè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢, …æï ÐïÅ |æÚ ÜUÚ ¶æÝï ÜUæ ¥GæÎè ãæï …æ„æ ãñ ©¨ ÜïU ÏæÎÝÐÚ xææïà„ ÏæÉG …æ„æ ãñ ¥æñÚ ç…¨ ÜïU ÏæÎÝ ÐÚ xææïà„ ÏæÉG …æ„æ ãñ ±æïãàæã±„ ÐÚS„ ãæï …æ„æ ãñ ¥æñÚ …æï àæã±„ ÐÚS„ ãæï …æ„æ ãñ ©¨ ÜïUxæéÝæã ÏæÉG …æ„ï ãñ¢ J ¥æñÚ ç…¨ ÜïU xæéÝæã ÏæÉG …æ„ï ãñ¢ ©¨ ÜUæ çÎH¨wG„ ãæï …æ„æ ãñ ¥æñÚ ç…¨ ÜUæ çÎH wG„ ãæï …æ„æ ãñ ±æïã Îé‹²æ ÜUè¥æÈGU„æï¢ ¥æñÚ Ú¢xæèçÝ²æï¢ }¢ ï ¢ xæGÚÜGU ãæï …æ„æ ãñ J

1... „GÚãG „GÚãG ÜUè Ïæè}¢æçÚ²æï¢ ï Ý…æ„ ± çãGÈGUæ…G„ ¥æñÚ Îé‹²æ ¥æñÚ ¥æç¶GÚ„ ÜUè |æHæ§²æï¢ÜïU ãéG êH ÜïU çH²ï àæñ¶ïG „GÚèÜGU„, ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï §SHæ}¢è, ãG…GÚ„ï¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ÜUè }¢àãêÚï …G}¢æÝæ „SÝèÈïGU H„GèÈGU ÈñGU…GæÝï ¨é‹Ý„ ÜïU }¢é‹ÈGUçÚÎ ÏææÏæ “ÐïÅ ÜUæ ÜéGUzGHï}¢ÎèÝæ” ÜUæ }¢é„GæH¥Gæ §ç‹„ãæ§ü }¢éÈGUèÎ ãñ J §Sæ ¥ã}¢ çÜU„æÏæ }¢ï¢ ÜU}¢ ¶æÝï ÜUè ÏæãæÚï¢¥æñÚ ç…G²æÎæ ¶GæÝï ÜUè „ÏææãÜUæçÚ²æ¢ Ïæ²æÝ ÜUÚÝï ÜïU „¢ƒ „¢ƒ ç…S}¢ ãËÜUæ ÜUÚÝï ÜïU}¢éÈGUèÎ ç„GÏÏæè ÝéS¶ïG ¥æñÚ }¢æïÅæÐï ÜïU ¥SÏææÏæ }¢ éÈGUS¨H Ïæ²æÝ çÜU²ï xæ» ãñ¢ J }¢ÜU-„-Ïæ„éH}¢ÎèÝæ ÜUè çÜU¨è |æè àææ¶G ¨ï ãGæç¨H ÈGUÚ}¢æ ÜUÚ …GMÚ }¢é„GæH¥Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢ J


47

¶æÝï ÜUè çãG¨ü ¨ï „ê ²æ ÚÏæ Ý…æ„ Îï Îï

¥ÓÀæ ÏæÝæ Îï }¢éÛæ ÜUæï ¥ÓÀè ç¨ÈGUæ„ Îï Îï

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! „¢Úè Îé‹²æ ÜïU Hæïxææï¢ ÜUæïxæéÝæã ¨ï Ïæ™Ýï ÜUè Ý¨èãG„ ÜUÚÝæ Ïæãé„ ¥æ„¢Ý ãñ HïçÜUÝ §¨ï ÜG ÏæêHÜUÚÝæ (²æ’Ýè ¶éGÎ ¥G}¢H ÜUÚÝæ) ÏæÇGæ }¢éçàÜUH ãñ J v²ê¢çÜU ç…ÝHæïxææï¢ ÜïU çÎHæï¢ }¢ï ¢ Îé‹²æ ÜUè HÁG…G„ï¢ ¥æñÚ ÝzG„¢Ýè wG±æçãàææ„ ÍæÚ ÜUÚHï„è ãñ¢ ©Ý ÜïU ãGËÜGU ÜUæï Ý¨èãG„ ± çãÎæ²„ ÜUÇG±è Hxæ„è ãñ JÜéGUÚ¥æÝï ãGÜUè}¢ }¢ï ¢ ¥ËH¢ã „¥GæHæ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„æ ãñ J

(¼Ú-…-}¢» ÜGéUÚ¥¢Ý ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ¥æñÚ ²ïã çÜU ¥æÎ}¢è Ý Ðæ»xææ

}¢xæÚ ¥ÐÝè ÜUæïçàæàæ J

»ÜU ¥æñÚ …xæã §àææüÎ ãæï„æ ãñ çÜU

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) „æï …æï »ÜU …GÚæü |æÚ |æHæ§ü ÜUÚï ©¨ï

Îï¶ïxææ J ¥æñÚ …æï »ÜU …GÚæü |æÚ ÏæéÚæ§ü ÜUÚï ©¨ï Îï¶ïxææ J

»ÜU ¥æñÚ …xæã §àææüÎ ãé±æ

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) „æï ç…¨ï ¥ÐÝï ÚÏæ ¨ï ç}¢HÝï ÜUè ©}}¢èÎãæï, ©¨ï ™æçã²ï çÜU ÝïÜU ÜUæ}¢ ÜUÚï J

}¢xæÚ ²æÎ Úãï çÜU ÝïÜU ¥æ’}¢æH ÜïU „¢ƒ „¢ƒ Ý…GÚ ÚÏæ ÜUèÚãG}¢„ ÐÚ ãè ãæïÝè ™æçã²ï ™éÝæ‹™ï ¨çÄ²ÎéÝæ §}¢æ}¢ xæG…GæHè

xæé…Gà„æ §àææüÎæ„ ÜUè ±…GæãG„ }¢ ï ¢ ¥ÐÝï àææçxæÎü ¨ïÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU (²ÜGUèÝÝ) Ïæ‹Îæ ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜïU ÈGUÁGHæï


48

ÜUÚ}¢ ¥æñÚ ÚãG}¢„ ¨ï ãè Ïæçãà„ }¢ï ¢ …æ»xææ J HïçÜUÝ …Ïæ „ÜUÏæ‹Îæ ¥ÐÝè §GÏææÎ„ ± Ïæ‹Îxæè ¨ï ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï ¥ËH¢ã ÜUè ÚãG}¢„ ÜïU Hæ§ÜGU Ýãè¢ ÏæÝæ»xææ J ©¨ ±vG„ „ÜU ©¨ï ¥ËH¢ã

ÜUè ÚãG}¢„ Ý¨èÏæ Ýãè¢ ãæïxæè J }¢…GèÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ²ïã ãGÜGUèÜGU„ }¢ ñ ¢ Ýãè¢ ÜUã Úãæ ÏæçËÜU

¥ËH¢ã §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„æ ãñ J

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ÏæïàæÜU ¥ËH¢ã ÜUè ÚãG}¢„ ÝïÜUæï ¢ ¨ïÜGUÚèÏæ ãñ J

§¨ ¨ï }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU xæéÝæãæï¢ ¨ï Ïæ™Ýï ¥æñÚ ÝïçÜU²æ¢ÜUÚÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚ„ï ãé» }¢é<àæÎ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ÜUæ Îæ’±æ ÜUÚÝæÎéLS„ ãñ J }¢xæÚ ²æÎ Úãï ! §¨ ÜïU §GHæ±æ ¥æñÚ |æè }¢ é<àæÎ ÜUè}¢ãGÏÏæ„ ÜUè àæÚæ§„G ãñ¢ J

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU ãGæç¨ÎèÝ¨çÄ²ÎéÝæ §}¢æ}¢ àææ’ÚæÝè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ }¢àææ§¶Gï

çÜUÏææÚ Ýï §¨ Ïææ„ ÐÚ §çœæÈGUæÜGU çÜU²æ ãñ çÜU ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜUè}¢ãGÏÏæ„ ÜUè àæÚæ§„G }¢ ï ¢ ¨ï »ÜU (¥ã}¢ àæ„üG) ²ïã ãñ çÜU }¢ éÚèÎ ¥ÐÝï}¢ é<àæÎ ÜUè xæézG„ ìxæê ÜïU §GHæ±æ ÎèxæÚ „}¢æ}¢ Hæïxææï¢ ÜUè xæézG„ìxæê ¨éÝÝï ¨ï¥ÐÝï ÜUæÝ (Ïæ‹Î) ÜUÚ Hï J (²æ’Ýè }¢ é<àæÎ ÜïU ç¶GHæÈGU …ïGãìÝ ¶GÚæÏæÜUÚÝï ±æHï ÜUè xæézG„ìxæê ¨éÝÝæ „æï ÎêÚ ÜUè Ïææ„ ÝÈGUÚ„ ÜïU Ïææ§G¯ ©¨ ÜïU„¢» ï |æè |ææxæï) Ð¨ }¢éÚèÎ çÜU¨è |æè }¢Hæ}¢„ ÜUÚÝï ±æHï ÜUè }¢Hæ}¢„ÜUæï Ý ¨éÝï J ²ãæ¢ „ÜU çÜU ¥xæÚ „}¢æ}¢ àæãÚ ±æHï Hæïxæ çÜU¨è»ÜU „¢ÈGU }¢ñÎæÝ }¢ï ¢ …}¥G ãæï ÜUÚ §¨ï ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ¨ï ÝÈGUÚ„çÎHæ»¢ (¥æñÚ ãÅæÝæ ™æãï¢) „æï ±æïã Hæïxæ §¨ Ïææ„ ÐÚ (²æ’Ýè}¢ éÚèÎ ÜUæï }¢ é<àæÎ ¨ï ÎêÚ ÜUÚÝï) ÐÚ ÜéGUÎÚ„ Ý Ðæ ¨ÜïU¢ J


49

“““““}¢S¼ ¥ÐÝ¢ Ï¢Ý¢ }¢ïÚï }¢é<à¢Î çÐ²¢”””””ÜïU §vÜUè¨ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏæ„ ï 21 }¢-ÎÝè ¥æñ„¢ÈGU

àæñ¶G ãG…GÚ„ï }¢ésGégèÝ §ÏÝï ¥G-ÚÏæè Ýï }¢é<àæÎÜUè }¢ãGÏÏæ„ Ú¶Ýï ±æHæï¢ ÜïU ¥æñ„¢ÈGU §¨ „GÚãG Ïæ²æÝ ÈGUÚ}¢æ» çÜU(1) ±æïã ¥ÐÝï }¢ãGÏæêÏæ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ¨ï }¢vG„êH ãæï (2) }¢ãGÏæêÏæ }¢ ï ¢ÈGUæÝè ãæï (3) ã}¢ïàææ }¢ãGÏæêÏæ ÜUè „GÚÈGU ™HÝï ±æHæ ãæï, ²æ’Ýè Ïææç„GÝ }¢ï ¢¨ñÚ ¥HH }¢é<àæÎ ÜUÚÝï ±æHæ ãæï (4) Ïæãé„ …æxæÝï ±æHæ ãæï (5) }¢ãGÏæêÏæÜïU xæG}¢ }¢ï¢ ÇêÏæÝï ±æHæ ãæï (6) …æï ™è…G ©¨ï }¢ãGÏæêÏæ }¢é<àæÎ ï ãÅæ»,wG±æçãàææ„ï Îé‹²±è ãæï¢ ²æ ©wGÚ±è ¨Ïæ ¨ï ¥HæçãGÎæ ãæïÝï ±æHæ ãæï(7) …æï ™è…G © ï }¢ãGÏæêÏæ ¨ï ÚæïÜïU §Ý „}¢æ}¢ ¨ï ÜGUyæG»G „¥GËHéÜGU ÜUÚÝï±æHæ ãæï (8) Ïæãé„ ¥æãæï …GæÚè ÜUÚÝï ±æHæ ãæï (9) }¢ãGÏæêÏæ ÜUè xæézG„ìxæê¥æñÚ Ýæ}¢ }¢éÏææÚÜU ï ÚæãG„ ÐæÝï ±æHæ ãæï (10) }¢ãGÏæêÏæ ÜïU xæG}¢ ¥æñÚ Îé¶}¢ï¢ ã}¢ïàææ àæÚèÜU ãæïÝï ±æHæ ãæï (11) }¢ãGÏæêÏæ ÜUè ç¶GÎ}¢„ xæé…GæÚè }¢ï¢ Ïæï¥ÎÏæè ¨ï ÇÚÝï ±æHæ ãæï (12) ¥ÐÝè „GÚÈGU ¨ï }¢ãGÏæêÏæ ÜïU ãGÜGU }¢ï¢ …æïÜéUÀ |æè ÜUÚï ©¨ ÜUæï ƒæïÇGæ ¨}¢ÛæÝï ±æHæ ¥æñÚ (13) }¢ãGÏæêÏæ ÜïU ƒæïÇGïÜUæï Ïæãé„ ¨}¢ÛæÝï ±æHæ ãæï (14) }¢ãGÏæêÏæ ÜUè §„Gæ¥G„ ¨ï ç™}¢ÅÝï ±æHæãæï (15) ©¨ ÜUè }¢é¶GæçHÈGU„ ¨ï |ææxæÝï ±æHæ ãæï (16) ¥ÐÝï ÝzG¨ ¨ïçÏæËÜéUH ¥HæçãGÎæ ãæïÝï ±æHæ ãæï (²æ’Ýè ÜUæï§ü ÜUæ}¢ ÝzG¨ ÜUè ¶Gæç„GÚ

Ý ÜUÚï) (17) ç…Ý „ÜUHèÈGUæï¢ ¨ï „GÏæè¥G„ }¢é„ÝçzGÈGUÚ ãæï„è ãñ¢ ©Ý ÐÚ¨Ïæí ÜUÚÝï ±æHæ ãæï (18) ç…Ý }¢éçàÜUHæ„ ÐÚ }¢ãGÏæêÏæ ©¨ï ¶ÇGæ ÜUÚï§Ý ÐÚ }¢ÁGÏæê„Gè ¨ï ÜGUæ§}¢ ÚãÝï ±æHæ ãæï (19) }¢ãGÏæêÏæ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ }¢ ï ¢Îæ§}¢è …éÝêÝ ¥æñÚ (20) ©¨ ÜUè çÚ…Gæ ÜUæï ÐæÝï (ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚÝï)

¥æñÚ (21) ÝzG¨ ÜïU „}¢æ}¢ }¢„GæçHÏæ ÐÚ (}¢ é<àæÎ ÜïU ¥ãGÜUæ}¢ ÜUæï)

„Ú…èãG ÎïÝï ±æHæ ãæï J


50

xæGæñÚ ÈGUÚ}¢æ»¢ Ð¨ »ï |ææ§ü ! „ê §Ý ¥æñ„¢ÈGU ÜUæï …æï }¢ñ ¢ Ýï „éÛæï}¢é<àæÎ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ÜïU ÏææÚï }¢ï ¢ Ïæ²æÝ çÜU²ï ãñ¢, ¥ÐÝè …Gæ„ ÐÚ ÐïàæÜUÚ J ¥xæÚ „ê Ýï ¥ÐÝè …Gæ„ ÜUæï §Ý ÜïU }¢ é±æçÈGUÜGU Ðæ²æ „æï ¥ËH¢ã„¥GæHæ ÜUæ àæéRU Ïæ…æ Hæ ¥æñÚ …æÝ Hï çÜU „ê ¥GÝ ÜGUÚèÏæ }¢ é<àæÎ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ÜïU §¨ ÚæS„ï ¨ï ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜUè }¢ãGÏÏæ„„ÜU Ðãé¢™ …æ»xææ, v²ê¢çÜU }¢àææ§¶ïG çÜUÚæ}¢ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ± „æ’…Gè}¢¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ± „æ’…Gè}¢ ÜïU ÎÚ±æ…Gæï¢ }¢ï ¢ ¨ï ãñ J

ÏææÏææ ÈGUÚèÎ ÜUæ §GàÜïU G }¢é<àæÎ

»ÜU }¢Ú„Ïææ wG±æ…æ xæGÚèÏæ Ý±æ…G ¥ÐÝï }¢ãGÏæêÏæ¶GHèÈGUæ ãG…GÚ„ï ÏæçwG„²æÚ ÜUæÜUè ÜïU ²ãæ¢ „àæÚèÈGU Hæ» J¥æÐ Ýï ¥ÐÝï }¢ éÚèÎ (ÏææÏææ ÈGUÚèÎ ) …æï ¥æÐ ÜïU §GàÜGU }¢ï ¢Íææ§H ƒï J ÏæéHæ ÜUÚ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : ¥ÐÝï ÎæÎæ ÐèÚ (²æ’Ýè wG±æ…æxæGÚèÏæ Ý±æ…G ) ÜïU ÜGUÎ}¢æï¢ ÜUæï Ïææï„¢ Îæï J ÏææÏææ ÈGUÚèÎ ãéGv}¢ ï }¢é<àæÎ Ïæ…æ HæÝï ÜïU çH²ï ÎæÎæ ÐèÚ ÜïU ÜGUÎ}¢ ™ê}¢Ýï ÛæéÜïU, }¢xæÚÜGUÚèÏæ ãè „àæÚèÈGU ÈGUÚ}¢æ ¥ÐÝï ãè ÐèÚæï }¢ é<àæÎ (ÏæçwG„²æÚ ÜUæÜUè

) ÜïU ÜGUÎ}¢ ™ê}¢ çH²ï JÏæçwG„²æÚ ÜUæÜUè Ýï ÎæïÏææÚæ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : ÈGUÚèÎ !

¨éÝæ Ýãè¢, ÎæÎæ ÐèÚ ÜïU ÜGUÎ}¢ ™ê}¢æï J ÏææÏææ ÈGUÚèÎ …æï }¢ é<àæÎ ÜUèãGÜGUèÜGUè }¢ãGÏÏæ„ }¢ï ¢ xæé}¢ ƒï ÈGUæñÚÝ ãéGv}¢ Ïæ…æ Hæ» ¥æñÚ ÎæïÏææÚæ ÎæÎæÐèÚ ÜïU ÜGUÎ}¢ ™ê}¢Ýï ÛæéÜïU }¢xæÚ çÈUÚ ¥ÐÝï ÐèÚ ÏæçwG„²æÚ ÜUæÜUè

ÜïU ÜGUÎ}¢ ™ê}¢ çH²ï JÏæçwG„²æÚ ÜUæÜUè Ýï ÎæïÏææÚæ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU }¢ñ ¢

„é}ãï¢ ÎæÎæ ÐèÚ ÜïU ÜGUÎ}¢ ™ê}¢Ýï ÜUæ ÜUã„æ ãê¢ }¢xæÚ „é}¢ }¢ ïÚï ÜGUÎ}¢æï¢ ÜUæïv²ê¢ ™ê}¢ Hï„ï ãæï ? ÏææÏææ ÈGUÚèÎ Ýï ¥ÎÏæ ¨ï ¨Ú ÛæéÜUæ ÜUÚÏæÇGï ãè }¢é¥gÏææÝæ ¥æñÚ §GàÜGUæï }¢S„è ÜïU ¥GæH}¢ }¢ ï ¢ ãGÜGUèÜGU„ï ãGæH


51

Ïæ²æÝ ÈGUÚ}¢æ§ü J ãéGÁGæêÚ }¢ñæ ¥æÐ ÜïU ãéGv}¢ ÐÚ ÎæÎæÐèÚ xæGÚèÏæï Ý±æ…G ÜïU ÜGUÎ}¢ ™ê}¢Ýï ãè ÛæéÜU„æ ãê¢, }¢xæÚ ±ãæ¢ }¢éÛæï ¥æÐ ÜïU ÜGUÎ}¢æï¢ ÜïU ç¨±æ¥æñÚ ÜUæï§ü ÜGUÎ}¢ Ý…GÚ ãè Ýãè¢ ¥æ„ï J çHãæ…Gæ }¢ñ¢ §‹ãè¢ ÜGUÎ}¢æï¢ }¢ï¢ …æÐÇG„æ ãê¢ J wG±æ…æ xæGÚèÏæï Ý±æ…G Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : ÏæçwG„²æÚ( ) ! ÈGUÚèÎ ( ) ÆèÜU ÜUã„æ ãñ J ²ïã }¢ç‹…GH ÜïU ©¨ÎÚ±æ…ïG „ÜU Ðãé¢™ xæ²æ ãñ …ãæ¢ Îê¨Úæ ÜUæï§ü Ý…GÚ Ýãè¢ ¥æ„æ ! ! !

(}¢ÜGUæ}¢æ„ï ¥æñçH²æ, ¨ÈGUãGæ : 180)

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! ±æÜïG §üG ¥xæÚ ÜUæï§ü }¢éÚèÎ ãGÜGUèÜGUè§GàÜïUG }¢é<àæÎ ÜUè Hæ …G±æH ÎæñH„ Ðæ Hï ©¨ ÜïU çH²ï Ý ç¨ÈüGUUÝïçÜU²æ¢ÜUÚÝæ ¥æ„¢Ý ÏæçËÜU xæéÝæãæï¢ ¨ï |æè ²v¨Ú …æÝ ÀêÅ ¨ÜU„è ãñ J §GàÜGïU ãGÜGUèÜGUè §¨ ÜUè ç}¢¯¢H ²ê¢ ¨}¢Ûæï¢ çÜU çÜU¨è àæwG¨ ÜUæ çÎHçÜU¨è ¥GæñÚ„ ÐÚ ¥æ» ¥æñÚ ±æïã ©¨ ÜïU §GàÜGU }¢ ï ¢ çxæçÚzG„æÚ ãæï …æ» J™æãï ±æïã ¥GæñÚ„ ÏæÎ àævH ²æ ç¨²æã Ú¢xæ„ ±æHè ãæï, }¢xæÚ §GàÜïUG}¢…æ…Gè ÜUè çÏæÝæ ÐÚ ©¨ï ¥ÐÝè }¢ãGÏæêÏææ ÜïU „¢}¢Ýï Îê¨Úè ÜUæï§ü¥GæñÚ„ Ýãè¢ ¨êÛæ„è J ™æãï „¢}¢Ýï Îé‹²æ ÜUè }¢æãï …Ïæè¢ ãè v²ê¢ Ý ãæï J§¨è „GÚãG ¥xæÚ ÜUæï§ü ¶éGàæ Ý¨èÏæ }¢éÚèÎ ¥ÐÝï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè}¢ãGÏÏæ„ }¢ ï ¢ §GàÜïGU ãGÜGUèÜGUè ÜUè }¢ç‹…GH Ðæ Hï ¥æñÚ „¨Ã±éÚï }¢ é<àæÎ }¢ ï ¢xæé}¢ Úãï „æï v²æ ©¨ï ¥GæñÚ„, ¥}¢ íÎ, ÏæÎ çÝxææãè, ¥æñÚ ÎèxæÚ xæéÝæã¥ÐÝè „GÚÈGU }¢æ§H ÜUÚ ¨ÜU„ï ãñ¢ ? ãÚçxæ…G Ýãè¢ ! §GàÜïUG ãGÜGUèÜGUè ÜUèÏæ-ÚÜU„ ©¨ï }¢ é<àæÎ ÜïU „¨Ã±éÚ }¢ ï ¢ »ï„¢ xæé}¢æ Îïxæè çÜU©¨ ÜïU çÎH }¢ï ¢ xæéÝæã ÜUæ ¶G²æHæ„ „ÜU Ý ãæïxææ J

¥æñÚ §¨ „GÚã ±æïã xæéÝæã ï Ïæ™„ï ãé» }¢é<àæÎ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ÜïU Îæ’±ï }¢ï¢ ¨Ó™æ ãæï ÜUÚ }¢é<àæÎ ÜïU ¶éG¨ê¨è ÈñGU…G ¨ï }¢éS„GÈGUè…Gãæïxææ J v²ê¢çÜU ãG…GÚ„ï ÎÏææxæG §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU}¢éÚèÎ ÐèÚ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ï ÜUæç}¢H Ýãè¢ ãæï„æ J v²ê¢çÜU }¢é<àæÎ „æï Ïæ}¢éÚèÎæï¢ ÐÚ ²v„¢¢ àæzGÜGU„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ J ²ïã }¢éÚèÎ ÜUè }¢é<àæÎ ï}¢ãGÏÏæ„ ãæï„è ãñ …æï © ï ÜUæç}¢H ÜïU ÎÚ…ï ÐÚ Ðãé¢™æ Îï„è ãñ J


52

41 ÜUè çÝSÏ¢¼ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÜGUæçÎçÚ²æ Ú-…Gç±²æ ¥GœæGæçÚ²æ ÜïU

}¢àææ§¶Gï çÜUÚæ}¢ ÜïU ¥S}¢æ» çxæÚæ}¢è }¢ï¢ àæñ¶Gï „GÚèÜGU„, ¥}¢èÚï ¥ãHï¨é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH}¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ÜUæ 41±æ¢Ý}ÏæÚ ãñ J çHãæ…Gæ §¨ çÝSÏæ„ ÜïU Ðïàæï Ý…GÚ

¥GæçÚÈGU çÏæËHæã §}¢æ}¢ àææ’ÚæÝè ÜUè „SÝèÈGU

“»ï }¢ éÚèÎ ! Ïææ ¥ÎÏæ Ïææ Ý¨èÏæ Ïæï ¥ÎÏæ Ïæï Ý¨èÏæ”»ÜU ¥ÅH ãGÜGUèÜGU„ ãñ

ÜïU §v„æHè¨ ãé GMÈ GU ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï 41 ¥æÎæÏæ¥GæçàæÜïU G ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï

§SHæ}¢è, ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ç…G²æ§ü ¥ÐÝï çÚ„¢Hï ç…G²æ» ÎéMÎæï¨Hæ}¢ }¢ï¢ ÈGUÚ}¢æÝï }¢éS„GÈGUæ ÝvGH ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢, “ç…¨Ýï }¢éÛæ ÐÚ Î¨ }¢Ú„Ïææ éÏãG ¥æñÚ Î¨ }¢Ú„Ïææ àææ}¢ ÎéMÎï ÐæÜU ÐÉGæ © ïçÜGU²æ}¢„ ÜïU çÎÝ }¢ïÚè àæÈGUæ¥G„ ç}¢Hïxæè J”

ç…„Ýï ÈGU…Gæ§Hæï ¥æÎæÏæ ¥æÐ ÐÉGï¢xæï, ±æïã ç¨ÈüGUU}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU ãñ¢ J ±ÚÝæ …æçãH, Ïæï ¥G}¢H ± Ï¢Î ¥ÜGUèÎ¢ Ýæ}¢ çÝãæÎ

ÐèÚæï¢ ÜUæ §Ý ÈGU…Gæ§H ¨ï …GÚæ |æè „¥GËHéÜGUÝãè¢ J{1} ¥ÓÀè ãGæH„

»ï U}¢ïÚï |ææ§ü ! „ê …æÝ Hï çÜU éHêÜU ÜUè }¢ç‹…GH „Gñ ÜUÚÝï ±æHæÜUæï§ü |æè àæwG }¢àææ§¶ïG çÜUÚæ}¢ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ¥æñÚ ©Ý ÜïU¥ÓÀè „GÚãG ¥æÎæÏæ Ïæ…æ HæÝï ¥æñÚ ©Ý ÜUè Ïæãé„ ç¶GÎ}¢„ çÜU²ï çÏæxæñGÚ„GÚèÜGU„ ÜUè »ÜU ¥ÓÀè ãGæH„ ÐÚ ÜU|æè Ýãè¢ Ðãé¢™æ J

²æÎ

Úç¶²ï

¥H ¥‹±¢çÚH ÜéUGÎç„²¢ ÈGUè }¢¢’çÚÈGU¼ï ÜGU±¢§GÎéS„êçÈGU²¢ „ï

¥H ¥‹±¢çÚH ÜéUGÎç„²¢ ÈGUè }¢¢’çÚÈGU¼ï ÜGU±¢§GÎéS„êçÈGU²¢ „ï


53

{2} ãéGSÝï »’„ïÜGUæÎ¨çÄ²ÎéÝæ àæñ¶G ¥GÏÎéH ÜGUæçÎÚ …èHæÝè

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ J

²æ’Ýè …æï }¢ éÚèÎ ¥ÐÝï àæñ¶G ÜïU ÜU}¢æH ÜUæ »’„ïÜGUæÎ Ý Ú¶ï ±æïã }¢ éÚèÎ

©¨ }¢ é<àæÎ ÜïU ãæƒæï¢ ÐÚ ÜU|æè ÜUæ}²æÏæ Ý ãæïxææ J

{3} ÝæÜUæ}¢ }¢ éÚèÎ}¢ éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜUæï ÜU|æè

HzG…G “v²ê¢” Ý ÜUãï v²ê¢ çÜU „}¢æ}¢ }¢àææ§¶G Ýï §çœæÈGUæÜGU çÜU²æ ãñ

çÜU ç…¨ }¢ éÚèÎ Ýï ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜUæï “v²ê¢” ÜUãæ „æï ±æïã „GÚèÜGU„ }¢ï ¢

ÜUæ}²æÏæ Ý ãæïxææ J{4} {é„ÜUæÚæ ãé±æ

ãG…GÚ„ï àæñ¶G ¥GÏÎéÚüãG}¢æÝ …ñHè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU

…æï }¢ éÚèÎ ¥ÐÝï ÝzG¨ ÜUæï ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ¥æñÚ ¥ÐÝï ÐèÚ |ææ§²æï¢ ÜUè

}¢ãGÏÏæ„ ï MxæÎæüÝè ÜUÚÝï ±æHæ Ðæ» „æï ©¨ï …æÝÝæ ™æçã²ï çÜU ¥Ïæ

©¨ ÜUæï ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜïU ÎÚ±æ…Gï ¨ï {éyÜUæÚæ …æ Úãæ ãñ J{5} ãGvGÜGïU }¢ é<àæÎ

}¢ éÚèÎ ÜïU çH²ï …GMÚè ãñ çÜU ±æïã ²ïã ¶G²æH ÜU|æè Ý

Hæ» çÜU ¥Ïæ ±æïã ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜUæ ãGÜGU ÐéÚæ ÜUÚ ™éÜUæ ãñ J¥xæ™ïü ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜUè ãG…GæÚ ÏæÚ¨ ç¶GÎ}¢„ ÜUÚ ï ¥æñÚ §¨

ÐÚ Hæ¶æï¢ MçÐ²ï |æè ¶G™ü ÜUÚï ¥æñÚ çÈUÚ }¢éÚèÎ ÜïU çÎH }¢ï ¢ §„Ýèç¶GÎ}¢„ ¥æñÚ §„Ýï ¶G™ü ÜïU Ïææ’Î ²ïã ¶G²æH ¥æ²æ çÜU ¥Ïæ

±æïã ÜéUÀ Ý ÜéUÀ ãGÜGU ¥Îæ ÜUÚ ™éÜUæ ãñ („æï ©¨ï „GÚèÜGU„ }¢ ï ¢ Ýæ

ÜGUæçÏæHï „¨Ã±éÚ ÝévG„¢Ý Ðãé¢™ïxææ)


54

{6} Ó™æ§ü ¥æñÚ ²ÜGUèÝãG…GÚ„ï àæñ¶G ¥ÏæéH ãG¨Ý àææ…GHè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢

çÜU »ï Hæïxææï ! „é}¢ Ïæé…éGxææïZ ÜUè „¢ïãGÏæ„ ¨Ó™æ§ü ¥æñÚ ²ÜGUèÝ ãè ÜïU „¢ƒ§çwG„²æÚ ÜUÚæï J ¥xæÚ ±æïã çÜU¨è ¨ÏæÏæï …GæçãÚè ÜïU çÏæxæñGÚ „é}¢ ÐÚ

(Ïæ …GæçãÚ) ç…G²æÎ„è ÜUÚï¢ „æï |æè „é}¢ Ïæí ãè ÜUÚæï ¥æñÚ „é}¢ ©Ý ÜïU Ðæ¨ÐéwG„æ §ÚæÎæ ¥æñÚ ¥Gæç……Gè ãè Hï ÜUÚ ¥æ¥æï, Ð¨ §¨ „GÚèÜïGU ¨ï }¢é<àæÎ„é}ãï¢ ÈGUæñÚÝ ãè ÜG ÏæêH ÈGUÚ}ææ Hï¢xæï J

{7} wG„ …GË…GHïãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ ¥GHè çÏæÝ ±ÈGUæ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢

çÜU }¢éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï „}¢æ}¢ ±„¢§H, ¥SÏææÏæ ¥æñÚ¥ÐÝï „}¢æ}¢ }¢æ’}¢êHæ„ ÜUæï ç…Ý ÐÚ §¨ï »’„ï}¢æÎ ãñ ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜïU

„¢}¢Ýï Ðïàæ ÜUÚ Îï, „æçÜU }¢é<àæÎ §Ý „}¢æ}¢ ™è…Gæï¢ ÜUæï ÈGUÝæ ¥æñÚ xæé}¢ ÜUÚÇæHï J Ð¨ §¨ ±vG„ }¢éÚèÎ ÜUæ »’„ï}¢æÎ Ý ¥ÐÝï §GË}¢ ÐÚ Úãï Ý ¥G}¢HÐÚ J ãæ¢ ! ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜïU Ïææ’Î ç¨ÈüGUU¥ÐÝï }¢é<àæÎ ãè ÜïU ÈGUÁGHÐÚ »’„ï}¢æÎ ãñ ¥æñÚ ²ïã ²ÜGUèÝ Úãï çÜU ¥Ïæ }¢éÛæï „}¢æ}¢ |æHæ§²æ¢

¥æñÚ ¶GñÚ ç¨ÈüGUU}¢ïÚï }¢ é<àæÎ ãè ÜïU ±æç¨„ïG ¨ï Ðãé¢™ïxæè J

²ïã Ïæ ™è…Gï¢ §¨ çH²ï …GMÚè ãñ¢ çÜU }¢é<àæÎ §¨ }¢éÚèÎ ÜUæïÎéà}¢Ý ÜïU }¢Ýæç…GH ¨ï çÝÜUæH ÜUÚ }¢ÜGUæ}¢æ„ï ãGÜGU „ÜUÐãé¢™æ Îï ¥æñÚ }¢é‹ÎçÚ…» ÏææHæ ãGæH„ }¢ï ¢ }¢éÚèÎ ÜUæï Ïæãé„ ¨wG„…GË…GHï |æè (ç…Ý ÜïU ¥æÝï ÜïU Ïæãé„ §}æÜUæÝ ãñ) ÜéUÀãG-ÚÜU„ Ýãè¢ Îï ¨ÜïU ¢xæï J

{8} Ó™æ§ü}¢éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU }¢é<àæÎ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï¢ ãÚ ±vG„ Ó™æ§ü

ãè ÜïU „¢ƒ ¥æ» ¥xæ™ïü Úæï…GæÝæ ã…GæÚ ÏææÚ ¥æÝæ Ý¨èÏæ ãæï J


55

{9} |æÅÜU„æ ãé±æ }¢éÚèÎãG…GÚ„ï ¨çÄ²Îè ¥GHè çÏæÝ ±ÈGUæ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢

çÜU ç…¨ àæwG¨ Ýï çÏæxæñ GÚ }¢é<àæÎ ¥æñÚ ãæÎè ÜïU ÜU}¢æH ÜUæ §ÚæÎæçÜU²æ, „æï ±æïã }¢vG¨êÎ ÜïU ÚæS„ï ¨ï |æÅÜU xæ²æ J v²ê¢çÜU }¢ ï±æ¥ÐÝè xæéÆHè ÜïU ±é…êÎ ÜïU çÏæxæñ GÚ …æï çÜU §¨ ÜUæ ¥SH ãñ J ÜU|æèÜUæç}¢H Ýãè¢ ãæïxææ J „æï }¢éÚèÎ |æè §¨è „GÚãG ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜïU ±é…êÎÜïU çÏæxæñ GÚ ÜU|æè ÜUæç}¢H Ýãè¢ ãæïxææ J

Ïæï ¥ÎÏæè ÜUæ ¥‹…æ}¢ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè ÜUæ »ÜU }¢éÚèÎ ¥æÐ

¨ï ÝæÚæ…G ãæï xæ²æ ¥æñÚ ²ïã ¨}¢Ûææ çÜU ©¨ï |æè }¢ÜGUæ}¢ï }¢æ’ÚïÈGU„ãGæç¨H ãæï xæ²æ ãñ, ¥Ïæ ©¨ï }¢ é<àæÎ ÜUè …GMÚ„ Ýãè¢ Úãè J »ÜU çÎÝ±æïã ¥æÐ ÜUæ §}æç„ãGæÝ HïÝï ÜïU çH²ï ¥æ²æ J ãGG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè

©¨ ÜïU çÎH ÜUè ÜñUçÈGUÄ²„ ¨ï ¥æxææã ãæï xæ», ©¨ Ýï¥æÐ ¨ï ÜUæï§ü Ïææ„ ÐêÀè J ¥æÐ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : HzG…Gè …±æÏæ „æï ²ïã ãñçÜU ¥xæÚ „ê Ýï ¥ÐÝæ §}æç„ãGæÝ ÜUÚ çH²æ ãæï„æ „æï }¢ ïÚæ §}æç„ãGæÝ HïÝïÝ ¥æ„æ ¥æñÚ }¢æ’Ý±è …±æÏæ ²ïã ãñ çÜU }¢ ñ ¢ Ýï „éÛæï ç±Hæ²„ ï ¶GæçÚ…çÜU²æ J §¨ …é}Hï ÜïU ÈGUÚ}¢æ„ï ãè ©¨ }¢éÚèÎ ÜUæ ™ïãÚæ ÜUæHæ ãæïxæ²æ, çÈUÚ ¥æÐ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU „éÛæï ¶GÏæÚ Ýãè¢ çÜU ¥æñçH²æ ±æçÜGUÈïGU¥SæÚæÚ ãæï„ï ãñ¢ J (ÜUàÈGéUH }¢ãG…êÏæ, ¨ÈGUãGæ : 206)

{10} ãG¨Î ÜUè ÝéãGê¨„}¢éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU …Ïæ ©¨ ÜUæ }¢é<àæÎ ©¨ ÜïU ÐèÚ

|ææ§²æï¢ }¢ ï ¢ ï çÜU¨è »ÜU ÜUæï ©¨ ï ¥æxæï ÏæÉGæ Îï (²æ ÜUæï§ü }¢‹¨Ïæ ¥G„GæÜUÚï) „æï ±æïã ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜïU ¥ÎÏæ ÜUè ±…ã ¨ï ¥ÐÝï ©¨ ÐèÚ |ææ§üÜUè ç¶GÎ}¢„ (¥æñÚ §„Gæ¥G„) ÜUÚï ¥æñÚ ãG¨Î ãÚçxæ…G Ý ÜUÚï J ±ÚÝæ©¨ ÜïU …}¢ ï ãé» Ðæ¢± çÈU¨H …æ»¢xæï ¥æñÚ ©¨ï ÏæÇGæ ÝévG„¢Ý Ðïàæ¥æ»xææ J


56

{11} §„Gæ¥G„ ÜUè Ïæ-ÚÜU„¥xæÚ çÜU¨è }¢ éÚèÎ ÜUæ ²ïã §ÚæÎæ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï ÐèÚ

|ææ§²æï¢ ¨ï ¥æxæï ÏæÉG …æ», „æï ©¨ï ™æçã²ï çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜUè

wGæêÏæ §„Gæ¥G„ ÜUÚï ¥æñÚ ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï »ï¨è ç¨ÈGUæ„ (ç…Ý ¨ï }¢ é<àæÎ

¶éGàæ ãæï„ï ãæï¢) ¨ï ¥æÚæS„æ ÜUÚ Hï ç…Ý ÜïU …GÚè»G ±æïã ¥æxæï ÏæÉG

…æÝï ÜUæ }¢éS„çãGÜGU ãæï …æ», ¥æñÚ ©¨ ±vG„ }¢ é<àæÎ |æè ©¨ï §¨è

ÐèÚ |ææ§ü ÜUè „GÚãG Îê¨Úï ÐèÚ |ææ§²æï¢ ¨ï ¥æxæï ÏæÉGæ Îïxææ, v²ê¢çÜU }¢ é<àæÎ

„æï }¢éÚèÎæï¢ ÜUæ ãGæçÜU}¢ ¥æñÚ ©Ý ÜïU ÎÚç}¢²æÝ ¥GÎìH ÜUÚÝï ±æHæ ãæï„æ

ãñ ¥æñÚ Ïæãé„ ÜU}¢ ãñ çÜU ÜUæï§ü }¢ éÚèÎ §¨ }¢Ú…G ï Ïæ™ …æ» J ¥ËH¢ã

„¥GæHæ ¥ÐÝè ÐÝæã }¢ ï ¢ Ú¶ï J

çÝxææãï ç±Hæ²„ ÜïU ¥¨ÚæÚ…ñ„¢ çÜU (çÜU„æÏæï ¶Gæç„}¢æ „…ü}¢æ ¥æÎæÏæéH }¢ éÚèÎèÝ ÜïU ÎèÏææ™ï

}¢ï¢ ÈGUãGæ Ý}ÏæÚ 14 ÐÚ „ãGÚèÚ ãñ), 15 Ú-}¢…GæÝéH }¢éÏææÚÜU ç¨Ýï 787 çã.

Ïæ }¢ é„GæçÏæÜGU 10 ç¨„}ÏæÚ 1357 §üG. ÜUæï ãG…GÚ„ àæñ¶éGH §SHæ}¢ wG±æ…æ

Ý¨èLgèÝ }¢ãG}¢êÎ ç™ÚæxæG ÎïãË±è ÐÚ ¥™æÝÜU Ïæè}¢æÚè ÜUæ

xæGHÏææ ãé±æ „æï Hæïxææï¢ Ýï ¥G…üG çÜU²æ çÜU }¢àææ§¶G ¥ÐÝï ç±„¢H ÜïU

±vG„ çÜU¨è »ÜU ÜUæï }¢ é}„æ…G ÜGUÚæÚ Îï ÜUÚ ¥ÐÝæ …æ¢ ÝàæèÝ }¢éÜGUÚüÚ

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ J

ãG…GÚ„ï àæñ¶éGH §SHæ}¢ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : ¥ÓÀæ }¢éS„çãGÜGU

Hæïxææï¢ ÜïU Ýæ}¢ çH¶ ÜUÚ Hæ¥æï J }¢æñHæÝæ …ñGÝégèÝ Ýï

Ïææã}¢è }¢à±Úï ¨ï »ÜU ÈïGUãçÚS„ „Ä²æÚ ÜUÚ ÜïU Ðïàæ ÜUè ç…¨ }¢ï¢ ¥æÐ ÜïU

}¢éÚèÎï ¶Gæ¨ ãG…GÚ„ï xæï¨ê ÎÚæ…G ÜUæ Ýæ}¢ àææç}¢H Ý ƒæ J ²æ’Ýè

©¨ ±vG„ }¢æñHæÝæ …ñGÝégèÝ ¥ã}¢ ç…G}}¢æÎæÚ ãæï¢xæï …Ïæ


57

ãè ²ïã ¥ã}¢ ÜUæ}¢ ©Ý ÜUæï „¢ ï ¢Ðæ xæ²æ ¥æñÚ …GæçãÚè „GæñÚ ÐÚ ãG…GÚ„ï xæï¨ê

ÎÚæ…G ÜUæï §„Ýæ ¥ã}¢ Ýãè¢ ¨}¢Ûææ …æ„æ ãæïxææ, …|æè ¥æÐ

ÜUæ Ýæ}¢ …æ ÝàæèÝ ÜïU çH²ï àææç}¢H Ý çÜU²æ xæ²æ J

}¢xæÚ ãG…GÚ„ àæñ¶éGH §SHæ}¢ …æï çÜU çÝxææãï Ïææç„GÝ ¨ï ±æïã

ÜéUÀ }¢ éHæãG…Gæ ÈGUÚ}¢æ Úãï ƒï, ç…Ý ¨ï ²ïã Hæïxæ Ïæï ¶GÏæÚ ƒï J ¥æÐ Ýï

ÈGïUãçÚS„ Îï¶ ÜUÚ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU “„é}¢ çÜUÝ Hæïxææï¢ ÜïU Ýæ}¢ çH¶

Hæ» ãæï ? §Ý ¨Ïæ ¨ï ÜUã Îæï ç¶GHæÈGU„ ÜUæ ÏææÚ ¨¢|ææHÝæ ãÚ àæwG¨

ÜUæ ÜUæ}¢ Ýãè¢ J ¥ÐÝï ¥ÐÝï §ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„ ÜUè çÈGURU ÜUÚï¢ J”

xæGæñÚ „GHÏæ Ïææ„ ãñ çÜU §¨ ÈGïUãçÚS„ }¢ ï ¢ ÜUè¨ ÜGUÎÚ xæGæñÚæï ¶Gæñ…G ÜïU

Ïææ’Î ¥ã}¢ „ÚèÝ ¥æñÚ Ïæ …GæçãÚ Ïææ ¨HæçãGÄ²„ àæçwG¨Ä²„æï¢ ÜUæï

™éÝæ xæ²æ ãæïxææ J }¢xæÚ çÝxææãï }¢ é<àæÎ ÜïU ¥SæÚæÚ ÜUæï ¨}¢ÛæÝæ ãÚ »ÜU

ÜïU Ïæ¨ ÜUè Ïææ„ Ýãè¢ ãæï„è J }¢æñHæÝæ …GñÝégèÝ Ýï §¨

ÈïGUãçÚS„ ÜUæï }¢éwG„¨Ú ÜUÚ ÜïU ÎæïÏææÚæ ¥æÐ ÜUè ÏææÚxææã }¢ï¢ Ðïàæ çÜU²æ J

§¨ ÈGïUãçÚS„ }¢ ï ¢ |æè ãG…GÚ„ï xæï¨ê ÎÚæ…G ÜUæ Ýæ}¢ Ý ƒæ J

¥Ïæ àæñ¶éGH §SHæ}¢ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU “¨çÄ²Î }¢éãG}}¢Î

ãG…GÚ„ï wG±æ…æ xæï¨ê ÎÚæ…G ” ÜUæ Ýæ}¢ „é}¢ Ýï Ýãè¢ çH¶æ ?

ãGæHæ¢ çÜU ±æïãè „æï §¨ ÏææÚï çxæÚæ¢ ÜUæï ©ÆæÝï ÜUè ¥ãçHÄ²„ Ú¶„ï ãñ¢ J

²ïã ¨éÝ ÜUÚ ¨Ïæ ƒÚ ƒÚ ÜUæ¢ÐÝï Hxæï J ¥Ïæ …Ïæ ãG…GÚ„ï wG±æ…æ xæï¨ê

ÎÚæ…G ÜUæ Ýæ}¢ |æè ÈïGUãçÚS„ }¢ ï ¢ çH¶ ÜUÚ ãGæç…GÚ ãé» „æï

ãG…GÚ„ï àæñ¶éGH §SHæ}¢ Ýï ÈGUæñÚÝ ©„ Ýæ}¢ ÐÚ “ãéGv}¢ „¢çÎÚ” ÈGUÚ}¢æ

çÎ²æ J ©¨ ±vG„ ãG…GÚ„ xæï¨ê ÎÚæ…G ÜUè ©G}¢í “36” „¢H ï

ÜéUÀ ç…G²æÎæ Ý ƒè J


58

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! ã}¢æÚè çÝxææã …GæçãÚè

¨HæçãGÄ²„ ± àæçwG¨Ä²„ ÜUæï Îï¶„è ãñ J }¢xæÚ }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ¥ÐÝè

çÝxææãï ç±Hæ²„ ¨ï ¶Úï ¶æïÅï ÜUè Ðã™æÝ ÜUÚ ÜïU Ïæïã„Ú ãè ÜUæï „¢}¢Ýï

Hæ„ï ãñ¢ J ¥æñÚ „¢}¢Ýï ¥æÝï ±æHæ çÝxææãï }¢é<àæÎ ÜUè „±Á…æïãï ¶Gæ¨ ÜUè

Ïæ-ÚÜU„ ¨ï »ï„¢ Ïææ ÜU}¢æH ãæï …æ„æ ãñ çÜU Hæïxæ ©¨ ÜïU …GÚè»G ãæïïÝï

±æHï ÜUæ}¢ Îï¶ ÜUÚ àæàæÎÚ Úã …æ„ï ãñ¢ }¢xæÚ ÜUæ}²æÏæ ±æïãè Úã„ï ãñ¢ …æï

§¨ ãGÜGUèÜGU„ ÜUæï ãÚ Î}¢ Ðïàæï Ý…GÚ Ú¶„ï ãñ¢ çÜU ²ïã „}¢æ}¢ ÜU}¢æHæ„

çÜU¨ ÜUè çÝxææã ÜïU „éGÈGñUH ãñ¢ ¥æñÚ ²ÜGUèÝÝ ãÚ ¥G}¢H }¢ïÚæ çÜU¨è ÜUè

Ý…GÚæï¢ ¨ï ÜGUæ§}¢ ãñ J ¥ËH¢ã ã}¢ ¨Ïæ ÜïU §ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„

ÈGUÚ}¢æ» ¥æñÚ }¢-ÎÝè }¢æãGæïH }¢ï¢ §çS„ÜGUæ}¢„ ¥æñÚ }¢é<àæÎ ÜUè Ïæï ¥ÎÏæè

¨ï }¢ãGÈGUê…G ÈGUÚ}¢æ» J ( )

{12} Îæ§}¢è §GÁG…G„¥æÐ }¢…GèÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU …Ïæ „êÝï …æÝ çH²æ çÜU

„ïÚæ }¢é<àæÎ ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜUæï …æÝ„æ ãñ ¥æñÚ ±æïã „ïÚï ÚÏæ ÜïU

ÎÚç}¢²æÝ ±æç¨„Gæ ãñ ¥æñÚ »ÜU »ï„¢ …GÚè¥Gæ ãñ, ç…¨ ¨ï ¥ËH¢ã

„¥GæHæ „ïÚè „GÚÈGU }¢é-„±Á…ïã ãæï„æ ãñ „æï, „ê ©¨ }¢ é<àæÎ ÜUè §„Gæ¥G„

ÜUæï Hæç…G}¢ ÜUÚ Hï J Îæ§}¢è §GÁG…G„ Ðæ»xææ J

{13} ç¶GÎ}¢„ï }¢ é<àæÎ¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU „ê ¥GæçÚÈGU çÏæËHæã ÜUè ç¶GÎ}¢„

ÜUÚ, „ïÚè ç¶GÎ}¢„ ÜUè …æ»xæè ¥æñÚ „ê çÏæËæ ¶éG¨ê¨ }¢é<àæÎ ÜïU M ÏæM

©¨ ÜUè }¢é}¢æÝ¥G„ ¨ï Ïæ™ ±ÚÝæ „ê }¢HªGÝ ãæï …æ»xææ ¥æñÚ {éyÜUæÚæ

…æ»xææ, …ñ„¢ çÜU àæñ„GæÝ }¢HªGÝ ãæï xæ²æ J ¥æñÚ {éyÜUæÚæ xæ²æ v²ê¢çÜU

±æïã ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜïU M ÏæM ãè ¨ÁÎï ÜUæ „æçÚÜU ÏæÝ xæ²æ J


59

{14} çÚ…Gæ» §Hæãè ãG…GÚ„ ï çÄ²ÎéÝæ ¥GHè çÏæÝ ±ÈGUæ }¢…GèÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢

çÜU ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜUè Úæã çÎ¶æÝï ±æHæ „ïÚæ }¢ é<àæÎ »ÜU »ï¨è

¥æ¢¶ ãñ, ç…¨ ÜïU …GÚè»G ¥ËH¢ã „¥GæHæ „ïÚè „GÚÈGU HéyGÈGU ¥æñÚ

ÚãG}¢„ ¨ï Îï¶„æ ãñ J ¥æñÚ »ÜU »ï„¢ }¢é ¢ã ãñ ç…¨ ÜïU …GÚè»G ¨ï

¥ËH¢ã „¥GæHæ „ïÚè „GÚÈGU }¢é„±Á…ïã ãæï„æ ãñ J ¥æñÚ ©¨ ÜUè

çÚ…Gæ ¨ï Úæ…Gè ãæï„æ ãñ ¥æñÚ ©¨ ÜUè ÝæÚæ…Gè ¨ï ÝæÚæ…G ãæï„æ ãñ J Ð¨ »ï

}¢ éÚèÎ „ê §¨ Ïææ„ ÜUæï …æÝ Hï ¥æñÚ }¢ é<àæÎ ÜUè §„Gæ¥G„ ÜUæï Hæç…G}¢

ÜUÚ Hï J

{15} …GæçãÚ ÏæèÝ¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ç…¨ àæwG¨ Ýï ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ

ÜUè ç¨ÈüGUU…GæçãÚè ÏæàæçÚÄ²„ Îï¶è J „æï ©¨ ÜUè „}¢æ}¢ ÜUæïçàæàæ …Gæ»¥G

ãæï xæ§¢ü ¥æñÚ ©¨ ±vG„ }¢é<àæÎ ©¨ ÜïU çH²ï ç…„Ýæ |æè ÚæïàæÝ

ÚæS„æ ¶æïHï J ±æïã ÚæS„æ ©¨ }¢ éÚèÎ ÜïU MxæÎæüÝè ¥æñÚ ÛæéÅHæÝï ãè ÜUæï

ÏæÉGæ»xææ v²ê¢çÜU ÏæàæÚ ãæïÝï ÜUè ±…ã ¨ï ¥æÎ}¢è ÜUè ãñç¯Ä²„ ²ïã ãñ

çÜU ±æïã »ÜU Îê¨Úï ÜUè §„Gæ¥G„ Ý ÜUÚï¢ J Ð¨ ²ïã ¶Gæç¨Ä²„ ©¨ï

}¢é<àæÎ ÜUè Ý¨èãG„ ¥æñÚ §àææüÎ ¨éÝÝï ¨ï }¢æÝï¥G Úãïxæè J ¥xæ™ïü

±æïã §àææüÎ ÜéGUÚ¥æÝ ÜUæ §àææüÎ ãè v²ê¢ Ý ãæï J …Ïæ „ÜU çÜU ¥ËH¢ã

„¥GæHæ ÜUè §GÝæ²„ ©¨ï Ý ÍæïÚï J

{16} Ó™æ§ü ÜUè ¶éGàÏæê…Ïæ }¢ é<àæÎ çÜU¨è }¢ éÚèÎ ÜïU }¢ é¥Gæ}¢Hï }¢ï ¢ (©¨ ÜUè |æHæ§ü ÜUè

¶Gæç„GÚ ç…¨ ¨ï }¢éÚèÎ Ïæï ¶GÏæÚ ãæï) ©¨ ÜUè }¢ é¶GæçHÈGU„ ÜUÚï ¥æñÚ ©¨

ÜUè wG±æçãàæ ÜïU ÏæÚ ¥Gv¨ ÜUæ}¢ ÜUÚï J „æï }¢éÚèÎ ÜUæï Ïæí ÜUÚÝæ ™æçã²ï


60

¥æñÚ ²ïã §¨ Ïææ„ ÜUè »ÜU ÏæÇGè ÎHèH ãñ çÜU }¢é<àæÎ Ýï ©¨ }¢éÚèÎ ï

¨Ó™æ§ü ÜUè Ïæê ê¢Íæè ãñ J ¥xæÚ »ï„¢ Ý ãæï„æ „æï ±æïã ©¨ ï }¢é¶GæçHÈGU„

±æHæ }¢é¥Gæ}¢Hæ Ý ÜUÚ„æ ÏæçËÜU ÏæïxææÝæï¢ ±æHæ }¢ é¥Gæ}¢Hæ ÜUÚ„æ ²æ’Ýè

Ý}æèü ¥æñÚ }¢ é±æÈGUÜGU„ ±xæGñÚæ J

{17} }¢ é<àæÎ ï ÎêÚãG…GÚ„ï ¨çÄ²Î ¥GHè çÏæÝ ±ÈGUæ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢

çÜU ç…¨ }¢ éÚèÎ Ýï ²ïã xæé}¢æÝ çÜU²æ çÜU ©¨ ÜUæ àæñ¶G ©¨ ÜïU ¥SæÚæÚ

(²æ’Ýè Úæ…Gæï¢) ¨ï ±æçÜGUÈGU Ýãè¢ ãñ „æï ±æïã }¢éÚèÎ ¥ÐÝï àæñ¶G ï Ïæãé„

ÎêÚ ãñ J ¥xæ™ïü çÎÝ Úæ„ }¢é<àæÎ ÜïU „¢ƒ ãè ÏæñÆæ ãæï J

{18} }¢é<àæÎ ÜïU Îéà}¢Ý¥æÐ }¢…GèÎ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU »ï }¢ éÚèÎ !

„ê ãGæç¨Î ¥æñÚ ¥ÐÝï àæñ¶G ÜïU Îéà}¢Ý ÜUè Ïææ„ ÜUè „GÚÈGU ÜUæÝ HxææÝï ï

Ïæ™ J ±ÚÝæ ±æïã „éÛæï ¥ËH¢ã ÜUè Úæã (²æ’Ýè }¢-ÎÝè }¢æãGæïH)

¨ï ÎêÚ ÜUÚ Îï¢xæï J

{19} ¶éGàæ ÈGUã}¢è¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU »ï }¢éÚèÎ ! „ê ¥ÐÝï

}¢ é<àæÎ ÜïU }¢èÆï ÜUHæ}¢ (²æ’Ýè ãGæñ¨Hæ ¥zG…Gæ§ü) ¨ï {æïÜUæ }¢„ ¶æ J

²ïã Ý ¨}¢Ûæ çÜU „ê ¥Ïæ ©¨ ÜïU ÝÁGÎèÜU »ÜU ¥æ’Hæ }¢ÜGUæ}¢ ÜUæï

Ðãé¢™ xæ²æ ãñ J (²ïãè ¨}¢ÛæÝï }¢ ï ¢ ¥GæçÈGUÄ²„ ãñ çÜU ²ïã }¢ é<àæÎ ÜUè

àæzGÜGU„ ãñ ±ÚÝæ ãGÜGUèÜGU„Ý }¢ ñ ¢ §¨ ÜGUæçÏæH Ýãè¢)

{20} ç¶GHæÈïGU ¥GæÎ„ ÜUæ}¢}¢éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï ¥æÐ ÐÚ }¢ é<àæÎ ÜïU ¥ÎÏæ

ÜUæï ¥àæg …GMÚè …æÝï ¥æñÚ }¢é<àæÎ ¨ï ÜUÚæ}¢„ ÜUè „GHÏæ ÜU|æè Ý


61

ÜUÚï, ¥æñÚ Ý ç¶GHæÈïGU ¥GæÎ„ çÜU¨è ÜUæ}¢ ÜUæ ±éÜGUê¥G ™æãï, ¥æñÚ Ý ãè

ÜUàÈGU ¥æñÚ §Ý …ñ¨è ™è…Gæï¢ ÜUæ }¢é„GæHÏææ ÜUÚï J

{21} ÝæçÜGU¨ }¢ éÚèÎ

ç…¨ }¢éÚèÎ Ýï ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ï §¨ çÝÄ²„ ï ÜUÚæ}¢„ ™æãè çÜU

çÈUÚ ±æïã ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜUè ¥ÓÀè §çœæÏææ¥G ÜUÚïxææ J „æï »ï¨ï }¢éÚèÎ ÜUæ

¥Ïæ „ÜU »’„ïÜGUæÎ ¨ãGèãG Ýãè¢ ¥æñÚ Ý ãè ©¨ï ²ÜGUèÝ ãGæç¨H ãé±æ ãñ

çÜU §¨ ÜUæ }¢é<àæÎ ¥ãHéËHæã ÜïU „GÚèÜïGU ï Ïæ wGæêÏæè ±æçÜGUÈGU ãñ J ²æ’Ýè

»ï„¢ }¢éÚèÎ ¥Ïæ „ÜU ÝæçÜGU¨ }¢éÚèÎ ãñ J

{22} ÜUÚæ}¢„ ÜUè „GHÏæ

ãG…GÚ„ï }¢é<àæÎ ¥ÏæéH ¥GÏÏææ¨ }¢Ú¨è ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ »ï

}¢éÚèÎ ! „ê ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ï ÜUÚæ}¢„ „GHÏæ ÜUÚÝï ¨ï Ïæ™, „æçÜU „ê §¨

ÜUÚæ}¢„ ÜUè ±…ã ï ©¨ ÜïU ÜUè §çœæÏææ¥G

ÜUÚï J v²ê¢çÜU ²ïã Ïæï ¥ÎÏæè ãñ ¥æñÚ ÎèÝï §SHæ}¢ }¢ï¢ „ïÚï àæÜU ÜUè ¥GHæ}¢„

ãñ J v²ê¢çÜU ç…¨ …Gæ„ Ýï „éÛæï §¨ Úæã ÜUè „GÚÈGU Îæ’±„ Îè ãñ ±æïã „ïÚæ

(}¢èÆæ }¢èÆæ) }¢é<àæÎ (ãè „æï) ãñ J

{23} }¢é<àæÎ ÜUè ÝæÚæ…Gè

»ï }¢éÚèÎ ! „ê ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜUè ¶GÈGUxæè ¥æñÚ §G„æÏææï¢ ÜïU ±vG„

¥ÐÝï ªÐÚ ¨Ïæí ÜUæï Hæç…G}¢ ÜUÚ Hï J ¥xæÚ ±æïã „éÛæï („ïÚè §SHæãG

ÜUè ¶Gæç„GÚ) {éyÜUæÚï „æï „ê …éÎæ }¢„ ãæï …æ ÏæçËÜU „ê ©¨ ÜUè „GÚÈGU

ÎéÁGæÎèÎæ Ý…GÚ (²æ’Ýè ÀéÐè çÝxææã ¨ï) Îï¶„æ Úã J ¥æñÚ ²ïã |æè …æÝ Hï

çÜU Ïæé…éGxææüÝï ÎèÝ çÜU¨è »ÜU }¢é¨Ëæ}¢æÝ ÜUæï »ÜU „¢¢¨

ÏæÚæÏæÚ |æè Ýæ Ð¨‹Î Ýãè¢ ¨}¢Ûæ„ï J ¥æñÚ ±æïã …æï ÜéUÀ |æè ÜUÚ„ï ãñ¢ ±æïã


62

¨Ïæ }¢éÚèÎèÝ ÜUè „æ’Hè}¢ ãè ÜUè xæGÚ…G ¨ï ÜUÚ„ï ãñ¢ (ç…¨ ï }¢éÚèÎèÝ Ïæï

¶GÏæÚ ãæï„ï ãñ¢) Ïææ’…G }¢Ú„Ïææ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H §¨ „GÚãG ¥ÐÝï }¢éÚèÎèÝ

± }¢æï’„çÜGUÎèÝ ÜUæ §}æç„ãGæÝ |æè Hï„ï ãñ¢ ¥æñÚ …æï ¯¢çÏæ„ ÜGUÎ}¢è ÜUæ

}¢é…GæãÚæ ÜUÚ„ï ãñ¢ ±æïãè ÈGUñ…ïG Ïææç„GÝè ãGæç¨H ÜUÚÝï }¢ï¢ ÜUæ}²æÏæ ãæï„ï ãñ¢ J

{24} }¢ÜGUæ}¢ï }¢é<àæÎ¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢ éÚèÎ ÜUæ ¥ÐÝï }¢é<àæÎ Üï

}¢ÜGUæ}¢ ÜUæï …æÝÝæ ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜUè }¢æ’ÚïÈGU„ ï ç…G²æÎæ }¢éçàÜUH

ãñ J v²ê¢çÜU ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜUæ ÜU}¢æH, Ïæé…éGxæèü ¥æñÚ ÜéGUÎÚ„ }¢wGHêÜGU

ÜUæï }¢æ’Hê}¢ ãñ ¥æñÚ }¢wGHêÜGU »ï¨è Ýãè¢ (çÜU ãÚ »ÜU }¢ éÚèÎ ÜUæï ÐèÚ ÜUæ

ÜU}¢æH ± Ïæé…éGxæèü |æè }¢æ’Hê}¢ ãæï) Ð¨ §‹„¢Ý ¥ÐÝè „GÚãG ÜUè »ÜU

}¢wGHêÜGU ÜïU ÏæéH‹Î }¢ÜGUæ}¢ ÜUæï çÜU¨ „GÚãG …æÝ ¨ÜU„æ ãñ J …æï§¨ ÜUè „GÚãG ¶æ„æ |æè ãæï ¥æñÚ §¨è ÜUè „GÚãG Ðè„æ |æè ãæï J

{25} ÜGUËÏæï }¢é<àæÎ¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU »ï }¢éÚèÎ ! „é}¢ ¥ÐÝï }¢é<àæÎ

ÜïU ¥ÎÏæ ÜUæï ¥ÐÝï ªÐÚ ãÚ Î}¢ Hæç…G}¢ ÏæÝæ¥æï, ¥xæ™ïü ±æïã „é}¢

¨ï ÜU|æè ¶éGàæ M§ü ± ¶G‹Îæ ÐïàææÝè ¨ï xæézG„ìxæê ÈGUÚ}¢æ»¢ J v²ê¢çÜU¥æñçH²æ©ËHæã ÜïU ÜéGUHêÏæ, ç}¢cHï ÜGéUHêÏæï ÏææÎàææãæï¢ ÜïU ãñ¢ J

ÈGUæñÚÝ ãè çãGË}¢ ± ÏæéÎüÏææÚè ¨ï ÝæÚæ…Gè (²æ’Ýè ¨…Gæ ÎïÝï) ÜUè „GÚÈGU

}¢é‹„çÜGUH ãæï …æ„ï ãñ¢ J ²æÎ Ú¶æï ! …Ïæ ±çHÄ²éËHæã ÜUæ ÏææÁG¢ê

¼æx¢ ãæï xæ²æ, „æï ©¨ ÜUæ §ü…Gæ ÎïÝï ±æHæ ©¨è ±vG„ ãHæÜU ãæï

…æ»xææ, ¥æñÚ …Ïæ ÜéUàææÎæ Úãæ „æï ©¨ ±vG„ ¨-ÜGUHñÝ (²æ’Ýè„}¢æ}¢ ç…‹Ýæï¢ ¥æñÚ „}¢æ}¢ §‹„¢Ýæï¢) ÜUè §ü…Gæ Ú„¢Ýè ÜUæï |æè ÏæÚÎæà„

ÈGUÚ}¢æ»¢xæï J


63

{26} çãGv}¢„ï }¢é<àæÎ

¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢é<àæÎ ÜUæï …æ§…G ãñ çÜU ±æïã

¥ÐÝï }¢éÚèÎ ÜUæï »ÜU ±…GèÈïGU ÜïU „ÜüUUÜUÚÝï ¥æñÚ Îê Úï ±…GèÈïGU ÜïU §çwG„²æÚ

ÜUÚÝï ÜUæ ãéGv}¢ ÈGUÚ}¢æ», çÈUÚ …Ïæ }¢é<àæÎ © ï çÜU¨è ±…GèÈïGU ÜïU „ÜüUUÜUÚÝï

ÜUæ ãéGv}¢ ÈGUÚ}¢æ» „æï }¢éÚèÎ ÜUæï ™æçã²ï çÜU ÈGUæñÚÝ ãè §}æç„„¢Hï ¥}¢í

(²æ’Ýè ãév}æï }¢é<àæÎ ÜUè Ïæ…æ ¥æ±Úè ÜUÚï) ¥æñÚ }¢éÚèÎ ÜUæï ¥ÐÝï çÎH }¢ï ¢

|æè »’„ïÚæ…G HæÝæ …æ§…G Ýãè¢ J }¢¯HÝ çÎH }¢ï¢ ²ê¢ ÜUãï çÜU ±æïã

±…GèÈGUæ „æï ¥ÓÀæ ƒæ, }¢é<àæÎ Ýï }¢éÛæï ©¨ ¨ï v²ê¢ ÚæïÜUæ ?

v²ê¢çÜU Ïæ„¢ ¥±ÜGUæ„ }¢é<àæÎ ©¨ ±…GèÈïGU }¢ï ¢ }¢éÚèÎ ÜUæ …GÚÚ

Îï¶„æ ãñ J (ç…¨ ï }¢éÚèÎ Ïæï ¶GÏæÚ ãæï„æ ãñ) }¢¯HÝ ©¨ ±…GèÈïGU ï }¢éÚèÎ

ÜïU §wGHæ¨ ÜUæï wG„ ÝévG„¢Ý Ðãé¢™ Úãæ ãñ J Ýè…G Ïæãé„ ï ¥æ’}¢æH »ï¨ï

ãæï„ï ãñ¢ …æï §G‹ÎààæÚ¥G ¥zG…GH ãæï„ï ãñ¢ J HïçÜUÝ …Ïæ ©Ý }¢ï¢ ÝzG ÜUæ

ÜUæï§ü ¥G}¢H ÎwGH ãæï „æï ±æïã ¥G}¢H }¢zGÁGæêH (²æ’Ýè ÜU}¢ Î-Ú…ï ±æHï)

ãæï …æ„ï ãñ¢ ¥æñÚ }¢éÚèÎ ÜUæï §Ý ™è…Gæï¢ ÜUæ Ð„æ Ýãè¢ ™H„æ J (§¨è „GÚãG

}¢é<àæÎ ¨ï ¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU ÜUè §…æ…G„ „GHÏæ ÜUÚÝï ÜïU Ïæ…æ» §Ý ÜïU ¥G„Gæ

ÜUÎæü àæ-…Úã }¢ï¢ }¢æñ…êÎ ¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU ÐÉGÝï ÜUæ ãè }¢æ’}¢ êH ÏæÝæ» çÜU

§¨ }¢ï ¢ ¥GæçÈGUÄ²„ ãñ) Ð¨ }¢éÚèÎ ÜUæï ™æçã²ï çÜU ±æïã ãÚ ±vG„ !

§}æç„„¢Hï ¥}¢í (²æÝè ãéGv}¢ ÜUè Ïæ…æ ¥æ±Úè) ÜUÚ„æ Úãï ¥æñÚ ¥ÐÝï

¥æÐ ÜUæï ¶G„GÚæ„ ± ±„¢ç±¨ ÜïU ¥æÝï ¥æñÚ àæéÏæãæ„ ÜïU ÐñÎæ ãæïÝï

¨ï Ïæ™æ» J

{27} …GM Úè »ãGç„²æ„G

¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU …Ïæ ÜU|æè }¢é<àæÎ „é}ãæÚï „¢}¢Ýï


64

Ïæ …GæçãÚ ¶éGàæ ¶éGàæ ¥æñÚ „ÏæS¨é}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãé» Ý…GÚ ¥æ»¢, „Ïæ |æè „é}¢

©Ý ¨ï ÇÚæï ¥æñÚ ©Ý ÜïU Ðæ¨ ¥ÎÏæ ãè ¨ï ÏæñÆæï, v²ê¢çÜU }¢é<àæÎ ÜU|æè

ÜU|æè ÏææçÚàæ ¥æñÚ ÚãG}¢„ ÜUè ¨êÚ„ }¢ï¢ „Ë±æÚ ÜUè }¢æçÝ‹Î ãæï„æ ãñ¢ J

(²æ’Ýè çxæçÚzG„ |æè ÈGUÚ}¢æ ¨ÜU„ï ãñ¢)

{28} }¢ËÈGUê…Gæ„ï }¢ é<àæÎ

¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU »ï }¢ éÚèÎ ! „ïÚæ }¢ é<àæÎ …æï

ÜUHæ}¢ (Ïæ²æÝæ„, }¢-ÎÝè }¢é…GæÜUÚæ„, „ãGÚèÚæ„, }¢ËÈGUê…Gæ„ ²æ }¢v„êÏææ„

ÜïU …GÚè»G) „ïÚï çÎH }¢ï ¢ Ïææï Îï „æï ©¨ ÜUæï Ïæï ¯}¢Ú (²æ’Ýè Ïæï ÈGUæ§Îæ)

ãÚçxæ…G }¢„ ¨}¢Ûæ J v²ê¢ çÜU Ïææ’…G ¥±ÜGUæ„ ©¨ ÜUHæ}¢ ÜUæ ¯}¢Ú

(²æ’Ýè ÈGUæ§Îæ) }¢ é<àæÎ ÜïU §ç‹„ÜGUæH ÜïU Ïææ’Î …GæçãÚ ãæï„æ ãñ J v²ê¢çÜU

©¨ ÜUè ¶ï„è ÏæÚÏææÎ Ýãè¢ ãæïxæè J Ð¨ »ï ÏæïÅï ! ãÚ ©¨

Ïææ„ ÜUæï …æï „ê ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ¨ï ¨éÝï ©¨ ÜUè wGæêÏæ çãGÈGUæ…G„ ÜUÚ

¥xæ™ïü ©¨ Ïææ„ ÜUæï ¨éÝÝï ÜïU ±vG„ „ê ©¨ ÜïU ÈGUæ§Îï ÜUæï Ý ¨}¢Ûæï J

{29} ç…G²æÚ„ï }¢ é<àæÎ

}¢éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜïU ™ïãÚï ÜUæï

çÅÜUçÅÜUè Ïææ¢{ ÜUÚ Ý Îï¶ï J ÏæçËÜU …ãæ¢ „ÜU ãæï ¨ÜïU ¥ÐÝè Ý…GÚ

Ýè™ï Ú¶ï ¥æñÚ §¨ Ïææ„ ÜïU HéyGÈGU ÜUæï çÜU„æÏææï¢ }¢ï ¢ Ýãè¢ çH¶æ …æ

¨ÜU„æ ãñ J „¢çHÜU Hæïxæ ãè §¨ï ™¶„ï ãñ¢ J

ÜGUæ…Gè §G²æ…G Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU ÝçÏæÄ²ï ÜUÚè}¢

ãG²æ ÜUè ±…ã ¨ï çÜU¨è ÜïU ™ïãÚï ÜUè „GÚÈGU

Ýãè¢ Îï¶„ï ƒï J


65

{30} ™ïãÚ» }¢ éÏææÚÜU}¢ïÚï ÚÎæÚ ¥GHè }¢Ú¨ÈGUè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ãæ¢ !

¥xæÚ }¢éÚèÎ ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜïU ¥ÎÏæ ÜïU }¢ÜGUæ}¢ }¢ï ¢ ¯¢çÏæ„ ÜGUÎ}¢ ãæï …æ»

¥æñÚ }¢é<àæÎ ÜïU ™ïãÚ» }¢ éÏææÚÜU ÜUè „GÚÈGU ¥ÜU¯Ú çÝxææã Ú¶Ýï ¨ï ©¨

ÜUè §ãæÝ„ Hæç…G}¢ Ý ¥æ» „æï çÈUÚ ÜUæï§ü ÝévG„¢Ý Ýãè¢ ãñ J (ÜU§ü Ïææ

¥ÎÏæ }¢ éÚèÎèÝ „æï }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè }¢æñ…êÎxæè }¢ ï ¢ „æï çÜU¨è ¥æñÚ „GÚÈGU

Îï¶Ýï ¨ï |æè Ïæ™„ï ãñ¢)

{31} §…æ…G„ï }¢ é<àæÎ}¢ñ ¢ (²æ’Ýè ¥GÏÎéH ±¤ãæÏæ àææ’ÚæÝè ) Ýï ¥ÐÝï ¨ÚÎæÚ

¥GHè }¢Ú¨ÈGUè ¨ï ¨éÝæ, ¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢éÚèÎ ÜUæï

Hæ§ÜGU Ýãè¢ çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜUè §…æ…G„ ÜïU çÏæxæñGÚ çÜU¨è

±…GèÈïGU ²æ çÜU¨è ãéÝÚ }¢ï ¢ }¢àxGæêH ãæï …æ» J

{32} ¶Gæ¨ ¶G²æH}¢éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜUè „GÚÈGU Ðæ¢±

ÜU|æè Ý ÈñUHæ» J àæñ¶G ç…G‹Îæ ãæï ²æ ±ÈGUæ„ Ðæ xæ» ãæï¢ J Úæ„ ãæï ²æ

çÎÝ, ãÚ ±vG„ wG±æã }¢é<àæÎ ãGæç…GÚ ãæï¢ ²æ xæGæ§Ïæ ÎæïÝæï¢ }¢ï ¢ }¢ é<àæÎ ÜïU

¥ÎÏæ ÜUè çÚ¥Gæ²„ ¥æñÚ çÝxæãÏææÝè ÜUÚï J

{33} }¢éÚèÎ ÐÚ ãGÜGU

}¢éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜïU ÜUÐÇGï ¥æñÚ

…ê„è }¢ éÏææÚÜU ÜUæï Ý ÐãÝï ¥æñÚ }¢ é<àæÎ ÜïU çÏæS„Ú ÐÚ Ý ÏæñÆï ¥æñÚ }¢ é<àæÎ

ÜUè „SÏæèãG ÐÚ ±…GèÈGUæ Ý ÐÉGï J Ý }¢ é<àæÎ ÜUè }¢æñ…êÎxæè }¢ ï ¢ ¥æñÚ Ý

}¢ é<àæÎ ÜUè xæñGÚ }¢æñ…êÎxæè }¢ ï ¢ J ãæ¢ ! …Ïæ }¢ é<àæÎ §Ý ™è…Gæï¢ ÜïU §S„ï’}¢æH

ÜUè ¶éGÎ §…æ…G„ Îï „æï çÈUÚ ÎéLS„ ãñ J (Ïæãé„ ï ©GààææÜGU ÜUæï Îï¶æ xæ²æ


66

ãñ çÜU ±æïã Ý ç¨ÈüGUU}¢ é<àæÎ ÜïU àæãÚ }¢ ï ¢ ¥ÎÏæÝ Ý¢xæï Ðæ¢± Úã„ï ãñ¢ ÏæçËÜU

}¢é<àæÎ ÜïU „¢» ÏæçËÜU ™H„ï ±vG„ …ãæ¢ }¢ é<àæÎ ÜGUÎ}¢ }¢ éÏææÚÜU Ú¶„ï ±ãæ¢

ÐÚ ¥ÐÝï ÐñÚ Ú¶Ýï ¨ï Ïæ™æ„ï ãñ¢, }¢ é<àæÎ ÜUè „GãæÚ„ ± ±éÁGæê ÜUè …xæã ÜUæï

|æè ¥ÎÏæÝ §S„ï’}¢æH Ýãè¢ ÜUÚ„ï ¥æñÚ ÜUæïçàæàæ ÜUÚ„ï ãñ¢ çÜU }¢ é<àæÎ ÜUè

}¢æñ…êÎxæè }¢ ï ¢ ±éÁGæê ÜGUæ§}¢ Úãï JUç…¨ „GÚÈGU }¢é<àæÎ ÜUæ ÍæÚ ²æ }¢…GæÚ ãæï ©¨

„GÚÈGU ÜGUSÎÝ ÐèÆ ²æ Ðæ¢± |æè Ýãè¢ ÜUÚ„ï)

{34} „æïãGÈGU» }¢é<àæÎ}¢àææ§¶ïG çÜUÏææÚ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU …Ïæ }¢é<àæÎ

¥ÐÝï }¢éÚèÎ ÜUæï ÜUæï§ü ÜUÐÇGæ, §G}¢æ}¢æ, ÅæïÐè ²æ ç}¢S±æÜU }¢éÏææÚÜU ¥G„GæÈGUÚ}¢æ» „æï ²ïã ÎéLS„ Ýãè¢ çÜU ±æïã ©¨ ÜUæï çÜU¨è Îé‹²±è ™è…G ÜïU

ÏæÎHï }¢ï¢ Ïæï™ ÇæHï J v²ê¢çÜU Ïæ„¢ ¥±ÜGUæ„ }¢ é<àæÎ ©¨ ™è…G }¢ï ¢

}¢éÚèÎ ÜïU çH²ï ÜUæç}¢H Hæïxææï¢ ÜïU §wGHæ¨ (²æ’Ýè ¶éG¨ê¨è ÈéGU²ê…G

± Ïæ-Ú-ÜUæ„) ÇæH ÜUÚ ©¨ ÜïU ç¨ÐéÎü ÜUÚ„ï ãñ¢ J …ñ„¢ çÜU ãéGÁGæêÚï

¥ÜUÚ}¢ Ýï ãG…GÚ„ï ¥Ïæê ãéÚñÚæ ÜUæï™æÎÚ HÐïÅ ÜUÚ Îï Îè ¥æñÚ ±æïã ç…G²æÎæ |æêHÝï ±æHï ƒï J Ð¨ ©‹ãæï¢ ÝïÈGUÚ}¢æ²æ çÜU çÈUÚ }¢ñ¢ Ýï §¨ ÜïU Ïææ’Î …æï ¨éÝæ ²æ Îï¶æ ©¨ï Ýãè¢ |æêHæ J

{35} §}æÎæÎ ÜUæ ÎÚ±æ…Gæ}¢ éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï çÎH ÜUæï ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜïU

„¢ƒ ã}¢ ïàææ }¢ÁGÏæê„G Ïææ¢{ï ãé» Ú¶ï ¥æñÚ ã}¢ ïàææ „æÏæï¥GÎæÚè ÜUÚ„æ Úãï¥æñÚ ã}¢ ïàææ »’„ïÜGUæÎ Ú¶ï çÜU ¥ËH¢ã „¥GæHæ Ýï ¥ÐÝè „}¢æ}¢

§}æÎæÎ ÜUæ ÎÚ±æ…Gæ ç¨ÈüGUU©¨ ÜïU }¢é<àæÎ ãè ÜUæï ÏæÝæ²æ ãñ ¥æñÚ²ïã çÜU ©¨ ÜUæ }¢é<àæÎ »ï„¢ }¢…GãÚ ãñ çÜU ¥ËH¢ã „¥GæHæ Ýï ©¨ÜïU }¢éÚèÎ ÐÚ ÈéGU²ê…Gæ„ ÜïU ÐHÅÝï ÜïU çH²ï ç¨ÈüGUU§¨è ÜUæï }¢ é¥GÄ²ÝçÜU²æ ãñ ¥æñÚ ¶Gæ¨ ÈGUÚ}¢æ²æ ãñ ¥æñÚ }¢ éÚèÎ ÜUæï ÜUæï§ü }¢ÎÎ ¥æñÚ ÈGñU…G


67

}¢ é<àæÎ ÜïU ±æç¨„Gï ÜïU çÏæxæGñÚ Ýãè¢ Ðãé¢™„æ J ¥xæ™ïü „}¢æ}¢ Îé‹²æ }¢àææ§¶Gï§GÁG…Gæ}¢ ¨ï |æÚè ãé§ü ãæï J ²ïã ÜGUæ§Îæ §¨ çH²ï ãñ çÜU }¢éÚèÎ ¥ÐÝï

}¢é<àæÎ ÜïU §GHæ±æ ¥æñÚ ¨Ïæ ¨ï ¥ÐÝè „±Á…æïã ãÅæ Îï J v²ê¢çÜU©¨ ÜUè ¥}¢æÝ„ ç¨ÈüGUU©¨ ÜïU }¢ é<àæÎ ÜïU Ðæ¨ ãæï„è ãñ, çÜU¨è xæGñÚ ÜïU

Ðæ¨ Ýãè¢ ãæï„è J}¢éÚèÎ ãæï „æï »ï„¢

»ÜU }¢Ú„Ïææ ãG…GÚ„ï ÏææÏææ ÈGUÚèÎégèÝ xæ¢…ï àæÜUÚ ¥ÐÝï }¢éÚèÎèÝ ± }¢æï’ç„çÜGUÎèÝ ÜïU ã}¢Úæã „àæÚèÈGU ÈGUÚ}¢æ ƒï çÜU »ÜUÝæ}¢ çÝãæÎ ÎÚ±ïàæ Ýï ¥æ ÜUÚ Ýæ’Úæ ÏæéH‹Î çÜU²æ ¥æñÚ ¥æÐ ÜUèç¶GÎ}¢„ }¢ ï ¢ ¥G…üG xæé…GæÚ ãé±æ : ¥ÐÝè …æ» Ý}¢æ…G }¢éÛæï §GÝæ²„ ÈGUÚ}¢æÎï¢ „æï }¢ñ ¢ ±æïã Ïææç„GÝè ÎæñH„ ¥G„Gæ ÜUM¢xææ …æï „é}ãï¢ çÜU¨è Ýï §¨

¨ï ÐãHï Ý Îè ãæïxæè J ãG…GÚ„ï ÏææÏææ ÈGUÚèÎ ÜUè „GÏæè¥G„}¢ éÏææÚÜU ÐÚ çxæÚæ¢ xæé…GÚæ }¢xæÚ ¥æÐ Ýï ÏæÇGï „ãG}}¢éH ç}¢…Gæ…è ¨ï Ý…GÚ©Ææ ÜUÚ Îï¶æ ¥æñÚ ¨Ú ÛæéÜUæ ÜUÚ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU ÈGUÜGUèÚ ÜUæï ©¨

ÜïU }¢é<àæÎ Ýï …æï ¥G„Gæ ÜUÚÝæ ƒæ ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ ™éÜïU J ¥Ïæ Îé‹²æ

ÜUè „}¢æ}¢ Ýï’}¢„ï¢ ¥æ ÜUÚ çÜU¨è xæñGÚ ÜïU Ðæ¨ …}¥G ãæï …æ»¢ „æï

ÈGUÜGUèÚ Ý…GÚ ©Ææ ÜUÚ |æè Ýãè¢ Îï¶ïxææ J

ãG…GÚ„ï àæñ¶G …ñGÝégèÝ ¥H ¶G±æÝè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU}¢ éÚèÎ ÐÚ ±æç…Ïæ ãñ çÜU ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ¨ï §çS„}ÎæÎ (}¢ÎÎ „GHÏæ

ÜUÚÝæ) ÜUæï çÏæ »ïGçÝãè Ú¨êHéËHæã ï §çS„}ÎæÎ¨}¢Ûæï ¥æñÚ Ú¨êHéËHæã ¨ï §çS„}ÎæÎ ÜUæï çÏæ»ïGçÝãè ¥ËH¢ã „¥GæHæ ï §çS„}ÎæÎ }¢Ûæï „æçÜU }¢éÚèÎ §¨ „GÚèÜGïU¨ï ¥ãGHéËHæã ÜïU „GÚèÜïU ÜUæï Ðãé¢™ …æ» J ¥ËH¢ã ÜéG Ú¥æÝïÐæÜU }¢ï¢ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„æ ãñ :


68

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) : ¥ËH¢ã ÜUæ ÎS„êÚ ãñ çÜU ÐãHï ¨ï

™Hæ ¥æ„æ ãñ ¥æñÚ ãÚçxæ…G „é}¢ ¥ËH¢ã ÜUæ ÎS„êÚ ÏæÎH„æ Ý Ðæ¥æïxæï J

{36} }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUæ Îéà}¢Ý}¢ñ ¢ (²æ’Ýè ¥GÏÎéH ±¤ãæÏæ àææ’ÚæÝè ) Ýï ¥ÐÝï ¨ÚÎæÚ

àæñ¶G ¥GHè }¢Ú¨ÈGUè ¨ï ¨éÝæ ¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢ éÚèÎ ÜïU

¥æÎæÏæ }¢ ï ¢ ¨ï »ÜU ¥ÎÏæ ²ïã |æè ãñ çÜU }¢é<àæÎ ç…¨ àæwG¨ ÜUæï

¥ÐÝæ Îéà}¢Ý …æÝï¢ }¢éÚèÎ |æè ©¨ ¨ï Îéà}¢Ýè ÜUÚï ¥æñÚ }¢ é<àæÎ

ç…¨ ¨ï ÎæïS„è Ú¶ï, }¢éÚèÎ |æè ©¨ ¨ï ÎæïS„è Ú¶ï J

{37} „ÚvGÜGUè ÜUæ Úæ…G}¢éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜïU ÜU}¢æH ÜUæ

ÐéwG„æ »’„ïÜGUæÎ Ú¶ï „æ çÜU „ÚgéÎ (²æ’Ýè „¢ï™ çÏæ™æÚ) ÜïU }¢Ú…G ¨ï

Ïæ™ …æ» ¥æñÚ ÈGUæñÚÝ „ÚvGÜGUè ÜUÚ Hï J

{38} ÝæÚæç…²ï }¢é<àæÎ}¢éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ¥æñÚ ±æç…Ïæ ãñ çÜU …Ïæ }¢é<àæÎ ©¨ ¨ï

ÝæÚæ…G ãæï …æ» „æï ÈGUæñÚÝ ãè ©¨ ÜUæï Úæ…Gè ÜUÚÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ }¢ ï ¢ Hxæ

…æ» J ¥xæ™ïü ©¨ï ¥ÐÝè ¶G„Gæ ÜUæ Ð„æ Ý ™Hï J ç…¨ }¢ éÚèÎ Ýï

¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜUæï Úæ…Gè ÜUÚÝï ÜUè „GÚÈGU …ËÎ Ïææ…Gè Ý ÜUè „æï ²ïã ©¨

}¢ éÚèÎ ÜUè ÝæÜUæ}¢è ÜUè ÎHèH ± ¥GHæ}¢„ ãñ J

}¢ñ ¢ (²æ’Ýè ¥GÏÎéH ±¤ãæÏæ àææ’ÚæÝè ) Ýï ¥ÐÝï ÏæïÅï

¥GÏÎéÚüãG}¢æÝ ( ) ¨ï ç…Ý ÜUè ©G}¢ í Ðæ¢™ ÏæÚ¨ ƒè ¨éÝæ, ©¨ Ýï

ÜUãæ çÜU ¥ÏÏææ …æÝ ! ¨Ó™æ }¢ éÚèÎ ±æïã ãñ çÜU …Ïæ }¢ é<àæÎ ©¨ ÐÚ


69

ÝæÚæ…G ãæï …æ» „æï ©¨ ÜUè MãG çÝÜUHÝï ÜïU ÜGUÚèÏæ ¥æ …æ» ¥æñÚ ±æïã

Ý ¶æ» Ý çÐ²ï ¥æñÚ Ý ã¢¨ï ¥æñÚ Ý „¢ ï», ²ãæ¢ „ÜU çÜU (±æïã §¨ ÜGUÎÚ

xæG}¢xæèÝ ± çÈGURU }¢‹Î ãæï çÜU) ©¨ ÜïU ÐèÚæï }¢é<àæÎ ©¨ ¨ï Úæ…Gè ãæï

…æ»¢ J Ð¨ Ïæ™ÐÝ ÜUè ©G}¢í }¢ï ¢ ÏæïÅï ÜUè ²ïã Ïææ„ ÜUãÝï ¨ï }¢ éÛæï Ïæãé„

¶éGàæè ãé§ü J }¢ ñ ¢ ¥ËH¢ã „¥GæHæ ¨ï ¨é±æH ÜUÚ„æ ãê¢ çÜU ±æïã ¥ÐÝïÈGUÁGHæï ÜUÚ}¢ ¨ï ©¨ ÜUæï ¥ÐÝï ¶G±æ¨ ¥æñçH²æ» çÜUÚæ}¢ }¢ ï ¢ àææç}¢H

ÈGUÚ}¢æ» J

{39} }¢é<àæÎ ÜUè Ýè¢Î}¢éÚèÎ ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜUè Ýè¢Î ÜUæï ¥ÐÝè

§GÏææÎ„ ï ¥zG…GH }¢Ûæï v²ê¢çÜU }¢é<àæÎ ¥}æÚæ…Gï Ïææç„GçÝÄ²æ ï }¢ãGÈGUê…Gãæï„æ ãñ ¥æñÚ ©¨ ÜUè Ýè¢Î §GÏææÎ„ï §Hæãè }¢ï ¢ ¨éS„è ÜUè çÏæÝæ ÐÚ Ýãè¢

ãæï„è, ±æïã …GæñÜGU ÜUï }¢éàææãÎï ÜïU çH²ï „¢ï„æ ãñ J »ï }¢ïÚï |ææ§ü ! „ê …æÝ Hï

çÜU ç…¨ àæwG¨ Ýï ¥ÐÝè §GÏææÎ„ ÜUæï ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜUè Ýè¢Î ¨ï

¥zG…GH ¨}¢Ûææ, ±æïã ¥GæÜGU ²æ’Ýè Ýæ ÈGUÚ}¢æÝ ãæï xæ²æ ¥æñÚ ¥GæÜGU

ÜUæ ÜUæï§ü |æè ¥G}¢H ¥æS}¢æÝ ÜUè „GÚÈGU Ýãè¢ ©Ææ²æ …æ„æ J{40} }¢é<àæÎ ÜïU §G²æH ÜUè ç¶GÎ}¢„

}¢ñ ¢ (²æ’Ýè ¥GÏÎéH ±¤ãæÏæ àææ’ÚæÝè ) Ýï ¥ÐÝï ¨ÚÎæÚ

¥GHè }¢Ú¨ÈGUè ¨ï ¨éÝæ ¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢éÚèÎ ÜïU çH²ï

»ÜU ¥ÎÏæ ²ïã ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜUè }¢æñ…êÎxæè ± xæñGÚ

}¢æñ…êÎxæè ÎæïÝæï¢ ãGæH„æï¢ }¢ï ¢ }¢vGÎêÚ |æÚ ¶G™ü }¢éãGÄ²æ ÜUÚ ÜïU Îï Îï J

¥xæÚ }¢ éÚèÎ ¥ÐÝï ÜUÐÇGï ²æ §G}¢æ}¢ ï ÜïU §GHæ±æ ¥æñÚ ÜUæï§ü ™è…G Ý Ðæ»

„æï ±æïã §Ý ™è…Gæï¢ ãè ÜUæï Ïæï™ Îï ¥æñÚ §Ý ÜUè ÚÜGU}¢ ï ç…¨ ™è…G ÜUè

}¢ é<àæÎ ÜïU ¥ãHæï §G²æH ÜUæï ãGæ…„ ãñ ©‹ãï¢ Hï ÜUÚ Îï J


70

{41} ¥ÎÏæ ¨è¶Ýï ÜUæ ãGÜGU¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜïU §G²æH ÜïU çH²ï ¥ÐÝè ÐxæÇGè ¥æñÚ ÜUÐÇGï ÜïU

»ÜU ÅéÜUÇGï ÜïU Ïæï™Ýï ÜUæï (ç¨ÈüGUU) ±æïã àæwG¨ Ð¨‹Î Ýãè¢ ÜUÚïxææ ç…¨Ýï ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜïU ¥ÎÏæ ÜUè Ïæê Ý ê¢Íæè ãæï J v²ê¢çÜU ¥æÎæÏæï §HæçãÄ²æ}¢ ï ¢ ¨ï »ÜU ¥ÎÏæ …æïï }¢ é<àæÎ Ýï §¨ }¢éÚèÎ ÜUæï ç¨¶æ²æ ÎæïÝæïï¢ …ãæ¢ §¨ÜïU ÏæÚæÏæÚ Ýãè¢ ãæï ÜU„ï ãñ¢ Ð¨ ÐxæÇGè ¥æñÚ ÜUÐÇGï ÜUæ »ÜU ÅéÜUÇGæ ²ãæ¢v²æ ãñGç¯Ä²„ Ú¶„ï ãñ¢ J Ýè…G }¢ éÚèÎ ÜUæï ²ïã ²æÎ Ú¶Ýæ ™æçã²ï çÜU…Ïæ ÜUæï§ü }¢éÚèÎ ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ¥æñÚ ©¨ ÜïU §G²æH ÐÚ ¥ÐÝæ

„}¢æ}¢ }¢æH |æè ¶G™ü ÜUÚ Îï „Ïæ |æè ±æïã }¢éÚèÎ ²ïã xæé}¢æÝ Ý ÜUÚïçÜU }¢ñ ¢ ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜïU ç¨¶æ» ãé» »ÜU ¥ÎÏæ ÜUæ ãGÜGU ¥Îæ

ÜUÚ ™éÜUæ ãê¢ J}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï !U}¢ÁGÜêUÚæ ¥æÎæÏæï }¢é<àæÎï

ÜUæç}¢H ÜUæï ÐÉG ÜUÚ }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU }¢éÚèÎ ÜUæï ãÚ ±vG„ }¢æïãG„æ„G¥æñÚ Ïææ ¥ÎÏæ ÚãÝæ ™æçã²ï çÜU …GÚæ ¨è xæGzGH„ ¥æñÚ Ïæï »ãGç„²æ„GèÎèÝæï Îé‹²æ ÜïU çÜU¨è »ï¨ï ÏæÇGï ÝévG„¢Ý ÜUæ ÏæÏæ ÏæÝ ÜU„è ãñ, ç…¨ÜUè àææ²Î „HæÈGUè |æè Ý ãæï ¨ÜïU J §¨ çH²ï }¢éÚèÎ ÜUæï ™æçã²ï çÜU¶GË±„ ãæï ²æ …Ë±„ ¥Gæç……Gè ¥æñÚ ¥ÎÏæ ãè ÜUæï }¢ËãêG…G Ú¶ï J

Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU é‹Ý„æï¢ ÜUè „ÚçÏæÄ²„ ÜïU }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæï¢}¢ï¢ ¨ÈGUÚ ¥æñÚ Úæï…GæÝæ çÈGURïU }¢ÎèÝæ ÜïU …GÚè»G }¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢æ„ ÜUæÜUæÇü ÐéÚ ÜUÚ ÜïU ãÚ }¢-ÎÝè }¢æã ÜïU Î¨ çÎÝ ÜïU ¥‹ÎÚ ¥‹ÎÚ ¥ÐÝï²ãæ¢ ÜïU ç…G}}¢æÎæÚ ÜUæï …}¥G ÜUÚ±æÝï ÜUæ }¢æ’}¢êH ÏæÝæ Hèç…²ï J

§¨ ÜUè Ïæ-ÚÜU„ ¨ï ÐæÏæ‹Îï ¨é‹Ý„ ÏæÝÝï, xæéÝæãæï¢¨ï ÝÈGUÚ„ ÜUÚÝï ¥æñÚ §ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„ ÜïU çH²ï ÜéUÉGÝï ÜUæ…ïGãìÝ ÏæÝïxææ J


71

ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ àæÚèÈGU ï“““““¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H”””””

ÜïU ÏææÚã ãéGMÈGU ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï 12 ¥æÎæÏæç…„Ýï ÈUG…Gæ§Hæï ¥æÎæÏæ ¥æÐ ÐÉGï¢xæï ±æïã ç¨ÈüGUU…æ}æï»G àæÚæ§„G}æé<àæÎï ÜUæç}æH ÜïU ãñ¢ J ±ÚÝæ …æçãH, Ïæï ¥G}æH ± ÏæÎ ¥GÜGUèÎæÝæ}æ çÝãæÎ ÐèÚæï¢ ÜUæ §Ý ÈGU…Gæ§H ¨ï …GÚæ |æè „¥GËHéÜGU Ýãè¢ J

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ §}¢æ}¢ï ¥ãHï ¨é‹Ý„ }¢é…çgÎï ÎèÝæï ç}¢ËH„}¢æñHæÝæ àææã ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ÐèÚ ±æ…ÏæèÐèÚ ãæï, ™æÚæï¢ àæÚæ§„G ÜUæ …æ}¢ï¥G ãæï J ±æïã ãéGÁGæêÚ ¨çÄ²ÎéH }¢ é¨üHèÝ

ÜUæ Ýæ§Ïæ ãñ J ©¨ ÜïU ãéGÜGUêÜGU ãéGÁGæêÚï ¥vGÎ¨ ÜïU ãéGÜGUêÜGU ÜïU ÐÚ„± (²æ’Ýè ¥Gv¨) ãñ¢ J ç…¨ ¨ï

ÐêÚï „GæñÚ ÐÚ ¥GæïãÎã ÏæÚ ¥æ ãæïÝæ }¢éãGæH ãñ J }¢xæÚ §„Ýæ ÈGU…üG ± Hæç…G}¢ãñ çÜU ¥ÐÝè ãGgï ÜéGUÎÚ„ „ÜU ©Ý ÜïU ¥Îæ ÜUÚÝï }¢ï¢ ©G}¢í |æÚ „¢§üG (ÜUæïçàæàæÜUÚ„æ) Úãï J ÐèÚ ÜUè …æï „vG èÚ (²æ’Ýè Ïææ ±é…êÎ ÜUæïçàæàæ ÜïU ãéGÜGUêÜU ÐêÚï ÜUÚÝï

}¢ï¢ …æï ÜU}¢è) Úãïxæè ¥ËH¢ã ± Ú êH }¢é¥GæÈGUÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ J ÐèÚï „¢çÎÜGU çÜU ©Ý ÜUæ Ýæ§Ïæ ãñ, ²ïã |æè }¢é¥GæÈGU ÜUÚïxææ ²ïã „æï©Ý ÜUè ÚãG}¢„ ÜïU „¢ƒ ãñ J ¥§}}¢» ÎèÝ Ýï „SÚèãG ÈGUÚ}¢æ§ü ãñ çÜU{1} }¢é<àæÎ ÜïU ãGÜGU ÏææÐ ÜïU ãGÜGU ¨ï …Gæ§Î ãñ¢ J ¥æñÚ ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU{2} ÏææÐ ç}¢^è ÜïU ç…S}¢ ÜUæ ÏææÐ ãñ ¥æñÚ ÐèÚ MãG ÜUæ ÏææÐ ãñ ¥æñÚÈGUÚ}¢æ²æ çÜU {3} ÜUæï§ü ÜUæ}¢ ©¨ ÜïU ç¶GHæÈïGU }¢…Gèü ÜUÚÝæ }¢éÚèÎ ÜUæï…æ§…G Ýãè¢ J {4} ©¨ ÜïU „¢}¢Ýï ã¢¨Ýæ }¢‹¥G ãñ, {5} ©¨ ÜUè çÏæxæGñÚ§…æ…G„ Ïææ„ ÜUÚÝæ }¢‹¥G ãñ J {6} ©¨ ÜUè }¢…çH¨ }¢ï¢ Îê¨Úï ÜUè „GÚÈGU}¢é„±Á…ïã ãæïÝæ }¢‹¥G ãñ J {7} ©¨ ÜUè xæGñÏæ„ (²æ’Ýè ¥GÎ}¢ï }¢æñ…êÎxæè) }¢ï ¢©¨è ÜïU ÏæñÆÝï ÜUè …xæã ÏæñÆÝæ }¢‹¥G ãñ J {8} ©¨ ÜUè ¥æñHæÎ ÜUè„æ’…Gè}¢ ÈGU…üG ãñ ¥xæ™ïü Ïæï…æ ãGæH ÐÚ ãæï¢ J {9} ©¨ ÜïU ÜUÐÇGæï¢ ÜUè


72

„æ’…Gè}¢ ÈGU…üG ãñ J {10} ©¨ ÜïU çÏæÀæñÝï ÜUè „æ’…Gè}¢ ÈGU…üG ãñ J {11} ©¨ÜUè ™æñ¶Å ÜUè „æ’…Gè}¢ ÈGU…üG ãñ J {12} ©¨ ¨ï ¥ÐÝæ ÜUæï§ü ãGæH ÀéÐæÝïÜUè §…æ…G„ Ýãè¢, ¥ÐÝï …æÝæï }¢æH ÜUæï ©¨è ÜUæ ¨}¢Ûæï J

(ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ, ç…ËÎ :12, ¨ÈGUãGæ :152, „GÏ¥Gæ àæÏÏæèÚ çÏæÚæÎ…üG, HæãæïÚ)

“çÈUÚ ¼±Á…¢ïã Ï¢ÉG¢ }¢ïÚï }¢é<à¢Î ¥Gœ¢G¢Ú çÐ²¢”ÜïU ÀÏÏæè¨ ãéGMÈ G U ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï 26 ¥æÎæÏæ

§¨è „GÚãG »ÜU „¢§H Ýï ÐèÚï ÜUæç}¢H ÜïU ÜéUÀ ãéGÜGUêÜGU ±

¥æÎæÏæ „ãGÚèÚ ÜUÚ ÜïU ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ ï ¢„SãGèãG ÜïU çH²ï Ðïàæ çÜU²ï ±æïã ãéGÜGUêÜGU ± ¥æÎæÏæ }¢¥G ¥æ’Hæ ãG…GÚ„

ÜïU …±æÏæ ÜïU Ðïàæï ç¶GÎ}¢„ ãñ¢ J

ãéGÜGUêÜïU G ÐèÚ Ïæ xæGÚ…G „SãGèãG ± „Ú}¢è}¢ {1} ²ïã »’„ïÜGUæÎ Ú¶ïçÜU }¢ïÚæ }¢„GHÏæ §¨è }¢é<àæÎ ¨ï ãGæç¨H ãæïxææ ¥æñÚ ¥xæÚ Îê¨Úè „GÚÈGU

„±Á…æïã ÜUÚïxææ „æï }¢é<àæÎ ÜïU ÈéGU²ê…Gæï Ïæ-ÚÜUæ„ ¨ï }¢ãGM}¢ Úãïxææ J

{2} ãÚ „GÚãG }¢é<àæÎ ÜUæ }¢é„Gè¥G (ÈGUÚ}¢æ¢ ÏæÚÎæÚ) ãæï ¥æñÚ …æÝæï }¢æH ï©¨ ÜUè ç¶GÎ}¢„ ÜUÚï v²ê¢çÜU çÏæxæGñÚ }¢ãGÏÏæ„ï ÐèÚ ÜïU ÜéUÀ Ýãè¢ ãæï„æ ¥æñÚ

}¢ãGÏÏæ„ ÜUè Ðã™æÝ ²ïãè ãñ J {3} }¢é<àæÎ …æï ÜéUÀ ÜUãï ©¨ ÜUæï ÈGUæñÚÝÏæ…æ Hæ» ¥æñÚ çÏæxæGñÚ §…æ…G„ ©¨ ÜïU ÈUïG’H ÜUè §çvG„Îæ Ý ÜUÚï J v²ê¢çÜU

Ïææ’…G ¥±ÜGUæ„ ±æïã (²æ’Ýè }¢é<àæÎ) ¥ÐÝï ãGæH ± }¢ÜGUæ}¢ ÜïU }¢éÝæç¨Ïæ

»ÜU ÜUæ}¢ ÜUÚ„æ ãñ (}¢xæÚ ãæï ¨ÜU„æ ãñ) çÜU }¢éÚèÎ ÜUæï ©¨ ÜUæ ÜUÚÝæ…GãìÚï ÜGUæç„H ãæï J {4} …æï ç±Îæïü ±…GèÈGUæ }¢é<àæÎ „æ’Hè}¢ ÜUÚï ©¨ ÜUæï

ÐÉGï ¥æñÚ „}¢æ}¢ ±…GèÈïGU ÀæïÇG Îï J wG±æã ©¨ Ýï ¥ÐÝè „GÚÈGU ï ÐÉGÝæàæéM¥G çÜU²æ ²æ çÜU¨è Îê¨Úï Ýï Ïæ„æ²æ ãæï J {5} }¢é<àæÎ ÜUè }¢æñ…êÎxæè }¢ï ¢

ã}¢æ „Ý ©¨è ÜUè „GÚÈGU }¢é-„±Á…ïã ÚãÝæ ™æçã²ï J ²ãæ¢ „ÜU çÜU ç¨±æ»


73

ÈGU…GæïüU é‹Ý„ ÜïU Ý}¢æ…Gï ÝzGH ¥æñÚ {6} ÜUæï§ü ±…GèÈGUæ ©¨ ÜUè §…æ…G„ ÜïU

çÏæxæGñÚ Ý ÐÉGï J {7} ãGœæH §}æÜUæÝ »ï¨è …xæã Ý ¶ÇGæ ãæï çÜU ©¨ ÜUæ„¢²æ }¢é<àæÎ ÜïU „¢²ï ÐÚ ²æ ©¨ ÜïU ÜUÐÇGï ÐÚ ÐÇGï J {8} ©¨ ÜïU

}¢ é¨ËHï (²æ’Ýè …æ» Ý}¢æ…G) ÐÚ Ðæ¢± Ý Ú¶ï J {9} }¢ é<àæÎ ÜïU ÏæÚ„Ýæï¢ÜUæï §S„ï’}¢æH }¢ï ¢ Ý Hæ±ï J {10} ©¨ ÜïU „¢}¢Ýï Ý ¶æÝæ ¶æ» Ý çÐ²ï¥æñÚ Ý ±éÁGæê ÜUÚï J ãæ¢, §…æ…G„ ÜïU Ïææ’Î }¢é…Gæ²ÜGUæ Ýãè¢ J {11} ©¨ ÜïU

M ÏæM(²æ’Ýè „¢}¢Ýï) çÜU¨è (¥æñÚ) ¨ï Ïææ„ Ý ÜUÚï ÏæçËÜU çÜU¨è ÜUè„GÚÈGU }¢é„±Á…ïã |æè Ý ãæï J {12} ç…¨ …xæã }¢ é<àæÎ ÏæñÆ„æ ãæï ©¨„GÚÈGU ÐñÚ Ý ÈñUHæ», ¥xæ™ïü „¢}¢Ýï Ý ãæï J {13} ¥æñÚ ©¨ „GÚÈGU ƒêÜïU

|æè Ýãè¢ {14} …æï ÜéUÀ }¢ é<àæÎ ÜUãï ¥æñÚ ÜUÚï ©¨ ÐÚ »’„ïÚæ…G Ý ÜUÚïv²ê¢çÜU …æï ÜéUÀ ±æïã (²æ’Ýè }¢é<àæÎ) ÜUÚ„æ ãñ ¥æñÚ ÜUã„æ ãñ (©¨

ÜUè) ¥xæÚ ÜUæï§ü Ïææ„ }¢Ûæ Ý ¥æ±ï „æï ãG…GÚ„ï }¢ê„¢ ± ç¶G…íG

ÜUæ çÜGUS„¢ ²æÎ ÜUÚï J {15} ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ¨ï ÜUÚæ}¢„ ÜUè wG±æçãàæ ÝÜUÚï J {16} ¥xæÚ ÜUæï§ü àæéÏææ çÎH }¢ ï ¢ xæé…GÚï „æï ÈGUæñÚÝ ¥G…üG ÜUÚï ¥æñÚ¥xæÚ ±æïã àæéÏææ ãGH Ý ãæï „æï ¥ÐÝï ÈGUãì}¢ (²æ’Ýè ¥GvGH ÜUè ÜU}¢è)

ÜUæ ÝévG„¢Ý }¢Ûæï ¥æñÚ ¥xæÚ }¢ é<àæÎ §¨ ÜUæ ÜéUÀ …±æÏæ Ý Îï „æï …æÝHï çÜU }¢ ñ ¢ §¨ …±æÏæ ÜïU Hæ§ÜGU Ý ƒæ J {17} wG±æÏæ }¢ï ¢ …æï ÜéUÀ Îï¶ï±æïã }¢ é<àæÎ ¨ï ¥G…üG ÜUÚï ¥æñÚ ¥xæÚ §¨ ÜUè „æ’ÏæèÚ …ïGãìÝ }¢ ï ¢ ¥æ±ï „æï§¨ï |æè ¥G…üG ÜUÚï J {18} Ïæï …GMÚ„ ¥æñÚ Ïæï §ÁGÝ }¢é<àæÎ ¨ï ¥HæçãGÎæÝ ãæï J {19} }¢ é<àæÎ ÜUè ¥æ±æ…G ÐÚ ¥ÐÝè ¥æ±æ…G ÏæéH‹Î Ý ÜUÚï ¥æñÚÏæ ¥æ±æ…G ©¨ ¨ï Ïææ„ Ý ÜUÚï ¥æñÚ Ïæ ÜGUÎÚï …GMÚ„ }¢ éwG„¨Ú ÜUHæ}¢ÜUÚï ¥æñÚ çÝãæ²„ „±Á…æïã ¨ï …±æÏæ ÜUæ }¢ é‹„ç…GÚ Úãï J {20} ¥æñÚ}¢ é<àæÎ ÜïU ÜUHæ}¢ ÜUæï Îê¨Úï ¨ï §¨ ÜGUÎÚ Ïæ²æÝ ÜUÚï ç…¨ ÜGUÎÚ Hæïxæ¨}¢Ûæ ¨ÜïU¢ ¥æñÚ ç…¨ Ïææ„ ÜUæï ²ïã Hæïxæ Ý ¨}¢Ûæï¢xæï „æï ©¨ï Ïæ²æÝ Ý


74

ÜUÚï J { 21} ¥æñÚ }¢ é<àæÎ ÜïU ÜUHæ}¢ ÜUæï ÚÎ Ý ÜUÚï ¥xæ™ïü ãGÜGU }¢éÚèÎ ãè

ÜUè …æçÝÏæ ãæï ÏæçËÜU »’„ïÜGUæÎ ÜUÚï çÜU àæñ¶G ÜUè ¶G„Gæ }¢ ïÚï ¯±æÏæ

(²æ’Ýè ÎéLS„è) ¨ï Ïæïã„Ú ãñ J {22} ¥æñÚ çÜU¨è Îê¨Úï ÜUæ ¨Hæ}¢ ±

Ð²æ}¢ àæñ¶G ¨ï Ý ÜUãï (²ïã ¥Gæ}¢ }¢éÚèÎèÝ ÜïU çH²ï ãñ ç…¨ ÜUæï ÏææÚxææãï

}¢ é<àæÎ }¢ï ¢ ¥|æè }¢‹¨Ïæï ¥G…ïüG }¢æ’M…G ± ÎèxæÚæÝ ãGæç¨H Ý ãæï J »ï„¢ï ¢ ¨ï

¥xæÚ ÜUæï§ü ¨Hæ}¢ ÜïU çH²ï ¥G…üG ÜUÚï „æï ©G…íG ÜUÚï çÜU ãéGÁGæêÚ ! }¢ ñ ¢ }¢é<àæÎï

ÜUÚè}¢ ÜUè ÏææÚxææã }¢ï ¢ Îê¨Úï ÜUè Ïææ„ ¥G…üG ÜUÚÝï ÜïU ¥|æè ÜGUæçÏæH Ýãè¢)

{23} …æï ÜéUÀ ©¨ ÜUæ ãGæH ãæï, ÏæéÚæ ²æ |æHæ, §¨ï }¢é<àæÎ ¨ï ¥G…üG

ÜUÚï v²ê¢çÜU }¢ é<àæÎ „GÏæèÏæï ÜGUËÏæè ãñ, §çœæGHæ¥G ãæïÝï ÐÚ §¨ ÜUè §SHæãG

ÜUÚïxææ, {24} }¢ é<àæÎ ÜïU ÜUàÈGU ÐÚ »’„ï}¢æÎ ÜUÚ ÜïU ¨éÜêU„ Ý ÜUÚï J

{25} ©¨ ÜïU Ðæ¨ ÏæñÆ ÜUÚ ±…GèÈïGU }¢ ï ¢ }¢àxGæêH Ý ãæï, ¥xæÚ ÜéUÀ ÐÉGÝæ

ãæï „æï ©¨ ÜUè Ý…GÚ ¨ï ÐæïàæèÎæ ÏæñÆ ÜUÚ ÐÉGï J {26} …æï ÜéUÀ ÈñGU…Gï

Ïææç„GÝè ©¨ï Ðãé¢™ï ©¨ï }¢é<àæÎ ÜUæ „éGÈñGUH ¨}¢Ûæï J ¥xæ™ïü wG±æÏæ }¢ ï ¢ ²æ

}¢ éÚæÜG Ïæï }¢ï ¢ Îï¶ï çÜU Îê¨Úï Ïæé…éGxæü ¨ï Ðãé¢™æ, „Ïæ |æè ²ïã …æÝï çÜU

}¢ é<àæÎ ÜUæ ÜUæï§ü ±…GèÈGUæ §¨ Ïæé…éGxæü ÜUè ¨êÚ„ }¢ï ¢ …GæçãÚ ãé±æ ãñ J

¥H …±æÏæ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ …±æÏæ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU

²ïã „}¢æ}¢ ãéGÜGUêÜGU ¨ãGèãG ãñ¢ J §Ý }¢ ï ¢ Ïææ’…G ÜéGUÚ¥æÝï ¥G…Gè}¢, ¥æñÚ

Ïææ’…G ¥ãGæÎè¯ï àæÚèÈGUæ ¥æñÚ Ïææ’…G ÜUHæ}¢ï ©G-H}¢æ¥ ± Ïææ’…G

§àææüÎæ„ï ¥æñçH²æ ¨ï ¯¢çÏæ„ ãñ¢ J ¥æñÚ §¨ ÐÚ ¶éGÎ ±æ…ïGãG ãñ¢ çÜU

…æï }¢æ’Ý» Ïæñ¥G„ ¨}¢Ûææ ãé±æ ãñ J ¥ÜUæçÏæÚ Ýï § ¨ ¨ï |æè …Gæ§Î

¥æÎæÏæ çH¶ï¢ ãñ¢ J §„Ýæï¢ ãè ÐÚ ¥G}¢H Ý ÜUÚï¢xæï }¢xæÚ ÏæÇGè „æñÈGUèÜGU

±æHï J (ÜUæ}²æÏæè ÜUæ Úæ…G, ÝæçàæÚ : ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çË}¢Ä²¢)


75

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢HçãGS„¢ Îé±é}¢ }¢ï ¢.....

§ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„ (¨ÈGUãGæ : 78 „æ 80)

„¢ïãGÏæ„ ÜUè …GMÚ„ ± ¥ãç}}¢Ä²„ ÐÚ ÜéGUÚ¥æÝæï ãGÎè¯

¥æñÚ ÈéGUÜGUãæ, }¢éãçg¯èÝ, êçÈGU²æ ± ¥GæçÚÈGUèÝ

ÜïU §àææüÎæ„ (¨ÈGUãGæ : 81 „æ 84)

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè „¢ïãGÏæ„ ÜUæ …GÚè¥Gæ

(¨ÈGUãGæ : 85 „æ 86)

26 çãGÜUæ²æ„ï ¥æñçH²æ (¨ÈGUãGæ : 87 „æ 116)

±ÚÜGU©HçÅ²ï....


76

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H(çãGS„» Îé±é}¢)

¥GæçàæÜïU G ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï§SHæ}¢è ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ç…²æ§ü ¥ÐÝï çÚ„¢Hï ç…G²æ»ÎéMÎæï Hæ}¢ }¢ï ¢ ÈGUÚ}¢æÝï }¢éS„GÈGUæ ÝvGH ÈGUÚ}¢æ„ïãñ¢, “…æï }¢ éÛæ ÐÚ àæÏæï …é}¢ é¥Gæ ¥æñÚ …é}¢é¥Gæ ÜïU Úæï…G „¢ï ÏææÚ ÎéMÎàæÚèÈGU ÐÉGï, ¥ËH¢ã „¥GæHæ ©¨ ÜUè „¢ ï ãGæ…„ï¢ ÐêÚè ÈGUÚ}¢æ»xææ J”

„¢ïãGÏæ„ï „¢HïãG ÜUè Ïæ-ÚÜU„}¢àææ§¶ ï G çÜUÚæ}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU §‹„¢Ý ÜUè

àæçwG¨Ä²„ ¥æñÚ ©¨ ÜïU ¥wGHæÜGU ± çÜUÚÎæÚ ÐÚ „¢ïãGÏæ„ ÜUæ xæãÚæ¥¯Ú ÐÇG„æ ãñ J »ÜU àæwG¨ Îê¨Úï àæwG¨ ÜïU ¥±„¢ÈGU ï ¥G-}¢Hè ¥æñÚMãGæÝè „GæñÚ ÐÚ Hæç…G}¢è }¢ é„¥çc¯Ú ãæï„æ ãñ J …æï §ü}¢æÝ ±æHæ “„¢çãGÏæï„vG±æ ± §çS„ÜGUæ}¢„” ÜUè „¢ïãGÏæ„ ãGæç¨H ÜUÚ Hï „æï ±æïã ©Ý ¨ï¥wGHæÜïGU ãG¨Ýæ ¥æñÚ §ü}¢æÝ ÜUè ÐéwG„xæè …ñ¨è ¥æ’Hæ ç¨ÈGUæ„ ±}¢æ’ÚïÈGU„ï §Hæãè …ñ¨è ¥æ’Hæ Ýï’}¢„ ãGæç¨H ÜUÚ Hïxææ J Ýè…G ÝzG„¢Ýè©G²êÏæ ¥æñÚ ÏæéÚï ¥wGHæÜGU ¨ï |æè ÀéÅÜUæÚæ ÐæÝï }¢ ï ¢ ÜUæ}²æÏæãæï …æ»xææ J …ñ„¢ çÜU ¨ãGæÏæ» çÜUÚæ}¢ ÜUæï ÏæéH‹Î }¢ÜGUæ}¢¥æñÚ ¥æ’Hæ ÎÚ…æ ¨ÚÜUæÚ ï }¢ÎèÝæ, Ü G UÚæÚ ï Ü G UËÏææ ï ¨èÝæ


77

ÜUè „¢ïãGÏæ„ ± }¢…çH¨ ÜïU ¨ÏæÏæ ãGæç¨H ãé±æ,¥æñÚ „æÏæï§üGÝ Ýï §¨ ¥G…Gè}¢ àæÚÈGU ÜUæï ¨ãGæÏæ» çÜUÚæ}¢

ÜUè „¢ïãGÏæ„ ¨ï Ðæ²æ J…æ ÝàæèÝï Ú¨êH

©G-H}¢æ» çÜUÚæ}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ ÏæïàæÜU Ú¨êHéËHæã ÜUè çÚ„¢H„ ¥Gæ}¢ ãñ ¥æñÚ çÜGU²æ}¢„ „ÜU ÜïU

çH²ï ãñ ¥æñÚ ãÚ ÎæñÚ }¢ï¢ ©G-H}¢æ ± ¥GæçÚÈGUèÝ ¥æÐ ÜïU ±æçÚ¯ ãæï„ï ãñ¢ J §Ý ¥GæçÚÈGUèÝ Ýï ¥ÐÝï ÝÏæè

¨ï §GË}¢, ¥wGHæÜGU, §ü}¢æÝ ¥æñÚ „vG±æ ç±Ú¯ï }¢ï¢ Ðæ²æ J ²ïãÝ¨èãG„ ¥æñÚ ÝïÜUè ÜUè Îæ’±„ ÎïÝï }¢ï¢ ãéGÁGæêÚï ¥vGÎ¨ ÜïU …æ ÝàæèÝ ãñ¢ J ²ïã ãéGÁGæêÚ ÜïU ÝêÚ ¨ï §çv„„¢ÏæïÈñGU…G ÜUÚ„ï ãñ¢, ¥æñÚ …æï |æè §Ý ÜUè ã}¢ ÝàæèÝè §çwG„²æÚ ÜUÚ„æ ãñ©Ý ÜUæ ±æïã ãGæH ©¨ ÜUè „GÚÈGU ¨Úæ²„ ÜUÚ …æ„æ ãñ …æï §‹ãæï¢ ÝïÚ¨êHéËHæã ¨ï ãGæç¨H çÜU²æ J

„¢ïãGÏæ„ ÜUè …GMÚ„¥æÐ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : “}¢ïÚè ©}}¢„

}¢ï¢ »ÜU xæéÚæñã çÜGU²æ}¢„ „ÜU ãGÜGU ÐÚ Úãïxææ, ©Ý ÜïU }¢ é¶GæçHÈGUèÝ ©‹ãï¢ÜUæï§ü ÝévG„¢Ý Ýãè¢ Ðãé¢™æ ÜïU¢xæï J”

§Ý ÜUæ ¥¯Ú …G}¢æÝï ÜïU xæé…GÚÝï ¨ï ¶Gy}¢ Ýãè¢ ãæï„æ ¥æñÚ §Ý±æçÚ¯èÝï Ú êH ÜUè „¢ïãGÏæ„ }¢é…ÚüÏæï ç„Ú²æÜGU (²æ’Ýè„…çÚÏææ àæéÎæ …GãìÚ ÜUæ §GHæ…) ãñ ¥æñÚ §Ý ¨ï ÎêÚè …GãìÚï ÜGUæç„H ãñ J ²ïã±æïã ÜGUæñ}¢ ãñ çÜU §Ý ÜUæ ã}¢ÝàæèÝ ÏæÎÏæwG„ Ýãè¢ Úã ¨ÜU„æ, §Ý ÜUæ„ÜGULüÏæ ¥æñÚ §Ý ÜUè „¢ïãGÏæ„ §SHæãïG ÝzG¨, „ã…GèÏæï ¥wGHæÜGU, ¥GÜGUèÎïÜUè ÐéwG„xæè ¥æñÚ §ü}¢æÝ ÜïU Úæç¨¶G ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ÏæÇGæ }¢é¥çc¯Ú ¥G-}¢Hè§GHæ… ãñ J ²ïã “ÜU}¢æHæ„” }¢é„GæH¥Gæ ÜUÚÝï ¥æñÚ …G¶Gè}¢ çÜU„æÏææï¢


78

ÜïU ÐÉGÝï ¨ï ãGæç¨H Ýãè¢ ãæï„ï J ²ïã „æï ±æïã ¥G-}¢Hè ¥æñÚ ±ÁÎæÝè¶GSH„ï¢ ãñ¢ …æï ÐñÚ±è ÜUÚÝï, „¢ ïãGÏæ„ ÐæÝï, çÎH ¨ï HïÝï ¥æñÚ MãG „ï

}¢ é„¥çc¯Ú ãæïÝï ¨ï ãGæç¨H ãæï„è ãñ¢ J }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU ±æçÚ¯ï }¢éãG}}¢Îè

¥æñÚ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè „¢ ïãGÏæ„ ãè ±æïã ¥G-}¢Hè „GÚèÜGUæ ãñ J ç…¨¨ï ÝzG¨ ÜUæ “„…GçÜU²æ” ãæï ¨ÜïU J ²ãæ¢ ²ïã |æè }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU±æïã àæwG¨ xæG-H„Gè ÐÚ ãñ …æï ²ïã ¨}¢Ûæ„æ ãñ çÜU }¢ñ ¢ Ïæ …Gæ„ï ¶éGÎ

¥ÐÝï çÎH ÜïU ¥}æÚæ…G ÜUæ §GHæ… ÜUÚ ¨ÜU„æ ãê¢ J ¥æñÚ (¥…G

¶éGÎ) ÜéGUÚ¥æÝæï ãGÎè¯ ÜïU }¢é„GæH»G ¨ï ¥ÐÝè ÝzG„¢Ýè ¶GÚæçÏæ²æï¢ ¨ïÀéÅÜUæÚæ Ðæ ¨ÜU„æ ãê¢ J

§ü}¢æÝ ÜUæ „ãGzGÈGé …G¥æ’Hæ ãG…GÚ„ “ÝÜG æ©S¨HæÈGUã ÈGUè

¥ãGÜUæç}¢H Ïæñ¥G„ï ±H ç¶GHæÈGUã” }¢ ï ¢ »ï¨ï Hæïxææï¢ ÜUæï „}ÏæèãÈGUÚ}¢æ„ï ãé» ÏæÇGï Œ²æÚï ¥‹Îæ…G ¨ï ÚãÝé}¢æ§ü ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ÜéGUÚ¥æÝæï

ãGÎè¯ }¢ï ¢ àæÚè¥G„, „GÚèÜGU„ ¥æñÚ ãGÜGUèÜGU„ ¨Ïæ ÜéUÀ ãñ ¥æñÚ §Ý }¢ï ¢ Ïæ¨ï ç…G²æÎæ …GæçãÚ ± ¥æ„¢Ý àæÚè¥G„ ÜïU }¢„¢§H ãñ¢ ¥æñÚ §Ý ¥æ„¢Ý}¢„¢§H ÜUæ ²ïã ãGæH ãñ çÜU ¥xæÚ “¥§}}¢» }¢éÁ„çãÎèÝ” §Ý ÜUè„àÚèãG Ý ÈGUÚ}¢æ„ï „æï ©G-H}¢æ ÜéUÀ Ý ¨}¢Ûæ„ï ¥æñÚ ©G-H}¢æ» çÜUÚæ}¢,¥§}}¢» }¢éÁ„çãÎèÝ ÜïU ¥vG±æH ÜUè „àÚèãG Ý ÜUÚ„ï „æï ¥G±æ}¢“¥§}}¢æ” ÜïU §àææüÎæ„ ¨}¢ÛæÝï ¨ï |æè ¥æç……G Úã„ï J ¥æñÚ ¥Ïæ |æè¥xæÚ “¥ãHï §GË}¢” ¥G±æ}¢ ÜïU „¢}¢Ýï “}¢„GæçHÏæï ÜéU„éÏæ” ÜUè„zG¨èH ¥æñÚ ¨êÚ„ï ¶GæS„¢ ÐÚ ãéGv}¢ ÜUè „yÏæèÜGU Ý ÜUÚï¢ „æï ¥Gæ}¢

Hæïxæ ãÚçxæ…G ãÚçxæ…G çÜU„æÏææï¢ ¨ï ¥ãGÜUæ}¢ çÝÜUæH HïÝï ÐÚ

ÜGUæçÎÚ Ýãè¢ J ã…GæÚæï¢ xæGHç„G²æ¢ ÜUÚï¢xæï ¥æñÚ ÜéUÀ ÜUæ ÜéUÀ ¨}¢Ûæï¢xæï J


79

}¢ÎÝè ©¨êH §¨ çH²ï ²ïã ©¨êH }¢éÜGUÚüÚ ãñ çÜU ¥G±æ}¢

“©G-H}¢æ» ãGÜGU” ÜUæ Îæ}¢Ý ƒæ}¢ï J ¥æñÚ ±æïã “©G-H}¢æ» }¢æçãÚèÝ”

çÜU „„¢ÝèÈGU ÜUæ ¥æñÚ ±æïã (²æ’Ýè ©G-H}¢æ» }¢æçãÚèÝ) “}¢àææ§¶Gï

ÈGU„±æ” ÜUæ ¥æñÚ ±æïã (²æ’Ýè ©G-H}¢æ» }¢æçãÚèÝ) “¥§}}¢» ãéÎæ”

ÜUæ ¥æñÚ ±æïã (¥§}}¢» ãéÎæ) “ÜéGUÚ¥æÝæï ãGÎè¯” ÜUæ J ç…¨ Ýï §¨

ç¨çË¨Hï ÜUæï ÜUãè¢ ¨ï „æïÇG çÎ²æ ±æïã çãÎæ²„ ¨ï ¥‹{æ ãæï xæ²æ J

¥æñÚ ç…¨ Ýï ãæÎè ÜUæ Îæ}¢Ý ÀæïÇGæ ±æïã ¥GÝ ÜGUÚèÏæ çÜU¨è xæãÚï Üé¢U±ï¢

}¢ï ¢ çxæÚæ ™æã„æ ãñ J

…GM Ú„ï }¢é<àæÎ¨çÄ²Îè ± }¢é<àæÎè ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ Úæãï

„GÚèÜGU„ ÜïU xææ}¢…GÝ ÜUè ÚæãÝé}¢æ§ü ÜUÚ„ï ãé» ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU …Ïæ

¥ãGÜUæ}¢ ï àæÚè¥G„ }¢ï ¢ ²ïã ãGæH ãñ J „æï çÈUÚ ±æ…ïGãG ãñ çÜU }¢é<àæÎï

ÜUæç}¢H ÜïU çÏæxæñ GÚ “¥SæÚæÚï }¢æ’ÚïÈGU„” ÜéGUÚ¥æÝæï ãGÎè¯ ¨ï ¶éGÎ

çÝÜUæH HïÝæ çÜU¨ ÜGUÎÚ }¢éãGæH ãñ J ²ïã Úæã ¨wG„ ÏææÚèÜU ¥æñÚ

}¢é<àæÎ ÜUè Ú¢ïà¢Ýè ÜïU çÏæxæñ GÚ ¨wG„ „æÚèÜU ãñ J ÏæÇGï ÏæÇGæï ¢ ÜUæï àæñ„GæÝï

H§üÝ Ýï §¨ Úæã }¢ï ¢ »ï„¢ }¢æÚæ çÜU “„ãìG„éc¯Úæ” „ÜU Ðãé¢™æ çÎ²æ J

„ïÚè v²æ ãGÜGUèÜGU„ çÜU “çÏæxæGñÚ ÚãÏæÚï ÜUæç}¢H” §¨ }¢ï ¢ ™Hï ¥æñÚ

¨Hæ}¢„ çÝÜUH …æÝï ÜUæ Îæ’±æ ÜUÚï J

“¥§}}¢» çÜUÚæ}¢” ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : “¥æÎ}¢è çÜU„Ýæ ãè ÏæÇGæ

¥GæçH}¢, ¥Gæç}¢H, …GæçãÎ ¥æñÚ ÜUæç}¢H ãæï §¨ ÐÚ ±æç…Ïæ ãñ çÜU

±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜUæï ¥ÐÝæ }¢é<àæÎ ÏæÝæ» çÜU ©¨ ÜïU çÏæxæñGÚ §¨

ÜUæï ãÚçxæ…G ™æÚæ Ýãè¢ J („¨Ã±éÈGU ± „GÚèÜGU„, ¨ÈGUãGæ Ý}ÏæÚ : 108)


80

§ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„§¨ ¨ï ±æïã Hæïxæ §GÏæí„ ãGæç¨H ÜUÚï¢ J …æï ²ïã ÜUã„ï ãñ¢ çÜU

ÜéGUÚ¥æÝæï ãGÎè¯ ¥…G ¶éÎ ¨}¢ÛæÝæ }¢ éçàÜUH Ýãè¢ J ãÚ ÜU„¢ï ÝæÜU¨¥ÐÝï „GæñÚ ÐÚ }¢ é„GæH¥Gæ ÜUÚï „æï ãGÜGU „¢}¢Ýï ¥æ …æ»xææ, „æï ±æïã Hæïxæ…æÝ Hï ÜïU »ï¨è „¢ï™ Ú¶Ýï ±æHæ, ÏæçËÜU »ï¨è „¢ï™ ÎïÝï ±æHæï¢ÜUè „¢ïãGÏæ„ }¢ï ¢ ÏæñÆÝï ±æHï ÜUæ |æè §ü}¢æÝ ãÚ ±vG„ ¶G„GÚï }¢ï ¢ ãñ JçHãæ…Gæ ÈGUæñÚÝ »ï¨ï Hæïxææï¢ ¨ï §ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„ ÜïU Ðïàæï Ý…GÚ ÎêÚè§çwG„²æÚ ÜUÚ ÜïU ¨é‹Ý„æï ¢ ÜïU ¥Gæç}¢H ¨ãGèãG ¥GÜGUèÎæ ¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êHÜUè „¢ ïãGÏæ„ ¥æñÚ §Ý ÜïU ã}¢Úæã ÜïU é‹Ý„æï¢ ÜUè „ÚçÏæÄ²„ ÜïU çH²ï }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæï¢ }¢ ï ¢ ¨ÈGUÚ ¥æñÚ ©G-H}¢æ» ãGÜGU ÜUè }¢ éS„ÝÎ çÜU„æÏææï¢ ¨ïÚãÝé}¢æ§ü HïÝè ™æçã²ï J

ãG…GÚ„ï çÄ²ÎéÝæ ¥GÏÎéH ÜGUæçÎÚ §üG„¢ àææ…GHè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ãéGÁGæêÚï ¥ÜUÚ}¢, ÝêÚï }¢é…S¨}¢ ÜïU ¥SãGæÏæï çÜUÚæ}¢ |æè }¢ãGì…G ÜéGUÚ¥æÝ ÐÉGÝï ¨ï ¥ÐÝïÝéÈGU ê¨ ÜUæ §GHæ… Ýãè¢ ÜUÚ ¨ÜU„ï ƒï J ±æïã |æè Ú¨êHéËHæã

ÜïU çàæÈGUæ ¶GæÝï ¨ï ±æÏæS„æ ƒï ¥æñÚ ¥æÐ ©Ý ÜUæ “„…GçÜU²æ ± „ÚçÏæÄ²„” (ÝzG¨ ±

ÜGUËÏæ ÜUæï ÐæÜU ± „¢ÈGU) ÈGUÚ}¢æ„ï ƒï J ¥ËH¢ã „¥GæHæ Ýï ¥æÐ ÜUæ ²ïã

±SÈGU Ïæ²æÝ ÜUÚ„ï ãé» ÈGUÚ}¢æ²æ :

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ±æïãè ãñ ç…¨ Ýï ¥ÝÐÉGæï ¢ }¢ï ¢ ©‹ãè¢ }¢ï ¢ ¨ï

»ÜU Ú¨êH |æï…æ çÜU ©Ý ÐÚ ©¨ ÜUè ¥æ²„ï¢ ÐÉG„ï ãñ¢ J ¥æñÚ ©‹ãï¢ ÐæÜU

ÜUÚ„ï ãñ¢ J ¥æñÚ ©‹ãï¢ çÜU„æÏæ ± çãGv}¢„ ÜUæ §GË}¢ ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ J


81

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ „…GçÜU²æ ¥æñÚ ™è…G ãñ ¥æñÚ „æ’Hè}¢ï ÜéGUÚ¥æÝ

¥æñÚ ™è…G ãñ J §¨ çH²ï çÜU¨è }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè „¢ïãGÏæ„ …GMÚè ãñ J ¥…G ¶éGÎ §GHæ… ¥æÐ }¢…GèÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ …ñ„¢ çÜU §GË}¢ï

ç„GÏÏæ }¢ï¢ ²ïã Ïææ„ „Gñ ãñ çÜU ç„GÏÏæ ÜUè çÜU„æÏæï¢ ÐÉGÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ ¥…G

¶éGÎ ÜUæï§ü ¥ÐÝæ §GHæ… Ýãè¢ ÜUÚ ÜU„æ J ÏæçËÜU §¨ ÜïU ±æç¨„ïG ÜUæï§ü„GÏæèÏæ ™æçã²ï J …æï §¨ ÜïU }¢Ú…G ÜUè „à¶Gè¨ ÜUÚï J §¨è „GÚãG

¥}æÚæ…ïG ÜGUçËÏæ²æ ¥æñÚ ÝzG„¢Ýè Ïæè}¢æçÚ²æï¢ ÜUæ §GHæ… |æè ¥…G

¶éGÎ Ýãè¢ çÜU²æ …æ ¨ÜU„æ J §Ý ÜïU çH²ï |æè »ÜU }¢ éÁG…GÜUè „GÏæèÏæ

ÜUè ãGæ…„ ãñ J

„¢ïãGÏæ„ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²„ ÐÚ ÜéGUÚ¥æÝï ÐæÜU ÜïU §àææüÎæ„¥ËH¢ã „¥GæHæ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„æ ãñ J

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) »ï §ü}¢æÝ ±æHæï ! ¥ËH¢ã ¨ï ÇÚæï ¥æñÚ

©¨ ÜUè „GÚÈGU ±¨èHæ Éê¢Éæï ¥æñÚ ©¨ ÜUè Úæã }¢ï¢ ç…ãæÎ ÜUÚæï §¨ ©}}¢èÎ ÐÚ

çÜU ÈGUHæãG Ðæ¥æï J

ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú

¶G¢Ý Ý§Gü}¢è ¼zG„èÚï Ý§üG}¢è }¢ïæ çH¶¼ï ãñæ ±„èH¢ ¥G¢}¢ ãñ

ãG…GÚ¢¼ï ¥¢ñçH²¢, ¥ç}Ï¢²¢, ÝïÜU ¥¢’}¢¢H, §Ý ãG…GÚ¢¼ ÜïU ¼Ï¢LüÜU¢¼

„Ï¢ ãè §„ }¢ïæ à¢¢ç}¢H ãñæ J (¼zG„èÚï Ý§Gü}¢è ç…. 6 „. 393)

¨êÚ» „æñÏææ }¢ï¢ §àææüÎ ãé±æ :

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) »ï §ü}¢æÝ ±æHæï ! ¥ËH¢ã ¨ï ÇÚæï ¥æñÚ

¨Ó™æï¢ ÜïU „¢ƒ ãæï J


82


(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ¥æñÚ ©¨ ÜUè Úæã ™H …æï }¢ ïÚè „GÚÈGU

L…ê¥G Hæ²æ J

§Ý ¥æ²æ„ ¨ï |æè ©G-H}¢æ» çÜUÚæ}¢ Ýï „G-HÏæï }¢ é<àæÎ ¥æñÚ

}¢ é<àæÎ ¨ï ±æÏæS„xæè ÐÚ §çS„ÎìHæH çÜU²æ ãñ J

„¢ïãGÏæ„ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²„ ÐÚ ¥ãGæÎè¯ï }¢éÏææ-ÚÜUæ{1} ãG…GÚ„ï ¥GÏÎéËHæã §ÏÝï ¥GÏÏææ¨ ¨ï çÚ±æ²„ ãñ

¥æÐ ¨ï ¥G…üG ÜUè xæ§ü çÜU ²æ Ú¨êHËHæã

ã}¢æÚï çH²ï ÜUæñÝ „¢ ã}¢ÝàæèÝ Ïæïã„Ú ãñ J §àææüÎ

ÈGUÚ}¢æ²æ : ±æïã ç…¨ ÜïU Îï¶Ýï ¨ï „é}ãï¢ ¥ËH¢ã ÜUè ²æÎ ¥æ»,

ç…¨ ÜïU ÜUHæ}¢ ¨ï „é}ãæÚï ¥G}¢H }¢ï ¢ §…GæÈGUæ ãæï ¥æñÚ ç…¨ ÜUæ ¥G}¢H

„é}ãï¢ ¥æç¶GÚ„ ÜUè ²æÎ çÎHæ» J

{2} ãG…GÚ„ï ¥Ïæê ãéÚñÚæ ï çÚ±æ²„ ãñ çÜU ÝçÏæÄ²ï ÜUÚè}¢,

ÚªÈéGUÚüãGè}¢ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU ¥æÎ}¢è ¥ÐÝï

„¢ƒè ÜïU ÎèÝ ÐÚ ãæï„æ ãñ, Ð¨ ¶G²æH Ú¶æï çÜU „é}¢ çÜU¨ ÜUæï ¥ÐÝæ

ÎæïS„ ÏæÝæ Úãï ãæï J

„¢ïãGÏæ„ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²„ ÐÚ ÈéGUÜGUãæ ± }¢éãGçg¯èÝï

çÜUÚæ}¢ ( ) ÜïU ¥vG±æH{1} ÈGUÜGUèã ¥GÏÎéH ±æçãGÎ çÏæÝ ¥GæçàæÚ ¥ÐÝè

}¢‹ÁGæê}¢ çÜU„æÏæ “¥H }¢ é<àæÎéH }¢ é§ü GÝ” }¢ ï ¢ „¢ïãGÏæ„ï àæñ¶G ÜUè

¥ãç}}¢Ä²„ ¥æñÚ §¨ ÜUè „æ¯èÚ ÜïU ÏææÚï }¢ ï ¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ J


83

“¥GæçÚÈïGU ÜUæç}¢H ÜUè „¢ïãGÏæ„ §çwG„²æÚ ÜUÚæï J ±æïã „é}ãï¢ ãHæÜU„ÜïU ÚæS„ï ï Ïæ™æ»xææ J ©¨ ÜUæ Îï¶Ýæ „é}ãï¢ ¥ËH¢ã ÜUè ²æÎ çÎHæ»xææ¥æñÚ ±æïã ÏæÇGï ÝÈGUè¨ „GÚèÜGï ï ÝzG ÜUæ }¢éãGæ-¨Ïææ ÜUÚæ„ï ãé» ¥æñÚ“¶G„GÚæ„ï ÜGUËÏæ” ï }¢ãGÈGUê…G ÈGUÚ}¢æ„ï ãé» „é}ãï¢ ¥ËH¢ã ¨ïç}¢Hæ Îïxææ ©¨ ÜUè „¢ïãGÏæ„ ÜïU ÏæÏæ „é}ãæÚï ÈGUÚæ§…G ± Ý±æçÈGUH }¢ãGÈGUê…Gãæï …æ»¢xæï J “„SÈGUè²» ÜGUËÏæ” ÜïU „¢ƒ “ç…GRïU ÜU¯èÚ” ÜUè ÎæñH„}¢é²S¨Ú ¥æ»xæè ¥æñÚ ±æïã ¥ËH¢ã ï }¢é-„¥GçËHÜGUæ „¢Úï ©}¢êÚ}¢ï¢ „é}ãæÚè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢æ»xææ J”

{2} ¥GËHæ}¢æ }¢éãGçg¯ï „GèÏæè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ÜUæï§ü¥GæçH}¢ §GË}¢ }¢ï¢ çÜU„Ýæ ãè }¢æï’„ÏæÚ (²æ’Ýè ÜGUæçÏæHï |æÚæï„¢) ²æ ²v„æ»…G}¢æÝæ ãæï J ©¨ ÜïU çH²ï ç¨ÈüGUU§GË}¢ ÐÚ ÜGUÝæ¥G„ ÜUÚÝæ ¥æñÚ §¨ï

ÜUæÈGUè ¨}¢ÛæÝæ }¢éÝæç¨Ïæ Ýãè¢ J ÏæçËÜU ©¨ ÐÚ ±æç…Ïæ ãñ çÜU ±æïã

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè }¢é„¢ÏæãG„ §çwG„²æÚ ÜUÚï, „æçÜU ±æïã ©¨ ÜUèÚæãï ãGÜGU ÜUè „GÚÈGU ÚæãÝé}¢æ§ü ÜUÚï J

„¢ïãGÏæ„ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²„ ÐÚ êçÈGU²æ ± ¥GæçÚÈGUèÝïçÜUÚæ}¢ ( ) ÜïU ¥vG±æH

¨êçÈGU²æ» çÜUÚæ}¢ ¶GæçH¨ Ïæ‹Îxæè ±æHè ç…G‹ÎxæèÜïU ãGÚè¨ ãæï„ï ƒï J }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè Ý¨èãG„æï¢ ÜUæï }¢æÝÝæ ¥æñÚ ©Ý ÜUè„æñ…èãGæ„ ÜUæï ÜG ÏæêH ÜUÚÝæ §Ý ÜUè ç…G‹Îxæè ÜïU H±æç…G}¢æ„ ãñ¢ J

{1} ãéGÁ…„éH §SHæ}¢ §}¢æ}¢ ¥Ïæê ãGæç}¢Î }¢éãG}}¢Î xæG…GæHè

Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : ¥ç}Ïæ²æ ÜïU §GHæ±æ ÜUæï§ü |æè…GæçãÚè ± Ïææç„GÝè ©G²êÏæ ± ¥}æÚæ…G ¨ï ¶GæHè Ýãè¢ J çHãæ…Gæ §Ý“¥}æÚæ…G ± ©G²êÏæ” ÜïU §…GæHï ÜïU çH²ï êçÈGU²æ ÜïU ã}¢Úæã „GÚèÜGU„ }¢ï ¢

Îæç¶GH ãæïÝæ …GMÚè ãñ J


84

{2} ¨çÄ²ÎéÝæ §}¢æ}¢ àææ’ÚæÝè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜUçÏæxæñGÚ }¢é<àæÎ ÜïU }¢ïÚï }¢é…æçãÎæ„ ÜUè ¨êÚ„ ²ïã ƒè çÜU }¢ñ¢ ¨êçÈGU²æ ÜUèçÜU„æÏææï¢ ÜUæ }¢é„GæH¥Gæ ÜUÚ„æ ƒæ J ÜéUÀ ¥GÚ¨ï Ïææ’Î »ÜU ÜUæï ÀæïÇ ÜUÚÎê¨Úï „GÚèÜGï ÜUæï §çwG„²æÚ ÜUÚ„æ J »ÜU ¥GÚ¨æ }¢ïÚæ ²ïãè ãGæH Úãæ çÜUÏæ‹Îï ÜUæ çÏæxæñGÚ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU ²ïãè ãGæH ãæï„æ ãñ J …Ïæ çÜU}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUæ ²ïã ÈGUæ§Îæ ãñ çÜU ±æïã }¢éÚèÎ ÜïU çH²ï ÚæS„ï ÜUæï}¢éwG„¨Ú ÜUÚ Îï„æ ãñ ¥æñÚ …æï çÏæxæñGÚ }¢ é<àæÎ ÜïU Úæãï „GÚèÜGU„ §çwG„²æÚ

ÜUÚ„æ ãñ ±æïã ÐÚïàææÝ Úã„æ ãñ ¥æñÚ ©G}¢í |æÚ }¢vG¨Î Ýãè¢ Ðæ„æ J

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ ¥xæÚ „GÚèÜGU„ }¢ï¢ ÜUæ}²æÏæè çÏæxæñGÚ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢HÜïU }¢ãGì…G ÈGUãì}¢æï çÈGUÚæ¨„ ¨ï ãæï„è „æï §}¢æ}¢ xæG…GæHè

¥æñÚ àæñ¶G §G…éGgèÝ çÏæÝ ¥GÏÎéS¨Hæ}¢ ( ) …ñ ï Hæïxæ “}¢é<àæÎïÜUæç}¢H” ÜïU }¢æïãG„æ… Ý ãæï„ï J

§}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î çÏæÝ ãG}ÏæH Ýï ¥Ïæê ãG}…Gæ ÏæxæGÎæÎè ÜUè ¥æñÚ §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î çÏæÝ ¨Úè… Ýï ¥ÏæéH

ÜGUæç¨}¢ …éÝñÎ ÏæxGæÎæÎè ÜUè „¢ïãGÏæ„ §çwG„²æÚ ÜUè J¨çÄ²ÎéÝæ §}¢æ}¢ xæG…GæHè Ýï |æè “}¢é<àæÎï

ÜUæç}¢H” ÜUæï „Hæàæ çÜU²æ ãGæHæ¢çÜU ±æïã ãéGÁ…„éH §SHæ}¢ ƒï J§G…éGgèÝ çÏæÝ ¥GÏÎéS¨Hæ}¢ ( ) Ýï |æè }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè „¢ïãGÏæ„§çwG„²æÚ ÜUè J ãGæHæ¢çÜU ±æïã “¨éË„GæÝéH ©G-H}¢æ” ÜïU HÜG Ïæ ¨ï}¢àãêÚ ƒï J

àæñ¶G §G…éGgèÝ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU “àæñ¶G ¥ÏæéH ãG¨Ý

àææ…GHè” ÜUè „¢ïãGÏæ„ §çwG„²æÚ ÜUÚÝï ¨ï ÜG ÏH }¢éÛæï§SHæ}¢ ÜUè “ÜUæç}¢H }¢æ’ÚïÈGU„” ãGæç¨H Ý ƒè J


85

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ …Ïæ §Ý …ñ ï Ïæé…éGxæü ©GH}¢æ» çÜUÚæ}¢ |æè }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU }¢æïãG„æ… ãñ¢ „æï ã}¢ …ñ„¢ï ¢ ÜïU çH²ï „æï ²ïã

¥…G ãGÎ …GMÚè ãñ J

§Ý „}¢æ}¢ ¥vG±æH ¨ï Ð„æ ™Hæ çÜU }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè„¢ ïãGÏæ„ ï ç}¢HÝï ±æHè „ÚçÏæÄ²„ Ïæãé„ …GMÚè ãñ J ¥Ïæ ¥xæÚ ±æÜïGU§üG¥æÐ ÜUæï çÜU¨è }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè „Hæàæ ãñ „æï àæÚè¥G„æï „GÚèÜGU„ ÜUè…æ}¢ ï¥G àæçwG¨Ä²„ ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ ÈGUè …G}¢æÝæÚÏæ ÜUè Ïæãé„ ÏæÇGè Ýï’}¢„ ãñ¢ J ç…Ý ÜUè „¢ ïãGÏæ„ ¨ï ¥G}¢H }¢ ï ¢§…GæÈGUæ ¥æñÚ ¥æç¶GÚ„ ÜUè „Ä²æÚè ÜUæ …ïGãìÝ ÏæÝ„æ ãñ J ãéGÜGUêÜGéUËHæã¥æñÚ ãéGÜGUêÜGéUH §GÏææÎ ÜUè Ïæ…æ ¥æ±Úè ÜUè „GÚÈGU „GÏæè¥G„ }¢æ§H ãæï„èãñ J }¢…GèÎ }¢æ’Hê}¢æ„ ÜïU çH²ï }¢ÜU-„-Ïæ„éH }¢ÎèÝæ ¨ï ±vG„Ý ÈGU

±vG„Ý àææ»¥G ãæïÝï ±æHï ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUèãG²æ„ï }¢ éÏææÚÜUæ ¨ï }¢ é„¥GçËHÜGU Ú„¢§H (}¢¯HÝ ÜUæçÈGUÚ ¶GæÝÎæÝ ÜUæ

ÜG ÏæêHï §SHæ}¢, ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUè »ãGç„²æ„Gï¢, §ü G„¢§ü ÐæÎÚè ÜUæ

ÜG ÏæêHï §SHæ}¢ ±xæñGÚãæ) ÜUæ …GMÚ }¢ é„GæH¥Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢ J

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè „¢ïãGÏæ„ ÜïU ãéG¨êHÜUæ »ÜU }¢-ÎÝè …GÚè¥Gæ

ç…¨ çÜU¨è }¢ éÚèÎ ÜUæï ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUè …GæçãÚè „¢ ïãGÏæ„

ÐæÝï }¢ï ¢ ÜUæï§ü àæÚ§üG }¢…ÏæêÚè }¢æÝï¥G ãæï ©¨ ÜïU çH²ï ©G-H}¢æ»

çÜUÚæ}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ¥xæÚ çÜU¨è ÜïU }¢ é<àæÎ „¢çãGÏæï „SÝèÈGU ãñ¢

¥æñÚ ¨é‹Ý„æï¢ |æÚï §SHæãGè Ïæ²æÝæ„ |æè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ „æï ©Ý ÜUè

„SÝèÈGUæ„, „æHèÈGUæ„ ± Ïæ²æÝæ„ ÜUè „¢ ïãGÏæ„ ÜUæï ¥ÐÝï ÐèÚæï

}¢ é<àæÎ ãè ÜUè „¢ ïãGÏæ„ ¨}¢Ûæï J


86

„SÝèÈGUæ„ ± „æHèÈGUæ„çHãæ…Gæ …æï ÜUæï§ü ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUè „¢ïãGÏæ„ ÜUæ „GæçHÏæ ãñ

}¢xæÚ ÜUæï§ü …GæçãÚè LÜUæ±Å }¢æÝï¥G ãñ „æï ±æïã ¥ÐÝï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè„SÝèÈGUæ„ ± „æHèÈGUæ„ ÜUæï }¢é„GæH»G }¢ï¢ Ú¶ï ¥æñÚ ©Ý ÜïU é‹Ý„æï¢ |æÚïÏæ²æÝæ„ ± }¢-ÎÝè }¢é…GæÜUÚæ„ ÜUè ÜïU¨èÅï¢ Úæï…GæÝæ ²æ ÜU}¢ ¥…GÜU}¢ ãzG„ï }¢ï¢ »ÜU ÏææÚ „æï Hæç…G}¢è éÝÝï ÜUæ }¢æ’}¢êH ÏæÝæ» JÚæï…GæÝæ ±vG„ï }¢éÜGUÚüÚæ ÐÚ çÏæHæ ÝæxæGæ §¨ „¨Ã±éÚ ÜïU „¢ƒ çÈGURïU}¢ÎèÝæ (²æ’Ýè ¥æ… }¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢æ„ ÜïU }¢é„GæçÏæÜGU çÜU„Ýæ ¥G}¢H Úãæ) ÜïU„ãìG„ ¶GæÝæ ÐêÚè ÜUÚï çÜU }¢ïÚï ÐèÚæï }¢é<àæÎ Ïæ …GÚè¥G» }¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢æ„}¢éÛæ ï é±æHæ„ ÈGUÚ}¢æ Úãï ãñ¢ ¥æñÚ }¢ñ¢ …±æÏææ„ ¥G…üG ÜUÚ Úã¢ ãê¢ J ¥æñÚ§Ý ÜïU }¢ËÈGUê…Gæ„ ± Ïæ²æÝæ„ ÜUè §àææ¥G„ |æè ÜUÚï J }¢æñÜGU¥G ç}¢HÝï ÐÚ¥ÐÝæ }¢æñÁGæê»G xæézG„ìxæê }¢é<àæÎ ï }¢é„¥GçËHÜGU Ú¶ï ¥æñÚ ©Ý ï …GæçãÚ ãæïÝï±æHè Ïæ-Ú-ÜU„æï¢ ÜUæ wGæêÏæ ™™æü ÜUÚï ©Ý ÜïU çÎ²ï ãé» „GÚèÜGU» ÜUæÚ ÜïU}¢é„GæçÏæÜGU }¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢æ„ ÜUè ¶éGàÏæê ï }¢é¥GœæGÚ }¢é¥GœæGÚ }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæï¢}¢ï¢ ¨ÈGUÚ ÜïU …GÚè»G ÝïÜUè ÜUè Îæ’±„ ¥Gæ}¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ÜUæïàææ¢ Úãï J

©Ý ÜUè Ð¨‹Î ÜïU }¢é„GæçÏæÜGU ¥ÐÝï àæÏææï Úæï…G xæé…GæÚÝï ÜUè ãGœæH§}æÜUæÝ ÜUæïçàæàæ ÜUÚï „æï ²ïã …GÚæ»¥G }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè„¢ïãGÏæ„ ãè ÜUè „GÚãG ©¨ ÜïU ÜGUËÏæ ± Ïææç„GÝ ÐÚ ¥¯Ú ¥‹Îæ…G ãæï¢xæï¥æñÚ ©¨ ÜUæ çÎH xæéÝæãæï¢ ï Ïæï…GæÚ ãæï ÜUÚ ÝïçÜU²æï¢ ÜUè „GÚÈGU}¢æ§H ãæïxææ ¥æñÚ }¢…GèÎ ÜU§ü »ï¨è Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ ±æïã ¶éGÎ}¢ãG¨ê¨ ÜUÚïxææ …æï çÜU HzG…Gæï¢ }¢ï¢ Ïæ²æÝ Ýãè¢ ãæï ¨ÜU„è J

}¢xæÚ ²ïã }¢æ’Hê}¢ ãæïÝæ |æè …GMÚè ãñ çÜU §çv„„¢Ïæï ÈGñU…G çÜU¨„GÚãG ãæï §¨ ÜïU çH²ï “¥æÎæÏæï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H” çãGS„» ¥Ã±H }¢ï ¢™‹Î …GMÚè ¥æÎæÏæ Ðïàæ çÜU²ï xæ» J ¥Ïæ §¨ çãGS„» Îé±é}¢ }¢ï¢ ÚãÝé}¢æ§üÜïU çH²ï ¥ÜUæçÏæÚ }¢àææ§¶G ÜUè “26” §ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G çãGÜUæ²æ„Ðïàæ ÜUÚÝï ÜUè ¥Gì² ÜUè xæ§ü ãñ J


87

§Ý ÐéÚ ¥¯Ú çãGÜUæ²æ„ ÜUæ ÏæxæGæñÚ }¢é„GæH¥Gæ ¥æÐ

ÜïU çH²ï »ÜU }¢æïãG„æ„G ± Ïææ ¥ÎÏæ Úæã }¢ é¥GÄ²Ý ÜUÚ ÜïU ãéG¨êHï ÈGñU…G ÜïU

çH²ï }¢ é¥çc¯Ú ÚæãÝé}¢æ§ü ÜUÚïxææ J ¥ËH¢ã ¨ï Îé¥Gæ ãñ çÜU ±æïã

ã}¢ ï ¢ }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè Ïæï ¥ÎÏæè ¨ï }¢ãGÈGUê…G ÈGUÚ}¢æ ÜUÚ Ïææ ¥ÎÏæ

¶éGàæ Ý¨èÏææï¢ }¢ ï ¢ àææç}¢H ÈGUÚ}¢æ» J

“ÚãÝ¢ Ú¢…Gè „Î¢ }¢ïÚï }¢é<à¢Î ¥Gœ¢G¢Ú çÐ²¢”ÜïU ÀÏÏæè¨ ãé G MÈ GU ÜUè çÝSÏæ„ ï “26” çãGÜUæ²æ„ï ¥æñçH²æ

¥GæçàæÜïGU ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï

§SHæ}¢è ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨

¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ç…G²æ§ü ¥ÐÝï çÚ„¢Hï ç…G²æ»

ÎéMÎæï Hæ}¢ }¢ï ¢ ÈGUÚ}¢æÝï }¢éS„GÈGUæ ÝvGH ÈGUÚ}¢æ„ïãñ¢ : “ÏæïàæÜU (ãG…GÚ„ï) ç…Ïæíæ§üH ( ) Ýï }¢éÛæï çÏæàææÚ„ Îè :

“…æï ¥æÐ ( ) ÐÚ ÎéMÎï ÐæÜU ÐÉG„æ ãñ ¥ËH¢ã„¥GæHæ ©¨ ÐÚ ÚãG}¢„ |æï…„æ ãñ ¥æñÚ …æï ¥æÐ ( )ÐÚ Hæ}¢ ÐÉG„æ ãñ ¥ËH¢ã „¥GæHæ ©¨ ÐÚ Hæ}¢„è |æï…„æ ãñ J”

{1} §ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„¨çÄ²Îè ± }¢é<àæÎè ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ }¢éãGçg ï ÏæÚïË±è

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU §}¢æ}¢ ÈGUºéGgèÝ Úæ…Gè ÜUè ÝÁG¥G ÜUæ …Ïæ

±vG„ ÜGUÚèÏæ ¥æ²æ „æï àæñ„GæÝ ¥æ²æ ¥æñÚ ©Ý ÜUæ §ü}¢æÝ ËÏæ ÜUÚÝï ÜUè|æÚÐêÚ ÜUæïçàæàæ ÜUè J (v²ê¢çÜU àæñ„GæÝ §¨ ±vG„ ãÚ }¢é¨Ëæ}¢æÝ ÜUæ §ü}¢æÝ


88

ÏæÚÏææÎ ÜUÚÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚ„æ ãñ) ©¨ Ýï ÐêÀæ : »ï Úæ…Gè ! „é}¢Ýï„¢Úè ©G}¢í }¢ éÝæ…GÚæï¢ }¢ï ¢ xæé…GæÚè …GÚæ ²ïã „æï Ïæ„æ¥æï „é}ãæÚï Ðæ¨ ¶éGÎæ ÜïU

»ÜU ãæïÝï ÐÚ v²æ ÎHèH ãñ ? ¥æÐ Ýï »ÜU ÎHèH Îè J ±æïã ¶GÏæè¨™ê¢çÜU }¢ é¥GçËH}¢ éH }¢HÜêU„ Úã ™éÜUæ ƒæ J ©¨ Ýï ±æïã ÎHèH ¥ÐÝï§GË}¢ ï Ïææç„GH ÜïU …GæïÚ ¨ï (¥ÐÝï …Gæï’}¢ï ÈGUæç¨Î }¢ï ¢) „æïÇG Îè J ¥æÐ ÝïÎê¨Úè ÎHèH Îè, ©¨ Ýï ±æïã |æè (¥ÐÝï …Gæï’}¢ ï ÈGUæç¨Î }¢ ï ¢) „æïÇG Îè,²ãæ¢ „ÜU çÜU ¥æÐ Ýï 360 ÎHèHï¢ ÜGUæ§}¢ ÜUè¢ ¥æñÚ ©¨ Ýï ±æïã ¨Ïæ(¥ÐÝï …Gæï’}¢ ï ÈGUæç¨Î }¢ ï ¢) „æïÇG Îè¢, ¥æÐ ¨wG„ ÐÚïàææÝ ± }¢æ²ê¨ ãé» Jàæñ„GæÝ Ýï ÜUãæ : ¥Ïæ ÏææïH ¶éGÎæ ÜUæï ÜñU¨ï }¢æÝ„æ ãñ ? ¥æÐ ÜïU ÐèÚãG…GÚ„ï ÝÁæ}¢égèÝ Üé Ïæíæ ±ãæ¢ ¨ï }¢èHæï¢ ÎêÚ çÜU¨è}¢ÜGUæ}¢ ÐÚ ±éÁGæê ÈGUÚ}¢æ„ï ãé» ™à}¢ï Ïææç„GÝ ¨ï ²ï }¢éÝæç…GÚæ }¢éHæãG…GæÈGUÚ}¢æ Úãï ƒï J ¥æÐ Ýï ±ãæ¢ ¨ï ¥æ±æ…G Îè : Úæ…Gè ! ÜUã v²ê¢ Ýãè¢ Îï„ï

çÜU }¢ñ¢ Ýï ¶éGÎæ ÜUæï çÏæxæGñÚ ÎHèH ÜïU »ÜU }¢æÝæ !!! §}¢æ}¢ Úæ…Gè Ýï ²ïãÜUãæ ¥æñÚ ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÐÉG ÜUÚ (ãGæH„ï §ü}¢æÝ) }¢ï¢ …æÝ …æÝï

¥æÈGUÚèÝ ÜïU ç¨ÐéÎü ÜUÚ Îè J (¥H }¢ËÈGUê…G, çãGS„¢ ™ãæL}¢, ¨ÈGUãGæ : 389)

¥ËH¢ã ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢„ ãæï ¥æñÚ ©Ý ÜïU ¨ÎÜïU ã}¢æÚè }¢çxGÈGUÚ„ ãæï J

§¨ çãGÜUæ²„ ï }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU ¥ËH¢ã ï àæñ„GæÝÜUè àæÚæÚ„æï¢ ¨ï ÐÝæã }¢æ¢xæ„ï ÚãÝæ ™æçã²ï ¥æñÚ ²ïã |æè }¢æ’Hê}¢ ãé±æçÜU çÜU¨è }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU ãæƒ }¢ ï ¢ ãæƒ Îï ÎïÝæ ™æçã²ï çÜU ©Ý ÜUèÏææç„GÝè „±Á…æïã ±S±¨» àæñ„GæÝè ÜUæï |æè ÎzG¥G ÜUÚ„è ãñ ¥æñÚ §ü}¢æÝÜUè çãGÈGUæ…G„ ÜUæ |æè »ÜU }¢ÁGÏæê„G …GÚè¥Gæ ãñ J

¥æç¶GÚè ±vG„ ãñ ¥æñÚ ÏæÇGæ ¨wG„ ãñ

}¢ïÚæ §ü}¢æ¢ Ïæ™æ }¢ïÚ ï }¢ é<àæÎ çÐ²æ


89

{2} }¢éÚèÎ ãæï „æï »ï„¢¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : Ïæñ¥G„ (²æ’Ýè

}¢éÚèÎ ãæïÝæ) §¨ï ÜUã„ï ãñ¢ çÜU ãG…GÚ„ï ²ãìG²æ }¢éÝèÚè ÜïU »ÜU}¢éÚèÎ ÎçÚ²æ }¢ï¢ ÇêÏæ Úãï ƒï J ãG…GÚ„ï ç¶G…íG …GæçãÚ ãé» ¥æñÚÈGUÚ}¢æ²æ : ¥ÐÝæ ãæƒ }¢éÛæï Îï çÜU „éÛæï çÝÜUæH Hê¢ J ©¨ }¢éÚèÎ Ýï ¥G…üGÜUè : ²ïã ãæƒ ãG…GÚ„ï ²ãìG²æ }¢éÝèÚè ÜïU ãæƒ }¢ ï¢ Îï ™éÜUæ ãê¢

¥æñÚ ¥Ïæ Îê¨Úï ÜUæï Ý Îê¢xææ, ãG…GÚ„ï ç¶G…íG xæGæ§Ïæ ãæï xæ» ¥æñÚãGG…GÚ„ï ²ãìG²æ }¢éÝèÚè …GæçãÚ ãé» ¥æñÚ ©Ý ÜUæï çÝÜUæH çH²æ J

(¥‹±æÚï Ú…Gæ, §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¥æñÚ „æ’Hè}¢æ„ï „¨Ã±éÈGU, ¨ÈGUãGæ : 238)

§}¢æ}¢ àææ’ÚæÝè }¢è…GæÝéààæÚè¥Gç„H ÜéUÏæíæ }¢ï ¢ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ç…¨ „GÚãG }¢…GæçãÏæï ¥GÚÏæ¥Gæ }¢ï¢ ¨ï çÜU¨è »ÜU ÜUè„vGHèÎ Hæç…G}¢ ãñ J §¨è „GÚãG }¢éÚèÎ ÜïU çH²ï |æè »ÜU ãè ÐèÚ ï ±æÏæS„æÚãÝæ Hæç…G}¢è ãñ, }¢éÎ¶GH àæÚèÈGU }¢ï¢ ãñ çÜU }¢éÚèÎ ÜUæï ™æçã²ï çÜU ¥ÐÝï…G}¢æÝï ÜïU „}¢æ}¢ }¢àææ§¶G ÜïU „¢ƒ ÝïÜU xæé}¢æÝ Ú¶ï, ¥æñÚ (ç¨ÈüGU) ¥ÐÝï

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ãè ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„æ Úãï ¥æñÚ „}¢æ}¢ ÜUæ}¢æï¢ }¢ ï ¢©¨è ÐÚ »’„ï}¢æÎ ÜUÚï ¥æñÚ (§{Ú ©{Ú ÆæïÜUÚï¢ ¶æÝï) ¥æñÚ ±vG„ …Gæ»¥GÜUÚÝï ¨ï Ïæ™ï J (ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ }æé¶GÚü…æ, ç…ËÎ : 21, ¨ÈGUãGæ : 478)

çÈUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : §ÚæÎ„ (²æ’Ýè »’„ïÜGUæÎ) ¥ã}¢ „ÚèÝ àæ„üG ãñÏæñ¥G„ }¢ ï ¢ J Ïæ¨ }¢é<àæÎ ÜUè …GÚæ ¨è „±Á…æïã ÎÚÜUæÚ ãæï„è ãñ J

(}¢ËÈGUê…Gæ„ï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, çãGS„» ç¨±é}¢, ¨ÈGUãGæ : 343)

„ïÚï ãæƒ }¢ï ¢ ãæƒ }¢ ñ ¢ Ýï çÎ²æ ãñ

„ïÚï ãæƒ ãñ Hæ… ²æ xæGæ ñ¯ï ¥æ’…G}¢

¥ËH¢ã ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢„ ãæï ¥æñÚ ©Ý ÜïU ¨ÎÜïGU ã}¢æÚè }¢çxGÈGUÚ„ ãæï J


90

{3} »ÜU ÎÚ±æ…Gæ ÐÜUÇG }¢xæÚ }¢…GÏæê„è ¨ï¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ¨ï ¥G…üG ÜUè xæ§ü çÜU ãG…GÚ„ï

¨çÄ²Îè ¥ãG}¢Î …éGMü ÜGU Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ ãñ çÜU …Ïæ çÜU¨è

ÜUæï ÜUæï§ü „vHèÈGU Ðãé¢™ï „æï “²æ …GéMüÜGU”( ) ÜUã ÜUÚ

çÝÎæ ÜUÚï }¢ ñ ¢ ÈGUæñÚÝ ©¨ ÜUè }¢ÎÎ ÜUM¢xææ J „æï ¥æÐ Ýï …±æÏæ }¢ï ¢ §àææüÎ

ÈGUÚ}¢æ²æ : }¢ñ¢ Ýï ÜU|æè §¨ çÜGUS}¢ ÜUè }¢ÎÎ „GHÏæ Ý ÜUè J …Ïæ ÜU|æè }¢ñ¢ Ýï

§çS„¥GæÝ„ (²æ’Ýè }¢ÎÎ „GHÏæ ÜUè) ²æ xæGæñ ãè ÜUãæ J

“²ÜU ÎÚ xæèÚ }¢æïãGÜU}¢ xæèÚ” (»ÜU ãè ÎÚ ÐÜUÇGæï }¢xæÚ }¢ÁGÏæê„G ÐÜUÇGæï)

(¥H }¢ËÈGUê…G, çãGS„» ç¨±é}¢, ¨ÈGUãGæ : 307)

àæñ¶Gï „GÚèÜGU„, ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï §SHæ}¢è,

ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ

ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è Ýï ¥ÐÝè }¢àãêÚï …G}¢æÝæ „SÝèÈïGU H„GèÈGU

ÈñGU…GæÝï ¨é‹Ý„ ÜïU }¢é‹ÈGUçÚÎ ÏææÏæ “ÈGU ñ…GæÝï çÏæçS}¢ËHæã” ÜïU

(¨ÈGUãGæ : 8 „æ 11) ÐÚ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜUè ÜUÚæ}¢„

Ïæ²æÝ ÈGUÚ}¢æ§ü ãñ çÜU ¨ÚÜUæÚï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ …Ïæ 21

ÏæÚ¨ ÜïU Ýæñ …±æÝ ƒï ©¨ ±vG„ ÜUæ ±æÜïGU¥Gæ ¶éGÎ ©‹ãè¢ ÜUè …GÏææÝè

}¢éHæãG…Gæ ãæï, ™éÝæ‹™ï ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : œæÚã±è¢ àæÚèÈGU }¢æãï ÈGUæç¶GÚ ÚÏæè©GH

¥æç¶GÚ 1293 }¢ï¢ çÜU ÈGUÜGUèÚ ÜUæï §çvÜUSæ±æ¢ „¢H ƒæ J ¥æ’Hæ ãG…GÚ„

}¢ é¨ç‹ÝÈGU ¥GËHæ}¢ çÄ²ÎéÝH ±æçHÎ ± ãG…GÚ„ï }¢éçãGÏÏæï

Ú¨êH …ÝæÏæ }¢æñHæÝæ }¢æñH±è }¢éãG}}¢Î ¥GÏÎéH ÜGUæçÎÚ „¢çãGÏæ ÏæÎæ²êÝè

ÜïU ã}¢Úæãï çÚÜUæÏæ ãGæç…GÚï ÏææÚxææãï ÏæïÜU¨ ÐÝæãï ãéGÁGæêÚ

ÐéÚÝêÚ }¢ãGÏæêÏæï §Hæãè çÝ…Gæ}¢ éH ãGvGÜïGU ±gèÝ ¨éË„GæÝéH ¥æñçH²æ


91

ãé±æ J ãéG…Ú» }¢éÜGUg„¢ ÜïU ™æÚ „GÚÈGU }¢…æçH¨ï Ïææç„GHæH¤±æï éMÚ xæ}¢ü ƒè àææïÚæï xæGæïxæGæ ¨ï ÜUæÝ ÐÇGè ¥æ±æ…G ¨éÝæ§ü Ý Îï„è JÎæïÝæï¢ ãG…GÚæ„ï ¥GæçHÄ²„ ¥ÐÝï ÜéGUHêÏæï }¢éyGæ}¢§‹Ýæ ÜïU „¢ƒ ãGæç…GÚï }¢é±æ…ã»¥vGÎ¨ ãæï ÜUÚ }¢àxGæêH ãé» J §¨ ÈGUÜGUèÚï Ïæï „æñÜGUèÚ Ýï ãé…ê}¢ï àææïÚæï àæÚü ï¶Gæç„GÚ (²æ’Ýè çÎH) }¢ ï ¢ ÐÚïàææÝè Ðæ§ü J ÎÚ±æ…G» }¢é„G¤ãÚæ ÐÚ ¶ÇGï ãæïÜUÚ ãG…GÚ„ï éË„GæÝéH ¥æñçH²æ ï ¥G…üG ÜUè : »ï }¢æñHæ !xæéGHæ}¢ ç…¨ ÜïU çH²ï ãGæç…GÚ ãé±æ ²ïã ¥æ±æ…Gï¢ §¨ }¢ ï ¢ ¶GHH ¥‹Îæ…Gãñ¢ J (HzG…G ²ïãè ƒï ²æ §Ý ÜïU ÜGUÚèÏæ ÏæãÚ ãGæH }¢ÁG}¢êÝï }¢æ’M…Gæ ²ïãè ƒæ)

²ïã ¥G…üG ÜUÚ ÜïU çÏæçS}¢ËHæã ÜUã ÜUÚ ÎæçãÝæ Ðæ¢± ÎÚ±æ…G» ãéG…Ú»„GæçãÚæ }¢ ï ¢ Ú¶æ J çÏæ¥GæñÝï ÚÏÏæï ÜGUÎèÚ ±æïã ¨Ïæ ¥æ±æ…ïG¢ ÎzG¥G„Ýxæé}¢ ƒè¢ J }¢éÛæï xæé}¢æÝ ãé±æ çÜU ²ïã Hæïxæ ¶Gæ}¢æïàæ ãæï Úãï, ÐèÀï çÈUÚ ÜUÚÎï¶æ „æï ±æïãè Ïææ…GæÚ xæ}¢ü ƒæ J ÜGUÎ}¢ çÜU Ú¶æ ƒæ ÏææãÚ ãÅæ²æ çÈUÚ¥æ±æ…Gæï¢ ÜUæ ±æïãè …æïàæ Ðæ²æ J çÈUÚ çÏæçS}¢ËHæã ÜUã ÜUÚ ÎæçãÝæÐæ¢± ¥‹ÎÚ Ú¶æ J çÈUÚ ±ñ¨ï ãè ÜUæÝ Æ‹Çï ƒï J ¥Ïæ}¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU ²ïã }¢æñHæ ÜUæ ÜUÚ}¢ ¥æñÚ ãG…GÚ„ï ¨éË„GæÝéH¥æñçH²æ ÜUè ÜUÚæ}¢„ ¥æñÚ Ïæ‹Î» Ýæ™è…G ÐÚ ÚãG}¢„¥æñÚ }¢ªGÝ„ ãñ J àæéRU Ïæ…æ Hæ²æ ¥æñÚ ãGæç…GÚï }¢é±æ…ã» ¥GæçHÄ²æ ãæïÜUÚ }¢àxGæêH Úãæ J ÜUæï§ü ¥æ±æ…G Ý ¨éÝæ§ü Îè …Ïæ ÏææãÚ ¥æ²æ „æï çÈUÚ±æïãè ãGæH ƒæ çÜU ¶GæÝÜGUæãï ¥vGÎ¨ ÜïU ÏææãÚ çÜGU²æ}¢ xææã „ÜU Ðãé¢™ÝæÎéà±æÚ ãé±æ J ÈGUÜGUèÚ Ýï ²ïã ¥ÐÝï ªÐÚ xæé…GÚè ãé§ü xæé…GæçÚàæ ÜUè, çÜU¥Ã±H „æï ±æïã Ýï’}¢„ï §Hæãè ƒè ¥æñÚ ÚÏæ ÈGUÚ}¢æ„æ ãñ

¥ÐÝï ÚÏæ ÜUè Ýï’}¢„æï¢ ÜUæï Hæïxææï¢ ¨ï wGæêÏæÏæ²æÝ ÜUÚ J }¢¥G ãæ…Gæ §¨ }¢ï ¢ xæéGHæ}¢æÝï ¥æñçH²æ» çÜUÚæ}¢ ÜïU çH²ï çÏæàææÚ„ ¥æñÚ }¢ éç‹ÜUÚæï¢ ÐÚ ÏæHæ ± ãG¨Ú„ ãñ J §Hæãè !


92

¨ÎÜGUæ ¥ÐÝï }¢ãGÏæêÏææï¢ ( ) ÜUæ ã}¢ï¢ Îé‹²æ ± ¥æç¶GÚ„

± ÜG Ïæíæï ãGàÚ }¢ï ¢ ¥ÐÝï }¢ãGÏæêÏææï¢ ÜUè Ïæ-ÚÜUæ„ï Ïæï Ðæ²æ¢ ¨ï

ÏæãÚæ }¢‹Î ÈGUÚ}¢æ J

¥H }¢ËÈGUê…G çãGS„¢ ç¨±é}¢ ÈGUãGæ. 307 ÐÚ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„

ÜUæ }¢…GèÎ ²ïã §àææüÎ |æè Ïæ²æÝ çÜU²æ xæ²æ ãñ çÜU

ãG…GÚ„ï ¨éË„GæÝéH ¥æñçH²æ ÜUè ²ïã ÏæñÝ ÜUÚæ}¢„ Îï¶

ÜUÚ §çS„¥GæÝ„ ™æãè „æï Ïæ…æ» ãG…GÚ„ï }¢ãGÏæêÏæï §Hæãè ÜïU Ýæ}¢ï }¢éÏææÚÜU

ÜïU ²æ xæGæñ¯ ( ) ãè …GÏææÝ ï çÝÜUHæ J ±ãè¢ }¢ñ ¢ Ýï ¥ÜU¯èÚï

¥æ’…G}¢ ÜGU¨èÎæ |æè „SÝèÈGU çÜU²æ J


}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! ²ïã çãGÜUæ²„ “Ïææ§ü¨ wG±æ…æ

ÜUè ™æñ¶Å ÎïãHè àæÚèÈGU” ÜUè ãñ J §¨ }¢ ï ¢ „æ…ÎæÚï ÎïãHè ãG…GÚ„ï

¨çÄ²ÎéÝæ wG±æ…æ }¢ãGÏæêÏæï §Hæãè çÝ…Gæ}¢égèÝ ¥æñçH²æ

ÜUè Ýé}¢æ²æ¢ ÜUÚæ}¢„ ãñ J …Ïæ çÜU }¢ïÚï ¥æÜGUæ ¥æ’Hæ ãGG…GÚ„

ÜUè |æè ²ïã ÜUÚæ}¢„ ãè ãñ çÜU ÜG Ïæíï ¥‹±Ú ±æHï ÜU}¢Úï }¢ï ¢ ÜGUÎ}¢ Ú¶„ï ƒï

„æï ©‹ãï¢ ÉæïH Ïææ…æï¢ ÜUè ¥æ±æ…Gï¢ Ý ¨éÝæ§ü Îï„è ƒè¢ J §¨ çãGÜUæ²„ ¨ï

²ïã |æè }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU çÏæHÈGU…üG ¥xæÚ }¢…GæÚæ„ï ¥æñçH²æ ÐÚ

…æï-ãHæ xæñGÚ àæÚ§üG ãG-ÚÜUæ„ ÜUÚ Úãï ãæï¢ ¥æñÚ ©Ý ÜUæï ÚæïÜUÝï ÜUè ÜéGUÎÚ„

Ý ãæï „Ïæ |æè ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï ¥ãHéËHæã ÜïU ÎÚÏææÚæï¢ ÜUè

ãGæç…GÚè ¨ï }¢ãGM}¢ Ý ÜUÚï J ãæ¢ }¢xæÚ ²ïã ±æç…Ïæ ãñ çÜU §Ý ¶GéÚæÈGUæ„

ÜUæï çÎH ï ÏæéÚæ …æÝï ¥æñÚ §Ý }¢ ï ¢ àææç}¢H ãæïÝï ï Ïæ™ï J ÏæçËÜU §Ý ÜUè

„GÚÈGU Îï¶Ýï ¨ï |æè ¶éGÎ ÜUæï Ïæ™æ» J


93

{4} }¢éÚèÎ ÜUè §SHæãGãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè ÜïU »ÜU }¢ éÚèÎ ÜUæï

²ïã ¨êÛæè çÜU ±æïã ÜUæç}¢H ãæï xæ²æ ãñ J ©¨ï ãÚ Úæ„ »ï¨ï çÎ¶æ§ü Îï„æçÜU çÈGUçÚà„ï ©¨ï ¨é±æÚè ÐÚ çÏæÆæ ÜUÚ …‹Ý„ ÜUè ¨ñÚ ÜUÚæ„ï ¥æñÚ „GÚãG

„GÚãG ÜïU }¢ ï±ï ç¶Hæ„ï ãñ¢ J ¥æÐ ©¨ ÜïU Ðæ¨ xæ» „æï Îï¶æ çÜU ±æïã ÏæÇGï

ÆæÆ ¨ï ÏæñÆæ ãñ ¥æÐ Ýï ©¨ ¨ï ÜñUçÈGUÄ²„ ÐêÀè „æï ©¨ Ýï ÏæÇGï ÈGUºG ï¥ÐÝï ÏæéH‹Î }¢ÜGUæ}¢ ¥æñÚ …‹Ý„ ÜUè ¨ñÚ ÜUæ ç…GRU çÜU²æ J ¥æÐ Ýï

ÈGUÚ}¢æ²æ ¥æ… …Ïæ …‹Ý„ }¢ï¢ …æ¥æï „æï }¢ï±ï ¶æÝï ¨ï ÐãHï ÐÉGÝæ J ©¨ Ýï ÜUãæ Ïæãé„ ¥ÓÀæ J

àæñ„GæÝè ¶ïH ™éÝæ‹™ï ãGSÏæï }¢æ’}¢ êH …Ïæ ±æïã …‹Ý„ }¢ï ¢ Ðãé¢™æ „æï

¥æÐ ÜUæ ÈGUÚ}¢æÝ ²æÎ ¥æ xæ²æ J „æï ©¨ Ýï ÐÉGæ J ²ïã¥|æè ÐÉGæ ãè ƒæ çÜU ©¨ Ýï »ÜU ™è¶G ¨éÝè ¥æñÚ …‹Ý„ ÜUæï ¥æÝï

±æçãGÎ }¢ï ¢ ¥æ¢¶æï¢ ¨ï xæGæ§Ïæ Îï¶æ ¥æñÚ ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï »ÜU xæ‹Îè

…xæã ÐÚ ÏæñÆï ãé» Ðæ²æ J }¢éÎæï Z ÜUè ãça²æï¢ ÜUæï ¥ÐÝï „¢}¢Ýï ÐÇïGÎï¶æ J …æÝ çH²æ çÜU ²ïã »ÜU àæñ„GæÝè …æH ƒæ ¥æñÚ }¢ñ ¢ ©¨ …æH

}¢ï ¢ çxæçÚzG„æÚ ƒæ J §¨ ÜïU Ïææ’Î ¥æÐ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï ¢ ãGæç…GÚ ãæï ÜUÚ„æñÏææ ÜUè J

„Ïææãè ÜUæ ÎÚ §¨ çãGÜUæ²„ ¨ï ²ïã ¥ã}¢ Úæ…G ¥æàÜUæÚ ãé±æ çÜU

„±Á…æïãï }¢ é<àæÎ ï ãGæç¨H ãæïÝï ±æHï }¢ÜGUæ}¢ ÜUæï Ðæ ÜUÚ |æè }¢éÚèÎ ãÚ±vG„ ÏææÚxææãï }¢ é<àæÎ }¢ ï ¢ Ïææ ¥ÎÏæ ãè Úãï J ±ÚÝæ ¥G„Gæ» }¢é<àæÎ ÜUæï

¥ÐÝæ ÜU}¢æH ¨}¢ÛæÝï ±æHæ }¢éÚèÎ „Ïææãè ÜïU ÎÚ Ðï ÎS„ÜU Îï„æ

ãñ J §¨ çH²ï }¢éÚèÎ ãÚ Î}¢ ²ïãè ²ÜGUèÝ Ú¶ï çÜU }¢ ïÚæ ãÚ ¥G}¢H ¶éGÎ

„±Á…æïãï }¢é<àæÎ ÜUæ }¢æïãG„æ… ãñ J


94

}¢é<àæÎ ÜUè ™æñ¶Å ÜéGUyÏæï ¥GæH}¢ ãG…GÚ„ï }¢wGÎê}¢ ¥àæÚÈGU …ãæ¢xæèÚ

ç¨}ÝæÝè çÜUÀæñÀ±è ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ¥ËH¢ã ÜUè ÏææÚxææã }¢ï ¢ }¢ïÚè }¢vGÏæêçHÄ²„ ÜUæ Î-Ú…æ ± }¢ÜGUæ}¢ §¨ Î-Ú…æ

ÏæÉG …æ» çÜU }¢ïÚæ ¨Ú ¥Gàæïü }¢é¥GËHæ „ÜU Ðãé¢™ï J „Ïæ |æè }¢ïÚæ ¨Ú

}¢ïÚï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜïU ¥æS„æÝï (²æ’Ýè ™æñ¶Å) ÐÚ ãè Úãïxææ J

(¨èÚ„ï ÈGUwGLH ¥GæçÚÈGUèÝ, ¨ÈGUãGæ Ý}ÏæÚ :186)

²ÜGUèÝÝ ãÚ ¥G}¢H }¢ïÚæ „ïÚè Ý…GÚæï¢ ¨ï ÜGUæ§}¢ ãñ

}¢ éÛæï àæñ„GæÝ ÜïU }¢RUæï¢ ¨ï ÐÚï }¢é<àæÎ ãÅæÝæ „é}¢


{5} „Ë±æÚ ÜUæ ±æÚ Ïæï ¥¯ÚãG…GÚ„ï wG±æ…æ ÏæãæªgèÝ ÝvGàæÏæ‹Îè »ÜU

çÎÝ ÜGU…GæÝï éË„GæÝ ÜïU ÎÚÏææÚ }¢ï¢ …ËHæÎè ÜïU ÈGUÚæ§…G Ú ¥‹…æ}¢ Îï Úãï ƒï JÎÚÏææÚ }¢ï¢ »ÜU }¢é…çÚ}¢ Ðïàæ ãé±æ „æï éË„GæÝ Ýï ©¨ ÜïU ÜGUyH ÜUæ ãéGv}¢

„¢çÎÚ ÈGUÚ}¢æ²æ J ã…GÚ„ wG±æ…æ „¢çãGÏæ ©¨ïÜGUyH xææã }¢ï¢ Hï xæ» ¥æñÚ ©¨ ÜUè ¥æ¢¶ï¢ Ïææ¢{ Îè J „Ë±æÚ ç}¢²æÝ ï

çÝÜUæHè ¥æñÚ ÚÜUæÚ ÐÚ ÎéMÎï ÐæÜU ÐÉGæ ¥æñÚ

„Ë±æÚ ©¨ ÜUè xæÚÎÝ ÐÚ }¢æÚè }¢xæÚ „Ë±æÚ Ýï ÜéUÀ |æè ¥¯Ú Ý çÜU²æ JÎê Úè ÏææÚ §¨è „GÚãG çÜU²æ }¢xæÚ „Ë±æÚ Ýï çÈUÚ |æè ÜéUÀ ¥¯Ú Ý çÜU²æ J

ãG…GÚ„ï wG±æ…æ Ýï Îï¶æ çÜU „Ë±æÚ ¶è¢™„ï ±vG„ }¢é…çÚ}¢ãæï¢Å çãHæ„æ ƒæ ¥æñÚ }¢é¢ã }¢ï¢ ÜéUÀ ÐÉG„æ ƒæ J

²æÎï }¢é<àæÎ ¥æÐ Ýï ©¨ ¨ï ÐêÀæ çÜU ¶éGÎæ ÜUè §GÁG…G„

ÜUè ÜGU¨}¢ …æï }¢æ’ÏæêÎï ÏæÚ ãGÜGU ãñ, „ê ¨™ ¨™ Ïæ„æ v²æ ÜUã„æ


95

ƒæ J }¢é…çÚ}¢ Ýï …±æÏæ çÎ²æ çÜU }¢ñ ¢ ¥ÐÝï }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ãG…GÚ„± ¨çÄ²Î ÜUæï ²æÎ ÜUÚ„æ ãê¢ ¥æñÚ ¶éGÎæ „¥GæHæ ¨ï }¢çxGÈGUÚ„ „GHÏæÜUÚ„æ ãê¢ J ¥æÐ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU „ïÚï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUæñÝ ãñ¢ ¥æñÚ ©Ý ÜUæÝæ}¢ v²æ ãñ ? }¢é…çÚ}¢ Ýï ÜUãæ }¢ ïÚï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ãG…GÚ„ï ¥}¢èÚÜUHæH ãñ¢ J ¥æÐ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ §¨ ±vG„ ÜUãæ¢ „àæÚèÈGUÚ¶„ï ãñ¢ }¢é…çÚ}¢ Ýï ÜUãæ §¨ ±vG„ Ïæé¶GæÚæ ÜïU ¥GHæÜGUæ ÜGUçÚ²æ±¶GæÚ }¢ï ¢ „àÚèÈGU ÈGUÚ}¢æ ãñ¢ J ²ïã ¨éÝ ÜUÚ ¥æÐ Ýï „Ë±æÚ …G}¢èÝ ÐÚÈUï¢ÜU Îè ¥æñÚ ÈGUæñÚÝ Ïæé¶GæÚæ ÜUè „GÚÈGU Ú±æÝæ ãæï xæ» ¥æñÚ ÈGUÚ}¢æÝïHxæï çÜU ±æïã ÐèÚ …æï }¢ éÚèÎ ÜUæï „Ë±æÚ ÜïU Ýè™ï ¨ï Ïæ™æ Hï¥xæÚ ÜUæï§ü §¨ ÜUè ç¶GÎ}¢„ Ïæ…æ Hæ» „æï „¥GÁ…éÏæ Ýãè¢ çÜU¥ËH¢ã „¥GæHæ ©¨ ÜUæï Îæï…G¶G ÜUè ¥æxæ ¨ï Ïæ™æ Hï JãG…GÚ„ï w±æ…Gæ ÜïU ¥}¢èÚ ÜUHæH ÜïU Ðæ¨ãGæç…GÚ ãæïÝï ÜUæ ¨ÏæÏæ ²ïãè ±æÜïG¥Gæ ÏæÝæ J

¥æ¢¶ï¢ |æè ©Æ ™éÜUè ãñ¢ …GæïÚæï ¢ Ðï ²æ±ã xææï§ü

Î}¢ „æïÇG„ï }¢Úè…Gï §GS²æ¢ Ýï ãñ ÐéÜUæÚæ


{6} ¨¥GæÎ„}¢‹Î }¢éÚèÎ¨çÄ²Îè ± }¢ é<àæÎè ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï

ãñ¢ çÜU »ÜU „¢çãGÏæ ãéGÁGæêÚ ¨çÄ²ÎéÝæ xæGæñ¯ï ¥æ’…G}¢ ÜïU}¢ éÚèÎæï¢ }¢ ï ¢ ¨ï ƒï J ©‹ãæï¢ Ýï („¢ï„ï …æxæ„ï) }¢ï ¢ Îï¶æ çÜU »ÜU ÅèHï ÐÚ²æÜGUê„ ÜUè ÜéU¨èü çÏæÀè ãñ J §¨ ÐÚ ãG…GÚ„ï ¨çÄ²ÎéÝæ …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè

„àæÚèÈGU ÈGUÚ}¢æ ãñ¢ ¥æñÚ Ýè™ï »ÜU }¢wGHêÜGU …}¥G ãñ JãÚ »ÜU ¥ÐÝè ™è_è Îï„æ ãñ ¥æñÚ ãG…GÚ„ §¨ ÜUæïÏææÚxææãï ÚÏÏæéH §GÁG…G„ }¢ï ¢ Ðïàæ ÜUÚ„ï ãñ¢ J ²ïã ™éÐÜïU ¶ÇGï Úãï J


96

ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè Ýï Ïæãé„ ÎïÚ ©‹ãï¢

Îï¶æ J …Ïæ ©‹ãæï¢ Ýï ÜéUÀ Ý ÜUãæ „æï ¶éGÎ ÈGUÚ}¢æ²æ “Hæ¥æï, }¢ñ ¢

„é}ãæÚè ¥G…Gèü Ðïàæ ÜUM¢ J” ¥G…üG çÜU²æ, v²æ }¢ïÚï àæñ¶G ÜUæï }¢æ’ÁGæêH

ÜUÚ çÎ²æ xæ²æ ? ÈGUÚ}¢æ²æ : ¶éGÎæ ÜUè ÜGU¨}¢ ! ©Ý ÜUæï }¢æ’ÁGæêH

Ýãè¢ çÜU²æ xæ²æ ¥æñÚ Ý ÜU|æè ©Ý ÜUæï }¢æ’ÁGæêH ÜUÚï¢xæï J ©‹ãæï¢ Ýï ¥G…üG

ÜUè, „æï Ïæ¨ }¢ïÚæ }¢é<àæÎ }¢ïÚï çH²ï ÜUæÈGUè ãñ J ¥æ¢¶ ¶éHè „æï

¨ÚÜUæÚï xæGæñ¯ï ¥æ’…G}¢ ÜïU ÎÚÏææÚ }¢ï¢ ãGæç…GÚ ãé» çÜU

}¢é¥Gæ}¢Hæ ¥G…üG ÜUÚï J ÜéGUÚÏææÝ …æ§²ï xæGæñ ï ¥æ’…G}¢

ÜUè çÈGUÚæ¨„ ÐÚ, ÜG ÏH §¨ ÜïU çÜU ÜéUÀ ¥G…üG ÜUÚï, ÚÜUæÚï xæGæñ¯ï ÐæÜU,

àæñ¶G -}æ-ÎÝè, }¢ãGÏæêÏæï éÏãGæÝè ¥ààæñ¶G ¥GÏÎéH ÜGUæçÎÚ …èHæÝè

Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : “Hæ¥æï, }¢ ñ ¢ „é}ãæÚè ¥G…Gèü Ðïàæ

ÜUM¢”, çÈUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : §ÚæÎ„ ²ïã ãñ J “Ïæ}¢æ àæèÚæÝ …ãæ¢ ÏæS„æ §¢ü

ç¨çË¨Hæ ¥‹ÎÚ” …Ïæ „ÜU }¢éÚèÎ ²ïã »’„ïÜGUæÎ Ý Ú¶ï çÜU }¢ïÚæ

àæñ¶G „}¢æ}¢ ¥æñçH²æ» …G}¢æÝæ ¨ï }¢ïÚï çH²ï Ïæïã„Ú ãñ ÝzG¥G

(²æ’Ýè ÈGñU…G) Ýãè¢ Ðæ»xææ J (¥H }¢ËÈGUê…G, çãGS„¢ ç¨±é}¢, ¨ÈGUãGæ : 308)

}¢ãGÏÏæ„ Îê¨Úæï¢ ÜUè çÎH }¢ï ¢ }¢ ïÚï ¥æ Ïæ¨è ãñ v²ê¢

…GÚæ çÎH ÐÚ „±Á…æïã ãæï Ý…GÚ çÎH Ðï …}¢æÝæ „é}¢


{7} }¢ãGÏÏæ„ Ýï }¢ç‹…GH „ÜU Ðãé¢™ çÎ²æ»Ü Ïæé…Géxæü ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU »ÜU M}¢æH }¢ éÛæï

}¢ ïÚï ÐèÚæï }¢ é<àæÎ Ýï ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ²æ J ç…¨ ÐÚ §çœæÈGUæÜGU ¨ï }¢ ïÚï |ææ§ü ÜUæ


97

Ðæ¢± ÐÇG xæ²æ J }¢éÛæï §¨ Ïææ„ ÜUæ §¨ ÜGUÎÚ ¥zG„¢ï¨ ãé±æ çÜU }¢ïÚï

¥æ¢¶æï¢ ¨ï ¥æ¢¨ê …æÚè ãæï xæ» J ²ïãè …ÁGÏæ» }¢ãGÏÏæ„ ƒæ çÜU

}¢ñ ¢ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè çÝxææãï ÜUÚ}¢ ¨ï ©¨è H}ãïG

}¢ç‹…GHï }¢éÚæÎ „ÜU Ðãé¢™ xæ²æ J


{8} }¢éÚèÎ ãæïÝæ ¨è¶æï¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU „èÝ ÎÚ±ïàæ

}¢ãGÏæêÏæï §Hæãè ÜïU ±æçHÎï }¢æç…Î ãG…GÚ„ï “çÝ…Gæ}¢éH

ãGÜG U ” ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ ï ¢ ãGæç…GÚ ãé» ¥æñÚ ¶æÝæ }¢æ¢xææ J ¶GæçÎ}¢

ÜUæï ¶æÝæ HæÝï ÜUæ ãéGv}¢ ÈGUÚ}¢æ²æ xæ²æ J ¶GæçÎ}¢ Ýï …æï ÜéUÀ ©¨±vG„ }¢æñ…êÎ ƒæ J ©Ý ÜïU „¢}¢Ýï Hæ ÜUÚ Ú¶æ J ©Ý }¢ï ¢ ¨ï »ÜU Ýï ±æïã

¶æÝæ ©Ææ ÜUÚ Èï¢UÜU çÎ²æ ¥æñÚ ÜUãæ : ¥ÓÀæ ¶æÝæ Hæ¥æï J ãG…GÚ„

Ýï §Sæ Ýæ àææ§S„æ ãG-ÚÜU„ ÜUæ ÜéUÀ ¶G²æH Ý ÈGUÚ}¢æ²æ ÏæçËÜU

¶GæçÎ}¢ ÜUæï §¨ ¨ï ¥ÓÀæ ¶æÝæ HæÝï ÜUæ ãéGv}¢ ÈGUÚ}¢æ çÎ²æ J ¶GæçÎ}¢

ÐãHï ï ¥ÓÀæ ¶æÝæ Hï ¥æ²æ J ©‹ãæïïï¢ Ýï ÎæïÏææÚæ Èï¢UÜU çÎ²æ ¥æñÚ §¨ ï¥ÓÀæ }¢æ¢xææ J ãG…GÚ„ Ýï ¥æñÚ ¥ÓÀï ¶æÝï ÜUæ ãéGv}¢ çÎ²æ J

xæGÚ…G ©‹ãæï¢ Ýï §¨ ÏææÚ |æè Èï¢UÜU çÎ²æ ¥æñÚ §¨ ï |æè ¥ÓÀæ }¢æ¢xææ J

§¨ ÐÚ ãG…GÚ„ Ýï ©¨ ÎÚ±ïàæ ÜUæï ÜGUÚèÏæ ÏæéHæ²æ

¥æñÚ ÜUæÝ }¢ ï ¢ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU ²ïã ¶æÝæ ©¨ }¢éÎæüÚ ÏæñH ¨ï „æï

¥ÓÀæ ƒæ …æï „é}¢ Ýï ÚæS„ï }¢ ï ¢ ¶æ²æ J ²ïã ¨éÝ„ï ãè ÎÚ±ïàæ ÜUæ Ú¢xæ}¢ é„xæGçÄ²Ú ãé±æ J (v²ê¢çÜU Úæã }¢ ï ¢ „èÝ çÎÝ ÈGUæÜGUæï¢ ÜïU Ïææ’Î »ÜU }¢Úæ ãé±æ

ÏæñH ç…¨ }¢ ï ¢ ÜUèÇGï ÐÇG xæ» ƒï „èÝæï¢ …æÝ Ïæ™æÝï ÜïU çH²ï ©¨ ÜUæ xææïà„


98

¶æ ÜUÚ ¥æ» ƒï) ÎÚ±ïàæ ãéGÁGæêÚ ÜïU ÜGUÎ}¢æï¢ ÐÚ çxæÚ ÐÇGæ J ãéGÁGæêÚ Ýï ©¨ ÜUæ ¨Ú ©Ææ ÜUÚ ¥ÐÝï ¨èÝï ¨ï Hxææ²æ ¥æñÚ …æï ÜéUÀ

Ïææç„GÝè ÈéGU²ê…Gæ„ ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æÝæ ƒï ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ çÎ²ï J §¨ ÐÚ ±æïãÎÚ±ïàæ ±ÁÎ }¢ ï ¢ Ûæê}¢Ýï Hxææ ¥æñÚ ÜUãÝï Hxææ çÜU }¢ïÚï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H

Ýï }¢éÛæï Ýï’}¢„ ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ§ü ãñ J ãGæç…GÚèÝ (…æï ²ïã ¨Ïæ }¢ é¥Gæ}¢Hï

Îï¶ Úãï ƒï çÜU §¨ï ãG…GÚ„ çÝ…Gæ}¢ éH ãGÜGU Ýï Ý±æ…Gæ ãñ) ©¨ ¨ïÜUãÝï Hxæï çÜU Ïæï ±éÜGUêÈGU …æï ÜéUÀ „éÛæï ç}¢Hæ ±æïã „æï ãG…GÚ„

ÜUæ ¥G„Gæ çÜU²æ ãé±æ ãñ J ²ãæ¢ „ÜU „æï çÏæËÜéUH ¶GæHè¥æ²æ ƒæ J „æï ±æïã ÜUH‹ÎÚ (ÜñUÈGUæï ¨éMÚ ÜUè }¢S„è }¢ï ¢) ÏææïHæ :Ïæï ±éÜGUêÈGU „é}¢ ãæï J

¥xæÚ }¢ïÚï ÐèÚæï }¢é<àæÎ Ýï }¢éÛæ ÐÚ Ý…GÚ Ý ÜUè ãæï„è „æï

ãéGÁGæêÚ }¢éÛæ ÐÚ Ý…GÚï ÜUÚ}¢ ÜUÏ¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ? ²ïã §¨è Ý…GÚ(²æ’Ýè „±Á…æïãï }¢é<àæÎ) ÜUæ ¨ÏæÏæ ãñ J

§¨ ÐÚ ãG…GÚ„ï çÝ…Gæ}¢ éH ãGÜGU Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ :²ïã ¨™ ÜUã„æ ãñ J çÈUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ |ææ§²æï ! }¢éÚèÎ ãæïÝæ §¨ ¨ï

¨è¶æï J (¥H }¢ËÈGUê…G, çãGS„» ¥Ã±H, ¨ÈGUãGæ : 16)

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU }¢éÚèÎ ÜUæï ç}¢HÝï ±æHæ ÈñGU…G Ïæ …GæçãÚçÜU¨è |æè Ïæé…Géxæü ²æ „¢çãGÏæï }¢…GæÚ ¨ï ç}¢Hï }¢xæÚ ©¨ï ¥ÐÝï }¢ é<àæÎïÜUæç}¢H ÜUæ ÈGñU…G ãè „¨Ã±éÚ ÜUÚÝæ ™æçã²ï J ÏæçËÜU çÜU¨è |æè }¢…GæÚÐÚ ãGæç…GÚè ÜïU ±vG„ |æè „¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUæï ãè }¢gï Ý…GÚ Ú¶Ýæ ™æçã²ï J

Ïæ¨ ÐèÚ ÜUè …æçÝÏæ ãè }¢ïÚæ çÎH ²ïã Hxææ ãæï

§¨ çÎH } ¢ ï ¢ ç¨±æ ÐèÚ Üï U ÜUæ ï§ ü Ý Ïæ„¢ ãæ ï



99

{9} Ïææ ¥ÎÏæ }¢éÚèÎ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU ¥GHè çÏæÝ

ãñ„è …æï xæGæñ¯ï ¥æ’…G}¢ ÜïU ¶Gæ¨ ¶GHèÈGUæ ãñ¢ J©‹ãæï¢ Ýï »ÜU ÏææÚ ãéGÁGæêÚï xæGæñ ï ÐæÜU ÜUè Îæ’±„ ÜUè J ¥GHè çÏæÝ ãñ„è ÜïU »ÜU ¶Gæ¨ }¢éÚèÎ ç…Ý ÜUæ Ýæ}¢ ãG…GÚ„ï ¥GHè …æï ÜGUè ƒæ J ±æïã ¶æÝæ Hï ÜUÚ ãGæç…GÚ ãé» J ¥Ïæ „¢ï™Ýï Hxæï çÜU ÚæïçÅ²æ¢ çÜU¨ ÜïU„¢}¢Ýï ÐãHï Ðïàæ ÜUM¢ J ¥xæÚ ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜïU „¢}¢Ýï ÐãHï ÐïàæÜUÚ„æ ãê¢ „æï ²ïã ãéGÁGæêÚ xæGæñ¯ï ¥æ’…G}¢ ÜUè àææÝ ÜïU

ç¶GHæÈGU ãñ ¥æñÚ ¥xæÚ ÐãHï ãéGÁGæêÚ xæGæñ¯ï ÐæÜU ÜïU „¢}¢ÝïÚ¶„æ ãê¢, „æï §ÚæÎ„ „ÜGUæ…Gæ Ýãè¢ ÜUÚ„è (v²ê¢çÜU xæGæñ ï ÐæÜU ÜUè xæéGHæ}¢è ÜUè çÝSÏæ„ „æï }¢ñ¢ Ýï ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ¥GHè çÏæÝ ãñ„è ÜïU ãæƒ ÐÚ }¢éÚèÎ ãæï ÜUÚ Ðæ§ü ãñ ?) ©‹ãæï¢ Ýï §¨ „ÚÜUèÏæ ¨ï ÚæïÅè²æ¢ Íæé}¢æ§¢üçÜU ÎæïÝæï¢ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï¢ »ÜU „¢ƒ Ðãé¢™è J

ãéGÁGæêÚï xæGæñ¯ï ÐæÜU Ýï ¥GHè çÏæÝ ãñ„è ï§àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : ²ïã „é}ãæÚæ }¢éÚèÎ (²æ’Ýè ¥GHè …æï ÜGUè )Ïæãé„ Ïææ ¥ÎÏæ ãñ J ¥GHè çÏæÝ ãñ„è Ýï ¥G…üG ÜUè : ãéGÁGæêÚ !²ïã Ïæãé„ „ÚçvGÜGU²æ¢ ÜUÚ ™éÜUæ ãñ ¥Ïæ ¥æÐ §¨ ÜUæï ¥ÐÝè ç¶GÎ}¢„ }¢ ï ¢Hï Hï¢ J ¥GHè çÏæÝ …æï ÜGUè ²ïã ¨éÝ„ï ãè »ÜU ÜUæïÝï }¢ï ¢xæ» ¥æñÚ ÚæïÝæ àæéM¥G ÜUÚ çÎ²æ J ãéGÁGæêÚ xæGæñ ï ÐæÜU ÝïÈGUÚ}¢æ²æ : §¨ ÜUæï ¥ÐÝï Ðæ¨ ãè ÚãÝï Îæï J ç…¨ çÐS„æÝ ¨ï çãHæ ãé±æãñ ©¨è ¨ï Îê{ çÐ²ïxææ J çÈUÚ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ }¢éÚèÎ ¥ÐÝï „}¢æ}¢ãG±æ§… (²æ’Ýè …GM çÚ²æ„) }¢ï¢ ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ãè ÜUè „GÚÈGUL …ê¥G ÜUÚï J (¥H }¢ËÈGUê…G àæÚèÈGU, çãGS„» ç„±é}¢ . 308-309)

¥ËH¢ã ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢„ ãæï ¥æñÚ ©Ý ÜïU ¨ÎÜïUG ã}¢æÚè }¢çxGÈGUÚ„ ãæï J


100

{10} }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H »ïGÏæ Ðæïàæè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÜGU¢çÎçÚ²æ ÜïU }¢é}æ„æ…G Ïæé…éGxæü, }¢ é<àæÎï

¥æ’Hæ ã G… G Ú„ ¨çÄ²Î àæ æã ¥æHï Ú¨ êH

…æï 1209 çã. }¢ï ¢ ÐñÎæ ãé» ¥æñÚ 18 …éGH çãGÁ…æ 1296

çã. }¢ ï ¢ §ç‹„ÜGUæH ãé±æ J ãéGÁGæêÚ ¥ÓÀï ç}¢²æ¢ ÜïU ¶GHèÈGUæ ¥æñÚ¨Á…æÎæ ÝàæèÝ ƒï J „ãÁ…éÎ ÜUè Ý}¢æ…G |æè ÜU|æè ÜGU…Gæ Ýãè¢ ãæï„è ƒè JçÝãæ²„ ÜUÚè}¢, ÝÈGUè¨ ¥æñÚ »ïGÏæ Ðæïàæ ƒï J

»ÜU }¢Ú„Ïææ }¢ézG„è »ïGÝéH ãG¨Ý ÏæHxæÚæ}¢è ç…ÝÜUæ ÜUàÈGU Ïæãé„ ÏæÉGæ ãé±æ ƒæ J …}¢æ¥G„ }¢ ï ¢ àæÚèÜU ãé», }¢xæÚ çÈUÚçÝÄ²„ „æïÇG Îè ¥æñÚ ¨Hæ}¢ ÜïU Ïææ’Î §}¢æ}¢ „¢çãGÏæ ¨ï ÈGUÚ}¢æÝï HxæïçÜU Ý}¢æ…G ÐÉG„ï ãé» (¶éGÎæ ÜïU „¢}¢Ýï) ¶G²æHæ„ }¢ ï ¢ Ïææ…GæÚ …æÝï¥æñÚ „¢ ñÎæ ¶GÚèÎÝï ÜUè v²æ …GMÚ„ ãé§ü ƒè J ã}¢ ÜUãæ¢ ÜUãæ¢ „é}ãæÚïÐèÀï ÐÚïàææÝ çÈUÚï¢ ?

}¢é<àæÎï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ çÄ²Î àææã ¥æHï Ú¨êH Ýï }¢ézG„è »ïGÝéH ãG¨Ý ÏæHxæÚæ}¢è ÐÚ ¨wG„ §G„æÏæ çÜU²æ ¥æñÚÈGUÚ}¢æ²æ çÜU ²æ „æï ¥æÐ ¶éGÎ ãè Ý}¢æ…G ÐÉGï¢ ²æ §}¢æ}¢ „¢çãGÏæ ÜïU „¢ƒçÈUÚï¢ J }¢xæÚ àæÚè¥G„ ¨ï §çS„ã…Gæ Ý ÜUÚï¢ J ¥æÐ ¶éGÎ „æï Ý}¢æ…G }¢ï ¢

ãéGÁGæêÚï ÜGUËÏæ ãGæç¨H Ýãè¢, Îê¨Úï ÐÚ »’„ïÚæ…G ÜUÚ„ï ãñ¢ J ¥xæÚ „é}ãï¢

ãéGÁGæêÚè ãæï„è „æï Îê¨Úï ÐÚ Ý…GÚ ãè Ý …æ„è J

(}¢ãGçÈGUHï ¥æñçH²æ, ¨ÈGUãGæ Ý}ÏæÚ :559)

ãæ ï Ý} ¢æ… G ï ¢ ¥Îæ ÐãHè ¨ÈG U } ¢ ï ¢ ¨Îæ

ãæ ï ¶é Gàæ ê¥G |æè ¥G„ Gæ }¢ ï Ú ï }¢ é <àæÎ çÐ²æ



101

{11} }¢é<àæÎï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜUè ÜUÚæ}¢„»ÜU ÏæÎæ²êÝè „¢çãGÏæ …æï çÜU }¢é<àæÎï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ¨çÄ²Î

àææã ¥æHï Ú¨êH ÜïU ¶Gæ¨ }¢éÚèÎ ƒï J „¢ ï™Ýï Hxæï çÜU

}¢ï’Úæ… ™‹Î H}ãGæï¢ }¢ ï ¢ çÜU¨ „GÚã ãé§ü ãæïxæè J ©¨ ±vG„ ¨çÄ²Îè àææã

¥æHï Ú¨êH ±éÁGæê ÈGUÚ}¢æ Úãï ƒï J ¥ÐÝï §¨ }¢éÚèÎ ¨ï

}¢ é¶Gæç„GÏæ ãæï ÜUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : …GÚæ ¥‹ÎÚ ¨ï „æïçH²æ ©Ææ Hæ¥æï J ±æïã

„¢çãGÏæ ¥‹ÎÚ xæ» „æï »ÜU ç¶ÇGÜUè Ý…GÚ ¥æ§ü J Ûææ¢ÜU ÜUÚ Îï¶æ „æï ÐéÚ

ÈGU…Gæ ÏææxæG Ý…GÚ ¥æ²æ „æï Ýè™ï ©„Ú xæ» J ¨ñÚ ÜUÚ„ï ÜUÚ„ï »ÜU

¥G…Gè}¢ éààææÝ àæãÚ }¢ ï ¢ Îæç¶GH ãé» J ±ãæ¢ ÜUæÚæïÏææÚ àæéM¥G ÜUÚ çÎ²æ J

àææÎè ÜUè ¥æñÚ ¥æñHæÎ |æè ãé§ü J §¨è ãGæH }¢ï ¢ 20 „¢H xæé…GÚ xæ» J

²ÜU Ïæ²ÜU ãG…GÚ„ ¨çÄ²Î àææã ¥æHï Ú¨êH

ÜUè ¥æ±æ…G ¨éÝè, ÍæÏæÚæ ÜUÚ Îï¶æ „æï ç¶ÇGÜUè Ý…GÚ ¥æ§ü, ÈGUæñÚÝ

Îæç¶GH ãæï ÜUÚ „æïçH²æ Hï„ï ãé» ÎæñÇïG J v²æ Îï¶„ï ãñ¢ çÜU ãéÝê…G

ÜGU„GÚæ„ï ¥æÏæ (ÐæÝè ÜïU ÜGU„GÚï) ¥æÐ ÜïU ™ïãÚ» }¢ éÏææÚÜU

ÐÚ }¢æñ…êÎ ãñ¢ ¥æñÚ ¥æÐ ±ãè¢ „àæÚèÈGU ÈGUÚ}¢æ ãñ¢ J ÎS„ï }¢ éÏææÚÜU „Ú ãñ¢ J

²ïã Îï¶ ÜUÚ ±æïã „¢çãGÏæ ãñGÚ„ …GÎæ ¥æñÚ §ç‹„ãæ§ü ãñGÚ„ …GÎæ ƒï JU¨çÄ²Îè

àææã ¥æHï Ú¨êH Ýï „ÏæS¨é}¢ ÈGUÚ}¢æ²æ ¥æñÚ ¥ÐÝï §¨

}¢ éÚèÎ ¨ï }¢ é¶Gæç„GÏæ ãæï ÜUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ J ¥æÐ ±ãæ¢ Ïæè¨ ÏæÚ¨ Úãï J àææÎè

|æè ÜUè ¥æñÚ ²ãæ¢ ¥|æè „ÜU ±éÁGæê |æè wGæéàÜU Ýãè¢ ãé±æ J ¥Ïæ „æï

}¢ï’Úæ… ÜUè ãGÜGUèÜGU„ ¨}¢Ûæ xæ» ! ! ! (}¢ãGçÈGUHï ¥æñçH²æ, ¨ÈGUãGæ : 561)



102

{12} ç¶GÎ}¢„ï }¢é<àæÎ ÜUæ §‹¥Gæ}¢ãG…GÚ„ï wG±æ…æ xæGÚèÏæ Ý±æ…G ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU

»ÜU ÎzG¥Gæ »ÜU Ïæé…éGxæü „¢ ï ÏæÚ¨ „ÜU wGæéÎæ ÜUè §GÏææÎ„ ÜUÚ„ï Úãï J çÎÝ

ÜUæï Úæï…Gæ Ú¶„ï ¥æñÚ Úæ„ ÜUæï çÜGU²æ}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ¥æñÚ ãÚ ¥æÝï …æÝï ±æHï

ÜUæï §GÏææÎ„ï §Hæãè ÜUè „ËÜGUèÝ ÈGUÚ}¢æ„ï J ©Ý ÜïU §ç‹„ÜGUæH ÜïU Ïææ’Î

Hæïxææï¢ Ýï ©‹ãï¢ …‹Ý„ }¢ ï ¢ Îï¶ ÜUÚ ©Ý ÜUæ ãGæH ÐêÀæ J ©‹ãæï¢ Ýï …±æÏæ

çÎ²æ çÜU }¢ ïÚè Úæ„ çÎÝ ÜUè §GÏææÎ„ …‹Ý„ }¢ï ¢ Îæç¶GHï ÜUæ Ïææ§G¯ Ýãè¢

ãé§ü J ÏæçËÜU ¥ËH¢ã „¥GæHæ Ýï }¢éÛæï ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUè

ç¶GÎ}¢„ ÜUè ±…ã ¨ï ÏæwGàææ ãñ J

¥æÐ }¢…GèÎ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU çÜGU²æ}¢„

ÜïU Úæï…G ¥æñçH²æ, ç¨gèÜGUèÝ ¥æñÚ }¢àææ§¶Gï „GÚèÜGU„ ÜUæï ÜGUÏæíæï¢

¨ï ©Ææ²æ …æ»xææ „æï ©Ý ÜïU ÜU‹{æï¢ ÐÚ ™æÎÚï¢ ÐÇGè ãæï¢xæè ¥æñÚ ãÚ ™æÎÚ

ÜïU „¢ƒ ã…GæÚæï¢ Úïàæï HÅÜU„ï ãæï¢xæï J §Ý Ïæé…éGxææïZ ÜïU }¢ éÚèÎèÝ ¥æñÚ ¥GÜGUèÎ„

}¢‹Î ©Ý Úïàææï¢ ÜUæï ÐÜUÇG ÜUÚ HÅÜU …æ»¢xæï ¥æñÚ §Ý Ïæé…éGxææïZ ÜïU „¢ƒ

ÐéH ç¨Úæ„G ©GÏæêÚ ÜUÚ ÜïU …‹Ý„ }¢ï ¢ Îæç¶GH ãæï …æ»¢xæï J


{13} }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè ç¶GÎ}¢„ ÜUæ ç¨HæãG…GÚ„ï wG±æ…æ xæGÚèÏæ Ý±æ…G ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU …Ïæ

}¢ñ ¢ àæñwGæéH §SHæ}¢ ¨éË„GæÝéH }¢àææ§¶G ãG…GÚ„ï ©G¯}¢æÝ ãæM Ýè

ÜUæ “}¢ éÚèÎ” ãé±æ „æï ÜUæç}¢H Ïæè¨ „¢H „ÜU ç¶GÎ}¢„ï


103

¥vGÎ¨ }¢ ï ¢ ãGæç…GÚ Úãæ J ¥æñÚ §¨ Î-Ú…æ ç¶GÎ}¢„ ÜUè, çÜU ÝzG¨ ÜUæï

ÜU|æè ¥æÐ ÜUè ç¶GÎ}¢„ ÜUè ±…ã ¨ï ÚæãG„ Ý Îè J Ý çÎÝ Îï¶„æ ƒæ¥æñÚ Ý Úæ„ J …ãæ¢ ¥æÐ ¨ÈGUÚ ÜUæï …æ„ï „¢ïÝï ÜïU ÜUÐÇGï ¥æñÚ „æïàææ

„¢}¢æÝ ©Ææ ÜUÚ ã}¢Úæã ãæï …æ„æ J …Ïæ ¥æÐ Ýï }¢ïÚè ç¶GÎ}¢„ ¥æñÚ

¥GÜGUèÎ„ Îï¶è „æï »ï¨è ÜU}¢æH Ýï’}¢„ ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ§ü ç…¨ ÜUè

ÜUæï§ü §ç‹„ãæ Ýãè¢ J

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUè ç¶GÎ}¢„ ÜUæ }¢æñÜGU¥G ç}¢HÝïÐÚ }¢ éÚèÎ ¥ÐÝï çH²ï §¨ï ÏæÇGè ¨¥GæÎ„ ¨}¢Ûæï ¥æñÚ çÜU¨è ¨êÚ„ §¨

}¢æñÜGU¥G ÜUæï …Gæ»¥G Ý ÜUÚï J


{14} ÜéGUzGHï }¢ÎèÝæ ÜUè …GM Ú„ãG…GÚ„ï çÝ…Gæ}¢égèÝ ¥æñçH²æ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢ ñ ¢ Ýï

àæñ¶GéH §SHæ}¢ ÈGUÚèÎégèÝ xæ¢…ï àæÜUÚ ï éÝæ ãñ J ±æïã

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢ ñ ¢ Ýï ¥ÐÝè ÐêÚè ç…G‹Îxæè }¢ ï ¢ »ÜU …éÚ¥„ ¥ÐÝï ÐèÚæï}¢ é<àæÎ ãG…GÚ„ àæñ¶G ÜéGUyGÏæégèÝ ÏæçwG„²æÚ ÜUæÜUè ÜïU

„¢}¢Ýï ÜUè ƒè J

}¢é¥Gæ}¢Hæ ÜéUÀ ²ê¢ ãé±æ çÜU }¢ñ ¢ Ýï »ÜU ÎzG¥Gæ ¥ÐÝï àæñ¶G ¨ï§…æ…G„ }¢æ¢xæè çÜU xææïàææ ÝàæèÝ ãæï …æª¢ J àæñ¶G ÜéGUyGÏæégèÝ ÏæçwG„²æÚ

ÜUæÜUè Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU (¥|æè …GMÚ„) Ýãè¢ ãñ J }¢ñ ¢ Ýï…±æÏæ çÎ²æ çÜU }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÐÚ }¢ ïÚæ ãGæH ÚæïàæÝ ãñ çÜU }¢ïÚè çÝÄ²„

àææïãÚ„ ÜUè …GÚæ |æè Ýãè¢ ãñ J }¢ ñ ¢ àææïãÚ„ ÜïU çH²ï Ýãè¢ ÜUã„æ J ç…¨ ÐÚ

}¢ïÚï ÐèÚæï }¢é<àæÎ àæñ¶G ÜéGUyGÏæégèÝ Ýï ¶Gæ}¢æïàæè §çwG„²æÚ


104

ÈGUÚ}¢æ§ü J §¨ ±æçÜGU»G ÜïU Ïææ’Î }¢ñ ¢ „¢Úè ©G}¢ í ¨wG„ àæ<}¢‹Îæ Úãæ ¥æñÚ„æñÏææ ÜUÚ„æ Úãæ çÜU »ï„¢ …±æÏæ v²¢ê çÎ²æ …æï ©Ý ÜïU ãéGv}¢ ÜïU

}¢é±æçÈGUÜGU Ýãè¢ ƒæ J

ÜéUÀ »ï¨è „±Á…æïã ãæï ¥G„Gæ ÐèÚ ÜUè ²æ ÚÏæ

ÜU} ¢ Ï æ æ ïH ê ¢ çÝx æ æãæ ï ¢ ÜU æ ï } ¢ ï Ú è …æ ï çÜU Ûæ éÜU æ Î ï

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU ç…¨ ÜUæ}¢ ÜïU çH²ï ÐèÚæï }¢é<àæÎ }¢‹¥G ÜUÚï¢„æï ©¨ ¨ï Ïææ…G Úãæ …æ» J çÜU¨è „æ±èH ¨ï ©¨ ÜUè xæé‹…æ§àæ ÝçÝÜUæHè …æ» ¥æñÚ Ý ãè ©¨ ãéGv}¢ ÜïU ÈGU±æ§Î ± ÝévG„¢Ýæ„ ÐÚ

xææñGÚ ÜUÚï¢ J v²ê¢çÜU }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ã}¢ ïàææ ¥ÐÝï }¢ éÚèÎæï¢ ÜïU çH²ï Ïæïã„Úãè §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ J

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ÏæïÜUæÚÏææ„æï¢ ¨ï „æï ãÚ ±vG„ ÐÚãï…G ãæïÝæ ™æçã²ï ¥æñÚ }¢é<àæÎ ÜïU ãéGÁGæêÚ „æï

¶Gæ}¢æïàæ ÚãÝæ ãè ¥zG…GH ãñ J ãæ¢, …GMÚè }¢„¢§H ÐêÀÝï }¢ï¢ ãGÚ… Ýãè¢ J

¥æñçH²æ» çÜUÚæ}¢ „æï ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU ãéGÁGæêÚ ÏæñÆ ÜUÚç…GRU |æè Ý çÜU²æ …æ» çÜU ç…GRU }¢ï¢ Îê¨Úè „GÚÈGU }¢àxGæêH ãæïxææ J ¥æñÚ ²ïããGÜGUèÜGU„Ý }¢é}¢æÝ¥G„ï ç…GRU Ýãè¢ ÏæçËÜU „v}¢èHï ç…GRU ãñ çÜU ±æïã (…æï

¥ÐÝï „GæñÚ ÐÚ) ÜUÚïxææ, çÏæHæ „±S¨éH ãæïxææ J ¥æñÚ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè„±Á…æïã ï …æï ç…GRU ãæïxææ ±æïã }¢é„±S¨éH ãæïxææ J ²ïã ©¨ ï ÏæÎÚ…ãæ

¥zGG…GH ãñ J (çÈUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ) ¥SH ÜUæÚ ãéGSÝï ¥GÜGUèÎ„ ãñ J ±æïã Ýãè¢ „æïÜéUÀ ÈGUæ§Îæ Ýãè¢ ¥æñÚ ¥xæÚ ç¨ÈüGUUãéGSÝï ¥GÜGUèÎ„ ãñ „æï ¶ñGÚ J §çœæ„¢H „æïãñ (çÈUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ) ÐÚÝæHï ÜïU ç}¢cH ÈGñU…G Ðãé¢™ïxææ J Ïæ¨ ãéGSÝï ¥GÜGUèÎ„ãæïÝæ ™æçã²ï J (¥H }¢ËÈGUê…G, çãGS„» ç¨±é}¢, ¨ÈGUãGæ : 309)U


105

{15} „æñÏææ ÐÚ §çS„ÜGUæ}¢„¥Ïæê ©G}¢Ú §S}¢æ§üGH çÏæÝ Ý…èÎ ÝèàææÐêÚè ãG…GÚ„ï

…éÝñÎ ÜïU ¥SãGæÏæ }¢ï ¢ ¨ï ƒï J ¥æÐ Ýï ç¨Ýï 366 çã. }¢ ï ¢}¢vÜU» }¢ é¥GÁG…G}¢æ }¢ ï ¢ ç±„¢H ÈGUÚ}¢æ²æ J ¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢ ñ ¢ ÝïàæéM¥G }¢ ï ¢ ãG…GÚ„ï ¥Ïæê ©G¯}¢æÝ ãñGÚè ÜUè }¢…çH¨ }¢ ï ¢ „æñÏææÜUè J çÈUÚ ÜéUÀ ¥GÚ„¢ §¨ „æñÏææ ÐÚ ÜGUæ§}¢ |æè Úãæ J }¢xæÚ »ÜU çÎÝ¥™æÝÜU çÈUÚ çÎH }¢ï ¢ xæéÝæã ÜUæ ¶G²æH ¥æ²æ ¥æñÚ }¢éÛæ ¨ïxæéÝæã ¨Ú…GÎ ãæï xæ²æ J ™éÝæ‹™ï }¢ ñ ¢ Ýï }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè „¢ïãGÏæ„¨ï (ÝÎæ}¢„ ÜUè ±…ã ¨ï) }¢é ¢ã ÈïUÚ çH²æ (²æ’Ýè ©Ý ÜUè ÏææÚxææã }¢ ï ¢ãGæç…GÚè ÎïÝæ ÀæïÇG Îè) ²ãæ¢ „ÜU çÜU ¥æÐ ÜUæï ÎêÚ ¨ï ¥æ„æ Îï¶„æ „æïàæ<}¢‹Îxæè ÜUè ±…ã ¨ï |ææxæ ¶ÇGæ ãæï„æ ²æ (ÀéÐ …æ„æ) çÜU ©Ý ÜUèçÝxææã }¢éÛæ ÐÚ Ý ÐÇGï J Îéà}¢Ý ÜUè wGæéàæè §çœæÈGJÜGU ï »ÜU çÎÝ ¥æÐ ï „¢}¢Ýæ ãæï xæ²æ J¥æÐ }¢ éÛæ ¨ï ÈGUÚ}¢æÝï Hxæï ÏæïÅæ ! ©¨ ±vG„ „ÜU ¥ÐÝï Îéà}¢Ý ÜUè„¢ ïãGÏæ„ §çwG„²æÚ Ý ÜUÚæï …Ïæ „ÜU „é}ãæÚï ¥‹ÎÚ ©¨ ¨ï Ïæ™Ýï ÜUè„GæÜGU„ ÐñÎæ Ý ãæï …æ» J v²ê¢çÜU Îéà}¢Ý „ïÚï »ïGÏæ Îï¶„ï (²æ’Ýè „Hæàæ)ÜUÚ„ï ãñ¢ J ¥xæÚ „ïÚï ¥‹ÎÚ »ïGÏæ ãæï¢xæï „æï („ïÚè ÏæéÚè ãGæH„ Îï¶ ÜUÚ)Îéà}¢Ý wGæéàæ ãæï¢xæï J Îéà}¢Ý ÜUæ xæG}¢ ¥xæÚ „ê „¢ÈGU (²æ’Ýè Ïææ ¥G}¢H ± }¢éœæÜGUè) ãæïxææ „æïÎéà}¢Ý xæG}¢xæèÝ ãæï¢xæï J ¥xæÚ (ÝzG¨æï àæñ„GæÝ ÜïU xæGHÏæï ÜUè ±…ã ¨ï)xæéÝæã ÜUÚÝï ãè ÜUæï „ïÚæ …è ™æã„æ ãñ „æï }¢ ïÚï Ðæ¨ ¥æ, „æçÜU „ïÚæ ÏææïÛæ}¢ ñ ¢ ©Ææ Hê¢ (²æ’Ýè ÝzG„¢ ï àæñ„GæÝ ÜïU ±æÚ ¨ï „ïÚè çãGÈGUæ…G„ ÜUM¢) ¥æñÚ „êÎéà}¢Ý ÜUæ }¢vG¨Î (²æ’Ýè çÜU ±æïã „éÛæï Ïæï ¥G}¢H ¥æñÚ xæéÝæãæï¢ }¢ ï ¢ }¢ éÏ„HæÎï¶Ýæ ™æã„ï ãñ¢) ÐêÚæ Ý ÜUÚï J

¥Ïæê ©G}¢Ú ÜUæ Ïæ²æÝ ãñ çÜU “}¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H”ÜïU ²ïã §SHæãGè ¥æñÚ ÐéÚ ¥¯Ú …é}Hï éÝ„ï ãè xæéÝæã ï }¢ïÚæ çÎH |æÚ


106

xæ²æ J ¥æñÚ }¢ éÛæï „æñÏææ ÐÚ §çS„ÜGUæ}¢„ ãGæç¨H ãæï xæ§ü J


{16} }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUæ »ãGç„Úæ}¢ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ ÜéGUàæñÚè ¥ÐÝï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H

¥Ïæê ¥GHè ÎÜGUæÜGU ÜïU ÏææÚï }¢ ï ¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU …ÏæÜU|æè ±æïã ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ÝSÚ ¥æÏææÎè ÜïU Ðæ¨…æ„ï „æï ÐãHï xæéGSH ÈGUÚ}¢æ„ï çÈUÚ ©Ý ÜUè }¢…çH¨ }¢ï ¢ …æ„ï J

¥GËHæ}¢æ ÜéGUàæñÚè „æï ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ¨ï |æè »ÜUÜGUÎ}¢ ¥æxæï ÏæÉGï ãé» ƒï J ¥æÐ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU §çÏ„Îæ§ü…G}¢æÝï }¢ï ¢ …Ïæ |æè }¢ ñ ¢ ¥ÐÝï }¢é<àæÎï ÜUÚè}¢ (¥Ïæê ¥GHè ÎÜGUæÜU

) ÜUè }¢…çH¨ }¢ ï ¢ …æÝï ÜUè ¥GæÎ„ Ðæ„æ „æï ©¨ çÎÝÚæï…Gæ Ú¶„æ, çÈUÚ xæéGSH ÜUÚ„æ J „Ïæ }¢ ñ ¢ ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ (¥Ïæê¥GHè ÎÜGUæÜGU ) ÜUè }¢…çH¨ }¢ï¢ …æÝï ÜUè çã}}¢„ ÜUÚ„æ JÜU§ü ÏææÚ „æï »ï„¢ |æè ãé±æ çÜU }¢Îí¨ï ÜïU ÎÚ±æ…Gï „ÜU Ðãé¢™ …æ„æ J}¢xæÚ }¢æÚï àæ}¢ü ÜïU ÎÚ±æ…Gï ¨ï HæñÅ ¥æ„æ J ¥æñÚ ¥xæÚ …éÚ¥„ ÜUÚÜïU ¥‹ÎÚ Îæç¶GH ãæï |æè …æ„æ }¢xæÚ …ñ¨ï ãè }¢Îí¨ï ÜïU ÎÚç}¢²æÝ „ÜUÐãé¢™„æ „æï „}¢æ}¢ ÏæÎÝ }¢ ï ¢ »ï¨è ¨Ý¨Ýè ÐñÎæ ãæï …æ„è (¥æñÚ ç…S}¢»ï„¢ ¨éÝ ãæï …æ„æ) çÜU »ï¨è ãGæH„ }¢ï ¢ ¥xæÚ }¢ éÛæï ¨ê§ü |æè ™é|ææï Îè…æ„è „æï àææ²Î }¢ñ ¢ }¢ãG¨ê¨ Ý ÜUÚ„æ J

»ï„¢ xæ G}¢ Îï }¢ éÛæ ï ãæ ïàæ |æè Ý Úãï

}¢S„ ¥ÐÝæ ÏæÝæ }¢ ïÚ ï }¢ é <àæÎ çÐ²æ



107

{17} ÜUæç}¢H „±Á…æïããG…GÚ„ï Ïææ ²…GèÎ çÏæS„Gæ}¢è »ÜU }¢ég„ „ÜU

ãG…GÚ„ï §}¢æ}¢ …æ’ÈGUÚ „¢çÎÜG U ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï ¢ Úãï J

¥æÐ ÜUæï ãG…GÚ„ §}¢æ}¢ï …æ’ÈGUÚ „¢çÎÜGU ¨ï

§çv„„¢Ïæï ÈGñU…G }¢ï ¢ §¨ ÜGUÎÚ }¢ãGç±Ä²„ ƒè çÜU ÜU|æè »ÜU H}ãGï ÜïU

çH²ï |æè Îê¨Úè „GÚÈGU „±Á…æïã Ý ÜUè J

»ÜU çÎÝ ãG…GÚ„ï §}¢æ}¢ï …æ’ÈGUÚ „¢çÎÜGU Ýï

ÈGUÚ}¢æ²æ J Ïææ ²…GèÎ ( ) …GÚæ „GæÜGU ï çÜU„æÏæ ©Ææ

Hæ¥æï J ¥æÐ Ýï ¥G…üG ÜUè : ãéGÁGæêÚ „GæÜGU ÜUãæ¢ ãñ ? ãG…GÚ„

§}¢æ}¢ï …æ’ÈGUÚ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : „é}ãï¢ ²ãæ¢ Úã„ï ãé»

§„Ýæ ¥GÚ„¢ xæé…GÚ xæ²æ J ¥|æè „ÜU „GæÜGU ÜUæ |æè }¢æ’Hê}¢ Ýãè¢ ?

¥æÐ Ýï ¥G…üG ÜUè : ãéGÁGæêÚ ! }¢éÛæï „æï ¥æÐ ÜUè ç…G²æÚ„ ¥æñÚ

„¢ ïãGÏæ„ï Ïææ Ïæ-Ú-ÜU„ ãè ¨ï ÈéGUÚ¨„ Ýãè¢, „GæÜGU ÜUæ ¶G²æH

ÜñU¨ï Ú¶ê¢ ? ãG…GÚ„ §}¢æ}¢ï …æ’ÈGUÚ ²ïã ¨éÝ ÜUÚ Ïæãé„

}¢¨MÚ ãé» ¥æñÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : ¥xæÚ „é}ãæÚæ ²ïã ãGæH ãñ „æï çÏæS„Gæ}¢

™Hï …æ¥æï J „é}ãæÚæ ÜUæ}¢ ÐêÚæ ãæï ™éÜUæ ãñ J

(àææÝï ¥æñçH²æ, ãG…GÚ„ Ïææ ²…GèÎ çÏæS„Gæ}¢è , ¨ÈGUãGæ : 73)

Ïæ¨ ¥æÐ ÜUè …æçÝÏæ ãè }¢ïÚæ çÎH ²ïã Hxææ ãæï

§¨ çÎH }¢ï ¢ ç¨±æ ¥æÐ ÜïU ÜUæï§ü Ý Ïæ„¢ ãæï



108

{18} }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè Ýæ’HñÝ ÜUæ ¥ÎÏæãG…GÚ„ï ¥}¢èÚ wGæé¨M ÜUæï ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ¨ï Ý

ç¨ÈüGUU¥GÜGUèÎ„ ± }¢ãGÏÏæ„ ƒè, ÏæçËÜU ÜU}¢æH Î-Ú…ï ÜUæ §GàÜGU |æè ƒæ J§¨ ÜUè »ÜU ÝæçÎÚ ç}¢¯¢H ²ïã ãñ çÜU »ÜU ÎzG¥Gæ çÜU¨è ÎÚ±ïàæ ÝïwG±æ…æ çÝ…Gæ}¢égèÝ ¥æñçH²æ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï ¢ ¥æ ÜUÚ¨é±æH çÜU²æ J

§çœæÈGUæÜGU ï H¢xæÚ¶GæÝï }¢ ï ¢ ÜUæï§ü »ï¨è ™è…G }¢æñ…êÎ Ý ƒè …æï©¨ï Îè …æ„è J wG±æ…æ „¢çãGÏæ Ýï ÎÚ±ïàæ ï ÜUãæ çÜU §çœæÈGUæÜGU

¨ï ¥æ… ÜUæï§ü àæñ Ý ¥æ§ü J ¥HÏæœææ ÜUH ÜUè ÈéGU„êãG „é}ãï¢ Îï Îè…æ»xæè, }¢xæÚ Îê¨Úï çÎÝ |æè ÜUæï§ü àæñ Ýãè¢ ¥æ§ü J „Ïæ wG±æ…æ „¢çãGÏæ

Ýï ¥ÐÝï Ðæ¢± ¨ï Ýæ’HñÝ àæÚèÈGU (²æ’Ýè …êç„²æ¢) ©„æÚ ÜUÚÎÚ±ïàæ ÜUæï Îï Îè ¥æñÚ LwG¨„ çÜU²æ J }¢é<àæÎ ÜUè wGæéàÏæê §çœæÈGUæÜGU ï ©¨ ±vG„ ¥}¢èÚ wGæé¨M ÏææÎàææã ÜïU „¢ƒ ÜUãè¢ …æ Úãï ƒï J ÚæS„ï }¢ ï ¢ ±æïãè ÎÚ±ïàæ ç}¢H xæ²æ J¥æÐ ÜUæï …Ïæ Ð„æ ™Hæ çÜU ²ïã àæãÚï }¢é<àæÎ ¨ï ¥æ Úãæ ãñ„æï, ¥æÐ Ýï ÎÚ±ïàæ ¨ï ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ (ãG…GÚ„ï wG±æ…æ çÝ…Gæ}¢ égèÝ

¥æñçH²æ ) ÜUè ¶GÏæÚ ÐêÀè J …Ïæ ÎÚ±ïàæ xæézG„ìxæê ÜUÚÝï Hxææ„æï ¥}¢èÚ wGæé¨M Ïæï „¢wG„æ ÏææïH ©Æï J }¢éÛæï ¥ÐÝï ÐèÚÚæñàæÝ …G}¢èÚ ÜUè wGæéàÏæê ¥æ Úãè ãñ J àææ²Î ©Ý ÜUè ÜUæï§ü çÝàææÝè „ïÚïÐæ¨ ãñ J ÎÚ±ïàæ Ýï ²ïã ¨éÝ ÜUÚ wG±æ…æ „¢çãGÏæ ÜUè Ýæ’HñÝàæÚèÈGU „¢}¢Ýï ÜUÚ Îè ¥æñÚ ÜUãæ ²ïã }¢éÛæï §GÝæ²„ ÜUè xæ§ü ãñ¢ J Ýæ’HñÝ àæÚèÈGU ¥}¢èÚ wGæéSæM ¥ÐÝï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU

Ýæ’HñÝ àæÚèÈGU Îï¶ ÜUÚ Ïæï„æÏæ ãæï xæ» ¥æñÚ ÎÚ±ïàæ ¨ï ÜUãæ : v²æ „é}¢§‹ãï¢ ÈGUÚæïwG„ ÜUÚÝï ÜUæï „Ä²æÚ ãæï ? ÎÚ±ïàæ ¥æ}¢æÎæ ãæï xæ²æ J


109

¥}¢èÚ wGæé¨M ÜïU Ðæ¨ ©¨ ±vG„ Ðæ¢™ Hæ¶ ÝéÜGUÚ§ü

çÅ‹ÜïU ƒï …æï ¨éË„GæÝ Ýï çÎ²ï ƒï J ¥æÐ Ýï ±æïã ¨Ïæ ÜïU ¨Ïæ ÎÚ±ïàæ

ÜUæï Îï ÜUÚ ¥ÐÝï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU Ýæ’HñÝ àæÚèÈGU Hï çH²ï J

¥æñÚ ¥ÐÝï ¨Ú ÐÚ Ú¶ ÜUÚ ™H ÐÇGï J

çÈUÚ }¢ é<àæÎ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï ¢ ãGæç…GÚ ãæï ÜUÚ ¥G…üG ÜUè, çÜU

“ÎÚ±ïàæ Ýï Ýæ’HñÝ ÜïU ÏæÎHï }¢ï¢ Ðæ¢™ Hæ¶ ÐÚ ãè §çv„ÈGUæ ÜUÚ çH²æ J

±ÚÝæ ±æïã §Ý Ýæ’HñÝ àæÚèÈGU ÜïU ÏæÎHï }¢ï ¢ }¢ïÚè …æÝ |æè }¢æ¢xæ„æ

„æï |æè }¢ñ ¢ ÎïÝï ¨ï ÎÚïxæG Ý ÜUÚ„æ J” (¥‹±æLH ¥çSÈGU²æ, ¨ÈGUãGæ : 335)

»ï„¢ xæG}¢ Îï }¢ éÛæï ãæïàæ |æè Ý Úãï

}¢S„ ¥ÐÝæ ÏæÝæ }¢ ïÚ ï }¢é<àæÎ çÐ²æ

¥ËH¢ã ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢„ ãæï ¥æñÚ ©Ý ÜïU ¨ÎÜGï ã}¢æÚè }¢çxGÈGUÚ„ ãæï J

{19} …‹Ý„è ÎÚ±æ…GæãG…GÚ„ï ÐèÚ çÄ²Î xæéGHæ}¢ ãñGÎÚ ¥GHè àææã „¢çãGÏæ …HæH

ÐêÚè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU »ÜU ÎzG¥Gæ wG±æ…æ ÜéGUyGÏæégèÝ

ÏæçwG„²æÚ ÜUæÜUè ÜUè „GÏæè¥G„ Ýæ„¢…G ƒè J ãG…GÚ„ï

ÏææÏææ ÈGUÚèÎ xæ¢…ï àæÜUÚ ÜUæï ãéGv}¢ ãé±æ çÜU ¥GœæGæÚ ÜUè

ÎêÜUæÝ ¨ï …æ ÜUÚ ÝéS¶Gæ Ïæ¢{±æ Hæ»¢ J ¥æÐ ÏæñÆï ÎéÜUæÝ }¢ ï ¢

ÝéS¶Gæ Ïæ¢{±æ Úãï ƒï çÜU àææïÚ ãé±æ J »ÜU Ïæé…éGxæü ÐæHÜUè }¢ï ¢ ¨é±æÚ ãæï

ÜUÚ ¥æ Úãï ãñ¢ J ¥æñÚ }¢éÝæÎè (çÝÎæ ÜUÚÝï ±æHæ) ©Ý ÜïU ¥æxæï ¥æxæï

çÝÎæ ÜUÚ Úãæ ãñ : …æï §Ý ÜUè ç…G²æÚ„ ÜUÚïxææ ( ) ±æïã

…‹Ý„è ãæïxææ J Hæïxæ …êÜGU ÎÚ …êÜGU ç…G²æÚ„ ÜUæï …æ Úãï ƒï J HïçÜUÝ

ÏææÏææ „¢çãGÏæ Ýï §çË„ÈGUæ„ (²æ’Ýè „±Á…æïã) ãè Ý ÜUè J


110

ÏæçËÜU …Ïæ ÐæHÜUè ÝÁGæÎèÜU ¥æ§ü „æï ÎêÜUæÝ ÜïU ¥‹ÎÚ ÜïU çãGS¨ï }¢ï ¢

„àÚèÈGU Hï xæ» J ãÚ ™‹Î Hæïxææï¢ Ýï §SæÚæÚ çÜU²æ }¢xæÚ ¥æÐ Ýï „±Á…æïã Ý

ÈGUÚ}¢æ§ü J …Ïæ ÐæHÜUè xæé…GÚ xæ§ü „æï ¥æÐ ÝéS¶Gæ çH²ï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H

ÜUè ç¶GÎ}¢„ï Ïææ Ïæ-Ú-ÜU„ }¢ ï ¢ ãGæç…GÚ ãæïÝï ÜïU çH²ï Ú±æÝæ ãé» J ãG…GÚ„ï

wG±æ…æ ÏæçwG„²æÚ ÜUæÜUè Ýï ÎïÚ ¨ï ¥æÝï ÜUè ±…ã

ÎÚ²æzG„ ÜUè „æï ¥æÐ Ýï …±æÏæ }¢ï ¢ „}¢æ}¢ ±æÜï GU¥Gæ ¥G…üG ÜUÚ çÎ²æ J

¥æÐ ÜïU ÐèÚæï }¢é<àæÎ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ ÈGUÚèÎ

( ) ! v²æ „é}ãï¢ …‹Ý„ ÜUè …GM Ú„ Ý ƒè çÜU ç…G²æÚ„ Ý ÜUè !

ÏææÏææ ÈGUÚèÎ xæ¢…ï àæÜUÚ Ýï ¥G…üG ÜUè : ãéGÁGæêÚ

}¢ ñ ¢ ÇÚ„æ ƒæ çÜU ÜUãè¢ ç…G²æÚ„ ÜUÚ ÜïU …‹Ý„è ãæï …æª¢ ¥æñÚ …‹Ý„ }¢ ï ¢

¥æÐ ÜUæ }¢ÜGUæ}¢ …æÝï ÜUãæ¢ ãæï ¥æñÚ §¨ „GÚãG çÜGU²æ}¢„ ÜïU çÎÝ ¥æÐ

ÜUè ÜGUÎ}¢ Ïææï¨è ï }¢ãGM}¢ Úã …æª¢ J }¢ïÚï çH²ï …‹Ý„ ±æïã …xæã ãñ

…ãæ¢ ¥æÐ ÜUè ã}¢ÝàæèÝè ÜUè Ýï’}¢„ ãGæç¨H ãæï J

ãG…GÚ„ï wG±æ…æ ÜéGUyGÏæégèÝ ÏæçwG„²æÚ ÜUæÜUè

¥ÐÝï }¢éÚèÎï Ïææ ¥ÎÏæ ÜUè ²ïã Ïææ„ éÝ ÜUÚ Ïæãé„ wGæéàæ ãé» ¥æñÚ …æïàæ }¢ï ¢

¥æ ÜUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : »ï ÈGUÚèÎ ! ©¨ ÜUè ç…G²æÚ„ ÜUÚÝï ¨ï Hæïxæ ¥æ… ÜïU

çÎÝ …‹Ý„è ãæï„ï ãñ¢ „æï „é}ãæÚï ÎÚ±æ…ïG ¨ï çÜGU²æ}¢„ „ÜU …æï |æè xæé…GÚïxææ

( ) ±æïã …‹Ý„è ãæïxææ J

(ç…GRïU ãGÏæèÏæ , ¨ÈGUãGæ : 421)



111

{20} Ïææ ÜU}¢æH }¢éÚèÎ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ §vÜUè¨ „¢H ÜUè ©G}¢ í }¢ ï ¢

¥ÐÝï ±æçHÎï }¢æç…Î ÜïU „¢ƒ ãG…GÚ„ àææã ¥æHï Ú¨êH }¢æÚïãìÚ±è

ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï ¢ ãGæç…GÚ ãé» ¥æñÚ ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ

ÜGUæçÎçÚ²æ }¢ ï ¢ ©Ý ¨ï Ïæñ¥G„ ÜUè J ©Ý ÜïU }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H Ýï (¥æ’Hæ

ãG…GÚ„ ÜUæï }¢éÚèÎ ÏæÝæÝï ÜïU „¢ƒ) „}¢æ}¢ ç¨çË¨Hæï¢

ÜUè §…æ…G„ ± ç¶GHæÈGU„ ¥æñÚ ¨ÝÎï ãGÎè¯ |æè ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ§ü J

(ãG²æ„ï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ÏææÏæ Ïæñ¥G„ ± ç¶GæHÈGU„, ç…ËÎ :1, ¨ÈGUãGæ : 39)

¥G-…G-}¢„ï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ãG…GÚ„ àææã ¥æHï Ú¨êH

ç¶GHæÈGU„ ± §…æ…G„ ÜïU }¢é¥Gæ}¢Hï }¢ï¢ ÏæÇGï }¢æïãG„æ„G ƒï J ¥æ’Hæ ãG…GÚ„

ÜUæï }¢ éÚèÎ ãæï„ï ãè …é}Hæ Hæç¨H ÜUè §…æ…G„ ç}¢Hè

„æï ¶GæÝÜGUæã ÜïU »ÜU ãGæç…GÚ Ïææàæ ¨ï Ý Úãæ xæ²æ J ¥G…üG çÜU²æ : ãéGÁGæêÚ !

¥æÐ ÜïU ¶GæÝÎæÝ }¢ï ¢ „æï ç¶GHæÈGU„ ÏæÇGè çÚ²æ…G„ ¥æñÚ }¢ é…æçãÎï ÜïU

Ïææ’Î Îè …æ„è ãñ J §Ý ÜUæï ¥æÐ Ýï ÈGUæñÚÝ ç¶GHæÈGU„ ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ Îè ?

ãG…GÚ„ àææã ¥æHï Ú¨êH Ýï ©¨ àæwG¨ ¨ï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ :

Hæïxæ xæ‹Îï çÎH ¥æñÚ ÝzG¨ Hï ÜUÚ ¥æ„ï ãñ¢ J ©Ý ÜUè ¨ÈGUæ§ü ÐÚ ¶GæS„¢

±vG„ Hxæ„æ ãñ J }¢xæÚ ²ïã ÐæÜUè…Gçxæ²ï ÝzG¨ ÜïU „¢ƒ ¥æ» ƒï J

ç¨ÈüGUUçÝSÏæ„ ÜUè …GM Ú„ ƒè J ±æïã ã}¢ Ýï ¥G„Gæ ÜUÚ Îè J

çÈUÚ ãGæç…GÚèÝ ¨ï }¢é¶Gæç„GÏæ ãæï ÜUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : }¢éÛæï }¢ég„

¨ï »ÜU çÈGURU ÐÚïàææÝ çÜU²ï ãé» ƒè J ±æïã ¥æ… ÎêÚ ãæï

xæ§ü J çÜGU²æ}¢„ }æ¢ï …Ïæ ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÐêÀïxææ çÜU ¥æHï Ú¨êH !

ã}¢æÚï çH²ï v²æ Hæ²æ ãñ ? „æï }¢ñ ¢ ¥ÐÝï }¢ éÚèÎ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ

( ) ÜUæï Ðïàæ ÜUÚ Îê¢xææ J çÈUÚ ¥æÐ Ýï ¥æ’Hæ


112

ãG…GÚ„ ÜUæï ±æïã „}¢æ}¢ ¥æ’}¢æH ± ¥àxæGæH ¥G„Gæ

ÈGUÚ}¢æ çÎ²ï J …æï ¶GæÝ±Î» ÏæÚÜUæç„²æ }¢ï ¢ ¨èÝæ ÎÚ ¨èÝæ ™Hï ¥æ

Úãï ãñ¢ J (¥‹±æÚï Ú…Gæ, ¨ÈGUãGæ : 378)


{21} Îæï àæã…GæÎï¨çÄ²Îè ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ¥ÐÝï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H

ÜUè Ïæï ãGÎ „æ’…Gè}¢ ± „ÜUÚè}¢ ÜUÚ„ï ƒï ¥æñÚ ¥æÐ ÜïU }¢…GæÚï ÐéÚ ¥‹±æÚ

ÐÚ ¥GæçH}¢æÝæ ± ¨êçÈGU²æÝæ ±æ’…G |æè ÈGUÚ}¢æ„ï ƒï J

»ÜU }¢Ú„Ïææ ¥æÐ ÜïU ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ÜïU ¨Á…æÎæ ÝàæèÝ „¢çãGÏæ

Ýï Ú¶±æHè ÜïU çH²ï Îæï ÜéUœææï¢ ÜUè ÈGUÚ}¢æ§àæ ÜUè „æï ¥æÐ ¥ÐÝï ÍæÚ

Ðãé¢™ï ¥æñÚ ¥ÐÝï ÎæïÝæï¢ àæã…GæÎæï¢ ÜUæï „¢ƒ Hï ÜUÚ ¶GæÝÜGUæã }¢ ï ¢ Á…æÎæ

ÝàæèÝ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï ¢ ãGæç…GÚ ãé» ¥æñÚ ¥Gæç……Gè ÈGUÚ}¢æ„ï ãé» ¥G…üG

ÜUè, çÜU ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ²ïã ÎæïÝæï¢ „¢çãGÏæ…GæÎï 1 ¥æÐ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï¢ Ðïàæ

ÜUÚ„æ ãñ J ²ïã çÎÝ ÜïU ±vG„ ¥æÐ ÜUæ ÜUæ}¢ ÜUæ… ÜUÚï¢xæï ¥æñÚ Úæ„ ÜïU

±vG„ Ú¶±æHè ÜUÚÝæ |æè wGæêÏæ …æÝ„ï ãñ¢ J

(¥‹±æÚï Ú…Gæ, §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¥æñÚ „æ’Hè}¢æ„ï „¨Ã±éÈGU, ¨ÈGUãGæ : 238)


1. ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ Ýï ²ãæ¢ ¥Gæç……GÝ ¥ÐÝï ÎæïÝæï¢ àæã…GæÎæï¢ ÜïU çH²ï HzG…G

“ÜéUœæï” §S„ï’}¢æH ÈGUÚ}¢æ²æ J ÚæçÜGU}¢ Ýï „¢çãGÏæ…GæÎï çH¶æ ãñ J


113

{22} ¥Ýæï¶æ ¥ÎÏæãG…GÚ„ï ÐèÚ …}¢æ¥G„ ¥GHè àææã „¢çãGÏæ ãG…GÚ„ï

ÐèÚ ÏæÉGÝ àææã ÜUHæÝêÚè ÜUæ ±æÜïGU¥Gæ (¥ÎÏæ ¨è¶æÝï

ÜïU çH²ï) ¥ÜU¯Ú ¨éÝæ²æ ÜUÚ„ï ƒï çÜU ©‹ãæï¢ Ýï »ÜU }¢Ú„Ïææ ¥ÐÝï

}¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè „¢çãGÏæ…GæÎè ÜïU çH²ï …ïG±Ú ÏæÝ±æ²æ J …Ïæ ±æïã

„Ä²æÚ ãæï xæ²æ „æï éÝæÚ Ýï ¥G…üG ÜUè : ãéGÁGæêÚ …ïG±Ú „Ä²æÚ ãñ J ãéGv}¢ ãæï „æï

Hæ ÜUÚ ±ÁGÝ ÜUÚ Îê¢ J ÐèÚ ÏæÉGÝ àææã „¢çãGÏæ ÏææïHï (ÆãÚæï)

±æïã …ïG±Ú ãéGÁGæêÚ ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ÜUè „¢çãGÏæ…GæÎè ÜUæ ô¨ÍææÚ ãñ }¢ñ ¢

Îï¶ê¢xææ „æï Ïæï ¥ÎÏæ ãæï …æª¢xææ J çÈUÚ …Ïæ ¥æÐ ÏææãÚ „àÚèÈGU Hï xæ»

„æï ¨éÝæÚ Ýï …ïG±Ú ÜUæ ±ÁGÝ çÜU²æ J (}¢æãÝæ}¢æ ¥S¨H¨ÏæèH, ç¨Ýï 1947 §üG.)

»ï¨è Ý…GÚï ¢ ÛæéÜïU ¢ çÈUÚ ÜU|æè Ý ©Æï¢

Îï Îï »ï¨è ãG²æ }¢ïÚ ï }¢é<àæÎ çÐ²æ


{23} ÐèÚ ¶GæÝï ÜUæ }¢ïã}¢æÝ§¨è „GÚãG »ÜU ÎzG¥Gæ ãG…GÚ„ï ÐèÚ ÏæÉGÝ àææã ÜUHæÝêÚè

ÜïU }¢ é<àæÎ ÜïU xææ¢± ÜUæ ¶GæÜUMÏæ (²æ’Ýè ÛææÇGê ÎïÝï

±æHæ) ¥æÐ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï ¢ ãGæç…GÚ ãé±æ ¥æñÚ ¥æÐ ÜUè xæñGÚ }¢æñ…êÎxæè

}¢ï¢ ¥æÐ ÜUè çÚãæ§àæxææã }¢ï¢ Ú¶ï ãé» ™}¢ÇGï ÜïU »ÜU Ïæ‹ÇH ÐÚ ÏæñÆ xæ²æ J

¥æÐ ãéG…Úï ¨ï ÏææãÚ „àÚèÈGU Hæ» „æï ¶GæÜUMÏæ ÜUæï ÐH¢xæ ÐÚ ©G}Îæ

çÏæS„Ú çÏæÀæ ÜUÚ çÏæÆæ²æ, ¥æñÚ wGæégæ}¢ ÜUæï ãé Gv}¢ çÎ²æ çÜU §¨ ™}¢ÇGï


114

ÜUè …êç„²æ Ý ÏæÝ±æÝæ J ÏæçËÜU ÇæïH ÏæÝ±æ ÜUÚ Üé¢±ï ¢ ÐÚ Ú¶±æ

ÎïÝæ v²ê¢çÜU §¨ ™}¢ÇïG ÐÚ ÐèÚ ¶GæÝï ÜUæ }¢ïã}¢æÝ ÏæñÆ ™éÜUæ ãñ J

(}¢æãÝæ}¢æ ¥S¨H¨ÏæèH, ç¨Ýï 1964 §üG.)


{24} }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè ¥æñHæÎ ÜUæ ¥ÎÏæãG…GÚ„ï ¨éË„GæÝéœææÚèÜUèÝ wG±æ…æ }¢ãGÜU}¢égèÝ ¨èÚæÝè ©±ñ¨è ÜUæï ¥æÐ ÜïU ÐèÚæï }¢é<àæÎ Ýï çÝÜUæãG ÜUÚÝï ÜïU

}¢é„¥GçËHÜGU ÈGUÚ}¢æ²æ J „æï ¥æÐ Ýï ¥G…üG çÜU²æ çÜU ¥xæÚ çÝÜUæãG ÜUÚ Hê¢

¥æñÚ §¨ ¨ï ¥æñHæÎ ÐñÎæ ãæï „æï }¢éÛæï ¶G„GÚæ ãñ çÜU ±æïã ÜUãè¢ ¥æÐ

ÜUè ¥æñHæÎ ÜUè Ïæï ¥ÎÏæè Ý ÜUÚ Îï J ¥æÐ ÜïU ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUæï ¥æÐ ÜUæ ²ïã …±æÏæ Ð¨‹Î ¥æ²æ ¥æñÚ ¥æÐ

Ýï Ïæãé„ Îé¥Gæ»¢ Îè J (}¢æãÝæ}¢æ ¥S¨H¨ÏæèH, ç¨Ýï 1964 §Gü.)


{25} }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU }¢…GæÚ }¢éÏææÚÜU ÜUè „æ’…Gè}¢»ÜU }¢Ú„Ïææ ãG…GÚ„ï wG±æ…æ }¢ é§üGÝégèÝ ç™à„è

¥ÐÝï }¢ éÚèÎèÝ ÜïU „¢ƒ „àæÚèÈGU ÈGUÚ}¢æ ƒï ¥æñÚ „GÚèÜGU„ ï }¢ é„¥GçËHÜGU

„ÚçÏæÄ²„ ÈGUÚ}¢æ Úãï ƒï J }¢xæÚ ÎæñÚæÝï Ïæ²æÝ …Ïæ ¥æÐ ÜUè Ý…GÚ Îæ§¢ü„GÚÈGU ÐÇG„è „æï ¥æÐ (Ïææ ¥ÎÏæ ¥‹Îæ…G }¢ï ¢) ¶ÇGï ãæï …æ„ï J „}¢æ}¢ Hæïxæ²ïã Îï¶ ÜUÚ ãñGÚæÝ ƒï çÜU ÐèÚæï }¢ é<àæÎ çÜU¨ ÜUè „æ’…Gè}¢ ÜïU çH²ï ¶ÇGïãæï„ï ãñ¢ J ™éÝæ‹™ï ©‹ãæï¢ Ýï §¨ „GÚãG ÜU§ü }¢Ú„Ïææ ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ÜUæïçÜGU²æ}¢ ÜUÚ„ï Îï¶æ J (}¢xæÚ ¥ÎÏæ ÜïU Ïææ§G¯ çÜU¨è ÜUæï ¨ÏæÏæ ÎÚ²æzG„

ÜUÚÝï ÜUè …éÚ¥„ Ý ãé§ü)


115

¥H xæGÚ…G …Ïæ ¨Ïæ Hæïxæ ±ãæ¢ ¨ï ™Hï xæ», „æï »ÜU }¢ éÚèÎ

…æï }¢é<àæÎ ÜUæ }¢‹ÁGæêÚï Ý…GÚ ƒæ J ©¨ Ýï }¢æñÜGU¥G Ðæ ÜUÚ ¥G…üG ÜUè, çÜU

ãéGÁGæêÚ ã}¢æÚè „ÚçÏæÄ²„ ÜïU ÎæñÚæÝ ÏææÚãæ ¥æÐ Ýï çÜGU²æ}¢ ÈGUÚ}¢æ²æ ²ïã

çÜU¨ ÜUè „æ’…Gè}¢ ÜïU çH²ï ƒæ ?

ãG…GÚ„ï wG±æ…æ }¢ é§ü GÝégèÝ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU

§¨ „GÚÈGU }¢ï ¢ ÐèÚæï }¢é<àæÎ àæñ¶G ©G¯}¢æÝ ãGæMÝè ÜUæ

}¢…GæÚ }¢ éÏææÚÜU ãñ çHãæ…Gæ …Ïæ }¢ïÚæ ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜïU }¢…GæÚ

}¢ éÏææÚÜU ÜUè „GÚÈGU L ¶G ãæï„æ „æï }¢ñ ¢ „æ’…Gè}¢ ÜïU çH²ï ©Æ ¶ÇGæ

ãæï„æ J Ð¨, }¢ñ ¢ ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜïU Úæñ…G» }¢éÏææÚÜU ÜïU çH²ï

çÜGU²æ}¢ ÜUÚ„æ ƒæ J


{26} ãéGÁGæêÚ xæGæñ¯ï ÐæÜU ÜUè „àæÚèÈGU ¥æ±ÚèàæÚÜGU ÐêÚ àæÚèÈGU }¢ï ¢ ¶GæÝÜGUæã àæÚèÈGU ÜUè }¢çS…Î ÜUè ÐïàææÝè

ÐÚ ²æ àæñ¶G ¥GÏÎH ÜGUæçÎÚ …èHæÝè àæñ¥Ý çHËHæã

çH¶æ ãé±æ ƒæ ¥æñÚ ãG…GÚ„ ç}¢²æ¢ àæïÚ }¢éãG}}¢Î àæÚÜGUÐêÚè …æï

çÜU }¢æÎÚ…GæÎ ±Hè ƒï J ¥ÜU¯Ú Ïæ„GæñÚï ±…GèÈGUæ ÐÉG„ï |æè Úã„ï ƒï J

»ÜU ÏææÚ ÜUæï§ü „¢çãGÏæ …æï ÜUÚæ}¢æ„ï ¥æñçH²æ ÜïU }¢éç‹ÜUÚ ƒï J

ç¶GÎ}¢„ }¢ï¢ ãGæç…GÚ ãé» J }¢xæÚ }¢çS…Î ÜïU ÜUyÏæï ÐÚ »’„ïÚæ…G ÜUÚ ÜïU ÏææïHï :

v²æ ãG…GÚ„ àæñ¶G …èHæÝè ( ) ÏæxGæÎæÎ }¢ï¢ ¥æÐ ÜUè

¥æ±æ…G ¨éÝ Hï„ï ãñ¢ J …æï ¥æÐ ©‹ãï¢ ²ãæ¢ ÏæñÆ ÜUÚ ÐéÜUæÚæ ÜUÚ„ï ãñ¢ J

²ïã ¨éÝ ÜUÚ ãG…GÚ„ ç}¢²æ¢ àæïÚ }¢ éãG}}¢Î àæÚÜGUÐêÚè ÐÚ »ÜU

¥G…èÏæ ÜñUçÈGUÄ²„ „GæÚè ãæï xæ§ü ¥æñÚ ÏæéH‹Î ¥æ±æ…G ¨ï ÐÉGÝï Hxæï J


116

²æ àæñ¶G ¥GÏÎH ÜGUæçÎÚ …èHæÝè àæñ¥Ý çHËHæã J

ÜUÚæ}¢æ„ï ¥æñçH²æ ÜUæ }¢éç‹ÜUÚ ™è¶G }¢æÚ ÜUÚ »ÜU Î}¢ Ïæïãæïàæ ãæï

xæ²æ J …Ïæ ãæïàæ ¥æ²æ „æï ãG…GÚ„ ç}¢²æ¢ àæïÚ }¢ éãG}}¢Î àæÚÜGUÐêÚè

ÜïU ÜGUÎ}¢æï¢ ÐÚ çxæÚ ÐÇGæ J ¥æñÚ wGæéÎæ ÜUè ÜGU¨}¢ ¶æ ÜUÚ |æÚè

}¢ãGçÈGUH }¢ï¢ ãGæç…GÚèÝ ¨ï ÜUãæ çÜU …Ïæ ãG…GÚ„ Ýï ²æ àæñ¶G

¥GÏÎH ÜGUæçÎÚ …èHæÝè àæñ¥Ý çHËHæã ÜUãæ „æï }¢ñ ¢

Ýï ãéGÁGæêÚ xæGæñ¯ï ¥æ’…G}¢ ÜUæï ¥ÐÝè ¥æ¢¶ ï ¶GæÝÜGUæã }¢ï¢ Îï¶æ ±æïã ÈGUÚ}¢æ

Úãï ãñ¢ çÜU …æï ã}¢ï¢ ÐéÜUæÚ„æ ãñ J ã}¢ ©¨ ÜïU Ðæ¨ Ðãé¢™ …æ„ï ãñ¢ }¢xæÚ

ÐéÜUæÚÝï ±æHæ ÜUæï§ü àæïÚ }¢éãG}}¢Î ( ) „æï ãæï J

(¥Ýè¨ï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ¨ÈGUãGæ :101)

²ïã ¥Îæ» ÎS„xæèÚè ÜUæï§ü }¢ ïÚ ï çÎH ¨ï ÐêÀï

±ãè¢ ¥æ xæ» }¢ÎÎ ÜUæï }¢ ñ ¢ Ýï …Ïæ …ãæ¢ ÐéÜUæÚæ

²¢ à¢ñ¶G

¥GÏÎH ÜGU¢çÎÚ …èH¢Ýè

à¢ñ¥Ý çHËH¢ã


117

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢HçãGS„» ç„±é}¢ }¢ ï ¢.....

„¨Ã±éÈGU ÜUè §çÏ„Îæ (¨ÈGUãGæ :118 „æ 122)

ÜGUËÏæ ÜïU 40 ¶G„GÚæ„ (¨ÈGUãGæ :123 „æ 130)

„¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUæ „GÚèÜGUæ (¨ÈGUãGæ :131„æ 136)

àæ-…Úã àæÚèÈGU ÜïU ÈGU±æ§Î ± Ïæ-ÚÜUæ„

(¨ÈGUãGæ :137 „æ 143)

10 §ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G ¨Ó™ï ±æÜïGU¥Gæ„

(¨ÈGUãGæ : 144 „æ 163)

±ÚÜGU©HçÅ²ï....


118

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H(çãGS„» çSæ±é}¢)

¥GæçàæÜïUG ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï§SHæ}¢è, ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ç…G²æ§ü ¥ÐÝï çÚ„¢Hï ç…G²æ»ÎéMÎæï Hæ}¢ }¢ï ¢ ÈGUÚ}¢æÝï }¢ éS„GÈGUæ ÝvGH ÈGUÚ}¢æ„ïãñ¢ : “ç…¨ Ýï }¢éÛæ ÐÚ »ÜU }¢Ú„Ïææ ÎéMÎï ÐæÜU ÐÉGæ ¥ËH¢ã„¥GæHæ ©¨ ÐÚ Î¨ ÚãG}¢„ï¢ |æï…„æ ¥æñÚ ©¨ ÜïU Ýæ}¢» ¥æ’}¢æH }¢ ï ¢ Î¨ÝïçÜU²æ¢ çH¶„æ ãñ J”

„¨Ã±éÈGU ± „GÚèÜGU„ ÜUè §çÏ„Îæ»ÜU ¨é±æH ÜUæ …±æÏæ

„¨Ã±éÈGU ÜUè }¢æ²» Ýæ…G çÜU„æÏæ “ãGÜGUæ§ÜGU ¥GçÝœæ¨Ã±éÈGU”}¢ ï ¢ }¢ é¨ç‹ÝÈGU „¨Ã±éÈGU ÜUè §çÏ„Îæ ± ¥ãç}}¢Ä²„ ï }¢ é„¥GçËHÜGU ÏæÇïG}¢ éÎËHH ¥‹Îæ…G }¢ï ¢ „ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU Ïæãé„ ï Hæïxææï¢ ÜïU …ïGãìÝ }¢ ï ¢²ïã Ïææ„ ãæï„è ãñ çÜU §SHæ}¢ ÜUè àæéM¥Gæ„ }¢ ï ¢ Îæ’±„ï „¨Ã±éÈGU ±„GÚèÜGU„ ¥Gæ}¢ Ý ƒè J §¨ ÜUæ …éGãêÚ „æï ãGæÏææ ± „æÏæï§üGÝ ÜïU …G}¢æÝï ÜïU Ïææ’Î ãé±æ J §¨ ÜUæ …±æÏæ ²ïã ãñ çÜU ãGæÏææ ± „æÏæï§üGÝ

ÜïU …G}¢æÝï }¢ ï ¢ ÝçÏæÄ²ï ÜUÚè}¢ ¨ï ÜéGUÏæïü§çœæ„¢H ÜïU ¨ÏæÏæ Îæ’±„ï „¨Ã±éÈGU ÜUè …GM Ú„ Ý ƒè J

}¢-ÎÝè ±é…êãæ„™ê¢çÜU ©¨ }¢ é„ÏæÚüÜU ÎæñÚ }¢ ï ¢ Hæïxæ }¢éœæÜGUè, ÐÚãï…GxææÚ, ¥ãHï


119

}¢ é…æãÎæ ¥æñÚ „GÏ¥GÝ §GÏææÎæ„ ÜUè „GÚÈGU }¢ é„±Á…ïã ƒï J ²ïã HæïxæÚ¨êHéËHæã ÜUè ÐñÚ±è }¢ ï ¢ …ËÎè ¥æñÚ Îê¨Úæï¢ ¨ï¨ÏÜGU„ Hï …æÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚ„ï ƒï J ©Ý Hæïxææï¢ ÜUæï çÜU¨è »ï¨ï §GË}¢ÜUè …GMÚ„ Ý ƒè …æï ©Ý ÜUè „¨Ã±éÈGU ÜïU }¢ÜGUæç¨Î ÜUè „GÚÈGU ÚãÝé}¢æ§üÜUÚï J v²ê¢çÜU ±æïã §Ý }¢ÜGUæç¨Î ÜUæï ¥G-}¢Hè „GæñÚ ÐÚ ãGæç¨H ÜUÚ™éÜïU ƒï J

}¢-ÎÝè ç}¢¯¢H§¨ ÜUè ç}¢¯¢H §¨ „GÚã }¢çÛæ²ï çÜU »ÜU ¶GæçH¨ “¥GÚÏæ”

HéxæG„ï ¥G-ÚÏæè ÜUæï ÝSHÝ …æÝ„æ ãñ J ²ãæ¢ „ÜU çÜU ±æïã ¥à¥GæÚïÏæHèxæGæ ÜUè „ÚæÜUèÏæ ¨ï |æè çÈGU~æè „GæñÚ ÐÚ ±æçÜGUÈGU ãñ J ¥xæ™ïü ±æïãHéxæG„, ¨ÈüGUU± ÝãìG± àæï’Ú, ©GM…G ¥æñÚ ÜGU±æÈGUè ÜïU ÜGUæ§GÎæï¢ ¨ï Ýæ¥æàÝæ ãæï J „æï »ï¨ï àæwG¨ ÜUæï ¨ÈüGUU± ÝãìG± ¥æñÚ ©GM…G ± ÜGU±æÈGUè±xæGñÚæ ÐÉGÝï ÜUè ãGæ…„ Ýãè¢ J §Ý ™è…Gæï¢ ÜïU ¨è¶Ýï ÜUè …GM Ú„ ©¨xæñGÚï ¥GÚÏæ ÜUæï ãñ, …æï HéxæG„ï ¥G-ÚÏæè ÜUæï ¨}¢ÛæÝï ÜUæ wG±æçãàæ}¢‹Î ãæï J

¥ãHï „¨Ã±éÈGU ÜUæñÝ¥xæ™ïü ¨ãGæÏææ ± „æÏæï§üGÝ ÜUæï “}¢é„¨Ã±éÈGUèÝ”

ÜUæ Ýæ}¢ Ýãè¢ çÎ²æ xæ²æ J }¢xæÚ ¥G}¢HÝ ± ÈGUï’HÝ, ±æïã ¥ãHï „¨Ã±éÈGUƒï J v²ê¢çÜU “„¨Ã±éÈGU ± „GÚèÜGU„” „¢Úæ ÜUæ „¢Úæ ²ïãè ãñ çÜU Ïæ‹ÎæÝzG¨ ÜïU Ïæ…æ» ÚÏæ ÜïU çH²ï ç…G‹Îæ ãæï J ¥æñÚ ¥ÐÝï „}¢æ}¢¥±ÜGUæ„ }¢ ï ¢ MãG ± ÜGUËÏæ ÜïU „¢ƒ ¥ËH¢ã ÜUè „GÚÈGU}¢ é„±Á…ïã Úãï J ²ïã „}¢æ}¢ ÜU}¢æHæ„ ¨ãGæÏæ» çÜUÚæ}¢ }¢ï ¢ Ïæ Î-Ú-…» ¥æñHæ }¢æñ…êÎ ƒï J ©‹ãæï¢ Ýï §SHæ}¢è »’„ïÜGUæÎæ„ ÜïU§ÜGUÚæÚ ¥æñÚ ÈGUÚæ§…Gï §SHæ}¢ ÜUè ¥Îæ»xæè ÐÚ ãè §çv„ÈGUæ Ý çÜU²æ,ÏæçËÜU ©Ý ÜïU „¢ƒ „¢ƒ …GæñÜGU ¥æñÚ ±ÁÎæÝ ÜUæï |æè ç}¢Hæ²æ ¥æñÚãéGÁGæêÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜUè Ð¨‹ÎèÎæ …}¢è¥G ÝzGHè


120

§GÏææÎæ„ ÐÚ |æè ¥G}¢H ÐñÚæ Úãï, ±æïã }¢éãGÚü}¢æ„ (ãGÚæ}¢ ÜUæ}¢æ¢ï ) ÜïU§GHæ±æ }¢ÜUM ãæ„ ï |æè ÎêÚ Úãï J ãGœææ çÜU ©Ý ÜUè Ïæ¨èÚ„ï¢ }¢éÝÃ±Úãæï xæ§¢ü J ©Ý ÜïU ÜéGUHêÏæ ¨ï çãGv}¢„æï¢ ÜïU ™à}¢ ï ÈêUÅ ÐÇGï ¥æñÚ ©Ý ÜïU¥„GÚæÈGU ÐÚ, ¥SÚæÚï ÚÏææÝè ÜUæ ÈñGU…GæÝ ãé±æ J

Ïæïã„ÚèÝ ¥Î±æÚ²ïãè ãGæH „æÏæï§üGÝ ¥æñÚ „Ïæ»G „æÏæï§üGÝ ÜUæ ƒæ J ¥æñÚ

²ïãè “ÜéGUMÝï ¨Hæ„¢” §SHæ}¢ ÜïU Ïæïã„ÚèÝ “¥Î±æÚ” ƒï J …ñ„¢ çÜU¨ÚÜUæÚï }¢ÎèÝæ, ÚæãG„ï ÜGUËÏææï ¨èÝæ Ýï §àææüÎÈGUÚ}¢æ²æ : “¥Î±æÚ” }¢ï¢ Ïæïã„ÚèÝ }¢ïÚæ …G}¢æÝæ ãñ J çÈUÚ ±æïã …æï§¨ ÜïU ÜGUÚèÏæ ãñ, çÈUÚ ±æïã …æï §Ý ¨ï ÜGUÚèÏæ ãñ J

§GË}æï „¨Ã±éÈGU ÜUè …GM Ú„…Ïæ ²ïã ©G}Îæ „ÚèÝ “¥Î±æÚ” xæé…GÚ xæ» „æï ãé GÁGæ êÚ

ÜïU …G}¢æÝï ï ÎêÚ ãæïÝï ÜïU „¢ƒ „¢ƒ M ãGæçÝÄ²„|æè ÜU}¢…GæïÚ ãæïÝï Hxæè J ¥æñÚ Hæïxæ ¥ËH¢ã ÜUè Ïæ‹Îxæè ¨ïxæGæçÈGUH ãæïÝï Hxæï J „æï ¥ÚÏææÏæï çÚ²æ…G„ ± …GæïãÎ Ýï, Îæ’±„ §HH ãGÜGU¥æñÚ „±Á…æïã §HËHæã ÜïU çH²ï §GË}¢ï „¨Ã±éÈGU ÜUè „Î±èÝ ÜUè J

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ ! “„¨Ã±éÈGU ± „GÚèÜGU„” ÜUæï§ü Ý§ü §çS„HæãGÝãè¢, ÏæçËÜU ²ïã èÚ„ï Ú¨êH ¥æñÚ ãG²æ„ï ãGæÏææ

¨ï }¢æwGæê…G ãñ J ¥æñÚ „¨Ã±éÈGU ± „GÚèÜGU„ ÜUè ¥„¢¨, §¨“©}}¢„” ÜïU HÈGU ± „¢çHãGèÝ …HèHéH ÜGUÎí ãGæÏææ,„æÏæï§üGÝ, „Ïæ»G „æÏæï§üGÝ ÜïU „GÚèÜG ïU ÐÚ ãñ J ¥æñÚ ²ïã „GÚèÜGUæ»ïGÝ §SHæ}¢ ¨ï ¥G-}¢Hè }¢é„GæçÏæÜGU„ ÜUæ ãè Ýæ}¢ ãñ J

àæñ¶G ¥ãG}¢Î …GMüÜGU ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ ¢ : ç…¨„GÚãG ©G-H}¢æ» …GæçãÚ Ýï ãéGÎêÎï àæÚ§GÄ²æ ÜUè çãGÈGUæ…G„ ÜUè ãñ,§¨è „GÚãG ©G-H}¢æ» „¨Ã±éÈGU Ýï àæÚè¥G„ ÜUè MãG ¥æñÚ ¥æÎæÏæÜUè çãGÈGUæ…G„ ÜUè ãñ J


121

„¨Ã±éÈGU ± „GÚèÜGU„ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²„ àæÚ§üG ¥ãGÜUæ}¢ àæÚ§üG ¥ãGÜUæ}¢ ç…Ý ÜïU „¢ƒ §‹„¢Ý ÜUæï }¢éÜUËHÈGU

ÏæÝæ²æ xæ²æ ãñ J §Ý ÜUè Îæï ¥vG„¢}¢ ãñ¢ J »ÜU ±æïã ¥ãGÜUæ}¢ ç…Ý ÜUæ

„¥GËHéÜGU …GæçãÚè ¥æ’}¢æH ï ãñ J ¥æñÚ Îê¨Úï ±æïã ¥ãGÜUæ}¢ ãñ¢, ç…Ý

ÜUæ „¥GËHéÜGU Ïææç„GÝè ¥æ’}¢æH ¨ï ãñ J Ïæ ¥ËÈGUæ…Gï ÎèxæÚ »ÜU

çÜGUS}¢ ÜïU ¥ãGÜUæ}¢ ÜUæ „¥GËHéÜGU ç…S}¢ï §‹„¢Ýè ¨ï ãñ ¥æñÚ Îê¨Úï

çÜGUS}¢ ÜïU ¥ãGÜUæ}¢ ÜUæ „¥GËHéÜGU çÎH ÜïU ¥æ’}¢æH ¨ï ãñ J

ç…S}¢æÝè ¥æ’}¢æH ¨ï }¢é„¥GçËHÜGU¥ãGÜUæ}¢ ÜUè Îæï çÜGUS}¢ï ¢ ãñ¢

(1) }¢æ}¢êÚæ„ï ç…S}¢æÝè : (²æ’Ýè ±æï ç…S}¢æÝè ¥zG¥GæH ç…Ý ÜïU

ÜUÚÝï ÜUæ ãéGv}¢ ãñ) …ñ¨ï Ý}¢æ…G, …GÜUæ„, Úæï…Gæ, ãG… ¥æñÚ ÎèxæÚ ÈGUÚæ§…G

± ±æç…Ïææ„ ±xæGñÚæ J

(2) }¢éç‹ãÄ²æ„ï ç…S}¢æÝè : (²æ’Ýè ±æïã ç…S}¢æÝè ¥æ’}¢æH ç…Ý ¨ï

LÜUÝï ÜUæ ãéGv}¢ ãñ) …ñ¨ï ÜGUyH, ç…GÝæ, àæÚæÏæ, ™æïÚè ± ÎèxæÚ Ü ÏæèÚæ

xæéÝæã ±xæñGÚæ J

¥æ’}¢æHï ÜGUçËÏæÄ²æ ¨ï }¢é„¥GçËHÜGU ¥ãGÜUæ}¢ ÜUè |æè Îæï çÜGUS}¢ï ¢ ãñ¢

(1) }¢æ}¢ êÚæ„ï ÜGUçËÏæ²æ : (²æ’Ýè ±æïã ÜGUËÏæè ¥zG¥GæH ç…Ý

ÜïU ÜUÚÝï ÜUæ ãé Gv}¢ ãñ) …ñ¨ï §ü}¢æÝ çÏæËHæã (²æ’Ýè ¥ËH¢ã

ÐÚ §ü}¢æÝ), çÈGUçÚà„æï ¢, ¥æS}¢æÝè çÜU„æÏææï ¢ ¥æñÚ …}¢è¥G ¥ç}Ïæ²æ

± L¨éH ÐÚ §ü}¢æÝ ¥æñÚ §wGHæ¨, çÚ…Gæ, ç¨ÎìÜGU, wGæéàæê¥G,

„±vÜéUH ±xæG ñÚæ J


122

(2) }¢éç‹ã²æ„ï ÜGUçËÏæ²æ : (²æ’Ýè ±æïã ÜGUËÏæè ¥zG¥GæH ç…Ý ¨ï

LÜUÝï ÜUæ ãéGv}¢ ãñ) …ñ¨ï ÜéUÈíG , çÝÈGUæÜGU, „Ü ÏÏæéÚ, ©G…Ïæ (wGæéÎ Ð¨‹Îè)

çÚ²æ, xæé GMÚ, ÜUèÝæ ¥æñÚ ãG¨Î ±xæGñÚæ J (ãGÜGUæ§ÜGU ¥GçÝœæ¨Ã±éÈGU, 26)

¥ã}¢ „ÚèÝ ¥æ’}¢æH

¥xæ™ïü ÎæïÝæï ¢ çÜGUS}¢ ÜïU ¥æ’}¢æH (ç…S}¢æÝè ¥æñÚ ÜGUËÏæè)

¥ã}¢ ãñ¢ }¢xæÚ Ú¨êHéËHæã ÜïU ÝÁGæÎèÜU ÜGUËÏæ

¨ï }¢é„¥GçËHÜGU ¥æ’}¢æH “ç…S}¢æÝè ¥æ’}¢æH” ¨ï ç…G²æÎæ

¥ã}¢ ãñ¢ J v²ê¢çÜU Ïææç„GÝ, …GæçãÚ ÜïU çH²ï ¥„¢¨ ¥æñÚ …æ» ¨éÎêÚ

ãñ, “¥æ’}¢æHï ÜGUçËÏæ²æ” ¥æ’}¢æHï …GæçãÚæ ÜïU çH²ï Ïæé‹²æÎ

ãñ¢ J ¥æ’}¢æHï ÜGUçËÏæ²æ }¢ï ¢ ÈGU„¢Î ÜïU ¨ÏæÏæ ¥æ’}¢æHï …GæçãÚæ }¢ï ¢

¶GHH ÐñÎæ ãæï …æ„æ ãñ J

ÜéGUÚ¥æÝ }¢ï ¢ ¥ËH¢ã „ÏææÚÜU ± „¥GæHæ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„æ ãñ.....

¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý : „æï ç…¨ï ¥ÐÝï ÚÏæ ¨ï ç}¢HÝï ÜUè ©}}¢èÎ

ãæï, ©¨ï ™æçã²ï çÜU ÝïÜU ÜUæ}¢ ÜUÚï ¥æñÚ ¥ÐÝï ÚÏæ ÜUè Ïæ‹Îxæè }¢ï ¢ çÜU¨è

ÜUæï àæÚèÜU Ý ÜUÚï J

§¨ ¥æ²„ }¢ï ¢ çÎH ÜUè ¨ÈGUæ§ü ÜUæï ¥ËH¢ã ÜïU

²ãæ¢, ãéGÁGæêÚ ± àæéãêÎ ÜïU çH²ï …GMÚè àæ„üG ÆãÚæ²æ xæ²æ ãñ J


123

ÜGUËÏæ ÜïU ™æHè¨ ¶G„GÚæ„¥æ’Hæ ãG…GÚ„ §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ Ýï ÜU}¢æï

Ïæïàæ ™æHè¨ ÜGUËÏæ ÜïU ¶G„GÚæ„ ÜUè çÝàææÝÎãè ÈGUÚ}¢æ§ü ãñ J

(1) çÚ²æ (2) ©GÁæÏæ (²æ’Ýè wGæéÎ Ð¨‹Îè), (3) ãG¨Î, (4) ÜUèÝæ,

(5) „ÜUÏÏæéÚ, (6) ãéGÏæï }¢ÎìãG (²æ’Ýè „æ’ÚèÈGU ÜUè wG±æçãàæ), (7) ãéGÏæï…æã (²æ’Ýè §GÁG…G„ ÜUè wG±æçãàæ), (8) }¢ãGÏÏæ„ï Îé‹²æ, (9) „G-HÏæï

àææïãÚ„, (10) „æ’…Gè}¢ï ©}¢Úæ (11) „ãGÜGUèÚï }¢„¢ÜUèÝ, (12) §çœæÏææ»Gàæã±„, (13) }¢ÎæçãÝ„ (²æ’Ýè ÎèÝè }¢ é¥Gæ}¢Hæ„ }¢ï ¢ ¨éS„è)

(14) ÜéUÈíG æÝï Ý¥Gì}¢ (²æ’Ýè Ýæ àæéRUè) (15) çãG¨ü, (16) ÏæéwGH,

(17) „GêHï ¥}¢H (²æ’Ýè H}Ïæè ©}}¢èÎ) (18) ê» …GÝ (ÏæéÚæ xæé}¢æÝ),(19) §GÝæÎï ãGÜGU (ãGÜGU ï Îéà}¢Ýè) (20) §SæÚæÚï Ïææç„GH, (21) }¢ÜíU,

(22) xæGÎÚ (²æ’Ýè {æïÜUæ), (23) ç¶G²æÝ„, (24) xæGzGH„,(25) ÜGUS±„ (²æ’Ýè ¨wG„è) (26) „G}¢¥G, (27) „}æËHéÜU (²æ’Ýè

™æÐHê è ÜUÚÝæ), (28) »’„ï}¢æÎï ¶GËÜGU (²æ’Ýè }¢wGHêÜGU ÐÚ »’„ï}¢æÎ),

(29) çÝS²æÝï ¶GæçHÜGU (²æ’Ýè ¶GæçHÜGU ÜUæï |æêH …æÝæ) (30) çÝS²æÝï}¢æ ñ„ (²æ’Ýè }¢æñ„ ÜUæï |æêH …æÝæ), (31) …Úæ„ ¥GHËHæã,

(32) çÝÈGUæÜGU, (33) §çœæÏææ»G àæñ„GæÝ, (34) Ïæ‹Îçxæ²ï ÝzG¨ (²æ’ÝèÝzG ÜUè §„Gæ¥G„), (35) ÚxæGÏæ„ï Ïæ„GæH„ (²æ’Ýè Ïææç„GH ÜUè „GÚÈGU

ÚxæGÏæ„), (36) ÜUÚæã„ï ¥G}¢H, (37) çÜGUËH„ï ¶Gà²„ (²æ’Ýè ¶GæñÈGU

ÜUè ÜU}¢è), (38) …ÁG¥G (²æ’Ýè Ïæï ¨Ïæíè), (39) ¥GÎ}¢ï ¶Géàæê¥G (²æ’Ýè

wGæéàæê¥G ÜUæ ãæïÝæ), (40) xæG…Ïæ çH‹ÝzG¨ ± „„¢çãH çÈGUËHæã (²æ’Ýè

¥ËH¢ã ÜïU }¢é¥Gæ}¢Hæ„ }¢ï¢ ¨éS„è ÜUÚÝæ) ±xæGñÚæ J(ÈGU„æ±æ ¥ÈíG èÜGUæ, ¨ÈGUãGæ : 133)


124

}¢àææ§¶ïG çÜUÚæ}¢ ÜïU ÝÁGæÎèÜU ÜGUËÏæ ÜUè ÝêÚæçÝÄ²„ãGæç¨H ÜUÚÝï ¥æñÚ ©¨ï }¢ÁGæÜêUÚæ ¶G„GÚæ„ ¨ï Ïæ™æÝï ÜïU çH²ï çÜU¨è

ÜUæç}¢H }¢ é<àæÎ ï }¢ éÚèÎ ãæï ÜUÚ ©¨ ÜïU }¢éÏææÚÜU Îæ}¢Ý ï ±æÏæS„æ

ãæïÝæ …GM Úè ãñ J „æçÜU }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÈñGU…Gï Ïææç„GÝè ÜïU …GÚè»G

wGæé¨ê¨è ÚãÝé}¢æ§ü ÈGUÚ}¢æ ÜUÚ Ïæï ÝêÚ ± ¨wG„ çÎH ÜUæï ÝêÚæçÝÄ²„

± ç…Hæ (²æ’Ýè ç…G‹Îxæè) ¥G„Gæ ÜUÚï J

§¨ ç…G}Ý }¢ï ¢ çÚ„¢Hæ ¥æÎæÏæï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H

ÜïU çãGS„» ¥Ã±H ¥æñÚ çãGS„» Îé±é}¢ }¢ï ¢ àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ¨ï}¢ é„¥GçËHÜGU ¥ã}¢ }¢æ’Hê}¢æ„ …æ}¢ ï¥G „GæñÚ ÐÚ Ðïàæ ÜUÚÝï ÜUè ¨¥ìG²ÜUè xæ§ü J ¥Ïæ çãGS„» ç¨±é}¢ }¢ ï ¢ „¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ï¢

¥æñÚ àæ-…Úã àæÚèÈGU ÐÉGÝï ÜïU ÈGU±æ§Î Ðïàæï ç¶GÎ}¢„ ãñ¢ J §¨ ÜUæ}¢ éÜU}}¢H „±Á…æïã ¨ï }¢ é„GæH¥Gæ Ïæï àæé}¢æÚ }¢æ’Hê}¢æ„ãGæç¨H ÜUÚÝï ÜUæ …GÚè¥Gæ ÏæÝÝï ÜïU „¢ƒ „¢ƒ “ÈGñU…Gï }¢é<àæÎ ÜïU

ãéG¨êH” ÜïU çH²ï |æè ÚãÝé}¢æ§ü ÜUÚïxææ J¥ËH¢ã ã}¢ ï ¢ }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„xæè

ÜUæ ãGÜGU ¥Îæ ÜUÚÝï, ¥æñÚ „¨Ã±éÈGU ± „GÚèÜGU„ ÜUè §Ý ¥ã}¢ „æ’Hè}¢æ„ÜUæï ¥Gæ}¢ ÜUÚÝï ÜïU ç¨çË¨Hï }¢ ï ¢ ¥G-}¢Hè ÜUæïçàæàæ ÜUÚÝï ÜUè „æñÈGUèÜGU

}¢ãüG}¢„ ÈGUÚ}¢æ» J ( )„¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜïU …gï }¢é<àæÎ ãG…GÚ„ï çÄ²Îàææã ¥æHï ¥ãG}¢Î ¥ÓÀï ç}¢²æ¢ “¥æÎæÏæéS„¢çHÜUèÝ” }¢ ï ¢§àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ ! ÈGUÝæ ÜïU „èÝ Î-Ú…ï ãñ¢ J(1) ÈGUÝæ çÈGUààæñ¶G (2) ÈGUÝæ çÈGUÚü¨êH (3) ÈGUÝæçÈGUËHæã


125

ç±Hæ²„ï ¶Gæ¨

¥æÐ }¢æñHæÝæ …æ}¢è ÜUè “ÝzGãGæ„éH ¥Ý¨ ”

ÜïU ãG±æHï ¨ï ç…GRU ÜUÚ„ï ãñ¢ çÜU ¥Gæ}¢ ç±Hæ²„ „æï „}¢æ}¢ §ü}¢æÝ

±æHæï¢ ÜUæï ãGæç¨H ãñ J }¢xæÚ ¶Gæ¨ ç±Hæ²„ (¥ãHï „GÚèÜGU„) }¢ ï ¢ ©Ý

Hæïxææï¢ ÜïU çH²ï }¢wG¨ê¨ ãñ J …æï ÈGUÝæ çÈGUààæñ¶G ÜïU …GÚè»G ÈGUÝæçÈGUÚü¨êH

ãæï ÜUÚ ÈGUÝæ çÈGUËHæã ãæï xæ» J (çàæÚæ…éH ¥G±æçÚÈGU)

ÈGUÝæ çÈGUààæñ¶G

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU ¥ËH¢ã ÜUæ }¢ éÜGUÚüÏæ ÏæÝÝï ÜUæ

¥æ’Hæ ± ¥G…Gè}¢ §‹¥Gæ}¢ ÐæÝï (²æ’Ýè ÈGUÝæ çÈGUÚü¨êH

ãæï ÜUÚ ÈGUÝæ çÈGUËHæã ãæïÝï) ÜUè ÐãHè ¨èÉGè ÈGUÝæ çÈGUààæñ¶G ãñ J

²æ’Ýè „¢çHÜU ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï }¢ é<àæÎ ¨ï ¥Hxæ Ý ¨}¢Ûæï J ÏæçËÜU

¶G²æH ÜUÚï çÜU }¢ ïÚï ç…S}¢ ÜUè ãG-ÚÜU„ ± ¨éÜêUÝ }¢ ïÚï }¢ é<àæÎ ãè ÜïU

§çwG„²æÚ }¢ ï ¢ ãñ J ¥æñÚ }¢ ïÚæ }¢ é<àæÎ ãè }¢ éÛæï ¨}¢Ûæ ¨ÜU„æ ãñ ¥æñÚ …GæçãÚ

± Ïææç„GÝ ÜUè §SHæãG ÜUÚ ÜU„æ ãñ J ¥ÐÝï „GæñÚ „GÚèÜGUæï¢ ï ²ïã …GæçãÚ

ÜUÚï, çÜU ¥ÐÝï ±é…êÎ ÐÚ §¨ ÜUæ ÜUæï§ü §çwG„²æÚ Ýãè¢ ¥æñÚ „G…üGï ¥G}¢H

}¢ ï ¢ çÚ²æÜUæÚè ¥æñÚ wGæéÎ Ð¨‹Îè ¨ï çÏæËÜé H ÎêÚ Úãï J

(}¢xæÚ ²ïã ²æÎ Úãï çÜU) ÈGUÝæ çÈGUààæñ¶G ÜUè ÐãHè }¢ç‹…GH

„¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUæ }¢éÜU}}¢H ÜGUæ§}¢ ãæïÝæ ãñ J §¨ ¨ï ²ïã }¢æ’Hê}¢

ãé±æ çÜU „¨Ã±éÚï }¢ é<àæÎ }¢ éÚèÎèÝ ÜUè „ÚvGÜGUè ÜïU çH²ï çÜU¨ ÜGU-ÎÚ

¥ãç}}¢Ä²„ ÜUæ ãGæç}¢H ãñ J


126

„¨Ã±éÚ ÜUè ÎHèHç„Úç}¢…Gè àæÚèÈGU (ç…ËÎ : 5, ¨ÈGUãGæ : 503, ÚÜGU}¢ : 8) }¢ ï ¢

ãG…GÚ„ ãG¨Ý çÏæÝ ¥GHè ÜUè çÚ±æ²„ }¢æñ…êÎ ãñ çÜU©‹ãæï¢ Ýï ¥ÐÝï }¢æ}¢ ê ¢ çã‹Î çÏæÝ ¥Ïæè ãæHæ ¨ï ÝçÏæÄ²ï}¢ éÜUÚü}¢ ÜUæ ãéGË²æ }¢éÏææÚÜUæ ÐêÀæ „æçÜU ±æïã¥ÐÝï …ïGãìÝ }¢ï ¢ }¢ãGÈGUê…G ÜUÚ ¨ÜïU¢ J

©G-H}¢æ» çÜUÚæ}¢ §¨ ãGÎè¯ ¨ï „¨Ã±éÚï àæñ¶G ÜUè ÎHèHHï„ï ãñ¢ J }¢…GèÎ ¥ãGæÎè¯ ¨ï |æè ²ïã ¢çÏæ„ ãñ çÜU ãGæÏæè »ï¨è ãGÎè¯Ïæ²æÝ ÜUÚ„ ï ±v G„ È G UÚ}¢ æ„ ï ã ñ ¢ : “xææ ï²æ }¢ ñ ¢ Ú¨êHéËHæã

ÜUæï Îï¶ Úãæ ãê¢ J” }¢±æçãÏæéËHÎéç‹Ý²æ ¥æñÚ ÜéU„éÏæï çÈGUvGã }¢ï ¢ |æè §¨ Ïææ„

ÜUè „SæÚèãG }¢æñ…êÎ ãñ çÜU Úæñ…G» Ú¨êH ÜUè ãGæç…GÚèÜïU ±vG„ …Gæ§Ú ÜUæï ™æçã²ï çÜU ãéGÁGæêÚï ¥‹±Ú ÜïU™ïãÚ» ¥vGÎ¨ ÜUæ „¨Ã±éÚ ÜUÚï J §Ý „}¢æ}¢ ÎHæ§H ¨ï |æè „¨Ã±éÚïàæñ¶ ÜUæ éÏæê„ ç}¢H„æ ãñ J

„¨Ã±éÚ }¢ï ¢ ¥æ„¢Ýè ÜïU çH²ï²æÎ Úãï çÜU …Ïæ „ÜU }¢éÚèÎ ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜUè …Gæ„ }¢ ï ¢ ¥ÐÝï

¥æÐ ÜUæï xæé}¢ Ýãè¢ ÜUÚ Hïxææ J ¥æxæï ÚæS„æ Ýãè¢ Ðæ ¨ÜïUxææ J „¨Ã±éÚï}¢é<àæÎ }¢ ï ¢ ÜUæ}²æÏæè ãGæç¨H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï }¢éÚèÎ ÜUæï ™æçã²ï çÜU¥ÐÝï çÎH }¢ï ¢ }¢é<àæÎ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ÜUæï wGæêÏæ ÏæÉGæ» J ç…„Ýè }¢ãGÏÏæ„ç…G²æÎæ ãæïxæè, ©„Ýæ ãè }¢é<àæÎ ÜïU „¨Ã±éÚ }¢ ï ¢ ¥æ„¢Ýè ãæïxæè J}¢ é<àæÎ ÜUè …Gæ„ ÜUæï ¥ÐÝè „¢ï™ ÜUæ }¢ãG±Ú ÏæÝæÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚï,}¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU ãÚ ãÚ ¥‹Îæ…G, ãÚ ãÚ ¥GæÎ„ ¥æñÚ ©Ý ÜïU ãÚ¥G}¢H ÜUæï Ïæ xæGæñÚ Îï¶ï ¥æñÚ §¨ï wGæéÎ |æè ¥ÐÝæÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚï JãÚ ±vG„ ©¨ ÜïU xæé}¢æÝ }¢ ï ¢ }¢é<àæÎ ÜUæ …Ë±æ ¨}¢æ²æ Úãï J ™Hï „æï


127

©Ý ÜïU ¥‹Îæ…G }¢ ï ¢, ÏæñÆï „æï „¢ ï™ï çÜU }¢ïÚï }¢é<àæÎ §¨ „GÚãG ÏæñÆ„ï ãñ¢,¶æÝæ ¶æ» „æï ©Ý ÜUæ ¥‹Îæ…G ¥ÐÝæ» J

…ãæ¢ }¢æñÜGU¥G ç}¢Hï }¢é<àæÎ ÜUè Ïææ„ï¢ Ïæ²æÝ ÜUÚï, ©Ý ÜïU }¢ËÈGUê…Gæ„àæÚèÈGU ÜUè §àææ¥G„ ÜUÚï, ©Ý ¨ï …GæçãÚ ãæïÝï ±æHè Ïæ-Ú-ÜU„æï¢ ÜUæwGæêÏæ „ÁGæçÜUÚæ ÜUÚï ! çÜU ²ïã ÐèÚæï }¢é<àæÎ ¨ï }¢ãGÏÏæ„ ÜUè ÎHèH ãñ J…æ}¢ï©GS¨xæGèÚ }¢ï ¢ ãñ çÜU ç…¨ ™è…G ¨ï ç…„Ýè ç…G²æÎæ }¢ãGÏÏæ„ãæï„è ãñ ©¨ ÜUæ ÜU¯Ú„ ¨ï ç…GRU çÜU²æ …æ„æ ãñ J

}¢ãGÏæêÏæ ÜUæ ç…GRUàæñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçg¯ ÎïãË±è ¥wGÏææLH

¥wG²æÚ ÜïU }¢éÜGUg}¢ ï }¢ï ¢ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ¥GæçàæÜGU ÜUæï ¥ÐÝï }¢ãGÏæêÏæÜUæ „ÁGæçÜUÚæ ¥ÓÀæ Hxæ„æ ãñ, ¥æñÚ }¢ãGÏæêÏæ |æè ¥GæçàæÜGU ÜUæ ç…GRUÜUÚÝæ Ð¨‹Î ÜUÚ„æ ãñ J §Ý Ïæé…GéxææïZ ÜUæ „ÁGæçÜUÚæ »ï¨è §GÏææÎ„ ãñ ç…¨ïãÚ ¥æÎ}¢è ãÚ ãGæH }¢ï ¢ ¥Îæ ÜUÚ ÜU„æ ãñ ¥æñÚ §¨ „GÚãG ©¨ï ¥ËH¢ã

ÜUæ ÜéGUÏæü Ý¨èÏæ ãæï ¨ÜU„æ ãñ J ²æ’Ýè …Ïæ }¢éÚèÎ ÜïU …ïGãìÝ }¢ï ¢ ãÚ±vG„ }¢ é<àæÎ ÜUæ ¶G²æH Úãïxææ ¥æñÚ ±æïã ¥ÐÝï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUæç…GRïU ¶GñÚ ÜUÚ„æ Úãïxææ „æï …ïGãìÝ „¨Ã±éÚ ÜïU çH²ï „Ä²æÚãæï„æ ™Hæ …æ»xææ J (¥wGÏææLH ¥wG²æÚ, ¨ÈGUãGæ : 6)

…GMÚ è Ïææ„ }¢xæÚ ²ïã ²æÎ Úãï çÜU }¢ç‹…GHï }¢ éÚæÎ „ÜU ±æïãè àæwG¨Ðãé¢™ ¨ÜU„æ ãñ J …æï ãÚ ãÚ H}ãïG }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUæ ¥ÎÏæ}¢ËãêG…G Ú¶ï J ™æãï „¢}¢Ýï ãæï ²æ ÎêÚ, ±ÚÝæ }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU ÈGñU…G ï}¢ãGM}¢ Úãïxææ J §¨ çH²ï }¢ éÚèÎ ÜUæï ™æçã²ï çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜUè„GÏæè¥G„ ¨ï ±æçÜGUÈGU ãæï J „æçÜU ©Ý ÜïU ç¶GHæÈGïU ç}¢…Gæ… ÜUæï§ü ÜUæ}¢Ý „¢çÎÚ ãæï …æ» J ÏæçËÜU ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï §Ý ÜUæ}¢æï¢ }¢ï ¢ ç…G²æÎæ ¨ïç…G²æÎæ }¢àxGæêH Ú¶ï ç…Ý ÜUæ}¢æï¢ ÜUæï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H Ð¨‹ÎÈGUÚ}¢æ„ï ãæï¢ J


128

}¢¯HÝ ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÏæÇGæï¢ ÜUè §„Gæ¥G„, ‹…èÎxæè ¥æñÚ ÜéGUzGHï}¢ÎèÝæ (²æ’Ýè …GÏææÝ, çÝxææã ÏæçËÜU ¥ÐÝï ãÚ ©GÁG± ÜUæï ¥ËH¢ã ±

Ú¨êH ÜUè Ýæ ÈGUÚ}¢æÝè ±æHï ÜUæ}¢æï¢ ¨ï Ïæ™æÝï ÜUèÜUæïçàæàæ) ÜUæï Ð¨‹Î ÈGUÚ}¢æ„ï ãæï¢, „æï ©Ý ÜUè Ð¨‹Î Hæç…G}¢è ¥ÐÝæ»¥æñÚ }¢ é<àæÎ ÜïU ¥G„Gæ ÜUÎæü çÝ…Gæ}¢ çÏæH wGæé ê }¢ÜüU…Gè }¢…çH ïàæêÚæ ± ÎèxæÚ }¢…æçH¨ ¥æñÚ ç…¨ ÜïU |æè }¢æ „ãìG„ ãñ¢ ©Ý ÜUè §„Gæ¥G„ÜUÚï, ¥æñÚ ¨‹…èÎæ ÚãÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚï J ±ÚÝæ ç…G²æÎæ ÏææïHÝï±æHæ ²æ ÈéGUÁGæêH Ïææ„æï¢ ÜUæ ¥GæÎè ©ËÅæ ÝévG„¢Ý ©Ææ ¨ÜU„æ ãñ J

§¨è „GÚãG ¥xæÚ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUæ çÎH ©¨ }¢éÚèÎ ï ç…G²æÎæwGæéàæ ãæï„æ ãñ, …æï ²ïã …ïGãìÝ Ú¶„æ ãæï çÜU “}¢éÛæï ¥ÐÝè ¥æñÚ „¢ÚèÎé‹²æ ÜïU Hæïxææï¢ ÜUè §SHæãG ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚÝè ãñ”U„æï }¢éÚèÎ ¥xæÚ}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ï wGæé¨ê¨è ÈñGU…G ÜUæ „GHÏæxææÚ ãñ, „æï ©¨ï ¥ÐÝï ÐèÚæï}¢é<àæÎ ÜUè wG±æçãàæ ÜïU }¢é„GæçÏæÜGU ¥ÐÝï àæÏææï Úæï…G }¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢æ„ÜUè wGæéàÏæê ¨ï }¢é¥GœæGÚ Ú¶„ï ãé» }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæï¢ }¢ï¢ ¨ÈGUÚ ÜUæï ¥ÐÝæ}¢æ’}¢êH ÏæÝæ» ¥æñÚ ÎèxæÚ }¢-ÎÝè ÜUæ}¢æï¢ ÜUè „ÚvGÜGUè ÜïU çH²ï ÜUæïçàæàæ}¢ï¢ ±vG„ xæé…GæÚï çÜU §¨ ¨ï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUæ çÎH wGæéàæ ãæïxææ J ¥æñÚ ±æïã§¨ }¢éÚèÎ ÐÚ „±Á…æïãï ¶Gæ¨ ï „¨Ã±éÚ ÜïU ÚæS„ï ÜUè „}¢æ}¢LÜUæ±Åï¢ ÎêÚ ÈGUÚ}¢æ Îïxææ J çÈUÚ ±æïã wGæéàæ Ý¨èÏæ }¢éÚèÎ Ïæ¥æ„¢Ýè „¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUæ }¢vG¨Î (²æ’Ýè ¥ËH¢ã ± Ú¨êH

ÜUè çÚ…Gæ ±æHè ç…G‹Îxæè) Ðæ Hïxææ J¥ËH¢ã Îï¶ Úãæ ãñ ! ! !

§‹„¢Ý ÜUæï ÜUæ}²æÏæ ç…G‹Îxæè xæé…GæÚÝï ÜïU çH²ï ²ïã „¨Ã±éÚÚ¶Ýæ …GMÚè ãñ çÜU ¥ËH¢ã ©¨ï Îï¶ Úãæ ãñ ! „æçÜU ²ïã}¢-ÎÝè „¨Ã±éÚ ©¨ï xæéÝæãæï¢ ¨ï ÚæïÜïU, ¥æñÚ ÝïÜUè ÜUè Úæã }¢ï¢ ÚãÝé}¢æ§üÜUÚï J ÜéGUÚ¥æÝï ÐæÜU }¢ ï ¢ ÜU§ü …xæã §¨ “}¢-ÎÝè „¨Ã±éÚ” ÜUè „GÚÈGUŠ²æÝ çÎHæ²æ xæ²æ ãñ J


129

“™H }¢ÎèÝ¢” ÜïU „¢„ ãéGM ÈGU ÜUè çÝSÏæ„¨ï “7 ÜéG Ú¥æÝè ¥æ²æ„”

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ÏæïàæÜU ¥ËH¢ã ãÚ ±vG„ „é}ãï¢ Îï¶ Úãæ ãñ J

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) v²æ Ý …æÝæ ! çÜU ¥ËH¢ã Îï¶ Úãæ ãñ J

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ÏæïàæÜU „é}ãæÚï ÚÏæ ÜUè Ý…GÚ ï Üé À xæGæ§Ïæ Ýãè¢ J

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ¥æñÚ ±æïã „é}ãæÚï „¢ƒ ãñ, „é}¢ ÜUãè¢ ãæï ¥æñÚ¥ËH¢ã „é}ãæÚï ÜUæ}¢ Îï¶ Úãæ ãñ J

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ¥ËH¢ã …æÝ„æ ãñ ™æïÚè ÀéÐï ÜUè çÝxææã ¥æñÚ…æï ÜéUÀ ¨èÝæï¢ }¢ï¢ ÀéÐæ ãñ J

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý)¥æñÚ ÏæïàæÜU ¥ËH¢ã ÜUæï „é}ãæÚï ÜUæ}¢æï¢ ÜUè¶GÏæÚ ãñ J

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ÏæïàæÜU ¥ËH¢ã „é}ãæÚï ÜUæ}¢ Îï¶ Úãæ ãñ J

}¢ÁGæÜêUÚæ ¥æ²æ„ ¨ï Ð„æ ™Hæ çÜU ¥ËH¢ã „¥GæHæ ¨ÏæÜUæï Îï¶ Úãæ ãñ, ±æïã ¥æ¢¶æï¢ ÜUè ™æïÚè ¥æñÚ ¨èÝæï¢ }¢ï ¢ ÀéÐè ãé§ü Ïææ„ï¢ |æè…æÝ„æ ãñ ¥æñÚ ©¨ ÜUæ §GË}¢ ãÚ àæñ ÐÚ ãGæ±è ãñ J ¥ËH¢ã „¥GæHæÜUè §Ý ç¨ÈGUæ„ ÐÚ }¢ éS„ãìGÜU}¢ ²ÜGUèÝ ÐñÎæ ÜUÚÝï ¥æñÚ §¨ ²ÜGUèÝ ÜïU


130

…GÚè»G ¥ÐÝè ÏæÎ ãGæHè ÜUè §SHæãG ÜïU çH²ï ²ïã „¨Ã±éÚ …}¢æÝæ çÜU“¥ËH¢ã ã}¢ï¢ Îï¶ Úãæ ãñ” ÏæïãGÎ …GMÚè ãñ J

¨ÚÜUæÚï }¢ÎèÝæ, ÚæãG„ï ÜGUËÏææï ¨èÝæ, ÈGñU…G xæ‹…èÝæ, „¢çãGÏæï}¢ é¥GœæGÚ Ð¨èÝæ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : “„é}¢¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜUè §GÏææÎ„ »ï¨ï ÜUÚæï çÜU xææï²æ ©¨ï Îï¶ Úãïãæï ¥æñÚ ¥xæÚ ²ïã Ý ãæï ¨ÜïU, „æï ²ïã …GM Ú ²ÜGUèÝ Ú¶æï çÜU ±æïã„é}ãï¢ Îï¶ Úãæ ãñ J” ãGÜGUèÜGUè ÜUæ}æ²æÏæè }¢xæÚ §‹„¢Ý ÜïU çH²ï Ïæï Îï¶ï „¨Ã±éÚ }¢éçàÜUHãæï„æ ãñ, v²ê¢çÜU Ý „æï ã}¢ Ýï ¥ÐÝï Œ²æÚï ÚÏæ ÜUæï Îï¶æ ¥æñÚ Ý ãè¥ÐÝï Œ²æÚï Œ²æÚï ¥æÜGUæ ÜUè ç…G²æÚ„ ÜUè J ã}¢ï ¢¥ÐÝï Œ²æÚï Œ²æÚï àæãÎ ¨ï |æè }¢èÆï }¢é<àæÎ ¨ï }¢ãGÏÏæ„ |æè §¨è çH²ï ãñ¥æñÚ ã}¢ ©Ý ¨ï ¥GÜGUèÎ„ |æè §¨è çH²ï Ú¶„ï ãñ¢ çÜU ²ïã ¥ËH¢ã ±Ú¨êH ( ) ÜïU Œ²æÚï ãñ¢ J

§¨ çHãGæ…G ¨ï ¥xæÚ ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUæ „¨Ã±éÚ ÜUÚÝïÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUè …æ», „æï ²ïã àævHï }¢éÏææ-ÚÜUæ ¥æ§üÝ»ãGÜGU Ýé}¢æ ÏæÝ …æ»xæè J ÜéUÀ ¥GÚ¨ï ÜUæïçàæàæ ÜïU Ïææ’Î §¨(„¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUè Ïæ-ÚÜU„) ï „¨Ã±éÚï }¢éS„GÈGUæ ãGæç¨H ãæïxææ, ¥æñÚ çÈUÚ ÐæÜU ÐÚ±Îü xææÚ ÜUè ç¨ÈGUæ„ ÐÚ |æèŠ²æÝ …}¢ ãè …æ»xææ, …æï çÜU ã}¢æÚæ ¥SH }¢vG¨êÎ ãñ J çÈUÚ ã}¢ ï ¢

²ïã ÜUæç}¢H „¨Ã±éÚ |æè ãGæç¨H ãæï …æ»xææ çÜU“¥ËH¢ã ã}¢ï ¢ Îï¶ Úãæ ãñ” ¥æñÚ ²ïã „¨Ã±éÚ ã}¢ï ¢ xæéÝæãæï¢ ¨ï Ïæ™Ýï }¢ ï ¢ |æè }¢ÎÎ Îïxææ J ¥æñÚ ¥ËH¢ã ÜUèçÚ…Gæ ±æHï ÜUæ}¢æï¢ }¢ ï ¢ |æè Hxææ Îïxææ J ¥æñÚ ²ïãè ¥SH ÜUæ}²æÏæè ãñ J

§}¢æ}¢ ÚÏÏææÝè ãG…GÚ„ï }¢é…çgÎï ¥ËÈGUï ¢Ýè ÈGUÚ}¢æ„ïãñ¢ ! “„¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ” ÜUæ ÜGUæ§}¢ ãæï …æÝæ ÐèÚ ± }¢éÚèÎ ÜïU ÎÚç}¢²æÝÜUæç}¢H çÝSÏæ„ ÜUè ¥GHæ}¢„ ãñ ¥æñÚ ÏææÚxææãï §Hæãè }¢ï¢ Ðãé¢™ÝïÜUæ ÜUæï§ü ÚæS„æ §¨ ï ç…G²æÎæ ÜGUÚèÏæ ÜUæ Ýãè¢ J (}¢v„êÏææ„ ç…ËÎ ç¨±é}¢)


131

§¨è „GÚã àææã ±çHÄ²éËHæã }¢éãGçg¯ï ÎïãË±è Ýï“§ç‹„Ïææãï ÈGUè ¨Hæç¨Hï ¥æñçH²æ©ËHæã” }¢ï¢, ¥æñÚ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„

Ýï “¥H ²æÜGUê„éH ±æç¨„Gæ” }¢ï¢ “„¨Ã±éÚï àæñ¶G ¥æñÚ „¨Ã±éÚï

}¢éS„GÈGUæ ÜUæï wGæéÎæ „ÜU Ðãé¢™Ýï ÜUæ ÚæS„æ Ïæ„æ²æãñ J” (§¨ çH²ï) çÜU „¨Ã±éÈGU }¢ï¢ „¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜïU …GÚè»G MãGæÝè„ÚçÏæÄ²„ ãæï„è ãñ J (§ç‹„Ïææãï ÈGUè ¨Hæç¨Hï ¥æñçH²æ©ËHæã, ¨ÈGUãGæ : 41,42)

“„¨Ã±éÚï }¢ é<àæÎ ÜUæ „GÚèÜGUæ”¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ¥G…Gè}¢éH Ïæ-ÚÜU„ ¥ààææã §}ææ}æ ¥ãG}¢Î

Ú…Gæ ¶GæÝ ²ê¢ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ¶GË±„ (²æ’Ýè

„‹ãæ§ü) }¢ ï ¢ ¥æ±æ…Gæï¢ ¨ï ÎêÚ, M Ïæ }¢ÜUæÝï àæñ¶G (²æ’Ýè }¢ é<àæÎ ÜïU ÍæÚ

ÜUè „GÚÈGU }¢ é ¢ã ÜUÚ ÜïU) ¥æñÚ ç±„¢H ãæï xæ²æ ãæï „æï ç…¨ „GÚÈGU }¢…GæÚïàæñ¶G ãæï ©{Ú }¢ é„±Á…ïã ÏæñÆï J }¢ãìG…G ¶Gæ}¢æïàæ, Ïææ ¥ÎÏæ Ïæ ÜU}¢æHïwGæéàæê¥G ± wGæéÁGæê¥G, ¨êÚ„ï àæñ¶G ÜUæ „¨Ã±éÚ ÜUÚï ¥æñÚ ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï©Ý ÜïU ãéGÁGæêÚ …æÝï, ¥æñÚ ²ïã ¶G²æH …}¢æ» çÜU ¨ÚÜUæÚï }¢ÎèÝæ

¨ï ¥‹±æÚ ± ÈGñU…G, àæñ¶G ÜïU ÜGUËÏæ ÐÚ ÈGUæ§…Gãæï Úãï ãñ¢ J ¥æñÚ }¢ ïÚæ ÜGUËÏæ, ÜGUËÏæï àæñ¶G ÜïU Ýè™ï Ïæ ãGæH„ï ÎÚ ²ê…GãxæÚè (²æ’Ýè xæÎæxæÚè) }¢ ï ¢ Hxææ ãé±æ ãñ ¥æñÚ §¨ }¢ï ¢ ¨ï ¥‹±æÚï ÈéG ²ê…G©ÏæH ©ÏæH ÜUÚ }¢ïÚï çÎH }¢ï ¢ ¥æ Úãï ãñ¢ J

§¨ „¨Ã±éÚ ÜUæï ÏæÉGæ», ²ãæ¢ „ÜU çÜU …}¢ …æ» ¥æñÚ„ÜUËHéÈGU ÜUè ãGæ…„ Ý Úãï J §¨ ÜUè §ç‹„ãæ ÐÚ ¨êÚ„ï àæñ¶G (²æ’Ýè

ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUæ ™ïãÚ» }¢éÏææÚÜU) wGæéÎ }¢é„}¢çS¨H ãæï ÜUÚ }¢éÚèÎ ÜïU „¢ƒÚãïxæè J ¥æñÚ (¥ËH¢ã ± Ú êH ÜUè ¥G„Gæ ¨ï) ãÚ ÜUæ}¢ }¢ï ¢ }¢ÎÎ ÜUÚïxæè ¥æñÚ §¨ Úæã }¢ï ¢ …æï }¢éçàÜUH©¨ï Ðïàæ ¥æ»xæè ©¨ ÜUæ ãGH Ïæ„æ»xæè J

(¥H ±…GèÈGU„éH ÜUÚè}¢æ, ÈGUãæG : 36)


132

„¨GÃ±éÚï }¢é<àæÎ ÜUæ »ÜU ¥æñÚ }¢-ÎÝè „GÚèÜGUæ™H }¢ÎèÝæ ÜïU }¢éÜGUg¨ ¨ÈGUÚ ÜïU ÎæñÚæÝ …Ïæ ¥}¢èÚï ¥ãHï

¨é‹Ý„ ¨ï ¥G…üG ÜUè xæ§ü çÜU ãéGÁGæêÚ ! v²æ „¨Ã±éÚï

}¢é<àæÎ ÜUÚÝæ ™æçã²ï ? „æï ¥æÐ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU „GÚèÜGU„ ÜUæ }¢é¥Gæ}¢Hæ

ãñ }¢ñ ¢ Üñ ¨ï }¢‹¥G ÜUÚ ¨ÜU„æ ãê¢ ! }¢…GèÎ ¥G…üG ÜUè xæ§ü çÜU ãéGÁGæêÚ !

„¨Ã±éÚï }¢ é<àæÎ ÜUæ „GÚèÜGUæ v²æ ãñ ? §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : ¥H ±…GèÈGU„éH

ÜUÚè}¢æ }¢ ï ¢ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ Ýï çH¶æ ãñ J Îï¶ Hï¢ J …Ïæ

§SæÚæÚ ÏæÉGæ „æï ¥æÐ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ :

™æãï¢ „æï §¨ „GÚãG |æè „¨Ã±éÚ ÜUÚ ¨ÜU„ï ãñ¢ çÜU }¢ éÚèÎ ¥ÐÝï

ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ÜUæï ¨Ï…G xæé}ÏæÎ ÜïU „¢}¢Ýï, ÎS„ ÏæS„æ (²æ’Ýè ãæƒ

Ïææ¢{ï), ¨Ú ÛæéÜUæ» çxæ²æü ± …GæÚè ÈGUÚ}¢æ„ï „¨Ã±éÚ ÜUÚï J ¥æñÚ ²ïã

„¨Ã±éÚ Ïææ¢{ï çÜU }¢ ñ ¢ |æè ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜïU ÐèÀï, ¨Ú ÛæéÜUæ»

¥àÜ ÏææÚ ¥æ¢¶æï¢ ÜïU „¢ƒ Ïææ ¥ÎÏæ }¢æñ…êÎ ãê¢ ¥æñÚ Ï…G xæé}ÏæÎ ï }¢ïÚï

ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÐÚ ¥‹±æÚ ± „…çËH²æ„ ÜUè ÏææçÚàæ ãæï Úãè ãñ J

¥æñÚ ±æïã „…çËH²æ„ ÜUè ÏææçÚàæ ÐèÚæï }¢é<àæÎ ¨ï }¢éÛæ ÐÚ ÏæÚ¨ Úãè

ãñ J §¨è „GÚãG „¨Ã±éÚ …}¢æÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚï ãGœææ çÜU §¨ }¢ ï ¢

ÜUæç}¢H ãæï …æ» J ¥G…üG ÜUè xæ§ü : ãéGÁGæêÚ ¥xæÚ }¢éÚèÎ §¨ „GÚãG „¨Ã±éÚï

}¢ é<àæÎ ÜUÚï „æï v²æ ãæïxææ ?

§àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : }¢é<àæÎ ãÚ ±vG„ ©¨ ÜïU „¢ƒ

ãæïxææ J (}¢xæÚ §¨ ÜïU çH²ï ¥ÐÝï ÜGUËÏæ ÜUæï ¥æ§üÝæ ÏæÝæÝæ ãæïxææ, xæéÝæãæï¢

ÜïU …¢Gxæ ÜUæï ¥ÐÝï çÎH ¨ï ÎêÚ ÜUÚÝæ ãæïxææ J)


133

§çÏ„Îæ§ü „¨Ã±éÚ ÜïU çH²ï »ÜU }¢-ÎÝè ¥‹Îæ…G„¨Ã±éÚï }¢ é<àæÎ ÜUè Úæã ã}¢±æÚ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï àæéM¥G }¢ ï ¢ §¨

„GÚãG ÜUÚÝæ |æè ÈGUæ§Îæ }¢‹Î ãæï ¨ÜU„æ ãñ çÜU Úæï…GæÝæ ™‹Î H}ãïG ãè

¨ãè, ™æãï „æï ãÚ Ý}¢æ…G ÜïU Ïææ’Î ¥ÐÝï …ïGãìÝ }¢ ï ¢ ²ïã „¨Ã±éÚ …}¢æÝï

ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚï çÜU }¢ ñ ¢ Ýï ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ÜUæï ²ãæ¢ }¢éHæÜGUæ„

ÈGUÚ}¢æ„ï Îï¶æ, ¥æÐ ÈéGUHæ¢ }¢ÜGUæ}¢ ÐÚ ±éÁGæê ÈGUÚ}¢æ Úãï ƒï, }¢éÛæï ÈéGUHæ¢

çÎÝ àæzGÜGU„ ¨ï ¨èÝï ¨ï Hxææ²æ ƒæ J }¢ ïÚï }¢ é<àæÎ §¨ „GÚãG Ïæ²æÝ

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : }¢ ñ ¢ ÈéGUHæ¢ …xæã ¨-ãGÚè ± §zG„GæÚè ÜïU ±vG„ ©Ý ÜïU „¢ƒ

ƒæ, }¢ïÚï }¢ é<àæÎ çÜU¨è ™è…G ÜUæ §àææÚæ §¨ „GÚãG ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : }¢ éÛæï ©¨

çÎÝ }¢ éSÜéUÚæ ÜUÚ Îï¶æ ƒæ J ²æ’Ýè §¨ „GÚãG ç…„Ýè }¢Ú„Ïææ }¢éHæÜGUæ„

ãé§ü ²æ ÜUãè¢ |æè ç…G²æÚ„ ÜUè ¨¥GæÎ„ ç}¢Hè „æï ±æïã „¨Ã±éÚ }¢ï ¢

HæÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚï J “„¨Ã±éÚï }¢ é<àæÎ” }¢ ï ¢ Ïæãé„

¥æ„¢Ýè ãæïxæè ¥æñÚ }¢é<àæÎ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ }¢ï¢ |æè §…æÈGUæ ãæïxææ J

ç…„Ýè ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ¨ï }¢ãGÏÏæ„ ÏæÉGïxæè, xæéÝæã ¨ï çÎH

Ïæï…GæÚ ãæïxææ ¥æñÚ ÝïçÜU²æï¢ }¢ ï ¢ ãñGÚ„ ¥¢xæï…G „GæñÚ ÐÚ çÎH Hxæ …æ»xææ J

„…GçÜUÚ» }¢àææ§¶Gï ÝvGàæÏæç‹Î²æ }¢ ï ¢ ÝvGH ãñ çÜU „¨Ã±éÚ

ÜUæï ²ãæ¢ „ÜU ÐvÜUæ ÜUÚÝæ ™æçã²ï çÜU „}¢æ}¢ ãG-ÚÜUæ„ ± ¨ÜUÝæ„,

çÝàæS„ ± ÏæÚ¶GæS„ xæGÚ…G ÜUè ãÚ ÈïUG’H }¢ ï ¢, Ðïà±æ (²æ’Ýè }¢ é<àæÎ)

ÜUè ¥Îæ»¢ ¥æ …æ»¢ ¥æñÚ ¥æç¶GÚï ÜUæÚ Ðïà±æ (²æ’Ýè }¢é<àæÎ) ÜUè

¨êÚ„ ÜïU }¢éàææÏæã ãæï …æ» çÜU §¨è ¨ï çÈUÚ ¥æxæï ÜUæ ÚæS„æ wæéH

…æ„æ ãñ J


134

“çÈUÚ ¼±Á…¢ïã Ï¢ÉG¢ }¢ïÚï }¢é<à¢Î ¥Gœ¢G¢Ú çÐ²¢”ÜïU 26 ãéGMÈ GU ÜUè çÝSÏæ„ ï “ÀÏÏæè¨” ¥à¥GæÚ

çÈUÚ „±Á…æïã ÏæÉGæ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æÝ…GÚï¢ çÎH Ðï …}¢æ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

Ýz G¨ ãæ±è ã é±æ ã G æH }¢ ï Ú æ Ïæ é Ú æ„éÛæ ¨ï Ü Ï æ ãñ ÀéÐæ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

¥Ïæ Hï …ËÎè ¶GÏæÚ „ïÚè …æçÝÏæ Ý…GÚ}¢ ñ ¢ Ýï Hè ãñ Hxææ }¢ ïÚ ï }¢ é<àæÎ çÐ²æ

¨wG„ çÎH ãæï ™Hæ ¥Ïæ v²æ ãæïxææ }¢ïÚæ ¥Ïæ Îï çÎH ÜUæï ç…Hæ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

„ïÚè Ïæ¨ §ÜU Ý…GÚ çÎH Ðï ãæï …æ» xæÚÐæ»xææ ²ïã çàæÈGUæ }¢ ïÚ ï }¢ é<àæÎ çÐ²æ

»ï¨è Ý…GÚï ¢ ÛæéÜïU çÈUÚ ÜU|æè Ý ©ÆïÎï Îï »ï¨è ãG²æ }¢ ïÚ ï }¢ é<àæÎ çÐ²æ

xæÚ }¢ñ ¢ ™éÐ Ý Úãæ Ïææ ïH„æ ãè ÚãæÝæ}¢æ ãæïxææ ç¨²æã }¢ ïÚ ï }¢ é<àæÎ çÐ²æ

Ïæ¨ „ïÚè ²æÎ ãæï çÎH }¢ïÚæ àææÎ ãæï }¢éÛæ ÜUæï }¢² ±æïã çÐHæ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

»ï„¢ xæ G}¢ Î ï }¢ é Û æ ï ãæ ïàæ ãè Ý Úã ï}¢S„ ¥ÐÝæ ÏæÝæ }¢ ïÚ ï }¢ é<àæÎ çÐ²æ

ãÚ ÏæéÚ ï ÜUæ}¢ ¨ï wG±æçãàæï Ýæ}¢ ¨ïÎêÚ Ú¶Ýæ ¨Îæ }¢ ïÚ ï }¢ é <àæÎ çÐ²æ

}¢ éÛæ xæ éÝãxææÚ ÜUæï §¨ çÚ²æÜUæÚ ÜUæï„ê ãè }¢ éçwGH¨ ÏæÝæ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

àæã±„æï¢ ÜUè „GHÏæ ¶Gy}¢ ãæï …æ» ¥ÏæÜUÚ Îæï „vG±æ ¥G„Gæ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

…æï ç}¢Hï àæéRU ãæï ÜUH ÜUè Ýæ çÈGURU ãæïãæï ÜGUÝæ¥G„ ¥G„Gæ }¢ ïÚ ï }¢ é<àæÎ çÐ²æ


135

ÇæH Îè ÜGUËÏæ }¢ ï ¢ ¥G-…G-}æ„ï }¢ éS„GÈGUæ„ê Ú…Gæ ÜUè ç…G²æ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

xæéËàæÝï ¨éç‹ÝÄ²„ Ðï ƒè }¢ÁGHêç}¢Ä²„„ê Ýï Îè ãñ ÏæÜGUæ }¢ ïÚ ï }¢ é<àæÎ çÐ²æ

„ ïÚ æ »ã G„¢Ý ã ñ ¨ é ‹Ý„ ï ¥ G æ }¢ ã ñÎè¢ ÜUæ Ç¢ÜUæ Ïæ…æ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

çã Gv}¢„æ ï ¢ ¨ ï „ ïÚè ãÚ ¨ê {ê}¢ ÐÇGè„ê …}¢æHï Ú…Gæ }¢ ïÚï }¢ïÚï }¢ é<àæÎ çÐ²æ

ãñ ²ïã ÈGUÁGHï wGæéÎæ çÜU ãñ „éÛæ Ðï çÈGUÎæÏæÓ™æ ãæï ²æ ÏæÇGæ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

ãæï Ý}¢æ…Gï ¢ ¥Îæ ÐãHè ¨ÈGU }¢ ï ¢ ¨Îæãæï wGæéàæê¥G |æè ¥G„Gæ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

ÝzGH „¢Úï ÐÉGê ¢ ¥æñÚ ¥Îæ }¢ ñ ¢ ÜUM¢¨é‹Ý„ï ÜGUçÏH²æ }¢ ïÚ ï }¢ é<àæÎ çÐ²æ

Ïææ ±éÁGæê }¢ ñ ¢ Úãê¢, »ÜU LÜêU¥G |æè ÐÉê¢ÜU‹…éGH §ü}¢æÝ ¨Îæ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

ÐêÚï çÎÝ ãæï Ý¨èÏæ ¨Ï…G §G}¢æ}¢æ àæÚèÈGU¨é‹Ý„ ï Îæ§}¢æ }¢ ï Ú ï }¢ é <àæÎ çÐ²æ

ÜGUæçÈGUHæï¢ }¢ ï ¢ ¨ÈGUÚ ÜUÚ Hê¢ }¢ ñ ¢ ©G}¢ í |æÚ…ÁGÏææ ãæï ±æïã ¥G„Gæ }¢ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

}¢éÛæ ¨ï ÏæÎÜUæÚ ¨ï §¨ xæéÝãxææÚ ¨ïÚãÝæ Úæ…Gè ¨Îæ }¢ ïÚ ï }¢ é<àæÎ çÐ²æ

¥æç¶GÚè ±vG„ ãñ ¥æñÚ ÏæÇGæ ¨wG„ ãñ}¢ ï Ú æ § ü}¢ æ ¢ Ïæ™æ }¢ ï Ú ï }¢ é <àæÎ çÐ²æ

»ÜU ¥G…Ïæ ƒæ }¢…Gæ …Ïæ ²ïã „ïÚæ xæÎæ„ïÚè …æçÝÏæ ™Hæ }¢ ïÚï }¢é<àæÎ çÐ²æ

(“21 }¢ÝæçÜGUÏæï ¥GœæGæÚ” ¨. 7, }¢yGæÏæê¥Gæ }¢ÜU-„-Ïæ„éH }¢ÎèÝæ)


136

}¢-ÎÝè }¢à±Úæ

…æ ï §SHæ}æè ÏæãÝ ²æ §SHæ}¢è |ææ§ü ²ïã ™æã„ï ãñ¢ çÜU

§çS„ÜGUæ}¢„ ÜïU „¢ƒ ã}¢æÚï àæÏææï Úæï…G „¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUè

Ïæ-Ú-ÜU„æï¢ ¨ï }¢æ’}¢ êÚ Úãï J „æï çÐÀHï ¨ÈGUãæ ÐÚ çÎ²ï xæ»

}æ‹Ü Ïæ„ ÜïU 26 ¥à¥GæÚ ²æÎ ÜUÚ Hï ¥æñÚ ±vG„ï }¢ éÜGUÚüÚæ ÐÚ

Úæï…GæÝæ ÜéUÀ ÎïÚ „¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUÚ„ï ãé» §Ý ¥à¥GæÚ ÜïU …GÚè»G

ÏææÚxææãï }¢é<àæÎ }¢¢ ï §çS„xæGæ ¢ Ðïàæ ÜUÚï¢ §¨ ÜUè ¥GæÎ„ ÏæÝæÝï ÜïU

çH²ï §çÏ„Îæ }¢ï ¢ ÐãHï ãzG„ï Úæï…GæÝæ ÜU}¢ ¥…G ÜU}¢ »ÜU ç}¢ÝÅ

„¨Ã±éÚ ÜUÚï ¢, çÈUÚ Îê¨Úï ãzG„ï Îæï ç}¢ÝÅ ¥æñÚ §¨ „GÚãG ±vG„

ÏæÉGæ„ï ™Hï …æ»¢ J „æçÜU ÝzG¨ ÐÚ çxæÚæ¢ |æè Ý xæé…GÚï ¥æñÚ

„¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUè ÜUæïçàæàæ |æè àæéM¥G ÜUè …æ ¨ÜïU J

Ïæãé„ …ËÎ „¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ï¢

…GæçãÚ ãæïÝæ àæéM¥G ãæï¢xæè ¥æñÚ ã}¢ ²ïã ¶G²æH

…}¢æÝï }¢ï ¢ ÜUæ}²æÏæ ãæï …æ»¢xæï çÜU

¥ËH¢ã ã}¢ï ¢ Îï¶ Úãæ ãñ J


137

àæ…Úã àæÚèÈGU ÐÉGÝï ÜïU ÈGU±æ§Î ¥æñÚ Ïæ-Ú-ÜU„ï¢

¥GæçàæÜïUG ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï

§SHæ}¢è ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨


ÎéMÎæï ¨Hæ}¢ }¢ï ¢ ÈGUÚ}¢æÝï }¢éS„ÈGUæ ÝvGH

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : “ÏæïàæÜU „é}ãæÚï Ýæ}¢ Ïæ}¢¥G àæÝæwG„ }¢éÛæ ÐÚ Ðïàæ çÜU²ï

…æ„ï ãñ¢ çHãæ…Gæ }¢éÛæ ÐÚ ¥ãG¨Ý (²æ’Ýè wGæêÏæ¨êÚ„ ¥ËÈGUæ…G }¢ï ¢)

ÎéMÎï ÐæÜU ÐÉGæï J”

¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU

ãG…GÚ„ï ¥GÏÎéH ÜGUæçÎÚ §üG„¢ àææ…GHè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ :

“ç±Îü” }¢ éÈGUÚÎ ãñ J …æï }¢éÜGUÚüÚ ±…GèÈGïU ÜUæï ÜUã„ï ãñ¢ J §¨ ÜUè …}¥G

“¥±ÚæÎ” ãñ J }¢ éÚèÎèÝ ÜUæï Ïææ’Îï Ý}¢æ…Gï ÈGU…í (²æ }¢éwG„çHÈGU

¥±ÜGUæ„ }¢ï ¢) ç…Ý ¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU ÜïU ÐÉGÝï ÜUè }¢àææ§¶Gï çÜUÚæ}¢

„ËÜGUèÝ ÜUÚ„ï ãñ¢, ±æïã ¥ãHï „GÚèÜGU„ ÜïU ÝÁæGÎèÜGU ¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU

ÜUãHæ„ï ãñ¢ J HéxæG„ }¢ ï ¢ “¥±ÚæÎ” ÜïU }¢æ’Ýæ (¥æÝï ±æHæ) ãñ J

}¢àææ§¶ïG çÜUÚæ}¢ ÜUè §çS„HæãG }¢ ï ¢ ÜGUËÏæ ÐÚ ¥‹±æÚï §Hæãè ÜïU

ÝéÁGæêH ÜUæï “±æçÚÎ” ÜUã„ï ãñ¢ J ç…¨ ÜïU ¨ÏæÏæ ÜéGUHêÏæ }¢é„ãG<ÚÜU

ãæï„ï ãñ¢ J


138

}¢àææ§¶ïG çÜUÚæ}¢ Ýï Úæãï „GÚèÜGU„ §çwG„²æÚ ÜUÚÝï ±æHæï¢ ÜUæï

ÏæÇGè ¨wG„è ¨ï “¥±ÚæÎ” ± “±…Gæ§ÈGU” ÜUè ÐæÏæ‹Îè ÜUè „ËÜGUèÝ

ÜUè ãñ ¥æñÚ ©‹ãï¢ ¨éS„è ²æ ÈGUÚæxæG„ ÜïU §ç‹„…GæÚ ¨ï ÏæÇGæ ÇÚæ²æ ãñ J

v²ê¢çÜU ©G}¢ í …ËÎ ¶Gy}¢ ãæïÝï ±æHè ãñ ¥æñÚ Îé‹²æ±è }¢àææçxæGH ¶Gy}¢

ãæïÝï ÜUè Ïæ…æ» ÏæÉG„ï Úã„ï ãñ¢ J ¥G„Gæ©ËHæã ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ :

ÈGUÚæxæG„ ç}¢HÝï „ÜU “¥æ’}¢æH” ± “¥±ÚæÎ” ÜUæï ÀæïÇGÝæ àæñ„GæÝè

}¢RUæï ÈGUÚïÏæ ãñ J („¨Ã±éÈGU ÜïU ãGÜGUæ§ÜGU, ¨. 233)

àæ-…-Ú» ¥GæçH²æ}¢àææ§¶Gï çÜUÚæ}¢ ÜUæ ²ïã ÎS„êÚ Úãæ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢éÚèÎèÝ

± „GæçHÏæèÝ ÜUæï »ÜU àæ-…Úã àæÚèÈGU |æè ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ ç…¨ }¢ ï ¢

ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÜïU „}¢æ}¢ }¢àææ§¶G ÜïU Ýæ}¢ ¥æñÚ …GMÚè ±…Gæ§ÈGU

¥æñÚ }¢wG¨ê¨ çãÎæ²æ„ |æè ãæï„è ãñ¢ J

àæ-…Úã àæÚèÈGU }¢ï ¢ ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÜïU }¢àææ§¶G ÜïU

Ýæ}¢, çÏæœæÚ„èÏæ §¨ „GÚãG çH¶ï ãæï„ï ãñ¢ çÜU ç¨çË¨Hæ ÝçÏæÄ²ï ÜUÚè}¢

ÚªÈéGUÚüãGè}¢ „ÜU Ðãé¢™„æ ãñ J §¨ àæ-…-Ú»

¥GæçH²æ ÜUæï ÐÉGÝï ÜUè „ËÜGUèÝ §¨ çH²ï |æè ÜUè …æ„è ãñ¢ çÜU …Ïæ

ÜUæï§ü “àæ-…-Ú» ¥GæçH²æ” ÐÉGïxææ „æï ÏææÚ ÏææÚ ¥ÐÝï }¢àææ§¶ïG

çÜUÚæ}¢ ÜïU Ýæ}¢ HïÝï ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï Ýæ}æ |æè ²æÎ ãæïÝï

ÜïU „¢ƒ ãÚ ÏææÚ §ü„¢Hï ¯±æÏæ ÜUÚÝï ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ Sæï

¥æñçH²æ» ÜUæç}¢HèÝ ÜïU ÈéGU²ê…Gæ„ |æè ãGæç¨H ãæï¢xæï J

(²ïã „Gñ àæéÎæ ¥}¢í ãñ çÜU ¥æñçH²æ» çÜUÚæ}¢ ¥ÐÝï ™æãÝï ±æHæï¢

¥æñÚ §ü„¢Hï ¯±æÏæ |æï…Ýï ±æHæï¢ ÜUæï ÝzG¥G Îï„ï ãñ¢)


139

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜïU ¥G„Gæ ÜUÎæü

àæ-…Úã àæÚèÈGU ÐÉGÝï ÜïU ÈGU±æ§Î ÐÚ àæ-…Úã ÜïU

™æÚ ãéGM ÈGU ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï 4 }¢-ÎÝè ÈêUH

ÐãHæ }¢-ÎÝè ÈêUH Ú¨êHéËHæã „ÜU, ¥ÐÝï§çœæ„¢H (²æ’Ýè ç¨çË¨Hï ÜïU ç}¢HÝï) ÜUè ¨ÝÎ ÜUæ çãGzG…G, (²ÜGUèÝÝ¨¥GæÎ„) J

²æ’Ýè }¢ éÚèÎ ÜUæï …Ïæ ²ïã ²æÎ Úãïxææ çÜU }¢ñ ¢ Ýï ç…¨ }¢ é<àæÎïÜUæç}¢H ÜïU ãæƒ }¢ï ¢ ãæƒ çÎ²æ ãñ, §Ý ÜUæ ç¨çË¨Hæ §Ý }¢àææ§¶Gï©GÁG…Gæ}¢ ¨ï ãæï„æ ãé±æ ÝçÏæÄ²ï ÜUÚè}¢ ÚªÈéGUÚüãGè}¢ „ÜU Ðãé¢™„æ ãñ, „æï ©¨ ÜïU çÎH }¢ ï ¢ “¥ÐÝï }¢àææ§¶G” ÜUè }¢ãGÏÏæ„}¢…GèÎ …æ¢ xæé…Gè¢ ãæïxæè J v²ê¢çÜU ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ¥æñÚ ç¨çË¨Hï ÜïU}¢àææ§¶ïG çÜUÚæ}¢ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ãè ÜUæ}²æÏæè ÜUè ¥SH ãñ J

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ¨ï }¢ãGÏÏæ„ ÜUæ ¨ÎÜGUæ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ ÈGUÚ}¢æ„ï

ãñ¢ çÜU }¢ ïÚï ±æçHÎï Ïæé…éGxæü ±æÚ (}¢æñHæÝæ ÝÜGUè ¥GHè ¶GæÝ )

ÜïU àææçxæÎü, Ïæ-ÚÜUæ„ ¥ãG}¢Î „¢çãGÏæ ( ) }¢ ïÚï ÐèÚ |ææ§ü|æè ƒï J ¥æñÚ ãG…GÚ„ ÐèÚæï }¢é<àæÎ (¨çÄ²Îè ¥æHï Ú¨êH ) ÐÚ}¢Ú ç}¢ÅÝï ±æHï ƒï J »ï„¢ ÜU}¢ ãè ãé±æ ãæïxææ çÜU ±æïã ¥ÐÝï ÐèÚæï}¢ é<àæÎ (¨çÄ²Îè ¥æHï Ú¨êH ) ÜUæ Ýæ}¢ }¢éÏææÚÜU Hï„ï ãæï¢ ¥æñÚ©Ý ÜUè ¥æ¢¶æï¢ ¨ï ¥æ¢¨ê¢ Ý Ïæãï¢ J (ÐèÚæï }¢é<àæÎ ¨ï »ï¨è }¢ãGÏÏæ„ ÜUæ »ïSææ¨ÎÜGUæ ç}¢Hæ) çÜU …Ïæ ©Ý ÜUæ §ç‹„ÜGUæH ãé±æ ¥æñÚ }¢ ñ ¢ ÎzGÝ ÜïU ±vG„©Ý ÜUè ÜGUÏæí }¢ ï ¢ ©„Úæ „æï }¢ éÛæï çÏæHæ }¢éÏææHxæGæ ±ãæ¢ ±æïãwGæéàÏæê }¢ãG¨ê¨ ãé§ü, …æï ÐãHè ÏææÚ Úæñ…G» Ú¨êH ÜïU ÜGUÚèÏæ Ðæ§ü ƒè J


140

§Ý (Ïæ-ÚÜUæ„ ¥ãG}¢Î „¢çãGÏæ ) ÜïU §ç‹„ÜGUæH

ÜïU çÎÝ }¢æñH±è ¨çÄ²Î ¥}¢èÚ ¥ãG}¢Î „¢çãGÏæ wG±æÏæ}¢ ï ¢ ÝçÏæÄ²ï ÜUÚè}¢ ÜUè ç…G²æÚ„ ¨ï }¢ éàæÚüÈGU ãé»,

Îï¶æ çÜU Œ²æÚï ¥æÜGUæ ÍææïÇïG ÐÚ „àæÚèÈGU Hï …æ„ï ãññ¢ J

¥G…Gü çÜU ²æ Ú êHËHæã ÜUãæ¢ „àÚèÈGU Hï …æ„ï ãñ¢ ?

ÈGUÚ}¢æ²æ : Ïæ-ÚÜUæ„ ¥ãG}¢Î ÜïU …Ýæ…Gï ÜUè Ý}¢æ…G ÐÉGÝï !

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ²ïã ±æïãèÝæ}¢ï ¥ãG}¢Î ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ ƒè¢ …æï §‹ãï¢ (²æ’Ýè

Ïæ-ÚÜUæ„ ¥ãG}¢Î „¢çãGÏæ ÜUæï) ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ï }¢ãGÏÏæ„

ÜUÚÝï ÜïU ¨ÏæÏæ ãGæç¨H ãé§ü J (}¢ËÈGUê…Gæ„ àæÚèÈGU, çãGS„» Îé±é}¢, ¨ÈGUãGæ : 173)

Îê¨Úæ }¢-ÎÝè Èê H „¢çHãGèÝ ÜUæ ç…GRU }¢ êç…Ïæï ÚãG}¢„ (²æ’Ýè

ÚãG}¢„ ÜïU Ýæç…GH ãæïÝï ÜUæ ¨ÏæÏæ) ãñ J ãGÎè¯ àæÚèÈGU }¢ ï ¢ ãñ çÜU “ÝïÜU

Hæïxææï¢ ÜUæ ç…GRU }¢æ’ç¨Ä²„ (²æ’Ýè xæéÝæãæï¢) ÜUæï {æï„æ ãñ J” »ÜU ¥æñÚçÚ±æ²„ }¢ï ¢ ãñ çÜU ÝïÜU Hæïxææï¢ ÜïU „…GçÜUÚï ÜïU ±vG„ (¥ËH¢ã „¥GæHæ)

ÜUè ÚãG}¢„ Ýæç…GH ãæï„è ãñ J (ÜUàÈéG H ç¶GÈGUæ, ç…ËÎ : 2, ¨. 65)U

¥GæçÚÈGU çÏæËHæã ¨çÄ²Î ¥GÏÎéH ±æçãGÎ ÏæHxæÚæ}¢è ¨Ï»G

¨ÝæçÏæH }¢ï ¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ }¢àææ§¶ïG çÜUÚæ}¢ ÜUæ ç…GRU ¨Ó™ï

}¢ éÚèÎæï¢ ÜïU §ü}¢æÝ ÜUæï „æ…Gæ ÜUÚ„æ ãñ ¥æñÚ ©Ý ÜïU ±æÜïGU¥Gæ„, }¢éÚèÎèÝ

ÜïU §ü}¢æÝ ÐÚ „…çËH²æ¢ ÇæH„ï ãñ¢ J

àæñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçg ï ÎïãË±è ¥wGÏææLH¥wG²æÚ ÜïU }¢éÜGUg}¢ï }¢ï ¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜïU ÏæÚ

xæé…GèÎæ Ïæ‹Îæï¢ ÜUæ „…GçÜUÚæ Ïææ§G¯ï ÚãG}¢„, ÜéGUÏæïü §Hæãè ãñ J

(¥wGÏææLH ¥wG²æÚ, ¨. 6)


141

„è¨Úæ }¢-ÎÝè ÈêUH Ýæ}¢ ÏæÝæ}¢ ¥ÐÝï ¥æÜGUæ²æÝï Ýï’}¢„ (²æ’Ýè

ç¨çË¨Hï ÜïU }¢àææ§¶Gï çÜUÚæ}¢ ) ÜUæï §ü„¢Hï ¯±æÏæ, çÜU §Ý ÜUè

ÏææÚxææã ï }¢êç…Ïæï Ý…GÚï §GÝæ²„ (²æ’Ýè Ý…GÚï ÜUÚ}¢ ãæïÝï ÜUæ ¨ÏæÏæ) ãñ J…Ïæ }¢éÚèÎ àæ-…Ú» ¥GæçH²æ ÐæÏæ‹Îè ¨ï ÐÉG„æ ãñ ¥æñÚ

ç¨çË¨Hï ÜïU Ïæé…éGxææïZ ÜUè ¥Ú±æãïG }¢ éÜGUg„æ ÜUæï §ü„¢Hï ¯±æÏæ |æè

ÜUÚ„æ ãñ „æï §¨ ¨ï ©Ý Ïæé…éGxææïZ ÜUè ¥Ú±æãïG }¢éÜGUg„¢ wGæéàæ ãæï„è ãñ¢ J¥æñÚ §ü„¢Hï ¯±æÏæ ÜUÚÝï ±æHï }¢éÚèÎ ÐÚ wGæé¨ê¨è Ý…GÚï §GÝæ²„ ÜUè

…æ„è ãñ J ç…¨ ¨ï }¢éÚèÎ ÜUæï ÎèÝè ± Îé‹²±è Ïæï àæé}¢æÚ Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ãGæç¨H ãæï„è ãñ¢ ¥æñÚ ÈGUæ§Îæ ç}¢H„æ ãñ J

™æñƒæ }¢-ÎÝè ÈêUH …Ïæ ²ïã (²æ’Ýè àæ-…-Ú» ¥GæçH²æ ÐÉGÝï

±æHæ) ¥±ÜGUæ„ï ¨Hæ}¢„ (²æ’Ýè ÚæãG„) }¢ï ¢ ©Ý ÜUæ (²æ’Ýè ¥ÐÝï

ç¨çË¨Hï ÜïU }¢àææ§¶ïG çÜUÚæ}¢ ÜUæ) Ýæ}¢ Hï±æ Úãïxææ „æï

±æïã ¥±ÜGUæ„ï }¢é¨èÏæ„ (²æ’Ýè çÜU¨è |æè ÐÚïàææÝè ¥æñÚ }¢éçàÜUH

ÜïU ±vG„), §¨ ÜïU ÎS„xæèÚ ãæï¢xæï J (²æ’Ýè §¨ ÜUè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢æ»¢xæï)

¨ÚÜUæÚï }¢ÎèÝæ, ¨éMÚï ÜGUËÏææï ¨èÝæ

§àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : “¥æÚæ}¢ ÜUè ãGæH„ }¢ ï ¢ wGæéÎæ ÜUæï Ðã™æÝ ±æïã„éÛæï ¨wG„è }¢ï ¢ Ðã™æÝïxææ J” (²æ’Ýè „ïÚï çH²ï ¥æ„¢Ýè ÈGUÚæã}¢ ÜUÚïxææ)

}¢…GèÎ ²ïã çÜU àæ-…Úã àæÚèÈGU }¢ ï ¢ çÎ²ï ãé» …GMÚè “¥±ÚæÎæï

±…Gæ§ÈGU” ¥æñÚ }¢wG¨ê¨ çãÎæ²æ„ ÐÉGÝï ¨ï }¢ éÚèÎ ÜUæï ¥ÐÝæ ±æïã

¥GãÎ |æè ²æÎ Úãïxææ …æï ©¨ Ýï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU ãæƒ }¢ ï ¢ ãæƒ ÎïÜUÚ çÜU²æ ƒæ, Ýè…G “¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU” ÐÉGÝï ¨ï ©¨ï

ÎèÝæï Îé‹²æ ÜUè Ïæï àæé}¢æÚ Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ |æè ãGæç¨H ãæï¢xæè J


142

§…æ…G„ï }¢é<àæÎ “¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU” ÐÉGÝï ÜïU çH²ï …GMÚè ãñ çÜU}¢ éÚèÎ ç¨ÈüGUU¥ÐÝï }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU çÎ²ï ãé» ¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU }¢ ï ¢ ãè}¢àxGæêH Úãï J ÎèxæÚ çÜU„æÏææï¢ }¢ï ¢ ï çH²ï ãé» ²æ çÜU¨è ¥æñÚ ÜUè „GÚÈGU ïç}¢HÝï ±æHï ±…Gæ§ÈGU ÜUæï „ÜüUUÜUÚ Îï ¥æñÚ ÜUæïçàæàæ ÜUÚï çÜU çÏæxæGñÚ§…æ…G„ï }¢é<àæÎ çÜU¨è ç±Îü ²æ ±…GèÈG ïU }¢ï ¢ }¢àxGæêH Ý ãæï J v²ê¢çÜUçÏæxæñGÚ §…æ…G„ï }¢é<àæÎ çÜU¨è ç±Îü ²æ ±…GèÈGïU }¢ï ¢ }¢àxGæêçHÄ²„, }¢àææ§¶ïGçÜUÚæ}¢ ÜïU ÝÁGæÎèÜU „GÚèÜGU„ }¢ï ¢ Ýæ ÜGUæçÏæHï „HæÈGUè ÝévG„¢ÝÜUæ ¨ÏæÏæ ÏæÝ ¨ÜU„è ãñ J …GM Ú è »ãGç„²æ„G ¥ààæñ¶G ¥ÏæéH }¢±æçãÏæ ¨çÄ²ÎéÝæ §}¢æ}¢¥GÏÎéH ±¤ãæÏæ àææ’ÚæÝè ¥ÐÝè }¢àãêÚï …G}¢æÝæ „SÝèÈGU¥H ¥‹±æLH ÜéGUÎç¨Ä²æ ÈGUè }¢æ’çÚÈGU„ï ÜGU±æ§GÎéS¨êçÈGU²æ }¢ï ¢ §àææüÎÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢ éÚèÎ ÜUæï Hæ§ÜGU Ýãè¢, çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜUè§…æ…G„ ÜïU çÏæxæñGÚ çÜU¨è ±…GèÈGïU }¢ ï ¢ }¢àxGæêH ãæï J ÏæçËÜU }¢ é<àæÎ ÜUæï…æ§…G ãñ, çÜU ±æïã ¥ÐÝï }¢ éÚèÎ ÜUæï »ÜU ±…GèÈGïU ÜïU „ÜüUUÜUÚÝï ¥æñÚ»ÜU Îê¨Úï ±…GèÈGïU ÜïU §çwG„²æÚ ÜUÚÝï ÜUæ ãéGv}¢ ÈGUÚ}¢æ» J …Ïæ }¢ é<àæÎ}¢ éÚèÎ ÜUæï çÜU¨è ±…GèÈGïU ÜïU „ÜüUUÜUÚÝï ÜUæ ãéGv}¢ ÈGUÚ}¢æ», „æï ©¨ ÜUæï™æçã²ï çÜU ÈGUæñÚÝ ãè ãéGv}¢ï }¢é<àæÎ ÜUè „æ’}¢èH ÜUÚï J }¢éÚèÎ ÜUæï¥ÐÝï çÎH }¢ï ¢ ÜUæï§ü »’„ïÚæ…G HæÝæ |æè …æ§…G Ýãè¢ J }¢¯HÝ çÎH}¢ ï ¢ ²ê¢ ÜUãï çÜU ±æïã ±…GèÈGUæ „æï ¥ÓÀæ ƒæ, }¢é<àæÎ Ýï }¢éÛæï ©¨ ¨ï v²ê¢ÚæïÜUæ J (§Ý ãè ±é…êãæ„ ÜUè çÏæÝæ ÐÚ }¢ éÚèÎ „ÚvGÜGUè Ýãè¢ ÜUÚ Ðæ„æ)

}¢é}¢æÝ¥G„ ÜUè çãGv}¢„ Ïæ„¢ ¥±ÜGUæ„ }¢ é<àæÎ çÜU¨è ±…GèÈG ïU }¢ ï ¢}¢éÚèÎ ÜUæ ÝévG„¢Ý Îï¶„æ ãñ J }¢¯HÝ §¨ ±…GèÈGïU ï }¢ éÚèÎ ÜïU §wGHæ¨ÜUæï ¨wG„ ÝévG„¢Ý Ðãé¢™ Úãæ ãñ J

§¨è „GÚãG Ïæãé„ ¨ï ¥æ’}¢æH, »ï¨ï ãæï„ï ãñ¢ …æï §G‹ÎààæÚ¥G

¥zG…GH ãæï„ï ãñ¢ HïçÜUÝ …Ïæ §Ý }¢ ï ¢ ÝzG¨ ÜUæ ÜUæï§ü ¥G}¢H ÎwGH ãæï


143

„æï ±æïã ¥G}¢H }¢zGÁGæêH (²æ’Ýè ÜU}¢ ÎÚ…ï ±æHï) ãæï …æ„ï ãñ¢ ¥æñÚ}¢ éÚèÎ ÜUæï §Ý ™è…Gæï¢ ÜUæ Ð„æ |æè Ýãè¢ ™H„æ J

çHãæ…Gæ }¢éÚèÎ ÜUæï ™æçã²ï çÜU ±æïã ãÚ ±v„ ãéGv}¢ ÜUè„æ’}¢èH ãè ÜUÚ„æ Úãï ¥æñÚ ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï ±S±„¢ ï ¢ ÜïU ¥æÝï ¥æñÚàæéÏæãæ„ ÜïU ÐñÎæ ãæïÝï ¨ï Ïæ™æ» J (¥‹±æLH ÜéG Îç¨Ä²æ)

§…æ…G„ ÜUè Ïæ-ÚÜU„ çÜU¨è |æè ç±Îü ²æ ±…GèÈGïU ÜUè ÜUæç}¢HÏæ-Ú-ÜU„ï¢ ãGæç¨H ÜUÚÝï ¥æñÚ §¨ }¢ï¢ ãGÜGUèÜGUè ÜUæ}²æÏæè ÜïU çH²ï ¥±ÚæÎæï±…Gæ§ÈGU ÜUè }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ¨ï §…æ…G„ Ïæãé„ ÈGUæ§Îæ Îï„è ãñ ¥æñÚ §ÝÜUè §…æ…G„ ÜïU „ãGì„ ÐÉGï …æÝï ±æHï “¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU” ÜïU …GÚè»G…GæçãÚ ãæïÝï ±æHï ÈéGU²ê…Gæï Ïæ-ÚÜUæ„ ÜUè Ïææ„ ãè ÜéUÀ ¥æñÚ ãæï„è ãñ J }¢-ÎÝè çãGv}¢„ ±…Gæ§ÈGU ÜUè §…æ…G„ }¢ ï ¢ »ÜU çãGv}¢„ ²ïã |æè ãñçÜU }¢ é<àæÎï ÐæÜU ¥ÐÝï ¥G„Gæ ÜUÎæü “¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU” ¨ï}¢ é„¥GçËHÜGU „}¢æ}¢ …GæçãÚè ± Ïææç„GÝè ©}¢êÚ ÜUè „æ’Hè}¢ ÎïÝï ÜïU§GHæ±æ }¢éÜU}}¢H „±Á…æïã |æè ÈGUÚ}¢æ»¢ J ²ïã Ïææç„GÝè „±Á…æïã“¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU” }¢ï ¢ ÜUèç}¢²æ ÜUæ ¥¯Ú Ú¶„è ãñ J Ú…Gæ» §Hæãè Ïææ’…G ¥±ÜGUæ„ Hæïxæ çÜU¨è ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ï ¥G…üGÜUÚ„ï ãñ¢ çÜU ÈéGUHæ¢ }¢ éçàÜUH ÎÚÐïàæ ãñ „æï ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H §Ëãæ}¢ï§Hæãè ¨ï Ïæ„æ„ï ãñ¢ çÜU ÈéGUHæ¢ ±…GèÈGUæ ÐÉGæï ²æ ÈéGUHæ¢ ÜUæ}¢ ÜUÚæï(}¢¯HÝ }¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢æ„ ÜUæ ÈGUæ}¢ ü ãÚ }¢æã ÐéÚ ÜUÚ ÜïU …}¥G ÜUÚæ»¢ ²æ}¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï ÜïU …GÚè»G Úæãï ¶GéÎæ }¢ ï ¢ ¨ÈGUÚ ÜUÚï¢) ÜUæ}¢ ãæï …æ»xææ J „æï §¨ ±…GèÈGï (²æ Ïæ„æ» ãé» ÜUæ}¢ ¨ï …GæçãÚ ãæïÝï

±æHè) Ïæ-Ú-ÜU„ ¥ËH¢ã ÜUè ¥G„Gæ ï ©Ý ±çHÄ²ï ÜUæç}¢HÜUè ãè ãæï„è ãñ J

çHãæ…Gæ ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜïU Ð¨‹ÎèÎæ ©}¢ êÚ ÜïU „ãìG„ ¥ÐÝæ}¢æ’}¢ êH Ú¶Ýï }¢ï ¢ ãè Îé‹²æ ¥æñÚ ¥æç¶GÚ„ ÜUè Ïæïã„Úè ãñ J


144

“àæ-…-Ú» ¥GœæGæçÚ²æ” ÜïU Î¨ ãéGMÈ G U ÜUè

çÝSÏæ„ ï 10 ãñGÚ„ ¥¢xæï…G ¨Ó™ï ±æÜGïU¥Gæ„

{1} çÏæÓÀê ¨ï ÐÝæã

ÏææÏæéH }¢ÎèÝæ (ÜUÚæ™è) ÜïU »ÜU §SHæ}¢è |ææ§ü Ýï ãGçËÈGU²æ

Ïæ„æ²æ çÜU ¥‹ÎMÝï ç¨‹{ ¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êH ÜïU ã}¢Úæã }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï

}¢ ï ¢ ¨ÈGUÚ ÜïU ÎæñÚæÝ àæ-…-Ú» ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ ¨ï ±æïã ç±Îü

ç…¨ï ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH

}¢ éãG}}¢Î §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è Ýï ¥ÐÝï

}¢ éÚèÎèÝ ± „GæçHÏæèÝ ÜUæï ÐÉGÝï ÜUè §…æ…G„ Îè ãñ J

ç…¨ ÜUè ÈGU…GèH„ ²ïã ãñ çÜU …æï ¨éÏãG ¥æñÚ àææ}¢ „èÝ „èÝ

ÏææÚ §¨ Îé¥Gæ ÜUæï ÐÉG Hï „æï ( ) „¢¢Ð, çÏæÓÀê ±xæGñÚæ }¢êç…GÄ²æ„

¨ï ÐÝæã }¢ïæ Úãïxææ J (¥H ±…GèÈGU„éH ÜUÚè}¢, ¨ÈGUãGæ : 10,11)

„}¢æ}¢ àæé-ÚÜUæ» ÜGUæçÈGUHæ §…ç„}¢æ§üG „GæñÚ ÐÚ ²ïã Îé¥Gæ ÐÉG„ï

ƒï J ÏææçÚàæ ÜïU çÎÝ ƒï, ¥æñÚ çÜGU²æ}¢ }¢çS…Î }¢ï¢ ƒæ, ÜGUÚèÏæ }¢ï¢ ¶ï„ |æè ƒï

J »ÜU §SHæ}¢è |ææ§ü ÈGñU…GæÝï ¨é‹Ý„ ¨ï Î¨ü Îï ÜUÚ ÈGUæçÚxæG ãé» „æï Îï¶æ

çÜU ©Ý ÜïU Ýè™ï »ÜU ¶GæñÈGUÝæÜU çÏæÓÀê …æÝï Ü ÏUæ ¨ï ÏæñÆæ ƒæ J


145

}¢xæÚ ™ê¢çÜU ±æïã àæ-…-Ú» ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ ¨ï }¢ÁGÜêUÚæ

Îé¥Gæ ÐÉG ™éÜïU ƒï §¨ çH²ï ©¨ çÏæÓÀê ÜUæï Ç¢ÜU }¢æÚÝï ÜUè

…éÚ¥„ Ý ãé§ü ¥æñÚ ±æïã ¥ËH¢ã ÜïU ÈGUÁGHæï ÜUÚ}¢ ï §¨ ÏæÇGè

}¢é¨èÏæ„ ¨ï }¢ãGÈGUê…G Úãï J

{2} „¢¢Ð çÏæxæGñÚ Ç¨ï HæñÅ xæ²æ±æïãè §SHæ}¢è |ææ§ü Ïæ„æ„ï ãñ¢ çÜU Úæ„ …Ïæ „¢ ï», „æï çÜU¨è

Ýï Îï¶æ çÜU ¶ï„æï¢ ÜUè „GÚÈGU ¨ï »ÜU ¶GæñÈGUÝæÜU ÜUæHæ „¢¢Ð ¥æ²æ

¥æñÚ ÜGUÚèÏæ „¢ï» ãé» §SHæ}¢è |ææ§ü ÜïU ¨èÝï ÐÚ ¥ÐÝæ ¶GæñÈGUÝæÜU ÈGUÝ

ÈñUHæ» ÜéU¢ÇHè }¢æÚ ÜUÚ ÜUæÈGUè ÎïÚ „ÜU }¢æñ…êÎ Úãæ J ¶GæñÈGUÝæÜU „¢¢Ð

¥ÐÝæ ÈGUÝ ÏææÚ ÏææÚ Ç¨Ýï ÜïU ¥‹Îæ…G }¢ ï ¢ ©Ý ÜïU ™ïãÚï ÜUè „GÚÈGU

Ýè™ï ÜUÚ„æ }¢xæÚ çÈUÚ ªÐÚ ÜUÚ Hï„æ J »ï„¢ }¢ãG¨ê¨ ãæï„æ ƒæ …ñ¨ï

©¨ï çÜU¨è Ýï ÚæïÜU Ú¶æ ãæï J }¢xæÚ ™ê¢çÜU ±æïã §SHæ}¢è |ææ§ü ¥}¢èÚï

¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï }¢éÚèÎ ƒï ¥æñÚ ©Ý ÜïU ¥G„Gæ ÜUÎæü

àæ-…-Ú» ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ }¢ï ¢ Îè ãé§ü }¢ÁæGÜêUÚæ Îé¥Gæ ÐÉG

™éÜïU ƒï J çHãæ…Gæ §¨ ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï ©¨

„¢¢Ð ÜUæï |æè Ç¨Ýï ÜUè çã}}¢„ Ý ãé§ü ¥æñÚ ±æïã ÜéUÀ ÎïÚ Ïææ’Î

±æÐ¨ HæñÅ xæ²æ J ¥æñÚ ±æïã §SHæ}¢è |ææ§ü |æè

§¨ ¥æÈGU„ ¨ï }¢ãGÈGUê…G Úãï J


146

{3} ™æÎÚ }¢ï ¢ çÏæÓÀê

¨êÏææ Ð¢…æÏæ ÜïU }¢ éÏæçËHxæGï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ç…Ý ÜUæ }¢ÁæGÜêUÚæ

ç±Îü ÜUæ ÐæÏæ‹Îè ÜïU „¢ƒ }¢æ’}¢êH ƒæ J ãGçËÈGU²æ Ïæ„æ²æ çÜU }¢ ñ ¢ »ÜU

ÏææÚ }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï }¢ïæ ¨ÈGUÚ ÜïU ÎæñÚæÝ …Ïæ „¢ïÝï HñÅæ „æï }¢éÛæï ÐïÅ ÜïU

ÜGUÚèÏæ ™æÎÚ }¢ï¢ çÜU¨è …æÝÎæÚ àæñ ÜUè }¢æñ…êÎxæè ÜUæ »ãG„¢¨ ãé±æ J }¢ñ¢ Ýï

™æÎÚ ÜUæï çãHæ²æ ¥æñÚ ÎæïÏææÚæ „¢ïÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚÝï Hxææ }¢xæÚ ÜéUÀ

ÎïÚ Ïææ’Î çÈUÚ ¥G…èÏæ ¨Ú¨ÚæãÅ ¨è }¢ãG ê ãé§ü J }¢ñ¢ Ýï çÈUÚ ™æÎÚ ÐÚ

ãæƒ ÈïUÚæ ¥æñÚ ™æÎÚ ÜUæï ¥ÓÀè „GÚã çãHæ ÜUÚ Îï¶æ }¢xæÚ Ð„æ Ý ™Hæ

ÜéUÀ ÎïÚ ÏææÎ …Ïæ ÎæïÏææÚæ ¥G…èÏæ è ÐéÚ ¥SæÚæÚ Ú¨ÚæãÅ è ãé§ü „æï }¢ñ ¢

Ýï „à±èàæ }¢ï¢ ¥æ ÜUÚ …ñ¨ï ãè ™æÎÚ ÜUæï ÛææÇGæ „æï Î}¢ Ïæ wGæéÎ Úã xæ²æ J

»ÜU ÜUæHæ ¶GæñÈGUÝæÜU çÏæÓÀê }¢ïÚè ™æÎÚ ¨ï ÏææãÚ ¥æ çxæÚæ }¢ñ¢ Ýï wGæéÎæ

ÜUæ àæéRU ¥Îæ çÜU²æ çÜU ©¨ Ýï }¢éÛæï àæ-…Úã àæÚèÈGU ÜïU }¢ÁæGÜêUÚæ ç±Îü

ÐÉGÝï ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï çÏæÓÀê ÜïU àæÚ ï }¢ãGÈGUê…G Ú¶æ J

{4} çÏæÓÀê ÜUæ …GãìÚ

ÏææÏæéH §SHæ}¢ (ç¨‹{) ÜïU àæãÚ w¶Ú ÜïU }¢éÜGUè}¢ §SHæ}¢è

|ææ§ü Ýï ãGçËÈGU²æ Ïæ„æ²æ çÜU }¢ éÛæï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH

¨ï ±æÏæS„xæè ¨ï ÐãHï »ÜU }¢Ú„Ïææ çÏæÓÀê Ç¢ÜU }¢æÚ ™éÜUæ ƒæ J }¢ ñ ¢ §¨

ÜïU …GãìÚ ÜUè „ÜUHèÈGU ÜUè çàæg„ Ïæ²æÝ Ýãè¢ ÜUÚ ¨ÜU„æ J ÇæõvÅÚ ÜïU

}¢ é„GæçÏæÜGU }¢éÛæï Ý§ü ç…G‹Îxæè ç}¢Hè ãñ J


147

Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ¨ï ±æÏæS„æ

ãæïÝï ÜïU „¢ƒ „¢ƒ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï }¢ éÚèÎ |æè

ãæï xæ²æ J ¥æñÚ àæ-…-Ú» ¥GœæGæçÚÄ²æ ÜïU ¥±ÚæÎ ÜUæ }¢æ’}¢ êH ÏæÝæ²æ J

}¢ÁGÜêUÚæ ç±Îü |æè }¢ïÚï }¢æ’}¢ êH }¢ ï ¢ ƒæ J »ÜU ÏææÚ }¢ éÛæï }¢ãG¨ê¨ ãé±æ ™æÎÚ

}¢ ï ¢ ÜUæï§ü …æÝ±Ú ãñ J }¢ ñ ¢ Ýï ™æÎÚ HÐïÅ ÜUÚ ÐÜUÇG çH²æ ¥æñÚ Ïææ ÜGUæ§GÎæ

©¨ï ãæƒ ¨ï çãHæ çãHæ ÜUÚ Îï¶Ýï Hxææ çÜU ²ïã ÜUæï§ü ÜUèÇGæ ãñ J

ÜUæÈGUè ÎïÚ çãHæÝï ÜïU Ïææ’Î …Ïæ }¢ ñ ¢ ¨}¢Ûæ Ýãè¢ Ðæ²æ „æï ©¨ï Ýè™ï

ÇæHæ J „æï }¢ïÚè ™è¶G çÝÜUH xæ§ü J ±æïã »ÜU ¶GæñÈGUÝæÜU çÏæÓÀê ƒæ J

ÏææÚ ÏææÚ ÀêÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ »ÜU ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H

ÜïU ¥G„Gæ ÜUÎæü ç±Îü ÐÉGÝï ÜUè Ïæ-ÚÜU„ ¨ï ©¨ï Ç¢ÜU }¢æÚÝï ÜUè

…éÚ¥„ Ý ãé§ü J

{5} çÏæÈUÚæ ãé±æ „¢¢Ð}¢ÎèÝ„éH ¥æñçH²æ (}¢ éË„æÝ àæÚèÈGU) ÜïU }¢Îí¨„éH }¢ÎèÝæ

ÜïU Ýæç…G}¢ Ýï àæ-…-Ú» ¥GœæGæçÚÄ²æ ÜïU }¢ÁGÜêUÚæ ç±Îü ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„

ÜUæï éÝæ „æï ¥ÐÝæ Ó™æ ±æÜïGU¥Gæ ãGçËÈGU²æ Ïæ„æ²æ çÜU }¢ ñ ¢ ¥GæçàæÜGUæÝï

Ú¨êH ÜïU ã}¢Úæã }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï }¢ï ¢ ¨ÈGUÚ ÜUÚ„ï ãé» »ÜU }¢çS…Î }¢ ï ¢

çÜGU²æ}¢ Ð…GèÚ ƒæ J Ïææ’Îï }¢xæGçÚÏæ àæé-ÚÜUæ» ÜGUæçÈGUHæ ¨é‹Ý„ ÜïU

}¢ é„GæçÏæÜG UÏæñÆ ÜUÚ ¶æÝæ ¶æ Úãï ƒï J Ïææ’Îï „G¥Gæ}¢ }¢ñ ¢ Ýï ÏæÚ„Ý }¢ ïÅÝæ

àæéM¥G çÜU²ï, ÎS„Ú wG±æÝ ¨ï ãça²æ¢ ±xæGñÚæ ™éÝÝï Hxææ J }¢çS…Î }¢ ï ¢

Ú¢ïà¢Ýè ÜUæÈGUè }¢{}¢ ƒè J ÜéUÀ ÈGUæç¨Hï ÐÚ »ÜU ÏæÇGè ãaè Ú¶è

}¢ãG¨ê¨ ãé§ü, ãæƒ ÏæÉGæ ÜUÚ …ñ¨ï ãè ©Ææ²æ „æï ±æïã ÜUæï§ü …æÝÎæÚ àæñ ƒè


148

…æï ãæƒ }¢ ï ¢ }¢™HÝï Hxæè J }¢ñ ¢ Ýï ÍæÏæÚæ ÜUÚ ©¨ï ÀæïÇG çÎ²æ ÎæïÏææÚæ …ñ¨ï

ãè ©ÆæÝï ÜïU çH²ï ãæƒ ÏæÉGæ²æ „æï }¢ïÚè ™è¶G çÝÜUH„ï çÝÜUH„ï Úã

xæ§ü ¥æñÚ }¢ éÛæ ÐÚ ¨v„æ „GæÚè ãæï xæ²æ J „¢}¢Ýï »ÜU ¶GæñÈGUÝæÜU „¢¢Ð

ÜéU¢ÇHè }¢æÚï }¢ é ¢ã ¶æïHï ãG}Hï ÜïU çH²ï „ñ²æÚ ƒæ J }¢ ñ ¢ ç…¨ï ãaè ¨}¢Ûææ

ƒæ ±æïã ÎÚ ãGÜGUèÜGU„ „¢¢Ð ƒæ J …æï }¢ é ¢ã }¢ï ¢ ÀéÐÜUHè ÐÜUÇïG Üé¢UÇHè

}¢æÚ ÜUÚ çÝxæHÝï }¢ï ¢ }¢M¨ÈGU ƒæ J }¢ ïÚï ©ÆæÝï ÐÚ „¢¢Ð ÜUæ çàæÜUæÚ }¢é ¢ã

¨ï çÝÜUH xæ²æ J ¥æñÚ ±æïã çÏæÈUÚ ÜUÚ ¶GæñÈGUÝæÜU ¥‹Îæ…G }¢ï ¢ }¢ïÚï

„¢}¢Ýï ãG}Hï ÜïU çH²ï „Ä²æÚ ƒæ }¢xæÚ »ï„¢ Hxæ„æ ƒæ çÜU çÜU¨è xæGñÏæè

„GæÜGU„ Ýï ©¨ï ÚæïÜU Ú¶æ ƒæ, àæé-ÚÜUæ» ÜGUæçÈGUHæ }¢ ï ¢ ï »ÜU §SHæ}¢è

|ææ§ü Ýï ÎêÚ ¨ï §¢üÅ }¢æÚè „æï ±æïã ÜéU™Hæ xæ²æ ¥æñÚ …GwG}¢è ãæï ÜUÚ

„ÇGÐÝï Hxææ J }¢…GèÎ …GÏæü ÐÇGÝï ÐÚ ¥æç¶GÚï ÜUæÚ ±æïã }¢ê…Gè ãHæÜU

ãæï xæ²æ J ¥æñÚ }¢ñ ¢ àæ-…-Ú» ¥GœæGæçÚÄ²æ ÜUè }¢ÁæGÜêUÚæ

Îé¥Gæ ¨éÏãGæï àææ}¢ ÐÉGÝï ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï „¢¢Ð ãæƒ }¢ï ¢ ÐÜUÇGÝï ÜïU

Ïææ ±é…êÎ ©¨ ÜïU Ç¨Ýï ¨ï }¢ãGÈGUê…G Úãæ J

{6} …GãÚèHæ Ç¢ÜU…ÝêÏæè ¥Èí G èÜ GUæ ÜïU àæãÚ (…æõçÝ¨Ïæxæü) }¢ï ¢ 26 }¢æã ÜïU çH²ï

¨ÈGUÚ ÜUÚÝï ±æHï §SHæ}¢ è |ææ§ü ç…‹ãï ¢ ¥}¢èÚ ï ¥ãHï ¨é‹Ý„

Ýï ¥ÐÝè ±ÜUæH„ ÜïU }¢‹¨Ïæ ï |æè Ý±æ…Gæ ãñ, ²æ’Ýè

ç¨çË¨H» „GÚèÜGU„ }¢ ï ¢ ©‹ãï¢ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUæ

}¢ éÚèÎ ÏæÝæÝï ÜUè §…æ…G„ ãñ J ©‹ãæï¢ Ýï (ÏæñMÝï }¢ éËÜU ¨ÈGUÚ ¨ï ÐãHï)


149

ãGçËÈGU²æ Ïæ„æ²æ çÜU }¢ñ ¢ ¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êH ÜïU ã}¢Úæã }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï

}¢ ï ¢ ¨ÈGUÚ ÜUÚ„ï ãé» ¥æ…GæÎ ÜUà}¢èÚ ÜïU »ÜU ÐãæÇè ¥GHæÜGïU }¢ï ¢ Ðãé¢™æ

„æï àæé-ÚÜUæ» ÜGUæçÈGUHæ ÜUæï ¶GæñÈGU }¢ãG¨ê¨ ãé±æ çÜU ¥GHæÜGUæ ¥æÏææÎè

¨ï ÎêÚ ¥æñÚ ±èÚæÝ …xæã ÐÚ ãñ J ÜUæï§ü …GãÚèHæ …æÝ±Ú ÝévG„¢Ý Ý Ðãé¢™æ

Îï J ã}¢ Ýï àæ-…-Ú» ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ ¨ï }¢ÁGÜêUÚæ Îé¥Gæ ÐÉG Hè

ç…¨ ÜïU }¢ é„¥GçËHÜGU ¥æ²æ çÜU éÏãGæï àææ}¢ ÐÉGÝï ±æHæ „¢ ¢Ð çÏæÓÀê ±

ÎèxæÚ }¢êç…GÄ²æ„ ¨ï }¢ãGÈGUê…G Úã„æ ãñ J

©‹ãæï¢ Ýï Ïæ„æ²æ çÜU „¢ï„ï }¢ ï ¢ ¥™æÝÜU }¢éÛæï }¢ãG¨ê¨ ãé±æ çÜU

}¢ ïÚè ÜGU}¢è…G }¢ï ¢ ÜUæï§ü ÜUèÇGæ Úñ¢xæ Úãæ ãñ, …Ïæ çxæÚïÏææÝ ÜïU ÏæÅÝ ¶æïH ÜUÚ

Îï¶æ „æï ªÐÚ ÜUæ „¢ ¢¨ ªÐÚ, Ýè™ï ÜUæ Ýè™ï Úã xæ²æ, Îï¶æ çÜU »ÜU

ÏæÇGæ ç¨²æã çÏæÓÀê }¢ ïÚï ¨èÝï ÐÚ ™H„æ ãé±æ ¥æçãS„æ ¥æçãS„æ

ÏæxæGH ÜUè „GÚÈGU ÏæÉG Úãæ ãñ J }¢ éÛæ }¢ ï ¢ §„Ýè çã}}¢„ |æè Ý Úãè çÜU ©¨ï

ãÅæ ¨Üê¢U J çÏæÓÀê Ýï …Ïæ ÏæxæGH ÜUè …æçÝÏæ ¨ï çÝÜUHÝï ÜUè …xæã Ý

Ðæ§ü, „æï ¥ÐÝæ …GãÚèHæ ¶GæñÈGUÝæÜU Ç¢ÜU }¢ïÚï ÏææÁGæê }¢ï¢ Ðñ±S„ ÜUÚ çÎ²æ,

Ïæ¨ }¢ñ¢ Ýï »ÜU …GæïÚÎæÚ ™è¶G }¢æÚè, ÐêÚï ç…S}¢ ¨ï Ð¨èÝæ ÏæãÝï Hxææ J

™è¶G éÝ ÜUÚ àæé-ÚÜUæ» ÜGUæçÈGUHæ |æè …æxæ xæ», ¥æñÚ ÜGUÚèÏæ Ú¶ï çxæHæ¨

ÜïU …GÚè»G çÏæÓÀê ÜUæï }¢æÚ ÇæHæ J ãG±æ¨ ÏæãGæH ãé» „æï }¢ïÚè ãñGÚ„ ¥æñÚ

wGæéàæè ÜUè §ç‹„ãæ Ý Úãè çÜU çÏæÓÀê Ýï …ãæ¢ ¶GæñÈGUÝæÜU Ç¢ÜU Ðñ±S„

çÜU²æ ƒæ, ±ãæ¢ ÜUæHæ ÀæHæ …GMÚ ÏæÝ xæ²æ ƒæ, }¢xæÚ Ý

©¨ …xæã ÐÚ ÎÎü ƒæ ¥æñÚ Ý …GãìÚ ÜUæ ¥¯Ú …GæçãÚ ãé±æ J


150

{7} …æÝæï }¢æH }¢ãGÈGUê…GÏææÏæéH }¢ÎèÝæ ÜUÚæ™è ÜïU ¥GHæÜïUG Ý²æ¥æÏææÎ ÜïU §SHæ}¢è

|ææ§ü …æï çÜU ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU …GÚè»G ÜGUæçÎÚè

¥GœæGæÚè ç¨çË¨Hï }¢ ï ¢ Îæç¶GH ãñ¢ J ©‹ãæï¢ Ýï ãGçËÈGU²æ Ïæ„æ²æ çÜU ¥ÐÝï

ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU ¥G„Gæ ÜUÎæü

àæ-…-Ú» ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ }¢ ï ¢ Î…ü Îé¥Gæ, }¢ ïÚï ç±Îü }¢ï ¢ ƒè J

§¨ ÜUè ÈGU…GèH„ ²ïã ãñ çÜU …æï ÜUæï§ü ¨éÏãGæï àææ}¢ „èÝ „èÝ

ÏææÚ ÐÉG Hï „æï ©¨ ÜïU ÐÉGÝï ±æHï ÜUæ ÎèÝ, §ü}¢æÝ, …æÝ, }¢æH ¥æñÚ

ÏæÓ™ï ¨Ïæ }¢ãGÈGUê…G Úã„ï ãñ¢ J (¥H ±…GèÈGU„éH ÜUÚè}¢æ, ÚÜGU}¢ : 14)

±æïã ÜUã„ï ãñ¢ çÜU »ÜU }¢Ú„Ïææ }¢ñ ¢ ¥æõçÈGU¨ }¢ï ¢ ƒæ ¥æñÚ Hæïxæ

|æè }¢æñ…êÎ ƒï çÜU ¥™æÝÜU ¥æõçÈGU¨ }¢ï ¢ ÇæÜêU ¥æ xæ» ¥æñÚ

¥SHãGæ çÝÜUæH ÜUÚ HêÅÝæ àæéM¥G çÜUÚ çÎ²æ J }¢ïÚï ¥‹ÎÚ ÜUè …ïÏæ

}¢ï ¢ ÝÃ±ï ã…GæÚ (90,000) MçÐ²ï }¢æñ…êÎ ƒï ¥æñÚ ™‹Î ÝæïÅ ¥æxæï

ÜUè …ïÏæ }¢ï ¢ Ú¶ï ƒï J

}¢xæÚ }¢ñ ¢ }¢éyæG}¢§Ý ƒæ, çÜU }¢ñ ¢ Ýï ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢ é<àæÎ

¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU ¥G„Gæ ÜUÎæü àæ-…-Ú»

ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ ï }¢ÁæGÜêUÚæ Îé¥Gæ ÐÉG Hè ãñ J §¨ çH²ï

}¢ïÚè …æÝæï }¢æH ÎæïÝæï¢ }¢ãGÈGUê…G Úãï¢xæï J §„Ýï }¢ ï ¢ »ÜU ÇæÜêUU}¢ ïÚï ÜGUÚèÏæ

¥æ²æ ¥æñÚ }¢ ïÚï …ïÏæ }¢ï ¢ ¨ï Ð™æ¨ (50) MçÐ²ï çÝÜUæH çH²ï, }¢ ñ ¢

„¢ ï™Ýï Hxææ çÜU 90 ã…GæÚ ãæï¢ ²æ Ð™æ¨ (50) MçÐ²ï §¨ Îé¥Gæ ÜUè

Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï „æï ¨Ïæ ÜUè çãGÈGUæ…G„ ãæïÝè ™æçã²ï J


151

¥|æè }¢ñ ¢ ²ïã „¢ ï™ ãè Úãæ ƒæ çÜU ÇæÜêU …Ïæ ¨Ïæ ¨ï Hæ¶æï¢

MçÐ²ï HêÅ ÜUÚ …æÝï Hxæï „æï ±æïãè “ÇæÜêU” ç…¨ Ýï }¢ïÚè …ïÏæ ¨ï

Ð™æ¨ MçÐ²ï çÝÜUæHï ƒï J }¢ïÚï ÜGUÚèÏæ ¥æ²æ ¥æñÚ ²ïã ÜUã„ï ãé» çÜU

}¢æñHæÝæ ! v²æ ²æÎ Ú¶æïxæï Ð™æ¨ MçÐ²ï ±æÐ¨ …ïÏæ }¢ ï ¢ ÇæH çÎ²ï J

{8} ¥±HæÎ ÜUè çãGÈGUæ…G„

±æïãè §SHæ}¢è |ææ§ü Ïæ„æ„ï ãñ¢ çÜU ™ê¢çÜU }¢ÁæGÜêUÚæ “Îé¥Gæ” }¢ï ¢

}¢æHæï …æÝ ÜïU „¢ƒ ¥±HæÎ ÜUè çãGÈGUæ…G„ ï }¢é„¥GçËHÜGU |æè Ïæ„æ²æ

xæ²æ ãñ J „æï »ÜU }¢Ú„Ïææ ÜU}¢Úï }¢ï¢ Ú¶ï ãé» ÐÓ™è¨ „è¨ ÜïU ÜGUÚèÏæ,

„}¢æ}¢ çÏæS„Ú }¢ïÚè „èÝ „¢Hæ ÏæÓ™è ÐÚ çxæÚ ÐÇGï J ç…¨ ¨ï ÏæÓ™è

çÏæS„Ú ÜïU Ýè™ï ÎÏæ xæ§ü J §¨ ±æçÜGU»G ÜUæ çÜU¨è ÜUæï §GË}¢ Ý ƒæ J

ÜUæÈGUè ÎïÚ Ïææ’Î …Ïæ ã}¢æÚè ±æçHÎæ ÜU}¢Úï }¢ï¢ Ðãé¢™è ¥æñÚ çxæÚï ãé» çÏæS„Ú

©Ææ» „æï Ïæ ÜUè ™è¶G çÝÜUH xæ§ü çÜU §¨ ÜïU Ýè™ï ÏæÓ™è ÎÏæè ãé§ü ƒè,

}¢xæÚ ²ïã Îï¶ ÜUÚ ãñGÚ„ ¥æñÚ wGæéàæè ÜUè §ç‹„ãæ Ý Úãè çÜU §„Ýè ÎïÚ

ÏææïÛæ „Hï ÎÏæï ÚãÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ ÏæÓ™è ç…G‹Îæ ƒè

¥æñÚ Úæï„ï ãé» ©Æ ÜUÚ ¶ÇGè ãæï xæ§ü J ã}¢ ¨Ïæ Ýï wGæéÎæ ÜUæ àæéRU

¥Îæ çÜU²æ çÜU ©¨ Ýï ã}¢æÚè ÏæÓ™è ÜUè çãGÈGUæ…G„ ÈGUÚ}¢æ§ü J


152

{9} ÜUæÚæïÏææÚ }¢ï ¢ Ïæ-ÚÜU„

ÏææÏæéH §SHæ}¢ (ç¨‹{) ÜïU àæãÚ ãGñÎÚæÏææÎ ÜïU ¥GHæÜïGU

¥æÈGU‹Îè ÅæªÝ ÜïU }¢éÜGUè}¢ »ÜU ÜUæÚæïÏææÚè ©G}¢í Ú¨èÎæ ÏææÚèàæ é‹Ý„æï¢

ÜïU ¥Gæç}¢H §SHæ}¢è |ææ§ü …æï ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

ÜïU …GÚè»G ÜGUæçÎÚè ¥GœæGæÚè ç¨çË¨Hï }¢ ï ¢ Îæç¶GH ãñ¢ ©Ý ÜUæ ãGçËÈGU²æ

Ïæ²æÝ ãñ çÜU ã}¢ Ýï ÏæÇGï Ðñ}¢æÝï ÐÚ „ïH çÝÜUæHÝï ÜïU çH²ï }¢æH

¶GÚèÎæ J }¢xæÚ Ïææ’Î }¢ ï ¢ }¢ãG¨ê¨ ãé±æ çÜU „±vGÜGUæï¥G ÜïU ç¶GHæÈGU ÈGUè

ÏææïÚè »ÜU çÜUHæï „ïH ÜU}¢ çÝÜUH Úãæ ãñ J ÏæÇïG ÝévG„¢Ý ÜUæ ¥‹Îïàææ

„¢}¢Ýï Ý…GÚ ¥æÝï Hxææ J

±æïã Ïæ„æ„ï ãñ¢ çÜU }¢ ñ ¢ Ýï ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ÜïU ¥G„Gæ ÜUÎæü

àæ-…-Ú» ÜGUæçÎçÚÄ²æ ¥GœæGæçÚÄ²æ }¢ ï ¢ ¨ï “ç±Îü” Éê¢Çæ „æï ©¨ }¢ ï ¢

¨çÄ²ÎéH §çS„xGÈGUæÚ ÜUè ÈGU…GèH„ ÐÉGè J

…æï ¨éÏãG àææ}¢ »ÜU »ÜU ÏææÚ ²æ „èÝ „èÝ ÏææÚ §¨ï ÐÉG Hï,

©¨ ÜïU xæéÝæã }¢é¥GæÈGU ãæï¢ ¥æñÚ ©¨ çÎÝ Úæ„ }¢ ï ¢ }¢Úï „æï àæãèÎ ¥æñÚ

¥ÐÝï ç…¨ ÈGïU’H ï ÝévG„¢Ý ÜUæ ¥‹Îïàææ ãæï, ¥ËH¢ã ©¨

¨ï }¢ãGÈGUê…G Ú¶„æ ãñ J


153

}¢ñ ¢ Ýï §¨ ÜUæï ç±Îü ÏæÝæ çH²æ J »ÜU ±çHÄ²ï

ÜUæç}¢H ÜUè §…æ…G„ ¨ï ÐÉGï …æÝï ±æHï “ç±Îü” ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ²ïã…GæçãÚ ãé§ü çÜU ¥æç¶GÚ }æï¢ …Ïæ çãG„¢Ïæ çÜU²æ „æï …ãæ¢ ÏæÇGï ÝévG„¢Ý

ÜUæ ¥‹Î ïàææ ƒæ, ±ãæ ¢ ¥ËH¢ã ± Ú¨ êH ÜïU ÜUÚ}¢ ¨ï ÆèÜU ÆæÜU ÝzG¥G ãé±æ J }¢ñ ¢ Ýï

¥ÐÝï ÎèxæÚ ÜUæÚæïÏææÚè ¥ãGÏææÏæ ÜUæï |æè “ç±Îü” ÐÉGÝï ÜïU çH²ï çÎ²æ J

{10} Ïæ¨ }¢ï ¢ HêÅ }¢æÚÏææÏæéH §SHæ}¢ ç¨‹{ (ãñGÎÚæÏææÎ) ÜïU }¢éÏæçËHxæGï Îæ’±„ï

§SHæ}¢è ÜUæ ãGçËÈGU²æ Ïæ²æÝ ãñ çÜU 19 Ú…ÏæéH }¢éÚÁ…Ïæ 1419 çã.}¢ ñ ¢ Ïææ’Î Ý}¢æ…Gï }¢xæGçÚÏæ ãñGÎÚæÏææÎ ¨ï çã‹Î }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï }¢ ï ¢ ¨ÈGUÚÜïU ç¨çË¨Hï }¢ï ¢ }¢æ’Hê}¢æ„ ÜïU çH²ï ÏææÏæéH }¢ÎèÝæ (ÜUÚæ™è) …æÝï ÜïU

çH²ï A.C. Coach }¢ ï ¢ ¨é±æÚ ãé±æ J ¥|æè Ïæ¨ Ýï ÜU}¢æïÏæïàæ ¥æ{ïÍæ‹Åï ÜUæ ¨ÈGUÚ „ñG çÜU²æ ãæïxææ çÜU ¥™æÝÜU 5 ¥ÈGUÚæÎ ¶ÇGï ãæï ÜUÚ™è¶GÝï Hxæï çÜU ¥ÐÝï ãæƒ ¨è{ï ÜUÚ ÜïU ¨Ú ÛæéÜUæ Hï¢ J „èÝ ¥ÈGUÚæÎÜïU ãæƒæï¢ }¢ ï ¢ çÚ±æõË±Ú ƒï J »ÜU Ýï Ïæ¨ Çîæ§±Ú ÜUæï ƒŒÐÇG }¢æÚ ÜUÚãÅæ²æ ¥æñÚ wGæéÎ xææÇGè Çîæ§ü± ÜUÚÝï Hxææ J

Ïæ¨ }¢ ï ¢ ¶GæñÈGUæï çãÚæ¨ ÈñUH xæ²æ J ÜU§ü ¶G±æ„èÝ ™è¶GÝïHxæè¢ J ÇæÜêU ãæƒ }¢ï ¢ çÚ±æõË±Ú HãÚæ„ï ãé» ¨wG„è ÜïU „¢ƒ ¶Gæ}¢æïàæÚãÝï ÜUè „ËÜGUèÝ ÜUÚ Úãï ƒï J çÈUÚ »ÜU »ÜU ÜïU „¢}¢Ýï çÚ±æõË±Ú „æÝÜUÚ ÚÜGU}¢ „GHÏæ ÜUÚÝï Hxæï : “ç…„Ýï Ðñ¨ï ãñ ¢ çÝÜUæH Hæï, ±ÚÝæxææ ïHè }¢æÚ Îï ¢xæ ï J” ¥Ïæ Ïæ¨ }¢ ï ¢ ¨‹ÝæÅæ Àæ ™éÜUæ ƒæ Jç¨ÈüGUUÇæÜêU¥æï ¢ ÜUè {}¢çÜU²æ¢ xæê ¢… Úãè ƒè¢ ²æ ¥™æÝÜU ÜU|æèçÜU¨è ¶Gæ„êÝ ÜUè ç¨¨ÜUè éÝæ§ü Îï„è J


154

}¢ñ¢ ¨Ú ÐÚ ¨Ï…G §G}¢æ}¢æ àæÚèÈGU ÜUæ „æ… ¨…æ» ãæƒ }¢ï¢ „SÏæèãG

çH²ï ÎéMÎï ÐæÜU ÐÉG„ï ãé» çÎH ãè çÎH }¢ï¢ ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUè

ÏææÚxææã }¢ï¢ §çS„xæGæ¯¢ Ðïàæ ÜUÚ Úãæ ƒæ J ™ê¢çÜU }¢ïÚï Ðæ¨ |æè »ÜU ÏæÇGè

ÚÜGU}¢ ƒè J §¨ çH²ï çÈGURU}¢‹Î ƒæ }¢xæÚ ²ïã „¢ï™ ÜUÚ }¢éyæG}¢§Ý ƒæ çÜU

}¢ñ¢ Ýï àæ-…-Ú» ¥GœæGæçÚ²æ }¢ï ¢ „ï ç±Îü ÜUæ }¢æ’}¢êH ÏæÝæ Ú¶æ ƒæ J ç…¨

ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï …æÝæï }¢æH, §ü}¢æÝ ± ¥±HæÎ ¨Ïæ ¥ËH¢ã

ÜUè çãGÈGUæ…G„ }¢ï¢ ¥æ …æ„ï ãñ¢ J Ïæ¨ }¢ï¢ ™‹Î Ýæñ …±æÝ |æè ¨é±æÚ ƒï ¥æñÚ

„à±èàæ ²ïã ƒè çÜU ÜUãè¢ §Ý }¢ï¢ ï ÜUæï§ü …ÁGÏææ„ }¢ï¢ ¥æ ÜUÚ HêÅÝï ±æHæï¢

ÜUæï ÚæïÜUÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚï „æï }¢é}æçÜUÝ ãñ ÇæÜêU ÈGUæ²Ú ÜUÚ Îï¢ ¥æñÚ §¨

„GÚãG ™HÝï ±æHè xææïHè çÜU¨è ÜUæï |æè Hxæ ÜU„è ãñ ! ¶ñGÚ, }¢ñ ¢ ÎéMÎ ï

ÐæÜU ÐÉGÝï ¥æñÚ }¢é<àæÎ ÜUè ÏææÚxææã }¢ ï¢ §çS„xæGæ¯¢ Ðïàæ ÜUÚÝï }¢ï ¢

}¢SMÈGU ƒæ J §¨ ¥SÝæ }¢ï ¢ }¢ ïÚï ÏæÚæÏæÚ ¨èÅ ÐÚ …æï Ýæñ …±æÝ ÏæñÆæ

ƒæ ©¨ ÜïU Ðæ¨ ÈGUÎüÝ ÈGUÎüÝ „èÝ ÇæÜêU¥æï¢ Ýï ¥æ ÜUÚ „Hæàæè Hè ¥æñÚ ©¨

ÜUè …ïÏæ ¶GæHè ÜUÚ±æ Hè J

}¢xæÚ ãñGÚ„ ¥¢xæï…G „GæñÚ ÐÚ ©Ý ÇæÜêU¥æï¢ Ýï Ý ãè }¢ïÚè „Hæàæè

Hè ¥æñÚ Ý ãè ÜéUÀ ÜUãæ ÏæçËÜU …Ïæ ™æñƒæ ÇæÜêU ¥æ²æ „æï ÏæÚæÏæÚ

±æHï ÜUè „Hæàæè HïÝï ÜïU Ïææ’Î }¢ éÛæ ï }¢ é¶Gæç„GÏæ ãæï ÜUÚ ÏæÇGè ãè Ý}æèü

¨ï ÜUãÝï Hxææ J ¥æÐ ÜUæï „æï çÜU¨è Ýï ™ïÜU Ýãè¢ çÜU²æ ? }¢ïÚï

§‹ÜUæÚ }¢ ï ¢ ¨Ú çãHæÝï ÐÚ ±æïã ™Hæ xæ²æ J

ÐèÀï ¨èÅ ÐÚ }¢æñ…êÎ àæwG¨ Ýï }¢ ïÚè ÜU}¢Ú ÜïU ÐèÀï ÝæïÅæï¢ ÜïU

Ïæ‹ÇH ÇæH çÎ²ï ƒï, ¥æñÚ çÜU¨è ¶Gæ„êÝ Ýï ¥ÐÝè „¢ ïÝï ÜUè ™ñÝ Ýè™ï

¨ï ÈïU¢ÜUè ƒè …æï }¢ïÚï Ðæ¢± ÜUè „GÚÈGU çxæÚè ƒè J


155

àæ-…-Ú» ¥GœæGæçÚ²æ ÜïU ç±Îü ÐÉGÝï ÜUè

Ïæ-Ú-ÜU„ ï Ý ç¨ÈüGU }¢ñ¢ HêÅÝï ï }¢ãÈGUê…G Úãæ ÏæçËÜU }¢ïÚè ÜU}¢Ú ÜïU ÐèÀï

ÇæHè xæ§ü ÚÜGU}¢ ¥æñÚ „¢ïÝï ÜUè ™ñÝ |æè ÇæÜêU¥æï¢ ¨ï }¢ãGÈGUê…G Úãè J

²ïã }¢ïÚï ÐèÚæï }¢é<àæÎ …G}¢æÝï ÜïU ±Hè çÜGUÏHæ àæñ¶Gï „GÚèÜGU„

¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ ÜïU ¥G„Gæ ÜUÎæü ç±Îü ÐÉGÝï ÜUè Ïæ-ÚÜU„ ƒè J

wGæé¨ê¨è }¢ÎÎ }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU çÜU¨è ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜUè §…æ…G„

¨ï ÐÉGï …æÝï ±æHï “¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU” ¥æñÚ ©Ý ÜïU çÎ²ï xæ» „GÚèÜG ïU

ÜïU }¢ é„GæçÏæÜGU çÜU²ï …æÝï ±æHï ÜUæ}¢æ ï ¢ }¢ ï ¢ ¥ËH¢ã ± Ú¨êH

( ) ÜUè wGæé¨ê¨è }¢ÎÎ àææç}¢Hï ãGæH ãæï

…æ„è ãñ J

ÏæãÚ ãGæH ¥…G wGæéÎ ÐèÚæï }¢é<àæÎ ¨ï ±…Gæ§ÈGU ±xæGñÚæ ÜUè

§…æ…G„ HïÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜïU Ïæ…æ» ©Ý ÜïU ¥G„Gæ ÜUÎæü àæ-…Úã àæÚèÈGU

}¢ï¢ çÎ²ï xæ» “¥±ÚæÎ” ± “±…Gæ§ÈGU” ÜUæ }¢æ’}¢êH ÏæÝæÝæ ãè }¢éÝæç¨Ïæ

ãñ J ÜU§ü }¢éÚèÎèÝ “¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU” ÜUè „Hæàæ ± §…æ…G„ }¢ï ¢

¨ÚxæÎæZ „æï Ý…GÚ ¥æ„ï ãñ¢ J }¢xæÚ ÏæÎ çÜGUS}¢„è ¨ï ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜïU

¥G„Gæ ÜUÎæü àæ-…Úã àæÚèÈGU ÜUæ }¢é„GæH¥Gæ ÜUÚÝï ¨ï }¢ãGM}¢ ãæï„ï ãñ¢ J

àæ-…-Ú» ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ±æïã §SHæ}¢è |ææ§ü …æï ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

¨ï }¢ éÚèÎ ²æ „GæçHÏæ ãñ¢, ¥xæÚ àæ-…-Ú» ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ ÜUæ

}¢ é„GæH¥Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢ „æï §¨ }¢ï ¢ ÜU}¢æï Ïæïàæ §v²æ±Ý (51) ÜïU ÜGUÚèÏæ

“¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU” ãñ¢ J }¢¯HÝ (1) çÚÁGÜGU }¢ ï ¢ Ïæ-Ú-ÜU„ ÜïU çH²ï


156

(2) xæG}¢ ± ¥H}¢ ¥æñÚ ÜGU…üG ÜUè ¥Îæ»xæè ÜïU çH²ï (3) „}¢æ}¢ xæéÝæãæï¢ÜUè }¢çxGÈGUÚ„ ÜïU çH²ï (4) ãÚ xæG}¢ ± ÐÚïàææÝè ¨ï Ý…æ„ ÜïU çH²ï(5) ãÚ ÏæHæ ï }¢ãGÈGUê…G ÚãÝï ÜïU çH²ï (6) „¢¢Ð çÏæÓÀê ±xæGñÚæ }¢êç…GÄ²æ„¨ï ÐÝæã ÜïU çH²ï (7) Úæ„ çÎÝ ÜïU ãÚ ÝévG„¢Ý ÜUè „HæÈGUè ÜïU çH²ï(8) §ü}¢æÝ ÐÚ ¶Gæç„}¢ ï ÜïU çH²ï (9) ÎèÝæï §ü}¢æÝ, …æÝ, }¢æH ¥æñÚÏæÓ™ï ¨Ïæ ÜïU }¢ãGÈGUê…G ÚãÝï ÜïU çH²ï (10) àæñ„GæÝ ¥æñÚ ©¨ ÜïU HàÜUÚ¨ï çãGÈGUæ…G„ ÜïU çH²ï (11) …æ§…G ãGæ…æ„, ÜUæ}²æÏæè, Îéà}¢Ý ÜUè}¢xGæHêÏæè ÜïU çH²ï (12) …ã‹Ý}¢ ¨ï ÐÝæã ¥æñÚ Ïæï àæé}¢æÚ §¨ „GÚãG ÜïU

}¢„¢§H ÜïU ãGH ÜïU çH²ï “¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU” }¢æñ…êÎ ãñ¢ J „±Á…æïã ÈGUÚ}¢æ»¢ àæ-…-Ú» ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ }¢ï ¢ }¢æñ…êÎ“¥±ÚæÎ” ± “±…Gæ§ÈGU” ÐÉGÝï ÜUè ãÚ ©¨ §SHæ}¢è |ææ§ü ²æ §SHæ}¢èÏæãÝ ÜUæï §…æ…G„ ãñ …æï ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU

…GÚè»G ÜGUæçÎÚè ¥GœæGæÚè ç¨çË¨Hï }¢ï ¢ Îæç¶GH ãñ¢ ²ïã ÐæõçÜUÅ „¢§…Gàæ-…Úã àæÚèÈGU }¢ÜU-„-Ïæ„éH }¢ÎèÝæ, ç¨HïvÅõÇ ãæª¨, ¥çHÈGU

ÜUè }¢çS…Î ÜïU „¢}¢Ýï, „èÝ ÎÚ±æ…Gæ, ¥ã}¢Î¥æÏææÎ ²æ ¥ÐÝï àæãÚÜUè çÜU¨è |æè àææ¶G ¨ï ãGæç¨H çÜU²æ …æ ¨ÜU„æ ãñ J

…æï ÜUæï§ü àæ-…-Ú» ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ ÜïU ¥±ÚæÎæï

±…Gæ§ÈGU ÐÉGÝï ÜïU wG±æçãàæ }¢‹Î ãñ¢ ¥æñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU …GÚè»G Ïæñ¥G„ ²æ „GæçHÏæ ãæïÝæ ™æã„ï ãñ¢ J §¨ ÜïU

çH²ï ¥ÐÝï Ýæ}¢ Ïæ }¢¥G ±çËÎÄ²„ ± ©G}¢ í, çÜU„æÏæ ÜïU ¥æç¶GÚ }¢ï ¢ çÎ²ï

xæ» ÈGUæõ}¢ ü ÐÚ çH¶ ÜUÚ }æ-ÎÝè }æÜUü…G, ÈñGU…G¢Ýï }¢ÎèÝ¢, ¼èÜU¢ïÝè

Ï¢x¢è™ï ÜïU Ð¢„, ç}¢Ú…G¢ ÐêÚ, ¥ãG}¢Î¥æÏææÎ ÜïU Ð„ï ÐÚ Ú±æÝæ

ÈGUÚ}¢æ Îï¢ J ©‹ãï¢ ç¨çË¨H» ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ }¢ï¢ Îæç¶GHÜUÚ çH²æ …æ»xææ J


157

¥ÜUæçÏæÚ }¢àææ§¶ïG çÜUÚæ}¢ ÜïU }¢-ÎÝè §àææüÎæ„ ±vG„ ÜUæ ÈGUæ§Îæ §ÏÝï ©G…ñçÏæÄ²æ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ ãÚ §‹„¢ÝÐÚ ±æç…Ïæ ãñ çÜU „}¢æ}¢ LÜUæ±Åæï¢ ¥æñÚ }¢SæMçÈGUÄ²æ„ ÜUæï ¶Gy}¢ ÜUÚÜïU wG±æçãàææ„ï ÝzG„¢Ýè ÜUè }¢é¶GæçHÈGU„ ÜUÚ„ï ãé» (¥ËH¢ã

ÜUè ÏææÚxææã ÜUè „GÚÈGU L…ê¥G ÜUÚÝï }¢ ï ¢) …ËÎè ÜUÚï ¥æñÚ çÜU¨è Îê¨Úï ±vG„ÜUæ }¢ é‹„ç…GÚ Ý Úãï çÜU ¥ãHï „GÚèÜGU„ ±vG„ ¨ï ÈGUæ§Îæ ©ÆæÝï ±æHï


xæGzGH„ ÜïU „¢ƒ ç…GRU §ÏÝï ¥G„Gæ©ËHæã ç¨ÜU‹ÎÚè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ãéGÁGæêÚï ÜGUËÏæ ãGæç¨H Ý ãæïÝï ÐÚ ç…GRU (¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU)

„ÜüUUÝãè¢ ÜUÚÝæ ™æçã²ï, (¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU) ¥æñÚ ç…GRU ÜUæï çÏæËÜéUH

ÀæïÇG ÎïÝæ xæGzGH„ ÜïU „¢ƒ ç…GRU ÜUÚÝï ¨ï ÏæÇGè xæGzGH„ ãñ J »ïGÝ}¢é}æçÜUÝ ãñ ÜU|æè |æè ¥æÐ xæGzGH„ ÜïU „¢ƒ ç…GRU ÜUÚ„ï ÜUÚ„ï çÎH ÜUèãéGÁGæêÚè ÜïU „¢ƒ ç…GRU ÜUÚÝï ÜïU }¢„üÏæï }¢ï¢ Ðãé¢™ …æ»¢ J ¥ãHï „GÚèÜGU„ Ýï

„æï }¢Úæç„Ïæ ãGæç¨H ÜUÚÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ ¥ÐÝï ¥±ÚæÎ Ýãè¢ ÀæïÇGï J

¨Ú ÜUæ „æ… ¥ÏæéH ãG¨Ý ÎÚæ… Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ ãG…GÚ„ï

…éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè ÜïU }¢é„GæçÏæÜGU ¥ãHï }¢æ’ÚïÈGU„ ÜUÚæ}¢æ„,¥‹±æÚ ¥æñÚ (ÎèxæÚ Ïæ-Ú-ÜU„æï¢ ÜïU) ãéG¨êH ÜïU Ïææ ±é…êÎ ¥ÐÝï ¥±ÚæÎ ±±…Gæ§ÈGU ¥æñÚ §GÏææÎæ„ „ÜüUUÝãè¢ ÜUÚ„ï J §GÏææÎ„ ¥GæçÚÈGUèÝ ÜïU çH²ï

ÏææÎàææã ÜïU ¨Ú ÐÚ „æ… ¨ï ç…G²æÎæ }¢ãGÏæêÏæ ãñ J

çÜU¨è Ýï ¥æÐ (²æ’Ýè …éÝñÎ ÏæxGæÎæÎè ) ÜïU ãæƒ}¢ï¢ „SÏæèãG Îï¶ ÜUÚ ÐêÀæ çÜU §¨ ÜGUÎÚ ÜU}¢æH (ãGæç¨H ãæïÝï) ÜïU Ïææ’Î¥Ïæ §¨ ÜUè (²æ’Ýè ¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU ÐÉGÝï ¥æñÚ ç…GRU ÜUÚÝï) ÜUè v²æ…GMÚ„ ãñ ?


158

¥æÐ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ §¨ ÜïU …GÚè»G (²æ’Ýè ¥±ÚæÎæï

±…Gæ§ÈGU ¥æñÚ ç…GRU) ÜïU …GÚè»G }¢ ñ ¢ ¥ËH¢ã „ÜU Ðãé¢™æ ãê¢ ¥Ïæ

§¨ ÜUæï ÜñU¨ï ÀæïÇG Îê¢ ! ! ! (»ï…GÝ)

xæGzGH„ ¨ï „æ§Ïæ §ÏÝï ¥G„Gæ©ËHæã Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : ç¨±æ»

…æçãHæï¢ ÜïU ¥±ÚæÎæï (±…Gæ§ÈGU) ÜUæï ÜUæï§ü ÜU}¢„Ú Ýãè¢ }¢Ûæ„æ }¢ÁGæÜêUÚæ

çÜU¨è ÏæÏæ ÜïU Ðïàæï Ý…GÚ ¥xæÚ çÜU¨è Ýï ç…GRUæï ¥±ÚæÎ ± ±…Gæ§ÈGU

„ÜüUUÜUÚ çÎ²ï ãñ¢ „æï ©¨ï ™æçã²ï çÜU xæGzGH„ ¨ï „æ§Ïæ ãæï ÜUÚ ÏæïÎæÚè

ÜUè „GÚÈGU HæñÅ ¥æ» ¥æñÚ ¥æ²‹Îæ ÐæÏæ‹Îè ÜUæ §ÚæÎæ (± çÝÄ²„) ÜUÚï

¥æñÚ Îé‹²æ ± ¥æç¶GÚ„ ÜUè Ïæï àæé}¢æÚ Ïæ-Ú-ÜU„æï¢ ÜïU ãéG¨êH ÜïU çH²ï

àæ-…Úã àæÚèÈGU ¨ï ™‹Î ¥±ÚæÎ }¢éÜGUÚüÚ ÜUÚ ÜïU §‹ãï¢ ÐæÏæ‹Îè ¨ï

¥ÐÝï ç±Îü }¢ï ¢ HæÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚï ¥æñÚ Ïæ „ÎÚè… §¨ }¢ï ¢

§…GæÈGUï ÜUè ÜUæïçàæàæ |æè …æÚè Ú¶ï J

²æÎ Ú¶ï¢ ! ±…Gæ§ÈGU ÐÉGÝï ²æ çÜU¨è |æè ÜUæ}¢ ÜUÚÝï ÜUæ

}¢vG¨Î ç¨ÈüGU ¥ËH¢ã ÜUè çÚ…Gæ ÜUæ ãéG¨êH ãæïÝæ ™æçã²ï …Ïæ

±æïã Úæ…Gè ãæïxææ „æï ¨Ïæ ÜUæ}¢ ¨¢±Ú …æ»¢xæï J

¥ËH¢ã ¨ï Îé¥Gæ ãñ çÜU ±æïã ã}¢ ï ¢ ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢ é<àæÎ

¥æñÚ ç¨çË¨Hï ÜïU }¢àææ§¶Gï çÜUÚæ}¢ ÜUæ §GàÜGU ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ

ÜUÚ „¨Ã±éÚï }¢é<àæÎ ÜUè HÁG…G„ï¢ ¥æñÚ àæ-…Úã àæÚèÈGU ÐÉGÝï ÜUè

Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ HêÅÝï ÜUè „æñÈGUèÜGU ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ» J

( )


159

à¢-…-Ú» ¥G¢çH²¢ãG…GÚ¢¼ï }¢à¢¢§¶Gï çÜUÚ¢}¢ ç„Hç„H» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜGU¢çÎçÚ²¢ Ú-…Gç±²¢ ç…G²¢§²¢ ¥Gœ¢G¢çÚ²¢

²æ §Hæãè ÚãìG}¢ ÈGUÚ}¢æ }¢éS„GÈGUæ1 ÜïU ±æç¨„ïG²æ Ú¨êHËHæã ÜUÚ}¢ ÜUèç…²ï ¶éGÎæ ÜïU ±æç¨„ïG

}¢éçàÜUHï¢ ãGH ÜUÚ àæãï }¢éçàÜUH Üé àææ 2 ÜïU ±æç¨„ïG ÜUÚ ÏæHæ»¢ ÚÎ àæãèÎï ÜUÚÏæHæ 3 ÜïU ±æç¨„ï G¨çÄ²Îï ¨Á…æÎ 4 ÜïU ¨ÎÜGïU }¢ï¢ „¢ç…Î Ú¶ }¢éÛæï

§ GË}¢ ï ã GÜGU Îï ÏææçÜGUÚ ï 5 §GË}¢ ï ãéÎæ ÜïU ±æç¨„ï Gç¨ÎìÜïUG „¢çÎÜGU 6 ÜUæ „¨géÜGU „¢çÎÜéGUH §SHæ}¢ ÜUÚ

Ïæï xæG…GÏæ Úæ…Gè ãæï ÜUæç…G}¢ 7 ¥æñÚ Ú…Gæ 8 ÜïU ±æç¨„ïGÏæãÚï }¢æ’MÈGUæï 9 ¨Úè 10 }¢æ’MÈGU Îï Ïæï ¶éGÎ ¨Úè

…é‹Îï ãGÜGU }¢ï ¢ çxæÝ …éÝñÎï 11Ïææ ¨ÈGUæ ÜïU ±æç¨„ïGÏæãÚï çàæÏHè 12 àæïÚï ãGÜGU Îé‹²æ ÜïU ÜéUœææï¢ ¨ï Ïæ™æ

»ÜU ÜUæ Ú¶ ¥GÏÎï ±æçãGÎ 13 Ïæï çÚ²æ ÜïU ±æç¨„GïÏæéH ÈGUÚã G 14 ÜUæ ÎÜGUæ ÜUÚ xæG}¢ ÜUæï ÈGUÚãG Îï ãéGSÝæï æ’Î

ÏæéH ãG Ý 15 ¥æñÚ Ïæê §üGÎï 16 æ’Îï …Gæ ÜïU ±æç¨„ïGÜGUæçÎÚè ÜUÚ ÜGUæçÎÚè Ú¶ ÜGUæçÎçÚ²æ¢ï }¢ ï ¢ ©Ææ

ÜGUÎíï ¥GÏÎéH ÜGUæçÎÚï 17 ÜéGUÎÚ„ Ýé}¢æ ÜïU ±æç¨„ïG(1) ¨ï Îï çÚÁ GÜG ïU ãG¨Ý

Ïæ‹Î» ÚÁG…GæÜGU „æ…éH ¥çSÈG²æ 18 ÜïU ±æç¨„GïÝSÚ ¥Ïæè 19 „¢HïãG ÜUæ ¨ÎÜGUæ „¢HïãGæï }¢‹ êÚ Ú¶

Îï ãG²æ„ï Îè¢ }¢ éçãGÄ²ï 20 …æ¢ çÈGU…Gæ ÜïU ±æç¨„Gï„ê GÚ ï §GÚÈG æÝæ ï ©GHéÃ±æï ãG}Îæ ï ãé GSÝæ ± Ïæãæ Îï ¥GHè 21 }¢ê„¢ 22 ãG Ý 23¥ãG}¢Î 24 Ïæãæ 25 ÜïU ±æç¨„ïG

(1)...... ²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ©‹ãïæ ¥ÓÀè Ú¢ï…Gè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü J


160

ÏæãÚï §Ïæíæãè}¢ 26 }¢éÛæ ÐÚ ÝæÚï xæG}¢ xæéH…GæÚ ÜUÚ|æèÜU Îï Îæ„æ ç|æÜUæÚè 27 ÏææÎàææã ÜïU ±æç¨„ïG

¶GæÝ» çÎH ÜUæï ç…G²æ Îï M» §ü}¢æ¢ ÜUæï …}¢æHàæã ç…G²æ 28 }¢æñHæ …}¢æHéH ¥æñçH²æ 29 ÜïU ±æç¨„ïG

Îï }¢éãG}}¢Î 30 ÜïU çH²ï Úæï…Gè ÜUÚ ¥ãG}¢Î 31 ÜïU çH²ïwG±æÝï ÈGUÁGHéËHæã 32 ¨ï çãGS„¢ xæÎæ ÜïU ±æç¨„Gï

ÎèÝæï Îé‹²æ ÜïU }¢éÛæï Ïæ-ÚÜUæ„ Îï Ïæ-ÚÜUæ„ ¨ï§GàÜïUG ãGÜGU Îï §GàÜGUè 33 §GàÜïUG §ç‹„}¢æ (1) ÜïU ±æç¨„Gï

ãéGÏÏæï ¥ãHï Ïæñ„ Îï ¥æHï }¢éãG}}¢Î 34 ÜïU çH²ïÜUÚ àæãèÎï §GàÜï G ã}…Gæ35 Ðïà±æ ÜïU ±æç¨„ïG

çÎH ÜUæï ¥ÓÀæ „Ý ÜUæï éƒÚæ …æÝ ÜUæï ÐéÚ ÝêÚ ÜUÚ¥ÓÀï Œ²æÚï 36 àæ}¨ï Îè¢ ÏæÎLH ©GHæ ÜïU ±æç¨„ïG

Îæï …ãæ¢ }¢ ï ¢ ¶GæçÎ}¢ ï ¥æHï Ú¨êHéËHæã ÜUÚã G… GÚ„ ï ¥æHï Ú¨êH ï37 }¢ év G„Îæ Üï U ±æç¨„ï G

ÜUÚ ¥G„Gæ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ» ¥ãG}¢Îï }¢é¨üH }¢ éÛæï}¢ ïÚï }¢æñHæ ãG…GÚ„ï ¥ãG}¢Î Ú…Gæ 38 ÜïU ±æç¨„Gï

ÐéÚ ç…G²æ ÜUÚ }æïÚæ ™ïãÚæ ãGàÚ }¢ï ¢ »ï çÜUçÏæí²æàæã ç…G²æ©gèÝ 39 ÐèÚï Ïææ ¨ÈGUæ ÜïU ±æç¨„ïG

(2)

ÜGUæçÎÚè ¥GÏÎéS¨Hæ}¢ 40 ¥GÏÎï Ú…Gæ ÜïU ±æç¨„Gï§GàÜïG ¥ãG}¢Î }¢ï ¢ ¥G„Gæ ÜUÚ ™à}¢ï „Ú „¢ï…Gï ç…xæÚ

²æ ¶éGÎæ §Ë²æ¨ 41 ÜUæï ¥ãG}æÎ Ú…Gæ ÜïU ±æS„Gï¨ÎÜGUæ §Ý ¥æ’²æ¢ ÜUæ Îï Àï »ïGÝ §GÁG…G, §GË}¢æï ¥G}¢H

¥GzG±Gæï §GÚÈGUæ¢, ¥GæçÈGUÄ²„ §„ Ïæï Ý±æ ÜïU ±æç¨„Gï

(1).... ²¢’Ýè §GàÜGU ÜUè çÝSÏ¢¼ Ú¶Ýï ±¢Hï J

(2).... ²¢’Ýè ã}¢ïæ ÎèÝ ± Îé‹²¢ }¢ïæ „H¢}¢¼è ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ J


161

¼±¢Úè¶Gï »’Ú¢„ ± }¢ÎÈGUÝ à¢ÚèÈGU¥S}¢¢» çx¢Ú¢}¢èÝ}Ï¢Ú }¢…G¢Úï }¢éÜGUg„ÚïãGH¼

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

à¢ãÝà¢¢ãï }¢ÎèÝ¢ 12, ÚÏ¢è©‹ÝêÚ, 11 çã.

ãG…GÚ¼ï }¢¢ñH¢ ¥GHè 21, Ú}¢…G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU, ç„. 40 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ ãéG„ñÝ …é}¢é¥G¢ -10, }¢éãGÚü}¢, ç„. 61 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ …GñÝéH ¥G¢çÏ¢ÎèÝ 18, }¢éãGÚü}¢éH ãÚ¢}¢, ç„. 94 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ Ï¢¢ÜGUÚ 7, ç…GH çãGÁ…¢, ç„.114 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ …¢’ÈGUÚï „¢çÎÜGU 15, Ú…Ï¢, ç„. 148 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ ÜU¢ç…G}¢ 5, Ú…Ï¢, ç„. 184 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ Ú…G¢ 21, Ú}¢…G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU, ç„. 202 çã.

ãG…GÚ¼ }¢¢’MÈGU ÜU¶Gèü 2, }¢éãGÚü}¢, ç„. 200 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ ç„Úèü „v¼è 13, Ú-}¢…G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU, ç„. 253çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ …éÝñÎ Ï¢x¢GÎ¢Îè 27, Ú…Ï¢, ç„. 297, 298, 299 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ çà¢ÏHè 27, ç…GH çãGÁ…¢, ç„. 334 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ±¢çãGÎ 26, …}¢¢çÎH ¥¢ç¶GÚ, ç„. 425 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ ¥Ï¢éH ÈUãGü ¼GÚ¼Gê„è 3, à¢¢’Ï¢¢ÝéH }¢é¥GÁG…G}¢, ç„. 447 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ ¥Ï¢êH ãG„Ý ãvÜU¢Úè ²ÜUé}¢ }¢éãGÚü}¢éH ãGÚ¢}¢, ç„. 486 çã.

ãG…GÚ¼ §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê „§GüÎ }¢¶GÁG¢ê}¢è 7, à¢¢Ï¢¢ÝéH }¢é¥Á…G}¢, ç„. 513 çã.

ãG…GÚ¼ x¢G¢ñ éH ¥¢’…G}¢ 11, ÚÏ¢è©H ¥¢ç¶GÚ, ç„. 582 çã.

ãG…GÚ¼ „çÄ²Î ¥GÏÎéÚü…G¢ÜGU 6, à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢, ç„. 623 çã.

ãG…GÚ¼ ¥Ï¢ê „¢HïãG 27, Ú…Ï¢éH }¢éÚÁ…Ï¢, ç„. 632 çã.

ãG…GÚ¼ }¢¢ïsGégèÝ 22, ÚÏ¢è©‹ÝêÚ, ç„. 656 çã.

}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Ú¢

Ý…ÈGU à¢ÚèÈGU

ÜUÚÏ¢H¢» }¢é¥ËH¢

}¢ÎèÝ» ¼GçÄ²Ï¢¢

“”

“”

Ï¢x¢GÎ¢Î à¢ÚèÈU

}¢à¢ãÎ }¢éÜGUg„

Ï¢x¢GÎ¢Î à¢ÚèÈU

“ ”

“ ”

“ ”

“ ”

“ ”

“ ”

Ï¢x¢GÎ¢Î à¢ÚèÈGU

“ ”

“ ”

“ ”

“ ”


162

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

ãG…GÚ¼ „çÄ²Î ¥GHè Ï¢x¢GÎ¢Îè 23, à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢, ç„. 739 çã.

ãG…GÚ¼ „çÄ²Î }¢ê„¢ 13, Ú…Ï¢éH }¢éÚÁ…Ï¢, ç„. 763 çã.

ãG…GÚ¼ „çÄ²Î ãG„Ý 26, „ÈGULH }¢é…GzGÈUGÚ, ç„. 781 çã.

ãG…GÚ¼ „çÄ²Î ¥ãG}¢Î …èH¢Ýè 19, }¢éãGÚü}¢éH ãGÚ¢}¢, ç„. 853 çã.

ãG…GÚ¼ à¢ñ¶G Ï¢ã¢©gèÝ 11, …éGH çãGÁ…¢, ç„. 921 çã.

ãG…GÚ¼ §Ï¢í¢ãè}¢ »ïÚ…è 15, ÚÏ¢è©GH ¥¢ç¶GÚ, ç„. 940/953 çã.

ãG…GÚ¼ }¢éãG}}¢Î çÝ…G¢}¢égèÝ ç|¢ÜU¢Úè 9, ç…H ÜU¢’Î¢, ç„. 981çã.

ãG…GÚ¼ ÜGU¢…Gè ç…G²¢©gèÝ }¢¢MÈGU Ï¢Á²¢ 22, Ú…Ï¢éH }¢éÚÁ…Ï¢, ç„. 989 çã.

ãG…GÚ¼ …}¢¢HéH ¥¢ñçH²¢ à¢Ï¢ï §üGÎéH çÈGU~¢G, ç„. 1047 çã.

ãG…GÚ¼ }¢éãG}}¢Î ÜU¢ËÐ±è 6, à¢¢’Ï¢¢ÝéH }¢é¥Á…}¢, ç„.1030/1071 çã.

ã…Ú¼ „çÄ²Î ¥ãG}¢Î ÜU¢ËÐ±è 19, „ÈGULH }¢é…GzGÈGUÚ, ç„. 1084 çã.

ãG…GÚ¼ „çÄ²Î ÈGU…GHéËH¢ã 14, ç…GH ÜU¢’Î¢, ç„. 1111 çã.

ãG…GÚ¼ „çÄ²Î Ï¢-Ú-ÜU¼éËH¢ã 10, }¢éãGÚü}¢éH ãGÚ¢}¢, ç„. 1142 çã.

ãG…GÚ¼ „çÄ²Î ¥¢Hï }¢éãG}}¢Î 16, Ú}¢…¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU, ç„. 1164 çã.

ãG…GÚ¼ à¢¢ã ãG}…G¢ 14, Ú}¢…¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU, ç„. 1198 çã.

ãG…GÚ¼ „çÄ²Î à¢¢ã ¥¢Hï ¥ãG}¢Î ¥ÓÀï ç}¢²¢æ 17, ÚÏ¢è©H ¥Ã±H ç„. 1225 çã.

ãG…GÚ¼ „çÄ²Î à¢¢ã ¥¢Hï Ú„êH 18, ç…H çãÁ…¢, ç„. 1296 çã.

§}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î Ú…G¢ ¶G¢Ý 25, „ÈGULH }¢é…GzGÈUGÚ, ç„. 1340 çã.

à¢ñ¶G ç…G²¢©gèÝ }¢-ÎÝè 4, ç…H çãÁ…¢, ç„. 1401 çã.

ãG…GÚ¼ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥GÏÎéS„H¢}¢ ÜGU¢çÎÚè

¥S}¢¢» çx¢Ú¢}¢èÝ}Ï¢Ú ÚïãGH¼ }¢…G¢Úï }¢éÜGUg„

Ï¢x¢GÎ¢Î à¢ÚèÈGU

“ ”

“ ”

“ ”

ãGñÎÚ¢Ï¢¢Î ÎvÜUÝ

ÎïãHè

ÜU¢ÜêUÚè à¢ÚèÈGU

H¶Ý¢ñ

ÜU¢ñÇG¢…ã¢æ ¥¢Ï¢¢Î

ÜU¢ËÐè à¢ÚèÈGU

“ ”

“ ”

}¢¢ÚïãÚ¢ }¢é¼G¤ãÚ

“ ”

“ ”

“ ”

“”

Ï¢ÚñHè à¢ÚèÈGU

}¢ÎèÝ» ¼GçÄ²Ï¢¢


163

§ü„¢Hï ¯±æÏæÎé‹²æ ± ¥æç¶GÚ„ ÜUè Ïæïã„Úè ¥æñÚ ¥æÈGUæ„æï ÏæçHÄ²æ„ ¨ï

Ý…æ„ ÜïU çH²ï }¢ é‹ÎçÚ…» ÏææHæ }¢àææ§¶Gï ÜGUæçÎçÚ²æ ¥GœæGæçÚ²æ ÜïU

²æñ}¢ï ç±„¢H ÜUè „æÚè¶Gæï¢ ÜïU çãG„¢Ïæ ¨ï §ü„¢Hï ¯±æÏæ ÜUæ »ãç„}¢æ}¢

ÈGUÚ}¢æ»¢ J ÏæçËÜU ãÚ Úæï…G Ïææ’Î Ý}¢æ…ïG ÈGU…í »ÜU ÏææÚ “àæ-…-Ú»

¥GæçH²æ” ÐÉG çH²æ ÜUÚï¢ J §¨ ÜïU Ïææ’Î “ÎéM Î ï xæGæñç¯²æ” „¢„

ÏææÚ “¥H ãG}Îé àæÚèÈGU” »ÜU ÏææÚ “¥æ²„éH ÜéU¨èü” »ÜU ÏææÚ

“ ” „¢„ ÏææÚ, çÈUÚ “ÎéM Îï xæGæñç¯²æ” „èÝ ÏææÚ ÐÉG ÜUÚ §¨

ÜUæ ¯±æÏæ ÏææÚxææãï çÚ„¢H„ }¢¥æÏæ }¢ï ¢ Ý…íG ÜUÚ

ÜïU „}¢æ}¢ ¥ç}Ïæ²æ» çÜUÚæ}¢ , ãGæÏæ» çÜUÚæ}¢

¥æñÚ ¥æñçH²æ» §GÁG…Gæ}¢ ÜUè ¥Ú±æãGï „GçÄ²Ïææ ÜUè Ý…íG ÜUÚï¢ ç…Ý ÜïU

ãæƒ ÐÚ Ïæñ¥G„ ÜUè ãñ ±æïã ç…G‹Îæ ãæ¢ï „Ïæ |æè ©Ý ÜïU Ýæ}¢ àææç}¢Hï

ÈGUæ„ïãGæ ÜUÚ çH²æ ÜUÚï¢ çÜU …è„ï …è |æè §ü„¢Hï ¯±æÏæ ãæï ¨ÜU„æ ãñ

¥æñÚ „¢ƒ ãè Îé¥Gæ» ÎÚæç…G» ©G}¢ í çÏæH ¶ñGÚ |æè ÜUÚï¢ J xæGñÏæ

¨ï }¢ÎÎ ÜïU „¢}¢æÝ ãæï¢xæï J

Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ¨ï ±æÏæS„æ ãæï ÜUÚ

}¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæï¢ }¢ï ¢ ¨ÈGUÚ ¥æñÚ }¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢æ„ ÜïU }¢é„GæçÏæÜGU

}¢æ’}¢ êH ± ÎèxæÚ }¢-ÎÝè ÜUæ}¢æï¢ }¢ ï ¢ àæé}¢ êçHÄ²„ ¥æñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï

¨é‹Ý„ ÜïU §SHæãGè é‹Ý„æï¢ |æÚï Ïæ²æÝæ„ ÜUè ÜïU¨èÅï¢ ±

Ú„¢§H ÜUè „vG¨è}¢ |æè §ü„¢Hï ¯±æÏæ ÜUæ Ïæïã„ÚèÝ …GÚè¥Gæ ãñ J


164


çãGS„» ™ãæM }æ }¢ï ¢.....

ÜGUËÏæ ÜUè ¨Hæ}¢„è (¨. 165 „æ 171)

àæÚè¥G„ ± „GÚèÜG ¼ (¨. 171 „æ 174)

¥ÜUæçÏæÚ ¥æñçH²æ» ÜUæç}¢HèÝ ÜïU

6 ¥Gæç……GæÝæ ¥vG±æH (¨. 174 „æ 176)

ÐèÚ ÏæÝæÝï ÜUæ }¢vG¨Î (¨.176 „æ 180)

±S±„¢ ï ¢ ÜUè ÜUæÅ (¨.180 )

±ÚÜGU ©HçÅ²ï......


165

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H(çãGS„¢ ™ãæM }æ)

¥GæçàæÜïGU ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï

§SHæ}¢è, ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨


ÎéMÎæï Hæ}¢ }¢ï ¢ ÈGUÚ}¢æÝï }¢éS„GÈGUæ ÝvGH ÈGUÚ}¢æ„ï

ãñ¢ : “…æï àæwG¨ }¢ éÛæ ÐÚ ÎéMÎï ÐæÜU ÐÉGÝæ |æêH xæ²æ ±æïã …‹Ý„ ÜUæ

ÚæS„æ |æêH xæ²æ J”

çÎH ÜUè §SHæãGÝçÏæÄ²ï ÜUÚè}¢, ÚªÈéGUÚüãGè}¢ ¥ÐÝï

¥SãGæÏæ ÜïU ÜéGUHêÏæ ÜUè §SHæãG ¥æñÚ „…GçÜU²æ ÜUæ ç…G²æÎæ

»ãç„}¢æ}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ƒï J ¥æñÚ §Ý ÐÚ ±æ…ïGãG ÈGUÚ}¢æ„ï çÜU ÏæïàæÜU §‹„¢Ý

ÜUè §SHæãG ¥æñÚ ¥}æÚæ…Gï Ïææç„GÝ ¨ï ©¨ ÜUè çàæÈGUæ §SHæãGï ÜGUËÏæ ÐÚ

}¢æñÜGUêÈGU ãñ J

¥æÐ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : ¶GÏæÚÎæÚ ç…S}¢ï

§‹„¢Ýè }¢ï¢ »ÜU ÅéÜUÇGæ ãñ ¥xæÚ ±æïã ÎéLS„ ãæï …æ» „æï „}¢æ}¢ ç…S}¢

¨ãGèãG Úãïxææ ¥æñÚ ¥xæÚ ±æïã ¶GÚæÏæ ãæï …æ» „æï ÐêÚæ ç…S}¢ ¶GÚæÏæ ãæï

…æ»xææ ¥æñÚ ±æïã çÎH ãñ J


166

ÜGUËÏæ ÜUè ¨Hæ}¢„è …Ïæ §‹„¢Ý ÜUè §SHæãG ÜUæ çÎH ÜUè §SHæãG

ÜïU „¢ƒ §<„Ïææ„G (²æ’Ýè ÚæçÏæ„Gæ) ãñ „æï §‹„¢Ý ÜïU çH²ï …GMÚè ÆãÚæ

çÜU ±æïã (ç…S}¢ ÜïU „¢ƒ) ¥ÐÝï çÎH ÜUè §SHæãG |æè ÜUÚï J ²æ’Ýè

„}¢æ}¢ ÏæéÚè ¥GæÎ„æï¢ ¨ï ç…Ý ¨ï ¥ËH¢ã Ýï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢æ²æ ©Ý

¨ï çÎH ÜUæï „¢ÈGU ÜUÚï ¥æñÚ „}¢æ}¢ ¥ÓÀï ¥æñ„¢ÈGU ç…Ý ÜUæ ¥ËH¢ã

Ýï ãéGv}¢ çÎ²æ, çÎH ÜUæï }¢ é…GÄ²Ý ÜUÚï J „Ïæ …æ ÜUÚ ©¨ ÜUæ çÎH

¨Hæ}¢„è ±æHæ ãæïxææ ¥æñÚ §¨ „GÚãG ±æïã ÜUæ}²æÏæ ± ÜUæ}¢ÚæÝ ãæï

¨ÜïUxææ J

…ñ„¢ çÜU ÜéGUÚ¥æÝï ÐæÜU }¢ï ¢ ¥ËH¢ã Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ J

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ç…¨ çÎÝ Ý }¢æH ÜUæ}¢ ¥æ»xææ, Ý ÏæïÅï,

}¢xæÚ ±æïã …æï ¥ËH¢ã ÜïU ãéGÁGæêÚ ãGæç…GÚ ãé±æ, ¨Hæ}¢„ çÎH Hï ÜUÚ J

»ÜU ¥æñÚ …xæã ÜéGUÚ¥æÝï ÐæÜU }¢ï ¢ §àææüÎ ãæï„æ ãñ J

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) „é}¢ ÈGUÚ}¢æ¥æï }¢ ïÚï ÚÏæ Ýï „æï Ïæï ãG²æ§²æ¢

ãGÚæ}¢ ÈGUÚ}¢æ§ü ãñ¢ J …æï ©Ý }¢ï ¢ ¶éHè ãñ¢ ¥æñÚ …æï ÀéÐè J


(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ¥æñÚ Ïæï ãG²æ§²æï¢ ÜïU Ðæ¨ Ý …æ¥æï J …æï

§Ý }¢ï ¢ ¶éHè ãñ¢ ¥æñÚ …æï ÀéÐè J


167

}¢éÈGUçS¨ÚèÝï çÜUÚæ}¢ ÜïU }¢ é„GæçÏæÜGU §Ý ¥æ²æ„ï }¢éÏææ-ÚÜUæ }¢ï ¢

Ïææç„GÝè Ïæï ãG²æ§ü ï }¢éÚæÎ wGæéÎ Ð¨‹Îè, çÚ²æ, ãG Î ¥æñÚ çÝÈGUæÜGU ±xæGñÚæ ãñ J

„¢„ ¥æ’…Gæ ÜUè ãGÜGUèÜGU„¥xæÚ Ïæ‹Îæ §SHæ}¢ ÜUè ãGÜGUèÜGU„ ¨}¢Ûæ Hï ¥æñÚ …æÝ Hï çÜU

§SHæ}¢ çÎH ¥æñÚ ÏæÎÝ ÎæïÝæï¢ ÜUè §SHæãG ÜUè Îæ’±„ Îï„æ ãñ, „æï ±æïã

çÎH ÜUæ §GHæ… |æè …GMÚ ÜUÚïxææ J ãGÜUèÜGU„Ý àæéM¥G }¢ ï ¢ Ïæ‹Îæ ¥ÐÝï

§Ý „¢„ ¥æ’…Gæ (1) …GÏææÝ (2) ¥æ¢¶ (3) ÜUæÝ (4) ãæƒ

(5) Ðæ¢± (6) ÐïÅ ¥æñÚ (7) àæ}¢üxææã ÜïU xæéÝæãæï¢ ¨ï ÀéÅÜUæÚæ Ðæ„æ ãñ J

çÈUÚ §Ý ¥æ’…Gæ ÜUæï §GÏææÎ„ ± §„Gæ¥G„ ¨ï }¢ é…GÄ²Ý ÜUÚ„æ ãñ J v²ê¢çÜU

²ïãè „¢„æï¢ ¥æ’…Gæ çÎH ÜïU ÚæS„ï ãñ¢, ¥xæÚ §Ý ÐÚ xæéÝæãæï¢ ÜïU ¥¢{ïÚï

Àæ …æ»¢ „æï çÎH ÜUæï ¨wG„, ¥æñÚ Ïæï ÝêÚ ÜUÚ Îï„ï ãñ¢ ¥æñÚ ¥xæÚ ²ïã

„Gæ¥G„ ± §GÏææÎæ„ ÜïU ¥‹±æÚ ï }¢éÝÃ±Ú ãæï …æ»¢, „æï çÎH ÜUæï çàæÈGUæ

± ÝêÚæçÝÄ²„ Ý¨èÏæ ãæï„è ãñ J

§¨è çÎH ÜUè ÝêÚæçÝÄ²„ ¨ï Úæãï „GÚèÜGU„ ÐÚ ™HÝï ±æHï ÜUæï

}¢ é…æçãÎæ„ ± §GÏææÎæ„ ÜïU ±vG„ }¢ÎÎ ãGæç¨H Úã„è ãñ J

¶Gæ¨ çãÎæ²æ„ : }¢xæÚ ™ê¢çÜU }¢ é…æçãÎï ÜUæ „GÚèÜGU» ÜUæÚ ÏæÇGæ ±¨è¥G

± }¢éçàÜUH ãñ J §¨ çH²ï §¨ Úæã ÐÚ ™HÝï ±æHï ÜïU çH²ï, ¥ÜïUHï ²ïã

ÚæS„æ „ñG ÜUÚÝæ ÜUçÆÝ ãñ J

çHãæ…Gæ çÜU¨è }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„æ ãæïÝæ

…GMÚè ãñ J ²æ’Ýè çÜU¨è »ï¨ï Ïæé…éGxæü ÜïU ãæƒ }¢ï ¢ ãæƒ Îï çÎ²æ

…æ» …æï ÐÚãï…GxææÚ ¥æñÚ }¢ éœæÏæ»G é‹Ý„ ãæï, ç…Ý ÜUè ç…G²æÚ„ wGæéÎæ ±


168

}¢ éS„GÈGUæ ÜUè ²æÎ çÎHæ» J ç…Ý ÜUè Ïææ„ï¢

ÜéGUÚ¥æÝæï é‹Ý„ ÜUæ àææñÜGU ©|ææÚÝï ±æHè ãæï J ç…Ý ÜUè „¢ ïã GÏæ„ }¢¢ñ¼ ±

¥¢¶GïÚ¼ ÜUè ¼Ä²¢Úè ÜU¢ …ÁGÏ¢¢ Ï¢ÉG¢¼è ã¢ï J …¢ï ÝïçÜU²¢ïæ ÐÚ §çS¼ÜGU¢}¢¼

ãGæç¨H ÜUÚÝï ÜïU „GÚèÜïUG Ïæ„æ» ¥æñÚ ¶Gæ¨ „GæñÚ ÐÚ xæéÝæãæï¢ ¨ï Ïæ™Ýï ÜïU

}¢ é¥Gæ}¢Hï }¢ ï ¢ ÚæãÝé}¢æ§ü ÜUÚï J

v²ê¢çÜU „¢çHÜU ÜïU çH²ï …GMÚè ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï ÝzG¨ ÜïU

©G²êÏæ ÜUæï Ðã™æÝï, „æñÏææ ÜUÚÝï }¢ï¢ …ËÎè ÜUÚï ¥æñÚ xæéÝæãæï¢ ¨ï Hæç…G}¢è

Ïæ™ï J çÜU¨è ¨êÚ„ |æè xæéÝæãæï¢ ÜïU ÀæïÅï ãæïÝï ÜUè „GÚÈGU Ý Îï¶ï, ÏæçËÜU

¥G-…G-}¢„ï ÚÏæ ÜUè „GÚÈGU Š²æÝ ÜUÚï ¥æñÚ ãGæÏæ» çÜUÚæ}¢

ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚï çÜU ±æïã ¥G-…G-}¢„ï ÚÏæ ÜïU ÏæÏæ }¢æ’}¢ êHè xæéÝæã

ÜUæï |æè }¢æïãçHÜU (²æ’Ýè ãHæÜU ÜUÚ ÎïÝï ±æHæ) ¨}¢Ûæ„ï ƒï J

ãG…GÚ„ï ¥Ý¨ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ¥æ… „é}¢ Hæïxæ

»ï¨ï ¥æ’}¢æH }¢ ï ¢ }¢ éÏ„Hæ ãæï, ç…¨ï „é}¢ ÏææH ¨ï ç…G²æÎæ ÏææÚèÜU

¨}¢Ûæ„ï ãæï J …Ïæ çÜU ã}¢ ãéGÁGæêÚï ¥vGÎ¨ ÜïU

…G}¢æÝï }¢ï ¢ ©¨ï ãHæÜU ÜUÚÝï ±æHæ ¨}¢Ûæ„ï ƒï J

§}¢æ}¢ ÏæÚÜêU}¢è Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : …æï ¥ÐÝï ÝzG¨

ÜïU ©G²êÏæ ÜUæï Ý …æÝ„æ ãæï, ±æïã Ïæãé„ …ËÎ ãHæÜU„ }¢ï¢ ÐÇG …æ„æ ãñ J

v²ê¢çÜU xæéÝæã ÜéUÈíG ÜïU Ð²æ}æ ÏæÚ ãñ¢ J

¥ãHï „GÚèÜGU„ ÜUè „æñÏææ }¢àææ§¶Gï çÜUÚæ}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ¥ãHï

„GÚèÜGU„ ç¨ÈüGUUxæéÝæãæï¢ ï „æñÏææ Ýãè¢ ÜUÚ„ï …æï çÜU ¥G±æ}¢ ÜUæ „GÚèÜGUæ ãñ,

ÏæçËÜU ±æïã ãÚ ©¨ Ïææ„ ¨ï „æñÏææ ÜUÚ„ï ãñ¢ …æï ©‹ãï¢ ¥ËH¢ã

¨ï xæGæçÈGUH Ú¶ï J


169

ãG…GÚ„ …éG‹ÝêÝ ç}¢SÚè ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ¥G±æ}¢ ÜUè

„æñÏææ xæéÝæãæï¢ ¨ï ¥æñÚ ¶G±æ¨ ÜUè xæGzGH„ ¨ï ãæï„è ãñ J

ãG…GÚ„ï ¥GÏÎéËHæã „}¢è}¢è ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : „æñÏææ

ÜUÚÝï ±æHæï¢ }¢ ï ¢ ÈGUÜüGUUãñ J Ïææ’…G xæéÝæãæï¢ ¥æñÚ ¶G„Gæ¥æï¢ ï „æñÏææ ÜUÚ„ï ãñ¢,

Ïææ’…G HxæGç…Gàææï¢ ¥æñÚ xæGzGH„æï¢ ¨ï „æñÏææ ÜUÚ„ï ãñ¢ ¥æñÚ Ïææ’…G ¥ÐÝè

ÝïÜUè ¥æñÚ „Gæ¥G„ ÜUæï Îï¶Ýï ¨ï „æñÏææ ÜUÚ„ï ãñ¢ J

¥Gç„GÄ²æ çÏæÝ ©G±æü ¨ï çÚ±æ²„ ãñ çÜU

Ú¨êHéËHæã Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : Ïæ‹Îæ ©¨ ±vG„

}¢éœæÜGUè ÏæÝ ¨ÜU„æ ãñ …Ïæ ±æïã ©Ý ÜUæ}¢æï¢ ¨ï Ïæ™Ýï ÜUè ¶Gæç„GÚ,

ç…Ý }¢ï ¢ àæÚ§üG ÜGUÏææãG„ ãæï, ©Ý ÜUæ}¢æï¢ ÜUæï ÀæïÇG Îï ç…Ý }¢ï ¢ ÜUæï§ü

ÜGUÏææãG„ Ýãè¢ J

àæñ¶G ¥ãG}¢Î …GMü ÜG Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : ç…¨

„æñÏææ ÜïU Ïææ’Î „vG±æ Ý ãæï, ±æïã „æñÏææ Ïææç„GH (²æ’Ýè ÜU}¢…GæïÚ) ãñ ¥æñÚ

ç…¨ „vG±æ }¢ï¢ §çS„ÜGUæ}¢„ Ý ãæï ±æïã ÝæçÜGU ãñ J

}¢ GÁGæÜêUÚæ ãGÎè¯ï }¢éÏææ-ÚÜUæ ¥æñÚ àæñ¶G ¥ãG}¢Î …GM üÜ G U

ÜïU ÜGUæñH ÜUæï ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU

¥G„Gæ ÜUÎæü }¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢ çÜU, ¥æÐ Úæã ™H„ï ±vG„ ¥æ¢¶æï¢ ÐÚ

ÜéGUzGHï }¢ÎèÝæ Hxææ„ï ãé», ãGœæH §}æÜUæÝ Ýè™è çÝxææãï¢ Ú¶„ï ãñ¢

? çÏæHæ …GM Ú„ §{Ú ©{Ú Îï¶Ýï, „¢§Ý ÏææõÇü ±xæGñÚæ ÐÚ Ý…GÚ

ÇæHÝï ÜUè ¥GæÎ„ „æï Ýãè¢ ? ÜïU …GÚè»G }¢çÛæ²ï ! §{Ú ©{Ú Îï¶Ýï }¢ ï ¢

Ïæ …GæçãÚ àæÚ§üG ÜGUÏææãG„ Ýãè¢ J }¢xæÚ §¨ ¨ï LÜUÝï ÜUæ }¢à±Úæ }¢éœæÜGUè

ÏæÝæÝï ÜUè »ÜU }¢-ÎÝè ÜUæïçàæàæ ãñ J „æçÜU ÏæÎ çÝxææãè ÜU¢ ÎÚ±æ…Gæ

§çÏ„Îæ ãè ¨ï Ïæ‹Î ãæï …æ» J


170

§}¢æ}¢ xæG…GæHè §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ¥xæÚ

¥æ¢¶ ÜUæï }¢éÏææãG (²æ’Ýè wGæéàæÝé}¢æ }¢Ýæç…GÚ ±xæGñÚæ) Îï¶Ýï ÜUè §…æ…G„ Îï¢xæï,

„æï ²ïã çÎHïÚ ãæïxæè J ¥æñÚ çÈUÚ ²ïã Ýæ …æ§…G ÜUæ }¢é„GæHÏææ ÜUÚïxæè J

çHãæ…Gæ ÏæÎ çÝxææãè ¨ï „æñÏææ }¢ï ¢ }¢ÁæGÏæê„Gè ÜïU çH²ï Ïææ’Îï „æñÏææ „vG±æ

(²æ’Ýè Ý…GÚ ÛæéÜUæ ÜUÚ Ú¶Ýï ÜUè ¥GæÎ„ ÇæHÝæ) …GMÚè ãñ J §¨è „GÚãG

çÜU¨è Ýï ÏæÎ çÝxææãè ¨ï „æñÏææ ÜUè, }¢xæÚ „vG±æ Ý ¥ÐÝæ²æ, }¢¯HÝ

Ý…GÚ ÛæéÜUæ ÜUÚ Ú¶Ýï ÜUè ¨¥Gì² Ý ÜUè J „æï ²ïã „æñÏææ ÜU}¢…GæïÚ ãñ

çÜU ÎæïÏææÚæ ÏæÎ çÝxææãè ÜUè ÝéãêG¨„ }¢ï ¢ }¢éÏ„Hæ ãæï ÜU„æ ãñ J §¨è „GÚãG

„vG±æ §çwG„²æÚ ÜUÚÝï ÜïU „¢ƒ „¢ƒ §¨ }¢ï¢ §çS„ÜGUæ}¢„ |æè Hæç…G}¢è ¥}¢í

ãñ J »ï„¢ Ý ãæï çÜU ÜU|æè Ý…GÚ ÛæéÜUæ§ü „æï ÜU|æè §{Ú ©{Ú Îï¶Ýï

ÜUè ¥GæÎ„ |æè Úãè çÜU ²ïã „vG±æ ÝæçÜGU¨ ãñ çÜU §¨ „GÚãG Ý…GÚ ÛæéÜUæ

ÜUÚ ™HÝï ÜUè ¥GæÎ„ Ý ÏæÝÝï ÜïU ¨ÏæÏæ ±æïã ÎæïÏææÚæ ÏæÎ çÝxææãè ÜïU

ÏæÚÏææÎ ÜéUÝ }¢Ú…G }¢ ï ¢ }¢éÏ„Hæ ãæï ¨ÜU„æ ãñ J çHãæ…Gæ ! Ïææ’Îï „æñÏææ

„vG±æ ¥æñÚ §¨ }¢ï ¢ §çS„ÜGUæ}¢„, ÏæÎ çÝxææãè ¨ï }¢ãGÈGUê…G ÚãÝï ÜïU

çH²ï …GM Úè ãñ J

}¢àææ§¶Gï çÜUÚæ}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ãGÜGUèÜGUè „æñÏææ ÜïU ãGé¨êH, çÎH

ÜUæï „vG±æ ÜUè „GÚÈGU }¢æ§H ÜUÚÝï ¥æñÚ „GÚèÜGU„ ÜïU L}¢ ê…G …æÝÝï ÜïU çH²ï

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„æ ãæï ÜUÚ ©Ý ÜUè „¢ïãGÏæ„ ÐæÝæ

Hæç…G}¢è ¥}¢ í ãñ J

¨çÄ²ÎéÝæ §}¢æ}¢ï ¥æ’…G}¢ : §GË}¢ï ÎèÝ ÜïU ãéG¨êH

ÜïU Ïææ ±é…êÎ §}¢æ}¢ï ¥æ’…G}¢ …ñ¨ï §GË}¢ ÜïU ÏæïÜUÚæ¢

¨}¢ é‹ÎÚ Ýï |æè ©GHê}¢ ï „GÚèÜGU„, ãG…GÚ„ï §}¢æ}¢ï …æ’ÈGUÚ „¢çÎÜGU

ÜUè „¢ïãGÏæ„ï Ïææ Ïæ-ÚÜU„ ± }¢…æçH¨ ï ãGæç¨H çÜU²ï J


171

§}¢æ}¢ ï ¥æ’…G}¢ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : ¥xæÚ }¢ïÚè

ç…G‹Îxæè }¢ï¢ ²ïã Îæï „¢H (…æï }¢ñ¢ Ýï §}¢æ}¢ï …æ’ÈGUÚ „¢çÎÜGU

ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï¢ xæé…GæÚï) Ý ãæï„ï „æï Ýæï’}¢æÝ ( ) ãHæÜU ãæï xæ²æ

ãæï„æ J (»ï…GÝ) }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU ÝæçÜGU¨ ¥æñÚ ÜUæç}¢H ÐèÚ ÜUæ §ç}„²æ…G

Ú¶„ï ãé» çÜU¨è }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„æ ãæï ÜUÚ ©Ý

ÜUè „¢ ïãGÏæ„ ÐæÝæ çÝãæ²„ …GMÚè ãñ J ¥æñÚ §¨ ÜïU „¢ƒ ²ïã …æÝÝæ |æè

Hæç…G}¢è ãñ çÜU }¢é<àæÎ ÏæÝæ„ï ±vG„ v²æ }¢vG¨Î Ðïàæï Ý…GÚ ãæïÝæ

™æçã²ï J „æçÜU àæñ„GæÝ Hæ §GË}¢è ÜïU ¨ÏæÏæ ±S±¨ï ÇæH ÜUÚ xæé}¢Úæã

ÜUÚÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ Ý ÜUÚï J ¥xæHï ÈGUãGæ„ }¢ ï ¢ àæÚè¥G„

¥æñÚ „GÚèÜGU„ ÜïU ¥ãGÜUæ}¢ ÜUè ±…GæãG„ ÜïU „¢ƒ ÐèÚ ÏæÝæÝï ÜïU ¥SH

}¢vG¨Î ÜUæï |æè Ðïàæ ÜUÚÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUè ãñ J

àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ÜïU ¥ãGÜUæ}¢¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU àæÚè¥G„

}¢}Ïæ¥G ãñ, ¥æñÚ „GÚèÜGU„ ©¨ }¢ï ¢ ï çÝÜUHæ ãé±æ »ÜU ÎçÚ²æ ãñ J ©G}¢ê}¢Ý

çÜU¨è }¢}Ïæ¥G ²æ’Ýè ÐæÝè çÝÜUHÝï ÜUè …xæã ¨ï ¥xæÚ ÎçÚ²æ Ïæã„æ

ãæï „æï ©¨ï …G}¢èÝæï¢ ÜUæï ¨ñÚæÏæ ÜUÚÝï }¢ï ¢ }¢}Ïæ¥G ÜUè ãGæ…„ Ýãè¢ ãæï„è J

HïçÜUÝ àæÚè¥G„ ±æïã }¢}Ïæ¥G ãñ çÜU §¨ ¨ï çÝÜUHï ãé» ÎçÚ²æ, ²æ’Ýè

„GÚèÜGU„ ÜUæï, ãÚ ¥æÝ §¨ ÜUè ãGæ…„ ãñ J

¥xæÚ àæÚè¥G„ ÜïU }¢}Ïæ¥G ï „GÚèÜGU„ ÜïU ÎçÚ²æ ÜUæ „¥GËHéÜGU

ÅêÅ …æ» „æï ç¨ÈüGUU²ïãè Ýãè¢ çÜU ¥æ²‹Îæ ÜïU çH²ï §¨ }¢ï ¢ ÐæÝè Ýãè¢

¥æ»xææ, ÏæçËÜU ²ïã „¥GËHéÜGU ÅêÅ„ï ãè ÎçÚ²æ» „GÚèÜGU„ ÈGUæñÚÝ

ÈGUÝæ ãæï …æ»xææ J


172

¥ãGÜUæ}¢ï àæÚè¥G„ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè ÜïU „¢}¢Ýï çÜU¨è

àæwG¨ Ýï }¢æ’ÚïÈGU„ ÐÚ xæézG„ìxæê ÜUÚ„ï ãé» ÜUãæ çÜU v²æ ¥ãHï }¢æ’ÚïÈGU„

»ï¨ï }¢ÜGUæ}¢ ÐÚ Ðãé¢™ …æ„ï ãñ¢ çÜU …ãæ¢ ©Ý ÜUæï ¥G}¢H ÜUè …GM Ú„

Ýãè¢ Úã„è ¥æñÚ ±æïã …GæçãÚè ¥æ’}¢æH ÀæïÇG Îï„ï ãñ¢ ?

¥æÐ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU §¨ „GÚãG ¶G²æH ÜUÚÝæ

²æ §¨ Ïææ„ ÜUæ ²ÜGUèÝ ÜUÚÝæ xæéÝæãï ¥G…Gè}¢ ãñ ¥æñÚ …æï àæwG¨ §¨ Ïææ„

ÜUæ ÜGUæ§H ãæï, ©¨ ¨ï „æï ™æïÚ ¥æñÚ …GæÝè Ïæïã„Ú ãñ J

}¢…GèÎ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU }¢ñ ¢ ¥xæÚ ã…GæÚ ÏæÚ¨ ç…G‹Îæ Úãê¢,

„æï ÈGUÚæ§…G ± ±æç…Ïææ„ „æï ÏæÇGè ™è…G ãñ¢, …æï Ý±æçÈGUH ± }¢ éS„ãGÏÏææ„

}¢éÜGUÚüÚ ÜUÚ çH²ï ãñ¢ Ïæï ©G…ïíG àæÚ§üG §Ý }¢ï ¢ ¨ï ÜéUÀ ÜU}¢ Ý ÜUM¢ J

çÜGUÏHæ àæÚèÈGU ÜUæ ¥ÎÏæãG…GÚ„ï Ïææ ²…GèÎ ÏæéS„Gæ}¢è »ÜU àæwG¨ ¨ï

ç}¢HÝï xæ» J …æï …Gæï-ãÎæï ç±Hæ²„ ÜUæ Îæ’±ïÎæÚ ƒæ J ¥æÐ ÜïU „¢}¢Ýï

©¨ Ýï çÜGUÏHï ÜUè „GÚÈGU ƒêÜUæ J ¥æÐ ©¨ ï ç}¢Hï çÏæxæGñÚ ±æÐ¨ ¥æ xæ»

¥æñÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : ²ïã àæwG¨ àæÚè¥G„ ÜïU »ÜU ¥ÎÏæ ÜUæ ¥}¢èÝ Ýãè¢ ãñ,

„æï ¥SæÚæÚï §Hæãè ÐÚ v²ê¢ ÜUÚ ¥}¢èÝ ãæïxææ J

}¢…GèÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : ¥xæÚ „é}¢ çÜU¨è }¢ï ¢ (Ïæ …GæçãÚ) ÏæÇGè

ÜUÚæ}¢„ï¢ Îï¶æï, ²ãæ¢ „ÜU çÜU ±æïã ã±æ }¢ï ¢ ©ÇG„æ ãæï, „Ïæ |æè ©¨

¨ï {æïÜUæ Ý ¶æÝæ J …Ïæ „ÜU ©¨ï àæÚè¥G„ ÜUè ÜU„¢ïÅè ÐÚ Ý

ÐÚ¶ Hæï J


173

àæÚè¥G„ ÜïU ç¶GHæÈGU ¥G}¢HãG…GÚ„ï ÜéGUyGÏæï ÚÏÏææÝè àææã }¢ éãG}}¢Î „GæçãÚ ¥àæÚÈGU …èHæÝè

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ¥xæÚ ÜUæï§ü àæwG¨ ã±æ ÐÚ ©ÇG Úãæ ãæï,

ÐæÝè ÐÚ ™H„æ ãæï ²æ (Ïæ …GæçãÚ) çÜU„Ýæ ãè „¢çãGÏæï ÜU}¢æH Ý…GÚ

¥æ», HïçÜUÝ àæÚè¥G„ ÜïU ç¶GHæÈGU ¥G}¢H ÐñÚæ ãæï „æï ©¨ àæwG¨ ²æ

(Ýæ}¢ çÝãæÎ ÐèÚ) ÜUæï Ïææ ÜU}¢æH Ïæé…éGxæü Ý …æÝï, ±æïã ²ÜGUèÝÝ

ÜUæï§ü àææï’ÏæÎæ Ïææ…G (²æ’Ýè {æïÜïU Ïææ…G) ãæïxææ J

M ãGæÝè „ÚvGÜGUèãG…GÚ„ï çÝ…Gæ}¢ égèÝ ¥æñçH²æ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ :

¥æÎ}¢è MãGæÝè „ÚvGÜGUè }¢ï ¢ ãGÜGUèÜGU„ „ÜU Ðãé¢™ …æ» ¥æñÚ ±ãæ¢ §¨ ¨ï

ÜUæï§ü ¶G„Gæ ¨Ú…GÎ ãæï …æ» ¥æñÚ ±æïã Ýè™ï çxæÚæ²æ …æ» „æï ãGÜGUèÜGU„

¨ï Ýè™ï }¢ÜGUæ}¢ ï „GÚèÜGU„ }¢ ï ¢ çxæÚïxææ J ¥æñÚ ¥xæÚ „GÚèÜGU„ }¢ ï ¢ ÜUæï§ü xæG-H„Gè

ãæï „æï àæÚè¥G„ }¢ ï ¢ çxæÚïxææ J HïçÜUÝ ¥xæÚ àæÚè¥G„ }¢ï ¢ xæG-H„Gè ãæï …æ»

„æï Ýè™ï ÜUæ Î-Ú…æ Îæï…G¶G ãè ãñ J xææï²æ ¨Ïæ ¨ï ¥ã}¢ çãGÈGUæ…G„

àæÚè¥G„ ãè ÜUè çãGÈGUæ…G„ ãñ J

xæGæñ¯ï ÐæÜU ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ¥xæÚ ãéGÎêÎï àæÚè¥G„

}¢ ï ¢ ¨ï çÜU¨è ãGÎ }¢ ï ¢ ¶GHH ¥æ», „æï …æÝ Hï „ê çÈGUyÝï }¢ï ¢ ÐÇGæ ãñ ¥æñÚ

ÏæïàæÜU àæñ„GæÝ „ïÚï „¢ƒ ¶ïH Úãæ ãñ J

ãG…GÚ„ï ¥Ïæê ¨§üGÎ ¶GÚæ…G Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : ãÚ ±æïã

Ïææ„ …æï …GæçãÚ ÜïU }¢é¶GæçHÈGU ãæï Ïææç„GH ãñ J


174

àæñ¶G ¥ãG}¢Î …GM üÜG Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : …æï ÐèÚ

¨é‹Ý„ ÜUæï Ý ¥ÐÝæ ¨ÜUæ, ©¨ ÜUè §çœæÏææ¥G ÎéLS„ Ýãè¢ J wG±æã ±æïã(Ïæ …GæçãÚ) ã…GæÚ ÜUÚæ}¢„ï¢ çÎ¶æ» J (±æïã Ïæ §çS„ÎìÚæ… ²æ’Ýè {æïÜUæ ãñ)

ÜéGUÚ¥æÝæï ¨é‹Ý„ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : ã}¢æÚè

„GÚèÜGU„ ÜéGUÚ¥æÝæï ¨é‹Ý„ ÜïU „¢ƒ }¢àM„G ãñ J ¥æñÚ Úæãï „GÚèÜGU„,ÝçÏæÄ²ï ÜUÚè}¢ ÜUè ÐñÚ±è ¥æñÚ ¨é‹Ý„ ÜUè„æÏæï¥GÎæÚè ÜïU çÏæxæGñÚ „Gñ Ýãè¢ ãæï ¨ÜU„è J (»ï…GÝ)

¥æñçH²æ» ÜUæç}¢HèÝ ¥æS}¢æÝï ç±Hæ²„ ÜïUÎÚçwGàæ‹Îæ ç¨„æÚï ãæïÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ ¥G}¢H }¢ï ¢ ÜU}¢è ÜUÚÝæ „æï ÎêÚÜUè Ïææ„, ÏæçËÜU ¥æ’}¢æHï „¢HïãGæ ÜUè ÜU¯Ú„ ÜïU Ïææ ±é…êÎ ¥Gæç……GèÜïU ¥G…Gè}¢ ÐñÜUÚ ãé±æ ÜUÚ„ï ƒï J

}¢ÜGUæ}¢ï xæGæñÚ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜïU ±æçHÎï Ïæé…éGxæü±æÚ Ú§ü¨éH

}¢ é„ÜUçËH}¢èÝ ¨çÄ²Îè ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ÝÜGUè ¥GHè ¶GæÝ ¥ÜUæçÏæÚ }¢àææ§¶Gï çÜUÚæ}¢ ÜïU ¥Gæç……Gè

ÜïU ÜGUæñH ÝvGH ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ J

“²¢ ¥ËH¢ã” ÜïU Àï }¢éÜGUg¨ ãéGMÈ G U ÜUèçÝSÏæ„ ¨ï ¥Gæç……Gè ÜïU 6 ¥vG±æH

(1) ãG…GÚ„ï ¥Ïæê ¨éHñ}¢æÝ ÎæÚæÝè (¥Gæç……Gè ÈGUÚ}¢æ„ï

ãé» ÜUã„ï) : ¥xæÚ „¢Úï ¥GæH}¢ ÜïU xæéÝæã …}¥G ãæï¢, „æï |æè }¢ ïÚï xæéÝæã¨ï ÜU}¢ çÝÜUHï¢ ! ! !(2) ãG…GÚ„ï }¢éãG}}¢Î ±æ ï¥G (¥Gæç……Gè ÜUÚ„ï ãé» ÈGUÚ}¢æ„ï) :

¥xæÚ xæéÝæãæï¢ ¨ï ÏæÎ Ïæê ¥æ„è „æï }¢ïÚï Ðæ¨ ÜUæï§ü ÏæñÆ Ýãè¢ ¨ÜU„æ J


175

(3) ãG…GÚ„ï wG±æ…æ ÈéGU…GñH çÏæÝ §G²æ…G Ýï »ÜU }¢Ú„Ïææ

(¥Gæç……Gè ÜUÚ„ï ãé» ÈGUÚ}¢æ²æ) : ¥xæÚ §¨ „¢H }¢ñæ ãG… }¢ ï ¢ àæÚèÜU Ý

ãæï„æ ¨Ïæ ÏæwGàæï …æ„ï J }¢ïÚè àææ}¢„ ¨ï }¢ãGM}¢ Úãï¢ „æï Ïæ§üGÎ Ýãè¢ J

(4) ãG…GÚ„ï ¥G„Gæ ¨é-H}¢è …Ïæ çÜU¨è ÜUæï Ïæè}¢æÚ

ãæï„æ Îï¶„ï „æï ¥ÐÝæ ÐïÅ ÜêUÅ„ï ¥æñÚ (¥Gæç……Gè ÜUÚ„ï ãé») ÈGUÚ}¢æ„ï :

}¢ ïÚè àææ}¢„ ¨ï ¶GËÜGU ÐÚ ÏæHæ ¥æ„è ãñ ! ! !

(5) ãG…GÚ„ï ¨Úè ¨ÜGU„Gè (¥Gæç……Gè ÜUÚ„ï ãé» ÈGUÚ}¢æ„ï) çÜU

}¢ ñ ¢ ãÚ Úæï…G ¥æ§üÝï }¢ï ¢ }¢é ¢ã Îï¶ Hï„æ ãê¢ çÜU ÜUãè¢ ÜUæHæ Ý ãæï xæ²æ ãæï J

¥xæÚ ãG…GÚ„ (ÐèÚæï }¢é<àæÎ) ÜUè Îé¥Gæ Ý ãæï„è, „æï ÏæïàæÜU }¢éÛæ …ñ¨ï Hæïxæ

}¢S¶G ãæï …æ„ï ²æ …G}¢èÝ }¢ï ¢ {¢¨ …æ„ï J }¢ ïÚè ¥æÚÁGæê ãñ, ¥ÐÝï àæãÚ

}¢ ï ¢ Ý }¢M¢, àææ²Î …G}¢èÝ }¢ éÛæï ÜGUÏæêH Ý ÜUÚï ¥æñÚ ã}¢ ™à}¢æï¢ }¢ï ¢

L S±æ§ü ãæï ! ! !

(6) ãG…GÚ„ï §ÏÝï }}¢æÜU (¥Gæç……Gè ÜUÚ„ï ãé» ¥ÜU¯Ú

ÈGUÚ}¢æ²æ ÜUÚ„ï) : »ï ÝzG¨ „ê …GæçãÎæï¢ ÜUè ¨è Ïææ„ï¢ ÜUÚ„æ ãñ ¥æñÚ

}¢ éÝæçÈGUÜGUæï¢ ÜïU ÜUæ}¢ J (¨éMLH ÜéGUHêÏ¢, ¨. 214)

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU ãGÜGUèÜGUè ¥ãHï „GÚèÜGU„ àæÚè¥G„ ÜUæï ãÚ

¥æÝ Ðïàæï Ý…GÚ Ú¶„ï ãñ¢ J ¥æñÚ ¥ËH¢ã ÜUæ ÜéGUÏæü ÐæÝï ÜïU Ïææ

±é…êÎ ¶GæñÈGïU wGæéÎæ }¢ ï ¢ H…Gæ¢ü Úã„ï ãñ¢ J

±æïã Hæïxæ …æï àæÚè¥G„ ÜïU ç¶GHæÈGU ¥G}¢H ÜUÚ„ï ãñ¢ ¥æñÚ ÜUã„ï

ãñ¢ çÜU ã}¢ ©¨ }¢ÜGUæ}¢ ÐÚ ãñ¢ çÜU ã}¢ï ¢ ¥Ïæ ¥G}¢H ÜUÚÝï ÜUè …GM Ú„

Ýãè¢, ²ïã „GÚèÜGU„ ÜUè Ïææ„ï¢ ãñ¢, ãÚ »ÜU Ýãè¢ ¨}¢Ûæ ¨ÜU„æ ! „æï

±æïã ¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï ¥æñÚ Hæïxææï¢ ÜUæï {æïÜUæ Îï„ï ãñ¢ J


176

…G§üGÈGUè }¢ ï¢ ¥G}¢HãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè …Ïæ …G§üGÈGU ãæï xæ», „æï

|æè …±æÝè ÜïU ¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU ± ÝzGHè §GÏææÎæ„ }¢ï¢ ¨ï |æè ÜéUÀ

„ÜüUUÝ çÜU²æ J Hæïxææï¢ Ýï ¥…Gü ÜUè : ãGéÁGæêÚ ¥æÐ …G§GüÈGU ãæï xæ» ãñ HïãGæ…Gæ

Ïææ’…G ÝzGHè §GÏææÎæ„ „Üü ÈGUÚ}ææ Îèç…²ï J ÈGUÚ}¢æ²æ : …æï ™è…Gï¢ §çÏ¼Î¢

}¢ï¢ ¥ËH¢ã ÜïU ÈGUÁGH ¨ï }¢ñ¢ Ýï ãGæç¨H ÜUè, }¢éãGæH (²æ’Ýè Ýæ

}¢é}æçÜUÝ) ãñ çÜU ¥Ïæ §ç‹„ãæ }¢ï¢ ÀæïÇG Îê¢ J (ÜUàÈéGUH }¢ãG…êÏæ, ¨. 459)

xæGæñ ï ÐæÜU ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ ²ïã ¶G²æH ÜUÚÝæ çÜU

àæÚ§üG }¢éÜUËHÈGUæ„ çÜU¨è ãGæH }¢ï¢ „¢çÜGU„G ãæï …æ„ï ãñ¢, xæGH„G ãñ J ÈGU…üG

§GÏææÎæ„ ÜUæ ÀæïÇGÝæ ç…G‹ÎèçÜGUÄ²„ (²æ’Ýè Ïæï ÎèÝè) ãñ J ãGÚæ}¢ ÜUæ}¢æï¢

ÜUæ ÜUÚÝæ }¢æ’ç¨Ä²„ (²æ’Ýè xæéÝæã) ãñ J ÈGU…üG çÜU¨è ãGæH }¢ ï ¢

„¢çÜGU„G Ýãè¢ ãæï„æ J

Ïæé…GéxææüÝï ÎèÝ ÜïU }¢ÁæGÜêUÚæ ¥vG±æHï }¢éÏææ-ÚÜUæ ¨ï

²ïã Ïææ„ ±æ…ïGãG ãæï xæ§ü àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ÜïU ¥ãGÜUæ}¢ ¥Hxæ Ýãè¢ J

¥Ïæ }¢éÚèÎ ãæïÝï ¥æñÚ ©¨ ÜïU Ïææ’Î ÜUè }¢…GèÎ »ãGç„²æ„Gï¢ ¥æ²‹Îæ ÈGUãGæ„}¢ï¢ }¢éHæãG…Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢ J

ÐèÚ ÏæÝæÝï ÜUæ }¢vG ÎçÜU¨è ï }¢éÚèÎ ãæïÝï ¨ï ÐãHï, §Ý ™æÚ àæÚæ§„G …æï ÈGU„æ±æ

¥Èí èÜGUæ ÜïU ãG±æHï ï çãGS„¢ ¥Ã±H }¢ï¢ |æè ç…GRU ÜUè xæ§¢ü §Ý àæÚæ§„G ÜUæï

}¢gï Ý…GÚ Ú¶Ýæ …GMÚè ãñ J}¢xæÚ Ïææ’…G Hæïxæ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUæ ²ïã }¢ï’²æÚ }¢Ûæ„ï

ãñ¢ çÜU ÐèÚ „æ’±è…G xæ‹Çï ²æ ¥G-}¢çH²æ„ }¢ï ¢ }¢æçãÚ ãæï ¥æñÚ

Îé‹²æ±è }¢éçàÜUHæ„ ãGH ÜUÚ çÎ²æ ÜUÚï J ãÚçxæ…G »ï„¢ Ýãè¢ !


177

ãGÜGUèÜGU„ }¢ ï ¢ ÐèÚ ©}¢ êÚï ¥æç¶GÚ„ ÜïU çH²ï ÏæÝæ²æ …æ„æ ãñ J ²ïã¥Hxæ Ïææ„ ãñ çÜU ç…G}ÝÝ §Ý ¨ï Îé‹²±è Ïæ-Ú-ÜU„ï¢, }¢¯HÝ Ïæè}¢æÚÜUæï çàæÈGUæ ²æ }¢ éçàÜUHæï¢ ÜUæ ãGH ãæïÝæ |æè …GæçãÚ ãæï„æ Úã„æ ãñ J }¢xæÚç¨ÈüGUUÎé‹²±è }¢„¢§H ÜïU ãGH ÜïU çH²ï, }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ¨ï }¢éÚèÎ

Ýãè¢ ãé±æ …æ„æ J

§¨ çH²ï ÜUæï§ü ÜUãï çÜU „é}ãæÚæ ÐèÚ ÜUæç}¢H ãæï„æ „æï „é}ãæÚèÐÚïàææÝè, Ïæè}¢æÚè, ç…‹Ýæ„ ÜïU ¥¯Úæ„ ¥æñÚ …æÎê ÅæïÝï ÜïU }¢é¥Gæ}¢Hæ„ãGH ãæï …æ„ï J „æï ²ïã Ïæï ±éÜGUêÈGUè ± ÝæÎæÝè ãñ çÜU ÐèÚ §¨ çH²ï Ýãè¢

ÏæÝæ²æ ƒæ, ÐèÚ „æï ¥æç¶GÚ„ ÜïU }¢ é¥Gæ}¢Hæ„ ÜïU çH²ï ãæï„æ ãñ Jàæã…GæÎ» ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ }¢ éçzG„²ï ¥æ’…G}¢ ï çã‹Î }¢æñHæÝæ

¥ààææã }¢éS„GÈGUæ Ú…Gæ ¶Gæ¢ ÏæÚïË±è ¥ÐÝï ±æçHÎï}¢æç…Î ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ }¢ é…çgÎï ÎèÝæï ç}¢ËH„ ¥ààææã §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î

Ú…Gæ ¶Gæ¢ ÏæÚïË±è ÜïU ÜGU¨èÎ» ¥H §çS„}ÎæÎï ¥æ’Hæ¥…G²æÎ ¥H §<„ÎæÎ ÜUè àæãüG }¢ ï ¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : §}¢æ}¢ ¨çÄ²ÎéÝæ¥GÏÎéH ±¤ãæÏæ àææ’ÚæÝè Ýï }¢è…GæÝï ¥ààæÚè¥Gç„H ÜéUÏæíæ}¢ ï ¢ ÈGUÚ}¢æ²æ ãñ çÜU ÏæïàæÜU ¨Ïæ ¥§}}¢æ ± ¥æñçH²æ ± ©G-H}¢æ (±}¢àææ§¶ïG çÜUÚæ}¢ ) ¥ÐÝï ÐñÚæï¢ÜUæÚæï¢ ¥æñÚ }¢ éÚèÎæï¢ ÜUè àæÈGUæ¥G„ÜUÚ„ï ãñ¢, ¥æñÚ (1) …Ïæ ©Ý ÜïU }¢éÚèÎ ÜUè MãG çÝÜUH„è ãñ, (2) …Ïæ}¢ é‹ÜUÚ ÝÜUèÚ ©Ý ï ÜGUÏæí }¢ï ¢ é±æH ÜUÚ„ï ãñ¢, (3) …Ïæ ãGàÚ }¢ ï ¢ ©¨ ÜUæÝæ}¢» ¥æ’}¢æH ¶éH„æ ãñ, (4) …Ïæ ©¨ ï çãG„¢Ïæ çH²æ …æ„æ ãñ ²æ(5) …Ïæ ©¨ ÜïU ¥æ’}¢æH „æïHï …æ„ï ãñ¢, ¥æñÚ (6) …Ïæ ±æïã ÐéHç¨Úæ„G ÐÚ ™H„æ ãñ, §Ý „}¢æ}¢ }¢ÚæçãGH }¢ ï ¢ ±æïã ©¨ ÜUè çÝxæïãÏææÝèÜUÚ„ï ãñ¢ ¥æñÚ çÜU¨è …xæã |æè xæGæçÈGUH Ýãè¢ ãæï„ï J


178

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU ÐèÚ ©}¢êÚï ¥æç¶GÚ„ ÜïU çH²ï ÏæÝæ²æ …æ„æ ãñ J

„æçÜU ±æïã ÜGUÏæíæï ¥æç¶GÚ„ ÜUè ãÚ }¢éçàÜUH ¥æñÚ ÜUçÆÝ ÍæÇGè }¢ ï ¢

¥ËH¢ã ÜUè ¥G„Gæ ¨ï }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢æ ÜUÚ }¢éÚèÎ ÜïU çH²ï

¥æ„¢çÝ²æ¢ ÐñÎæ ÜUÚï J

¥æ’Hæ ãGG…GÚ„ ¥G…Gè}¢ éH }¢„üÏæ„ ÜïU Îæï §ü}¢æÝ

¥ÈGUÚæï…G Ó™ï ±æÜïGU¥Gæ„ ï ÚãÝé}¢æ§ü Hï„ï ãñ¢ çÜU ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ÜïU Îæ}¢Ý

¨ï ±æÏæS„xæè Ðæ ÜUÚ, ¥æñÚ ¥æñçH²æ» ÜUæç}¢HèÝ ÜUè

„¢ ïãGÏæ„ ç}¢HÝï ÐÚ ©Ý ¨ï v²æ „GHÏæ ÜUÚÝæ ™æçã²ï ?

}¢ÁæÁGæêÏæï ÏæÚïHè àæÚèÈGU ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ ¢ çÜU ÏæÚïHè

(àæÚèÈGU) }¢ ï ¢ »ÜU }¢ÁæÁGæ êÏæ ÏæàæèLgèÝ „¢çãGÏæ

¥¶Gé‹Î…GæÎæ ÜUè }¢çS…Î }¢ï ¢ Úãæ ÜUÚ„ï ƒï J }¢éÛæï ©Ý ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï ¢

ãGæç…GÚ ãæïÝï ÜUæ àææñÜGU ãé±æ J

»ÜU Úæï…G Úæ„ x²æÚã Ïæ…ï, ¥ÜïUHæ ©Ý ÜïU Ðæ¨ Ðãé¢™æ ¥æñÚ

ÈGUàæü ÐÚ ÏæñÆ xæ²æ J ±æïã ãéG…Úï }¢ ï ¢ ™æÚÐæ§ü ÐÚ ÏæñÆï ƒï J }¢ éÛæ ÜUæï ÏæxæGæñÚ

Ð‹ÎÚã Ïæè¨ ç}¢ÝÅ „ÜU Îï¶„ï Úãï J ¥æç¶GÚ }¢éÛæ ï ÐêÀæ : „¢çãGÏæ…GæÎï !

„é}¢ }¢æñH±è Ú…Gæ ¥GHè ¶Gæ¢ „¢çãGÏæ ( ) ÜïU ÜUæñÝ ãæï ?

}¢ñæ Ýï ÜUãæ : }¢ ñ ¢ ©Ý ÜUæ Ðæï„æ ãê¢ J ²ïã ¨éÝ ÜUÚ ÈGUæñÚÝ ¥æ» ¥æñÚ }¢ éÛæ

ÜUæï ©Ææ ÜUÚ Hï xæ» ¥æñÚ ™æÚÐæ§ü ÜUè „GÚÈGU §àææÚæ ÜUÚ ÜïU ÈGUÚ}¢æ²æ

çÜU ¥æÐ ²ãæ¢ „àÚèÈGU Úç¶²ï J çÈUÚ ÐêÀæ : v²æ }¢éÜGUg}¢ï ÜïU çH²ï

¥æ» ãæï ? }¢ñ¢ Ýï ÜUãæ }¢éÜGUg}¢æ „æï ãñ, HïçÜUÝ }¢ñ¢ §¨ çH²ï Ýãè¢ ¥æ²æ ãê¢ J

}¢ñ ¢ „æï ç¨ÈüGUUÎé¥Gæ» }¢çxGÈGUÚ„ ÜïU ±æç¨„ïG ãGæç…GÚ ãé±æ ãê¢ J


179

²ïã ¨éÝ ÜUÚ ÜU}¢æï Ïæïàæ ¥æ{ï Íæ‹Åï „ÜU ±æïã ÏæÚæÏæÚ ÈGUÚ}¢æ„ï

Úãï : ¥ËH¢ã ÜUÚ}¢ ÜUÚï, ¥ËH¢ã ÜUÚ}¢ ÜUÚï, ¥ËH¢ã

ÜUÚ}¢ ÜUÚï J (¥H }¢ËÈGUê…G àæÚèÈGU, çãGS„» ™ãæL}¢, . 386)

§¨ ±æçÜGU»G ¨ï ã}¢ ï ¢ ²ïã Î¨ü ç}¢Hæ çÜU ¥æñçH²æ» çÜUÚæ}¢ ÜUè ÏææÚxææã ¨ï Îé‹²æ Ýãè¢ ÏæçËÜU ¥æç¶GÚ„ ÜUè „GHÏæ

Ú¶Ýè ™æçã²ï J

±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜUè ÜéGUÏæü„

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ãG… ÜUè ÐãHèãGæç…GÚè ÜïU ±vG„ ç}¢Ýæ àæÚèÈGU ÜUè }¢çS…Î }¢ ï ¢ }¢xæGçÚÏæ ÜïU ±vG„ ãGæç…GÚ

ƒæ J ©¨ ±vG„ }¢ ñ ¢ ¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU Ïæãé„ ÐÉGæ ÜUÚ„æ ƒæ J

}¢ ñ ¢ ¥ÐÝè ãGæH„ ±æïã Ðæ„æ ãê¢, ç…¨ }¢ ï ¢ ÈéGUÜGUãæ»çÜUÚæ}¢ Ýï çH¶æ ãñ çÜU ¨é‹Ý„ï¢ |æè »ï¨ï àæwG¨ ÜUæï }¢é¥GæÈGU ãñ¢ J HïçÜUÝ

é‹Ý„ï¢ |æè ÜU|æè Ý ÀæïÇGè¢ J ¶ñGÚ, …Ïæ Ïæ Hæïxæ }¢çS…Î ï™Hï xæ» „æï }¢çS…Î ÜïU ¥‹ÎMÝè çãGS¨ï }¢ï ¢ »ÜU „¢çãGÏæ ÜUæï Îï¶æ çÜU

çÜGUÏHæ M ¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU }¢ï ¢ }¢SæMÈGU ãñ¢, }¢ ñ ¢ ¨ïãGÝ }¢ï ¢ }¢çS…Î ÜïU

ÎÚ±æ…Gï ÜïU Ðæ¨ ƒæ J ¥æñÚ ÜUæï§ü „è¨Úæ }¢çS…Î }¢ ï ¢ Ý ƒæ J ²ÜUæ²ÜU»ÜU ¥æ±æ…G xæéÝxæéÝæãÅ ÜUè ¨è }¢çS…Î ÜïU ¥‹ÎÚ }¢æ’Hê}¢ ãé§ü J …ñ¨ï

àæãÎ ÜUè }¢wG¶è ÏææïH„è ãñ J

ÈGUæñÚÝ }¢ ïÚï çÎH }¢ï ¢ ²ïã ãGÎè¯ï }¢ éÏææ-ÚÜUæ ¥æ§ü çÜU ¥ãHéËHæãÜïU ÜGUËÏæ ï »ï¨è ¥æ±æ…G çÝÜUH„è ãñ, …ñ¨ï àæãÎ ÜUè }¢w¶è ÏææïH„è

ãñ J }¢ ñ ¢ ±…GèÈGUæ ÀæïÇG ÜUÚ ©Ý ÜUè „GÚÈGU ™Hæ çÜU ©Ý ¨ï Îé¥Gæ»

}¢çxGÈGUÚ„ ÜUÚæª¢ J


180

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU

}¢ ñ ¢ ÜU|æè çÜU¨è Ïæé…Géxæü ÜïU Ðæ¨ Îé‹²±è ãGæ…„ Hï ÜUÚ Ý xæ²æ J …Ïæ |æè

xæ²æ, §¨è ¶G²æH ¨ï xæ²æ çÜU ©Ý ¨ï Îé¥Gæ» }¢çxGÈGUÚ„ ÜUÚ±æª¢xææ J

xæGÚ…G, Îæï ãè ÜGUÎ}¢ ©Ý ÜUè „GÚÈGU ™Hæ ƒæ çÜU ©Ý Ïæé…éGxæü Ýï

}¢ ïÚè „GÚÈGU }¢é ¢ã ÜUÚ ÜïU ¥æS}¢æÝ ÜUè „GÚÈGU ãæƒ ©Ææ ÜUÚ, „èÝ }¢Ú„Ïææ

ÈGUÚ}¢æ²æ : (»ï ¥ËH¢ã }¢ïÚï §¨ |ææ§ü ÜUæï ÏæwGàæ Îï)

}¢ñ¢ Ýï }¢Ûæ çH²æ çÜU ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ã}¢ Ýï „ïÚæ ÜUæ}¢ ÜUÚ çÎ²æ, ¥Ïæ „é}¢

ã}¢æÚï ÜUæ}¢ }¢ï¢ }¢éç¶GH Ý ãæï J }¢ñ¢ ±ñ¨ï ãè HæñÅ ¥æ²æ J

(¥H }¢ËÈGUê…G àæÚèÈGU, çãGS„» ™ãæL}¢, ¨. 385)

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜUè }¢vÜUè

}¢-ÎÝè „¢ ï™ ÜUè ÚãÝé}¢æ§ü ¨ï Ð„æ ™Hæ çÜU ¥æñçH²æ» çÜUÚæ}¢

ÜUè ÏææÚxææã ©}¢ êÚ ï ¥æç¶GÚ„ ÜUè Ïæïã„Úè ÜïU çH²ï ãæï„è ãñ J çHãæ…Gæ

ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„æ ãæï„ï ãé», }¢ÁG æÜêUÚæ }¢vG¨Î ãè

Ðïàæï Ý…GÚ ãæïÝæ ™æçã²ï „æçÜU àæñ„GæÝ ÜU}¢ §GË}¢è ÜïU Ïææ§G¯ ±S±„¢

ÇæH ÜUÚ xæé}¢Úæã Ý ÜUÚ ¨ÜïU J

±„¢ç±¨ ÜUè ÜUæÅ

§¨è „GÚãG ãæï ¨ÜU„æ ãñ ÜU|æè çÜU¨è Ýï ¥ÐÝï ²æ çÜU¨è ¥æñÚ

ÜïU }¢-Ú…G ²æ ÐÚïàææÝè ÜïU ãGH ÜïU çH²ï ¥±ÚæÎæï ±…Gæ§ÈGU ÐÉGï, }¢…GæÚæ„

ÐÚ ãGæç…GÚè Îè, ²æ ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ÜUè ÏææÚxææã }¢ï ¢ ãGæç…GÚ ãæï ÜUÚ

Îé¥Gæ |æè ÜUÚæ§ü, }¢xæÚ ©¨ ÜUè ÐÚïàææÝè ÎêÚ Ý ãé§ü ãæï „æï }¢æ’Hê}¢æ„ Ý

ãæïÝï ÜïU Ïææ§G¯ àæñ„GæÝ ±S±„¢ ÇæH ¨ÜU„æ ãñ çÜU §„Ýæ ¥GÚ„¢ xæé…GÚ

xæ²æ, }¢ïÚè ÐÚïàææÝè „æï ÎêÚ Ýãè¢ ãé§ü ?


181

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! ¥}¢ èÚ ï ¥ãHï ¨é‹Ý„

“ÈGñU…GæÝï Ú-}¢…GæÝ” }¢ï ¢ „ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU Ïæ

…GæçãÚ „æ¶GèÚ ¨ï ÍæÏæÚæÝæ Ýãè¢ ™æçã²ï J ÚÏæ ÜUè }¢SHãG„ï¢ ã}¢

Ýãè¢ }¢Ûæ ÜU„ï, Îïç¶²ï !....

Îé¥Gæ» çÄ²ÎéÝæ }¢ê„¢ ÜUHè}¢ éËHæã ÜïU

™æHè¨ ÏæÚ¨ Ïææ’Î çÈGUÚ¥GæñÝ xæGÚÜGU ãé±æ J Îé¥Gæ» çÄ²ÎéÝæ ²æ’ÜGUêÏæ

ÜïU ¥S¨è ÏæÚ¨ Ïææ’Î ¨çÄ²ÎéÝæ ²ê¨éÈGU

¨ï }¢éHæÜGUæ„ ãé§ü J (ÈñGU…GæÝï Ú-}¢…GæÝ, ¨. 122)

²ïã Ïææ„ |æè …ïGãìÝ }¢ï¢ Úãï çÜU ÐÚïàææÝè ÎêÚ ãæïÝæ ²æ çÜU¨è }¢Úè…G

ÜUæ ç¨¤GãG„ ²æÏæ ãæïÝæ, ÏææÚxææãï §Hæãè }¢ï¢ }¢‹ÁGæêÚ ãæï„æ ãñ J „æï ©¨

ÜïU çH²ï Îé‹²æ }¢ï ¢ ÜUæï§ü Ý ÜUæï§ü ¨ÏæÏæ ÏæÝ …æ„æ ãñ J

ãG…GÚ„ï çÄ²ÎéÝæ ¥GÏÎéH ÜGUæçÎÚ ¥H …é…Gæ§Úè

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ¥ËH¢ã ç…¨ ™è…G ÜUæ §ÚæÎæ ÈGUÚ}¢æ„æ ãñ,

„æï ©¨ ÜïU ¥SÏææÏæ }¢ éãÄ²æ ÈGUÚ}¢æ Îï„æ ãñ J

¥æñçH²æ çÜUÚæ}¢ „ï }¢ éçàÜUHæ„ ÜïU ãGH ÜïU çH²ï

ÜUÚæ}¢æ„ ÜUæ …GæçãÚ ãæïÝæ |æè, »ÜU »ï„¢ ãè }¢-ÎÝè ¨ÏæÏæ ãñ J

²ïã |æè ²æÎ Úãï çÜU ¥ËH¢ã ãè Ïæïã„Ú …æÝ„æ ãñ

çÜU çÜU¨ ÜïU çH²ï v²æ Ïæïã„Ú ãñ J }¢¯HÝ çÜU¨è ÜUæ Úæï…GxææÚ Ýãè¢,

²æ ÍæÚ }¢ ï ¢ ¶æ¢¨è ÜUæ }¢-Ú…G ãñ J Îé¥Gæ ÜUè xæ§ü J }¢xæÚ ¶æ¢¨è LÜU„è

ãè Ýãè¢ J ¥Ïæ v²æ }¢æ’Hê}¢ çÜU ©¨ï ÜïU‹¨Ú ÜUæ }¢Ú…G ãæïÝæ ƒæ,

}¢xæÚ ¶æ¢¨è ÜïU …GÚè»G ÏæÎH çÎ²æ xæ²æ J çÜU¨è ÜUæï ÜïU‹¨Ú ãñ,


182

§GHæ… ÜïU çH²ï ÚÜGU}¢ Ýãè¢, ²æ Îé¥Gæ ÜUÚæ§ü }¢xæÚ }¢Ú…G ãGèãG Ýãè¢ ãé±æ,„æï ãæï ¨ÜU„æ ãñ ÜïU‹¨Ú ÜUæ }¢Ú…G Îï ÜUÚ ©¨ ÜïU ÏæÎHï §ü}¢æÝ ±¥GæçÈGUÄ²„ ÜUè }¢æñ„ ¥æñÚ …‹Ý„ }¢ï¢ Œ²æÚï Œ²æÚï ¥æÜGUæ ÜUæ ÐÇGæñ¨ Ý¨èÏæ }¢ï ¢ çH¶ çÎ²æ xæ²æ ãæï J¥ËH¢ã ÜéGUÚ¥æÝï ÐæÜU }¢ ï ¢ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„æ ãñ !

(¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý) ¥æñÚ ÜGUÚèÏæ ãñ çÜU ÜUæï§ü Ïææ„ „é}ãï¢ ÏæéÚè

Hxæï ¥æñÚ ±æïã „é}ãæÚï ãGÜGU }¢ ï ¢ Ïæïã„Ú ãæï J ¥æñÚ ÜGUÚèÏæ ãñ çÜU ÜUæï§ü Ïææ„ „é}ãï¢

Ð¨‹Î ¥æ» ¥æñÚ ±æïã „é}ãæÚï ãGÜGU }¢ ï ¢ ÏæéÚè ãæï J ¥æñÚ ¥ËH¢ã …æÝ„æ ãñ J

¥æñÚ „é}¢ Ýãè¢ …æÝ„ï J

ãG…GÚ„ï ¥Ïæè ¨§üGÎ wGæéÎÚè ¨ï çÚ±æ²„ ãñ çÜU…ÝæÏæï Ú êHï ÜUÚè}¢ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : …Ïæ ÜUæï§ü}¢é¨Ëæ}¢æÝ Ïæ‹Îæ Îé¥Gæ ÜUÚ„æ ãñ „æï ±æïã Îé¥Gæ …GMÚ ÜGUÏæêH ãæï„è ãñ, Ïæàæ„ïüG çÜU çÜU¨è xæéÝæã ²æ Ýæ …æ§…G Ïææ„ ÜïU çH²ï ²æ çÜU¨è ÏæïxææÝï}¢é¨Ëæ}¢æÝ ÜUè „ÜUHèÈGU Îïãè ÜïU çH²ï Îé¥Gæ Ý ÜUè ãæï J HïçÜUÝ §¨ ÜUæ¥¯Ú ²æ „æï ²ãæ¢ …GæçãÚ ãæï …æ„æ ãñ ²æ Îé¥Gæ ÜUæ ¥¯Ú Îê¨Úè ¨êÚ„ }¢ï ¢Ý…GÚ ¥æ„æ ãñ çÜU ÜUæï§ü ¥æS}¢æÝè ²æ Îé‹²±è ÏæHæ ¥æñÚ }¢é èÏæ„

§¨ Ïæ‹Îï ÐÚ Ýæç…GH ãæïÝï ±æHè ƒè, ±æïã §¨ ÜUè Îé¥Gæ ¨ï ÎzG¥G ãæï

xæ§ü J ¥æñÚ §¨ Ïæ‹Îï ÜUæï ©¨ ÏæHæ ÜUè ¶GÏæÚ |æè Ý ãé§ü J ²æ §¨ ÜUèÎé¥Gæ ÜUæ ¥¯Ú çÜGU²æ}¢„ }¢ï¢ …GæçãÚ ãæïxææ J …æï çÝãæ²„ …GMÚ„ ÜUæ ±vG„ãñ, ¥æñÚ ±ãæ¢ ãÚ »ÜU }¢é¨Ëæ}¢æÝ ²ï „}¢‹Ýæ ÜUÚïxææ çÜU v²æ ãè ¥ÓÀæ

ãæï„æ çÜU }¢ïÚè »ÜU |æè Îé¥Gæ Îé‹²æ }¢ï¢ ÜGUÏæêH Ý ãæï„è J „¢Úè ÜUè

„¢Úè Îé¥Gæ»¢ ¥æ… ãè ÜGUÏæêH ãæï„è¢ J („GãæÚ„éH ÜéUGHêÏæ)


183

}¢é¨èÏæ„ ÜUæ ÅHÝæ»ÜU ¥æñÚ „G±èH ¨ãGèãG ãGÎè¯ï }¢éÏææ-ÚÜUæ }¢ ï ¢ §¨ „GÚãG |æè

¥æ²æ ãñ çÜU çÜGU²æ}¢„ ÜïU çÎÝ ÚÏÏæéH ¥GæH}¢èÝ ¥ÐÝï Ïæ‹Îæï¢ ÜUæï

„¢}¢Ýï ÏæéHæ ÜUÚ ÈGUÚ}¢æ»xææ J „é}ãæÚè ÈéGUHæ¢ ÈéGUHæ¢ Îé¥Gæ, ÈéGUHæ¢ ±vG„

ã}¢ Ýï ÜGUÏæêH ÈGUÚ}¢æ§ü, }¢xæÚ ©¨ ÜUæ ¥¯Ú ã}¢ Ýï ÏæÎH çÎ²æ J §¨ ÜïU

ÏæÎHï „é}¢ ÐÚ }¢é¨èÏæ„ ¥æÝï ±æHè ƒè, ã}¢ Ýï ÈéGUHæ¢ Îé¥Gæ ÜïU

¨ÏæÏæ ±æïã }¢é¨èÏæ„ ÎzG¥G ÜUÚ Îè ¥æñÚ „é}ãï¢ ©¨ ÜïU ¨Î}¢ï ¨ï

Ïæ™æ çH²æ J (»ï…GÝ)

}¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜUè „GÚÈGU ¨ï Îé¥Gæ ÜUæ

¥¯Ú …GæçãÚ Ý ãæïÝæ ¥æñÚ ¥æç¶GÚ„ ÜïU çH²ï ©Ææ Ú¶Ýæ ²æ çÜU¨è ÏæHæ

ÜUæï ÅæH ÎïÝæ ÜU}¢æHï ÚãG}¢„ ÜUè ÎHèH ãñ ¥æñÚ ²ïã |æè }¢æ’Hê}¢ ãé±æ

çÜU }¢é¨èÏæ„ï¢ ÏæÇGè ¥æÈGU„æï¢ ÜïU ÅHÝï ÜUæ ¨ÏæÏæ |æè ãæï„è ãñ ¥æñÚ

¥ËH¢ã ¥ÐÝï Ïæ‹Îæï¢ ÜUæï ¥æ…G}¢æ„æ |æè ãñ J ¥æñÚ }¢„¢§Ïæ ±

¥æHæ}¢ xæéÝæãæï¢ ÜïU ç}¢ÅÝï ¥æñÚ Î-Ú…æ„ ÏæéH‹Î ãæïÝï ÜUæ ¨ÏæÏæ |æè


ã}¢æÚè „æï ²ïãè Îé¥Gæ ãæïÝè ™æçã²ï çÜU »ï ÐæÜU ÐÚ±Ú ÎxææÚ

ã}¢æÚï xæéÝæãæï¢ ÜUæï ÝïçÜU²æï¢ }¢ ï ¢ „ÏÎèH ÈGUÚ}¢æ ÜUÚ çÏæxæGñÚ ¥æÁæG}¢æ§àæ

ÜïU ã}¢ï ¢ Îé‹²æ ¥æñÚ ¥æç¶GÚ„ ÜUè |æHæ§²æ¢ ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ ÜUÚ ãÚ ÏæHæ ±

}¢ é¨èÏæ„ ï }¢ãGÈGUê…G ÈGUÚ}¢æ ¥æñÚ §ü}¢æÝ ± ¥GæçÈGUÄ²„ ÜïU „¢ƒ }¢ÎèÝï }¢ ï ¢

}¢æñ„, …‹Ý„éH ÏæÜGUè¥G }¢ ï ¢ }¢ÎÈGUÝ ¥æñÚ …‹Ý„éH çÈGUÚÎæñ¨ }¢ï ¢ Œ²æÚï Œ²æÚï

¥æÜGUæ ÜUæ ÐÇGæï¨ ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ J

( )


184

„±Á…æïã ÈGUÚ}¢æ»¢

çÐÀHï ¨ÈGUãGæ„ ÜïU }¢ é„GæH»G ¨ï ²ïã ãGÜGUèÜGU„ ¥æàÜUæÚ ãæï

xæ§ü çÜU ÐèÚ ©}¢ êÚ ï ¥æç¶GÚ„ ÜïU çH²ï ÏæÝæ²æ …æ„æ ãñ J }¢xæÚ

ç…G}ÝÝ ©Ý ¨ï Îé‹²±è }¢ éçàÜUHæ„ |æè ÎêÚ ãæï„è ãñ ¢, „æï ÜU|æè

}¢ éçàÜUHæ„ ÜUæ ÎêÚ Ý ãæïÝæ |æè }¢SHãG„ ¨ï ¶GæHè Ýãè¢ ãæï„æ, §¨

çH²ï ÝæçÜGU¨ ¥æñÚ ÜUæç}¢H ÐèÚ ÜUæ §ç}„²æ…G Ú¶„ï ãé» „¢çãGÏæï

àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ÜïU ãè Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„xæè ãGæç¨H ÜUÚÝè

™æçã²ï J çÜU¨è Ïæï àæÚ¥G }¢¯HÝ, Ïæï Ý}¢æ…Gè ÎæÉGè }¢ é‹Çï ²æ

ÎæÉGè ÜUæï »ÜU }¢ é_è ¨ï ÍæÅæÝï, çÈGUË}¢ ï ¢ çÇÚæ}¢ ï Îï¶Ýï, xææçH²æ¢

ÏæÜUÝï, ÛæêÅ ÏææïHÝï, Ïæï ÐÎüxæè ÜïU „¢ƒ ¥GæñÚ„æï ¢ ¨ï ç}¢HÝï,

¥GæñÚ„æï ¢ ÜUæï ãæƒ ™ê}¢±æÝï, ¥GæñÚ„æï ¢ ¨ï Ðæ¢± ÎÏæ±æÝï ±æHï ÜUè

Ïæñ¥G„ ãÚçxæ…G …æ§…G Ýãè¢ J çHãæ…Gæ, ¥xæÚ Hæ §GË}¢è }¢ ï ¢ »ï¨ï

ÐèÚ ÜïU }¢ éÚèÎ ãæï xæ» ãæï ¢, „æï Ïæñ¥G„ „æï GÇG ÎïÝæ Hæç…G}¢è ãñ J

ÏæãìÚ ãGæH, çÜU¨è |æè Ýæ}¢ çÝãæÎ ¨êçÈGUÄ²„ ÜUæ HéÏææÎæ

¥æïÉG ÜUÚ, àæÚè¥G„ ¥æñÚ „GÚèÜGU„ }¢ï ¢ ÈGUÜüGUU Ïæ„æ ÜUÚ, ¥ÐÝè ÏæÎ

¥æ’}¢æçH²æï¢ ÜUæï ÀéÐæÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚÝï ±æHæï¢ ¨ï ãÚ ¨êÚ„

Ïæ™Ýæ ™æçã²ï çÜU ÈGUÚæ§…G ± ±æç…Ïææ„ ÀæïÇGÝï ¥æñÚ Ü ÏæèÚæ

xæéÝæã ÜUÚÝï ÜUè çÜU¨è ¨êÚ„ }¢ï ¢ §…æ…G„ Ýãè¢ J

§Ý „}¢æ}¢ Ïææ„æï¢ ¨ï Ð„æ ™Hæ çÜU àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ¥Hxæ

Ýãè¢ ÏæçËÜU „GÚèÜGU„ }¢ï¢ „ÚvGÜGUè ÜïU çH²ï àæÚè¥G„ ÜUè ãÚ ¥æÝ …GMÚ„ ãñ J


185

UU

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢HçãGS„» Ð‹…é}æ }¢ï ¢.....

2 ÜUÚæ}¢æ„

±S±„¢ ï ¢ ÜUè ÜUæÅ

„GæçHÏæ ÜUè àæÚ§üG ãñGç¯Ä²„

„¢çHÜU ± }¢ÁÁGæêÏæ ÜïU ¥ãGÜUæ}¢

àææï’ÏæÎæÏææ…G ¥Gæç}¢HèÝ ÜïU 7 ±æÜïGU¥Gæ„

¥GÜGUèÎ„ ÜUè „vG¨è}¢ ÜïU ÝévG„¢Ýæ„

ç…‹Ýæ„ ÜUè }¢æñ„

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ¨ï }¢éÚèÎ ãæïÝï ÜUè 12 ÏæãæÚï¢

¨ãGèãéGH ¥GÜGUèÎæ }¢é¨H}¢æÝ ÜUè Ðïã™æÝ

±ÚÜGU©HçÅ²ï......


186

¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H(çãGS„» Ð‹…é}æ)

¥GæçàæÜGï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï§SHæ}¢è ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ç…G²æ§ü ¥ÐÝï çÚ„¢Hï ç…G²æ» ÎéMÎæï¨Hæ}¢ }¢ï ¢ ÈGUÚ}¢æÝï }¢éS„GÈGUæ ÝvGH ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ :“ç…¨ Ýï }¢éÛæ ÐÚ „¢ï }¢Ú„Ïææ ÎéMÎï ÐæÜU ÐÉGæ ¥ËH¢ã „¥GæHæ ©¨ÜUè ÎæïÝæï¢ ¥æ¢¶æï¢ ÜïU ÎÚç}¢²æÝ çH¶ Îï„æ ãñ çÜU ²ïã çÝÈGUæÜGU ¥æñÚ …ã‹Ý}¢ÜUè ¥æxæ ¨ï ¥æ…GæÎ ãñ ¥æñÚ ©¨ï ÏæÚæï…Gï çÜGU²æ}¢„ àææï-ãÎæ ÜïU „¢ƒÚ¶ïxææ J”

“ãGÜGU” ÜïU Îæï ãéGM ÈGU ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï2 Ýæ ÜGUæçÏæHï ÈGUÚæ}¢æïàæ ¨Ó™ï ±æÜïUG¥Gæ„¥xæHï ¨ÈGUãïG ÐÚ Ðïàæ çÜU²æ …æÝï ±æHæ ±æÜGïU¥Gæ §¨ …G}¢æÝï

ÜïU ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÜGUæçÎçÚÄ²æ Ú-…Gç±Ä²æ ¥GœæGæçÚÄ²æ ÜïU ¥G…Gè}¢Ïæé…éGxæü àæñ¶Gï „GÚèÜGU„, ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï §SHæ}¢èãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ç…G²æ§ü ÜUè »ÜU »ï¨è ÜUÚæ}¢„ ãñç…¨ï ÐÉG ÜUÚ ¥æÐ ÜUæ çÎH Ý ç¨ÈüGUUwGæéàæè ¨ï Ûæê}¢ ©Æïxææ, ÏæçËÜU¥ÐÝè çÜGUS}¢„ ÜUè ¨ÚÈGUÚæ…Gè ÐÚ |æè Ýæ…Gæ¢ ãæïxææ çÜU §¨ ÐéÚ çÈGU„ÝÎæñÚ }¢ ï ¢ ¥ËH¢ã Ýï ã}¢ï ¢ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUè¨êÚ„ }¢ ï ¢ ¥ÐÝï }¢vGÏæêH ±Hè ÜUè „¢ïãGÏæ„ï Ïææ Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï Ý±æ…Gæ J


187

{1} ÐñÎæ§àæè ÝæÏæèÝæ ÜUè ¥æ¢¶ï¢ ÚæñàæÝ ãæï xæ§¢ü¨êÏææ Ð¢…æÏæ ÜïU àæãÚ xæéH…GæÚï „G²Ïææ (¨Úxææï{æ) ÜïU }¢éÏæçËHxæïG

Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜUæ ãGçËÈGU²æ Ïæ²æÝ ãñ çÜU xæGæçHÏæÝ ç¨.1995 §ü.ÜUè Ïææ„ ãñ }¢ éÛæï ²ïã wGæéàæ ¶GÏæÚè ç}¢Hè çÜU (±æõãÜõU‹Å) }¢ ï ¢ ¥}¢èÚï¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUæ ¨é‹Ý„æï¢ |æÚæ Ïæ²æÝ ãñ J ™éÝæ‹™ï }¢ ñ ¢Ýï §ç‹ÈGUÚæÎè ÜUæïçàæàæ ÜïU …GÚè»G ¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êH ÜUæ »ÜU }¢-ÎÝèÜGUæçÈGUHæ „Ä²æÚ çÜU²æ çÜU ÈGUÚ ÜïU §çwG„„æ}¢ ÐÚ é‹Ý„æï¢ |æÚï §…ç„}¢æ¥G}¢ ï ¢ çàæÜüU„ ÜUè ¥GæÎ„ Ðæ»¢xæï J àæé-ÚÜUæ }¢ ï ¢ }¢ïÚï ÏæãÝæï§ü |æè àææç}¢H ƒï…æï ÜUÚæ}¢æ„ï ¥æñçH²æ ÜïU }¢ éç‹ÜUÚèÝ ÜUè „¢ ïãGÏæ„ }¢ ï ¢ ÏæñÆÝï ÜïU Ïææ§G¯¥GÜGUæ§Î ÜïU }¢ é¥Gæ}¢Hï }¢ ï ¢ „…GÏ…GéÏæ ÜUæ çàæÜUæÚ ƒï J

§¨è ÎæñÚæÝ »ÜU ÐñÎæ§àæè ÝæÏæèÝæ ãGæçÈGU…G „¢çãGÏæ „àæÚèÈGU Hï¥æ» …æï çÜU¨è ¥æñÚ ÐèÚ „¢çãGÏæ ¨ï ÝvGàæÏæ‹Îè ç¨çË¨Hï }¢ ï ¢ }¢éÚèÎ ƒï¥æñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï „GæçHÏæ ƒï ¥æñÚ ¥æÐ

¨ï Ïæï §ç‹„ãæ }¢ãGÏÏæ„ ÜUÚ„ï ƒï J ±æïã |æè }¢-ÎÝèÜGUæçÈGUHï }¢ ï ¢ ¨ÈGUÚ ÜïU çH²ï §SæÚæÚ ÜUÚÝï Hxæï J ©‹ãï¢ ¨}¢Ûææ²æ xæ²æ çÜU¥æÐ ÝæÏæèÝæ ãñ¢, 3 çÎÝ ÈGUÚ }¢ ï ¢ çÜU¨ „GÚãG Úã ÜïU¢xæï ? }¢xæÚ ±æïã Ïæç…GÎ Úãï ãGœææ çÜU ©Ý ÜUè ¥æ¢¶æï¢ }¢ ï ¢ ¥æ¢¨ê ¥æ xæ», ±æïã ÜUãÝï HxæïçÜU ç…G‹Îxæè }¢ ï ¢ ÜU}¢ ¥…G ÜU}¢ »ÜU ÏææÚ ¥ËH¢ã ÜïU §¨ ±Hè²æ’Ýè ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï ç}¢HÝï ÜUè „ÚÜUèÏæÏæÝæ Îï¢ J ©Ý ÜUæ àææñÜGU ± …ÁGÏææ Îï¶ ÜUÚ ¥æç¶GÚ ÜUæÚ ©‹ãï¢ |æè „¢ƒHï çH²æ xæ²æ J

3 çÎÝ }¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHï }¢ ï ¢ ¨ÈGUÚ ÜïU Ïææ’Î …Ïæ ã}¢æÚæ}¢-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæ §…ç„}¢æ¥G xææã }¢ï ¢ Ðãé¢™æ „æï Hæïxææï¢ ÜUè „æ’ÎæÎ §¨ÜGUÎÚ ÜU¯èÚ ƒè çÜU }¢‹™ (SÅõ…) Ý…GÚ Ýãè¢ ¥æ Úãæ ƒæ J ¥}¢èÚï¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUæ Ïæ²æÝ …æÚè ƒæ J ¥™æÝÜU ÎæñÚæÝï


188

Ïæ²æÝ ¥æÐ Ýï àæé-ÚÜUæ» §…ç„}¢æ¥G ï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ :¥|æè ÏææçÚàæ ãæïxæè }¢xæÚ }¢æ’}¢êHè ãæïxæè, çHãæ…Gæ ÜUæï§ü |æèçÈGURU}¢‹Î Ý ãæï J

}¢éÏæçËHxæïG Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜUæ ÜUãÝæ ãñ çÜU ²ïã ¨éÝ ÜUÚ}¢ ïÚè Ý…GÚ Ïæï „¢wG„æ ¥æS}¢æÝ ÜUè „GÚÈGU ©Æè }¢xæÚ ±ãæ¢ ÏææçÚàæ ÜïUÜGUyGæ¥GÝ ÜUæï§ü ¥æ ¢Ú Ý ƒï ¥æñÚ }¢yGæH¥G çÏæËÜéUH „¢ÈGU ƒæ J }¢xæÚãñGÚ„ ¥¢xæï…G „GæñÚ ÐÚ Ïæ²æÝ ÜïU Ïææ’Î ÎæñÚæÝï Îé¥Gæ ¥™æÝÜU Æ‹Çè Æ‹Çèã±æ ™HÝæ àæéM¥G ãé§ü ¥æñÚ ãËÜUè ãËÜUè ÈéU±æÚ ÐÇGÝï Hxæè J »ÜU±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜUè …GÏææÝï }¢éÏææÚÜU ¨ï çÝÜUHï ãé» ¥ËÈGUæ…GÜUè „æ§üÎ }¢ï ¢ ãæïÝï ±æHè ÏææçÚàæ Ýï ¥GÜGUèÎ„ ÜïU ÈêUHæï¢ ÜUæï }¢…GèÎ}¢ãÜUæ çÎ²æ J

§…ç„}¢æ¥G ÜïU §çwG„„æ}¢ ÐÚ …Ïæ ã}¢ xææÇGè }¢ï ¢ ÏæñÆ ÜUÚÚ±æÝæ ãé» „æï ÚæS„ï }¢ï ¢ wGæéàæ çÜGUS}¢„è ¨ï ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

ÜUè xææÇGè ¥æ„è çÎ¶æ§ü Îè J Ïæ¨ çÈUÚ v²æ ƒæ,§SHæ}¢è |ææ§ü xææÇGè ¨ï ©„Ú ÜUÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUè ÜUæÚ ÜïU çxæÎü …}¥G ãæï xæ» J

¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ Ýï ÜUæÚ ÜUæ àæèàææ Ýè™ïÜUÚ„ï ãé» ¨Hæ}¢ §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ ¥æñÚ ã}¢æÚè ¶GñçÚÄ²„ ÎÚ²æzG„ ÈGUÚ}¢æ§ü J§…ç„}¢æ¥G ™ê¢çÜU Ïæãé„ ÜUæ}²æÏæ ãé±æ ƒæ, çHãæ…Gæ ¥æÐ Ïæãé„ wGæéàæ ƒï J}¢ñ¢ Ýï ¥æñÚ ÎèxæÚ §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ ÜUè ÎS„Ïææï¨è ÜUè ¨¥GæÎ„ ãGæç¨H ÜUè J }¢ïÚï ÏæãÝæï§ü |æè ÜGUÚèÏæ ¶ÇGï„}¢æ}¢ }¢‹…GÚ Îï¶ Úãï ƒï }¢xæÚ ©‹ãæï¢ Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ ¨ï Ý }¢éHæÜGUæ„ ÜUè ¥æñÚ Ý ãè çÜU¨è ¥GÜGUèÎ„ ÜUæ §…GãæÚ çÜU²æ J }¢æÎÚ…GæÎ ÝæÏæèÝæ §„Ýï }¢ï ¢ ÐñÎæ§àæè ÝæÏæèÝæ §SHæ}¢è |ææ§ü |æèçÜU¨è „GÚãG ¥ÐÝè xææÇGè ï ©„Ú ÜUÚ çxæÚ„ï ÐÇG„ï ¥æ Ðãé¢™ï ¥æñÚ ¥}¢èÚï¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUè ÜUæÚ ÜïU ¥xæHï çãGS¨ï ÐÚ ãæƒ }¢æÚ


189

}¢æÚ ÜUÚ ¥æÐ ÜUè „±Á…æïã ™æãÝï Hxæï J çÜU¨è Ýï¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUæï §àææÚï ¨ï ¥G…üG ÜUè ²ïã}¢æÎÚ…GæÎ ÝæÏæèÝæ ãñ¢ §Ý ÐÚ Î}¢ ÜUÚ Îï¢ ¥æñÚ Îé¥Gæ |æè ÈGUÚ}¢æ Îï¢ J ¥æ¢¶ï¢ ÚæïàæÝ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ Ýï ÛæéÜU ÜUÚàæèàæï }¢ï¢ ï ©¨ }¢æÎÚ…GæÎ ÝæÏæèÝæ ÜïU ™ïãÚï ÐÚ ¥ÐÝè çÝxææãï ç±Hæ²„ÇæHè ¥æñÚ „¢}¢Ýï Ú¶ï Ïæïxæ }¢ ï ¢ ï Åæõ™ü çÝÜUæH ÜUÚ §¨ ÜUè Ú¢ïà¢Ýè ©¨}¢æÎÚ…GæÎ ÝæÏæèÝæ ÜïU ™ïãÚï ÐÚ ÇæH„ï ãé» …ñ¨ï ãè Î}¢ ÜUÚÝï ÜïU

¥‹Îæ…G }¢ ï ¢ Èê¢UÜU }¢æÚè „æï ©¨ }¢æÎÚ…GæÎ ÝæÏæèÝæ Ýï »ÜU Î}¢ ÛæéÚÛæéÚè

Hè ¥æñÚ ©¨ ÜUè ¥æ¢¶ï¢ ÚæñàæÝ ãæï xæ§¢ü ! ! !

±æïã ÝvGàæÏæ‹Îè §SHæ}¢è |ææ§ü ¥™æÝÜU ¥æ¢¶ï¢ ÚæïàæÝ ãæï…æÝï ÐÚ ¥G…èÏæ ÜñUçÈGUÄ²„ ± Îè±æÝxæè ÜïU ¥GæH}¢ }¢ ï ¢ ™è¶GÝï Hxæï çÜU}¢éÛæï Ý…GÚ ¥æ Úãæ ãñ, }¢ïÚè ¥æ¢¶¢ï ÚæñàæÝ ãæï xæ§¢ü, }¢éÛæï Ý…GÚ ¥æ

Úãæ ãñ ! ²ïã ÜUã„ï ãé» ±æïã ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUè…æçÝÏæ ÏæÉGï ¥æñÚ Úæï„ï ãé» ¥æÐ ÜïU ÜGUÎ}¢æï¢ }¢ï¢ çxæÚ ÐÇGï J

²ïã »ï„¢ Ýæ ÜGUæçÏæHï ²ÜGUèÝ }¢‹…GÚ ƒæ çÜU ±ãæ¢ }¢æñ…êÎ 35

ÜïU ÜGUÚèÏæ ™à}¢ ÎèÎ xæ±æã Î}¢ Ïæ wGæéÎ Úã xæ» J Úæ„ ÜUæ ¥æç¶GÚèÐãÚ ƒæ J Hæïxææï ¢ ÐÚ ÜéUÀ ÎïÚ „æï ¨v„æ „GæÚè Úãæ çÈUÚ …Ïæ ãG±æ¨ÏæãGæH ãé» „æï ©Ý ÜUè ¥æ¢¶ï¢ |æè …G}¢æÝï ÜïU ±Hè ÜUè ¶éHè ÜUÚæ}¢„Îï¶ ÜUÚ …ÁGÏææ„ï „¥c¯éÚ ¨ï |æèxæ xæ§¢ü, ÐñÎæ§àæè ÝæÏæèÝæ ç…Ý ÜUè¥Ïæ ¥æ¢¶ï¢ ÚæñàæÝ ãæï ™éÜUè ƒè¢ ©Ý ÜUè ãGæH„ ÜGUæçÏæHï ÎèÎ ƒè, ±æïã¥æ¢¶æï¢ ÜUæï ÚæñàæÝ Ðæ ÜUÚ ÈêUHï Ýãè¢ ¨}¢æ Úãï ƒï ¥æñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï

¨é‹Ý„ ÐÚ çÈGUÎæ ãé» …æ Úãï ƒï J ¥æÐ Ýï ©¨ï èÝï ï Hxææ ÜUÚ ÐèÆ ƒÐÜU„ï ãé» ÈGUÚ}¢æ²æ : ÏæïÅæ ¥ËH¢ã

çàæÈGUæ ÎïÝï ±æHæ ãñ !


190

ÏæÎ ¥GÜGUèÎxæè ¨ï „æñÏææ }¢ïÚï ÏæãÝæï§ü |æè (…æï ÜUÚæ}¢æ„ï ¥æñçH²æ ÜïU

}¢ éç‹ÜUÚèÝ ÜUè „¢ïãGÏæ„ }¢ ï ¢ Úãï ƒï) ²ïã §ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G ÜUÚæ}¢„ Îï¶ ÜUÚ

¥ÐÝï …ÁGÏææ„ ÜGUæÏæê }¢ ï ¢ Ý Ú¶ ÜïU ¥æñÚ Úæï„ï ãé» ¥æÐ

ÜïU ÜGUÎ}¢æï¢ }¢ ï ¢ çxæÚ ÐÇGï ¥æñÚ ÏæÎ ¥GÜGUèÎxæè ¥æñÚ „¢çÏæÜGUæ xæéÝæãæï¢ ¨ï

„æñÏææ ÜUÚÝï ÜïU „¢ƒ „¢ƒ é‹Ý„ ÜïU }¢ é„GæçÏæÜGU ÎæÉGè àæÚèÈGU …æÝï ÜUè

çÝÄ²„ |æè ÜUÚ Hè ¥æñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ ï }¢ éÚèÎ

ãæï ÜUÚ ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÜGUæçÎçÚ²æ Ú-…Gç±²æ ¥GœæGæçÚ²æ }¢ ï ¢

Îæç¶GH |æè ãæï xæ» J

ÜGUËÏæ ÚæñàæÝ xææï²æ çÜU ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ Ýï »ÜU

„GÚÈGU ¥ËH¢ã ± Ú êH ÜUè ¥G„Gæ ï …GæçãÚè

¥æ¢¶æï¢ ÜUæï ÚæñàæÝ ÈGUÚ}¢æ²æ „æï Îê¨Úè „GÚÈGU »ÜU àæwG¨ ÜUæï Úæãï ãGÜGU

ÜUè Ú¢ñà¢Ýè ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ Îè J

}¢ïÚï ÏæãÝæï§ü ÜUè ç…G‹Îxæè }¢ ï ¢ »ï„¢ }¢-ÎÝè

§ç‹ÜGUHæÏæ ÏæÚÐæ ãé±æ çÜU ÍæÚ ¥æ ÜUÚ Ý ç¨ÈüGUUUwGæéÎ Ïææ …}¢æ¥G„

Ý}¢æ…G ÐÉGÝï Hxæï ÏæçËÜU Îê¨Úæï¢ ÜUæï |æè „ËÜGUèÝ ÜUÚÝï Hxæï J ÍæÚ ¨ï

T.V. ¥æñÚ V.C.R. çÝÜUæH ÏææãÚ çÜU²æ ¥æñÚ Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU

}¢-ÎÝè }¢æãGæïH ï ±æÏæS„æ ãæï ÜUÚ ÝïÜUè ÜUè Îæ’±„ ÜUè {ê}¢ï¢ }¢™æÝï Hxæï J

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! çÜU¨è |æè ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜïU

¥GÜGUèÎ„ }¢‹Îæï¢ }¢ï ¢ }¢éÚèÎ, „GæçHÏæ ²æ ¥ãHï }¢ãGÏÏæ„ ãæï„ï ãñ¢ J ²ïã

„èÝæï¢ ¨êÚ„ï¢ ²æ’Ýè }¢éÚèÎ ²æ „GæçHÏæ ãæïÝæ ²æ }¢ãGÏÏæ„ ÜUÚÝæ ãéG¨êHï

ÈGñU…G ÜïU Ïæïã„ÚèÝ …GÚæ»¥G ãñ¢ J ²ÜGUèÝ ¥æñÚ }¢ãGÏÏæ„ ÜUæç}¢H ãæï „æï §¨

ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ ãñGÚæÝÜéUÝ ãæï„è ãñ¢ J …ñ„¢ çÜU wGæéàæ Ý¨èÏæ ãGæçÈGU…G


191

„¢çãGÏæ ÝvGàæÏæ‹Îè …æï ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï

“„GæçHÏæ” ƒï }¢xæÚ ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ¨ï }¢ãGÏÏæ„, ¥ÎÏæ, ²ÜGUèÝ

¥æñÚ }¢ÁGÏæê„G §ÚæÎ„ ÜUè ÏæÎæñH„ ©Ý ÜUè ¥æ¢¶ï¢ ÚæñàæÝ ãæï xæ§¢ü J

§GË}¢ï …GæçãÚ ãñ ÈGUÜGU„G „ê ÜGUËÏæ ÎèÎæ±Ú ÏæÝæ

„ê ÜUãïxææ }¢éÛæ ÜUæï Œ²æÚï ãG…GÚ„ï ¥GœæGæÚ ãñ¢


¥Ïæ »ÜU »ï¨ï HÏæï Î}¢ Ýæñ …±æÝ }¢Úè…G ÜUæ ±æÜïUG¥Gæ Ðïàæï

ç¶GÎ}¢„ ãñ …æï ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï }¢éÚèÎ ƒæ Ý

„GæçHÏæ, }¢xæÚ ©¨ ÜUè ¥GÜGUèÎ„, }¢ãGÏÏæ„ ¥æñÚ ¥ÎÏæ Ýï ©¨ï Ý§ü

ç…G‹Îxæè ¥G„Gæ ÜUÚ Îè J

{2} ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜïU „ÏæMüÜU ÜUè Ïæ-ÚÜU„

ÏææÏæéH §SHæ}¢ ç¨‹{ ÜïU àæãÚ (ãñGÎÚæÏææÎ) ÜïU ¥GHæÜG ïU ãèÚæÏææÎ

ÜïU }¢ éÜGUè}¢ §SHæ}¢è |ææ§ü ÜUæ ÜUãÝæ ãñ çÜU »ÜU }¢Ú„Ïææ »ÜU §SHæ}¢è

|ææ§ü …æï çÜU¨è ¥æñÚ ÐèÚ „¢çãGÏæ ï ÝvGàæÏæ‹Îè ç¨çË¨Hï }¢ï ¢ }¢éÚèÎ ƒï,

¥æñÚ ¶G„GÚÝæÜU }¢ ê…Gè }¢Ú…G }¢ ï ¢ }¢ éÏ„Hæ ƒï, }¢éÛæ ¨ï ç}¢Hï ¥æñÚ xæHï Hxæ

ÜïU ÚæïÝï Hxæï.....©‹ãæï¢ Ýï ÜéUÀ §¨ „GÚãG ¨ï Ïæ„æ²æ çÜU }¢ éÛæï ÇæõvÅÚæï¢ Ýï

…±æÏæ Îï çÎ²æ ãñ, ±æïã ÜUã„ï ãñ¢, “ç…¨ }¢Ú…G }¢ï ¢ „é}¢ }¢ éÏ„Hæ ãæï ç„GÏæ

}¢ ï ¢ ¥|æè „ÜU §¨ ÜUæ §GHæ… ÎÚ²æzG„ Ýãè¢ ãæï ¨ÜUæ ãñ, ã}¢ „é}ãï¢

¥¢{ïÚï }¢ ï ¢ Ú¶Ýæ Ýãè¢ ™æã„ï J” }¢ ïÚï ±æçHÎñÝ }¢ïÚè ç…G‹Îxæè ï }¢æ²ê¨ ãæï


192

™éÜïU ãñ¢ ¥æñÚ ¥Ïæ }¢ïÚè |æè çã}}¢„ …±æÏæ ÎïÝï Hxæè ãñ J }¢ñ ¢ Ýï ÜU§ü

¥Gæç}¢Hæï¢ ÜUæï |æè çÎ¶æ²æ ! ÜUæï§ü ÜUã„æ ãñ çÜU ÜUæHæ §GË}¢ ÜUÚæ²æãé±æ ãñ J çÜU¨è ÜUæ ÜUãÝæ ãñ çÜU “çã‹Îê ç…‹Ý ÜUæ }¢é¥Gæ}¢Hæ ãñ J”ã…GæÚæï¢ MçÐ²ï ÏæÚÏææÎ ÜUÚÝï ÜïU Ïææ’Î ¥Ïæ }¢ ñ ¢ }¢é¥Gæàæè „GæñÚ ÐÚ „ÜGUÚèÏæÝÜ¢UxææH ãæï ™éÜUæ ãê¢ ¥æñÚ ÜGU…üG ÐÚ xæé…GæÚæ ãñ J }¢ïÚè ÏæãÝ HæãæïÚ ¨ï Ïæ…GÚè»G ã±æ§ü …ãæ…G ¥æç¶GÚè }¢ éHæÜGUæ„ ÜïU çH²ï ¥æ§ü ãé§ü ãñ, ÎèxæÚçÚà„ïÎæÚ |æè ÍæÚ ÐÚ …}¥G ãñ¢.....}¢ ñ ¢ Ð‹ÎÚã çÎÝ ï ÜéUÀ ¶æ Ýãè¢ ÜUæãê¢ ãGœææ çÜU ÐæÝè |æè ãÁG}¢ Ýãè¢ ãæï„æ, Ðè„æ ãê¢ „æï „ÇGÐæ ÜUÚ Ú¶Îï„æ ãñ, …Ïæ }¢ ñ ¢ ¥ÐÝï ÀæïÅï ÀæïÅï ÏæÓ™æï¢ ÜUæï Îï¶„æ ãê¢ „æï çÎH |æÚ¥æ„æ ãñ J”

ÎæñÚæÝï xæézG„ìxæê ±æïã §SHæ}¢è |ææ§ü }¢ é¨Ë¨H Úæï„ï Úãï J }¢ñ ¢ Ýï©‹ãï¢ ¨èÝï ¨ï Hxææ ÜUÚ „¨ËHè Îè ¥æñÚ ¨}¢Ûææ²æ çÜU |ææ§ü }¢ÚÝï ÜïU

çH²ï }¢Ú…G …GMÚè Ýãè¢, ¥æÐ }¢æ²ê¨ Ý ãæï¢, ¥ËH¢ã Ïæïã„Ú

¨ÏæÏæ ÈGUÚ}¢æ Îïxææ J

±æïã ÝvGàæÏæ‹Îè §SHæ}¢ è |ææ§ü ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

ÜïU Ý „æï }¢éÚèÎ ƒï ¥æñÚ Ý ãè „GæçHÏæ ¥HÏæœææ ¥æÐ

ï Ïæï §ç‹„ãæ ¥GÜGUèÎ„ Ú¶„ï ƒï J çHãæ…Gæ }¢ ñ ¢ Ýï ©Ý ï¥G…üG ÜUè, çÜU }¢ ïÚï Ðæ¨ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUæ„ÏæLüÜU (²æ’Ýè §S„ï’}¢æH àæéÎæ àæñ) ãñ, ãGÎè¯ï }¢ éÏææ-ÚÜUæ ãñ : “}¢æïç}¢Ý

ÜïU ÛæêÅï }¢ï ¢ çàæÈGUæ ãñ J” …Ïæ ¥Gæ}¢ }¢æïç}¢Ý ÜïU ÛæêÅï }¢ ï ¢ §„Ýæ ¥¯Ú ãñ„æï ¥ËH¢ã ÜïU ±Hè ÜïU „ÏæLüÜU ÜUè ÜñU¨è Ïæ-Ú-ÜU„ ãæïxæè J ²ïãÜUã ÜUÚ }¢ñ ¢ Ýï ¥æ}¢ ÜUè ±æïã xæéÆHè …æï ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

Ýï ™ê¨è ƒè, ©Ý ÜUè „GÚÈGU ÏæÉGæ Îè (ç…¨ ÜïU §S„ï’}¢æH

ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï ÐãHï |æè ™æÚ »ï¨ï }¢Úè…G ¥ËH¢ã ± Ú¨êH


193

ÜUè ¥G„Gæ ï çàæÈGUæ²æÏæ ãæï ™éÜïU ƒï ç…‹ãï¢ ÇæõvÅÚæï¢

Ýï Hæ §GHæ… ÜGUÚæÚ Îï çÎ²æ ƒæ ) ©‹ãæï¢ Ýï çÝãæ²„ ¥GÜGUèÎ„ ï ±æïã xæéÆHèHï Hè ¥æñÚ ¥æ¢¶æï¢ }¢ï¢ ©}}¢èÎ ÜïU ™ÚæxæG …Hæ» ±æÐ¨ HæñÅ xæ» J

„è¨Úï çÎÝ ±æïã ÝvGàæÏæ‹Îè §SHæ}¢è |ææ§ü Ýï §ç‹„ãæ§ü wGæéàæè

ÜïU ¥GæH}¢ }¢ ï ¢ ÈGUæïÝ çÜU²æ çÜU }¢ ñ ¢ …æï ÐãHï ÐæÝè „ÜUÝãè¢ Ðè ¨ÜU„æ ƒæ, ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU „ÏæLüÜU

ÜUè Ïæ-ÚÜU„ ¨ï »ï„¢ ÜUÚ}¢ ãæï xæ²æ ãñ çÜU ¥Ïæ }¢ ñ ¢ Ýï HæñÜUè àæÚèÈGU ÜïU

àææïÚÏæï }¢ï ¢ ™Ðæ„è ç|æxææï ÜUÚ ¶æÝæ àæéM¥G ÜUÚ Îè ãñ, ÎÎü }¢ï ¢ |æè ÜU}¢è ãñ, Îé¥Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢, ¥ËH¢ã }¢éÛæï ÜUæç}¢H

çàæÈGUæ ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ» J çÈUÚ ©‹ãæï¢ Ýï }¢…çH¨ï }¢v„êÏææ„æï „æ’±è…Gæ„ï

¥GœæGæçÚÄ²æ ÜïU }¢v„Ïæ ¨ï „æ’±è…Gæ„ï ¥GœæGæçÚÄ²æ ãGæç¨H çÜU²ï ¥æñÚ

ŒHïÅæï¢ (»ÜU }¢wG¨ê¨ MãGæÝè §GHæ…) ÜUæ ÜUæï¨ü |æè àæéM¥G ÜUÚ çÎ²æ, „æ’±è…Gæ„ï ¥GœæGæçÚ²æ ÜUè Ïæ-ÚÜU„ ï ©‹ãï¢ ÜéUÀ ãè

¥GÚ ï }¢ï¢ ©¨ }¢ê…Gè }¢Ú…G ï Ý…æ„ ç}¢H xæ§ü ¥æñÚ ±æïã }¢éÜU}}¢H ç¨¤Gã„²æÏæ

ãæï Ü Ú ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï „GæçHÏæ |æè ãæï xæ» J¥æñÚ ÚÏæè©G‹ÝêÚ àæÚèÈGU 1425 çã. ÜUæï …àÝï ç±HæÎ„ ÜUè

wGæéàæè }¢ï¢ ãæïÝï ±æHï ™ÚæxæGæ¢ ± ¨…æ±Å }¢ï¢ |æÚÐêÚ çãGS„¢ Hï„ï Ý…GÚ ¥æ» J(}¢éHwG¶G¨ çÚ„¢Hæ “Ïæ-ÚÜUæ„ï „æ’±è…Gæ„ï ¥GœæGæçÚÄ²æ” çãGS„» Îé±é}¢, .13)

ÈGñU…GæÝï ¥æñçH²æ “ÈGñU…GæÝï ¥æñçH²æ” ÜïU „GHÏæ xææÚ ™æãï }¢ éÚèÎãæï¢ ²æ „GæçHÏæ ²æ ¥ãHï }¢ãGÏÏæ„ ¥xæÚ ÈéGU²ê…Gæï Ïæ-Ú-ÜUæ„ ï }¢éS„ÈGUè…G

ãæïÝæ ™æã„ï ãñ¢ „æï ©‹ãï¢ ™æçã²ï çÜU ¥ÐÝè ¥GÜGUèÎ„ ± }¢ãGÏÏæ„ ÜUæ¥G}¢Hè éÏæê„ Îï„ï ãé» “çÚ…Gæ» ÚÏÏæéH ¥Ýæ}¢” ÜïU }¢-ÎÝè ÜUæ}¢æï¢


194

ÜUè ÜUæïçàæàæ ¨ï ¥ÐÝï àæÏææï Úæï…G }¢ é¥GœæGÚ ÜUÚÝï ÜUè ¨¥Gì² …æÚè Ú¶ï¢ J

™æãï }¢éÚèÎ ãæï ²æ „GæçHÏæ ãæï ²æ ¥ãHï }¢ãGÏÏæ„,

±æïã ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜïU ÈéGU²ê…Gæï Ïæ-ÚÜUæ„ ÜïU …æ}¢ ¨ï …GM Ú

¨ñÚæÏæ ãæïxææ J

¥æS}¢æÝ ãñ …æï ç±Hæ²„ ÜUæ ©¨è ™¶ïü G ÜUæ ïãÝ

ÜïU ™}¢ÜU„ï §ÜU ç¨„æÚï ãG…GÚ„ï ¥Gœæ GæÚ ãñ ¢

±S±¨ï ÜUè ÜUæÅ

±S±„¢ : §Ý çãGÜUæ²æ„ ÜUæï ¨éÝ ÜUÚ ±S±„¢ ¥æ„æ ãñ çÜU v²æ

¥ËH¢ã ÜïU §GHæ±æ |æè ÜUæï§ü çàæÈGUæ Îï ¨ÜU„æ ãñ ?

§GHæ…ï ±S±„¢ : ÏæïàæÜU …Gæ„è „GæñÚ ÐÚ ç¨ÈüGUU¥æñÚ ç¨ÈüGUU¥ËH¢ã

ãè çàæÈGUæ ÎïÝï ±æHæ ãñ, }¢xæÚ ¥ËH¢ã ÜUè ¥G„Gæ ¨ï ©¨

ÜïU Ïæ‹Îï |æè çàæÈGUæ Îï ¨ÜU„ï ãñ¢ J ¥xæÚ ÜUæï§ü ²ïã Îæ’±æ ÜUÚï çÜU

¥ËH¢ã ÜUè Îè ãé§ü „GæÜGU„ ÜïU çÏæxæGñÚ ÈéGUHæ¢ Îê¨Úï ÜUæï çàæÈGUæ Îï

¨ÜU„æ ãñ „æï ²ÜGUèÝÝ ±æïã ÜUæçÈGUÚ ãñ J v²ê¢çÜU çàæÈGUæ ãæï ²æ Î±æ

»ÜU …GÚæü |æè ÜUæï§ü çÜU¨è ÜUæï ¥ËH¢ã ÜUè ¥G„Gæ ÜïU çÏæxæñGÚ Ýãè¢

Îï ¨ÜU„æ J ãÚ }¢é¨H}¢æÝ ÜUæ ²ïãè ¥GÜGUèÎæ ãñ çÜU ¥ç}Ïæ²æ ±

¥æñçH²æ …æï ÜéUÀ |æè Îï„ï ãñ¢, ±æïã }¢ãGì…G ¥ËH¢ã

ÜUè ¥G„Gæ ï Îï„ï ãñ¢, ¥xæÚ ÜUæï§ü ²ïã ¥GÜGUèÎæ Ú¶ï çÜU

¥ËH¢ã Ýï çÜU¨è ÝÏæè ²æ ±Hè ÜUæï }¢-Ú…G ï çàæÈGUæ ÎïÝï ÜUæ,

ÜéUÀ ¥G„Gæ ÜUÚÝï ÜUæ §çwG„²æÚ ãè Ýãè¢ çÎ²æ J „æï »ï„¢ àæwG¨ ãéGv}¢ï

ÜéGUÚ¥æÝè ÜUæï ÛæéÅHæ Úãæ ãñ J ÐæÚã : 3, ¨êÚ» ¥æHï §G}¢ÚæÝ ÜUè


195

¥æ²„ Ý}ÏæÚ 49 ¥æñÚ ©¨ ÜUæ „…ü}¢æ ÐÉG Hèç…²ï ±S±¨ïÜUè …ÇG ÜUÅ …æ»xæè ¥æñÚ àæñ„GæÝ ÝæÜUæ}¢ ± Ýæ }¢ éÚæÎ ãæïxææ, ™éÝæ‹™ïãG…GÚ„ï çÄ²ÎéÝæ §üG„¢ MãéGËHæã ÜïU }¢éÏææÚÜU ÜGUæñHÜUè çãGÜUæ²„ ÜUÚ„ï ãé» ÜéGUÚ¥æÝï ÐæÜU }¢ ï ¢ §àææüÎ ãæï„æ ãñ J

¼Ú-…-}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý : ¥æñÚ }¢ ñ ¢ çàæÈGUæ Îï„æ ãê¢ }¢æÎÚ…GæÎ ¥‹{æï¢ ¥æñÚ

¨ÈïGUÎ ÎæxæG ±æHï (²æ’Ýè ÜUæïÉGè) ÜUæï ¥æñÚ }¢ñ ¢ }¢éÎïü ç…Hæ„æ ãê¢ ¥ËH¢ã ÜïU ãéGv}¢ ¨ï J

Îï¶æ ¥æÐÝï ? ãG…GÚ„ï çÄ²ÎéÝæ §üG„¢ MãéGËHæã „¢ÈGU „¢ÈGU ÈGUÚ}¢æ Úãï ãñ¢ çÜU }¢ ñ ¢ ¥ËH¢ã ÜUè ÏæwGàæè ãé§ü ÜéGUÎÚ„¨ï }¢æÎÚ…GæÎ ¥‹{æï¢ ÜUæï ÏæèÝæ§ü ¥æñÚ ÜUæïçÉG²æï¢ ÜUæï çàæÈGUæ Îï„æ ãê¢ J ãGœææçÜU }¢éÎæïZ ÜUæï |æè ç…G‹Îæ ÜUÚ çÎ²æ ÜUÚ„æ ãê¢ J

¥ËH¢ã ÜUè „GÚÈGU ¨ï ¥ç}Ïæ²æ ÜUæï „GÚãG„GÚãG ÜïU §çwG„²æÚæ„ ¥G„Gæ çÜU²ï xæ» ãñ ¢ ¥æñÚ Èñ GU…GæÝï ¥ç}Ïæ²æ

¨ï ¥æñçH²æ» ÜUæç}¢HèÝ ÜUæï |æè ¥G„Gæ çÜU²ï…æ„ï ãñ ¢ çHãæ…Gæ ±æïã |æè çàæÈGUæ Îï ¨ÜU„ï ãñ ¢ ¥æñÚ Ïæãé„ ÜéUÀ ¥G„GæÈGUÚ}¢æ ¨ÜU„ï ãñ ¢ J (ÈGñU…GæÝï çÏæçS}¢ËHæã, ¨ÈGUãGæ Ý}ÏæÚ. 51 „æ 52)

ãG…GÚ„ï §}¢æ}¢ ²æÈGïU§üG ÜUè çÜU„æÏæ ÝàæLH

}¢ãGæç¨ÝéH xæGæ§²æ ÜUæ }¢ é„GæHG¥Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢, ©‹ãæï¢ Ýï Ïæãé„ ¨ï ¥ãHï¨é‹Ý„ ÜïU ¥ÜUæçÏæÚ ¥G§}}¢» çÜUÚæ}¢ ¥æñÚ }¢àææ§¶ïG ©GÁG…Gæ}¢ ¨ï Ïæ „GæñÚïÜUÚæ}¢¼ ¶GæçÚÜïU ¥GæÎ„ ¥à²æ ²æ’Ýè ÐñÎæ§àæè ÝæÏæèÝæ ÜUè ¥æ¢¶ï¢ÚæñàæÝ ãæï …æÝæ, ²æ ™‹Î H}ãGæï¢ }¢ï ¢ „G±èH ÈGUÚ „Gñ ÜUÚ HïÝï ÜïU ±æÜïUG¥Gæ„±xæGñÚæ ÜUæï ÝvGH çÜU²æ ãñ J (…æ}¢ï»G ÜUÚæ}¢æ„ï ¥æñçH²æ, ¨ÈGUãGæ Ý}ÏæÚ . 137)


196

„GæçHÏæ ÜUè àæÚ§üG ãñGç¯Ä²„“§Ú¢Î¼” ÜïU Ðæ¢™ ãéGMÈGU ÜUè çÝSÏæ„ ï 5 é±æHæ„ ÜïU …±æÏææ„

(ÎæLH §zG„æ, ¥ãGÜUæ}¢ï àæÚè¥G„ ÜïU ÈGU„æ±æ)

¨é±æH {1} ¥ÐÝï ÐèÚ ÜUè }¢æñ…êÎxæè }¢ï ¢ çÜU¨è Îê¨Úï }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU

ãæƒ ÐÚ „GæçHÏæ ãæïÝï ÜUè àæÚ§üG ãñGç¯Ä²„ v²æ ãñ ?…±æÏæ : ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUè }¢æñ…êÎxæè }¢ï ¢ çÜU¨è Îê¨Úï …æ}¢ï»GàæÚæ§„G ÐèÚ ¨ï Ïæñ¥G„ï Ïæ-Ú-ÜU„ ÜUÚ„ï ãé» „GæçHÏæ ãæïÝæ …æ§…G ãñ J

§¨ ¨ï …æï ÜéUÀ ãGæç¨H ãæï ©¨ï ¥ÐÝï ÐèÚ ãè ÜUè ¥G„Gæ …æÝï J¨çÄ²Îè ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ¥ààææã §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : “Îê¨Úï …æ}¢ï»G àæÚæ§„G ¨ï „G-HÏæï ÈGñU…G

}¢ ï ¢ ãG-Ú… Ýãè¢ ¥xæ™ïü ±æïã çÜU¨è ç¨çË¨H» ¨ÚèãGæ ÜUæ ãæï ¥æñÚ§¨ ¨ï …æï ÈGñU…G ãGæç¨H ãæï ©¨ï |æè ¥ÐÝï àæñ¶G ãè ÜUæ ÈGñU…G …æÝï JÜU}¢æ ÈGUè ¨Ïæ»G ¨ÝæçÏæH }¢éÏææ-ÚÜUæ ¥GÝ ¨éË„GæÝéH ¥æñçH²æ

§}¢æ}¢ éH ãGvGÜGïU ±gèÝ ”

(ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ, ç…. 26, . 579, Ú…Gæ ÈGUæ©‹ÇïàæÝ, }¢ÜüU…GéH ¥æñçH²æ, Hæãæ ïÚ)

¥ãGÜUæ}¢ ï àæÚè¥G„ ¥æñÚ }¢HÈGU ê…Gæ„ ï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ }¢ ï ¢ ãñ : “„ÏÎèHï Ïæñ¥G„ çÏæHæ ±Áæãï àæÚ§üG }¢}Ýê¥G ãñ

¥æñÚ „ÁæÎèÎ (²æ’Ýè „GæçHÏæ ãæïÝæ) …æ§…G ÏæçËÜU }¢éS„ãGÏæ ãñ ¥æñÚ…æï ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÜGUæçÎçÚ²æ }¢ ï ¢ Ý ãæï ¥æñÚ ¥ÐÝï àæñ¶G ¨ï çÏæxæGñÚ§ç‹ãGÚæÈGU ÜïU §¨ ç¨çË¨Hï }¢ ï ¢ Ïæñ¥G„ ÜUÚï ±æïã „ÏÎèHï Ïæñ¥G„ Ýãè¢ÏæçËÜU „ÁæÎèÎ ãñ çÜU …}¢è¥G ¨Hæç¨H §¨è ç¨çË¨H» ¥æ’Hæ ÜUè„GÚÈGU Úæ…ï¥G ãñ¢ J”(¥ãGÜUæ}¢ï àæÚè¥G„, çãGS„» ÎéÃ±é}¢, ¨.129, }¢ÜU-„-Ïæ„éH }¢ÎèÝæ, ÏææÏæéH }¢ÎèÝæ ÜUÚæ™è)(}¢ËÈGUê…Gæ„ï

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ , çãGS„» ¥Ã±H, ¨. 29, }¢éà„æÜGU ÏæéÜU ÜUæõÝüÚ, }¢ÜüU…GéH ¥æñçH²æ, HæãæïÚ)


197

»ÜU …æ}¢ï»G àæÚæ§„G àæñ¶G ÜUè ãG²æ„ }¢ï ¢ ©¨ ÜïU }¢éÚèÎæï¢ ÜUæïçÜU¨è Îê¨Úï …æ}¢ ï»G àæÚæ§„G àæñ¶G ÜUæ „GæçHÏæ ãæïÝæ …æ§…G ãñ JÈGU„æ±æ ÈGñU…GéÚü¨êH }¢ï ¢ ãñ : “±æïã ÐèÚ …æï Ïææ ãG²æ„ ãñ ©¨ ÜïU }¢ éÚèÎÜUæï Îê¨Úæ ÐèÚ „æ’Hè}¢, ç…GRUæï ¥ÁGÜUæÚ ¥æñÚ §…æ…G„ ± ç¶GHæÈGU„ Îï¨ÜU„æ ãñ J ¶Gæ¨ ÜUÚ §¨ ¨êÚ„ }¢ ï ¢ …Ïæ çÜU }¢ éÚèÎ ¥ÐÝï ÐèÚ ¨ï Ïæãé„ÎêÚ ãæï ¥æñÚ Îê¨Úæ ÐèÚ §¨è ç¨çË¨Hï ÜUæ àæñ¶G ãæï J”(ÈGU„æ±æ ÈGñU…GéÚü¨êH, ç…ËÎ : 3, ¨. 420, àæÏæèÚ çÏæÚæÎ…üG }¢ÜüU…GéH ¥æñçH²æ, HæãæïÚ)

}¢éçzG„²ï ¥æ’…G}¢ï çã‹Î ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢éãG}}¢Î }¢ éS„GÈGUæÚ…Gæ ¶GæÝ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : “ÏæïàæÜU »ÜU …æ}¢ ï§GààæÚæ§„G(ÐèÚ) ÜïU ãæƒ ÐÚ Ïæñ¥G„ï ¨ãGèãG ÜUÚï çÈUÚ Îê¨Úï ¨ï Ïæñ¥G„ ÆèÜU Ýãè¢„G-HÏæï ÈGñU…G ÜUÚ ¨ÜU„æ ãñ (²æ’Ýè „GæçHÏæ ãæï ¨ÜU„æ ãñ)”

(ÈGU„æ±æ }¢éS„GÈGUç±Ä²æ, . 537, àæÏæèÚ çÏæÚæÎ…üG)

}¢ éçz„²ï ¥æ’…G}¢ï çã‹Î ÜïU }¢ é<àæÎï ÜUÚè}¢ ãG…GÚ„ï¨çÄ²ÎéÝæ ¥ÏæéH ãéG¨ñÝ ¥ãG}¢Î ÝêÚè ¥ÐÝï }¢ËÈGUê…Gæ„ }¢ ï ¢ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : “¥xæÚ ÜUæï§ü àæwG¨ çÜU¨è ¥æñÚ ÐèÚ ÜUæ }¢ éÚèÎ ãæï „æï ©¨ï}¢ éÚèÎ Ý ÜUÚï, „GæçHÏæ ÜUÚ HïÝï }¢ï ¢ ÜUæï§ü }¢é…Gæ²ÜGUæ Ýãè¢ J”

(}¢ËÈGUê…Gæ„ï ¥GœæGæçÚÄ²æ, çãGS„¢ : 8, ÈGUãGæ : 119)

çÜU¨è |æè }¢SHãG„ ²æ ÈGUæ§Îï ÜUè ±…ã ¨ï Îê¨Úï …æ}¢ ï»GàæÚæ§„G ÐèÚ „¢çãGÏæ ¨ï „GæçHÏæ ãæïÝï ÐÚ …±æ…G ÜUæ ÈGU„±æ ãñ ¥xæ™ïüÐèÚ „¢çãGÏæ ãG²æ„ ãæï¢ …ñ„¢ çÜU ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ ç…. 26, . 558,}¢yGÏæê¥Gæ Ú…Gæ ÈGUæ©‹ÇïàæÝ }¢ÜüU…GéH ¥æñçH²æ HæãæïÚ }¢ïæ ãñ Ýè…G Ïæé…éGxææüÝïÎèÝ ¨ï „GæçHÏæ ãæïÝæ ¥æñÚ ÜUÚÝæ „±æ„Ú ¨ï ¯¢çÏæ„ ãñ J wGæé¨ê¨Ý}¢ éãGçvGÜGUÜGU ¥GHH §yGæHæÜGU àæñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢ éãGçg¯ï ÎïãË±è

¥æñÚ ãG…GÚ„ï àæñ¶G ¥ãG}¢Î }¢é…çgÎï ¥ËÈïGU ¯¢Ýè ÜUè ¨èÚ„ ÜUæ }¢é„GæH¥Gæ ÜUÚÝï ¨ï }¢ éS„ÈGUæÎ ãæï„æ ãñ J


198

¨é±æH {2} }¢éÚèÎ ¥æñÚ „GæçHÏæ }¢ï ¢ v²æ ÈGUÜüGUUãñ ?

…±æÏæ : „GæçHÏæ ¥æñÚ }¢ éÚèÎ }¢ ï ¢ ÈGUÜüGUUÏæ²æÝ ÜUÚ„ï ãé» çÄ²Îè ¥æ’HæãG…GÚ„ §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : “}¢ éÚèÎxæéGHæ}¢ ãñ ¥æñÚ „GæçHÏæ ±æïã çÜU xæñGÏæ„ï àæñ¶G (²æ’Ýè }¢ é<àæÎ ÜUè ¥GÎ}¢

}¢æñ…êÎxæè) }¢ï ¢ Ïæ …GMÚ„ ²æ Ïææ ±é…êÎï àæñ¶G çÜU¨è }¢SHãG„ ¨ï, ç…¨ïàæñ¶G …æÝ„æ ãæï ²æ }¢ éÚèÎï àæñ¶G xæGñÚ àæñ¶G ¨ï §çS„ÈGUæÎæ ÜUÚï J ©¨ï …æïÜéUÀ ãGæç¨H ãæï ±æïã |æè ÈGñU…Gï àæñ¶G ãè …æÝï J”(ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ, ç…. 26, ¨. 557, Ú…Gæ ÈGUæ©‹ÇïàæÝ, }¢ÜüU…GéH ¥æñçH²æ, HæãæïÚ)

„é±¢H {3} ç…„ }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H „ï ¼G¢çHÏ¢ ãé» v²¢ ©Ý ÜU¢|¢è ãGév}¢ Ï¢…¢ H¢Ý¢ |¢è …GMÚè ãñ ? v²¢ ¥ÐÝï ÐèÚ ÜUè ¼GÚãG©„ ÜïU |¢è ãéÜGUêÜGU ãñ ?…±¢Ï¢ : ¼G¢çHÏ¢ ¥ÐÝï à¢ñ¶ïG ¯¢Ýè „ï (²¢’Ýè ç…„ }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H „ï

¼G¢çHÏ¢ ãé±¢) ÈGñU…G ãGæç¨H ÜUÚ„æ ãñ J ÈGñU…G ÜUè „æ’ÚèÈGU ÜUÚ„ï ãé»¨çÄ²Îè ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ ÈGUÚ}¢æ„ïãñ¢ : ÈGñU…G Ïæ-ÚÜUæ„ ¥æñÚ ÝêÚæçÝÄ²„ ÜUæ Îê¨Úï ÐÚ §ËÜGUæ ÈGUÚ}¢æÝæ ãñ J”(ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ, ç…ËÎ : 26, ¨ÈGUãGæ : 563, Ú…Gæ ÈGUæ©‹ÇïàæÝ, }¢ÜüU…GéH ¥æñçH²æ, HæãæïÚ)

²ïã §¨è ¨êÚ„ }¢ï ¢ ãæï ¨ÜU„æ ãñ çÜU „GæçHÏæ ¥ÐÝï àæñ¶Gï ¯¢Ýè(²æ’Ýè ç…¨ ¨ï „GæçHÏæ ãé±æ) ¨ï ÜUæç}¢H }¢ãGÏÏæ„ ÜUÚï J ©¨ ÜïU¥ãGÜUæ}¢ (…æï çÏæHæ „æ±èHï ¨ÚèãG ç¶GHæÈG ïU ãéGv}¢ï wGæéÎæ ± Ú¨êH

Ý ãæï¢) Ïæ…æ Hæ» ¥æñÚ ãÚ ±æïã …æ§…G ÜUæ}¢ÜUÚï ç…¨ ¨ï ±æïã wGæéàæ ± Úæ…Gè ãæï J ©¨ ÜUè ÜUæç}¢H „æ’…Gè}¢ ±„æñÜGUèÚ ÜUÚï ¥æñÚ ¥ÐÝï ¥vG±æH ± ¥zG¥GæH ± ãG-ÚÜUæ„ ± ÜUÝæ„}¢ ï ¢ ©¨ ÜUè çãÎæ²æ„ ÜïU }¢ é„GæçÏæÜGU (…æï àæÚè¥G„ ÜïU ç¶GHæÈGU Ý ãæï¢)ÐæÏæ‹Î Úãï „æçÜU ©¨ ï ÈéGU²ê…G ± Ïæ-ÚÜUæ„ ãGæç¨H ÜUÚÝï }¢ï ¢ ÜUæ}²æÏæãæï ¨ÜïU J


199

…Ïæ }¢é<àæÎï ¥Ã±H (…æï ©¨ ÜUæ ãGÜGUèÜGUè }¢é<àæÎ ãñ) ¥æñÚ}¢é<àæÎï ¯¢Ýè (ç…¨ ¨ï ÈGñU…G ãGæç¨H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï „GæçHÏæ ãé±æãñ) ÜïU çÜU¨è ãéGv}¢ }¢ï ¢ Ïæ …GæçãÚ „¥GæL…G ¥æ» ¥æñÚ ÎæïÝæï¢ ÜïU ãéGv}¢»ïGÝ àæÚè¥G„ ÜïU }¢é„GæçÏæÜGU ãæï¢ „æï }¢é<àæÎï ¥Ã±H ÜïU ãéGv}¢ ÜUæï„Ú…èãG Îï J¨é±æH {4} ç…¨ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ï „GæçHÏæ ãé» §Ý ÜïU çH²ï ÜUæñÝ „¢HzG…G §S„ï’}¢æH ÜUÚï¢ ? àæñ¶G, }¢yGHêÏæ ²æ ÚïãÏæÚ ?…±æÏæ : çÄ²Îè ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ Ýï Îê Úï }¢é<àæÎ ÜïU çH²ï |æè “àæñ¶G” (²æ’Ýè }¢é<àæÎ) ÜUæ HzG…G §S„ï’}¢æHÈGUÚ}¢æ²æ ãñ J(ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ, ç…ËÎ : 26, ¨ÈGUãGæ : 580, Ú…Gæ ÈGUæ©‹ÇïàæÝ, }¢ÜüU…GéH ¥æñçH²æ, HæãæïÚ)

¨é±æH {5} ¥ÐÝï ÐèÚ ÜUè }¢æñ…êÎxæè }¢ï¢ çÜU¨è }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ï„GæçHÏæ ãæïÝï ÜUè …GMÚ„ ÜUÏ¢ ¥æñÚ çÜUÝ ãGæHæ„ }¢ï¢ ÐÇG„è ãñ ?…±æÏæ : „GæçHÏæ ãæïÝï ÜUè …GMÚ„ ±é…êãæ„ ÜUè çÏæÝæ ÐÚ ãæï„è ãñ J{¥Ã±H} ÐèÚæï }¢é<àæÎ ±ÈGUæ„ Ðæ …æ»¢ ¥æñÚ „GÚèÜGU„ ÜUè „æ’Hè}¢ }¢éÜU}}¢HÝ ãæï „æï „GæçHÏæ ãæïÝæ Ïæïã„Ú ãñ J ¨çÄ²Îè ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ §}¢æ}¢¥ãG}¢Î Ú…Gæ ¶GæÝ §¨è „GÚãG ÜïU §çS„zG„æ ÜïU …±æÏæ }¢ï ¢§àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : “…æ§…G ãñ J (²æ’Ýè çÜU„è |¢è …¢§…G ±…ã ÜUè çÏ¢Ý¢

ÐÚ à¢Úè¥G¼ }¢ïæ ¼G¢çHÏ¢ ã¢ïÝ¢ ÎéLS¼ ãñ) §„ ÐÚ à¢Ú¥G (²¢’Ýè à¢Úè¥G¼ }¢ïæ)

ÜUæï§ü }¢é}¢æ-Ý¥G„ Ýãè¢ …Ïæ çÜU (ç…¨ ¨ï „GæçHÏæ ãæï) ™æÚæï àæÚæ§„ïG ÐèÚè(…æï çÜU„æÏæ ÜïU §çÏ„Îæ }¢ï¢ xæé…GÚè¢) ÜUæ …æ}¢ï¥G ãæï ¥xæÚ »ÜU àæ„üG |æè ÜU}¢ãñ „æï ©¨ ¨ï Ïæñ¥G„ï Ïæ-ÚÜU„ …æ§…G Ýãè¢ J (ÏæçËÜU) ¥xæÚ ©¨ }¢ï¢ ±æïãàæ„ïZG Ýãè¢ „æï ±æïã ÐèÚ ÏæÝæÝï ÜïU ÜGUæçÏæH ãè Ýãè¢ ¥Ïæ çÜU¨è Îê¨Úï…æ}¢ï»G àæÚæ§„G ÜïU ãæƒ ÐÚ Ïæñ¥G„ ™æçã²ï J”(ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ, ç…. 26, ¨. 575, Ú…Gæ ÈGUæ©‹ÇïàæÝ, }¢ÜüU…GéH ¥æñçH²æ, HæãæïÚ)


200

{Îé±é}¢} ÐãHï ÐèÚæï }¢ é<àæÎ }¢æñ…êÎ ²æ’Ýè ãG²æ„ ãæï¢ HïçÜUÝ çÜU¨è±…ã ï ©Ý ï §çS„ÈGUæÎæ Îéà±æÚ ãæï }¢¯HÝ ÐèÚ „¢çãGÏæ }¢éÚèÎ ï ÎêÚÚã„ï ãæï¢ ¥æñÚ ²ïã ÎêÚ ÚãÝæ §çS„ÈGUæÎæ }¢ ï ¢ LÜUæ±Å |æè ÏæÝ Úãæ ãæï, „æï§¨ ¨êÚ„ }¢ ï ¢ çÜU¨è Îê¨Úï …æ}¢ ï»G àæÚæ§„G ÐèÚ „¢çãGÏæ ¨ï „GæçHÏæ ãæï¨ÜU„æ ãñ J

¥HÏæœææ ¥xæÚ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H Ýï „ÏHèxæïG ÜéGUÚ¥æÝæï é‹Ý„

ÜUè ¥GæH}¢xæèÚ xæGñÚ ç¨²æ¨è „ãGÚèÜU ÜUè ¨êÚ„ }¢ ï ¢ »ï„¢ }¢ÁGÏæê„G ¥æñÚ±¨è¥G é‹Ý„æï¢ |æÚæ çÝ…Gæ}¢ ¥G„Gæ ÜUÚ çÎ²æ ãæï ç…¨ ÜïU …GÚè»G }¢éÚèÎ Ïæ…GæçãÚ }¢é<àæÎ ÜUè …GæçãÚè „¢ïãGÏæ„ ¨ï ÎêÚ ãæï }¢xæÚ }¢é<àæÎ ÜUè …æçÝÏæ¨ï ç}¢HÝï ±æHï „ÚçÏæÄ²„ ÜïU }¢-ÎÝè ÈêUH …æï }¢ËÈGUê…Gæ„ ± Ïæ²æÝæ„²æ }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ÜUè êÚ„ }¢ ï ¢ ©¨ ÜUè „ÚçÏæÄ²„ ÜUæ …GÚè¥Gæ ÏæÝ Úãïãæï¢ „æï çÈUÚ „GæçHÏæ ãæïÝï ÜUè ±…ã Ý Úãè J

¨çÄ²Îè ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ¨ï ¥G…üG ÜUè xæ§ü çÜU¥ÐÝæ }¢é<àæÎ }¢æñ…êÎ ãæï }¢xæÚ Ïæ ±é…êãæ„ï }¢æ’ÜGUêHæ ±æÜïGU§üG §¨ ¨ï„¥GËHé}¢ }¢ãGæH, „æï Ïæ xæG-Ú…Gï „æ’Hè}¢ „GÚèÜGU» çÜUÚæ}¢ Îê¨Úï àæñ¶G ï„GæçHÏæ ãæïÝæ ¥æñHæ ãñ ²æ Ïæï §GË}¢ ÚãÝæ Ïæïã„Ú ãñ ? ¥æÐ ÝïÈGUÚ}¢æ²æ : “…ãH ¨ï „GHÏæ ¥æñHæ ãñ ²æ’Ýè „GæçHÏæ ãæïÝæ ¥æñHæ ãñ}¢xæÚ ÐèÚï ãGèãG ï §ç‹ãGÚæÈGU …æ§…G Ýãè¢, …æï ÈGñU…G ç}¢Hï ©¨ï àæñ¶G ãèÜUè ¥G„Gæ …æÝï J”(ÈGU„æ±æ Ú-…Gç±Ä²æ, ç…. 26, ¨. 584, Ú…Gæ ÈGUæ©‹ÇïàæÝ }¢ÜüU…GéH ¥æñçH²æ HæãæïÚ)

}¢ézG„è ÎæL H §zG„æ ¥ãGÜUæ}¢ï àæÚè¥G„* …æ}¢ ï¥G }¢çS…Î ¥H ¶ñGÚ x¢ïHïv¨è ÐæÜüUU* ÏHæõÜU 2, çvHzGÅÝ, ÏææÏæéH }¢ÎèÝæ (ÜUÚæ™è) 6 …é}¢æçÎH ªHæ, ç¨.1425 çã. 25 …êÝ ç¨. 2004 §üG.


201

„¢çHÜU ¥æñÚ }¢ÁÁGæêÏæ ÜïU ¥ãGÜUæ}¢¥GæçàæÜGïU ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï

§SHæ}¢è ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢ éãG}}¢Î §Ë²æ¨

¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ç…G²æ§ü ¥ÐÝï çÚ„¢Hï ç…G²æ»ÎéMÎæï ¨Hæ}¢ }¢ ï ¢ ÈGUÚ}¢æÝï }¢ éS„GÈGUæ ÝvGH ÈGUÚ}¢æ„ïãñ¢ : “ç…¨ Ýï }¢éÛæ ÐÚ »ÜU }¢Ú„Ïææ ÎéMÎï ÐæÜU ÐÉGæ ¥ËH¢ã

„¥GæHæ ©¨ ÐÚ Î¨ ÚãG}¢„ï¢ |æï…„æ ¥æñÚ ©¨ ÜïU Ýæ}¢» ¥æ’}¢æH }¢ ï ¢Î¨ ÝïçÜU²æ¢ çH¶„æ ãñ J”

¨éHêÜU ÜïU }¢æ’Ýæ ÚæS„ï ÐÚ ™HÝæ ãñ ¥æñÚ ÚæS„ï ÐÚ ™HÝï

±æHï ÜUæï „¢çHÜU ÜUã„ï ãñ¢ J „¢çHÜU àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ÎæïÝæï¢ ÜUæ…æ}¢ ï¥G ãæï„æ ãñ ±æïã H„Gæ§ÈïGU MãGæÝè ÜUè ÏæïÎæÚè ¨ï Î-Ú…æ Ïæ Î-Ú…æ„ÚvGÜGUè ÜUÚ„æ ãñ J §¨ ±…ã ¨ï ©¨ ÜïU àæéªGÚ ÜUè ¨ÜU„ (²æ’Ýè

ÜGéUÃ±„) ÜGUæ§}¢ Úã„è ãñ ¥æñÚ ©¨ ÜUæ àæéªGÚ }¢xGæHêÏæ Ýãè¢ ãæï„æ J …ÏæçÜU }¢ÁÁGæêÏæ H„Gæ§ÈGU ÜUè ÏæïÎæÚè ¨ï ²ÜUÎ}¢ MãGæçÝÄ²„ ÜUè ÏæéH‹Î

}¢ç‹…GHæï¢ }¢ï ¢ }¢éS„xæG-ÚÜGU ãæï ÜUÚ Úã …æ„æ ãñ J ©¨ ÜUè àæéªGÚè HæçãGÄ²„ï¢}¢xæGHêÏæ ãæï …æ„è ãñ¢, ç…¨ ÜUè ±…ã ¨ï ±æï ãæïàæ ± ãG±æ¨ ¨ï ÏæïçÝ²æ…G ãæï ÜUÚ Îé‹²æ±è çÎH™çSÐ²æï¢ ¨ï Hæ „¥GËHéÜGU ãæï …æ„æ ãñ J

²æ’Ýè }¢…æ…GèÏæ ¥ËH¢ã ÜïU ±æïã }¢wG¨ê¨ Ïæ‹Îï ãñ¢ ç…‹ãï¢ ÎèxæÚ}¢wGHêÜGU ¨ï ÜUæï§ü ±æç¨„Gæ ± „¥GËHéÜGU Ýãè¢ ãæï„æ J ±æïã ¥…G wGæéÎ Ý

¶æ„ï ãñ¢ Ý Ðè„ï ãñ¢, Ý ÐãÝ„ï ãñ¢ Ý Ýãæ„ï ãñ¢, ©‹ãï¢ ¨Îèü-xæ}æèü, ÝzG¥G ±ÝévG„¢Ý ÜUè ¶GÏæÚ „ÜU Ýãè¢ ãæï„è J ¥xæÚ çÜU¨è Ýï ç¶Hæ çÎ²æ „æï ¶æÐè çH²æ, ÐãÝæ çÎ²æ „æï ÐãÝ çH²æ, ÝãHæ çÎ²æ „æï Ýãæ çH²æ,


202

¨<Î²æï¢ }¢ ï ¢ çÏæxæGñÚ ÜU}ÏæH ™æÎÚ çH²ï ¨éÜêUÝ, xæ<}¢²æï¢ }¢ï ¢ çHãGæÈGU ¥æïÉG

Hï¢ „æï ÐÚ±æã Ýãè¢ J ²æ’Ýè }¢ÁÁGæêÏæ (Ïæ …GæçãÚ) ãæïàæ }¢ ï ¢ Ýãè¢ ãæï„æ J §¨

çH²ï ±æïã àæÚè¥G„ ÜUæ }¢ éÜUËHÈGU |æè Ýãè¢ ãæï„æ ²æ’Ýè §¨ ÐÚ àæÚ§üG

¥ãGÜUæ}¢ Hæxæê Ýãè¢ ãæï„ï J }¢xæÚ ±æïã àæÚ§üG ¥ãGÜUæ}¢ ÜUè }¢ é¶GæHÈGU„

|æè Ýãè¢ ÜUÚ„æ J

ÝvGàæï ÜGUÎ}¢

ãG…GÚ„ï àæñ¶G }¢éãGì²égèÝ §ÏÝï ¥G-ÚÏæè ÈGUÚ}¢æ„ï

ãñ¢ çÜU ãÚ ±Hè çÜU¨è Ý çÜU¨è ÝÏæè ÜïU ÝvGàæï ÜGUÎ}¢ ÐÚ ãæï„æ

ãñ …ñ¨ï }¢ãGÏæêÏæï ¨éÏãGæÝè, ÜéGUyGÏæï ÚÏÏææÝè ãG…GÚ„ï ¨çÄ²Î ¥GÏÎéH ÜGUæçÎÚ

…èHæÝè ÜUæ ÜGUæñH ãñ : “}¢ñ ¢ ÏæÎÚï ÜUæç}¢H ÝçÏæÄ²ï

}¢éÜUÚü}¢ ÜïU ÜGUÎ}¢ï }¢éÏææÚÜU ÐÚ ãê¢ J”

§¨è „GÚãG ãGæH„ï …ÁGÏæ ±æHï ãG…GÚ„ï }¢ ê„¢ ÜïU ÝvGàæï

ÜGUÎ}¢ ÐÚ ãñ¢ J }¢ÁÁGæêÏæ ÜUæï …ÁGÏæ ÜUè ÜñUçÈGUÄ²„ ¥ËH¢ã „¥GæHæ ÜïU

ÜéGUÏæü ÜïU …GÚè»G ãGæç¨H ãæï„è ãñ ²æ’Ýè }¢ÁÁGæêÏæ ±æïã àæwG¨ ãñ …æï

¥ËH¢ã ÜUè }¢ãGÏÏæ„ }¢ ï ¢ xæé}¢ ãæï ÜUÚ Úã …æ„æ ãñ J

¥G-…G-}¢„ï }¢…æ…GèÏæ

çÜU„æÏææï¢ }¢ ï ¢ ¥æñçH²æ» çÜUÚæ}¢ ÜïU „ÁGæçÜUÚï ÜïU „¢ƒ „¢ƒ

}¢…æ…GèÏæ ÜUæ ç…GRï ¶GñÚ |æè ç}¢H„æ ãñ J ©Ý ÜUè „vGHèÎ Ýãè¢ ÜUè …æ

¨ÜU„è HïçÜUÝ ©Ý ÜUè ¥G-…G-}¢„ ± çÚzG¥G„ ÜUæï êçÈGU²æ» çÜUÚæ}¢ Ýï

„SHè}¢ çÜU²æ ãñ J


203

¥GËHæ}¢æ ¥GÏÎéH }¢éS„GÈGUæ ¥æ’…G}¢è Ýï

}¢ÁÁGæêÏæ ÜUè ¥G-…G}¢„ ÜUæï §Ý ¥ËÈGUæ…G }¢ ï ¢ Ïæ²æÝ ÈGUÚ}¢æ²æ ãñ, Ïæé¶GæÚèàæÚèÈGU ÜUè »ÜU ãGÎè¯ ãñ çÜU ç…¨ ÜïU ç}¢SÎæÜGU }¢ÁÁGæêÏæ ¥æñçH²æ ãñ¢ J

ãéGÁGæêÚ ï ¥ÜUÚ}¢, ÝêÚï }¢é…S¨}¢ §àææüÎ

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU “Ïæãé„ ¨ï »ï¨ï Hæïxæ ãñ¢ ç…Ý ÜïU ÏææH ©ËÛæï ãé» ¥æñÚxæÎæïü xæéGÏææÚ }¢ï ¢ ¥Åï ãé» ãæï„ï ãñ¢ J »ï¨ï ¶GS„æ ãGæH ãæï„ï ãñ¢ çÜU ¥xæÚ ±æïã

Hæïxææï¢ ÜïU ÎÚ±æ…Gæï¢ ÐÚ …æ»¢ „æï Hæïxæ ãGÜGUæÚ„ ¨ï ©‹ãï¢ {vÜUæ Îï ÜUÚçÝÜUæH Îï¢ J HïçÜUÝ ¶GéÎæ ÜïU ÎÚÏææÚ }¢ï ¢ ©Ý ÜUè }¢ãGÏæêçÏæÄ²„ ÜUæ ²ïã

¥GæH}¢ ãñ çÜU ¥xæÚ ±æïã çÜU¨è Ïææ„ ÜUè ÜGU¨}¢ ¶æ Hï¢ „æï ÐÚ±Ú ÎxææÚï

¥GæH}¢ …GMÚ …GMÚ ©Ý ÜUè ÜGU¨}¢ ÐêÚè ÈGUÚ}¢æ Îï„æ ãñ ¥æñÚ ©Ý ÜïU

}¢ é ¢ã ¨ï …æï Ïææ„ çÝÜUH„è ãñ ±æïã ÐêÚè ãæï ÜUÚ Úã„è ãñ J”

M ãGæÝè }¢Ýæç…GH¥æ’Hæ ãG…GÚ„ }¢ÁÁGæêÏææï¢ ÜïU ÏææÚï }¢ ï ¢ §àææüÎ

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ±æïã wGæéÎ ç¨çË¨Hï }¢ï ¢ ãæï„ï ãñ¢ J }¢xæÚ ©Ý ÜUæ ÜUæï§üç¨çË¨Hæ çÈUÚ ©Ý ï ¥æxæï Ýãè¢ ™H„æ J ²æ’Ýè }¢ÁÁGæêÏæ ¥ÐÝï ç¨çË¨Hï

}¢ ï ¢ }¢ é‹„ãè (²æ’Ýè ÜUæç}¢H) ãæï„æ ãñ J ¥ÐÝï …ñ„¢ Îê¨Úæ }¢ÁÁGæêÏæ ÐñÎæÝãè¢ ÜUÚ ¨ÜU„æ J

±…ã xæGæçHÏæÝ ²ïã ãñ çÜU }¢ÁÁGæêÏæ }¢ÜGUæ}¢ï ãGñÚ„ ãè }¢ï ¢

ÈGUÝæ ãæï …æ„æ ãñ ¥æñÚ ÏæÜGUæ ãGæç¨H ÜUÚ Hï„æ ãñ J §¨ çH²ï ©¨ÜUè xæGñÚ ÜUè „GÚÈGU „±Á…æïã Ýãè¢ ãæï„è J (¥‹±æÚï Ú…Gæ, ¨. 243)

Ïææ’…G Hæïxæ ÐñÎæ§àæè }¢ÁÁGæêÏæ ãæï„ï ãñ¢, Ïææ’…G ÐÚ MãGæÝè}¢Ýæç…GH „ñG ÜUÚ„ï ãé» çÜU¨è }¢ÚãGHï ÐÚ …ÁGÏæï ÜUè ÜñUçÈGUÄ²„ „GæÚè ãæï


204

…æ„è ãñ ¥æñÚ ÜéUÀ ÝéÈGUê¨ï ÜéGUÎç¨²æ …ÁGÏæ» àææñÜGU ¥æñÚ ±éÈGUêÚï §GàÜGU ¨ïç…G‹Îxæè ÜïU ¥æç¶GÚè „¢Hæï¢ }¢ï ¢ ¥GæH}¢ ï §çS„ÚæÜGU }¢ï ¢ ™Hï …æ„ï ãñ¢ J

…GæçãÚè ¥æñÚ Ïææç„GÝè àæÚè¥G„ ÜUè ãGÜGUèÜGU„Üé À Hæïxæ àæÚè¥G„ ÜïU ç¶GHæÈGU ¥G}¢H ÜUÚÝï ±æHæï¢ ²æ’Ýè

™Ú¨ ¥æñÚ |æ¢xæ ÜïU Ýàæï }æï¢ {é„ }¢±æçH²æï¢ ÜUæï, }¢ÁÁGæêÏæ ²æ ÈGUÜGUèÚ ÜUæÝæ}¢ Îï ÜUÚ, àæÚè¥G„ ÜïU ç¶GHæÈGU ¥G}¢H ÜUæï ( ) ©Ý ÜïU

çH²ï …æ§…G ÜGUÚæÚ Îï„ï ãñ¢ J ¥æñÚ ÜUã„ï ãñ¢ : ²ïã „GÚèÜGU„ ÜUæ }¢é¥Gæ}¢Hæãñ, ²ïã ÈGUÜGUèÚè Hæ§Ý ãñ, ãÚ »ÜU ÜUæï }¢Ûæ }¢ï ¢ Ýãè¢ ¥æ ÜU„è J ¥xæÚ©Ý Hæïxææï¢ ÜUæï Ý}¢æ…G Ý ÐÉG„æ Îï¶ ÜUÚ ÐêÀæ …æ» „æï ( )

ÜUã„ï ãñ¢ çÜU ²ïã …GæçãÚè àæÚè¥G„, …GæçãÚè Hæïxææï¢ ÜïU çH²ï ãñ, ã}¢Ïææç„GÝè ¥Áæ„¢}¢ ÜïU „¢ƒ ¶GæÝ» ÜUæ’Ïææ ²æ }¢ÎèÝï }¢ï ¢ Ý}¢æ…G ÐÉG„ïãñ¢ ! „æï ²æÎ Ú¶æï ! ²ïã xæé}¢Úæãè ãñ ¥æñÚ …ã‹Ý}æ }¢ï ¢ Hï …æÝï ±æHæ

ÜUæ}¢ ãñ J v²ê¢çÜU ²ïã }¢æ’Hê}¢ ãæïÝæ …GMÚè ãñ çÜU Ïææç„GÝè àæÚè¥G„

²æ’Ýè „GÚèÜGU„ ÜUæ }¢w¶Ý ©¨è …GæçãÚè Îê{ ¨ï ÐñÎæ ãæï„æ ãñ ¥æñÚÏææç„GÝè §GË}¢ ©¨è …GæçãÚè §GË}¢ ¨ï §G²æ¢ ãæï„æ ãñ J

™éÝæ‹™ï Ïææç„GÝè Ý}¢æ…G ²æ’Ýè Ý}¢æ…G ÜUæ ãéGÁGæêÚ ©¨è …GæçãÚè

Ý}¢æ…G ÜU}¢æHï §çS„xæGÚæÜGU ¥æñÚ ÐêÚè }¢ãGç±Ä²„ ÜUæ Ýæ}¢ ãñ J §¨è¨ï §¨ ÜUæ …GéãêÚ ¥æñÚ ©¨è Ý}¢æ…G ÜUè ãéGSÝï ¥Îæ»xæè ¨ï ãè ¨èÝï }¢ï ¢ÝêÚ ¥æñÚ Ïææç„GÝè ¨éMÚ ÐñÎæ ãæï„æ ãñ J àæÚè¥G„ ÜïU ç¶GHæÈGU ¥G}¢HÜUÚÝï ±æHï ç…Ý xæé}¢Úæã Hæïxææï ¢ ÜUæï …GæçãÚè àæÚè¥G„ ÜUè ÐæÏæ‹ÎèÜUè „æÏæ ¥æñÚ „GæÜGU„ Ý ãæï, ©Ý ÜïU çH²ï Ïææç„GÝè àæÚè¥G„ ÜUæãéG¨êH çÜU¨ „GÚãG }¢é}¢çÜUÝ ãñ J ç…Ý ÜïU Ðæ¨ Îê{ Ýãè¢ ©‹ãï¢ }¢w¶Ý

ÜUãæ¢ ¨ï ãGæç¨H ãæï J çHãæ…Gæ »ï¨ï …æçãH ± Ïæï ¥G}¢H xæé}¢ÚæãHæïxææï ¢ ¨ï ÎêÚ ÚãÝï }¢ ï ¢ ãè ¥GæçÈGUÄ²„ ãñ J


205

}¢xæÚ Ïæãé„ ¨ï ÝæÎæÝ Hæïxæ }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ¨ï ±æÏæS„æ ãæïÝïÜïU Ïææ ±é…êÎ àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ï Ýæ ±æçÜGUçÈGUÄ²„ ÜUè çÏæÝæ ÐÚ Ýæ}¢çÝãæÎ ÈGUÜGUèÚ ²æ ÏææÏææ Ýé}¢æ ÏæãMçÐ²æï¢ ÜïU …GæçãÚè ãéGË²ï ¥æñÚàææï’ÏæÎæÏææ…Gè ¨ï }¢é„¥çc¯Ú ãæï ÜUÚ ©Ý ÜïU ¥GÜGUèÎ„ }¢‹Î ÏæÝ …æ„ï ãñ¢ Jç…¨ çÏæÝæ ÐÚ ±æïã …Úæ§}¢ Ðïàææ Hæïxæ Ïæ ¥æ„¢Ýè ©‹ãï¢ ¥ÐÝæ çàæÜUæÚÏæÝæ Hï„ï ãñ¢ J §¨ ç…G}Ý }¢ï¢ Ðæ¢™ §GÏæí„ ¥¢xæï…G ¨Ó™ï ±æÜïU G¥Gæ„ ¥ÐÝïHzG…Gæï¢ }¢ï¢ Ðïàæ ÜUÚÝï ÜUè ¨¥Gì² ÜUè xæ§ü ãñ, Ïæ xæGæñÚ }¢é„GæH¥Gæ ÈGUÚ}¢æ§»¢ J

àææï’ÏæÎæÏææ…Gè ÜïU 5 §GÏæí„ ¥¢xæï…G ±æÜïU G¥Gæ„{1} ÏææÏææ çÎH Îï¶„æ ãñ ! ! !

»ÜU §SHæ}¢è |ææ§ü Ýï Ïæ„æ²æ çÜU „ÜGUÚèÏæÝ ç¨.1998 §üG. ÜUèÏææ„ ãñ çÜU }¢ñ ¢ shoes ÜUè ÎéÜUæÝ }¢ï ¢ ÝæïÜUÚè ÜUÚ„æ ƒæ J »ÜU çÎÝ¨éÏãG ÜïU ±vG„ »ÜU àæwGSæ ÎéÜUæÝ }¢ï ¢ ¥æ²æ ç…¨ Ýï xæHï }¢ï ¢ }¢æHæ ÇæHèãé§ü ƒè ¥æñÚ ¨Ú ÐÚ M}¢æH ¥æïÉGæ ãé±æ ƒæ, çHÏææ¨ |æè „¢ÈGU éƒÚæ ƒæ,ãæƒæï¢ }¢ï¢ ÜU§ü ¥¢xæêçÆ²æ¢ ƒè¢ J ±æïã ¥æ ÜUÚ àæïÆ ÜïU „¢}¢Ýï ±æHè ÜéUÚ¨è ÐÚÏæñÆ xæ²æ J §¨ ¨ï ÐãHï çÜU ã}¢ ©¨ ¨ï ÜUéÀ }¢æ’Hê}¢ ÜUÚ„ï, àæïÆ Ýï wGæéÎãè ©¨ ï ÐêÀæ : ÏææÏææ v²æ ™æçã²ï ? }¢xæÚ ±æïã àæwG¨ Ïææ„™è„ çÜU²ïçÏæxæGñÚ àæïÆ ÜUæï ÍæéÚï …æ Úãæ ƒæ, àæïÆ ÜïU ÏææÚ ÏææÚ ÐêÀÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ ±æïãçÏæxæñGÚ ÜUæï§ü …±æÏæ çÎ²ï }¢é¨Ë¨H ÍæéÚï …æ Úãæ ƒæ J àæïÆ Ýï çÈUÚ ÐêÀæ :ÏææÏææ v²æ HïÝæ ãñ ? ¥Ïæ ±æïã ÏææÏææ {è}¢ï ¥æñÚ ÐéÚ ¥SæÚæÚ Hã…ï }¢ï ¢ÏææïHæ : ÏææÏææ „ïÚè ÜGU}¢è…G Hïxææ, ÏææïH Îïxææ ? àæïÆ ÍæÏæÚæ „¢ xæ²æ¥æñÚ ÏææïHæ : ÏææÏææ }¢ïÚè ÜGU}¢è…G ÐêÚæÝè ãñ, Ý§ü ÜGU}¢è…G }¢¢xæ±æ Îï„æ ãê¢ J}¢xæÚ ±æïã ÏææïHæ : “Ýãè¢, ÏææÏææ „ïÚè ãè ÜGU}¢è…G Hïxææ, ÏææïHÎïxææ ?” ¥æç¶GÚ àæïÆ Ýï ÐÚïàææÝ ãæï ÜUÚ ÜGU}æè…G ©„æÚÝæ ™æãè „æï ±æïãÈGUæñÚÝ ÏææïHæ : ÚãÝï Îï, ÏææÏææ çÎH Îï¶„æ ãñ ! ! !


206

çÈUÚ ÜéUÀ ÎïÚ ¶Gæ}¢æïàæ Úã ÜUÚ ÏææïHæ : ÏææÏææ „ïÚï …ê„ï Hïxææ,ÏææïH Îïxææ ? àæïÆ ÏææïHæ : ÏææÏææ }¢ïÚï …ê„ï Ïæãé„ ÐéÚæÝï ãñ Ý» …ê„ï ÎïÎï„æ ãê¢, ±æïã ÏææïHæ : “Ýãè¢, ÏææÏææ „ïÚï …ê„ï Hïxææ, ÏææïH Îïxææ ?”àæïÆ ¥ÐÝï …ê„ï ÎïÝï Hxææ, „æï ±æïã »ÜU Î}¢ ÏææïHæ : Ýãè¢, ÏææÏææ çÎHÎï¶„æ ãñ, ¥ÐÝï …ê„ï ¥ÐÝï Ðæ¨ Ú¶ J ÏææÏææ çÎH Îï¶„æ ãñ ! ! !

çÈUÚ ÜéUÀ ÎïÚ çÅÜUçÅÜUè Ïææ¢{ï ÍæéÚ ÍæéÚ ÜUÚ àæïÆ ÜUæï Îï¶„æÚãæ, àæïÆ Ýï ÍæÏæÚæ ÜUÚ ÐêÀæ ÏææÏææ v²æ ™æçã²ï ? ÏææïHæ : “…æï}¢æ¢xæê¢xææ Îïxææ ?” àæïÆ ÏææïHæ : ÏææÏææ ¥æÐ ÏææïHæï v²æ HïÝæ ãñ ? ±æïãÜéUÀ ÎïÚ ¶Gæ}¢æïàæ Úã ÜUÚ ÏææïHæ : ¥xæÚ }¢ ñ ¢ ²ïã ÏææïHê¢ çÜU ¥ÐÝè …ïÏæÜï „¢Úï Ðñ¨ï Îï Îï „æï v²æ „ê ÏææÏææ ÜUæï Îï Îïxææ ? ¥Ïæ àæïÆ ™æñ¢ÜUæ, }¢xæÚàææ²Î ©¨ àæwG¨ Ýï ÜUæï§ü ¥G}¢H çÜU²æ ãé±æ ƒæ J ™éÝæ‹™ï àæïÆ Ýï …ïÏæ}¢ ï ¢ ãæƒ ÇæHæ ¥æñÚ …ïÏæ ÜUè „}¢æ}¢ ÚÜGU}¢ çÝÜUæH ÜUÚ ©¨ ÜïU „¢}¢ÝïÚ¶ Îè J ©¨ ÏææÏææ Ýé}¢æ àæwG¨ Ýï ÝæïÅ ãæƒ }¢ ï ¢ çH²ï ¥æñÚ ÜéUÀ ÎïÚ ©HÅÐéHÅ ÜUÚ Îï¶„æ Úãæ çÈUÚ ÏææïHæ : ÏææÏææ çÎH Îï¶„æ ãñ ! ! ! Hï¥ÐÝï Ðñ¨ï ±æÐ¨ Hï, ÏææÏææ Ðñ„¢ï ¢ ÜUæ v²æ ÜUÚïxææ ? ÏææÏææ çÎHÎï¶„æ ãñ ! ! ! ²ïã ÜUã„ï ãé» „}¢æ}¢ ÝæïÅ ±æÐ¨ ÜUÚ çÎ²ï J ¥æñÚ ¶Gæ}¢æïàæçÅÜUçÅÜUè Ïææ¢{ï àæïÆ ÜUæï ÍæêÚÝï Hxææ ¥æñÚ ÜéUÀ ÎïÚ Ïææ’Î }¢éSÜéUÚæ ÜUÚÏææïHæ : “¥xæÚ ÏææÏææ „éÛæ ¨ï „ïÚè ç„…æïÚè ÜUè „¢Úè ÚÜGU}¢ }¢æ¢xæï „æïv²æ ÏææÏææ ÜUæï Îï Îïxææ ? ÏææïH, “ÏææÏææ çÎH Îï¶„æ ãñ,” ÏææïH ÎïÎïxææ J” ™ê¢çÜU ±æïã ¥Ïæ „ÜU ÏææÏææ Ýé}¢æ ÐéÚ ¥SæÚæÚ àæwG¨ „}¢æ}¢ ™è…Gï¢}¢æ¢xæ ÜUÚ çÈUÚ “ÏææÏææ çÎH Îï¶„æ ãñ” ÜUã ÜUÚ ±æÐ¨ ÜUÚ ™éÜUæ ƒæ,çHãæ…Gæ àæïÆ Ýï „æ¶GèÚ çÜU²ï çÏæxæGñÚ ç„…æïÚè ¶GæHè ÜUÚÝæ àæéM¥G ÜUÚ Îè J

©¨ àæwG¨ Ýï ¥ÐÝæ M}¢æH „¢}¢Ýï çÏæÀæ çÎ²æ, ¥æñÚ ÚÜGU}¢©¨ }¢æï Ú¶Ýï Hxææ, çÈUÚ ©¨ ÜUæï Ïææ¢{ ÜUÚ xææ¢Æ Hxææ Îè J ¥æñÚ }¢ éSÜéUÚæÜUÚ ÏææïHæ : ÏææÏææ ¥xæÚ ²ïã „¢Úè ÚÜGU}¢ Hï …æ» „æï „éÛæï ÏæéÚæ „æï Ýãè¢


207

Hxæïxææ ? àæïÆ ÏææïHæ : ÏææÏææ }¢ ñ ¢ Ýï Ðñ¨ï ¥æÐ ÜUæï Îï çÎ²ï ãñ¢ ¥Ïæ ¥æÐ

…æï ™æãï¢ ÜUÚï¢ J ±æïã çÈUÚ ÏææïHæ : Ýãè¢, „ê ²ïã „¢ï™ Úãæ ãñ çÜU ÜUãè¢ ²ïã

ÚÜGU}¢ Hï Ý …æ» J ÏææÏææ çÎH Îï¶„æ ãñ ! ÏææÏææ çÎH Îï¶„æ ãñ ! !

ÏææÏææ çÎH Îï¶„æ ãñ ! ! ! ÜUã„ï ÜUã„ï ±æïã ÐéÚ ¥SæÚæÚ ¥‹Îæ…G

ÐæïÅHè ãæƒ }¢ ï ¢ çH²ï ©Ææ ¥æñÚ ÎéÜUæÝ ¨ï Ýè™ï ©„Ú xæ²æ J ã}¢ ¨Ïæ¨v„ï ÜïU ¥GæH}¢ }¢ï ¢ Üé À ÎïÚ „æï »ÜU Îê¨Úï ÜïU ™ïãÚï Îï¶„ï Úãï çÈUÚ »ÜU

Î}¢ àæïÆ ™è¶Gæ : ¥Úï ±æïã àæwG¨ }¢éÛæï HêÅ ÜUÚ ™Hæ xæ²æ, ©¨ï

ÐÜUÇGæï J }¢xæÚ ÏææãÚ …æ ÜUÚ Îï¶æ „æï ±æïã ÐéÚ ¥SæÚæÚ àæwG¨ xæGæ§Ïæ

ãæï ™éÜUæ ƒæ, Ïæãé„ „Hæàæ çÜU²æ HïçÜUÝ ±æïã àæwG¨ Ý ç}¢Hæ, ¥æñÚ ²ê¢

àæïÆ ã…GæÚæï¢ ÜUè ÚÜGU}¢ xæ±æ ÏæñÆæ J{2} ÐéÚ ¥SæÚæÚ ÏæêÉGæ

»ÜU §SHæ}¢è |ææ§ü Ýï Ïæ„æ²æ çÜU xæGæçHÏæÝ ç¨.1991 §Gü. ÜUè

Ïææ„ ãñ J }¢ñ¢ Ý²æ Ý²æ Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ¨ï ±æÏæS„æ

ãé±æ ƒæ ¥æñÚ xæ±Ýü}¢ï‹Å SÜêUH }¢ï¢ Ïæ„GæñÚï ©S„æ…G }¢éHæ…G}¢„ ƒè J

»ÜU çÎÝ }¢ñ ¢ ¥ÐÝè vHæ¨ }¢ ï ¢ ÏæÓ™æï¢ ÜUæï ÐÉGæ Úãæ ƒæ, çÜU¥™æÝÜU vHæ¨ }¢ï ¢ »ÜU ÐéÚ ¥SæÚæÚ ÏæêÉGæ ç…¨ ÜUè ÎæÉGè ÜïU ÏææH

¥æÐ¨ }¢ ï ¢ ©ËÛæï ãé» ƒï, ¨Ú Ý¢xææ ƒæ, Ïææï¨èÎæ ÜUÐÇGæï¢ }¢ ï ¢ }¢ËÏæê¨ ™ïãÚï

ÐÚ ™à}¢æ Hxææ» Îæç¶GH ãé±æ ¥æñÚ ÜGUÚèÏæ ¥æ ÜUÚ ÜUãÝï Hxææ, ÏæïÅæ

}¢ÎèÝï …æ»xææ, ÏæïÅæ }¢ÎèÝï …æ»xææ J }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ÜUè Ïæ-ÚÜU„ ¨ï

™H }¢ÎèÝæ ÜUè wG±æçãàæ „æï ÐñÎæ ãæï ãè ™éÜUè ƒè J çHãæ…Gæ ²ïã ¨éÝÜUÚ }¢ ñ ¢ ©¨ ÜUè …æçÝÏæ }¢ é„±Á…ïã ãé±æ J ÐéÚ ¥SæÚæÚ ÏæêÉGï Ýï ÜGUÚèÏæ ¥æ

ÜUÚ xæézG„ìxæê ÜUÚ„ï ÜUÚ„ï ãé» „¢}¢Ýï Ú¶è ÜUæõÐè }¢ ï ¢ ¨ï ÜUæxæG…G ÜUæ »ÜU

ÅéÜUÇGæ ÈUæÇG ÜUÚ HÐïÅæ ¥æñÚ }¢ïÚï ãæƒ }¢ ï ¢ Îï çÎ²æ J }¢ ñ ¢ Ýï ©¨ï ¶æïHæ „æï


208

©¨ }¢ï ¢ „æ’±è…G ÜUè „GÚãG xæãÚï ¨é¶üG Ú¢xæ ÜUè „ãGÚèÚ }¢æñ…êÎ ƒè ç…¨ }¢ ï ¢“}¢ÎèÝï …æ»xææ” ±xæGñÚæ çH¶æ ãé±æ ƒæ J }¢ ñ ¢ ™ê¢çÜU §¨ „GÚãG Ý…GÚÏæ‹ÎèÜïU ±æÜGïU¥Gæ„ ¨éÝ ™éÜUæ ƒæ çHãæ…Gæ }¢æïãG„Gæ„ ãæï ÜUÚ ÜUãÝï Hxææ :ÏææÏææ, Ïæ¨ Îé¥Gæ ÜUÚ Îï¢ J ±æïã ÏæÇïG ÐéÚ ¥SæÚæÚ ¥‹Îæ…G }¢ ï ¢ ÜGUÚèÏæ ¥æÜUÚ ÏææïHæ : ÏæïÅæ ! ÏææÏææ ÜUæï Ðñ¨ï Ýãè¢ Îïxææ ? ÏææÏææ Îé¥Gæ ÜUÚïxææ J }¢ïÚè…ïÏæ }¢ ï ¢ 2 MçÐ²ï ƒï J çÝÜUæH ÜUÚ çÎ²ï „æï ÏææïHæ : Ïæ¨, §„Ýï ÜU}¢,²ïã ÜUã„ï ÜUã„ï ©¨ Ýï ÝæïÅ ãæƒ }¢ ï ¢ çH²æ ¥æñÚ ªÐÚ ÜUè …æçÝÏæ Hï…æ ÜUÚ }¢ïÚæ ãæƒ ÐÜUÇGæ ¥æñÚ }¢ ïÚè ãƒïHè ÈñUHæ ÜUÚ ªÐÚ ¥ÐÝï ãæƒ¨ï ÝæïÅ ÜUæï ÎÏææ²æ „æï ãñGÚ„ ¥¢xæï…G „GæñÚ ÐÚ ©¨ ÝæïÅ }¢ï ¢ ¨ï ÐæÝè

ÅÐÜUÝæ àæéM ¥G ãæï xæ²æ, ãGœææ çÜU }¢ïÚè ãƒïHè ÐæÝè ¨ï |æÚ xæ§ü J }¢ ñ ¢Ýï ÍæÏæÚæ ÜUÚ ÐæÝè Ýè™ï çxæÚæ çÎ²æ J

±æïã }¢éÛæ ¨ï }¢æ²ê¨ ãæï ÜUÚ }¢éÛæï ÍæêÚ„æ ãé±æ ãõÇ }¢æSÅÚ ÜïU

ÜU}¢Úï }¢ï ¢ …æ Ðãé¢™æ, ©¨ ÜïU „¢}¢Ýï |æè àææï’ÏæÎïÏææ…Gè ÜUÚ„æ Úãæ J}¢¯HÝ Ü¢UÜUÚ ©Ææ ÜUÚ ãïGÇ }¢æSÅÚ ÜïU }¢ é ¢ã }¢ ï ¢ Ú¶æ „æï ±æïã àæÜUÚ ÏæÝxæ§ü ©¨ Ýï ÜéUÀ Ðñ¨ï ãïÅ }¢æSÅÚ ï ¥æñÚ ÜéUÀ ÎèxæÚ ¥„¢¼…Gæ çÜUÚæ}¢ ï{æïÜïU ÜïU …GÚè»G ãGæç¨H çÜU²ï ¥æñÚ Îï¶„ï ãè Îï¶„ï SÜê H ¨ï ÏææãÚçÝÜUHæ ¥æñÚ xæGæ§Ïæ ãæï xæ²æ J

{3} ÈGUÜGUèÚ Îé¥Gæ ÜUÚïxææ»ÜU §SHæ}¢è |ææ§ü Ýï Ïæ„æ²æ çÜU }¢ ïÚè Ðï‹ÅÚ ÜUè ÎéÜUæÝ ƒè J

ÜU}¢æï Ïæïàæ 10:00 Ïæ…ï ¨éÏãG }¢ñ ¢ ÏææïÇü ÐÚ çH¶æ§ü }¢ï ¢ }¢¨MÈGU ƒæ çÜUÐèÀï ï Hæ}¢ ÜUè ¥æ±æ… ¥æ§ü J }¢ ñ ¢ Ýï …±æÏæ Îï„ï ãé» }¢ éÇG ÜUÚ Îï¶æ„æï „¢}¢Ýï »ÜU àæwG¨ ¶ÇGæ ƒæ ç…¨ ÜïU ¨Ú ÐÚ ¨ÈïGUÎ ÅæïÐè ƒè, ™ïãÚïÐÚ àæï± ÏæÉGè ãé§ü ƒè, ÜUæHï Ú¢xæ ÜUæ H}Ïææ ÜéUÚ„æ ÐãÝæ ãé±æ ƒæ J }¢ ñ ¢¨}¢Ûææ ÜUæï§ü ÈGUÜGUèÚ ãñ, çHãæ…Gæ ! }¢ñ¢ Ýï © ï ÜéUÀ Ðñ ï Îï ÜUÚ ÈGUæçÚxæG ÜUÚÝæ


209

™æãæ „æï ¥G…èÏæ ¥‹Îæ…G }¢ï¢ }¢éSÜéUÚæ²æ ¥æñÚ ÜUãÝï Hxææ : }¢ñ¢ Ðñ¨ï HïÝï±æHæ ÈGUÜGUèÚ Ýãè¢, }¢ñ¢ „æï ÜGUH‹ÎÚ „¢§¢ü ÜUæ ÈGUÜGUèÚ ãê¢ J ÜGUH‹ÎÚ „¢§¢ü ÜïU

Ðæ¨ …æ Úãæ ƒæ, „éÛæï Îï¶æ „æï ç}¢HÝï ™Hæ ¥æ²æ, ÏææïH v²æ }¢æ¢xæ„æ

ãñ ? ÏææÏæ ÎïÝï ¥æ²æ ãñ ! ! ! }¢ñ¢ ÏææïHæ : ÏææÏææ Îé¥Gæ ÜUÚæï, ²ïã ¨éÝ ÜUÚ©¨ Ýï „¢}¢Ýï Ú¶æ ÀæïÅæ „¢ HÜUÇGè ÜUæ ÅéÜUÇGæ ©Ææ²æ ¥æñÚ }¢é ¢ã }¢ï¢ ™ÏææÜUÚ ÜéUÀ ÎïÚ Ïææ’Î ÏææãÚ çÝÜUæHæ „æï ±æïã §Hæ§™è ÜUè ¨êÚ„ §çwG„²æÚÜUÚ ™éÜUæ ƒæ J }¢ñ¢ ÏæÇGæ }¢é„¥çc¯Ú ãé±æ J ¨}¢Ûææ ²ïã ÜUæï§ü ¥ËH¢ã±æHæ ãñ …æï ¥æ… }¢ïÚï Ý¨èÏæ …xææÝï ¥æ²æ ãñ ! ©¨ Ýï }¢éÛæï ±æïã§Hæ§™è ¶æÝï ÜïU çH²ï Îè „æï }¢ñ¢ Ýï }¢é¢ã }¢ï¢ Ú¶ Hè ¥æñÚ ÏææïHæ : ¥æÐÏæñçÆ²ï, }¢ñ¢ ™æ² }¢¢xæ±æ„æ ãê¢, }¢xæÚ ©¨ Ýï ÜUãæ : ÈGUÜGUèÚ ™æ² Ýãè¢ Ðè„æ,ÏææïH „ê v²æ }¢æ¢xæ„æ ãñ ? }¢éÛ¢ï ¼ê ÐÚïà¢¢Ý Hx¢¼¢ ãñ, Îéà}¢Ý¢ïæ Ýï Ï¢¢æ{

Ú¶¢ ãñ, ÈGUÜGUèÚ ¥¢… ÎïÝï ¥¢²¢ ãñ, }¢¢æx¢ v²¢ }¢¢æx¢¼¢ ãñ ? }¢ñ¢ Ýï çÈUÚ Îé¥GæÜïU çH²ï ¥G…üG ÜUè „æï ÜUãÝï Hxææ : ÈGUÜGUèÚ ÜGUH‹ÎÚ „¢§¢ü ÐÚ …æ»xææ,‹²æ…G ÜUÚïxææ, „ïÚï çH²ï Îé¥Gæ ÜUÚïxææ „ê ‹²æ…G ÜïU çH²ï Ðñ¨ï Îïxææ ?

Ðñ ï }¢æ¢xæÝï ÐÚ }¢ñ¢ ™æñ¢ÜUæ, }¢xæÚ ²ïã „¢ï™ ÜUÚ ¶Gæ}¢æïàæ Úãæ çÜUãæï ¨ÜU„æ ãñ ²ïã ÜUæï§ü ¥ËH¢ã ±æHæ ãæï ¥æñÚ }¢éÛæï ¥æÁG}¢æ Úãæ ãæï !çHãæ…Gæ }¢ñ¢ Ýï 100 MçÐ²ï çÝÜUæH ÜUÚ çÎ²ï „æï ÏææïHæ : §„Ýï ÜU}¢ Ðñ¨ï,ÜGUH‹ÎÚ ÜUè ‹²æ…G, „¢§¢ü ÜGUH‹ÎÚ ÜUæ }¢é¥Gæ}¢Hæ ãñ, ÈGUÜGUèÚ Îé¥Gæ ÜUÚïxææ,ÈGUÜGUèÚ ÎïÝï ¥æ²æ ãñ, ÏææïH v²æ }¢æ¢xæ„æ ãñ ? ÜGUH‹ÎÚ „¢§¢ü ÜUè çÝ²æ…GÜïU çH²ï ¥æñÚ Ðñ¨ï Îï „æçÜU ÈGUÜGUèÚ wGæéàæ ãæï ÜUÚ Îé¥Gæ ÜUÚï, ÈGUÜGUèÚ ÜUæï

wGæéàæ Ýãè¢ ÜUÚïxææ ? }¢ñ¢ Ýï 100 MçÐ²ï ¥æñÚ çÝÜUæH ÜUÚ Îï çÎ²ï, }¢xæÚ©¨ Ýï à¢¢²Î }¢ïÚè …ïÏæ }¢ï¢ }¢…GèÎ ÚÜGU}¢ Îï¶ Hè ƒè, çHãæ…Gæ ©¨ ÜUæ§SæÚæÚ …æÚè Úãæ J }¢éÛæ ÐÚ ¥Ïæ ¥G…èÏæ ÍæÏæÚæãÅ ¨è „GæÚè ãæï xæ§ü ƒè,çHãæ…Gæ }¢ñ¢ Ýï 100 MçÐ²ï }¢…GèÎ çÎ²ï ¥æñÚ çã}}¢„ ÜUÚ ÜïU …GÚæ ¨wG„


210

Hã…ï }¢ ï ¢ ÏææïHæ : Ïæ¨ ÏææÏææ }¢ñ¢ §¨ ¨ï ç…G²æÎæ Ýãè¢ Îï ¨ÜU„æ ! ¥æÐ…æ¥æï }¢ïÚï çH²ï Îé¥Gæ ÜUÚÝæ, §¨ ÐÚ ±æïã ²ïã ÜUã„ï ãé» ÈGUÜGUèÚ ÎïÝï¥æ²æ ãñ, ÏææïH v²æ }¢æ¢xæ„æ ãñ ? ÈGUÜGUèÚ Îé¥Gæ ÜUÚïxææ, ÈGUÜGUèÚ Îé¥GæÜUÚïxææ J ÜGUH‹ÎÚ „¢§¢ü ÜUæ }¢é¥Gæ}¢Hæ ãñ, ÏææïH v²æ }¢æ¢xæ„æ ãñ ?

ÈGUÜGUèÚ Îé¥Gæ ÜUÚïxææ ! ÜUã„ï ÜUã„ï ÎéÜUæÝ ¨ï Ýè™ï ©„Ú xæ²æ, }¢ñ¢ Ïææ’Î}æï¢ §ç‹„ãæ§ü ¥zG„¢ï ÜUÚ„æ Úãæ çÜU ±æïã }¢éÛæï Ïæï ±éÜGUêÈGU ÏæÝæ ÜUÚ 300

MçÐ²ï Hï xæ²æ ! ! !{4} „çÜU²ï ÜïU Ýè™ï 500 ÜUæ ÝæïÅ

»ÜU §SHæ}¢è |ææ§ü Ýï Ïæ„æ²æ çÜU xæGæçHÏæÝ ç¨.1975 §Gü. ÜUèÏææ„ ãñ J }¢ïÚï ÎæÎæ ç…Ý ÜUè ©G}¢í ÜU}¢æï Ïæïàæ 70 „¢H ƒè J ±æïã Ð‹…±vG„æ Ý}¢æ…Gè ƒï ¥æñÚ ™ïãÚï ÐÚ ÎæÉGè |æè ƒè J »ÜU Úæï…G Îæï ÐãÚ ÜïU ±vG„çÜU¨è éÝ„¢Ý xæHè ï xæé…GÚ Úãï ƒï, çÜU ¥™æÝÜU ÐèÀï ï Îæï ¥zGÚæÎ ÜUè„ï…G xæézG„ìxæê éÝæ§ü Îè J

©‹ãæï¢ Ýï ÐèÀï }¢éÇG ÜUÚ Îï¶æ „æï »ÜU àæwG¨ ç…¨ Ýï ¨Ú ÐÚM}¢æH ¥æïÉ Ú¶æ ƒæ, ™ïãÚï ÐÚ ÎæÉGè ƒè, çHÏææ¨ |æè „¢ÈGU ¨éƒÚæ ƒæ,„ï…G ÚzG„æÚè ï ™H Úãæ ƒæ ¥æñÚ ÐèÀï »ÜU àæwG¨ ¥Gæç……Gè ÜïU „¢ƒ ÜéUÀ¥G…üG ÜUÚ Úãæ ƒæ J

…Ïæ ²ïã Hæïxæ }¢ïÚï ÎæÎæ ÜïU ÜGUÚèÏæ Ðãé¢™ï „æï ¥G…üG ÜUÚÝï ±æHæàæwG¨ ÎæÎæ ¨ï }¢é¶Gæç„GÏæ ãæï ÜUÚ ÜUãÝï Hxææ, ãéGÁGæêÚ §Ý ¨ï }¢ïÚè ç¨ÈGUæçÚàæÜUÚ Îï¢, }¢ñ¢ xæGÚèÏæ ¥æÎ}¢è ãê¢, §‹ãæï¢ Ýï }¢éÛæï »ÜU “ç±Îü” ÐÉGÝï ÜïU çH²ïçÎ²æ ƒæ ¥æñÚ ÜUãæ ƒæ çÜU çÜU¨è ÜUæï Ïæ„æÝæ }¢„ J ¨éÏãG Úæï…GæÝæ „ïÚï„çÜU²ï ÜïU Ýè™ï ¨ï 500 ÜUæ ÝæïÅ çÝÜUHæ ÜUÚïxææ, ²ê¢ “Úæï…GæÝæ Ðæ¢™ „¢ñÜUæ ÝæïÅ ç}¢HÝï Hxææ ! ! !” }¢ñ¢ wGæéàæ ãGæH ãæï xæ²æ, Ïæ¨ }¢éÛæ ¨ï ²ïãxæG-H„Gè ãæï xæ§ü çÜU ²ïã Ïææ„ }¢ñ¢ Ýï çÜU¨è ÜUæï Ïæ„æ Îè ¥æñÚ ±æïã Ðñ¨ïç}¢HÝæ Ïæ‹Î ãæï xæ», ¥æÐ §Ý ¨ï }¢ïÚè ç¨ÈGUæçÚàæ ÜUÚ Îï¢ J


211

}¢ïÚï ÎæÎæ Ýï ©¨ àæwG¨ ÜUæï ÜUãæ çÜU Ïæï™æÚæ xæGÚèÏæ ¥æÎ}¢è ãñ,xæG-H„Gè ãæï xæ§ü ©¨ ÜUæï }¢ é¥GæÈGU ÜUÚ Îï¢, §¨ ÐÚ ±æïã ©¨ àæwG¨ ¨ïÏææïHæ çÜU §Ý Ïæé…éGxæü ÜïU ÜUãÝï ÐÚ }¢ é¥GæÈGU ÜUÚ Úãæ ãê¢ J …æ ¥Ïæ

Úæï…GæÝæ ÎæïÏææÚæ 500 MÐ ñ ÜUæ ÝæïÅ ç}¢HÝæ àæéM ¥G ãæï …æ»xææ,

}¢xæÚ çÜU¨è ¨ï ÜUãÝæ }¢„ J

±æïã àæwG¨ wGæéàæè ¶Géàæè ±ãæ¢ ¨ï Ú±æÝæ ãæï xæ²æ J ¥ÏæxæHè }¢ ï ¢ ±æïã àæwG¨ ¥æñÚ }¢ ïÚ ï ÎæÎæ Úã xæ» J ±æïã àæwG¨ }¢ ïÚ ï ÎæÎæ¨ï ÜUãÝï Hxææ : ™æ™æ ! ¥æÐ ÜéUÀ ÐÚïàææÝ Hxæ Úãï ãñ ¢ ! }¢ ñ ¢ ¥æÐ

ÜUè v²æ }¢ÎÎ ÜUÚ ¨ÜU„æ ãê ¢ ? ÎæÎæ ãé GÁGæ êÚ …æï }¢ é¥Gæàæè „Gæ ñÚ ÐÚ§ç‹„ãæ§ü ÐÚïàææÝ ƒï, Úæï ÐÇGï ¥æñÚ ©¨ï ¥ÐÝæ ¶GñÚ wG±æã ¨}¢Ûæ ÜUÚ¥ÐÝè ÐÚïàææÝè Ïæ„æÝï Hxæï J

©¨ Ýï }¢ ïÚï ÎæÎæ ÜUæï „¨ËHè Îï„ï ãé» ÜUãæ : ™æ™æ ! ¥æÐçã}}¢„ Ú¶ï¢ ¨Ïæ ¨ãGèãG ãæï …æ»xææ, ¥æÐ ÜïU Ðæ¨ ÜéUÀ ÚÜGU}¢ ãæï „æï

Hæ¥æï }¢ñ ¢ ©¨ ÐÚ Î}¢ ÜUÚ Îê¢, ©¨ ¨ï »ï¨è Ïæ-Ú-ÜU„ ãæïxæè çÜU„é}ãæÚè „¢Úè ÐÚïàææçÝ²æ¢ ÎêÚ ãæï …æ»¢xæè J ÎæÎæ Ïæï ™æÚï v²æ Îï„ï, ©Ý ÜUè…ïÏæ }¢ ï ¢ ™‹Î ç¨vÜïU ƒï ±æïãè çÝÜUæH ÜUÚ çÎ²ï çÜU §¨ ÐÚ Î}¢ ÜUÚÎæï J }¢xæÚ ±æïã ÏææïHæ : ÝæïÅ Ýãè¢ ãñ¢ ? „æï ™Hæï ¥æÐ ÜïU ãæƒ }¢ï ¢ …æï

ÍæÇGè ãñ ±æïãè Hæ¥æï }¢ñ ¢ §¨ ÐÚ Î}¢ ÜUÚ Îï„æ ãê¢ J ÎæÎæ Ýï ÍæÇGè ãæƒ¨ï ©„æÚ ÜUÚ ©¨ ÜUæï ƒ}¢æ Îè J ©¨ Ýï …ïÏæ ¨ï »ÜU çHÈGUæÈGUæ çÝÜUæHæ¥æñÚ ©¨ }¢ï ¢ ÍæÇGè ÇæHè ¥æñÚ Î}¢ ÜUÚ ÜïU çHÈGUæÈGUæ ÎæÎæ ÜïU ãæƒ }¢ ï ¢ ÎïçÎ²æ ¥æñÚ ÜUãæ §¨ï Hï …æ ÜUÚ ÍæÚ }¢ï ¢ Ú¶ Îæï ¥æñÚ ¨éÏãG ¶æïH ÜUÚ

Îï¶Ýæ ¥æÐ ãñGÚ„ …GÎæ Úã …æ¥æïxæï ! }¢xæÚ ¨éÏãG „ÜU çÏæËÜéUH

¶Gæ}¢æïàæ ÚãÝæ »ÜU HzG…G |æè Ýãè¢ ÏææïHÝæ ! çÈUÚ çHÈGUæÈGUæ ¶æïHÜUÚ Îï¶Ýæ „æï §ç‹„ãæ§ü ãGñÚ„ ¥¢xæï…G }¢‹…GÚ Îï¶Ýï ÜUæï ç}¢Hïxææ J


212

Ïæï™æÚï ÎæÎæ ãéGÁGæêÚ ÍæÚ }¢ï ¢ ¥æ ÜUÚ ¶Gæ}¢æïàæ ÏæñÆ xæ» J ÍæÚ ±æHïÏææ„ ÜUÚï¢ „æï ÜUæï§ü …±æÏæ Ý Îï¢ J ¨Ïæ ÍæÚ±æHï ÐÚïàææÝ ƒï çÜU §‹ãï¢ v²æãæï xæ²æ J ¶GñÚ, …ñ¨ï „ñ¨ï Úæ„ xæé…GæÚè ¥æñÚ ¨éÏãG ÎæÎæ Ýï …ñ¨ï ãèçHÈGUæÈGUæ ¶æïH ÜUÚ Îï¶æ „æï ©¨ àæwG¨ ÜïU ÜUãÝï ÜïU çÏæËÜéUH

}¢é„GæçÏæÜGU ±æÜïGU§üG ÎæÎæ ãñGÚ„ …GÎæ Úã xæ» çÜU ©¨ çHÈGUæÈGïU }¢ï ¢

ÍæÇGè ÜUè …xæã Îæï Ð‰ƒÚ Ú¶ï ãé» ƒï ! ! ! ²ïã Îï¶ ÜUÚ ±æïã ÜUÈGUï¥zG„¢ ï¨ }¢H ÜUÚ Úã xæ» ¥æñÚ „¢Úï ÍæÚ ±æHæï¢ ÜUæï ¥ÐÝè ¶Gæ}¢æïàæè ÜUè±…ã Ïæ„æ ÜUÚ }¢ÁGÜêUÚæ ±æÜïGU¥Gæ ¨éÝæ²æ J

{5} çÎH ©ÀH ÜUÚ ãGËÜG }¢ï ¢ ¥æ xæ²æ}¢èÚÐêÚ ¶Gæ¨ (ç¨‹{) ÜïU }¢éÜGUè}¢ »ÜU àæwG¨ Ýï Ïæ„æ²æ çÜU

}¢ ñ ¢ »ÜU çÎÝ ÚïË±ï SÅïàæÝ ÜïU ÜGUÚèÏæ ï xæé…GÚ Úãæ ƒæ çÜU »ÜU ¥{ïÇG ©G}¢íàæwG¨ Ýï }¢éÛæï §àææÚï ¨ï ¥ÐÝï ÜGUÚèÏæ ÏæéHæ²æ J }¢ ñ ¢ ¨}¢Ûææ àææ²Î ²ïãÜUæï§ü }¢é„¢çÈGUÚ ãñ ¥æñÚ ÚæS„æ }¢æ’Hê}¢ ÜUÚÝæ ™æã„æ ãñ J …Ïæ }¢ñ ¢ ©¨ ÜïU

ÜGUÚèÏæ Ðãé¢™æ „æï ©¨ Ýï ÐéÚ ¥SæÚæÚ ¥‹Îæ…G }¢ ï ¢ }¢ ïÚæ ãæƒ ÐÜUÇGæ ¥æñÚ}¢ ïÚï ÜUæÝ }¢ï ¢ ¨Úxææïàæè ÜUÚ„ï ãé» ±æïã Ïææ„ ÜUãè ç…¨ï ç¨ÈüGUU}¢ ñ ¢ …æÝ„æƒæ ²æ }¢ ïÚï ÍæÚ ±æHï J }¢ñ ¢ ±æïã Ïææ„ éÝ ÜUÚ ™æñ¢ÜUæ „æï ±æïã }¢ éSÜéUÚæ ÜUÚÜUãÝï Hxææ : “¥æñÚ v²æ …æÝÝæ ™æã„æ ãñ ?” ¥ËH¢ã ±æHï çÎH

ÜUè Ïææ„ï¢ …æÝ Hï„ï ãñ¢, …æ „ïÚè „¢Úè ÐÚïàææçÝ²æ¢ ¶Gy}¢ ãæï …æ»¢xæè,

¥ËH¢ã ±æHï ÜUè Îé¥Gæ ãñ, …æ ™Hæ …æ, „ïÚæ ç¨„æÚæ Ïæãé„

…ËÎ ™}¢ÜUÝï ±æHæ ãñ J” ²ïã ¨éÝ ÜUÚ }¢ ñ ¢ „æï ©¨ ÜUæ çxæÚ±èÎæ ãæïxæ²æ ¥æñÚ Ïæï „¢wG„æ ©¨ ÜïU ãæƒ ™ê}¢ çH²ï ¥æñÚ ÜUãÝï Hxææ çÜU ¥æÐ¥ËH¢ã ±æHï ãñ¢, }¢ éÛæ ÐÚ ÜUÚ}¢ ÈGUÚ}¢æ Îï¢ J ²ïã éÝ ÜUÚ ©¨ Ýï ÜéUÀÎïÚ ÜïU çH²ï ¨Ú ÛæéÜUæ çH²æ ¥æñÚ çÈUÚ ÏææïHæ : Hæ ÚÜGU}¢ Îï „æï }¢ñ ¢

“ÎéxæÝè” ÜUÚ Îê¢ J }¢ñ ¢ Ýï ÈGUæñÚÝ 100 ÜUæ ÝæïÅ ©¨ ÜïU ãæƒ }¢ ï ¢ Îï


213

çÎ²æ J ©¨ Ýï ±æïã ÝæïÅ ãæƒ }¢ï ¢ çH²æ ¥æñÚ ÜéUÀ ÐÉGÝï ÜïU Ïææ’Î ©¨ ÐÚ

Î}¢ ÜUÚ ÜïU }¢ïÚè ãƒïHè ÐÚ Ú¶æ ¥æñÚ }¢énè Ïæ‹Î ÜUÚ Îè J çÈUÚ ÜUãæ :

“}¢énè ¶æïH.....!” …ñ¨ï ãè }¢ ñ ¢ Ýï }¢énè ¶æïHè „æï ãGñÚæÝ Úã xæ²æ çÜU ©¨

}¢ï ¢ „¢ï „¢ï ÜïU Îæï ÝæïÅ }¢æñ…êÎ ƒï !

…Ïæ ±æïã àæwG¨ }¢éÇG ÜUÚ …æÝï Hxææ „æï }¢ñ ¢ ©¨ ÜïU ÐèÀï Hxæ

xæ²æ çÜU ÏææÏææ ! ¥æÐ }¢…GèÎ ÜUÚ}¢ ÜUÚï¢ J §¨ ÐÚ ©¨ Ýï ÝæÚæ…Gè ±æHï

¥‹Îæ…G }¢ ï ¢ ÜUãæ çÜU „ê HæH™è ãæï xæ²æ ãñ, Îé‹²æ }¢ éÎæüÚ ÜUè }¢æçÝ‹Î ãñ

§¨ ÜïU ÐèÀï }¢„ ÐÇG, ÝévG„¢Ý ©Ææ»xææ J }¢xæÚ }¢ïÚæ §SæÚæÚ …æÚè Úãæ „æï

©¨ Ýï ÜUãæ çÜU “¥ÓÀæ 1000 ÜUæ ÝæïÅ ãñ „æï çÝÜUæH J” }¢ñ ¢ Ýï

ÈGUæñÚÝ …ïÏæ ï 1000 ÜUæ ÝæïÅ çÝÜUæHæ ¥æñÚ ©¨ ÜïU ãæƒ }¢ï¢ Îï çÎ²æ J

©¨ Ýï ãGSÏæï „¢çÏæÜGU Î}¢ ÜUÚ ÜïU ÝæïÅ }¢ïÚè }¢é_è }¢ï¢ ÎÏææ çÎ²æ J }¢ñ¢ Ýï }¢énè

¶æïHè „æï ãGñÚ„ ¥¢xæï…G „GæñÚ ÐÚ }¢ïÚï ãæƒ }¢ï¢ ã…GæÚ ã…GæÚ ÜïU Îæï ÝæïÅ ƒï ! ! !

}¢ñ ¢ Ýï „¢ï™æ çÜU ¥æ… }¢æñÜGU¥G ç}¢Hæ ãñ §¨ ¨ï ÐêÚæ ÈGUæ§Îæ ©ÆæÝæ

™æçã²ï J çHãæ…Gæ }¢ ñ ¢ Ýï ©¨ ï ÜUãæ ¥æÐ }¢ ïÚï „¢ƒ }¢ ïÚï ÍæÚ ™Hï¢ „æçÜU

}¢ ñ ¢ ¥æÐ ÜUè ÜéUÀ ç¶GÎ}¢„ ±xæGñÚæ ÜUM¢ J „æï ±æïã ÜUãÝï Hxææ çÜU

ç¶GÎ}¢„ v²æ ÜUÚïxææ ? „ê Ýï ÍæÚ ÜUè ÚÜGU}¢ ¥æñÚ …ïG±Úæ„ ÎéxæÝï

ÜUÚæÝï ãñ¢ J ²ïã ¨éÝ ÜUÚ }¢ ïÚï çÎH ÜUè ÜUHè ç¶H xæ§ü J }¢ñ ¢ Ýï ÜUãæ :

ÏææÏææ ! ¥æÐ ÜUÚ}¢ ÈGUÚ}¢æ»¢ J ±æïã ÜUãÝï Hxææ : ¥ËH¢ã ±æHï Îé‹²æ

¨ï ¨ÚæïÜUæÚ Ýãè¢ Ú¶„ï, ÍæÚæï¢ ÐÚ Ýãè¢ …æ„ï, …æ ÍæÚ …æ ¥æñÚ ÚÜGU}¢ ±

…ïG±Úæ„ ²ãè¢ Hï ¥æ, }¢ñ ¢ ÎéxæÝæ ÜUÚ Îê¢xææ }¢xæÚ çÜU¨è ÜUæï Ïæ„æÝæ

}¢„, ±ÚÝæ }¢éÛæï Ý Ðæ ¨ÜïUxææ J


214

}¢ñ ¢ ©ËÅï ÜGUÎ}¢æï¢ ÍæÚ Ðãé¢™æ ¥æñÚ ÜU}¢æï Ïæïàæ ÇïÉG Hæ¶ ÝÜGUÎ

ÚÜGU}¢ ¥æñÚ ÍæÚ ÜïU „}¢æ}¢ „¢ ïÝï ÜïU …ïG±Úæ„ ƒïHè }¢ï ¢ ÇæHï ¥æñÚ |ææxæ}¢

|ææxæ ©¨ ÜïU Ðæ¨ …æ Ðãé¢™æ „æï ±æïã ¶Gæ}¢æïàæè ¨ï ¨Ú ÛæéÜUæ» ÏæñÆæ ƒæ J

}¢ éÛæï Îï¶ ÜUÚ ©¨ Ýï ƒïHè ãæƒ }¢ï ¢ Hï Hè ¥æñÚ }¢éÛæï ÜUãæ : “¥æ¢¶ï

Ïæ‹Î ÜUÚ Hï, ÚÜGU}¢ ç…G²æÎæ ãñ çHãæ…Gæ ! ÐÉGæ§ü |æè ç…G²æÎæ

ÜUÚÝæ ãæïxæè J” „ÜGUÚèÏæÝ 5 ç}¢ÝÅ }¢ñæ ¥æ¢¶ï¢ Ïæ‹Î çÜU²ï ÏæñÆæ Úãæ J

çÈUÚ ©¨ Ýï ÜUãæ : ¥æ¢¶ï¢ ¶æïH, }¢ ñ ¢ Ýï …ïG±Úæ„ ¥æñÚ ÚÜGU}¢ ÐÚ Î}¢ ÜUÚ

çÎ²æ ãñ, …æ ¨è{æ ÍæÚ …æ, }¢ éÇG ÜUÚ Îï¶Ýæ Ý ÚæS„ï }¢ ï ¢ çÜU¨è ¨ï Ïææ„

ÜUÚÝæ, ÍæÚ …æ ÜUÚ ƒïHæ ¶æïHÝæ „æï çÎH ©ÀH ÜUÚ ãGËÜGU }¢ï ¢ ¥æ

…æ»xææ ! }¢ñ¢ Ýï ©¨ ÜïU ãæƒ ™ê}¢ï ¥æñÚ „ï…G „ï…G ÜGUÎ}¢æï¢ ï ™H„æ ãé±æ

ÍæÚ Ðãé¢™æ J ÍæÚ Ðãé¢™ ÜUÚ }¢ñ ¢ Ýï ÎÚ±æ…Gï ¥æñÚ ç¶ÇGçÜU²æ¢ ±xæGñÚæ Ïæ‹Î ÜUè¢

¥æñÚ {ÇGÜU„ï çÎH ÜïU „¢ƒ …ñ¨ï ãè ÚÜGU}¢ ¥æñÚ ÍæÚ ÜïU „}¢æ}¢ …ïG±Úæ„

çÝÜUæHÝï ÜïU çH²ï ƒñHæ ¶æïHæ „æï ±æÜGïU§ü ©¨ àæwG¨ ÜïU ÜUãÝï ÜïU

}¢ é„GæçÏæÜGU Ý ç¨ÈüGUU}¢ïÚæ çÎH ©ÀH ÜUÚ ãGËÜGU }¢ï ¢ ¥æ xæ²æ ÏæçËÜU ¨Ú

|æè ™ÜUÚæ xæ²æ v²ê¢çÜU ƒñHè }¢ ï ¢ ¨ï ÇïÉG Hæ¶ ÜUè ÚÜGU}¢ ¥æñÚ …ïG±Úæ„

xæGæ§Ïæ ƒï ¥æñÚ ©Ý ÜUè …xæã ¥wGÏææÚ ÜUè Úgè |æÚè ãé§ü ƒè J }¢ñ ¢ Ïæï

„¢wG„æ ™è¶GÝï Hxææ : “¥Úï, }¢ñ ¢ HêÅ xæ²æ, ±æïã }¢éÛæï {æïÜUæ Îï

xæ²æ J” }¢ ïÚè ™è¶Gæï ÐéÜUæÚ ¨éÝ ÜUÚ ÍæÚ ÜïU „}¢æ}¢ ¥zGÚæÎ …}¥G ãæï

xæ» J }¢ñ ¢ Ýï ©‹ãï¢ „}¢æ}¢ ¨êÚ„ï ãGæH ¨ï ¥æxææã çÜU²æ J ã}¢ Ýï ©¨ ÜUè

„Hæàæ }¢ï ¢ Ý ç¨ÈüGUUSÅïàæÝ ÏæçËÜU àæãÚ ÜUæ ÜUæïÝæ ÜUæïÝæ ÀæÝ }¢æÚæ

}¢xæÚ ©¨ ™æHÏææ…G ÜUæ Ð„æ Ý ™H SæÜUæ J


215

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! §Ý àææï’ÏæÎæ Ïææ…Gæï¢ ÜïU ±æÜGïU¥Gæ„¨ï Ð„æ ™Hæ çÜU }¢ãGì…G çÜU¨è ÜïU …GæçãÚè ãéGË²ï ²æ àææï’ÏæÎïÏææ…Gè ¨ï}¢é„¥çc¯Ú ãæï ÜUÚ ©¨ï ¥ËH¢ã ÜUæ ÈGUÜGUèÚ ²æ }¢ÁÁGæêÏæ Ýãè¢ ¨}¢ÛæHïÝæ ™æçã²ï ÏæçËÜU ãÚ }¢é¥Gæ}¢Hï }¢ï¢ àæÚè¥G„ ÜUæï Ðïàæï Ý…GÚ Ú¶Ýï }¢ï¢ ãè¥GæçÈGUÄ²„ ãñ ¥æñÚ ²ïã |æè ²æÎ Úãï çÜU }¢ÁÁGæêÏæ ÐÚ …ÁGÏæ ÜUè ÜñUçÈGUÄ²„,¥…G wGæéÎ „GæÚè ãæï„è ãñ J …æÝ ÏæêÛæ ÜUÚ „GæÚè Ýãè¢ ÜUè …æ„è J

¨Ó™ï }¢ÁÁGæêÏæãG…GÚ„ï Ïæê ¥GHè àææã ÜGUH‹ÎÚ ÐæÝè Ð„è

ÜUæ §àææüÎï çxæÚæ}¢è ãñ çÜU }¢ÁÁGæêÏæ ÜUè Ðã™æÝ ÎéMÎ àæÚèÈGU ¨ï (|æè)ãæï„è ãñ J ©¨ ÜïU „¢}¢Ýï ÎéM Îï ÐæÜU ÐÉGæ …æ» „æï }¢é¥gÏæ (²æ’Ýè

Ïææ ¥ÎÏæ) ãæï …æ„æ ãñ J

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ¨Ó™ï }¢ÁÁGæêÏæÜUæï §¨ „GÚãG Ðã™æÝæ …æ ¨ÜU„æ ãñ çÜU ±æïã ÜU|æè |æè àæÚè¥G„ï

}æé„¤ãÚæ ÜUæ }¢éÜGUæÏæHæ Ýãè¢ ÜUÚïxææ J (…Ïæ çÜU Ïæ …GæçãÚ ±æïã àæÚ§üG

¥ãGÜUæ}¢¢¼ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ„æ Ý…GÚ Ý ¥æ») ²æ’Ýè Ïææ ±é…êÎ ãæïàæ }¢ ï ¢ ÝãæïÝï ÜïU, ©¨ ÐÚ ¥xæÚ àæÚ§üG ¥ãGÜUæ}¢ Ðïàæ çÜU²ï …æ»¢ „æï Ý ±æïã §‹ãï¢ÚÎ ÜUÚïxææ, ¥æñÚ Ý §‹ãï¢ ™ïHõ‹… ÜUÚïxææ J

ãG…GÚ„ï ¨çÄ²Îè }¢ê„¢ ¨éãæxæ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ãG…GÚ„ï ¨çÄ²Îè

}¢ê„¢ ¨éãæxæ }¢àãêÚ }¢ÁÁGæêÏææï¢ }¢ï ¢ ¨ï ƒï, ¥ãG}¢ÎæÏææÎ

àæÚèÈGU (çã‹Î) }¢ ï ¢ }¢…GæÚ àæÚèÈGU ãñ J }¢ ñ ¢ ©Ý ÜUè ç…G²æÚ„ ï }¢éàæÚüÈGU ãé±æãê¢ J …GÝæÝæ ±ÁG¥G (¥GæñÚ„æï¢ ±æHæ ãéGË²æ) Ú¶„ï ƒï J »ÜU ÏææÚ ÜGUãG„ïGàæÎèÎ ÐÇGæ J ÏææÎàææã, ÜGUæ…Gè ± ¥ÜUæçÏæÚ …}¥G ãæï ÜUÚ ãG…GÚ„ï

¨çÄ²Îè }¢ê„¢ ¨éãæxæ UÜïU Ðæ¨ Îé¥Gæ ÜïU çH²ï xæ» J


216

¥æÐ §‹ÜUæÚ ÈGUÚ}¢æ„ï Úãï çÜU }¢ñ¢ v²æ Îé¥Gæ ÜïU ÜGUæçÏæH ãê¢ J…Ïæ Hæïxææï¢ ÜUè ¥æãæï …GæÚè ãGÎ ¨ï xæé…GÚè „æï ¥æÐ Ýï¥æS}¢æÝ ÜUè „GÚÈGU }¢é¢ã ©Ææ ÜUÚ ÜéUÀ ÈGUÚ}¢æ²æ J ¥æÐ ÜUæ ÈGUÚ}¢æÝæ ƒæçÜU ÍæÅæ»¢ ÐãæÇG ÜUè „GÚãG ©}¢¢Ç ¥æ§¢ü ¥æñÚ …H ƒH |æÚ çÎ²ï J

»ÜU çÎÝ Ý}¢æ…Gï …é}¢ é¥Gæ ÜïU ±vG„ ¥æÐ (²æ’Ýè ¨çÄ²Îè }¢ ê„¢¨éãæxæ ) Ïææ…GæÚ }¢ ï ¢ …æ Úãï ƒï, ©{Ú ¨ï ÜGUæç…G²ï àæãÚ…æ}¢ ï¥G }¢çS…Î ÜUæï …æ„ï ƒï, §‹ãï¢ Îï¶ ÜUÚ ¥}¢í çÏæH }¢æ’MÈGU çÜU²æçÜU ±ÁG¥G (…GÝæÝæ ãéGË²æ) }¢ÎæïZ ÜUæï ãGÚæ}¢ ãñ J }¢ÎæüÝæ çHÏææ¨ ÐãçÝ²ï¥æñÚ Ý}¢æ…G ÜUæï ™çH²ï J

¥æÐ Ýï ©¨ ÐÚ §‹ÜUæÚ ± }¢éÜGUæÏæHæ ÝçÜU²æ J ™êçÇ²æ¢, …Gï±Ú ¥æñÚ …GÝæÝæ çHÏææ¨ ©„æÚ ÜUÚ (}¢ÎæüÝæ çHÏææ¨ÐãÝæ) ¥æñÚ }¢çS…Î ÜUæï ™H çÎ²ï J wGæéyGÏææ ¨éÝæ J …Ïæ …}¢æ¥G„ÜGUæ§}¢ ãé§ü J ¥æñÚ §}¢æ}¢ Ýï „vÏæèÚï „ãÚè}¢æ ÜUãè J ¥ËH¢ãé ¥vÏ¢Ú¨éÝ„ï ãè ©Ý ÜUè ãGæH„ ÏæÎHè, Ú ï Ðæ¢± „ÜU ±æïãè é¶üG çHÏææ¨¥æñÚ ™êçÇG²æ¢ ¥æ xæ§¢ü J

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ }¢…GèÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : ¥‹{è„vGHèÎ ÜïU „GæñÚ ÐÚ, ©Ý ÜïU }¢…GæÚ ÜïU Ïææ’…G }¢é…æ±Úæï¢ ÜUæï Îï¶æ, çÜU ¥Ïæ„ÜU ÏææçH²æ¢, ÜUÇGï, …æïàæÝ (ÏææÁGæê ÜUæ »ÜU …ïG±Ú) ÐãÝ„ï ãñ¢ J ²ïãxæé}¢Úæãè ãñ J (¥H }¢ËÈGUê…G àæÚèÈGU, çãGS„» Îé±é}¢, ¨. 208)

¨Ó™æ ±ÁÎ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ¨Ó™ï ±ÁÎ

(²æ’Ýè Ïæï¶GéÎè) ÜUè Ðã™æÝ ²ïã ãñ çÜU ÈGUÚæ§…G ± ±æç…Ïææ„ }¢ ï ¢ }¢ éç¶GHÝ ãæï J ãG…GÚ„ï ¨çÄ²Î ¥ÏæéH ãG¨Ý ¥ãG}¢Î ÝêÚè ÐÚ »ï„¢±ÁÎ „GæÚè ãé±æ çÜU „èÝ àæÏææï Úæï…G §¨è ãGæH„ }¢ ï ¢ xæé…GÚ xæ» J ¨çÄ²Î¥Ïæ éH ãG¨Ý ¥ãG}¢Î ÝêÚè ãG…GÚ„ï …éÝñÎ ÏæxæGÎæÎè

ÜïU …G}¢æÝï ÜïU ƒï J


217

çÜU¨è Ýï ã G… GÚ„ ï ¨çÄ²Î éœæ G æ§È G Uæ …éÝ ñÎ Ïæxæ GÎæÎè

¨ï ²ïã ãGæH„ ¥G…üG ÜUè J §çS„zG„¢Ú ÈGUÚ}¢æ²æ :

Ý}¢æ…G ÜUæ v²æ ãGæH ãñ ? ¥G…üG ÜUè : Ý}¢æ…G ÜïU ±vG„ ãæïçàæ²æÚ ãæï

…æ„ï ãñ¢ ¥æñÚ çÈUÚ ±æïãè ÜñUçÈGUÄ²„ „GæÚè ãæï …æ„è ãñ ! ÈGUÚ}¢æ²æ :

©Ý ÜUæ ±ÁÎ ¨Ó™æ ãñ J §¨ ÜïU Ïææ’Î ¥æ’Hæ ãG…GÚ„

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : Ý}¢æ…G …Ïæ „ÜU ÏææÜGUè ãñ, çÜU¨è

±vG„ }¢ ï ¢ }¢é¥GæÈGU Ýãè¢ J (}¢ËÈGUê…Gæ„ï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, çãGS„¢ Îé±é}¢, ¨. 241)

»ÜU „¢çãGÏæ „¢çHãGèÝ ¨ï ƒï, Ïæãé„ …G§üGÈGU ãé»,

}¢xæÚ Ð¢…xææÝæ Ý}¢æ…Gï Ïææ …}¢æ¥G„ ¥Îæ ÈGUÚ}¢æ„ï J »ÜU àæÏæ §Gàææ ÜUèãGæç…GÚè }¢ ï ¢ çxæÚ ÐÇGï, ™æïÅ ¥æ§ü J Ïææ’Îï Ý}¢æ…G ¥G…üG ÜUè : §Hæãè

( ) ¥Ïæ }¢ ñ ¢ Ïæãé„ …G§üGÈGU ãæï ™éÜUæ ãê¢, ÏææÎàææã ¥ÐÝï ÏæêÉGï xæéGHæ}¢æï¢

ÜUæï ç¶GÎ}¢„ ¨ï ¥æ…GæÎ ÜUÚ Îï„ï ãñ¢ ! }¢éÛæï |æè ¥æ…GæÎ ÈGUÚ}¢æ Îï J ©Ý

ÜUè Îé¥Gæ ÜGUÏæêH ãé§ü, }¢xæÚ ²ê¢ çÜU ¨éÏãG ©Æï „æï }¢ÁæÝêÝ (²æ’Ýè

Îè±æÝï) ãæï ™éÜïU ƒï J (}¢æ’Hê}¢ ãé±æ …Ïæ „ÜU ¥GvGH ÏææÜGUè ãñ Ý}¢æ…G

}¢ é¥GæÈGU Ýãè¢ J) (}¢ËÈGUê…Gæ„ï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„, çãGS„» Îé±é}¢, „. 242)

}¢ÁÁGæêÏæï ÏæÚïHè ãGÜGUèÜGU„ ²ïã ãñ çÜU ¥ËH¢ã ±æHæ ÜU|æè ¥ËH¢ã

ÜïU ¥ãGÜUæ}¢ ÜUè }¢é¶GæçHÈGU„ Ýãè¢ ÜUÚ„æ, »ÜU }¢ÁÁGæêÏæ ÎèÝæ ç}¢²æ¢

( ) ƒï J ÏæÚïHè àæÚèÈGU ÜUæ ÏæÓ™æ ÏæÓ™æ ©Ý ÜïU Ýæ}¢ ï ±æçÜGUÈGU

ƒæ J ©‹ãæï¢ Ýï »ÜU ÎzG¥Gæ ÅîïÝ ÜUæï ¥ÐÝè ÜUÚæ}¢„ ¨ï ÚæïÜU çÎ²æ ƒæ J

¥æÐ »ÜU çÎÝ }¢ãGËHæ „¢ñÎæxæÚæÝ (ÏæÚïHè àæÚèÈGU) „àæÚèÈGU

Hï xæ» J …Ïæ ¥æÐ }¢çS…Î ÜïU ÜGUÚèÏæ Ðãé¢™ï „æï ¥æ’HæãG…GÚ„ çÜGUÏHæ }¢ÜUæÝ ¨ï ÏææãÚ „àÚèÈGU Hæ Úãï ƒï J


218

ÎèÝæ ç}¢²æ¢ ¥æÐ ÜUæï Îï¶ ÜUÚ |ææxæï ¥æñÚ»ÜU xæHè }¢ ï ¢ ÀéÐ xæ» J Hæïxææï ¢ Ýï ¥æÐ ÜUæï Îï¶æ „æï Ðã™æÝæ ¥æñÚÜUãæ : v²ê¢ |ææxæ„ï ãæï, ç}¢²æ¢ ? ¥æÐ Ýï ¥ÐÝèÜUÓ™è …GÏææÝ }¢ï ¢ ÈGUÚ}¢æ²æ : Ïææ }¢æñH±æ ¥æM ãñ J (²æ’Ýè àæÚè¥G„ÜïU §}¢æ}¢ ¥æ Úãï ãñ¢) Hæïxææï ¢ Ýï ÜUãæ : }¢æñH±è „¢çãGÏæ ¥æ Úãï ãñ¢, „æïv²æ ãé±æ J (¥Ïæ ™ê¢çÜU ¥æÐ ÜUæ „ãÏæ‹Î ÍæéÅÝæï¢ ¨ïªÐÚ ƒæ) §¨ çH²ï ÍæéÅÝæï¢ ÐÚ ãæƒ Ú¶ ÜUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : çÈUÚ… ¶éHï|æ^ï ãñ¢ ? (²æ’Ýè }¢ ïÚæ ç¨~æ ¶éHæ ãé±æ ãñ)

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ çÜGUÏHæ ÜUè ²ïã àææÝ,ÏææÚxææãï §Hæãè }¢ï¢ ²ïã }¢vGÏæêçHÄ²„ çÜU ÏæÇGï ÏæÇïG ÜéGUyæéGÏææï ¥ÏÎæH

¥æÐ ÜïU ¥æ’Hæ }¢„üÏæï ÜUè ÜGUÎí ÜUÚ„ï ƒï JÏæçËÜU ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜUè ÏææÚxææã }¢ ï ¢ }¢æ’ÚïÈGU„ï §Hæãè

ÜïU ¥SæÚæÚ ¥æñÚ L}¢ ê…G ¨}¢ÛæÝï ÜïU çH²ï ãGæç…GÚè çÎ²æ ÜUÚ„ï ƒï J („…çËH²æ„ï ¥ãG}¢Î Ú…Gæ, }¢é…çgÎï ±vG„ ÜUæ »ãGç„Úæ}¢, ¨. 48)

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜUè ¥G-…G}¢„ ± }¢ÜGUæ}¢ ï}¢é„¥GçËHÜGU »ÜU ¥æñÚ §ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G ¨Ó™æ ±æÜïGU¥Gæ Ðïàæï ç¶GÎ}¢„ ãñÐçÉG²ï ¥æñÚ Ûæêç}¢²ï J

}¢ÁÁGæêÏæï …G}¢æÝæ }¢ÁÁGæêÏæï …G}¢æÝæ ãG…GÚ„ï {æïÜUæ àææã ÏæÚïHè

àæÚèÈGU ÜïU }¢àãêÚ Ïæé…éGxæü xæé…GÚï ãñ¢ J ¥æÐ ÐÚ |æè ¥ÜU¯Ú …ÁGÏæ (±æïããGæH„ …æï }¢ÁÁGæêÏæ ÈGUÜGUèÚæï¢ ÜïU çH²ï }¢wG¨ê¨ ãñ) ÜUè ÜñUçÈGUÄ²„ „GæÚèÚã„è ƒè J ç¨. 1316 çã. ÜUæ ±¢Üï GU¥Gæ ãñ çÜU ãG…GÚ„ {æïÜUæ àææã

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜUè ÏææÚxææã }¢ï ¢ ãGæç…GÚãé» ¥æñÚ (Ýæ ±æçÜGUçÈGUÄ²„ ÜUè çÏæÝæ ÐÚ) ÈGUÚ}¢æÝï Hxæï : ãéGÁGæêÚ çÄ²Îï¥GæH}¢ ÜUè ãéGÜêU}¢„ …G}¢èÝ ÐÚ Ý…GÚ ¥æ Úãè ãñ,¥æS}¢æÝ ÐÚ Ý…GÚ Ýãè¢ ¥æ„è ?


219

¥æ’Hæ ãG…GÚ„ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ : ãéGÁGæêÚÐéÚÝêÚ àæãÝàææãï Îæï ¥GæH}¢ ÜUè ãéGÜêU}¢„ ç…¨„GÚãG …G}¢èÝ ÐÚ ãñ, §¨è „GÚãG ¥æS}¢æÝ ÐÚ |æè ãñ J ãG…GÚ„ï {æïÜUæ àææã

Ýï çÈUÚ (Ýæ ±æçÜGUçÈGUÄ²„ ÜUè çÏæÝæ ÐÚ) ¥G…üG çÜU²æ :ãéGÁGæêÚï ¥ÜUÚ}¢, ÝêÚï }¢ é…S¨}¢ ÜUè ãéGÜêU}¢„ …G}¢èÝÐÚ Ý…GÚ ¥æ Úãè ãñ, ¥æS}¢æÝ ÐÚ Ý…GÚ Ýãè¢ ¥æ„è ? (Ïæé…éGxææï Z ¨ï §¨

„GÚãG ÜïU …é}Hï çÝÜUHÝæ ²æ „æï ãGæH„ï ¨ÜUÚ ÜUè çÏæÝæ ÐÚ ãæï„æ ãñ ²æ Ýæ±æçÜGUçÈGUÄ²„ ÜUè çÏæÝæ ÐÚ J ¥æÐ ÜUæ §¨ „GÚãG }¢æ’Hê}¢

ÜUÚÝæ, Ýæ ±æçÜGUçÈGUÄ²„ ÜUè çÏæÝæ ÐÚ ƒæ)¥æ’Hæ ãG…GÚ„ Ýï çÈUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : çÜU¨è

ÜUæï Ý…GÚ ¥æ» ²æ Ý ¥æ» HïçÜUÝ }¢ïÚï ¥æÜGUæ, àæãÝàææãï Îæï …ãæ¢ ÜUè ãéÜêU}¢„ ÏæãGÚæï ÏæÚ, wGæéàÜUæï „Ú, Ïæxææïü ¢ ¯}¢Ú,

àæ…Ú ± ãG…Ú, àæ}„¢ï ÜGU}¢Ú, …G}¢èÝæï ¥æS}¢æÝ, ãÚ àæñ ÐÚ ãÚ …xæã…æÚè ƒè, …æÚè ãñ ¥æñÚ …æÚè Úãïxæè J ²ïã …±æÏæ ¨éÝ ÜUÚ ãG…GÚ„ï {æïÜUæàææã ™Hï xæ» J ²ÜGUèÝï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ãéGÁGæêÚ }¢éçz„²ï ¥æ’…G}¢ï çã‹Î }¢æñHæÝæ }¢éãG}}¢Î}¢ éS„GÈGUæ Ú…Gæ ¶GæÝ ÜUè ©G}¢í àæÚèÈGU ç¨ÈüGUU6 „¢H ÜUèƒè, ¥æñÚ ©¨ ±vG„ ¥æÐ À„ ÐÚ „àæÚèÈGU ÈGUÚ}¢æ ƒï çÜU¥™æÝÜU À„ ÐÚ ¨ï çxæÚ ÐÇGï J

±æçHÎæ „¢çãGÏææ Ýï „à±èàæ }¢ï¢ ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ( )ÜUæï ¥æ±æ…G Îè ¥æñÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : „é}¢ ( ) ¥|æè »ÜU }¢ÁÁGæêÏæ ¨ï©ËæÛæï ¥æñÚ ±æïã àææ²Î xæéGS¨ï }¢ï¢ ™Hï xæ», Îï¶æï …|æè „æï ²ïã }¢éS„GÈGUæÚ…Gæ ( ) À„ ÐÚ ¨ï çxæÚ ÐÇGï, }¢ÁÁGæêÏææï¢ ï ©HÛæÝæ Ýãè¢ ™æçã²ï J¥æ’Hæ ãG…GÚ„ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : }¢éS„GÈGUæ Ú…Gæ ( )À„ ÐÚ ï çxæÚï „æï ãñ¢, HïçÜUÝ ©‹ãï¢ ( ) ™æïÅ Ýãè¢ Hxæè ãæïxæè ! ! !


220

}¢ÜUG¢}¢ï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ Îï¶æ „æï ±æÜïUG§üG ¥æÐ ÜïU }¢èÆï }¢èÆï }¢ÎèÝïÜïU }¢é‹Ýï àæã…GæÎï (}¢éS„GÈGUæ Ú…Gæ ) ¨ãGèãG ¨Hæ}¢„ }¢ éSÜéUÚæ Úãï

ƒï J ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ : ¥ËH¢ã ¥xæÚ »ï¨ï }¢éS„GÈGUæ Ú…Gæ ( ) ã…GæÚ |æè ¥G„Gæ ÈGUÚ}¢æ» „æï |æè wGæéÎæ

ÜUè ÜGU¨}¢ ! §Ý ¨Ïæ ÜUæï àæÚè¥G„ï }¢é„G¤ãÚæ ÐÚ ÜéGUÚÏææÝ „æï ÜUÚ

¨ÜU„æ ãê¢ J HïçÜUÝ àæÚè¥G„ï }¢é„G¤ãÚæ ÐÚ ÜUæï§ü ãGÈüGUUÝ ¥æÝï Îê¢xææ J

ÜU}¢æHï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ çÈUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : }¢ÁÁGæêÏæ „æï ÈGUÜGUèÚ ÜïU

Ðæ¨ §SHæãG ÜïU çH²ï „àæÚèÈGU Hæ„ï ãñ¢ ¥æñÚ ²ïã ÜUæ}¢ ÈGUÜGUèÚ ÜïU

ç¨ÐéÎü ãñ J ãG…GÚ„ï {æïÜUæ àææã „¢çãGÏæ …G}¢èÝ ÜUè ¨ñÚÈGUÚ}¢æ ™éÜïU ƒï ¥Ïæ ¥æS}¢æÝ ÜUè ¨ñÚ ÈGUÚ}¢æÝï …æ Úãï ƒï, çHãæ…Gæ©¨ Ý…GÚ ÜUè …GM Ú„ ƒè, ç…¨ ¨ï ãé GÁ Gæ êÚ àæãÝàææãï ÜUæïÝñÝ

ÜïU §çwG„²æÚæ„ ¥æS}¢æÝ ÐÚ |æè }¢ éHæãG…GæÈGUÚ}¢æ„ï J §¨ çH²ï ÈGUÜGUèÚ ÜïU Ðæ¨ „àÚèÈGU Hæ»,

©‹ãï¢ ±æïã Ý…GÚ ¥G„Gæ ÜUÚ Îè xæ§ü J

„éGÈGñUHï ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÜéUÀ ÎïÚ ÜïU Ïææ’Î ãG…GÚ„ {æïÜUæ àææã Îæ ïÏææÚæ çÈUÚ ãGæç…GÚ ãé», ¥æñÚ HÐÜU„ï ãé» ¥æ’Hæ ãG…GÚ„

ÜUè „GÚÈGU ÏæÉG ÜUÚ }¢é¥GæÝÜGUæ çÜU²æ (²æ’Ýè ¨èÝï ¨ï

çHÐÅ xæ») ¥æñÚ ÐïàææÝè ™ê}¢ Hè, çÈUÚ ÈGUÚ}¢æ²æ : wGæéÎæ ÜUèÜGU¨}¢ ! ç…¨ „GÚãG ãéGÁGæêÚ ÜUè ãéGÜêU}¢„ …G}¢èÝÐÚ ãñ, §¨è „GÚãG ¥æS}¢æÝ ÐÚ |æè, ÏæçËÜU ãÚ …xæã ãÚ àæñ ÐÚ, ãéGÁGæêÚ

ÜUè ãéGÜêU}¢„ Îï¶ Úãæ ãê¢ J ¥æÐ

ÜïU „éÈGñUH, ¥Ïæ ¥æS}¢æÝ ÐÚ |æè }¢éÛæï ãéGÁGæêÚ

ÜUè ãéGÜêU}¢„ Ý…GÚ ¥æ Úãè ãñ J

(„…çËH²æ„ï §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ }¢yGÏæê¥Gæ ÜUÚæ™è,1987, ¨.49)U


221

…æÝ„ï ƒï „éÛæï Üé GUyæéÏææï ¥ÏÎæH ¨Ïæ

ÜUÚ„ï ƒï }¢ÁÁGæêÏææï „¢çHÜU ¥ÎÏæ

„ïÚè ™æñ¶Å Ðï ¶G}¢ ¥ãHï çÎH ÜUè …ÏæèÝ

¨çÄ²Îè }¢é<àæÎè àææã ¥ãG}¢Î Ú…Gæ

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! }¢ÁGÜêUÚæ ±æÜGïU¥Gæ„ ¨ï Ð„æ ™HæçÜU ã}¢ï¢ ãÚ }¢é¥Gæ}¢H ï }¢ï¢ àæÚè¥G„ ãè ÜUæï Ðïàæï Ý…GÚ Ú¶Ýæ ™æçã²ï ¥æñÚ¥xæÚ çÜU¨è wGæéàæ Ý¨èÏæ ÜUæï §¨ ÐéÚ çÈGU„Ý ÎæñÚ }¢ï¢ çÜU¨è ÐèÚï ÜUæç}¢H ÜïUÎæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„xæè ÜUè ¨¥GæÎ„ ç}¢H …æ», „æï §¨ ÜïU çH²ï ²ïã |æèHæç…G}¢ ãñ çÜU ±æïã „GÚèÜGU„ ï }¢é„¥GçËHÜGU §GË}¢ ãGæç¨H ÜUÚ ÜïU }¢é<àæÎïÜUæç}¢H ÜïU ãéGÜGUêÜGU ÜUæï |æè Ðïàæï Ý…GÚ Ú¶ï „æçÜU ±æïã “²ÜU ÎÚ xæèÚ}¢éãGÜU}¢ xæèÚ” ²æ’Ýè “»ÜU ÎÚ±æ…Gæ ÐÜUÇG ¥æñÚ }¢ÁGÏæê„Gè ï ÐÜUÇG” ÐÚ}¢ÁGÏæê„Gè ï ÜUæÚÏæ‹Î Úã ÜUÚ Îé‹²æ ± ¥æç¶GÚ„ ÜUè |æHæ§²æ¢ ãGæç¨H ÜUÚ¨ÜïU, ±ÚÝæ àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ï Ýæ ±æçÜGUçÈGUÄ²„ »ÜU }¢éÚèÎ ÜïU çH²ï Ýç¨ÈüGUUÎé‹²æ ¥æñÚ ¥æç¶GÚ„ ÜïU ¥G…Gè}¢ ÝévG„¢Ý ÏæçËÜU §ü}¢æÝ ÜïU çH²ï |æè¨wG„ ¶G„GÚï ÜUæ Ïææ§G¯ ÏæÝ ¨ÜU„è ãñ J ÜUæç}¢H }¢éÚèÎèÝ ÜïU Îæï ¨Ó™ï¥æñÚ §GÏæí„ÝæÜU ±æÜïU G¥Gæ„ ¥ÐÝï HzG…Gæï¢ }¢ï¢ Ðïàæ ÜUÚÝï ÜUè ¨¥Gì² ÜUèxæ§ü ãñ }¢éHæãG…Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢ J

{1} Ýæ}¢ çÝãæÎ ÐèÚ Ýé}¢æ ¥Gæç}¢H»ÜU §SHæ}¢è |ææ§ü …æï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ¨ï

±æÏæS„æ ƒï, ¨Ú ÐÚ ¨Ï…G §G}¢æ}¢ï ÜUæ „æ… ¥æñÚ ™ïãÚï ÐÚ ¨é‹Ý„ ÜïU}¢é„GæçÏæÜGU ÎæÉGè |æè ƒè J Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè ÜUæ}¢æï¢ }¢ï ¢ }¢¨MÈGUÚã„ï J ±æïã çÜGUÏHæ àæñ¶Gï „GÚèÜGU„ ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ ¨ï }¢éÚèÎ |æè ƒï, ©‹ãæï¢ Ýï Ïæ„æ²æ çÜU ã}¢æÚï ÍæÚ }¢ï¢ ™ê¢çÜU Îé‹²±è }¢æãGæïHƒæ, çHãæ…Gæ »ÜU çÎÝ ÏæÇGï |ææ§ü ÍæÚ }¢ï¢ çÜU¨è ¥Gæç}¢H ÜUæï Hï¥æ», …æï ÐèÚ |æè ÜUãHæ„æ ƒæ J àæéM¥G àæéM¥G }¢ï¢ §¨ Ýï }¢ïÚï ¥æñÚ }¢ïÚïÍæÚ±æHæï¢ ÜïU „¢}¢Ýï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ¥æñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

ÜUè wGæêÏæ „æ’ÚèÈïUG¢ ÜUè¢ J }¢xæÚ ¥æçãS„æ ¥æçãS„æ }¢ïÚè


222

xæGñÚ }¢æñ…êÎxæè }¢ï¢ ÍæÚ±æHæï¢ ÜUæï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ¥æñÚ çÜGUÏHæ àæñ¶Gï „GÚèÜGU„¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï ÏæÎ…GÝ ÜUÚÝï ÜUè ÜUæïçàæàæÜUÚÝæ àæéM¥G ÜUÚ Îè J ç…¨ ÜïU Ý„è…ï }¢ï¢ ÍæÚ±æHï }¢ïÚï Îæ’±„ï §SHæ}¢èÜUæ }¢-ÎÝè ÜUæ}¢ ÜUÚÝï ¥æñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÐÚÏæï …æ »’„ïÚæ…Gæ„ ÜUÚÝï Hxæï J }¢ñ¢ Ýï ©‹ãï¢ Ïæãé„ ¨}¢Ûææ²æ }¢xæÚ ±æïã Ýæ}¢çÝãæÎ ÐèÚ Ýé}¢æ ¥Gæç}¢H ÍæÚ ±æHæï¢ ÜUæï ¥ÐÝï Îæ}¢ï „ÁæG±èÚ (²æ’Ýè}¢RUæï ÈGUÚïÏæ ÜïU …æH) }¢ ï¢ ÈUæ¢¨ ™éÜUæ ƒæ J

ÍæÚ ±æHï »ÜU ¥GÚ ï ï ™‹Î ÍæÚïHê }¢„¢§H ÜUè çÏæÝæ ÐÚ ¨wG„ÐÚïàææÝ ƒï J »ÜU çÎÝ ©¨ Ýæ}¢ çÝãæÎ ÐèÚ Ýï ÍæÚ±æHæï¢ ÜUæï Ïæ„æ²æ çÜU }¢ñ¢Ýï Úæ„ ç™ËHæ ¶è¢™æ „æï }¢éÛæï }¢æ’Hê}¢ ãé±æ çÜU „é}¢ Hæïxææï¢ ÐÚ çÜU¨è Ýï…GÏæÚÎS„ ÜUæHæ §GË}¢ ÜUÚæ Ú¶æ ãñ, „é}¢ ¨Ïæ ÜUè }¢ï’²æÎ Ú¶è …æ ™éÜUèãñ, §GHæ… §ç‹„ãæ§ü Îéà±æÚ ãñ ¥æñÚ „é}¢ Ïæ ÜUè …æÝ wG„ ¶G„GÚï }¢ï¢ ãñ, }¢xæÚ¥æÐ Hæïxæ }¢„ ÍæÏæÚæ»¢ J }¢ñ¢ ¥ÐÝè …æÝ ¶G„GÚï }¢ï¢ ÇæH ÜUÚ |æè „é}ãæÚè}¢éçàÜUH ÜïU ãGH ÜïU çH²ï ÜUæïçàæàæ ÜUM¢xææ J §¨ „GÚãG ÍæÚ±æHæï¢ ÜUæï ©¨ Ýï©ËÅè ¨è{è Ïææ„ï¢ Ïæ„æ ÜUÚ ¥ÐÝæ çxæÚ±èÎæ ÜUÚ çH²æ J ¥Ïæ „æï ÍæÚ±æHï}¢éÛæï }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ï ¨wG„è ï ÚæïÜUÝï Hxæï J }¢ñ¢ ÏæÇGæ ÐÚïàææÝ ƒæ çÜUv²æ ÜUM¢ ? çÎÝ Ïæ çÎÝ ÍæÚ±æHæï¢ ÜïU çÎH }¢ï¢ ©¨ Ýæ}¢ çÝãæÎ ¥Gæç}¢H ÜUè¥GÜGUèÎ„ ± }¢ãGÏÏæ„ ÏæÉG„è ãè …æ Úãè ƒè J

™‹Î }¢æã Ïææ’Î §çœæÈGUæÜGUÝ ÍæÚ ±æHæï¢ ÜïU „¢}¢Ýï ²ïã Ïææ„ ¶éHèçÜU ±æïã ¥Gæç}¢H ç… ï ²ïã ¥ËH¢ã ÜUæ }¢vGÏæêH Ïæ‹Îæ ¨}¢Ûæ ÏæñÆïƒï, ÏæÇïG |ææ§ü ï }¢„¢§H ÜïU ãGH ÜïU ÏæãæÝï ÜU}ææï Ïæïàæ 80,000

M çÐ²ï Hï ™éÜUæ ãñ J ²ïã éÝ ÜUÚ ÍæÚ±æHæï¢ ÜïU ÐñÚæï¢ „Hï ï …G}¢èÝ çÝÜUHxæ§ü çÜU »ÜU „æï ã}¢ ±ñ ï ãè Ïæãé„ ÐÚïàææÝ ƒï }¢…GèÎ ²ïã ¥æÈGU„ ! ©‹ãæï¢ Ýï|ææ§ü ï ÐêÀæ çÜU ©¨ ¥Gæç}¢H ÜUæï Ðñ ï Îï„ï ±vG„ „é}¢ Ýï ã}¢ï¢ Ïæ„æ²æ v²ê¢Ýãè¢ ? „æï ©‹ãæï¢ Ýï Ïæ„æ²æ çÜU ¥Gæç}¢H Ýï ¨wG„è ï }¢‹¥G çÜU²æ ƒæ çÜUçÜU¨è ÜUæï }¢„ Ïæ„æÝæ ±ÚÝæ ¨wG„ ÝévG„¢Ý ÜUæ ¥‹Îïà¢¢ ãñ J

222


223

¶ñGÚ, …Ïæ ©¨ ¥Gæç}¢H ï Ïææ„ ÜUè xæ§ü ¥æñÚ ÚÜGU}¢ ±æÐ¨è ÜUæ}¢ é„GæHÏææ çÜU²æ xæ²æ „æï ±æïã ÝæçÎ}¢ ãæïÝï ÜïU Ïæ…æ» ¨wG„ „Gñàæ }¢ ï ¢ ¥æxæ²æ ¥æñÚ {}¢çÜU²æ¢ ÎïÝï Hxææ çÜU }¢ éÛæï ¼æx¢ }¢„ ÜUÚæï, }¢ ñ ¢ Ýï ²ïã Ðñ¨ï„é}ãæÚï çH²ï ãè ¶G™ü çÜU²ï ãñ¢ J ¥xæÚ }¢ïÚè Ïææ„ï¢ ¥æñÚ Hæïxææï¢ ï ÜUÚæïxæï „æï»ï„¢ ¥G}¢H ÜUM¢ xææ çÜU „é}ãæÚï ÏæÓ™ï ÐæxæH ²æ }¢æ’ÁGæêÚ ãæï …æ»¢xæï J

§¨ „GÚãG ÇÚæÝï ±æHè Ïææ„ï¢ éÝ ÜUÚ „}¢æ}¢ ÍæÚ±æHï ¶GæñÈGU…GÎæãæï xæ» ¥æñÚ ²ïã ÈGñU¨Hæ çÜU²æ çÜU …æï Ðñ¨ï ™Hï xæ» ©‹ãï¢ |æêH …æ»¢¥æñÚ ©¨ï ¥æ²‹Îæ ¥ÐÝï ÍæÚ Ý ÏæéHæ²æ …æ» J }¢xæÚ ±æïã çÏæÝ ÏæéHæ»¥æÝï ¥æñÚ }¢…GèÎ Ðñ„¢ ï ¢ ÜUæ }¢é„GæHÏææ ÜUÚÝï Hxææ J Ðñ¨ï Ý ç}¢HÝï ÐÚ{}¢çÜU²æ¢ Îï„æ, ã}¢ ÏæÇGï ÐÚïàææÝ ƒï J }¢ ñ ¢ Ýï }¢æñÜGU¥G xæGÝè}¢„ …æÝ ÜUÚÍæÚ±æHæï¢ ÜUæ …ïGãìÝ ÏæÝæ²æ ¥æñÚ „}¢æ}¢ ÍæÚ±æHæï¢ ÜUæï ¥}¢èÚï ¥ãHï

é‹Ý„ ÜUæ }¢éÚèÎ ÏæÝ±æ çÎ²æ ¥æñÚ }¢…çH ï }¢v„êÏææ„æï„æ’±è…Gæ„ï ¥GœæGæçÚ²æ ÜïU ÏæS„ï ï ÚæÏæï„Gæ çÜU²æ, „æ’±è…Gæ„ï ¥GœæGæçÚ²æçH²ï ¥æñÚ ÜUæÅ ÜUÚ±æ§ü ç…¨ ï ÍæÚ ±æHæï¢ ÜUè ÍæÏæÚæãÅ }¢ ï ¢ ÜU}¢è ãé§ü¥æñÚ xæñGÚ }¢é„±vÜïU¥G „GæñÚ ÐÚ „æ’±è…Gæ„ï ¥GœæGæçÚÄ²æ ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï©¨ Ýæ}¢ çÝãæÎ ¥Gæç}¢H ÐèÚ Ýï wGæéÎ ãè ¥æÝæ ÀæïÇG çÎ²æ J §¨ „GÚãG¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï }¢éÚèÎ ãæïÝï ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ïã}¢ ¨Ïæ ÍæÚ±æHæï¢ ÜUè §¨ ¥æÈGU„ ¨ï …æÝ ÀêÅ xæ§ü J

{2} ¥GÜGUèÎ„ ÜUè „vG¨è}¢ ÜïU ÝévG„¢Ýæ„»ÜU 20 „¢Hæ Ýæñ …±æÝ Ýï Ïæ„æ²æ çÜU ÜU}¢æï Ïæïàæ 4 „¢H

ÐãHï }¢ñ¢ Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ¨ï ±æÏæS„æ ãæï ÜUÚ ¥}¢èÚï¥ãHï é‹Ý„ ÜUæ }¢éÚèÎ ÏæÝ xæ²æ ¥æñÚ §…ç„}¢æ¥G }¢ï ¢ÐæÏæ‹Îè ï ¥æÝï Hxææ J Úæï…GæÝæ Î ü Îï„æ ¥æñÚ }¢Îí „éH }¢ÎèÝæ (ÏææçHxæGæÝ)}¢ï¢ çàæÜüU„ |æè ÜUÚ„æ ¥æñÚ ÐæÏæ‹Îè ÜïU „¢ƒ }¢-ÎÝè §‹¥Gæ}¢æ„ ÜUæ ÜUæÇü|æè ÐéÚ ÜUÚ„æ, Ú-}¢…GæÝéH }¢éÏææÚÜU }¢ï¢ ¨é‹Ý„æï¢ |æÚæ §…ç„}¢æ§üG »’ç„ÜUæÈGUÜUÚÝï ÜUè ¨¥GæÎ„ |æè Ðæ§ü, ¥æñÚ ±ãæ¢ }¢éÛæï ¨ÚÜUæÚï }¢ÎèÝæ, ¨éMÚïÜGUËÏææï ¨èÝæ ÜUè ç…G²æÚ„ |æè Ý¨èÏæ ãé§ü J


224

©¨ àæwG UUÜUæ ÜUãÝæ ƒæ çÜU ãæ» }¢ïÚè ÏæÎ Ý¨èÏæè çÜU }¢ñ ¢¥ËH¢ã ÜïU »ÜU ±Hè ï }¢éÚèÎ ãæïÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ „GÚèÜGU„ ÜïU ©¨êHæï¢ ïÝæ ±æçÜGUÈGU ãæïÝï ÜïU Ïææ§G¯ §{Ú ©{Ú |æÅÜUÝï ÜUæ ¥GæÎè ƒæ J ÜUæàæ çÜU“²ÜU ÎÚ xæèÚ }¢æïãìGÜU}¢ xæèÚ” ²æ’Ýè »ÜU ÎÚ±æ…Gæ ÐÜUÇG }¢ÁGÏæê„Gè ¨ïÐÜUÇG ÐÚ ÜUæÚÏæ‹Î Úã„æ ¥æñÚ ç¨ÈüGUU¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ¥æñÚ…Ë±ï çÎH }¢ï¢ Ïæ„¢» Ú¶„æ „æï ¥æ… }¢ñ¢ ²ê¢ ÏæÚÏææÎ Ý ãæï„æ, ÜUæàæ }¢ïÚè¥GÜGUèÎ„ ÜUæ }¢ãG±Ú çSæÈGUü }¢ïÚï }¢é<àæÎ ãæï„ï, ÜUæàæ ! }¢ñ¢ ¥ÐÝè

¥GÜGUèÎ„ „vG è}¢ Ý ÜUÚ„æ J

}¢é¥Gæ}¢Hæ ÜéUÀ ²ê¢ Úãæ çÜU }¢éÛæï …Ïæ |æè çÜU¨è Ýæ}¢ çÝãæÎ¥Gæç}¢H ²æ ÐèÚ ÜïU }¢é„¥GçËHÜGU §çœæGHæ¥G ç}¢H„è çÜU ±æïã ÜGUËÏæ …æÚè

ÜUÚ Îï„æ ãñ ²æ §S}¢ï ¥æ’…G}¢ …æÝ„æ ãñ „æï }¢ñ¢ çÏæxæGñÚ „¢ï™ï ¨}¢Ûæï ©¨

ÜïU Ðæ¨ Ðãé¢™ …æ„æ, }¢xæÚ ãÚ …xæã ç¨±æ» …GæçãÚè }¢é¥Gæ}¢Hæ„ ÜïU

ÜéUÀ Ý ç}¢H„æ, HïçÜUÝ v²æ ÜUÚ„æ }¢ñ¢ ¥ÐÝè ¥GæÎ„ ¨ï }¢…ÏæêÚ ƒæ Jç…¨ ÜUæ ¶G}¢²æ…Gæ ¥æç¶GÚï ÜUæÚ }¢éÛæï |æéxæ„Ýæ ÐÇGæ J

»ÜU çÎÝ }¢ïÚè }¢éHæÜGUæ„ »ÜU àæwG¨ ¨ï ãé§ü ç…¨ Ýï „GÚèÜGU„ ÜïU

Ýæ}¢ ÐÚ ÜéUÀ Ïææ„ï¢ »ï¨ï ¨ãìGÚ ¥¢xæï…G ¥‹Îæ…G }¢ï¢ Ïæ„æ§¢ü çÜU }¢éÛæï Ïæãé„¥ÓÀæ Hxææ ¥æñÚ }¢ïÚè ÏæÎ çÜGUS}¢„è çÜU }¢ñ¢ Ýï ©¨ ¨ï ÎæïS„è ÜUÚ Hè J±vG„ xæé…GÚ„æ Úãæ, »ÜU çÎÝ ©¨ Ýï ¥ÐÝï »ÜU ©S„æÎ ¨ï ç}¢H±æ²æç…¨ï ±æïã ¥ÐÝæ “ÐèÚ” ÜUã„æ ƒæ J ©¨ ÜïU ©S„æÎ Ýï }¢éÛæï ÐæÝè ÐÚÎ}¢ ÜUÚ ÜïU çÐHæ²æ ¥æñÚ ¥ÐÝï Ðæ¨ ÐæÏæ‹Îè ¨ï ¥æÝï ÜUè „æÜUèÎ ÜUè JçÈUÚ }¢ïÚæ ÎæïS„ }¢éÛæï ¥ÜU¯Ú ¥ÐÝï „¢ƒ ±ãæ¢ Hï …æ„æ J ©¨ ÜïU ©S„æÎ Ýï}¢éÛæï Úæï…GæÝæ ÐÉGÝï ÜïU çH²ï »ÜU ±…GèÈGUæ |æè çÎ²æ ¥æñÚ ÜUãæ çÜU § ï ÐÉGÝïÜUè ±…ã ¨ï „é}¢ Hæïxææï¢ ÜïU çÎH ÜUè ÐæïàæèÎæ Ïææ„ï¢ …æÝ Hæïxæï J }¢ñ¢ ÝïçÏæHæ „¢ï™ï ¨}¢Ûæï ©¨ ±…GèÈGïU ÜUæï ¥ÐÝæ }¢æ’}¢êH ÏæÝæ çH²æ J


225

²ê¢ »ÜU ¥GÚ¨ï „ÜU ±…Gæ§ÈGU çÜU²ï ¥æñÚ ÐæÏæ‹Îè ï ©„ ÜïU Ðæ¨

…æ„æ Úãæ, }¢xæÚ }¢ ïÚï çÎH }¢ ï ¢ MãGæçÝÄ²„ ÏæÉGÝï ÜïU Ïæ…æ» ¨wG„è

ÏæÉG„è ™Hè xæ§ü ç…¨ ÜïU Ý„è…ï }¢ï ¢ }¢ïÚæ çÎH xæéÝæãæï¢ ÐÚ ÎHèÚ ãæï

xæ²æ J }¢ ñ ¢ Ýï ©¨ï ¥æ… „ÜU Ý}¢æ…G ÐÉG„ï Ýãè¢ Îï¶æ ƒæ ¥æñÚ ãGñÚæÝ ÜéUÝ

Ïææ„ ²ïã ƒè çÜU }¢ñ ¢ ©¨ ¨ï ÏæÎ…GÝ ãæïÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ ©¨ ÜïU Ðæ¨

}¢ é¨Ë¨H …æ„æ Úã„æ ƒæ J Ý …æÝï }¢éÛæï v²æ ãæï xæ²æ ƒæ J ¥æçãS„æ

¥æçãS„æ }¢ ñ ¢ Ýï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU ¨é‹Ý„æï¢ |æÚï §…ç„}¢æ¥ G }¢ ï ¢ çàæÜüU„

ÜUÚÝæ ÀæïÇG Îè çÈUÚ „Ú „ï §G}¢¢}¢¢ à¢ÚèÈGU |¢è ©¼Ú x¢²¢ ¥¢ñÚ ( )

Î¢ÉGè à¢ÚèÈGU |¢è }¢éæÇ±¢ Îè, Ý}¢æ…Gï¢ |æè ÐÉGÝæ ÀæïÇG Îè¢ ¥æñÚ ãÚ ©¨

xæéÝæã }¢ ï¢ |æè }¢éHÃ±¨ ãæï„æ ™Hæ xæ²æ …æï }¢-ÎÝè }¢æãGæ ïH ï ±æÏæS„xæè

¨ï ÐãHï |æè Ýãè¢ çÜU²æ ÜUÚ„æ ƒæ, ¥æã ! }¢ïÚè ãGæH„ §ç‹„ãæ§ü

§GÏæí„ÝæÜU ãæï ™éÜUè ƒè J

ÜéUÀ ¥GÚ¨ï „ÜU „æï }¢ïÚæ ±ãæ¢ Ïæãé„ çÎH Hxææ }¢xæÚ çÈUÚ çÎH

±ãæ¢ ¨ï |æè ©™æÅ ãæïÝæ àæéM¥G ãæï xæ²æ ¥æñÚ ÍæÏæÚæãÅ „GæÚè ÚãÝï Hxæè J

v²ê¢çÜU ¥Ïæ ±æïã }¢éÛæ ¨ï »ï¨è Ïææ„ï¢ ÜUÚÝï Hxææ ƒæ ç…‹ãï¢ ¨éÝ ÜUÚ }¢ñ ¢

ÜUæ¢Ð ©Æ„æ J ±æïã ÜUã„æ çÜU ( ) ¥ËH¢ã, Ú¨êH ¥æñÚ }¢é<àæÎ

»ÜU ãè ãñ¢ J }¢é<àæÎ ãè wGæéÎæ ãñ, ÈGU…üG Úæï…Gæ, Ý}¢æ…G ¨Ïæ ÜUè …xæã Ïæ¨

„¨Ã±éÚï }¢ é<àæÎ ãè ÜUæÈGUè ãñ J” ¥Ïæ }¢ñ¢ ±ãæ¢ …æÝæ Ýãè¢ ™æã„æ ƒæ }¢xæÚ

}¢ñ ¢ }¢…ÏæêÚ ƒæ v²ê¢çÜU ±æïã àæwG¨ }¢éÛæï {}¢çÜU²æ¢ Îï„æ çÜU ²ãæ¢ ¥æÝï ÜUæ

ÚæS„æ „æï ãñ …æÝï ÜUæ ÜUæï§ü ÚæS„æ Ýãè¢ ãñ, ±æÐ¨è ÜUæ ç¨ÈüGUU»ÜU

ÚæS„æ ãñ ¥æñÚ ±æïã ãñ “}¢æñ„” J }¢ ñ¢ …Ïæ |æè ±ãæ¢ Ý …æÝï ÜUæ §ÚæÎæ

ÜUÚ„æ „æï }¢ïÚè „GÏæè¥G„ ¶GÚæÏæ ãæïÝï Hxæ„è çÎH ÍæÏæÚæÝï Hxæ„æ ¥æñÚ }¢ñ ¢ Ý

™æã„ï ãé» |æè ±ãæ¢ Ðãé¢™ …æ„æ J


226

çÏæH ¥æç¶GÚ }¢æ²ê¨ ãæï ÜUÚ }¢ ñ ¢ Ýï wGæéÎÜéUàæè ÜUæ §ÚæÎæ ÜUÚ

çH²æ, ¥æñÚ àææ²Î }¢ñ ¢ wGæéÎÜéUàæè ÜUÚ |æè Hï„æ }¢xæÚ wGæéàæ çÜGUS}¢„è ¨ï

çÜU¨è „GÚãG }¢ éÛæï àæã…GæÎ» ¥GœæGæÚ ãGæ…è ¥ãG}¢Î ©GÏæñÎéÚü…Gæ ÜGUæçÎÚè

¨ï }¢ éHæÜGUæ„ ÜUè ¨¥GæÎ„ ç}¢H xæ§ü J }¢ ïÚè MÎæÎ ¨éÝ ÜUÚ

©‹ãæï¢ Ýï Ïæãé„ ãè àæzGÜGU„ ÈGUÚ}¢æ§ü ¥æñÚ ÏæÇGï Œ²æÚ ¨ï }¢ éÛæï ¨}¢Ûææ²æ

¥æñÚ „æñÏææ ÜUÚ±æ§ü J }¢ñ ¢ Ýï ©Ý ÜUè ±ÜUæH„ ÜïU …GÚè»G

©Ý ÜïU ±æçHÎ „¢çãGÏæ (¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ) ¨ï

„ÁæÎèÎï Ïæñ¥G„ |æè ÜUè J ©‹ãæï¢ Ýï ÈGUÚ}¢æ²æ ÜUè àæ-…-Ú» ¥GœæGæçÚÄ²æ

ÜïU ¥±ÚæÎ ÐÉGÝï ÜUæ }¢æ’}¢ êH Ú¶æï xæGñÏæ ¨ï }¢ÎÎ ãæïxæè,

ÍæÏæÚæ¥æï }¢„, „é}¢ »ÜU ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜïU }¢ éÚèÎ ãæï,

Ïæ¨ §ÚæÎ„ }¢ÁGæÏæê„G Ú¶æï ÜUæï§ü ¶GæñÈGU }¢„ Ú¶æï J ÜéUçÈí G Ä²æ„ ÏæÜUÝï

±æHæï¢ ÜïU Ðæ¨ çÜU¨è ¨êÚ„ }æï¢ Ý …æÝæ, ÈGUÚæ§…G ± ±æç…Ïææ„ ÜUè

¨wG„è ¨ï ÐæÏæ‹Îè Ú¶æï, ¥ËH¢ã çãGÈGUæ…G„ ÜUÚÝï ±æHæ ãñ J

¥æ… „èÝ „¢H ¨ï …Gæ§Î ¥GÚ„¢ xæé…GÚ ™éÜUæ

ãñ J }¢ ñ ¢ Ýï ©Ý Hæïxææï¢ ÜïU Ðæ¨ …æÝæ ÀæïÇG çÎ²æ ãñ J ¥æñÚ ¥Ïæ }¢ñ ¢ Ïæãé„ ÐéÚ

¨éÜêUÝ ãê¢ J ¥GÚ¨» ÎÚæ…G ÜïU Ïææ’Î …Ïæ }¢ñ ¢ Ýï Ïææ …}¢æ¥G„ Ý}¢æ…G

ÐÉGÝæ àæéM ¥G ÜUè „æï }¢ïÚï ¥æ¢¨ê çÝÜUH ¥æ», }¢ ñ ¢ Ýï „¢çÏæÜGUæ xæéÝæãæï¢

|æÚè ç…G‹Îxæè ¨ï „æñÏææ ÜUÚ Hè ãñ J }¢xæÚ …Ïæ „¢çÏæÜGUæ ãGæHæ„ ÜïU

}¢ é„¥GçËHÜGU xæGæñÚ ÜUÚ„æ ãê¢ „æï ÜUæ¢Ð ©Æ„æ ãê¢ çÜU ¥xæÚ çÝxææãï }¢ é<àæÎï

ÜUæç}¢H Ý ãæï„è „æï Ý …æÝï }¢ ïÚæ v²æ ÏæÝ„æ J ¥ËH¢ã ã}¢

¨Ïæ ÜïU §ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„ ÈGUÚ}¢æ» J


227

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! §Ý ±æÜGïU¥Gæ„ ¨ï }¢æ’Hê}¢ ãé±æ

çÜU ç…¨ wGæéàæ Ý¨èÏæ ÜUæï §¨ ÐéÚ çÈGU„Ý ÎæñÚ }¢ï ¢ çÜU¨è »ï¨ï …æ}¢ï»GàæÚæ§„G }¢ é<àæÎï ÜUæç}¢H ¨ï }¢éÚèÎ ãæïÝï ÜUè ¨¥GæÎ„ ç}¢H …æ» …æï

§GË}¢Ý ± ¥G-}¢HÝ, ÜGUæñHÝ ± ÈïUG’HÝ, …GæçãÚÝ ± Ïææç„GÝÝ ¥ãGÜUæ}¢æ„ï

§HæçãÄ²æ ÜUè Ïæ…æ ¥æ±Úè ¥æñÚ éÝÝï ÝÏæç±Ä²æ ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚÝï ¥æñÚÜUÚ±æÝï ÜUè |æè ÚæñàæÝ Ý…GèÚ ãæï ç…Ý ÜUè çÝxææãï ç±Hæ²„ ÜUè

Ïæ-Ú-ÜU„æï¢ ¨ï Hæ¶Gæï¢ }¢é¨H}¢æÝ çÏæH wGæé¨ê¨ Ýæñ …±æÝ xæéÝæãæï¢

¨ï „æ§Ïæ ãæï ÜUÚ ¥ÐÝï àæÏææï Úæï…G ÝïçÜU²æï¢ ÜUè wGæéàÏæê ¨ï }¢é¥GœæGÚ

Ú¶Ýï }¢ï ¢ }¢SæM ÈGU ãæï¢ J »ï¨ï ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜïU }¢éÚèÎ ãæïÝï ÜUè

¨¥GæÎ„ ÐæÝï ±æHï ÜUæï ™æçã²ï çÜU ÈGñU…Gï }¢ é<àæÎ ¨ï Îæ}¢Ý |æÚÝï ÜïU

çH²ï ç¨ÈüGUU¥ÐÝï ÐèÚ ÜïU ÎÚ ÐÚ ãè Ý…GÚ Ú¶ï, §ÚæÎ„ (²æ’Ýè »’„ïÜGUæÎ)

}¢ÁGÏæê„G Ú¶ï J¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : }¢ éÚèÎ ÜUæï ÈGñU…G

“ÐÚÝæHï” ÜUè ç}¢cH Ðãé¢™ïxææ J Ïæ¨ ãéGSÝï ¥GÜGUèÎ„ ™æçã²ï J

ÎÚ ÎÚ ÜUæ ç|æÜUæÚè¨é‹Ýè ©G-H}¢æ» çÜUÚæ}¢ ¥æñÚ …æ}¢ï»G àæÚæ§„G }¢àææ§¶ïG

§GÁG…Gæ}¢ ÜUè ç…G²æÚ„ ± }¢ãGÏÏæ„ }¢ ï¢ Îé‹²æ ± ¥æç¶GÚ„ ÜUè |æHæ§²æ¢

ÐæïàæèÎæ ãñ¢, }¢xæÚ ±æïã Hæïxæ …æï çÜU ¥ãGÜUæ}¢ï àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ ¨ï

Ýæ ±æçÜGUÈGU ãæï„ï ãñ¢ ¥æñÚ ¥ÓÀï ÏæéÚï ÜUè àæÝæwG„ Ýãè¢ Ú¶„ï »ï¨ï Hæïxæ

ÝæÎæÝè }¢ ï ¢ §{Ú ©{Ú |æÅÜU„ï çÈUÚ„ï ãñ¢, ÜUãè¢ ÜGUËÏæ …æÚè ÜUÚ±æÝï ÜïU

Ýæ}¢ ÐÚ, ÜUãè¢ §S}¢ ï ¥æ’…G}¢ ÐæÝï ÜUè wG±æçãàæ ÐÚ „æï »ï¨ï ÝæÎæÝ

Hæïxæ Ïæ„¢ ¥±ÜGUæ„ àæÚè¥G„ ÜïU ç¶GHæÈGU ¥G}¢H ÜUÚÝï ±æHæï¢ ÜïU

ã‰ƒï ™ÉG …æ„ï ãñ¢ ¥æñÚ ¥ÐÝæ Ïæãé„ ÏæÇGæ ÝévG„¢Ý ÜUÚ ÏæñÆ„ï ãñ¢ J


228

}¢éÚèÎèÝ ÜïU çH²ï ¶Gæ¨ çãÎæ²æ„§}¢æ}¢ àææ’ÚæÝè §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU “}¢ éÚèÎ

ÐÚ Hæç…G}¢ ãñ çÜU ±æïã ¥ÐÝï çÎH ÜUæï ¥ÐÝï }¢ é<àæÎ ÜïU „¢ƒ ã}¢ ïàææ}¢ÁGÏæê„G Ïææ¢{ï Ú¶ï ¥æñÚ ã}¢ïàææ „æÏæï¥GÎæÚè ÜUÚ„æ Úãï ¥æñÚ ã}¢ ïàææ »’„ïÜGUæÎÚ¶ï çÜU ¥ËH¢ã „¥GæHæ Ýï ¥ÐÝè ¼}¢¢}¢ §}æÎæÎ ÜUæ ÎÚ±æ…Gæ

ç¨ÈüGUU©¨ ÜïU }¢é<àæÎ ãè ÜUæï ÏæÝæ²æ ãñ ¥æñÚ ²ïã çÜU ©¨ ÜUæ }¢ é<àæÎ»ï„¢ }¢…GãÚ ãñ çÜU ¥ËH¢ã „¥GæHæ Ýï ©¨ ÜïU }¢éÚèÎ ÐÚ ÈéGU²ê…Gæ„ ÜïU

ÐHÅÝï ÜïU çH²ï ç¨ÈüGUU©¨è ÜUæï }¢ é¥GÄ²Ý çÜU²æ ãñ ¥æñÚ ¶Gæ¨ ÈGUÚ}¢æ²æãñ ¥æñÚ }¢éÚèÎ ÜUæï ÜUæï§ü }¢ÎÎ ¥æñÚ ÈGñU…G }¢é<àæÎ ÜïU ±æç¨„ïG ÜïU çÏæxæñGÚ Ýãè¢Ðãé¢™„æ J ¥xæ™ïü „}¢æ}¢ Îé‹²æ }¢àææ§¶Gï §GÁG…Gæ}¢ ¨ï |æÚè ãé§ü ãñ J }¢xæÚ²ïã ÜGUæ§Îæ §¨ çH²ï ãñ çÜU }¢éÚèÎ ¥ÐÝï }¢é<àæÎ ÜïU §GHæ±æ ¥æñÚ

¨Ïæ ï ¥ÐÝè „±Á…æïã ãÅæ Îï J v²ê¢çÜU ©¨ ÜUè ¥}¢æÝ„ ç¨ÈüGUU©¨

ÜïU }¢é<àæÎ ÜïU Ðæ¨ ãæï„è ãñ, çÜU¨è xæGñÚ ÜïU Ðæ¨ Ýãè¢ ãæï„è J

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! …æï }¢ éÚèÎèÝ ¥ÐÝï }¢ é<àæÎïÜUæç}¢H ¨ï §ÚæÎ„ }¢ÁGÏæê„G Ú¶„ï ãñ¢ ¥æñÚ ²ÜU ÎÚ xæèÚ }¢æïãìGÜU}¢ xæèÚ

²æ’Ýè »ÜU ÎÚ±æ…Gæ ÐÜUÇG }¢ÁGÏæê„Gè ï ÐÜUÇG ÐÚ ÜUæÚÏæ‹Î Úã„ï ãñ¢ ±æïãÏæ-Ú-ÜU„ï¢ |æè ±ñ¨è ãè Ðæ„ï ãñ¢ J ©Ý ÜïU çH²ï xæGñÏæ ¨ï }¢ÎÎ ÜïU »ï¨ï„¢}¢æÝ ãæï„ï ãñ¢ çÜU ¥GvGHï¢ Î¢xæ Úã …æ„è ãñ¢ J §¨ ç…G}Ý }¢ï ¢ »ÜU §ü}¢æÝ

¥ÈGUÚæï…G ¨Ó™æ ±æÜGïU¥Gæ ¥ÐÝï HzG…Gæï¢ }¢ ï ¢ Ðïàæ ÜUÚÝï ÜUè ¨¥Gì² ÜUèxæ§ü ãñ ÏæxæGæñÚ }¢é„GæH¥Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢ J

¶GæñÈGUÝæÜU ç…‹Ýæ„ ÜUè }¢æñ„¨êÏææ Ð‹…æÏæ ÜïU »ÜU §SHæ}¢è |ææ§ü …æï ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„

ÜïU }¢ éÚèÎ ãñ¢ ¥æñÚ ¥ÐÝï ÐèÚ ï §ç‹„ãæ§ü }¢ãGÏÏæ„ ÜUÚ„ï

ãñ¢ J §Ý ¥GœæGæÚè §SHæ}¢è |ææ§ü ÜUæ ãGçËÈGU²æ Ïæ²æÝ ãñ çÜU }¢ éÛæï }¢ïÚæ


229

ÎæïS„ »ÜU çÎÝ ç…GÎ ÜUÚ ÜïU çÜU¨è »ï¨ï àæwG¨ ¨ï }¢éHæÜGUæ„ ÜïU çH²ï Hï

xæ²æ ç…¨ï ±æïã ¥ÐÝæ ÐèÚæï }¢é<àæÎ Ïæ„æ„æ ƒæ J ±æïã àæwG¨ Ý}¢æ…G Ýãè¢

ÐÉG„æ ƒæ ¥æñÚ }¢àãêÚ ²ïã ÜUÚ Ú¶æ ƒæ çÜU ²ïã }¢ÎèÝï }¢ï ¢ Ý}¢æ…G ÐÉG„ï

ãñ¢ J ²ïã àæwG¨ Ý¢xæï Ú ƒæ, ™ïãÚï ÐÚ ¶Gàæ¶Gàæè ÎæÉGè ¥æñÚ }¢ê¢Àï¢ Ïæãé„ ÏæÇGè

ÏæÇGè ƒè¢, ãæƒæï¢ ÜïU ÝæwGæéÝ |æè ÏæÉGï ãé» ƒï J ÜU}¢Úï }¢ï¢ ¥G…èÏæ ¨è ÏæÎÏæê

ÈñUHè ãé§ü ƒè ç…¨ ¨ï }¢éÛæï ±ãGàæ„ ¨è ãæïÝï Hxæè J §„Ýï }¢ ï¢ ±æïã ÐèÚ

¥ÐÝï ÈGU…Gæ§H wGæéÎ ¥ÐÝï ãè }¢é¢ã ¨ï Ïæ„æÝï Hxææ çÜU }¢ïÚï Ðæ¨ Ïæãé„

ÏæÇGè „GæÜGU„ ãñ, }¢ïÚæ }¢ÜGUæ}¢ Hæïxæ Ýãè¢ …æÝ„ï, ¥xæÚ }¢ñ¢ wGæéÎ ÜUæï …GæçãÚ

ÜUÚ Îê¢ „æï Hæïxæ ¥ÐÝï }¢é<àæÎæï¢ ÜUæï ÀæïÇG ÜUÚ }¢ïÚï Ðæ¨ …}¥G ãæï …æ»¢ J §¨è

„GÚãG „ÜUÏÏæéÚæÝæ ¥‹Îæ…G }¢ï¢ Ý …æÝï ±æïã v²æ v²æ ÏææïH„æ Úãæ J çÈUÚ

}¢éÛæ ¨ï ÜUãÝï Hxææ çÜU “„é}¢ wGæéàæ Ý¨èÏæ ãæï …æï }¢ïÚï Ðæ¨ ¥æÝï ÜUè

¨¥GæÎ„ ç}¢H xæ§ü, }¢éÛæ ¨ï }¢éÚèÎ ãæï …æ¥æï, ã±æ }¢ï¢ ©ÇGæïxæï ¥æñÚ

ÐæÝè ÐÚ ™Hæïxæï J”

}¢ñ¢ ©¨ ÜUè ç¶GHæÈGïU àæÚ¥G ±ÁG¥G ÜGUyG¥G ¥æñÚ „ÜUÏÏæéÚæÝæ ¥‹Îæ…ïG

xæézG„ìxæê ¨ï ÐãHï ãè Ïæï…GæÚ ãæï Úãæ ƒæ J ²ïã ¨éÝ ÜUÚ }¢ïÚï çÎH }¢ï¢ }¢…GèÎ

¥æñÚ |æè àæÎèÎ ÝÈGUÚ„ ÐñÎæ ãé§ü J }¢xæÚ ¥ÐÝï …ÁGÏææ„ ÜUæï ÜGUæÏæê }¢ï¢ Ú¶„ï

ãé» ÏææïHæ çÜU “ }¢ñ¢ }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ï }¢éÚèÎ ãê¢ J” §¨ ÐÚ

±æïã ÏæéH‹Î ¥æ±æ…G ¨ï ÜUãÝï Hxææ }¢ïÚï ãæƒ ÐÚ }¢éÚèÎ ãæï ÜUÚ Îï¶æï „æï

Ð„æ ™Hïxææ çÜU ÜUæç}¢H ÐèÚ çÜU¨ï ÜUã„ï ãñ¢ ? ¥Ïæ „æï }¢ïÚï „Ý ÏæÎÝ }¢ï ¢

¥æxæ ¨è Hxæ xæ§ü çÜU }¢ñ ¢ …G}¢æÝï ÜïU ±Hè àæñ¶Gï „GÚèÜGU„ ¥}¢èÚï ¥ãHï

¨é‹Ý„ ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„æ ãê¢ ¥æñÚ ²ïã …æçãH ± Ïæï


230

¥G}¢H ¥æÎ}¢è §„Ýæ ÏæÉG ÏæÉG ÜUÚ ÏææïH Úãæ ãñ J çHãæ…Gæ ! }¢éÛæ ¨ï

ÏæÚÎæà„ Ý ãé±æ ¥æñÚ }¢ ñ ¢ Ýï ©¨ï ¶Úè ¶Úè ¨éÝæ Îè¢ J §¨ ÐÚ ±æïã xæéGS¨ï

ÜïU }¢æÚï ¶ÇGæ ãæï xæ²æ ¥æñÚ xæÚ… ÜUÚ ÜUãÝï Hxææ : „é}¢ Ýï ã}¢æÚè Ïæï

¥-ÎÏæè ÜUè ãñ, „é}¢ ã}¢ï ¢ Ýãè¢ …æÝ„ï, ¥Ïæ ¥ÐÝæ ¥‹…æ}¢ wGæéÎ

ãè Îï¶ Hæïxæï, çÝÜUH …æ¥æï §¨ ÎÚÏææÚ ¨ï, ã}¢æÚè ÝæÚæ…Gè „é}ãï¢

Ïæãé„ }¢ã¢xæè ÐÇGïxæè J”

}¢ñ ¢ |æè ²ïã ÜUã„ï ãé» ±ãæ¢ ï çÝÜUH ¥æ²æ çÜU …æï „ïÚè }¢Ú…Gè

¥æ» ÜUÚ HïÝæ, }¢ïÚæ ÐèÚ ÜUæç}¢H ãñ J ©¨ Úæ„ ƒÜUÝ

ÜïU Ïææ§G¯ …ËÎè ¥æ¢¶ Hxæ xæ§ü J ÜU}¢æï Ïæïàæ Úæ„ „¢ÉGï „èÝ ÜUæ ±vG„

ãæïxææ, }¢ ñ ¢ xæãÚè Ýè¢Î „¢ ï Úãæ ƒæ çÜU ¥™æÝÜU çÜU¨è Ýï }¢ éÛæï Ûæ¢ÛææïÇGæ,

}¢ ñ ¢ ÍæÏæÚæ ÜUÚ ©Æ ÏæñÆæ J …ñ¨ï ãè }¢ ïÚè çÝxææã ÎÚ±æ…Gï ÜUè „GÚÈGU ©Æè „æï

¶GæñÈGU ÜïU }¢æÚï }¢ ïÚè ™è¶G çÝÜUH xæ§ü, ±ËHæã „¢}¢Ýï ¶GæñÈGUÝæÜU

àævHæï¢ ±æHè ÜUæï§ü ¥‹…æÝè }¢wGHêÜGU }¢æñ…êÎ ƒè, …æï 2 ƒï, ©Ý ÜïU

¨Ú À„ ¨ï ÅÜUÚæ Úãï ƒï …Ïæ çÜU ÜUæHï ÜUæHï H}Ïæï ÏææH ÐñÚæï¢ „ÜU

HÅÜU Úãï ƒï, Ýè…G H}Ïæï H}Ïæï Îæ¢„ ¨èÝï „ÜU ÏææãÚ çÝÜUHï ãé» ƒï J

±æïã ÏæHæ»¢ ÏæÇGè ÏæÇGè ¨é¶üG ¥æ¢¶æï¢ ¨ï }¢ éÛæï xæéGS¨ï }¢ï ¢ ÍæêÚ Úãè ƒè¢ J

²ÜUæ²ÜU ÎæïÝæï¢ ÏæHæ»¢ }¢ ïÚè „GÚÈGU ÏæÉGè¢, §¨ ï ÐãHï çÜU }¢ñ¢ ¢|æH„æ,

©‹ãæï¢ Ýï }¢ïÚè xæÚÎÝ ÎÏææï™ Hè ¥æñÚ …G}¢èÝ ÐÚ çxæÚæ çÎ²æ, ©Ý ÜïU

ç…S}¢ ¨ï }¢ éÎæüÚ ÜUè ¨è ¨ÇGæ¢Î ¥æñÚ àæÎèÎ ¨wG„ ÏæÎÏæê ¥æ Úãè ƒè,

ÎæïÝæï¢ ÏæHæ»¢ }¢ ïÚè xæÚÎÝ ÜUæï ÐêÚè ÜéGUÃ±„ ¨ï ÎÏææÝï Hxæè¢ J }¢ïÚæ Î}¢

ÍæéÅÝï Hxææ, }¢ ñ ¢ ç™ËHæ Úãæ ƒæ }¢xæÚ Ý …æÝï v²ê¢ ÜU}¢Úï }¢ ï ¢ }¢æñ…êÎ ÎèxæÚ


231

ÍæÚ±æHï }¢…Gï ï „¢ï Úãï ƒï J »ï„¢ Hxæ„æ ƒæ çÜU }¢ ïÚè ¥æ±æ…G ±æïã Ýãè¢

¨éÝ Ðæ Úãï J }¢ éÛæï »ï„¢ Hxææ çÜU àææ²Î Ïæ™ Ý ¨Üê¢Uxææ, çHãæ…Gæ }¢ ñ ¢ Ýï

ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÐÉGÝæ àæéM¥G ÜUÚ çÎ²æ, §¨è ÎæñÚæÝ }¢ ñ ¢ Ýï ¥ÐÝï

ÐèÚæï }¢ é<àæÎ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUæï ²æÎ ÜUÚ„ï ãé»

©Ý ÜUè ÏææÚxææã }¢ ï ¢ §çS„xæGæ¯¢ |æè Ðïàæ çÜU²æ J wGæéÎæ ÜUè ÜGU¨}¢ ! }¢ ñ ¢ Ýï

§„Ýï }¢ ï ¢ …æxæ„è ¥æ¢¶æï¢ ¨ï Îï¶æ çÜU }¢ ïÚï ÐèÚæï }¢é<àæÎ àæñ¶Gï „GÚèÜGU„

¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ãæƒ }¢ï ¢ Ý¢xæè „Ë±æÚ çH²ï

„àæÚèÈGU Hï ¥æ», ±æïã ¶GæñÈGUÝæÜU ç…‹Ýæ„ …æï xæGæçHÏæÝ ©¨è Ýæ}¢

çÝãæÎ ÐèÚ Ýï ¥G-}¢çHÄ²æ„ ÜïU …GÚè»G }¢éÛæ ÐÚ }¢é¨ËH„G çÜU²ï ƒï,

ÍæÏæÚæ ÜUÚ }¢ éÛæ ¨ï ÎêÚ ãæï xæ» J ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

Ýï …HæH ÜUè ãGæH„ }¢ï ¢ ¥æÝÝ ÈGUæÝÝ »ÜU ãè ±æÚ }¢ï ¢ ÎæïÝæï¢ ÜïU

¨Ú ÜGUH}¢ ÜUÚ çÎ²ï ¥æñÚ ±æïã ÎæïÝæï¢ ç…‹Ýæ„ Ýè™ï çxæÚ ÜUÚ „ÇGÐÝï

Hxæï ¥æñÚ …G}¢èÝ ÐÚ „ï…Gè ¨ï wGæêÝ ÏæãÝï Hxææ ! ! ! ¥}¢èÚï ¥ãHï

é‹Ý„ }¢ïÚï ÜGUÚèÏæ ¥æ» ¥æñÚ ÐèÆ ÐÚ ƒÐÜUè Îï„ï ãé»

„¨ËHè Îè : “ÏæïÅæ ! ÍæÏæÚæ¥æï }¢„, ÜéUÀ Ýãè¢ ãæïxææ !”

§¨ ÜïU Ïææ’Î ¥æÐ „àæÚèÈGU Hï xæ» J ¥æñÚ Îï¶„ï ãè Îï¶„ï ãñGÚ„ ¥¢xæï…G

„GæñÚ ÐÚ ©Ý ¶GæñÈGUÝæÜU ç…‹Ýæ„ ÜUè Hæàæï¢ ¥æñÚ wGæêÝ |æè xæGæ§Ïæ ãæï

xæ²æ, éÏãG ©¨ Ýæ}¢ çÝãæÎ ÐèÚ ÜïU Îæï }¢éÚèÎ }¢ïÚï Ðæ¨ ¥æ» ¥æñÚ §{Ú

©{Ú ÜUè Ïææ„ï¢ ÜUÚ„ï ãé» }¢ïÚæ ãGæH }¢æ’Hê}¢ ÜUÚÝï Hxæï J àææ²Î ©Ý ÜïU ÐèÚ

Ýï }¢ïÚï }¢é„¥GçËHÜGU }¢æ’Hê}¢æ„ ÜUÚÝï |æï…æ ãæïxææ, ¥æñÚ ²ïã }¢éÛæï ¨ãGèãG

¨Hæ}¢„ Îï¶ ÜUÚ ãGñÚæÝ ƒï J ©{Ú ±æïã ÝvGHè ÐèÚ ¥Ïæ „ÜU ¥ÐÝè

©¨ ¶GæñÈGUÝæÜU Ï¢H¢¥¢ïæ ÜUè ±æÐ¨è ÜUæ §ç‹„…GæÚ ÜUÚ Úãæ ãæïxææ !


232

Î¢}¢Ýï ¥Gœ¢G¢Ú

Ý ÀêÅï ãæƒ ¨ï Îæ}¢Ý ÜU|æè ¥Gœ¢G¢Ú ÜUæ ²æ ÚÏæ

ÏæÝæ Îï Ïææ ±ÈGUæ Îê¢ ±æç¨„Gæ ¨ÚÜUæÚ ÜUæ ²æ ÚÏæ

¥Îæ ãæï çÜU¨ …GÏææ¢ ï àæéRU }¢ïÚï }¢æçHÜUæï }¢æñHæ

çÜU „êÝï ãæƒ }¢ï ¢ Îæ}¢Ý çÎ²æ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUæ ²æ ÚÏæ

}¢éÛæï …Ë±„ }¢ï¢ ¶GË±„ }¢ï ¢ }¢éÛæï Ïææç„GÝ }¢ï¢ …GæçãÚ }¢ï ¢

ÏæÝæ Îï Ïææ ¥ÎÏæ ¥æñÚ Ïææ ±ÈGUæ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUæ ²æ ÚÏæ

ãñ Îæ}¢Ý }¢é<àæÎè ÜUæ ãæƒ }¢ ï ¢, Ýæ}¢ ï }¢ ï ¢ §GS²æ¢ ãñ ¢

|æÚ}¢ Ú¶Ýæ çÜGU²æ}¢„ }¢ ï ¢ ¨xæï ¥Gœ¢G¢Ú ÜUæ ²æ ÚÏæ

ÐÇGæñ¨è wGæéËÎ }¢ ï ¢ }¢ éÛæ ÜUæï ÏæÝæ Îï ¥ÐÝè ÚãG}¢„ ¨ï

…ÝæÏæï }¢ éS„GÈGUæ ÜUæ ãG…GÚ„ï ¥Gœ¢G¢Ú ÜUæ ²æ ÚÏæ

}¢ éÛæ ï „G²Ïææ }¢ ï ¢ …ï GÚ ï xæ é}ÏæÎï ¶GÁæGÚæ ¥…H ¥æ»

±¨èHæ ãñ „ïÚ ï ÎÚÏææÚ }¢ ï ¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜUæ ²æ ÚÏæ

çÜGU²æ}¢„ }¢ï¢ „ïÚï ÈGUÁGHæï ÜUÚ}¢ ï „¢ƒ ãæï }¢æñHæ

}¢ïÚï xæGæñ¯¢ï Ú…Gæ, }¢-ÎÝè ç…G²æ, ¥Gœ¢G¢Ú ÜUæ ²æ ÚÏæ

xæÎæ xææï Ïæï ¥G}¢H ãñ ¥æñÚ ÏæéÚæ ãñ ¨wG„ }¢ é…çÚ}¢ ãñ

…æï ÜéUÀ |æè ãñ }¢xæÚ ²ïã ãñ „ïÚï ¥Gœ¢G¢Ú ÜUæ ²æ ÚÏæ

(}¢éHwG¶G¨ ¥…G çÚ„¢Hæ “§üG„¢§ü ÐæÎÚè ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

ÜïU ÜGUÎ}¢æï¢ }¢ï¢” ¨ÈGUãGæ ¥æç¶GÚ)


233

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï

±æÏæS„xæè ÜUè 12 ÏæãæÚï¢}¢é H}¢æÝ ÜïU çH²ï ¨Ïæ ¨ï ÜGUè}¢„è ™è…G ©¨ ÜUæ §ü}¢æÝ ãñ J

©G-H}¢æ» çÜUÚæ}¢ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU §ü}¢æÝ ÜUè çãGÈGUæ…G„ ÜUæ Ïæïã„ÚèÝ

…GÚè¥Gæ çÜU¨è }¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ¨ï }¢éÚèÎ ãæïÝæ |æè ãñ J ¥æ’Hæ ãG…GÚ„

ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ç…¨ï ¥ÐÝè ç…G‹Îxæè }¢ï ¢ ËÏæï §ü}¢æÝ

ÜUæ ¶GæñÈGU Ýãè¢ ãæï„æ, ©¨ ÜïU }¢Ú„ï ±vG„ ¶GÎàææ ãñ çÜU ©¨ ÜUæ §ü}¢æÝ

¨ËÏæ ÜUÚ çH²æ …æ» J ¥æñçH²æ» çÜUÚæ}¢ ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï

±æÏæS„xææÝ ÐÚ ÚÏÏæï ÜUæ»Ýæ„ ÜïU »ï¨ï »ï¨ï §‹¥Gæ}¢æ„ ãæï„ï ãñ¢

çÜU ¥GvGHï¢ Î¢xæ Úã …æ„è ãñ¢ J

§¨ ÐéÚ çÈGU„Ý ÎæñÚ }¢ï ¢ ©Ý wGæéàæ Ý¨èÏæ §SHæ}¢è |ææ§²æï¢

¥æñÚ ÏæãÝæï¢ ÜïU ±vG„ï }¢æñ„ ¥æñÚ Îé‹²æ ¨ï ÐÎæü ÈGUÚ}¢æÝï ÜïU Ïææ’Î ÜïU

±æÜïGU¥Gæ„ Ðïàæï ç¶GÎ}¢„ ãñ¢ J ç…‹ãï¢ …G}¢æÝï ÜïU ±Hè ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï

±æÏæS„xæè ÜUè ãGñÚ„ ¥¢xæï…G Ïæ-Ú-ÜU„ï¢ ãGæç¨H ãé§¢ü J ©‹ãï¢ Ý

ç¨ÈüGUU±vG„ï }¢æñ„ ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ Ý¨èÏæ ãé±æ ÏæçËÜU ç…Ý wGæéàæ

Ý¨èÏææï ¢ ÜUè ÜGUÏæíï „G±èH }¢ég„ ÜïU Ïææ’Î çÜU¨è ãGæ…„ï àæÎèÎæ ÜïU

Ïææ§G¯ ¶æïHè xæ§ü¢ „æï ©Ý ÜïU Ý ç¨ÈüGUUç…S}¢ ¥æñÚ ÜUÈGUÝ ¨Hæ}¢„

ƒï ÏæçËÜU ©Ý ÜUè ÜGUÏæíæï ¢ ¨ï wGæéàÏæê ÜUè HÐÅï¢ |æè ¥æ Úãè

ƒè¢ J ÚÏæ ÜUè ÏææÚxææã ¨ï ©}}¢èÎ ãñ çÜU ²ïã ±æÜGïU¥Gæ„ }¢é<àæÎï

ÜUæç}¢H ÜUè „Hæàæ ÜUÚÝï ±æHæï¢ ÜïU çH²ï }¢à¥GHï Úæã ÜUæ

ÜUæ}¢ Îï¢xæï J


234

“ÜUçH}¢» ¼GçÄ²Ï¢¢”UUÜïU 7 ãéGM ÈGU ÜUè çÝSÏæ„

ï ¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êH ÜUè §ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G }¢æñ„

ÜïU „¢„ ±æÜGïU¥Gæ„

{1} }¢éãG}}¢Î ÜUæ}¢ÚæÝ ¥GœæGæÚè }¢éÎïü Ýï ¥æ¢¶ï¢ ¶æïH Îè¢ 20 ¥xæS„ 2004 àæÏæï …é}¢ é¥Gæ ÛæÇGê àæãÚ}¢ ï ¢ ¥G…Gè}¢éàà¢¢Ý ¨é‹Ý„æï¢ |æÚï §…ç„}¢æ¥G ¨ï àæã…GæÎ» ¥GœæGæÚ ãGæ…è¥ãG}¢Î Ú…Gæ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ¥GœæGæÚè Ýï é‹Ý„æï¢ |æÚæ Ïæ²æÝÈGUÚ}¢æ²æ : Ïææ’Îï Ïæ²æÝ }¢ éHæÜGUæ„ ÐÚ »ÜU §SHæ}¢è |ææ§ü Ýï ãGçËÈGU²æÏæ„æ²æ çÜU }¢ ïÚï 22 „¢Hæ Ýæñ …±æÝ |ææ§ü }¢éãG}}¢Î ÜUæ}¢ÚæÝ ¥GœæGæÚè…æï 4 „¢H ÜGUÏH àæñ¶Gï „GÚèÜGU„ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU …GÚè»G ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÜGUæçÎçÚ²æ Ú-…Gç±²æ ¥GœæGæçÚ²æ }¢ï¢ Îæç¶GHãæï ÜUÚ ¥GœæGæÚè ÏæÝ ™éÜïU ƒï J …|æè ¨ï ãÚ „¢H ÐæÏæ‹Îè ¨ï Ú-}¢…GæÝéH}¢ éÏææÚÜU ÜïU ¥æç¶GÚè ¥GàæÚï }æï¢ Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU „ãìG„ ãæïÝï ±æHï§…ç„}¢æ§üG ¨é‹Ý„æï¢ |æÚï »’„ïÜUæÈGU ÜUè ¨¥GæÎ„ |æè Ðæ Úãï ƒï J ©Ý ÜUèÚèÉG ÜUè ãaè }¢ ï ¢ „ÜUHèÈGU ÚãÝï Hxæè J §GHæ… ¨ï ±vG„è §ÈGUæÜGUæ ãæï„æ,çÈUÚ „ÜUHèÈGU àæéM¥G ãæï …æ„è J ¥æç¶GÚï ÜUæÚ …Ïæ ÏææÏæéH }¢ÎèÝæ(ÜUÚæ™è) }¢ ï ¢ ÅïSÅ ÜUÚ±æ²æ „æï ÜïU‹¨Ú „à¶Gèàæ ãé±æ J }¢Ú…G çÎÝ ÏæçÎÝ ÏæÉG„æ Úãæ, ¥æç¶GÚï ÜUæÚ ÇæõvÅÚæï¢ Ýï |æè …±æÏæ Îï çÎ²æ J …Ïæ |ææ§üÜUè ãGæH„ ç…G²æÎæ çÏæxæÇGè „æï ÏææÏæéH }¢ÎèÝæ (ÜUÚæ™è) ÜïU ç…‹ÝæãGãSÐ„æH ÜïU ±æõÇü Ý}ÏæÚ 4 }¢ï ¢ Îæç¶GH ÜUÚ çÎ²æ xæ²æ J ÇæõvÅÚæï¢ Ýï ãÚ}¢ é}æçÜUÝæ ÜUæïçàæàæ ÜUè }¢xæÚ 10 …Ý±Úè 2004 }¢xæGçÚÏæ ÜïU ±vG„ |ææ§üÝï Î}¢ „æïÇG çÎ²æ, ±vG„ï §ç‹„ÜGUæH |ææ§ü …æÝ ÜUæ ¨Ú }¢ïÚè xææïÎ }¢ï¢ ƒæ J±æçHÎ ¥æñÚ ±æçHÎæ ÜUè ãGæH„ xæGñÚ ƒè, …±æÝ ÏæÓ™ï ÜUè }¢æñ„ ÐÚ ©ÝÜUè ãGæH„ Îï¶è Ýãè¢ …æ Úãè ƒè J


235

}¢ ïÚï …ïGãìÝ }¢ï ¢ ¥™æÝÜU ¶G²æH ¥æ²æ çÜU }¢ ïÚæ |ææ§ü …G}¢æÝï ÜïU

±Hè ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU …GÚè»G ç¨çË¨H»

¥GæçH²æ ÜGUæçÎçÚÄ²æ }¢ ï ¢ }¢ éÚèÎ ƒæ J çÈUÚ ²ïã çÏæxæGñÚ „æñÏææ çÜU²ï ¥æñÚ

ÜUçH}¢æ ÐÉGï ÜñU¨ï }¢Ú xæ²æ J ¥|æè }¢ ñ ¢ ²ïã „¢ï™ ãè Úãæ ƒæ çÜU

¥™æÝÜU }¢ïÚæ ±æïã |ææ§ü ç…¨ï ™‹Î ç}¢ÝÅ ÐãHï ÇæõvÅÚæï¢ Ýï }¢ éÎæü ÜGUÚæÚ

Îï ÜUÚ çÇîÐ ±xæGñÚæ çÝÜUæH ÜUÚ ãæƒ Ðæ¢± ¨è{ï ÜUÚ çÎ²ï ƒï J ©¨ Ýï

¥æ¢¶ï¢ ¶æïH Îè¢ ¥æñÚ ÏæÇGï ÐéÚ éÜêUÝ ¥‹Îæ…G }¢ ï ¢ ±æçHÎæ ÜUæï }¢ é¶Gæ„GÏæ

ÜUÚ ÜïU ÜUãæ, ¥}}¢æ ! çàæv±æ }¢„ ÜUÚÝæ, çÈUÚ Ðæ¢™ }¢Ú„Ïææ ÜUãæ

¥ËH¢ã Ïæãé„ ÏæÇGæ ãñ ! çÈUÚ ÏæéH‹Î ¥æ±æ…G ¨ï

ÐÉG ÜUÚ ÜUãæ ¥æñÚ |ææ§ü Ýï

ç…GÜéíUËHæã àæéM¥G ÜUÚ çÎ²æ, ãSÐ„æH ÜUæ ÜU}¢Úæ ¥ËH¢ã,

¥ËH¢ã ÜïU ç…GRU ï xæê¢…Ýï Hxææ J §¨ ÎæñÚæÝ ÇæõvÅÚ, Ý¨ü ¥æñÚ ÎèxæÚ

¥ÈGUÚæÎ |æè }¢ ïÚï }¢ éÎæü |ææ§ü ÜUæï ÏææïH„æ Îï¶ ÜUÚ …}¥G ãæï ™éÜïU ƒï ¥æñÚ

¨v„ï ÜïU ¥GæH}¢ }¢ï ¢ Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæñH ¥æñÚ ±çHÄ²ï

ÜUæç}¢H ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„xæè ÜUè Ïæ-ÚÜUæ„ ÜïU §ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G

ÝÁG…GæÚæï¢ ï }¢éS„ÈGUè…G ãæï Úãï ƒï J ¥æçãS„æ ¥æçãS„æ |ææ§ü ÜUè ¥æ±æ…G

}¢Îìã}¢ ãæï„è ™Hè xæ§ü ¥æñÚ ÜéUÀ ãè ÎïÚ Ïææ’Î }¢ ïÚï |ææ§ü ÜUæ}¢ÚæÝ

¥GœæGæÚè Ýï ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÐÉG ÜUÚ ç…GRéUËHæã ÜUÚ„ï

ÜUÚ„ï Î}¢ „æïÇG çÎ²æ J ²ïã §ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G }¢‹…GÚ Îï¶ ÜUÚ ¨Ïæ ÜUè

¥æ¢¶ï¢ ¥àÜUÏ¢¢Ú ãæï xæ§¢ü J



236

{2} }¢éãG}}¢Î }¢éÝèÚ ãéG¨ñÝ ¥GœæGæÚè ãGñÚ„ ¥¢xæï…G ãGæçÎ¯¢ ÏæÚæï… G 26 ÚÏæè©G‹ÝêÚ àæÚèÈGU ç¨Ýï 1420 çã…ÚèÏæ }¢ é„GæçÏæÜGU 11-7-1999 Ïæ ±vG„ï Îæï ÐãÚ Ð¢…æÏæ ÜïU }¢àãêÚ àæãÚHæHæ }¢ê„¢ ÜUè »ÜU }¢SæMÈGU àææãÚæã ÐÚ çÜU¨è ÅîõHÚ Ýï Îæ’±„ï§SHæ}¢è ÜïU »ÜU ç…G}}¢æÎæÚ, }¢ éÏæçËHxæGï Îæ’±„ï §SHæ}¢è }¢éãG}}¢Î

}¢éÝèÚ ãéG¨ñÝ ¥GœæGæÚè (}¢ãGËH¢ „¢çÜUÝ, §SH¢}¢ ÐêÚ¢

H¢H¢}¢ê„¢) ÜU¢ï Ï¢êÚè ¼GÚãG ÜéU™H çÎ²¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ©Ý ÜïU ÐïÅ ÜUè

…¢çÝÏ¢ „ï ªÐÚ ¥¢ñÚ Ýè™ï ÜU¢ çãGS„¢ ¥Hx¢ ¥Hx¢ ã¢ï x¢²¢ J }¢x¢Ú ãGñÚ¼

ÜUè Ï¢¢¼ ²ïã ƒè çÜU çÈUÚ |¢è ±¢ïã ç…G‹Î¢ ƒï, ¥¢ñÚ ãGñÚ¼ Ï¢¢H¢» ãGñÚ¼ ²ïã

çÜU ãG±¢„ §¼Ýï Ï¢ã¢H ƒï çÜU Ï¢éH‹Î ¥¢±¢… „ï

¥¢ñÚ ÐÉGï …¢ Úãï ƒï J H¢H¢

}¢ê„¢ ÜïU ¥SÐ¼¢H }¢ïæ Ç¢õvÅÚ¢ïæ ÜïU …±¢Ï¢ Îï ÎïÝï ÐÚ ©‹ãïæ à¢ãÚ x¢é…Ú¢¼ ÜïU

¥…Gè…G |¢^è ¥SÐ¼¢H Hï …¢²¢ x¢²¢ ! ©‹ãïæ ¥SÐ¼¢H Hï …¢Ýï ±¢Hï

§SH¢}¢è |¢¢§ü ÜU¢ Ï¢ ÜGU„}¢ Ï¢²¢Ý ãñ }¢éã}}¢Î }¢éÝèÚ ãéG„ñÝ

¥Gœ¢¢Úè ÜUè …GÏææÝ ÐÚ ÐêÚï ÚæS„ï §¨è „GÚãG ÏæéH‹Î ¥æ±æ…G¨ï ÎéMÎæï ¨Hæ}¢ ¥æñÚ ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÜUæ ç±Îü …æÚè ƒæ J ²ïã}¢-ÎÝè }¢‹…GÚ Îï¶ ÜUÚ ÇæõvÅ…üG |æè ãGñÚæÝ ± àæàÎÚ ƒï çÜU ²ïã

ç…G‹Îæ çÜU¨ „GÚãG ãñ¢ ! ¥æñÚ ãG±æ¨ §„Ýï ÏæãGæH çÜU ÏæéH‹Î ¥æ±æ…G¨ï ÎéM Îæï ¨Hæ}¢ ¥æñÚ ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÐÉGï …æ Úãï ãñ¢ ! ©Ý ÜUæÜUãÝæ ƒæ çÜU ã}¢ Ýï ¥ÐÝè ç…G‹Îxæè }¢ï ¢ »ï„¢ Ïææ ãGæñ¨Hæ ¥æñÚ ÏææÜU}¢æH }¢Îü ÐãHè }¢Ú„Ïææ ãè Îï¶æ ãñ J ÜéUÀ ÎïÚ Ïææ’Î ±æïã wGæéàæÝ¨èÏæ ¥GæçàæÜïG Ú¨êH }¢ éãG}}¢Î }¢éÝèÚ ãGé¨ñÝ ¥GœæGæÚè Ýï ÏææÚxææãï }¢ãGÏæêÏæï ÏææÚè }¢ï ¢ Ïæ¨Î Ïæï ÜGUÚæÚè§¨ „GÚãG §çS„xæGæ¯¢ çÜU²æ :


237

²æ Ú¨êHËHæã ¥æ |æè …æ§²ï !

²æ Ú¨êHËHæã }¢ïÚè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢æ§²ï !

²æ Ú¨êHËHæã }¢ éÛæï }¢é¥GæÈGU ÈGUÚ}¢æ Îèç…²ï !

§¨ ÜïU Ïææ’Î Ïææ ¥æ±æ…Gï ÏæéH‹Î ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ

ÐÉG„ï ãé» …æ}¢ ï àæãæÎ„ Ýæïàæ ÜUÚ xæ» J …è ãæ¢, …¢ï }¢é¨H}¢æÝ

ãGæçÎ¯ï }¢ï ¢ ÈGUæñ„ ãæï ±æïã àæãèÎ ãñ J

(}¢éHwG¶G¨Ý ÈGñU…GæÝï çÏæçS}¢ËHæã, . 35, }¢yGÏæê¥Gæ }¢ÜU-„-Ïæ„éH }¢ÎèÝæ)

±æç¨„Gæ Œ²æÚï ÜUæ »ï„¢ ãæï çÜU …æï ¨é‹Ýè }¢Úï

²ê¢ Ý ÈGUÚ}¢æ»¢ „ïÚï àææçãÎ ÜïU ±æïã ÈGUæç…Ú xæ²æ


{3} ¥ËãGæ… ¥GÏÎéH xæGzGÈGUæÚ ¥GœæGæÚè}¢ãêüG}¢ ¥GÏÎéH xæGzGÈGUæÚ ¥GœæGæÚè ãG¨èÝ Ýæñ …±æÝ

ƒï J ¥æ±æ…G ¥ÓÀè ƒè, §çÏ„Îæ¥Ý }¢æõÇÝü ÎæïS„æï¢ ÜUæ }¢æãGæïH ç}¢Hæ

ƒæ J (…ñ„¢ çÜU ¥æ… ÜUH ¥Gæ}¢ }¢æãGæ ïH ãñ ¥æñÚ §¨ï }¢æ’²êÏæ

|æè Ýãè¢ }¢Ûææ …æ„æ) xææÝï ±xæñGÚæ xææ„ï, }¢ê èÜGUè ÜUæ ÈGUÝ è¶æ, ¥}¢ÚèÜUæ

}¢ ï ¢ vHÏæ }¢ ï ¢ }¢éHæ…G}¢„ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ÏæÇGè |ææxæ ÎæñÇG |æè ÜUè HïçÜUÝ

}¢ éÜGUgÚ }¢ï ¢ “ÎÎïü }¢ÎèÝæ” ƒæ J

çÜGUS}¢„ ¥ÓÀè ƒè, ¥}¢ÚèÜUæ }¢ï ¢ ÝæñÜUÚè ãè Ý ç}¢H ¨ÜUè

±ÚÝæ ¥æ… àææ²Î ã…GæÚæï¢ çÎHæï¢ }¢ï ¢ ©Ý ÜUè }¢ãGÏÏæ„ ± ¥GÜGUèÎ„ ÜUè

àæ}¥G ÚæïàæÝ Ý ãæï„è J wGæéàæ çÜGUS}¢„è ¨ï §ç‹„ÜGUæH ¨ï „ÜGUÚèÏæÝ „¢„


238

„¢H ÜGUÏH §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ ÜUæ }¢-ÎÝè }¢æãGæñH }¢ é²S¨Ú ¥æ xæ²æ Jàæñ¶ïG „GÚèÜGU„ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï }¢éÚèÎ ãæï ÜUÚç¨çË¨H» ¥æçHÄ²æ ÜGUæçÎçÚÄ²æ Ú-…Gç±Ä²æ ¥GœæGæçÚÄ²æ }¢ ï ¢ Îæç¶Hãæï xæ» J ¥GœææÚè „æï v²æ ãé» …èÝï ÜUæ ¥‹Îæ…G ãè

ÏæÎH xæ²æ J

çÈGUË}¢è xææÝæï¢ ÜUè …xæã ¨ÚÜUæÚï }¢ÎèÝæ

ÜUè Œ²æÚè Œ²æÚè Ýæ’„æï¢ Ýï Hï Hè J ÜU|æè SÅï… ÐÚ ¥æ ÜUÚ ç}¢…GæçãG²æH„GèÈGU ï éÝæ ÜUÚ Hæïxææï¢ ÜUæï ã¢G„¢„ï ƒï, ¥Ïæ ÚÜUæÚ ÜïU çã…íæï çÈGUÚæÜGU ÜïU ÐéÚ „¢ï…G ÜGU èÎï xæéÝxæéÝæ ÜUÚ ¥GæçàæÜGUæï¢ ÜUæï LHæÝï¥æñÚ Îè±æÝæï¢ ÜUæï „ÇGÐæÝï Hxæï J “Îæ’±„ï §SHæ}¢è” ÜïU ÐæÜUè…Gæ}¢-ÎÝè }¢æãGæïH ¥æñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ …ñ ï ±çHÄ²ïÜUæç}¢H ÜUè „¢ïãGÏæ„ï Ïææ ¥¯Ú Ýï »ÜU }¢æõÇÝü Ýæñ …±æÝ ÜUæï Œ²æÚï Ú¨êH

ÜUæ Îè±æÝæ ¥æñÚ Ú „æ Ðæ é‹Ý„æï¢ ÜUæ Ýé}¢ êÝæ ÏæÝæçÎ²æ J ™ïãÚï ÐÚ ÎæÉGè }¢ éÏææÚÜU, ¨Ú ÐÚ …éGËÈGïUæ ¥æñÚ ãÚ ±vG„ ¨é‹Ý„ ÜïU

}¢é„GæçÏæÜGU çHÏææ¨ ¥æñÚ ¨Ú §G}¢æ}¢» }¢éÏææÚÜUæ ¨ï ¥æÚæS„æ ÚãÝï Hxææ J Ýç¨ÈüGUUwGæéÎ ¨é‹Ý„æï¢ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ„ï ÏæçËÜU ¥ÐÝï Ïæ²æÝ ÜïU …GÚè»GÎê¨Úæï¢ ÜUæï |æè é‹Ý„æï¢ ÐÚ ¥G}¢H ÜUè „ÚxæGèÏæ çÎHæ„ï Úãï J àæñ¶Gï „GÚèÜGU„¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ±æïã »ÜU ¥ÓÀï}¢ éÏæçËHxæG, Ýæ’„ xææï àææ§GÚ ƒï ¥æñÚ }¢ ïÚæ ãéGSÝï …GÝ ãñ çÜU ±æïã ¥GæçàæÜïUGÚ êH ¥æñÚ Ïææ ¥wGHæÜGU ± Ïææ çÜUÎæüÚ }¢é H}¢æÝ ƒï J

™‹Î Úæï…G çÏæS„Úï ¥GHæH„ ÐÚ Úã ÜUÚ ÚÏæè©GH xæGæñ¯ àæÚèÈGU

ÜUè ™æ¢Î Úæ„ ç¨.1406 çã. àæÏæï ãzG„æ Ïæ }¢ é„GæçÏæÜGU 14 çÎ¨}ÏæÚç¨.1985 §Gü. ÜUæï ç¨ÈüGUU22 „¢H §¨ Ïæï ±ÈGUæ Îé‹²æ }¢ ï ¢ xæé…GæÚ ÜUÚ|æÚÐêÚ …±æÝè ÜïU ¥GæH}¢ }¢ï¢ §¨ Îé‹²æ ï ÜêU™ ÜUÚ xæ» JU


239

ÜéGUÚ¥æÝæï é‹Ý„ ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ï Hxæ„æãñ ±æïã ç…G‹Îxæè ÜUè Ïææ…Gè …è„ xæ», ©‹ãï¢ ¨é‹Ý„ï¢ ÜUæ}¢ ¥æ xæ§¢ü, ç…ÝÜUè ¨é‹Ý„ï ¢ ç…G‹Îæ ÜUÚÝï ÜUè {éÝ ƒè J ©Ý àæÈGUèÜGU ¥æÜGUæ

ÜUæ ÜUÚ}¢ ãæï ãè xæ²æ ! }¢ãêüG}¢ „wG„» xæéGSH ÐÚ }¢éSÜéUÚæ çÎ²ï ! ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

§àææüÎ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : }¢ ñ ¢ }¢ãêüG}¢ ÜUè „vÈG èÝ ± „ÎÈGUèÝ}¢ ï ¢ ¥Ã±H „æ ¥æç¶GÚ àæÚèÜU Úãæ J ™‹Î }¢ éÏæçËHxæGèÝï Îæ’±„ï §SHæ}¢èç}¢H …éH ÜUÚ çÝãæ²„ ãè »ãGç„²æ„G ÜïU „¢ƒ }¢ãêüG}¢ ÜUæï xæéGSH Îï Úãï ƒï¥æñÚ }¢ñ ¢ ©‹ãï¢ xæéGSH ÜUè ¨é‹Ý„ï¢ Ïæ„æ Úãæ ƒæ J …Ïæ ÎæñÚæÝï xæéGSH }¢ãêüG}¢ÜUæï çÏæÆæ²æ xæ²æ „æï ™ïãÚï ÐÚ §¨ „GÚã }¢éSÜéUÚæãÅ È ñH xæ§ü, ç…¨„GÚãG ±æïã ¥ÐÝè ç…G‹Îxæè }¢ï ¢ }¢éSÜéUÚæ²æ ÜUÚ„ï ƒï J

}¢ñ ¢ ©¨ ±vG„ }¢ãêüG}¢ ÜUè Ðéà„ ÐÚ ƒæ, ç…„Ýï §SHæ}¢è |ææ§ü™ïãÚï ÜUè „GÚÈGU ƒï ©Ý ¨Ïæ Ýï ²ïã }¢‹…GÚ Îï¶æ J ÜUÈGUÝ ÐãÝæÝï ÜïUÏææ’Î ™ïãÚæ ¶éHæ ÀæïÇG çÎ²æ xæ²æ ¥æñÚ ¥æç¶GÚè ÎèÎæÚ ÜïU çH²ï Hæïxæ¥æÝï àæéM¥G ãé», ã}¢ ç}¢H ÜUÚ Ýæ’„ àæÚèÈGU ÐÉG Úãï ƒï J Ïææ’…G Îï¶Ýï±æHæï¢ Ýï Îï¶æ çÜU }¢ãêüG}¢ ÜïU ãæï¢Å |æè …éç}Ïæàæ ÜUÚ Úãï ƒï J xææï²æ Ýæ’„àæÚèÈGU ÐÉG Úãï ãñ¢ J

ãGSÏæï ±ç¨Ä²„ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÝïÝ}¢æ…Gï …Ýæ…Gæ ÐÉGæ§ü, …Ýæ…G» }¢éÏææÚÜUæ ÜUæ …éHê¨ Ïæãé„ ÏæÇGæ ƒæ¥æñÚ ¨}¢æ¢ |æè ÜGUæçÏæHï ÎèÎ ƒæ J ç…GRUæï ÎéMÎ ¥æñÚ Ýæ’„ ± ¨Hæ}¢¨ï ÈGU…Gæ xæê ¢… Úãè ƒè J

¥GæçàæÜGU ÜUæ …Ýæ…Gæ ãñ …GÚæ {ê}¢ ¨ï çÝÜUHï

}¢ãGÏæêÏæ ÜUè xæçH²æï¢ ¨ï …GÚæ Íæê}¢ ÜïU çÝÜUHï

çÏæH ¥æç¶GÚ ¥àÜUÏææÚ ¥æ¢¶æï¢ ÜïU „¢ƒ }¢ãêüG}¢ ÜUæï ç¨ÐéÎüï¶GæÜU ÜUÚ çÎ²æ xæ²æ J


240

Ïææ’Îï „ÎÈGUèÝ ¥G…Gè…Gæï ¥ÜGUæçÚÏæ LwG¨„ ãæï xæ» J }¢xæÚ ¥Ïæ|æè MãGæÝè çÚà„ïÎæÚ ²æ’Ýè §SHæ}¢è |ææ§ü ÜU èÚ „æ’ÎæÎ }¢ ï ¢ ÜUæÈGUè ÎïÚ„ÜU ÜGUÏæí ÐÚ }¢æñ…êÎ Úãï ¥æñÚ Ýæ’„ wG±æÝè ãæï„è Úãè J

}¢ãüGê}¢ ÜUæï ¨ÚÜUæÚ Ýï

Îæ}¢Ý }¢ ï ¢ ÀéÐæ çH²æ}¢ãêüG}¢ ÜïU „¢ ï§}¢ ÜïU ç¨çË¨Hï }¢ï ¢ àæãèÎ }¢çS…Î ¶æÚæÎÚ

ÏææÏæéH }¢ÎèÝæ (ÜUÚæ™è) }¢ ï ¢ §Gàææ ÜïU Ïææ’Î §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ Ýï ÜéGUÚ¥æÝwG±æÝè ¥æñÚ §…ç„}¢æ»G ç…GRUæï Ýæ’„ ÜUæ §‹§GÜGUæÎ çÜU²æ J §…ç„}¢æ¥GÜU¯èÚ ƒæ §¨ çH²ï }¢çS…Î ÜïU ÏææãÚ ãè §…ç„}¢æ¥G ÜUæ §ç‹„…Gæ}¢çÜU²æ xæ²æ J }¢æñHæÝæ ãG¨Ý Ú…Gæ ¶GæÝ ÜUè çH¶è ãé§üÝæ’„ àæÚèÈGU ÜïU §¨ àæï’Ú ÜUè ÎïÚ „ÜU „ÜUÚæÚ ãæï„è Úãè J

ÏæwGàæ±æÝæ }¢ éÛæ ¨ï ¥Gæ¨è ÜUæ Ú±æ ãæïxææ çÜU¨ï ?

çÜU¨ ÜïU Îæ}¢Ý }¢ ï ¢ ÀéÐê¢ Îæ}¢Ý „é}ãæÚæ ÀæïÇG ÜUÚ

ãGæç…GÚèÝ ÐÚ »ÜU …GæñÜGU ÜUè ÜñUçÈGUÄ²„ „GæÚè ƒè ¥}¢èÚï ¥ãHï

¨é‹Ý„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ : »ÜU wGæéàæ Ý¨èÏæ §SHæ}¢è |ææ§ü Ýï}¢ éÛæï Ïæ„æ²æ çÜU §¨ ÎæñÚæÝ }¢ éÛæ ÐÚ xæéGÝêÎxæè „GæÚè ãæï xæ§ü ¥æ¢¶ Ïæ‹Îãé§ü ¥æñÚ çÎH ÜUè ¥æ¢¶ï¢ ¶éH xæ§¢ü J v²æ Îï¶„æ ãê¢ çÜU ÚÜUæÚï }¢ÎèÝæ

¥ÐÝè ™æÎÚï }¢ éÏææ-ÚÜUæ ÈñUHæ» ãé» §…ç„}¢æ»Gç…GRUæï Ýæ’„ }¢ï ¢ …Ë±æ ¥ÈGUÚæï…G ãñ¢ ¥æñÚ wGæéàæ Ý¨èÏææï¢ ÜUæï ÏæéHæ ÏæéHæÜUÚ ™æÎÚï }¢ éÏææ-ÚÜUæ }¢ ï ¢ ÀéÐæ Úãï ãñ¢ J §„Ýï }¢ ï ¢ }¢ãüGê}¢ ¥GÏÎéH x¢zGÈGU¢Ú

¥GœæGæÚè |æè é‹Ý„ ÜïU }¢ é„GæçÏæÜGU ÈGïUÎ }¢-ÎÝè çHÏææ¨}¢ ï ¢ § G}¢æ}¢æ ¨Ú ÐÚ ¨…æ» Ýé}¢ êÎæÚ ã é» „æ ï ¨ÚÜUæÚ ï }¢ÎèÝæ

Ýï }¢ãêüG}¢ ÜUæï |æè Îæ}¢Ýï ÚãG}¢„ }¢ ï ¢ ÀéÐæ çH²æ J


241

Éê ¢Çæ ãè ÜUÚï ¢ ç¨ÎìÚ ï çÜGU²æ}¢„ ÜïU ç¨Ðæãè

±æïã çÜU¨ ÜUæï ç}¢Hï …æï „ïÚï Îæ}¢Ý }¢ï ¢ ÀéÐæ ãæï

Î ï¶æ ©‹ã ï ¢ } ¢ã Gà æÚ } ¢ ï ¢ „ æ ï Úã G} ¢„ Ý ï Ð éÜU æÚ æ

¥æ… G æÎ ã ñ …æ ï ¥æÐ Üï U Îæ} ¢Ý ¨ ï Ï æ ¢{æ ãæ ï

(}¢éHwG¶G¨ ¥…G ÈGñU…GæÝï ¨é‹Ý„, …ÎèÎ, ÏææÏæ : ÈGñU…GæÝï ÎéMÎæï ¨Hæ}¢, ¨. 198)


{4} ãGæ…è ¥GÏÎéÚüãGè}¢ ¥GœæGæÚè ÏææÏæéH }¢ÎèÝæ (ÜUÚæ™è) ÜïU ¥GHæÜïUG Ý²æ¥æÏææÎ ÜïU »ÜU

}¢ éÏæçËHxæGï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜUæ Ïæ²æÝ ¥ÐÝï ¥‹Îæ…Gæï ¥ËÈGUæ…G }¢ ï ¢

Ðïàæ ÜUÚ„æ ãê¢, ©Ý ÜUæ ÜUãÝæ ãñ çÜU }¢ïÚï ±æçHÎï Ïæé…éGxæü ±æÚ ãGæ…è

¥GÏÎéÚüãGè}¢ ¥GœæGæÚè (ÐÅÝè) ç…Ý ÜUè ©G}¢ í ÜU}¢æï Ïæïàæ 70 „¢H ƒè J

§çÏ„Îæ§ü ÎæñÚ Îé‹²æ ÜUè Ú¢xæèçÝ²æï¢ ÜUè Ý…íG Úãæ }¢xæÚ çÈUÚ

Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæ ïH ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï ç…G‹Îxæè }¢ ï ¢

}¢-ÎÝè §ç‹ÜGUHæÏæ ÏæÚÐæ ãæï xæ²æ J 1995 §Gü. }¢ ï ¢ …Ïæ Îê¨Úè ÏææÚ ãG…

ÜUæ }¢ éÁGÎ» …æ¢ çÈGU…Gæ ç}¢Hæ „æï ©Ý ÜUè wGæéàæè ÜGUæçÏæHï ÎèÎ ƒè J …ñ¨ï

…ñ¨ï Ú±æÝxæè ÜUæ ±vG„ ÜGUÚèÏæ ¥æ Úãæ ƒæ, wGæéàæè Îæï ™‹Î ãæï„è …æ Úãè

ƒè J ¥æç¶GÚ ©Ý ÜUè wGæéçàæ²æï¢ ÜUè }¢ ï’Úæ… ÜUæ ±vG„ ÜGUÚèÏæ ¥æ xæ²æ J

Úæ„ 4:00 Ïæ…ï »ÚÐæïÅü ÜUè „GÚÈGU Ú±æÝxæè ƒè J ÐêÚè Úæ„ wGæéàæè wGæéàæè

„Ä²æÚè }¢ï ¢ }¢àxGæêH Úãï, }¢ ïã}¢æÝæï¢ ¨ï ÍæÚ |æÚæ ãé±æ ƒæ „ÜGUÚèÏæÝ 3:00

Ïæ…ï »ãGÚæ}¢ ÏæÚæÏæÚ }¢ï ¢ Ú¶ ÜUÚ ¥ÐÝï ÜU}¢Úï }¢ ï ¢ HñÅ xæ» J }¢ñ ¢ |æè HñÅ

xæ²æ, ¥|æè Ïæ }¢ éçàÜUH Ð‹ÎÚã ç}¢ÝÅ ãé» ãæï¢xæï çÜU }¢ïÚï ÜU}¢Úï ÜïU


242

ÎÚ±æ…Gï ÐÚ ÎS„ÜU ÐÇGè J ™æñ¢ÜU ÜUÚ ÎÚ±æ…Gæ ¶æïHæ „æï „¢}¢Ýï ±æçHÎæ

ÐÚïàææÝè ÜïU ¥GæH}¢ }¢ï¢ ¶ÇGè ÈGUÚ}¢æ Úãè ƒè¢ : „é}ãæÚï ±æçHÎ „¢çãGÏæ ÜUè„GÏæè¥G„ ¶GÚæÏæ ãæï xæ§ü ãñ J }¢ñ¢ Ïæ ©…H„ „}¢æ}¢ Ðãé¢™æ „æï ±æçHÎ

„¢çãGÏæ Ïæï ÜGUÚæÚè ÜïU „¢ƒ ¨èÝæ ¨ïãHæ Úãï ƒï, ÈGUæñÚÝ ¥SÐ„æH Hï …æ²æ

xæ²æ ÇõævÅÚ Ýï Ïæ„æ²æ çÜU ãæÅü ¥ÅïÜU ãé±æ ãñ J ÍæÚ }¢ï¢ ÜUæïãÚæ}¢ }¢™xæ²æ çÜU ÜéUÀ ãè ÎïÚ Ïææ’Î ÈGUÚï }¢ÎèÝæ ÜïU H²ï Ú±æÝxæè ãñ ¥æñÚ ±æçHÎ

„¢çãGÏæ ÜUæï ²ïã v²æ ãæï xæ²æ ! ¥zG„¢ï¨ „Ä²æÚæ ±æçHÎ „¢çãGÏæ ÜUæï çH²ïçÏæxæGñÚ ãè ê» }¢ÎèÝæ ÐÚ±æ…G ÜUÚ xæ²æ J ±æçHÎï }¢æïãG„Ú}¢ 5 çÎÝ ¥SÐ„æH

}¢ï¢ Úãï J §¨ ÎæñÚæÝ }¢…GèÎ ™æÚ ÏææÚ çÎH ÜUæ ÎæñÚæ ÐÇGæ J }¢xæÚ

Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï ãæïàæ ÜïU ¥GæH}¢ }¢ï¢ ©Ý ÜUè »ÜU |æè

Ý}¢æ…G ÜGU…Gæ Ý ãé§ü J …Ïæ |æè Ý}¢æ…G ÜUæ ±vG„ ¥æ„æ „æï ÜUæÝ }¢ï¢ ¥G…üG

ÜUÚ Îè …æ„è : Ý}¢æ…G ÐÉG Hï¢, ¥æÐ ÈGUæñÚÝ ¥æ¢¶ ¶æïH Îï„ï J „²}}¢ é}¢

ÜUÚæ çÎ²æ …æ„æ ¥æñÚ ¥æÐ ÝÜUæãGG„ ÜïU Ïææ§G¯ §àææÚï ¨ï Ý}¢æ…G ÐÉGHï„ï J ¥æç¶GÚè “¥ÅïÜU” ÐÚ çÈUÚ Ïæï ãæïàæ ãæï xæ» J §Gàææ ÜUè ¥…GæÝ

ÐÚ ¥æ¢¶ï¢ ÛæÐÜUè¢ „æï }¢ ñ ¢ Ýï ÈGUæñÚÝ ¥G…üG çÜU²æ : ¥ÏÏææ …æÝ Ý}¢æ…G ÜïU

çH²ï „²}}¢ é}¢ ÜUÚ±æ Îê¢, §àææÚï ¨ï ÈGUÚ}¢æ²æ : ãæ¢, }¢ñ ¢ Ýï

„²}}¢é}¢ ÜUÚ±æ²æ ¥æñÚ ±æçHÎ „¢çãGÏæ Ýï ¥ËH¢ãé ¥vÏ¢Ú ÜUã

ÜUÚ ãæƒ Ïææ¢{ çH²ï }¢xæÚ çÈUÚ Ïæïãæïàæ ãæï xæ» J ã}¢ ÍæÏæÚæ ÜUÚ ÎæñÇGï¥æñÚ ÇæõvÅÚ ÜUæï ÏæéHæ Hæ» J ÈGUæñÚÝ I.C.U. }¢ï ¢ Hï …æ²æ xæ²æ, ™‹Î

ç}¢ÝÅ Ïææ’Î ÇæõvÅÚ Ýï ¥æ ÜUÚ Ïæ„æ²æ çÜU ¥æÐ ÜïU ±æçHÎ „¢çãGÏæÏ æÇ G ï w G æ é à æ Ý¨èÏ æ ƒ ï çÜ U ©‹ã æ ï ¢ Ý ï Ï æ éH‹Î ¥æ±æ…G ¨ ï

ÐÉGæ ¥æñÚ ©Ý ÜUæ

§ç‹„ÜGUæH ãæï xæ²æ J


243

»ÜU ¨çÄ²Î …GæÎï Ýï ±æçHÎï }¢ãêüG}¢ ÜUæï xæéGSH çÎ²æ ™ê¢çÜU

±æçHÎ „¢çãGÏæ ÜUæï ©¢xæçH²æï¢ ÐÚ çxæÝ ÜUÚ ¥ÁGÜUæÚ ÐÉGÝï ÜUè ¥GæÎ„ ƒè

çHãæ…Gæ ¥æÐ ÜUè ©¢xæHè ©¨è ¥‹Îæ…G }¢ï ¢ ƒè xææï²æ ÜéUÀ ÐÉG Úãï ãñ¢,

ÏææÚ ÏææÚ ©¢xæçH²æ¢ ¨è{è ÜUè …æ„è¢ J }¢xæÚ ÎæïÏææÚæ ©¨è ¥‹Îæ…G ÐÚ ãæï

…æ„è¢, ÜU¯èÚ §SHæ}¢è |ææ§ü …Ýæ…ïG }¢ï ¢ àæÚèÜU ãé» J

}¢ïÚï |ææ§ü ÜUè |æè ±æçHÎ „¢çãGÏæ ÜïU „¢ƒ ãG…

ÐÚ …æÝï ÜUè „ÚÜUèÏæ ƒè J ±æïã ãG… ÜUè ¨¥GæÎ„ ¨ï ÏæãÚæ }¢‹Î ãé» J

ÏæÇGï |ææ§ü ÜUæ ÜUãÝæ ãñ çÜU }¢ ñ ¢ Ýï }¢ÎèÝ» }¢ éÝÃ±Úæ }¢ï ¢ Úæï Úæï ÜUÚ ÏææÚxææãï

çÚ„¢H„ }¢ï ¢ ¥G…üG ÜUè, çÜU }¢ ïÚï }¢ãêüG}¢ ±æçHÎ ÜUæ

ãGæH }¢éÛæ ÐÚ }¢é‹ÜUçàæÈGU ãæï, …Ïæ Úæ„ ÜUæï „¢ ï²æ „æï wG±æÏæ }¢ ï ¢ Îï¶æ çÜU

±æçHÎï Ïæé…éGxæü ±æÚ »ãGÚæ}¢ ÐãÝï „àæÚèÈGU Hæ» ¥æñÚ

ÈGUÚ}¢æ Úãï ãñ¢ : “}¢ñ¢ ©G}æÚã ÜUè çÝÄ²„ ÜUÚÝï (}¢ÎèÝï àæÚèÈGU) ¥æ²æ ãê¢, „é}¢

Ýï ²æÎ çÜU²æ „æï ™Hæ ¥æ²æ, }¢ ñ¢ Ïæãé„ wGæéàæ ãê¢ J ” Îê¨Úï

„¢H }¢ïÚï |æ„è…ï Ýï }¢çS…ÎéH ãGÚæ}¢ àæÚèÈGU ÜïU ¥‹ÎÚ ÜUæ’Ïæ„éH àæÚèÈGU ÜïU

„¢}¢Ýï ¥ÐÝï ÎæÎæ …æÝ ²æ’Ýè }¢ïÚï ±æçHÎï }¢ãêüG}¢ ãGæ…è ¥GÏÎéÚüãGè}¢

¥GœæGæÚè ÜUæï »ïGÝ ÏæïÎæÚè ÜïU ¥GæH}¢ }¢ï¢ ¥ÐÝï ÏæÚæÏæÚ }¢ï¢ Ý}¢æ…G ÐÉG„ï Îï¶æ J

Ý}¢æ…G ¨ï ÈGUæçÚxæG ãæï ÜUÚ Ïæãé„ „Hæàæ çÜU²æ }¢xæÚ Ý Ðæ ¨ÜïU J

(}¢éHwG¶G¨Ý ÈñGU…GæÝï çÏæçS}¢ËHæã, ¨.102, }¢yGÏæê¥Gæ }¢ÜU-„-Ïæ„éH }¢ÎèÝæ)

}¢ÎèÝï ÜUæ }¢é„¢çÈGUÚ ç¨‹{ ¨ï Ðãé¢™æ }¢ÎèÝï }¢ï ¢

ÜGUÎ}¢ Ú¶Ýï ÜUè ÝæñÏæ„ |æè Ý ¥æ§ü ƒè ¨ÈGUèÝï }¢ï ¢



244

{5} }¢éãG}}¢Î ±„è}¢ ¥Gœ¢G¢Úè ÜGUæçÏæHï ÚàÜU }¢æñ„ }¢éãG}}¢Î ±¨è}¢ ¥GœæGæÚè (ÏææÏæéH }¢ÎèÝæ Ýæïƒü

ÜUÚæ™è) ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï }¢ éÚèÎ ƒï ¥æñÚ ©ÝÜUè ÏææÚxææã }¢ï ¢ ãGæç…GÚè ÜUè ¨¥GæÎ„ Ðæ„ï Úã„ï ƒï J ©Ý §SHæ}¢è |ææ§üÜïU ãæƒ }¢ ï ¢ ÜïU‹¨Ú ãæï xæ²æ ¥æñÚ ÇæõvÅÚæï¢ Ýï ãæƒ ÜUæÅ ÇæHæ J

¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ çÜU ©Ý ÜïU

¥GHæÜïGU ÜïU »ÜU §SHæ}¢è |ææ§ü Ýï Ïæ„æ²æ : ±¨è}¢ |ææ§ü çàæg„ï ÎÎü ÜïU

¨ÏæÏæ ¨wG„ ¥Gç…GÄ²„ }¢ï ¢ ãñ J }¢ ñ ¢ ¥SÐ„æH }¢ï ¢ §G²æÎ„ ÜïU çH²ï ãGæç…GÚãé±æ ¥æñÚ „¨ËHè Îï„ï ãé» ÜUãæ : Îè±æÝï ! Ïææ²æ¢ ãæƒ ÜUÅ xæ²æ §¨

ÜUæ xæG}¢ }¢„ ÜUÚæï J Îæ²æ¢ ãæƒ „æï }¢ãGÈGUê…G ãñ ¥æñÚ ¨Ïæ¨ï ÏæÇGè ¨¥GæÎ„ ²ïã çÜU §ü}¢æÝ |æè ¨Hæ}¢„ ãñ J

}¢ ñ ¢ Ýï ©‹ãï¢ ÜUæÈGUè „¢çÏæÚ Ðæ²æ, ç¨ÈüGUU}¢ éSÜéUÚæ„ï Úãï ²ãæ¢„ÜU çÜU çÏæS„Ú ¨ï ©Æ ÜUÚ }¢ éÛæï ÏææãÚ „ÜU Ðãé¢™æÝï ¥æ» J ÚzG„æ ÚzG„æ

ãæƒ ÜUè „ÜUHèÈGU ¶Gy}¢ ãæï xæ§ü }¢xæÚ Ïæï™æÚï ÜUæ Îê¨Úæ §}æç„ãGæÝàæM¥G ãæï xæ²æ ¥æñÚ ±æïã ²ïã çÜU ¨èÝï }¢ï¢ ÐæÝè |æÚ xæ²æ, ÎÎæïü ÜUÏ¢ü }¢ï ¢

çÎÝ ÜUÅÝï Hxæï J ¥æç¶GÚ »ÜU çÎÝ „ÜUHèÈGU Ïæãé„ ÏæÉG xæ§ü, ç…GÜéíUËHæã

àæéM¥G ÜUÚ çÎ²æ J „¢Úæ çÎÝ ¥ËH¢ã, ¥ËH¢ã ÜUè ¨Îæ¥æï¢ ¨ï

ÜU}¢Úæ xæê¢…„æ Úãæ, „GÏæè¥G„ Ïæãé„ ç…G²æÎæ „à±èàæÝæÜU ãæï xæ§ü ƒè,

ÇæõvÅÚ ÜïU Ðæ¨ Hï …æÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUè xæ§ü }¢xæÚ §‹ÜUæÚ ÜUÚ çÎ²æ,ÎæÎè …æÝ Ýï ÈGU„ïüG àæzGÜGU„ ¨ï xææïÎ }¢ ï ¢ Hï çH²æ …GÏææÝ ÐÚ ÜUçH}¢»

„GçÄ²Ïææ …æÚè ãé±æ ¥æñÚ22 „¢Hã }¢ éãG}}¢Î ±¨è}¢ ¥GœæGæÚè ÜUè MãG ÜUÈGU¨ï©‹¨éÚè ¨ï ÐÚ±æ…G ÜUÚ xæ§ü J


245

…Ïæ }¢ãêüG}¢ ÜUæï xæéGSH ÜïU çH²ï Hï …æÝï Hxæï „æï ¥™æÝÜU™æÎÚ ™ïãÚï ¨ï ãÅ xæ§ü, }¢ãêüG}¢ ÜUæ ™ïãÚæ xæéHæÏæ ÜïU ÈêUH ÜUè „GÚãGç¶Hæ ãé±æ ƒæ, xæéGSH ÜïU Ïææ’Î ™ïãÚï ÜUè ÏæãæÚ }¢ï ¢ }¢…GèÎ çÝ¶æÚ ¥æxæ²æ J „ÎÈGUèÝ ÜïU Ïææ’Î ¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êH Ýæ’„ï¢ÐÉG Úãï ƒï, ÜGUÏæí ¨ï wGæéàÏæê ÜUè »ï¨è HÐÅï¢ ¥æÝï Hxæè çÜU }¢„¢}¢ï …æ¢}¢é¥GœæGÚ ãæï xæ» }¢xæÚ ç…¨ Ýï ê¢Íæè ©¨ Ýï ê¢Íæè J ÍæÚ ÜïU çÜU¨è ÈGUÎü Ýï §ç‹„ÜGUæHÜïU Ïææ’Î wG±æÏæ }¢ï ¢ }¢ãêüG}¢ }¢éãG}}¢Î ±¨è}¢ ¥GœæGæÚè ÜUæï ÈêUHæï¢ ¨ï ¨…ï ãé»ÜU}¢Úï }¢ï¢ Îï¶æ, ÐêÀæ : ÜUãæ¢ Úã„ï ãæï ? ãæƒ ï »ÜU ÜU}¢Úï ÜUè „GÚÈGU §àææÚæÜUÚ„ï ãé» ÜUãæ : “²ïã }¢ïÚæ }¢ÜUæÝ ãñ, ²ãæ¢ }¢ ñ¢ Ïæãé„ wGæéàæ ãê¢ J” çÈUÚ»ÜU ¥æÚæS„æ çÏæS„Ú ÐÚ HñÅ xæ» J }¢ãêüG}¢ ÜïU ±æçHÎ „¢çãGÏæ Ýï wG±æÏæ }¢ï ¢¥ÐÝï ¥æÐ ÜUæï ±¨è}¢ ¥GœæGæÚè ÜUè ÜGUÏæí ÜïU Ðæ¨ Ðæ²æ ¥æñÚ ÜGUÏæí àæÜGU ãé§ü¥æñÚ }¢ãêüG}¢ ¨Ú ÐÚ ¨Ï…G ¨Ï…G §G}¢æ}¢æ ¨…æ» ãé» ¨ÈïGUÎ ÜUÈGUÝ }¢ï ¢}¢ËÏæê¨ ÏææãÚ çÝÜUH ¥æ» ! ÜéUÀ Ïææ„ ™è„ ÜUè ¥æñÚ çÈUÚ ÜGUÏæí }¢ï ¢Îæç¶GH ãæï xæ» ¥æñÚ ÜGUÏæí ÎæïÏææÚæ Ïæ‹Î ãæï xæ§ü J ¥ËH¢ã ÜUè ©ÝÐÚ ÚãG}¢„ ãæï ¥æñÚ ©Ý ÜïU ¨ÎÜïGU ã}¢æÚè }¢çxGÈGUÚ„ ãæï J

(}¢éHwG¶G¨Ý ÈGñU…GæÝï çÏæçS}¢ËHæã, ¨. 24, }¢yGÏæê¥Gæ }¢ÜU-„-Ïæ„éH }¢ÎèÝæ)

Îé¥Gæ» ¥GœæGæÚ : ²æ ¥ËH¢ã }¢ïÚè }¢ãêüG}¢ ÜUè ¥æñÚ ©}}¢„ï}¢ãGÏæêÏæ ÜUè }¢çxGÈGUÚ„ ÈGUÚ}¢æ J ¥æñÚ ã}¢ ¨Ïæ ÜUæï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU}¢-ÎÝè }¢æãGæïH }¢ï ¢ §çS„ÜGUæ}¢„ Îï ¥æñÚ }¢Ú„ï ±vG„ ç…GRUæï ÎéMÎ ¥æñÚÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ Ý¨èÏæ ÈGUÚ}¢æ J

¥Gæ¨è ãê¢, }¢çxGÈGUÚ„ ÜUè Îé¥Gæ»¢ ã…GæÚ Îæï

Ýæ’„ï ÝÏæè ¨éÝæ ÜïU HãGÎ }¢ ï ¢ ©„æÚ Îæï



246

{6} ¥GœæGæçÚÄ²æ §SHæ}¢è ÏæãÝ„¢¢ÍæÇG àæãÚ ÜïU »ÜU ç…G}}¢æÎæÚ §SHæ}¢è |ææ§ü ÜUæ ãGçËÈGU²æ

Ïæ²æÝ ãñ çÜU }¢ïÚè ÏæãÝ çÏæ‹„ï ¥GÏÎéH xæGzGÈGUæÚ ¥GœæGæçÚÄ²æ ÜUæïÜïU‹¨Ú ÜïU }¢ê…Gè }¢Ú…G Ýï ¥æ çH²æ J ¥æçãS„æ ¥æçãS„æ ãGæH„ çÏæxæÇG„èxæ§ü ÇæõvÅÚæï¢ ÜïU }¢à±Úï ÐÚ ¥æõÐÚïàæÝ ÜUÚ±æ²æ, „GÏæè¥G„ ÜéUÀ ¨¢|æHè}¢xæÚ ÜU}¢æï Ïæïàæ »ÜU „¢H Ïææ’Î }¢Ú…G Ýï ÎæïÏææÚæ …GæïÚ ÐÜUÇGæ JçHãæ…Gæ Úæ…Ðê„æÝæ ãSÐ„æH (ãGñÎÚæÏææÎ, ÏææÏæéH §SHæ}¢-ô¨{) }¢ ï ¢Îæç¶GH ÜUÚ çÎ²æ xæ²æ J

»ÜU ãzG„æ ãSÐ„æH }¢ï¢ Úãï¢ }¢xæÚ ãGæH„ }¢…GèÎ ¥Ïæ„Ú ãæï„è ™Hèxæ§ü ¥™æÝÜU ©‹ãæï¢ Ýï Ïæ ¥æ±æ…G ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÜUæ ç±Îü àæM¥G ÜUÚçÎ²æ J ÜU|æè ÜU|æè ÎÚç}¢²æÝ }¢ï¢ |æè ÐÉG„è¢ J ÏæéH‹Î ¥æ±æ…G ï

ÜUæ ç±Îü ÜUÚÝï ï ÐêÚæ ÜU}¢Úæ xæê¢… ©Æ„æ ƒæ ¥G…èÏæ §ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G }¢‹…GÚƒæ J …æï ¥æ„æ ç}¢…Gæ… Ðé¨èü ÜïU Ïæ…æ» ©Ý ÜïU „¢ƒ ç…RéUËHæã àæéM¥GÜUÚ Îï„æ J ÇæõvÅ…üG ¥æñÚ ãSÐ„æH ÜUæ ¥G}¢Hæ ãGñÚ„ …GÎæ ƒæ çÜU ²ïã¥ËH¢ã ÜUè ÜUæï§ü }¢vGÏæêH Ïæ‹Îè }¢æ’Hê}¢ ãæï„è ãñ ±ÚÝæ ã}¢ Ýï „æï¥æ… „ÜU }¢Úè…G ÜUè ™è¶Gï¢ ãè ¨éÝè ãñ¢ ¥æñÚ ²ïã }¢Úè…Gæ çàæv±æ ÜUÚÝïÜïU Ïæ…æ» }¢é¨Ë¨H ç…RéUËHæã }¢ï¢ }¢SæMÈGU ãñ J

„ÜGUÚèÏæÝ 12 Íæ¢Åï „ÜU ²ïãè ÜñUçÈGUÄ²„ Úãè J ¥…GæÝï }¢xæGçÚÏæÜïU ±vG„ §¨è „GÚãG ÏæéH‹Î ¥æ±æ…G ï ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÜUæ ç±Îü ÜUÚ„ïÜUÚ„ï ©Ý ÜUè MãG ÜGU-ÈGU¨ï ©G‹¨éÚè ï ÐÚ±æ…G ÜUÚ xæ§ü J

²ïã wGæéàæ Ý¨èÏæ §SHæ}¢è ÏæãÝ |æè Îæ’±„ï §SHæ}¢èÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ï ±æÏæS„æ ¥æñÚ §¨ …G}¢æÝï ÜïU ç¨çË¨H» ¥GæçH²æÜGUæçÎçÚ²æ Ú-…Gç±²æ ¥GœæGæçÚ²æ ÜïU ¥G…Gè}¢ Ïæé…Géxæü àæñ¶ïG „GÚèÜGU„ ¥}¢èÚï ¥ãHï

é‹Ý„ ï }¢éÚèÎ ƒè¢ J (}¢éHwG¶G¨Ý çÝSÏæ„ ÜUè ÏæãæÚï¢, ¨.11)

¥ËH¢ã ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢„ ¥æñÚ ©Ý ÜïU ¨ÎÜïGU ã}¢æÚè }¢çxGÈGUÚ„ ãæï J


247

{7} ¥GœæGæçÚÄ²æ ãæïÝï ÜUè Ïæ-ÚÜU„ÏææÏæéH §SHæ}¢ (ç¨¢{) ÜïU }¢àãêÚ àæãÚ w¶Ú ÜïU »ÜU §SHæ}¢è

|ææ§ü Ýï »ÜU }¢v„êÏæ |æï…æ J ç…¨ }¢ ï ¢ ÜéUÀ ²ê¢ „ãGÚèÚ ƒæ çÜU }¢ïÚèã}¢àæèÚæ ÜU}¢æïÏæïàæ 12 „¢H ¨ï Ïæè}¢æÚ ƒè, „G±èH ¥GÚ„¢ Ïæè}¢æÚ ÚãÝïÜUè ±…ã ¨ï ©¨ ÜUè ãGæH„ §ç‹„ãæ§ü Ýæ…éGÜU ãæï ™éÜUè ƒè J ç…¨ ÜUè±…ã ¨ï ã}¢ ¨wG„ …ïGãìÝè ¥ç…GÄ²„ }¢ ï ¢ }¢ éÏ„Hæ ƒï J §¨è ÎæñÚæÝ 25

¨ÈGUÚ ç¨. 1423 çã. 9 }¢§ü ç¨. 2002 §Gü. Ïææ’Î Ý}¢æ…Gï ¥GSÚ àæã…GæÎ»¥GœæGæÚ ãGæ…è ¥ãG}¢Î ©GÏæñÎ Ú…Gæ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ¥GœæGæÚè ÜUè ¨w¶Ú „àæÚèÈGU ¥æ±Úè ãé§ü J

}¢ñ ¢ ©Ý ¨ï }¢ éHæÜGUæ„ „æï Ý ÜUÚ ¨ÜUæ ¥HÏæœææ }¢ éÛæï ©Ý ÜUèç…G²æÚ„ ÜUÚÝï ÜUæ àæÚÈGU …GMÚ ãGæç¨H ãæï xæ²æ J }¢ ñ ¢ Ýï ©Ý ÜïU „¢ƒ¥æÝï ±æHï }¢éÏæçËHxæGï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜUæï ¥ÐÝè ã}¢àæèÚæ ÜUè Ïæè}¢æÚè¨ï }¢ é„¥GçËHÜGU Ïæ„æ²æ ¥æñÚ Îé¥Gæ ÜUè ÎÚwG±æS„ ÜUè J ©‹ãæï¢ Ýï ÏæÇGèàæzGÜGU„ ÈGUÚ}¢æ§ü ¥æñÚ }¢éÛæï çÎHæ„¢ |æè çÎ²æ J ©Ý ÜïU }¢à±Úï ÐÚ }¢ ñ ¢ Ýï¥ÐÝè ã}¢àæèÚæ ÜUæ Ýæ}¢ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¨ï}¢ éÚèÎ ÜUÚ±æÝï ÜïU çH²ï çH¶±æ çÎ²æ J

™‹Î ãè çÎÝæï¢ Ïææ’Î ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

ÜUè …æçÝÏæ ¨ï }¢éÚèÎ ÜUÚ HïÝï ÜïU çÏæàææÚ„ Ýæ}¢ ï ÜïU

„¢ƒ §G²æÎ„ Ýæ}¢æ |æè Ïæ êÚ„ï }¢v„êÏæ ¥æ Ðãé¢™æ J }¢ ñ ¢ ©Ý çÎÝæï¢ …GMÚèÜUæ}¢ ÜïU ç¨çË¨Hï }¢ï ¢ àæãÚ ¨ï ÏææãÚ xæ²æ ãé±æ ƒæ J ±æÐ¨è ÐÚ …Ïæ}¢ éÛæï }¢v„êÏææ„ ÜUè ¥æ}¢Î ÜUæ Ð„æ ™Hæ „æï }¢ñ ¢ Ýï ã}¢àæèÚæ ¨ï ÐêÀæ :v²æ ¥æÐ Ýï }¢v„êÏææ„ ÐÉG çH²ï ? ã}¢àæèÚæ Ýï …±æÏæ çÎ²æ çÜU :“¥|æè „ÜU çÜU¨è Ýï ÐÉG ÜUÚ Ýãè¢ ¨éÝæ²æ J” ±æïã wGæéÎ ãè ÐÉG Hï„èHïçÜUÝ Ïæè}¢æÚè ÜUè ±…ã ¨ï }¢…ÏæêÚ ƒè J


248

}¢ ñ ¢ Ýï ©¨ï ÈGUæñÚÝ ÎæïÝæï¢ }¢v„êÏææ„ ÐÉG ÜUÚ ¨éÝæ» J ±æïã }¢ éÚèÎ

ãæï …æÝï ¥æñÚ }¢v„êÏææ„ ÜUè ¥æ}¢Î ÐÚ ÏæïãGÎ wGæéàæ ƒè J ™éÝæ‹™ï ±æïã

ÏææÚ ÏææÚ }¢v„êÏææ„ ÜUæï ¥GÜGUèÎ„ ¨ï ™ê}¢„è ¥æñÚ ¥ÐÝè ¥æ¢¶æï¢ ¨ï

Hxææ„è J §G²æÎ„ Ýæ}¢ï ±æHï }¢v„êÏæ }¢ï ¢ àæãéüGS¨éÎêÚ ÜïU ãG±æHï ï çÚ±æ²„

ÝvGH ƒè çÜU …æï ÜUæï§ü Ïæè}¢æÚè }¢ ï ¢

™æHè¨ ÏææÚ ÐÉGï ¥æñÚ §¨ }¢Ú…G }¢ï ¢ }¢Ú …æ» „æï àæãèÎ ãñ ¥æñÚ ¥xæÚ

„‹ÎéLS„ ãæï xæ²æ „æï }¢çxGÈGUÚ„ ãæï …æ»xæè J

}¢ ïÚè ã}¢àæèÚæ Ýï ÈGUæñÚÝ 40 }¢Ú„Ïææ }¢ÁæGÜêUÚæ ±…GèÈGUæ

ÐÉG çH²æ J Îê¨Úï ãè çÎÝ ²ÜéU}¢ ÚÏæè©GH ¥Ã±H ç¨.1423 çã. 14

}¢§ü ç¨. 2002 §ü G. ÜUæï ¨éÏãG ÈGU…í ÜïU ±vG„ ©¨ ÜUæ §ç‹„ÜGUæH ãæï

xæ²æ J »ï„¢ Hxæ„æ ãñ ±æïã ç¨ÈüGU …G}¢æÝï ÜïU ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H

¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„æ ãæïÝï

ÜïU §ç‹„…GæÚ }¢ ï ¢ ƒè J

±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜUè }¢ éÚèÎÝè ãæïÝï ÜUè »ï¨è

Ïæ-Ú-ÜU„ ç}¢Hè çÜU }¢ñ¢ Ýï wGæéÎ ¥æç¶GÚè ±vG„ }¢ï¢ © ï Ïææ ¥æ±æ…ïG ÏæéH‹Î

Îæï ²æ „èÝ }¢Ú„Ïææ ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ

ÐÉG„ï ¨éÝæ J çÈUÚ ã}¢àæèÚæ Ýï wGæéÎ ãè ãæƒ Ðæ¢± ¨è{ï ÜUÚ çH²ï ¥æñÚ

¥æ¢¶ï¢ Ïæ‹Î ÜUÚ Hè¢, ©¨ ±vG„ ¥…GæÝï ÈGU…í ÜUè ¥æ±æ…G ¥æ Úãè ƒè J

(}¢éHwG¶G¨Ý çÝSÏæ„ ÜUè ÏæãæÚï¢, ¨.14)



249

}¢Ú„ï ±vG„ ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÐÉGÝï ÜUè ÈGU…GèH„ »ï„¢ Hxæ„æ ãñ çÜU ±vG„ï }¢æñ„ ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ

ÐÉGÝï ±æHï §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ ¥æñÚ ÏæãÝæï¢ ÜUè Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU

}¢-ÎÝè }¢æãGæïH ¥æñÚ …G}¢æÝï ÜïU ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜïU Îæ}¢Ý ¨ï

çÝSÏæ„ Ú¢xæ Hï ¥æ§ü ¥æñÚ ©‹ãï¢ ¥æç¶GÚè ±vG„ ÜUçH}¢æ Ý¨èÏæ ãæï xæ²æ J¥æñÚ ç…¨ ÜUæï }¢Ú„ï ±vG„ ÜUçH}¢æ Ý¨èÏæ ãæï …æ» ©¨ ÜUæ ¥æç¶GÚ„ }¢ï ¢ÏæïÇGæ ÐæÚ ãñ J ™éÝæ‹™ï ÝçÏæÄ²ï ÚãG}¢„, àæÈGUè»G ©}}¢„, }¢æçHÜïU …‹Ý„,

}¢ãGÏæêÏæï ÚÏÏæéH §GÁG…G„ ÜUæ ÈGUÚ}¢æÝï …‹Ý„ çÝàææÝãñ, ç…¨ ÜUæ ¥æç¶GÚ ÜUHæ}¢ (²æ’Ýè ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ) ãæï,±æïã …‹Ý„ }¢ï¢ Îæç¶GH ãæïxææ J

ÜGUÏæí …‹Ý„ ÜUæ ÏææxæG¥Ïæ ©Ý wGæéàæ Ý¨èÏæ §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ ¥æñÚ §SHæ}¢è ÏæãÝæï¢ ÜïU

§ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G ±æÜïUG¥Gæ„ Ðïàæï ç¶GÎ}¢„ ãñ¢ ç…‹ãï¢ …G}¢æÝï ÜïU ±Hè ÜïU

Îæ}¢Ý ¨ï ±æÏæS„xæè ÜUè ±æïã ÏæãæÚï¢ Ý¨èÏæ ãé§¢ü çÜU ©Ý ÜUè ÜGUÏæíï¢„G±èH }¢ég„ ÜïU Ïææ’Î çÜU¨è ãGæ…„ï àæÎèÎæ ÜïU Ïææ§G¯ ¶æïHè xæ§¢ü „æï Ýç¨ÈüGUU©Ý ÜïU ç…S}¢ ¥æñÚ ÜUÈGUÝ ¨Hæ}¢„ ƒï ÏæçËÜU ©Ý ÜUè ÜGUÏæíæï¢

¨ï wGæéàÏæê¥æï¢ ÜUè HÐÅï¢ |æè ¥æ Úãè ƒè¢ J ¥æñÚ ©Ý wGæéàæ Ý¨èÏææï¢ ÜïU

çH²ï çÜU„Ýè ÏæÇGè çÏæàææÚ„ ãñ çÜU ÝçÏæÄ²ï ÜUÚè}¢, ÚªÈéGUÚüãGè}¢ Ýï §àææüÎ ÈGUÚ}¢æ²æ çÜU ÜGUÏæí …‹Ý„ ÜïU ÏææxæGæï¢ }¢ï ¢

ï »ÜU ÏææxæG ãñ ²æ Îæï…G¶G ÜïU xæÉGæï¢ }¢ï¢ ï »ÜU xæÉGæ ãñ J ©Ý wGæéàæ Ý¨èÏææï¢ ÜïU „Úæï„æ…Gæ ¥Áæ„¢}¢ ÜUæ ÜGUÏæíæï¢

ï ¨ãGèãG ± „¢çH}¢ …GæçãÚ ãæïÝæ §¨ Ïææ„ ÜUè ¥GHæ}¢„ ãñ çÜU ©Ý ÜUè

ÜGUÏæ¢íï ÚÏæ ÜïU ÜUÚ}¢ ¨ï …‹Ý„ ÜUæ ÏææxæG ãñ¢ J §Ý §ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G±æÜGïU¥Gæ„ ÜUæ Ïæ xæGæñÚ }¢ é„GæH¥Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢ J


250

“ÜUÚ¢}¢¢¼” ÜïU Àï ãéGM ÈG ÜUè çÝSÏæ„ ¨ï

¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êH ÜUè ÜGUÏæ¢íï ¶éHÝï ÜïU 6 ±æÜGïU¥Gæ„

{1} çÏæ‹„ï xæéGHæ}¢ }¢é¨üHèÝ ¥GœæGæçÚÄ²æ3 Ú-}¢…GæÝéH }¢éÏææÚÜU 1426 çã. (8-10-05) ÏæÚæï…G ãzG„æ

ÐæçÜUS„æÝ ÜïU }¢àæçÚÜGUè çãGS¨ï }¢ï¢ ¶GæñÈGUÝæÜU …GË…GHæ ¥æ²æ ç…¨ }¢ï ¢Hæ¶æï¢ ¥ÈGUÚæÎ ãHæÜU ãé» §‹ãè }¢ï¢ }¢é…GzGÈGUÚæÏææÎ (ÜUà}¢èÚ) ÜïU ¥GHæÜGïU“}¢èÚ §„„¢ïçH²æ¢” ÜUè }¢éÜGUè}¢ 19 „¢Hæ ÝSæÚèÝ ¥GœæGæçÚÄ²æ çÏæ‹„ïxæéGHæ}¢ }¢é¨üHèÝ àæãèÎ ãæï xæ§¢ü J }¢ãüêG}¢æ ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÜGUæçÎçÚ²æ¥GœæGæçÚ²æ ÜïU ¥…Gè}¢ Ïæé…éGxæü àæñ¶Gï „GÚèÜGU„ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„, ÏææçÝ²ïÎæ’±„ï §SHæ}¢è ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ï }¢éÚèÎ ƒè¢ ¥æñÚ }¢Ú„ï Î}¢ „ÜUÎæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ï ±æÏæS„æ Úãè¢ J Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU…GïÚï §ç‹„…Gæ}¢ ãz„æ±æÚ é‹Ý„æï¢ |æÚï §…ç„}¢æ¥G }¢ï¢ Ïææ ÜGUæ§GÎxæè ÜïU „¢ƒçàæÜüU„ |æè ÈGUÚ}¢æ„è ƒè¢ J Ïææ’Îï „ÎÈGUèÝ }¢ãêüG}¢æ ÝSæÚèÝ ¥GœæGæçÚÄ²æ ¥ÐÝï±æçHÎñÝ ¥æñÚ ÀæïÅï |ææ§ü ÜïU wG±æÏæ }¢ï¢ }¢é Ë¨H ¥æ„è¢ ¥æñÚ ÜUã„è¢ : “}¢ñ¢ç…G‹Îæ ãê¢ ¥æñÚ Ïæãé„ wGæéàæ ãê¢” ÏææÚ ÏææÚ §¨ „GÚãG ÜïU wG±æÏæ Îï¶Ýï ÜUè çÏæÝæÐÚ ±æçHÎñÝ ÜUæï „à±èàæ ãé§ü çÜU ÜUãè¢ ã}¢æÚè ÏæïÅè ÜGUÏæí }¢ï¢ ç…G‹Îæ „æï Ýãè¢ !

©‹ãæï¢ Ýï ±ãæ¢ ÜïU §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ ¨ï ÚæçÏæ„Gæ çÜU²æ, §SHæ}¢è|ææ§²æï¢ Ýï }¢éçzG„²æÝï çÜUÚæ}¢ ¨ï ÜGUÏæí ÜéUàææ§ü ÜUè §…æ…G„ „GHÏæ ÜUè ©‹ãæï¢Ýï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢æ²æ }¢xæÚ }¢ãêüG}¢æ ÜïU ±æçHÎ ¥æñÚ ÎèxæÚ ÍæÚ±æHæï¢ Ýï 8 …éGHÜGUæ’Î„éH ãGÚæ}¢ ç¨Ýï 1426 çã. (10-12-05) àæÏæï ÐèÚ Úæ„ „ÜGUÚèÏæÝ10 Ïæ…ï ÜGUÏæí ÜUæï ¶æïH çÎ²æ ! ²Ü ÏææÚxæè ¥æÝï ±æHè wGæéàÏæê¥æï¢ÜUè HÐÅæï¢ ¨ï }¢àææ}¢ï çÎ}¢æxæG }¢é¥GœæGÚ ãæï xæ» ! àæãæÎ„ ÜUæï 70

¥Ä²æ}¢ xæé…GÚ …æÝï ÜïU Ïææ ±é…êÎ ÝSæÚèÝ ¥GœæGæçÚÄ²æ ÜUæ ÜUÈGUÝ¨Hæ}¢„ ¥æñÚ ÏæÎÝ çÏæËÜéUH „Úæï„æ…Gæ ƒæ ! ! !


251

¥G„Gæ» ãGÏæèÏæï wGæ éÎæ }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ãñ ÈG ñU…GæÝï xæGæ ñ¯¢ ï Ú…Gæ }¢-ÎÝè }¢æãGæïH

¨Hæ}¢„ Úãï ²æ wGæéÎæ }¢-ÎÝè }¢æãGæïH Ïæ™ï Ý…GÚï ÏæÎ ¨ï ¨Îæ }¢-ÎÝè }¢æãGæ ïH

»ï §SHæ}¢è ÏæãÝæï ! „é}ãæÚï çH²ï |æè ¨éÝæï ! ãñ Ïæãé„ ÜUæ}¢ ÜUæ }¢-ÎÝè }¢æãGæ ïH

„é}ãï ¢ ¨é‹Ý„æï ¢ ¥æñÚ ÐÎï ü ÜïU ¥ãGÜUæ}¢ ²ïã „æ’Hè}¢ ÈGUÚ}¢æ»xææ }¢-ÎÝè }¢æãGæ ïH

¨¢±Ú …æ»xæè ¥æç¶GÚ„ „é}¢ ¥ÐÝæ» Ú¶æï ¨Îæ }¢-ÎÝè }¢æãGæ ïH


{2} ¥GœæGæçÚÄ²æ §SHæ}¢è ÏæãÝ»ÜU }¢éÏæçËHxæG Ýï ¥ÐÝè ÏæãÝ ÜUè „¢¨ ÜïU }¢é„¥GçËHÜGU ¥æ¢¶æï¢

Îï¶æ ±æÜGïU¥Gæ ¨éÝæ²æ çÜU ã}¢æÚè ÏæãÝ ÜïU ÏæÓ™æï¢ ÜUè ÎæÎè ÜUæ xæGæçHÏæÝ

ç¨. 1997 §ü. }¢ÜüU…GéH ¥æñçH²æ HæãæïÚ }¢ï¢ §ç‹„ÜGUæH ãé±æ J }¢ãüGê}¢æ

¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¥Ïæê çÏæHæH ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ }¢ éãG}}¢Î

§Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú…G±è ÜïU …GÚè»G ÜGUæçÎÚè ¥GœæGæÚè

ç¨çË¨Hï }¢ï ¢ }¢éÚèÎ ƒè¢ J ¥æñÚ ÜéGUÚ¥æÝæï é‹Ý„ ÜUè ¥GæH}¢xæèÚ xæñGÚ ç¨²æ¨è

„ãGÚèÜU Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæñH ï ±æÏæS„æ ƒè¢ ¥æñÚ ãzG„æ±æÚ

§…ç„}¢æ¥G }¢ï¢ çàæÜüU„ |æè ÈGUÚ}¢æ„è ƒè¢ J

§ç‹„ÜGUæH ÜïU „ÜGUÚèÏæÝ „¢ÉGï „¢„ }¢æã ÜïU Ïææ’Î àæÎèÎ

ÏææçÚàæï¢ ãé§¢ü J ç…¨ ¨ï ©Ý ÜUè ÜGUÏæí {¢¨ xæ§ü J ±æïã ÜUã„ï ãñ¢ çÜU }¢ñ ¢ Ýï

ÏæÉG ÜUÚ ÜGUÏæí ÜUè ç}¢^è çÝÜUæHÝè àæéM¥ ÜUè „æï ¨ÈG ïUÎ ¨ÈïGUÎ ÜUÐÇGæ

Ý…GÚ ¥æ²æ }¢…GèÎ ç}¢^è ãÅæ§ü „æï Îï¶æ çÜU ©¨ ¥GœæGæçÚÄ²æ §SHæ}¢è

ÏæãÝ ÜUæ ÐêÚæ ç…S}¢ ¶ñGÚæï ¨Hæ}¢„è ÜïU „¢ƒ ÜUÈGUÝ }¢ï ¢ çHÐÅæ

ãé±æ ƒæ ¥æñÚ ÜUÈGUÝ „ÜU }¢ñHæ Ý ãé±æ ƒæ J(çÚ„¢Hæ, ÜGUÏæí ¶éH xæ§ü, ¨. 24)


252

ç}¢Hï ÝÁG¥G }¢ ï ¢ |æè ÚæãG„ Úãê¢ ÜGUÏæí }¢ ï ¢ ¨Hæ}¢„

„ê ¥G…GæÏæ ¨ï Ïæ™æÝæ }¢-ÎÝè }¢ÎèÝï ±æHï


{3} ¥ËãGæ… }¢éãG}}¢Î ©ãGéÎ Ú…Gæ ¥GœæGæÚè 25 Ú-…ÏæéH }¢éÚÁ…Ïæ ç¨.1416 çã. Úæ„ „ÜGUÚèÏæÝ ÐæïÝï

x²æÚã Ïæ…ï }¢ÜüU…éGH ¥æñçH²æ HæãæïÚ ÜïU Ðê¢™ ÚæïÇG ÜUæ }¢æÚÜïUÅ »çÚ²æ

àæÎèÎ ÈGUæ§ôÚxæ ÜUè „ÇG„ÇG ¨ï xæê¢… ©Ææ J ãÚ „GÚÈGU ¶GæñÈGUæï çãÚæ¨ ÈñUH

xæ²æ ¥æñÚ {ÇGæ{ÇG ÎéÜUæÝï¢ Ïæ‹Î ãæïÝï Hxæè¢ J …Ïæ Hæïxææï¢ ÜïU ãG±æ¨ ÜéUÀ

ÏæãGæH ãé» „æï Îï¶æ çÜU »ÜU ÜUæÚ àææï’Hæï¢ ÜUè HÐïÅ }¢ ï ¢ ãñ J

ÎÚ ¥SH „ÏHèxæïG ÜéGUÚ¥æÝæï ¨é‹Ý„ ÜUè ¥GæH}¢xæèÚ „ãGÚèÜU

Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜUè ¥Gæ}¢ }¢vGÏæêçHÄ²„ ¥æñÚ §SHæ}¢ ÜUè ãGÜGUèÜGUè

àææÝæï àææñÜU„ ÜUæ ©GM… ÏæÚÎæà„ Ý ÜUÚ„ï ãé» “çÜU¨è” ÜïU §àææÚï ÐÚ

Îãàæ„ xæÎæïZ Ýï Îé‹²æ» ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU ¥}¢èÚ àæñ¶Gï „GÚèÜGU„, ¥}¢èÚï

¥ãHï ¨é‹Ý„, ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ¥Ïæê çÏæHæH ãG…GÚ„ï ¥GËH¢}¢¢

}¢æñHæÝæ }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è

ÜUè …æÝ HïÝï ÜUè ÝæÜUæ}¢ ÜUæïçàæàæ ÜUè ƒè J }¢xæÚ “ç…¨ï wGæéÎæ Ú¶ï

©¨ï ÜUæñÝ ™¶ï” ÜïU ç}¢SÎæÜGU Îéà}¢Ý ÜUæ }¢‹¨êÏææ ¶GæÜU }¢ï ¢ ç}¢H xæ²æ

¥æñÚ ¥ËH¢ã Ýï ¨é‹Ý„æï¢ ÜUè }¢…GèÎ ç¶GÎ}¢„ HïÝï ÜïU çH²ï

¥ÐÝï Œ²æÚï ãGÏæèÏæ ÜïU ¥GæçàæÜGU ÜUæï ¥æ¢™ Ý ¥æÝï Îè J


253

§¨ ÈGUæ§ôÚxæ ÜïU Ý„è…ï }¢ï ¢ }¢ éÏæçËHxæïG Îæ’±„ï §SHæ}¢è }¢ éãG}}¢Î

¨Á…æÎ ¥GœæGæÚè ¥æñÚ ¥ËãGæ… }¢éãG}}¢Î ©ãéGÎ Ú…Gæ ¥GœæGæÚè …æ}¢ïàæãæÎ„ Ýæïàæ ÜUÚ xæ» J ÎæïÝæï¢ àæãèÎæÝï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜUæï }¢ÜüU…GéH¥æñçH²æ HæãæñÚUÜïU }¢àãêÚ “ç}¢²æÝè ÜGUçÏæíS„æÝ”}¢ ï ¢ ç¨ÐéÎïü ¶GæÜUçÜU²æ xæ²æ J „ÎÈGUèÝ ÜïU „ÜGUÚèÏæÝ ¥æÆ }¢æã Ïææ’Î HæãæïÚ }¢ ï ¢ àæÎèÎÏææçÚàæï¢ ãé§¢ü J ç…¨ ÜïU ¨ÏæÏæ àæãèÎï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ãGæ…è ©ãéGÎ Ú…Gæ¥GœæGæÚè ÜUè ÜGUÏæí }¢ é‹ãçÎ}¢ ãæï xæ§ü J

¥§GÁG…GæUÜUè wG±æçãàæ ÐÚ Hæàæ ÜUè }¢é‹„çÜGUHè ÜUæ ç¨çË¨Hæãé±æ J ÜUæÈGUè Hæïxææï¢ ÜUè }¢æñ…êÎxæè }¢ ï ¢ ç}¢^è ãÅæ ÜUÚ …Ïæ ™ïãÚï ÜUè „GÚÈGU

¨ï ç¨H ãÅæ§ü xæ§ü „æï wGæéàÏæê ÜUè HÐÅ ¨ï Hæïxææï¢ ÜïU }¢àææ}¢ï çÎ}¢æxæG

}¢é¥GœæGÚ ãæï xæ» J }¢…GèÎ ç¨Hï¢ ãÅæ Hè xæ§¢ü J »ïGÝè àææçãÎèÝ ÜïU Ïæ²æÝÜïU }¢ é„GæçÏæÜGU àæãèÎï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ãGæ…è ©ãéGÎ Ú…Gæ ¥GœæGæÚè (…æï

çÜU ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU }¢ éÚèÎ ƒï) ÜUæ ÜUÈGUÝ „ÜU

¨Hæ}¢„ ƒæ J „ÎÈGUèÝ ÜïU ±vG„ …æï Ï…G Ï…G §G}¢æ}¢æ àæÚèÈGU Ú ÐÚÏææ¢{æ xæ²æ ƒæ ±æïã |æè §¨è „GÚãG ¨…æ ãé±æ ƒæ J ™ïãÚæ |æè ÈêUH ÜUè„GÚãG ç¶Hæ ãé±æ ƒæ ãæƒ Ý}¢æ…G ÜUè „GÚãG Ïæ¢{ï ãé» ƒï …Ïæ çÜU àæãèÎÜUæï …ãæ¢ xææïçH²æ¢ Hxæè ƒè¢ ±æïã |æè …GwG}¢ „æ…Gæ ƒï ¥æñÚ ÜUÈGUÝ ÐÚ„æ…Gæ wGæêÝ ÜïU {ÏÏæï „¢ÈGU Ý…GÚ ¥æ Úãï ƒï J ÎéMÎæï ¨Hæ}¢ ÜUè ¨Îæ¥æï¢}¢ ï ¢ àæãèÎ ÜUè Hæàæ ÜUæï ©Ææ ÜUÚ Îê¨Úè …xæã ÐãHï ï „Ä²æÚ àæéÎæ ÜGUÏæí}¢ ï ¢ }¢é‹„çÜGUH ÜUÚ çÎ²æ xæ²æ (²ïã ±æÜïGU¥Gæ }¢éwG¼çHÈGU ¥wGÏææÚæ„ }¢ï ¢ |æè

àææ»¥G ãé±æ J) (}¢éHwG¶G¨ ¥…G ÜGUÏæí ¶éH xæ§ü, ¨. 25)



254

¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ Ýï ãG}Hï ÜïU ±æçÜGU»G

ÜïU Ïææ’Î ÏææÚxææãï çÚ„¢H„ }¢ï ¢

»ÜU §çS„xæGæ¯¢ Ðïàæ çÜU²æ J

(§¨ ÜïU ™‹Î ¥à¥GæÚ ãçÎÄ²» Ýæç…GÚèÝ ãñ¢ ç… ï ÐÉG ÜUÚ ¥SHæÈGUï çÜUÚæ}¢ ÜUè ²æÎï¢ „æ…Gæ

ãæï¢xæè çÜU ¥æÐ ¥ÐÝï ÜGUæç„Hæï¢ ÜUæï |æè Îé¥Gæ» ¶GñÚ ï Ý±æ…G„ï ãñ¢)

¥™æÝÜU Îéà}¢Ýæï¢ Ýï ÜUè ™ÉGæ§ü ²æ Ú¨êHËHæã àæãèÎ Îæï ãæï xæ» §SHæ}¢è |ææ§ü ²æ Ú¨êHËHæã

}¢ïÚæ Îéà}¢Ý „æï }¢éÛæ ÜUæï ¶Gy}¢ ÜUÚÝï ¥æ ãè Ðãé¢™æ ƒæ }¢ ñ ¢ Üé GUÚÏææ ¢ „é}¢ Ýï }¢ ïÚè …æ¢ Ïæ™æ§ü ²æ Ú¨êHËHæã

¥GÎê ÛæÜU }¢æÚ„æ ãñ ¶GæÜU ©ÇGæ„æ ãñ „ïÚ ï Ü é G UÚÏææÝ }¢ éÛæï ¥Ïæ „ÜU Ý ÜUæï§ü ¥æ¢™ ¥æ§ü ²æ Ú¨êHËHæã

àæãèÎï Îæ’±„ï §SHæ}¢è Á…æÎ ± ©ãéGÎ ¥æÜGUæ Úãï ¢ …‹Ý„ }¢ ï ¢ ²ÜU…æ ÎæïÝæï ¢ |ææ§ü ²æ Ú¨êHËHæã

Ýãè¢ ÚÜUæÚ …Gæ„è Îéà}¢Ýè }¢ïÚè çÜU¨è ï |æè ã ñ }¢ï Úè ÝzG„¢ ï àæ ñ„ GæÝ ¨ï HÇGæ§ ü ²æ Ú¨êHËHæã

ãé GÜGU êÜGU ¥ÐÝï çÜU²ï ãñ ¢ ÎÚxæé…GÚ Îéà}¢Ý ÜUæï |æè „¢Ú ï ¥xæ™ïü }¢ éÛæ Ðï ãæï xææ ïHè ™Hæ§ü ²æ Ú¨êHËHæã

„}¢‹Ýæ ã ñ }¢ ï Ú ï Î éà}¢Ý ÜUÚ ï ¢ „æ ñ Ï æ æ ¥G„ G æ ÜUÚ Îæ ï ©‹ãï ¢ ÎæïÝæï ¢ …ãæ¢ ÜUè „é}¢ |æHæ§ü ²æ Ú¨êHËHæã

¥xæ™ ï ü …æÝ …æ» ç¶ GÎ}¢„ ï ¨ é ‹Ý„ Ý Àæ ïÇ ê ¢ x æ æ àæãæ ÜUÚ„ï Úãï ¢ }¢éçàÜUH ÜéUàææ§ü ²æ Ú¨êHËHæã

„ }¢‹Ý æ ã ñ „ ï Ú ï ¥Gœ æ æ Ú ÜU è ² ê ¢ { ê}¢ }¢™ …æ» }¢ÎèÝï }¢ï ¢ àæãæÎ„ ©¨ Ýï Ðæ§ü ²æ Ú¨êHËHæã

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§ü²æï ! ¥…GãÚ ç}æÝààæ}¨

ãé±æ çÜU Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÐÚ ¥ËH¢ã ¥æñÚ ©¨ ÜïU ãGÏæèÏæï

}¢ éÜUÚü}¢ ÜUæ wGæé¨ê¨è ÜUÚ}¢ ãñ ¥æñÚ §¨ }¢-ÎÝè „ãGÚèÜU ÜïU }¢ãÜïU

}¢ãÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæïH ¨ï ±æÏæS„æ ÚãÝï ±æHæ wGæéàæ Ý¨èÏæ }¢ é¨H}¢æÝ

ÎæïÝæï¢ …ãæ¢ ÜUè Ýï’}¢„æï¢ ¨ï }¢æHæ}¢æH ãæï„æ ãñ ¥æñÚ ÈGñU…G²æÏæ ãæï ÜUÚ

Îê¨Úæï¢ ÜUæï |æè ÈGñU…G HéÅæ„æ ãñ J


255

}¢çÄ²„ ÜUè ™è¶Gï¢xææïÚÜéUÝ Ýï àæãèÎï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ãGæ…è }¢éãG}}¢Î ©ãéGÎ Ú…Gæ

¥GœæGæÚè ÜïU ÜGUÎ}¢æï¢ ÜUè „GÚÈGU ÏæÝè ãé§ü »ÜU ¥GæñÚ„ ÜUè ÜGUÏæíÜUè „GÚÈGU §àææÚæ ÜUÚ„ï ãé» }¢ÜüU…GéH ¥æñçH²æ (HæãæïÚ) ÜïU §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ÜUæï Ïæ„æ²æ çÜU ²ïã ÜGUÏæí ãGæ…è ©GãéGÎ Ú…Gæ ¥GœæGæÚè ÜUèàæãæÎ„ ï ÐãHï ÜUè ãñ J ¥ÜU¯Ú Úæ„ ÜïU ‹ÝæÅï }¢ï¢ §¨ ÜGUÏæí ï ™è¶Gæï¢ ÜUè¥æ±æ…G ¨éÝè …æ„è ƒè¢ J …Ïæ ¨ï ãGæ…è ©ãéGÎ Ú…Gæ ¥GœæGæÚè ²ãæ¢ ÎzGÝ ãé»ãñ¢, }¢æ’Hê}¢ ãæï„æ ãñ çÜU }¢çÄ²„ ¨ï ¥G…GGæÏæ ©Æ xæ²æ ãñ J v²ê¢çÜU ™è¶Gæï¢ÜUè ¥æ±æ…G Ïæ‹Î ãæï xæ§ü ãñ J §¨ Ïææ„ ÜUè „SÎèÜGU ÜGUçÏæíS„æÝ ÜïUÜGUÚèÏæ ÚãÝï ±æHï ÎèxæÚ ¥ÈGUÚæÎ Ýï |æè ÜUè ãñ J

…æï ¥ÐÝè ç…G‹Îxæè }¢ï¢ ¨é‹Ý„ï¢ ©Ý ÜUè ¨…æ„ï ãñ¢

©‹ãï¢ }¢ãGÏæêÏæ }¢èÆï }¢ éS„GÈUæ ¥ÐÝæ ÏæÝæ„ï ãñ¢

{4} }¢éãG}}¢Î »ãG„¢Ý ¥GœæGæÚè }¢éÚèÎ ãæïÝï ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ÏææÏæéH }¢ÎèÝæ ÜUÚæ™è ÜïU ¥GHæÜGïU xæéHÏæãæÚ ÜïU »ÜU }¢æõÇÝü Ýæñ …±æÝ Ïæ Ýæ}¢ }¢ éãG}}¢Î »ãG„¢Ý Îæ’±„ï§SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæñH ¨ï ±æÏæS„æ ãé» ¥æñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï¨é‹Ý„ ÜïU }¢éÚèÎ ÏæÝ xæ» J »ÜU ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ¨ï}¢ éÚèÎ „æï v²æ ãé» ©Ý ÜUè ç…G‹Îxæè }¢ï ¢ }¢-ÎÝè §ç‹ÜGUHæÏæ ÏæÚÐæ ãæïxæ²æ J ™ïãÚæ »ÜU }¢énè ÎæÉGè ÜïU …GÚè»G }¢-ÎÝè ™ïãÚæ ÏæÝ xæ²æ ¥æñÚ ÚÐÚ }¢ éS„çÜGUH „GæñÚ ÐÚ ¨Ï…G ¨Ï…G §G}¢æ}¢ ï ÜUæ „æ… …xæ}¢xæ …xæ}¢xæÜUÚÝï Hxææ J ©‹ãæï¢ Ýï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢Îí¨„éH }¢ÎèÝæ (ÏææçHxæGæÝ)}¢ ï ¢ ÜéGUÚ¥æÝ Ýæ…GïÚæ ¶Gy}¢ ÜUÚ çH²æ ¥æñÚ Hæïxææï¢ ÜïU Ðæ¨ …æ …æ ÜUÚÝïÜUè ÜUè Îæ’±„ ÜUè {ê}¢ï ¢ }¢™æÝï Hxæï J »ÜU çÎÝ ¥™æÝÜU ©‹ãï¢ xæHï}¢ ï ¢ ÎÎü }¢ãG¨ê¨ ãé±æ, §GHæ… ÜUÚ±æ²æ }¢xæÚ “}¢-Ú…G ÏæÉG„æ xæ²æ …ê¢ …ê¢Î±æ ÜUè” ÜïU ç}¢SÎæÜGU xæHï ÜïU }¢-Ú…G Ýï Ïæãé„ ç…G²æÎæ çàæg„ §çwG„²æÚÜUÚ Hè ²ãæ¢ „ÜU çÜU ÜGUÚèÏæéH }¢xæü ãæï xæ» J


256

}¢-ÎÝè ±ç¨Ä²„§¨è ãGæH„ }¢ï¢ ©‹ãæï¢ Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„

ÜïU }¢yGÏæê¥Gæ }¢-ÎÝè ±ç¨Ä²„ Ýæ}¢æ ÜUæï „¢}¢Ýï Ú¶ ÜUÚ ¥ÐÝæ ±ç¨Ä²„Ýæ}¢æ „Ä²æÚ ÜUÚ±æ ÜUÚ ¥ÐÝï ¥GHæÜïGU ÜïU çÝxæÚæÝ ÜïU ç¨ÐéÎü ÜUÚ çÎ²æ¥æñÚ çÈUÚ ¨Îæ ÜïU çH²ï ¥æ¢¶ï¢ }¢ê¢Î Hè¢ J ±vG„ï ±ÈGUæ„ ©Ý ÜUè ©G}¢í„ÜGUÚèÏæÝ Ðñ¢„è¨ „¢H ãæïxæè J ©‹ãï¢ xæéH ÏæãæÚ ÜïU ÜGUçÏæíS„æÝ }¢ï¢ ç¨ÐéÎïü¶GæÜU ÜUÚ çÎ²æ xæ²æ J ãGSÏæï ±ç¨Ä²„ Ïææ’Îï xæéGSH ÜUÈGUÝ }¢ï¢ ™ïãÚæ ÀéÐæÝï¨ï ÜGUÏH, ÐãHï ÐïàææÝè ÐÚ ©¢xæéà„ï àæãæÎ„ ¨ï ¨èÝï ÐÚ ÝæÈGU ¥æñÚ ¨èÝï ÜïUÎÚç}¢²æÝè çãGS„» ÜUÈGUÝ ÐÚ ²æ xæGæñ ï ¥æ’…G}¢ ÎS„xæèÚ ,²æ §}¢æ}¢ ¥Ïææ ãGÝèÈGUæ , ²æ §}¢æ}¢ ¥ãG}¢Î Ú…Gæ

, ²æ àæñ¶G ç…G²æ©gèÝ ¥æñÚ ©Ý ÜïU ÐèÚæï}¢é<àæÎ ÜUæ Ýæ}¢ çH¶æ xæ²æ J ÎzGÝ ÜUÚ„ï ±vG„ Îè±æÚï ÜGUÏæí }¢ï¢ „GæÜGU ÏæÝæÜUÚ ¥GãÎÝæ}¢æ, ÝvGàæï Ýæ’HñÝ ± ÎèxæÚ „ÏæLüÜUæ„ ±xæñGÚæ Ú¶ï xæ» J Ïææ’ÎïÎzGÝ ÜGUÏæí ÐÚ ¥…GæÝ |æè Îè xæ§ü ¥æñÚ ÜU}¢æï Ïæïàæ ÏææÚã Íæ‹Åï „ÜU ©ÝÜUè ÜGUÏæí ÜïU ÜGUÚèÏæ §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ Ýï §…ç„}¢æ»G ç…GRUæï Ýæ’„ …æÚè Ú¶æ J

±ÈGUæ„ ÜïU „ÜGUÚèÏæÝ „¢ÉGï „èÝ „¢H Ïææ’Î ÏæÚæï…G }¢¢xæH 6…é}¢æçÎc¯¢Ýè ç¨.1418 çã. (7-10-97) ÜUæ ±æÜGïU¥Gæ ãñ »ÜU ¥æñÚ§SHæ}¢è |ææ§ü }¢éãG}}¢Î ©G }¢æÝ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ÜUæ …Ýæ…Gæ §¨è ÜGUçÏæíS„æÝ}¢ï¢ Hæ²æ xæ²æ J ÜéUÀ §SHæ}¢è |ææ§ü }¢ãüGê}¢ }¢éãG}}¢Î »ãG„¢Ý ¥GœæGæÚè

ÜUè ÜGUÏæí ÐÚ ÈGUæ„ïãGæ ÜïU çH²ï ¥æ» „æï ²ïã }¢‹…GÚ Îï¶ ÜUÚ©Ý ÜUè ¥æ¢¶ï¢ ÈUÅè ÜUè ÈUÅè Úã xæ§¢ü çÜU ÜGUÏæí ÜUè »ÜU …æçÝÏæ Ïæãé„ ÏæÇGæçàæxææÈGU ãæï xæ²æ ãñ ¥æñÚ „ÜGUÚèÏæÝ „¢ÉGï „èÝ „¢H ÜGUÏH ±ÈGUæ„ ÐæÝï±æHï }¢ãéüG}¢ }¢éãG}}¢Î »ãG„¢Ý ¥GœæGæÚè ¨Ú ÐÚ ¨Ï…G¨Ï…G §G}¢æ}¢æ àæÚèÈGU ÜUæ „æ… ¨…æ» wGæéàÏæêÎæÚ ÜUÈGUÝ ¥æïÉGï }¢…Gï


257

¨ï HñÅï ãé» ãñ¢ J ¥æÝÝ ÈGUæÝÝ ²ïã ¶GÏæÚ ãÚ „GÚÈU ÈñUH xæ§ü ¥æñÚ Úæ„xæ» „ÜU …Gæ§ÚèÝ }¢ éãG}}¢Î »ãG„¢Ý ¥GœæGæÚè ÜïU ÜUÈGUÝ }¢ ï ¢çHÐÅï ãé» „Úæï „æ…Gæ Hæàæï ÜUè ç…G²æÚ„ ÜUÚ„ï Úãï J (²ïã ±æÜïGU¥Gæ |æè

ÜU§ü ¥wGÏææÚæ„ }¢ï ¢ àææ»¥G ãé±æ)

„ÏHèxæïG ÜéGUÚ¥æÝæï é‹Ý„ ÜUè ¥GæH}¢xæèÚ xæñGÚ ç¨²æ¨è „ãGÚèÜUÎæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU ÏææÚï }¢ï ¢ xæGH„G ÈGUãç}¢²æï¢ ÜïU çàæÜUæÚ ÚãÝï ±æHï ÜéUÀ¥ÈGUÚæÎ |æè Îæ’±„ï §SHæ}¢è ±æHæï¢ ÐÚ ¥ËH¢ã ÜïU §¨

¥G…Gè}¢ ÈGUÁGHæï ÜUÚ}¢ ÜUæ ¶éHè ¥æ¢¶æï¢ ¨ï }¢éàææãÎæ ÜUÚ ÜïU

„ãG¨èÝæï ¥æÈGUÚèÝ ÐéÜUæÚ ©Æï ¥æñÚ Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢éçãGÏæ

ÏæÝ xæ» J (}¢éHwG¶G¨ ¥…G ÜGUÏæí ¶éH xæ§ü, . 28, }¢yGÏæê¥Gæ }¢ÜU-„-Ïæ„éH }¢ÎèÝæ)


{5} }¢éãG}}¢Î Ý±èÎ ¥GœæGæÚè ç…GË¥G …‹Ý„éH }¢æ’Hæ ãGËÜGUæ xæéHàæÝï ¥GœæGæÚ „Gæ§ü }¢ãGËHæ }¢éãæç…Ú

ÜïU}Ð Ý}ÏæÚ 7, ÏææÏæéH }¢ÎèÝæ ÜUÚæ™è ÜïU }¢éÜGUè}¢ Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU

}¢-ÎÝè }¢æãGæïH ï ±æÏæS„æ ¨œæÚã „¢Hæ §SHæ}¢è |ææ§ü }¢éãG}}¢Î Ý±èÎ

¥GœæGæÚè ÜUæ 18 Ú-…ÏæéH }¢éÚÁ…Ïæ ç¨.1421 çã. éÏãG „ÜGUÚèÏæÝ ¥æÆÏæ…ï §ç‹„ÜGUæH ãé±æ J „vÈGUèÝ ÜïU Ïææ’Î ãGSÏæï ±ç¨Ä²„ }¢ãêüG}¢ ÜïU ¨Ú ÐÚ¨Ï…G ¨Ï…G §G}¢æ}¢æ àæÚèÈGU ÜUæ „æ… ¨…æ ÜUÚ }¢éãæç…Ú ÜïU}Ð Ý}ÏæÚ 7 ÜïU

ÜUçÏæíS„æÝ }æï¢ ç¨ÐéÎïü ¶GæÜU ÜUÚ çÎ²æ xæ²æ J…é}¢æ’Úæ„ ÚÏæè©GH xæGæñ¯ ç¨.1422 çã. 12 …éHæ§ü ç¨. 2001

§Gü. ÜUæï }¢ãêüG}¢ }¢éãG}}¢Î Ý±èÎ ¥GœæGæÚè Ýï ¥ÐÝï |ææ§ü ÜUæïwG±æÏæ }¢ ï ¢ ¥æ ÜUÚ Ïæ„æ²æ çÜU “„é}¢ }¢ïÚè ÜGUÏæí ÐÚ Ýãè¢ ¥æ„ï, ¥æ ÜUÚ

Îï¶æï „æï ¨ãè }¢ïÚè ÜGUÏæí ÜUæ v²æ ãGæH ãæï xæ²æ ãñ” ç…¨ çÎÝ


258

wG±æÏæ ¥æ²æ ƒæ ©¨ çÎÝ àæÎèÎ ÏææçÚàæ ãé§ü ƒè J ™éÝæ‹™ï …æ ÜUÚ Îï¶æ „æï…é}¢æ’Úæ„ ÜUæï ãæïÝï ±æHè }¢ê Hæ{æÚ ÏææçÚàæ ÜïU Ïææ§G ÜGUÏæí {¢ xæ§ü ƒè J ÜGUÏæí ÜéUàææ§ü §„±æÚ ÜUæï ¨éÏãG „ÜGUÚèÏæÝ „¢ÉGï „¢„ Ïæ…ï }¢ãêü G}¢ ÜïU„}¢æ}¢ |ææ§ü Ïæ àæé}¢êH Îæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU ¥æÆ ãéGzGÈGUæ…Gï çÜUÚæ}¢ÜGUÏæí ÐÚ ¥æ» J ÜU§ü Hæïxææï ¢ ÜUè }¢æñ…êÎxæè }¢ ï ¢ xææïÚÜéUÝ Ýï ÜGUÏæí ÜéUàææ§üÜUè „æï ²ïã }¢‹…GÚ Îï¶ ÜUÚ „}¢æ}¢ ãGæç…GÚèÝ ÜUè ¥æ¢¶ï¢ ÈUÅè ÜUèÈUÅè Úã xæ§¢ü çÜU }¢ãêü G}¢ Ý±èÎ ¥GœæGæÚè ç…Ý ÜUè±ÈGUæ„ ÜUæï „ÜGUÚèÏæÝ 9 }¢æã ÜUæ ¥GÚ„¢ xæé…GÚ ™éÜUæ ƒæ J ©ÝÜUæ ÏæÎÝ „Úæï„æ…Gæ ¥æñÚ ÜUÈGUÝ |æè ¨Hæ}¢„ ãñ J ¨Ú ÐÚ ¨Ï…G¨Ï…G §G}¢æ}¢æ àæÚèÈGU ÜUæ „æ… ¨…æ» ÎæïÝæï¢ ãæƒ Ý}¢æ…G ÜUè„GÚãG Ïææ¢{ï }¢…Gï ¨ï HïÅï ãé» ãñ¢ J

™æÚ §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ Ýï ç}¢H ÜUÚ ©Ý ÜUè Hæàæ ÜUæï ÜGUÏæí ïçÝÜUæHæ J ©Ý ÜïU ç…S}¢ ¥æñÚ ÜGUÏæí ï wGæéàÏæê ÜUè HÐÅï¢ ¥æ Úãè¢ ƒè¢ J ÜGUÏæíÜUæï ÎéLS„ ÜUÚ ÜïU ÎæïÏææÚæ ÎzGÝ ÜUÚ çÎ²æ xæ²æ J ¥ËH¢ã Ý±èÎ¥GœæGæÚè ÜUè }¢çxGÈGUÚ„ ÜUÚï ¥æñÚ ©Ý ÜïU ¨ÎÜïUG ã}¢ ¨Ïæ ÜUæï ÏæwGàæï J( ) §¨ ±æçÜGU»G ÜUè |æè ¥wGÏææÚæ„ÜïU …GÚè»G ÜUæÈGUè „àãèÚ ãé§ü J

(}¢éHwG¶G¨ ¥…G ÜGUÏæí ¶éH xæ§ü, ¨. 31, }¢yGÏæê¥Gæ }¢ÜU-„-Ïæ„éH }¢ÎèÝæ)


{6} wGæéàæ Ý¨èÏæ ¥GœæGæÚè ÏææÏæéH §SHæ}¢ (ç¨‹{) ÜïU »ÜU §SHæ}¢è |ææ§ü ÜUæ ãGçËÈGU²æ

Ïæ²æÝ ãñ çÜU }¢ïÚï ±æçHÎ „¢çãGÏæ ¥GÏÎéS¨}¢è¥G ¥GœæGæÚè }¢-ÎÝè }¢æãGæïH¨ï Ýæ ±æçÜGUçÈGUÄ²„ ÜUè çÏæÝæ ÐÚ }¢ ïÚï §…ç„}¢æ¥G }¢ï¢ çàæÜüU„ ÜUÚÝï ÐÚÜU|æè ÜU|æè »’„ïÚæ…G çÜU²æ ÜUÚ„ï J }¢xæÚ }¢ ñ ¢ Ýï …±æÏæ ÎïÝï ÜïU Ïæ…æ»


259

ÍæÚ ±æHæï¢ ÐÚ §ÝçÈGUÚæÎè ÜUæïçàæàæ …æÚè Ú¶è }¢æñÜGU¥G ç}¢HÝï ÐÚ ¥}¢èÚï¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU ¨é‹Ý„æï¢ |æÚï Ïæ²æÝæ„ ÜUè ÜïUç¨Åï¢ ÍæÚ}¢ ï ¢ ¨éÝæÝï ÜUæ ç¨çË¨Hæ Ú¶æ, §¨ ÜUè Ïæ-Ú-ÜU„ ¨ï±æçHÎ „¢çãGÏæ ¨}¢ï„ „}¢æ}¢ ÍæÚ±æHï |æè ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

ÜïU }¢ éÚèÎ ÏæÝ xæ» ¥æñÚ »ÜU çÎÝ ±æçHÎ „¢çãGÏæ Ýï¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU Ïæ²æÝ ÜUè ÜïU¨ïÅ “ÜGUÏæí ÜUèÐéÜUæÚ” éÝ ÜUÚ ™ïãÚï ÐÚ ÎæÉGè àæÚèÈGU |æè …æ Hè J Ý}¢æ…G ±æïã ÐãHï ãèàæéM¥G ÈGUÚ}¢æ ™éÜïU ƒï J ™‹Î çÎÝ Ïæè}¢æÚ Úãï ¥æñÚ ©‹ãï¢ Úæ…Ðé„æÝæ ãSÐ„æH}¢ï¢ Îæç¶GH ÜUÚæ çÎ²æ xæ²æ J 20 …êHæ§ü 2004 ÏæÚæï…G }¢¢xæH Îæï ÐãÚ ÜU}¢æïÏæïàæ »ÜU Ïæ… ÜUÚ „è¨ ç}¢ÝÅ ÐÚ }¢ïÚè ¥æñÚ ÎèxæÚ çÚà„ïÎæÚæï¢ ÜUè }¢æñ…êÎxæè }¢ï¢±æçHÎ „¢çãGÏæ ¥GÏÎéS¨}¢è¥G ¥GœæGæÚè ÏæéH‹Î ¥æ±æ…G ¨ïÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÜUæ ç±ÎüÜUÚÝï Hxæï ¥æñÚ §¨è ¥GæH}¢ }¢ï¢ ©Ý ÜUè MãG ÐÚ±æ…G ÜUÚ xæ§ü J „Ï…G çHÏ¢¢„ ÜU}¢æï Ïæïàæ 3 çÎÝ Ïææ’Î }¢ïÚè 5 „¢Hæ ÏæïÅè Ýï Ïæ„æ²æçÜU Úæ„ }¢ñæ Ýï ÎæÎæ ¥ÏÏæê ÜUæï wG±æÏæ }¢ï ¢ Îï¶æ çÜU ±æïã Ïæãé„ wGæéàæ ƒï¥æñÚ }¢éSÜéUÚæ Úãï ƒï, ©Ý ÜUæ ™ïãÚæ Ïæãé„ ÚæñàæÝ Hxæ Úãæ ƒæ, ©‹ãæï¢Ýï ¨Ï…G Ú¢xæ ÜUæ çHÏææ¨ ÐãÝ Ú¶æ ƒæ J ÜUã Úãï ƒï çÜU }¢ ñ ¢ ²ãæ¢ Ïæãé„¥æÚæ}¢ }¢ï ¢ ãê¢ J

ÜU}¢æï Ïæïàæ 40 çÎÝ Ïææ’Î àæÎèÎ ÏææçÚàæ ãé§ü ¥æñÚ ÜGUÏæí »ÜU…æçÝÏæ ¨ï ÎÏæ xæ§ü J ¶G„GÚæ ƒæ çÜU ¥‹ÎÚ çxæÚ …æ»xæè J çHãæ…Gæ …ÏæÜGUÏæí ÜUæï ÎéLS„ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ¶æïHÝï ÜUè …GMÚ„ Ðïàæ ¥æ§ü „æï »ÜU§ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G }¢‹…GÚ „¢}¢Ýï ƒæ, ±æçHÎ „¢çãGÏæ ¥GÏÎéS¨}¢è¥G ¥GœæGæÚè

ÜUæ ÜUÈGUÝ ¥æñÚ ç…S}¢ 40 çÎÝ xæé…GÚÝï ÜïU Ïææ±é…êÎ ¨Hæ}¢„ ƒæ ¥æñÚ wGæéàÏæê ÜUè HÐÅï¢ ¥æ Úãè ƒè¢ J¥ËH¢ã ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢„ ãæï ¥æñÚ ©Ý ÜïU ¨ÎÜïGU ã}¢æÚè }¢çxGÈGUÚ„ ãæï J


260

¥G…Gè}¢ çÝSÏæ„ï¢}¢ÁGæÜêUÚæ ÏææHæ ±æÜïGU¥Gæ„ }¢ ï ¢ ç…Ý §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ ¥æñÚ ÏæãÝæï¢

ÜUè ÜUçH}¢» ÐæÜU ÜUæ ç±Îü ÜUÚ„ï ãé» Îé‹²æ ¨ï ÜGUæçÏæHï ÚàÜU

¥‹Îæ…G }¢ï ¢ L wG¨„è ÜUæ Ïæ²æÝ ãñ ¥æñÚ ±æïã wGæéàæ Ý¨èÏæ ç…Ý ÜïU ÏæÎÝ± ÜUÈGUÝ »ÜU ¥GÚ„¢ xæé…GÚ …æÝï ÐÚ |æè Hæ}¢„ ƒï ¥æñÚ ©Ý ÜUè ÜGUÏæíæï¢

}¢ï ¢ wGæéàÏæê ÜUæ Ïæ¨ïÚæ ƒæ, ©Ý wGæéàæ Ý¨èÏææï¢ }¢ï ¢ ²ïã çÝSÏæ„ï¢ ²v„¢¢Îï¶è¢ xæ§¢ü çÜU ²ïã „}¢æ}¢ §SHæ}¢è ÏæãÝï¢ ¥æñÚ |ææ§ü...!

(1) ¥GÜGUèÎ» „æñãGèÎæï çÚ„¢H„ ÜïU Îæ§üG, (2) ÝçÏæÄ²ï ÜUÚè}¢

ÜïU xæéGHæ}¢, (3) ¨ãGæÏæ» çÜUÚæ}¢, ¥ãHï Ïæñ„

¥æñÚ ¥æñçH²æ» ÜUæç}¢HèÝ ÜïU }¢éçãGÏæ, (4) ™æÚæï¢ ¥§}}æ» ©GÁG…Gæ}¢ ÜUæï}¢æÝÝï ±æHï ¥æñÚ ÜUÚæïÇGæï¢ ãG-ÝçÈGU²æï¢ ÜïU ¥G…Gè}¢ Ðïà±æ çÄ²ÎéÝæ §}¢æ}¢ï¥æ’…G}¢ ¥Ïæê ãGÝèÈGUæ ÜïU }¢ éÜGUçËHÎ ²æ’Ýè ãG-ÝÈGUè ƒï,(5) }¢SHÜïU ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ÐÚ ÜUæÚÏæ‹Î ƒï,(6) „ÏHèxæïG ÜéG Ú¥æÝæï ¨é‹Ý„ ÜUè ¥æH}æxæèÚ xæGñÚ ç¨²æ¨è „ãGÚèÜUÎæ’±„ï §SHæ}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢æãGæñH ¨ï ±æÏæS„æ ¥æñÚ …G}¢æÝï ÜïU ±Hèàæñ¶Gï „GÚèÜGU„ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜïU }¢ éÚèÎ ƒï J

}¢é<àæÎï ÜUæç}¢H ÜUè Îé¥Gæ¥æï¢ ÜUæ ¨ÎÜGUæã}¢æÚæ ãéGSÝï …GÝ ãñ çÜU }¢ÁGÜêUÚæ Îé‹²æ ¨ï LwG¨„ ãæïÝï ±æHï

wGæéàæ Ý¨èÏæ §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ ÜUæï ç}¢HÝï ±æHè ÏæãæÚï¢ ©Ý ÜïU }¢é<àæÎï

ÜUæç}¢H ÜUè Îé¥Gæ¥æï¢ ÜUæ ¨ÎÜGUæ ãñ J v²ê¢çÜU ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ¥ÐÝï }¢éÚèÎèÝ ± }¢é„¥GçËHÜGUèÝ ÜUæï Îé¥Gæ¥æï¢ ï Ý±æ…G„ï

ãè Úã„ï ãñ¢ J §¨ ÜUè »ÜU ÛæHÜU }¢ éHæãG…Gæ ÈGUÚ}¢æ»¢ J21-12-2002 }¢ï¢ çÜGUÏHæ àæñ¶Gï „GÚèÜGU„, ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„,

ÏææçÝ²ï Îæ’±„ï §SHæ}¢è ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæê çÏæHæH }¢éãG}}¢Î


261

§Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ÜUæ …Ïæ ¥æõÐÚïàæÝ

ãé±æ „æï ¥æõÐÚïàæÝ ÜïU àæéM¥G ¨ï ¥æç¶GÚ „ÜU Sææƒ ÚãÝï ±æHï ÇæõvÅÚ

(…æï ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ï }¢ éÚèÎ ãñ¢) ©‹ãæï¢ Ýï ãGçËÈGU²æ

Ïæ„æ²æ çÜU Ýè}¢ Ïæï ãæïàæè }¢ï ¢ ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„

ÜUæ §ü}¢æÝ ¥ÈGUÚæï…G ¥‹Îæ…G Îï¶ ÜUÚ }¢ïÚè ¥æ¢¶æï¢ ¨ï ¥æ¢¨ê …æÚè ãæï

xæ», Hæ ïxææ ï ¢ ÜUæ CROWD ãæ ï xæ²æ, ¥}¢èÚ ï ¥ãHï ¨é‹Ý„

ÜUè çÚvGÜGU„ ¥¢xæï…G Îæ¥æï¢ ¥æñÚ Îé¥Gæ¥æï ¢ ÜUæï éÝ ÜUÚ

ÜU§ü ¥æ¢¶ï¢ ¥àÜUÏ¢æÚ ƒè¢ J §¨ ÎæñÚæÝ ¥æÐ Ýï ±vG„Ý ÈGU ±vG„Ý ¥ÐÝè

…GÏææÝ ¨ï …æï …æï ¥Îæ çÜU²æ ¥æñÚ ç…Ý ç…Ý ÜUçH}¢æ„ ÜUè ÏææÚ ÏææÚ

„ÜUÚæÚ ÜUè ±æïã ²ïã ƒï,

“¨Ïæ Hæïxæ xæ±æã ãæï …æ¥æï }¢ ñ ¢ }¢ é¨H}¢æÝ ãê¢, ²æ ¥ËH¢ã

! }¢ ñ ¢ }¢ é¨H}¢æÝ ãê¢, ²æ ¥ËH¢ã ! }¢ñ ¢ „ïÚæ ãGÜGUèÚ Ïæ‹Îæ ãê¢, ²æ

Ú¨êHËHæã ( ) }¢ñ ¢ ¥æÐ ÜUæ ¥ÎÝæ xæé GHæ}¢ ãê ¢,

}¢ñ ¢ xæGæñ¯éH ¥æ’…G}¢ ( ) ÜUæ xæéGHæ}¢ ãê¢, »ï

¥ËH¢ã ! }¢ïÚï xæéÝæãæï¢ ÜUæï ÏæwGàæ Îï, »ï ¥ËH¢ã ! }¢ ïÚè

}¢çxGÈGUÚ„ ÈGUÚ}¢æ, »ï ¥ËH¢ã ! }¢ïÚï }¢æ¢ ÏææÐ ÜUè }¢çxGÈGUÚ„ ÈGUÚ}¢æ,

»ï ¥ËH¢ã ! }¢ïÚï |ææ§ü ÏæãÝæï¢ ÜUè }¢çxGÈGUÚ„ ÈGUÚ}¢æ, ²æ ¥ËH¢ã

! }¢ïÚï ÍæÚ±æHæï¢ ÜUè }¢çxGÈGUÚ„ ÈGUÚ}¢æ, »ï ¥ËH¢ã ! }¢ ïÚï „}¢æ}¢

}¢ éÚèÎæï¢ ÜUè }¢çxGÈGUÚ„ ÈGUÚ}¢æ, »ï ¥ËH¢ã ! ãGæ…è }¢ éà„æÜGU ÜUè

}¢çxGÈGUÚ„ ÈGUÚ}¢æ, »ï ¥ËH¢ã ! „}¢æ}¢ Îæ’±„ï §SHæ}¢è ±æHæï¢ ¥æñÚ

±æçH²æ ï ¢ ÜUè }¢çx GÈGUÚ„ ÈGUÚ}¢æ, » ï ¥ËH¢ã ! }¢ãGÏæ êÏæ

ÜUè „¢Úè ©}}¢„ ÜUè }¢çxGÈGUÚ„ ÈGUÚ}¢æ J”


262

ÜU|æè §Ý Îé¥Gæ¥æï¢ ÜUè ÏææÚ ÏææÚ „ÜUÚæÚ ÜUÚ„ï, ÜU|æè ç…GRUæï ÎéMÎ }¢ï ¢

}¢àxGæêH ãæï„ï „æï ÜU|æè ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÜUæ ç±Îü ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝï §ü}¢æÝ

ÐÚ ¨Ïæ ÜUæï xæ±æã ÏæÝæ„ï ãé» STRETCHER ÐÚ ¨é±æÚ ¥ÐÝï ROOM

ÜUè „GÚÈGU ÏæÉG„ï ™Hï …æ Úãï ƒï,

}¢ ñ ¢ ¥ÐÝï ÚÏæ ÜUæ ÜUÚæïÇG ãæ ÜUÚæïÇG àæéRU ¥Îæ ÜUÚ„æ

ãê ¢ çÜU ©¨ Ýï }¢ éÛæ …ñ¨ï ¥GÎÝæ ÜUæï §„Ýè ¥G…Gè}¢ ãS„è ¥}¢èÚï

¥ãHï ¨é‹Ý„ ¥Ïæê çÏæHæH }¢ éã G}}¢Î §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè

Ú-…G±è ÜUæ Îæ}¢Ý Ý¨èÏæ ÈGUÚ}¢æ²æ ¥æñÚ §Ý ÜïU

}¢ éÚèÎæï ¢ }¢ ï ¢ çÜU²æ J

}¢-ÎÝè }¢à±Úæ …æï çÜU¨è ÜUæ }¢éÚèÎ Ý ãæï ©¨ ÜUè ç¶GÎ}¢„ }¢ï¢ }¢ïÚæ

„æï }¢-ÎÝè }¢à±Úæ ãñ çÜU ÈGUè …G}¢æÝæ àæñ¶Gï „GÚèÜGU„, ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„

ãG…GÚ„ï ¥GËHæ}¢æ }¢æñHæÝæ ¥Ïæé çÏæHæH }¢éãG}}¢Î §Ë²æ¨ ¥GœæGæÚ ÜGUæçÎÚè

Ú…G±è ÜïU ±é…êÎï }¢éÏææÚÜU ÜUæï xæGÝè}¢„ …æÝï ¥æñÚ çÏæHæ

„æ¶GèÚ ©Ý ÜUæ }¢éÚèÎ ãæï …æ» J ²ÜGUèÝÝ }¢éÚèÎ ãæïÝï }¢ï¢ ÝévG„¢Ý ÜUæ ÜUæï§ü

ÐãHê ãè Ýãè¢, ÎæïÝæï¢ …ãæ¢ }¢ï ¢ ÈGUæ§Îæ ãè ÈGUæ§Îæ ãñ J ¥ÐÝï ÍæÚ

ÜïU »ÜU »ÜU ÈGUÎü ÏæçËÜU ¥xæÚ »ÜU çÎÝ ÜUæ ÏæÓ™æ |æè ãæï „æï ©¨ï |æè

¨ÚÜUæÚï xæGæñ¯ï ¥æ’…G}¢ ÜïU ç¨çË¨Hï }¢ï¢ Îæç¶GH ÜUÚ ÜïU

}¢éÚèÎ ÏæÝ±æ ÜUÚ ÜGUæçÎÚè Ú-…G±è ¥GœæGæÚè ÏæÝæ Îï J

¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ ¥ÐÝï }¢éÚèÎæï¢ ¨ï çÜU¨

ÜGU-ÎÚ }¢ãGÏÏæ„ ÈGUÚ}¢æ„ï ãñ¢ ²ïã „æï ¥æÐ ÐÉG ãè ™éÜïU ãñ¢ çÜU Ýè}¢ Ïæïãæïàæè

}¢ï¢ |æè ±æïã ¥ÐÝï }¢éÚèÎæï¢ ÜïU çH²ï }¢çxGÈGUÚ„ ÜUè Îé¥Gæ»¢ }¢æ¢xæ„ï Úãï,

²ãæ¢ „ÜU çÜU }¢æ’Hê}¢ ãé±æ ãñ çÜU ÏæÜGUÚ §üGÎ (ç„.1423 çã.) }¢ï¢ ©‹ãæï¢ Ýï


263

§ü„¢Hï ¯±æÏæ ÜïU çH²ï »ÜU ÜéGUÚÏææÝè ¥ÐÝï xæGÚèÏæ }¢éÚèÎæï¢ ÜUè „GÚÈGU ï

¥æñÚ »ÜU ÜéGUÚÏææÝè ¥ÐÝï ÈGUæñ„àæéÎæ }¢éÚèÎæï¢ ÜUè „GÚÈGU ¨ï ÜUè J …GæçãÚ ãñ

…æï Ýè}¢ Ïæïãæïàæè }¢ï¢ |æè ¥ÐÝï }¢éÚèÎæï¢ ÜUæï Ý |æêHï ±æïã |æHæ ãæïàæ ÜïU

¥GæH}¢ }¢ ï¢ çÜU¨ „GÚãG |æéHæ ¨ÜU„ï ãñ¢ !!!!! ÝÁG¥G ¥æñÚ ÜGUÏæíæï

ãGàÚ }¢ï¢ |æè ¥GœæGæçÚ²æï¢ ÜUæ ÏæïÇGæ ÐæÚ ãñ !!!!!

¥æÐ wGæéÎ ²æ çÜU¨è ¥æñÚ ÜUæï }¢éÚèÎ ²æ „GæçHÏæ ÏæÝæ±æÝæ

™æã„ï ãñ¢ „æï ¥æç¶GÚè ÈGUãGï ÐÚ çÎ²ï xæ» ÈGUæõ}¢ü ÐÚ ©Ý ÜïU Ýæ}¢ „Ú„èÏæ ±æÚ

Ïæ}¢¥G ±çËÎÄ²„ ± ©G}¢í çH¶ ÜUÚ }¢-ÎÝè }¢ÜüU…G “ÈñGU…G¢Ýï }¢ÎèÝ¢”

¼èÜU¢ïÝè Ï¢x¢è™ï ÜïU Ð¢„, ç}¢Ú…G¢ ÐêÚ, ¥ãG}¢Î¥æÏææÎ ÜïU Ð„ï ÐÚ

Ú±æÝæ ÈGUÚ}¢æ Îï¢ J ©‹ãï¢ ç¨çË¨H» ¥GæçH²æ ÜGUæçÎçÚ²æ

Ú-…Gç±²æ ¥GœæGæçÚ²æ }¢ï¢ Îæç¶GH ÜUÚ çH²æ …æ»xææ J

çÜGUS}¢„ ¥ÐÝè Œ²æÚè Œ²æÚè xæGæ ñ¯ ÜïU ¨ÎÜG ïU ãñ ¢ ¥GœæGæÚè

çÝSÏæ„ ãñ v²æ wGæêÏæ ã}¢æÚè ã }¢ ¥ Gœ æ G æ Ú è ã ñ ¢ ¥ Gœ æ G æ Ú è

ÏæãÚ ï Ú…Gæ »ï ÚÏÏæ ï ÏææÚè ÏæÓ™æ ÏæÓ™æ ãæ ï ¥Gœæ G æÚè

¶GæñÈGïU ¶GéÎæ ¨ï çxæ²æü „GæÚè ãæï, ²ïã „ÇGÐ ãñ ÏæÝ ¥GœæGæÚè

§GàÜïU G ÝÏæè }¢ï ¢ ¥æãæï …GæÚè ÜUæ ãñ àææñÜGU „æï ÏæÝ ¥GœæGæÚè

…æ ï ÜUæ ï§ ü |æè ã ñ ¥Gœæ G æÚè ÜñU¨ï |æHæ ãæïxææ ±æïã ÝæÚè

ÝïÜUè ¨ï xæÚ çÎH ãñ ¥GæÚè ¥æ¥æï ÏæÝ …æ¥æï ¥Gœæ GæÚè

(}¢éHwG¶G Ý “çÚ„¢Hæ ¥}¢èÚï ¥ãHï é‹Ý„ ÜïU ¥æõÐÚïàæÝ

ÜUè ÛæçËÜU²æ¢”)


264

ãGñÚ„ ¥¢xæï…G ²v„¢çÝÄ²„ç…Ý wGæéàæ Ý¨èÏæ §SHæ}¢è |ææ§²æï¢ ¥æñÚ ÏæãÝæï¢ ÜUæï ±vG„ï }ææñ„

ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÐÉGÝï ÜUè ¥GæÎ„ ç}¢Hè ¥æñÚ ÜGUÏæí¢ï ¶éHÝï ÐÚ ç…S}¢ ±ÜUÈGUÝ ¨Hæ}¢„ ãæïÝï ÜïU „¢ƒ wGæéàÏæê ÜUæ Ïæ¨ïÚæ ƒæ ©Ý „}¢æ}¢ }¢ï¢ ãñGÚ„¥¢xæï…G ²v„¢çÝÄ²„ ²ïã Îï¶è xæ§ü çÜU ²ïã „}¢æ}¢ ¥ÐÝï ÐèÚæï }¢é<àæÎ¥}¢èÚï ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUè }¢-ÎÝè „ÚçÏæÄ²„ ÜUèÏæ-Ú-ÜU„ ¨ï (1) Ð¢… ±vG„æ Ý}¢æ…Gè ¥æñÚ ÎèxæÚ ÈGUÚæ§…Gæï ±æç…Ïæ ÐÚ¥G}¢H ÜUæ …ïGãìÝ Ú¶Ýï ¥æñÚ é‹Ý„æï¢ ÜïU }¢é„GæçÏæÜGU ¥ÐÝï àæÏææï Úæï…G xæé…GæÚÝï±æHï ƒï, (2) ÝïçÜU²æ¢ ÜUÚ ÜïU ÝïÜUè ÜUè Îæ’±„ ÈñUHæÝï ¥æñÚ ÏæéÚæ§²æï¢ ïÏæ™ ÜUÚ ÏæéÚæ§²æï¢ ï Ïæ™æÝï ÜUè ÜUæïçàæàæ ÜUÚÝï ±æHï, (3) ÎéMÎæï Hæ}¢}¢ãGÏÏæ„ ï ÐÉGÝï ±æHï, (4) ÈGUæ„ïãGæ çÝ²æ…G çÏæH wGæé¨ê¨ x²æÚã±è¢àæÚèÈGU ¥æñÚ ÏææÚã±è¢ àæÚèÈGU ÜUæ »ãç„}¢æ}¢ ÜUÚÝï ±æHï, (5) §üGÎï}¢èHæÎé‹ÝÏæè ÜUè wGæéàæè }¢ ï ¢ …àÝï ç±HæÎ„ ÜUè {ê}¢ ï ¢ }¢™æÝï ±æHï,(6) ™ÚæxæGæ¢ ¥æñÚ §…ç„}¢æ»G ç…GRUæï Ýæ’„ ÜUÚÝï ±æHï ƒï J …Ïæ çÜU ÈGUæñ„ãæï …æÝï ±æHï wGæéàæ Ý¨èÏæ §SHæ}¢è |ææ§ü (7) ÏææÚã ÚÏæè©G‹ÝêÚ àæÚèÈGUÜïU çÎÝ »ãç„}¢æ}¢ ÜïU „¢ƒ }¢-ÎÝè …éHê }¢ï¢ çàæÜüU„ ÜUÚÝï ÜïU „¢ƒ„¢ƒ J (8) }¢…GæÚæ„ï ¥æñçH²æ ÐÚ Ïææ ¥ÎÏæ ãGæç…GÚè |æè çÎ²æ ÜUÚ„ï ƒï J

}¢èÆï }¢èÆï §SHæ}¢è |ææ§²æï ! §Ý „}¢æ}¢ wGæéàæ Ý¨èÏææï¢ ¨ï}¢é„¥GçËHÜGU }¢é‹ÎçÚ…» …GñH ÈGUÚæ}¢èÝï }¢éS„GÈGUæ ÜUè Ú¢ïà¢Ýè }¢ï¢ xæGæñÚ ÈGUÚ}¢æ»¢ J

ÈGUÚæ}¢ ñÝï }¢éS„GÈGUæ {1} ç…¨ ÜUæ ¥æç¶GÚ ÜUHæ}¢ (²æ’Ýè ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ)ãæï, ±æïã …‹Ý„ }¢ ï ¢ Îæç¶GH ãæïxææ J {2} ÜGUÏæí …‹Ý„ ÜïU ÏææxæGæï¢ }¢ï¢ ¨ï »ÜU ÏææxæG ãñ ²æ Îæï…G¶G ÜïU xæÉGæï¢ }¢ï¢ ¨ï»ÜU xæÉGæ ãñ J


265

Îé‹²æ ± ¥æç¶GÚ„ }¢ï ¢ ÜUæ}²æÏæèÚ¨êHï ÜUÚè}¢ ÚªÈéGUÚüãGè}¢ ÜïU ÈGUÚæ}æñÝï

…‹Ý„ çÝàææÝ ÐÉG ÜUÚ „æï ãÚ àæwG¨ ÜUæ ãéGSÝï …GÝ ²ïãè ãæïÝæ ™æçã²ï

çÜU }¢æñ„ ÜïU ±vG„ §ç‹„ãæ§ü Ýæ…éGÜU ¥æñÚ }¢éçàÜUH ±vG„ }¢ï ¢ }¢ÁæGÜêUÚæ

¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êH ÜUæ ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÐÉGÝæ ¥æñÚ Îé‹²æ ¨ï LwG¨„

ãæïÝï ÜïU Ïææ’Î ©Ý ÜïU „Úæï„æ…Gæ ¥Áæ„¢}¢ ÜUæ ÜGUÏæíæï¢ ¨ï ¨ãGèãG ± ¨Hæ}¢„

…GæçãÚ ãæïÝæ, ÜGUÏæíæï¢ ï wGæéàÏæê ÜUè HÐÅï¢ ¥æÝæ, ©Ý ¥GæçàæÜGUæÝï Ú¨êH ÜïU

}¢ÁGæÜêUÚæ ¥GÜGUæ§Î ÜUæ »ïGÝ àæÚè¥G„ ÜïU }¢é„GæçÏæÜGU ãæïÝï ÜUè ÎHèH

ãñ J ¥æñÚ ©}}¢èÎ ãñ ¥ËH¢ã ± Ú¨êH

©Ý ¨ï Úæ…Gè ãæï¢xæï ¥æñÚ ±æïã Îé‹²æ ± ¥æç¶GÚ„ }¢ï ¢

ÜUæ}²æÏæ ãæï¢xæï J

ãÚ …Gè àæéªGÚ ¥æñÚ xæGñÚ …æçÝÏæ ÎæÚ àæwG¨ ²ïãè ÜUãïxææ çÜU ²ïã

„æï ±æïã wGæéàæ Ý¨èÏæ ãñ¢, ç…‹ãæï¢ Ýï ±çHÄ²ï ÜUæç}¢H ÜïU Îæ}¢Ý ¥æñÚ

}¢SHÜïU ãGvGÜG æ ¥ãHï ¨é‹Ý„ ÜUè ±æïã ÏæãæÚï¢ Ðæ§¢ü çÜU ©‹ãï¢ ±vG„ï

}¢æñ„ ÜUçH}¢» „GçÄ²Ïææ ÐÉGÝï ÜUè ¨¥GæÎ„ ç}¢Hè, ²ïã

¶éàæ Ý¨èÏæ ÜGUÏæí, ãGàÚ, }¢è…GæÝ ¥æñÚ ÐéH ç¨Úæ„G ÐÚ |æè ãÚ …xæã

¥ËH¢ã ± Ú¨êH ÜïU ÈGUÁGHæï ÜUÚ}¢ ¨ï ÜUæ}²æÏæ ãæï ÜUÚ

¨ÚÜUæÚ ÜUè àæÈGUæ¥G„ ÜUæ }¢ éÁGÎ» …æ¢ çÈGU…Gæ ¨éÝ ÜUÚ …‹Ý„éH

çÈGUÚÎæñ¨ }¢ ï ¢ ¥æÜGUæ ÜUæ ÐÇGæñ¨ ÐæÝï ÜUè ¨¥GæÎ„ ÐæHï¢xæï J

, ,

}¢vGÏæêH …ãæ¢ |æÚ }¢ï¢ ãæï Îæ’±„ï §SHæ}¢è

¨ÎÜGUæ „éÛæï »ï ÚÏÏæï xæGzGÈGUæÚ }¢ÎèÝï ÜUæ


266

²ïã çÜU¼¢Ï¢ ÐÉG Ýï ÜïU Ï¢¢’Î Îê„Ú¢ïæ

ÜU¢ï ÐÉGÝï ÜUè ¼Úx¢èÏ¢ Îèç…²ï

àææÎè, xæG}¢è ÜUè „ÜGUÚèÏææ„, §…ç„}¢æ¥Gæ„,

»’Úæ¨ ¥æñÚ …éHê¨ï }¢èHæÎ ±xæGñÚæ }¢ï ¢ }¢ÜU-„-Ïæ„éH

}¢ÎèÝæ ÜïU àææ»¥G ÜUÎæü Ú„¢§H „vG è}¢ ÜUÚ ÜïU ±æÏæ

ÜU}¢æ§²ï J

xææãÜUæï¢ ÜUæï Ïæ çÝÄ²„ï ±æÏæ „æïãGÈGïU }¢ ï ¢ ÎïÝï ÜïU

çH²ï ¥ÐÝè ÎéÜUæÝæï¢ ÐÚ ÜéUÀ Ú„¢§H Ú¶Ýï ÜUæ }¢æ’}¢êH

ÏæÝæ§²ï J

¥wGÏææÚ ÈGUÚæïàææï¢ ²æ ÏæÓ™æï¢ ÜïU …GÚè»G ¥ÐÝï

}¢ãGËHï ÜïU ãÚ ÍæÚ }¢ï ¢ ±vGÈGïU ±vGÈGïU ï ÏæÎH ÏæÎH ÜUÚ

¨é‹Ý„æï¢ |æÚï Ú„¢§H Ðãé¢™æ ÜUÚ ÝïÜUè ÜUè Îæ’±„ ÜUè

{ê}¢ï ¢ }¢™æ»¢ J


267


268

}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ïÐïà¢ ÜUÎ¢ü ÜGU¢çÏ¢Hï }¢é¼G¢H¥G¢ ÜéU¼éÏ¢

{à¢¢ï’Ï¢» ÜéU¼éÏ¢ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ }

(1) ÜUÚ‹¨è ÝæïÅ ÜïU àæÚ§Gü ¥ãGÜUæ}ææ„ : (¥H çÜUzGHéH ÈGUÜGUèçãH ÈGU¢çã}¢

ÈGUè çÜGUÚ¼G¢çS¢gÚ¢çã}¢) (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 199)

(2) ç±Hæ²„ ÜUæ ¥æ¨æÝ ÚæS„æ („¨Ã±éÚï àæñ¶G) (¥H ²æÜGêUç„„éH ±æç¨„Gã)

(ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 60)

(3) §ü}ææÝ ÜUè Ðã™æÝ (ãGæçàæ²æ „}ãèÎï §ü}ææÝ) (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 74)

(4) }æ¥Gæàæè „ÚvGÜGUè ÜUæ Úæ…G (ãGæçàæ²æ ± „àæÚèãG „ÎÏæèÚï ÈGUHæãGæï Ý…æ„ ±

§SHæãG) (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 41)

(5) àæÚè¥G„ ± „GÚèÜGU„ (}æÜGUæHéH ©G-ÚÈGUæ¥ çÏæ §’…Gæç…G àæÚ-§G ± ©G-H}ææ¥)

(ÜéUH ÈGUãGæ„ : 57)

(6) éÏæê„ï çãHæH ÜïU „GÚèÜïGU („Gé-ÚçÜGU §SÏææç„ çãHæH) (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 63)

(7) ¥æ’Hæ ãG…GÚ„ ï é±æH …±æÏæ (§ÁGãæçÚH ãGçvGÜGUH …Hè) (ÜéUH ÈGUãGæ„ : 100)

(8) §GüÎñÝ }æï¢ xæHï ç}æHÝæ ÜñU¨æ ?

(ç±àææãGéH …èÎ ÈGUè „ãGHèçH }æé¥GæçÝ-ÜGUç„H §GüÎ) (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 55)

(9) Úæãï ¶GéÎæ }æï¢ ¶G™ü ÜUÚÝï ÜïU ÈGU…Gæ§H (ÚçgH ÜUãGìç„G ±H ±Ïææ¥

çÏæ Îæ’±ç„H …èÚæçÝ ± }æé±æ¨æç„H ÈGéU-ÜGUÚæ¥) (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 40)

(10) ±æçHÎñÝ, …Gæñ…ñÝ ¥æñÚ ¥¨æç„…Gæ ÜïU ãGéÜGêUÜGU (¥H ãGéÜGêUÜGU çH „G<ãGH

©GÜGêUÜGU) (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 125)

(11) Îé¥Gæ ÜïU ÈGU…Gæ§H (¥ãGì¨ÝéH ç±¥Gæ¥ çH ¥æÎæçÏægé¥Gæ¥ }æ¥Gãê

…GñHéH }æég¥Gæ çH ¥ãGì¨çÝH ç±¥Gæ¥) (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 326)


269

{à¢¢»¥G ã¢ïÝï ±¢Hè ¥G-ÚÏ¢è ÜéU¼éÏ¢}

¥…G : §}ææ}æï ¥ãHï ¨é‹Ý„ }æé…çgÎï ÎèÝæï ç}æËH„

}ææñHæÝæ ¥ãG}æÎ Ú…Gæ ¶GæÝ

(12) çÜUzGHéH ÈGUÜGUèçãH ÈGUæçã}æ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 74)

(13) „}ãèÎéH §ü}ææÝ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 77)

(14) ¥H §…æ…Gæ„éH }æ„èÝã (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 62)

(15) §ÜGUæ-}æ„éH çÜGU²æ}æã (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 60)

(16) ¥H ÈGUÁGHéH }ææñãÏæè (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 46)

(17) ¥ÁHH »’Hæ}æ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 70)

(18) ¥ÁG…G}æ-…G-}æ„éH ÜGU-}æçÚÄ²ã (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 93)

(19,20,21) …géH }¢é}¼¢Ú ¥GHæ ÚçgH }æéãG„æÚ

(¥H }æé…ËHÎ ¥H ¥Ã±H ±c¯æÝè)

(ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 713,677,570)

{à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢}

(22) ¶GæñÈGUï ¶GéÎæ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 160)

(23) §ÝçÈGUÚæÎè ÜUæïçàæàæ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 200)

(24) ¼æx¢ ÎS¼è ÜïU ¥SÏ¢¢Ï¢ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 33)

(25) çÈGURUï }æÎèÝæ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 164)

(26) §}æç„ãGæÝ ÜUè „Ä²æÚè ÜñU¨ï ÜUÚï¢ ? (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 32)

(27) Ý}ææ…G }æï¢ HévG}¢æ ÜïU }æ¨æ§H (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 39)

(28) …‹Ý„ ÜUè Îæï ™æçÏæ²æ¢ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 152)

(29) ÜUæ}²æÏæ ©S„æ…G ÜUæñÝ ? (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 43)


270

(30) çÝ¨æÏæï }æ-ÎÝè ÜGUæçÈGUHæ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 196)

(31) ÜU¢}²¢Ï¢ ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ ÜU¢ñÝ ? (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : ¼vGÚèÏ¢Ý 63)

(32) ÈGñU…GæÝï »ãGì²æ©H ©GHê}æ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 325)

(33) }¢éçzG¼²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 96)

(34) ãGÜGU ± Ïææç„GH ÜUæ ÈGUÜGUü (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 50)

(35) „ãGÜGUèÜGUæ„ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 142)

(36) ¥Ú-Ïæ§GüÝï ãG-ÝçÈGUÄ²ã (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 112)

(37) ¥Gœ¢G¢Úè çÁ¢‹Ý ÜU¢ x¢GéSHï }¢çÄ²¼ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 24)

(38) „GHæÜGU ÜïU ¥æ¨æÝ }æ¨æ§H (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 30)

(39) „æñÏææ ÜUè çÚ±æ²æ„ ± çãGÜUæ²æ„ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 124)

(40) ÜGUÏ¢í ¶éH x¢§ü (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 48)

(41) ¥æÎæÏæï }æé<àæÎï ÜUæç}æH (}æéÜU}}æH Ðæ¢™ çãGS¨ï)

(ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 275)

(42) Åè ±è ¥æñÚ }æê±è (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 32)

(43 „æ 49) ÈGU„æ±æ ¥ãHï ¨é‹Ý„ (¨æ„ çãGS¨ï)

(50) ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý ÜUè Ó¢éÇGñH (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 24)

(51) x¢G¢ñ¯ï Ð¢ÜU ÜïU ãG¢H¢¼ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ :106)

(52) ¼¥G¢LÈïGU ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 100)

(53) ÚãÝé}¢¢» Á¢Î±H Ï¢Ú¢» }¢-ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 255)

(54) Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè Á¢ïH¶G¢Ý¢ Á¢¢¼ }¢ï ç¶GÎ}¢¢¼ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 24)

(55) }¢-ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè ¼vGS¢è}¢ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 68)

(56) Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè }¢-ÎÝè Ï¢ã¢Úï´ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 220)


271

(57) ¼ÚçÏ¢Ä²¼ï ¥±H¢Î (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 187)

(58) ¥¢²¢¼ï ÜGéUÚ¥¢Ýè ÜïU ¥‹±¢Ú (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 62)

(59) ¥ãG¢Îè¯ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU ¥‹±¢Ú (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 66)

(60) ÈGñUÁ¢G¢Ýï Ó¢ãìH ¥ãG¢Îè¯ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 120)

(61) Ï¢Î x¢é}¢¢Ýè (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 57)

{à¢¢ï’Ï¢» ¼Ú¢çÁ¢}¢ï ÜéU¼éÏ¢}(62) …‹Ý„ }æï¢ Hï …æÝï ±æHï ¥æ’}ææH (¥H }¢éyÁ¢LÚ¢üÏ¢ïãG ÈGUè ¯±¢çÏ¢H

¥G-}¢çHSS¢¢HïãGG) (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 743)

(63) à¢¢ãÚ¢ãï ¥¢ñçH²¢ (ç}¢‹ã¢Á¢éH ¥G¢çÚÈGUèÝ) (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 36)

(64) ãGéSÝï ¥wGH¢ÜGU (}¢ÜU¢çÚ}¢éH ¥wGH¢ÜGU)(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 74)

(65) Ú¢ãï §GË}¢ (¼¢’Hè}¢éH }¢é-¼¥GçËH}¢ ¼GÚèÜGéUœ¢¥GËHé}¢)

(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 102)

(66) Ï¢ïÅï ÜU¢ï ÝS¢èãG¼ (¥Ä²éãH ±HÎ)(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 64)

(67) ¥g¢’±ç¼ §ËH çÈGURU (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 148)

(68) ¥¢æS¢ê¥¢ïæ ÜU¢ ÎçÚ²¢ (Ï¢ãGìLgé}¢ê¥G) (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 300)

(69) ÝïçÜU²¢ï´ ÜUè Á¢Á¢G¢»æ ¥¢ñÚ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜUè S¢Á¢G¢»æ (ÜGéUÚü¼éH ©G²êÝ )


(70) ©G²êÝéH çãGÜU¢²¢¼ (}¢é¼Á¢ü}¢) (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 412)

{à¢¢ï’Ï¢» ÎS¢èü ÜéU¼éÏ¢}(71) „æ’ÚèÈGUæ„ï ÝãGìç±Ä²ã (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 45)

(72) çÜU„æÏæéH ¥GÜGUæ§Î (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 64)

(73) ÝéÁGã„é‹Ý…GÚ àæãïüG ÝwGÏæ„éH çÈGURU (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 175)

(74) ¥Ú-Ïæ§GüçÝÝ Ý-±ç±Ä²ã (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 121)

(75) çÝ¨æÏæéœ¢Á±èÎ (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 79)


272

(76) xæéHÎS„» ¥GÜGUæ§Îæï ¥æ’}ææH (ÜéUH ¨ÈGUãGæ„ : 180)

(77) ±ÜGU¢-²ç¼‹ÝãGì± ÈGUè à¢ãGïü çãÎ¢-²¼é‹ÝãGì±

(78) S¢ÈGüU Ï¢ã¢§ü }¢é¼Á¢ü}¢ }¢¥G ãG¢çà¢²¢ S¢ÈGüU Ï¢Ý¢§ü

{à¢¢ï’Ï¢» ¼w¢GÚèÁ¢}(79) ¥G…æ§ÏæéH ÜGéU¥æüÝ }æ¥G xæGÚæ§ÏæéH ÜGéU¥æüÝ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 422)

(80) Á¢‹Ý¼è Á¢Gï±Ú (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 679)

(81) Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, ç…ËÎ ¥Ã±H (çãGSS¢¢ : 1 „ï 6)

(82) Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, ç…ËÎ Îé±é}¢ (çãGSS¢¢ : 7 „ï 13)

(83) Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, ç…ËÎ ç„±é}¢ (çãGSS¢¢ : 14 „ï 20)

(84) §SH¢}¢è ç…G‹Îx¢è (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 170)

(85) ¥¢§üÝ» çÜGU²¢}¢¼ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 108)

(86) ©}}¢ã¢¼éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ (ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 59)

(87) S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ §GàÜGïU ÚS¢êH


{à¢¢ï’Ï¢» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼}(88) „ÚÜU¢Ú ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ¥GœG¢¢Ú ÜïU Ý¢}¢

(ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 49)

(89) }¢éÜGUg„ ¼ãGÚèÚ¢¼ ÜïU ¥ÎÏ¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ „é±¢H …±¢Ï¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 48)

(90) §SH¢ãG ÜU¢ Ú¢…G (}¢-ÎÝè ™ñÝH ÜUè Ï¢ã¢Úïæ çãGS„» Îé±é}¢)

(ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(91) 25 çRUS™ïÝ ÜGUñçÎ²¢ïæ ¥¢ñÚ Ð¢ÎÚè ÜU¢ ÜGUÏ¢êHï §SH¢}¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 33)

(92) Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè …ñH¶G¢Ý¢ …¢¼ }¢ïæ ç¶GÎ}¢¢¼ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 24)

(93) ±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ ±S±„ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ §GH¢… (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 48)

(94) ¼…GçÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ çÜGUS¼G ç„±é}¢ („é‹Ý¼ï çÝÜUG¢ã)(ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 86)


273

(95) ¥¢Î¢Ï¢ï }¢é<à¢Îï ÜU¢ç}¢H (}¢éÜU}}¢H Ð¢æ™ çãGS„ï) (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 275)

(96) Ï¢éH‹Î ¥¢±¢…G „ï ç…GRU ÜUÚÝï }¢ïæ çãGÜU}¢¼ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 48)

(97) ÜUGÏ¢í ¶éH x¢§ü (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ :48)

(98) Ð¢Ýè ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ ¥ã}¢ }¢¢’Hê}¢¢¼ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 48)

(99) x¢êæx¢¢ }¢éÏ¢çËHx¢G (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 55)

(100) Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè }¢-ÎÝè Ï¢ã¢Úïæ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 220)

(101) x¢é}¢ à¢éÎ¢ ÎéËã¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 33)

(102) }¢ñæ Ýï }¢-ÎÝè Ï¢éÜUü¥G v²êæ ÐãÝ¢ ? (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 33)

(103) ç…‹Ý¢ïæ ÜUè Îé‹²¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(104) ¼…GçÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ çÜGUS¼G (2)(ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 48)

(105) x¢G¢çÈUGH Î…Gèü (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 36)

(106) }¢é¶G¢çHÈGU¼ }¢ãGÏÏ¢¼ }¢ïæ ÜUñ„ï Ï¢ÎHè ? (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 33)

(107) }¢éÎ¢ü Ï¢¢ïH ©Æ¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(108) ¼…GçÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ çÜGUS¼G (1) (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 49)

(109) ÜUÈGUÝ ÜUè „H¢}¢¼è (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 33)

(110) ¼…GçÜUÚ» ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ çÜGUS¼G (4) (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 49)

(111) ™H }¢ÎèÝ¢ ÜUè „¥G¢Î¼ ç}¢H x¢§ü (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(112) Ï¢Î Ý„èÏ¢ ÎéËã¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(113) }¢¢’ÁG¢êÚ Ï¢Ó™è }¢éÏ¢çËHx¢G¢ ÜUñ„ï Ï¢Ýè ? (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(114) Ï¢ï ÜGéU„êÚ ÜUè }¢ÎÎ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(115) ¥Gœ¢G¢Úè ç…‹Ý ÜU¢ x¢éGSHï }¢çÄ²¼ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 24)

(116) ÝêÚ¢Ýè ™ïãÚï ±¢Hï Ï¢é…Géüx¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(117) ¥¢æ¶¢ï ÜU¢ ¼¢Ú¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(118) ±Hè „ï çÝSÏ¢¼ ÜUè Ï¢-ÚÜU¼ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)


274

(119) Ï¢¢ Ï¢-ÚÜU¼ Ú¢ïÅè (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(120) §xG¢±¢ à¢éÎ¢ Ï¢Ó™¢æï ÜUè ±¢Ð„è (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(121) }¢ñæ ÝïÜU ÜUñ„ï Ï¢Ý¢ ? (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(122) à¢Ú¢Ï¢è, }¢é¥çÁG…GÝ ÜUñ„ï Ï¢Ý¢ ? (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(123) Ï¢Î çÜUÚÎ¢Ú ÜUè ¼¢ñÏ¢¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(124) wG¢éà¢ Ý„èÏ¢è ÜUè çÜUÚÝïæ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(125) Ý¢ÜU¢}¢ ¥G¢çà¢ÜGU (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(126) Ý¢Î¢Ý ¥G¢çà¢ÜGU (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(127) ãñÚ¢ï§‹™è ÜUè ¼¢ñÏ¢¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)(128) Ý¢ñ }¢éçSH}¢ ÜUè ÎÎü |¢Úè Î¢S¼¢Ý (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(129) }¢ÎèÝï ÜU¢ }¢é„¢çÈGUÚ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(130) ¶¢ñGÈGUÝ¢ÜU Î¢æ¼¢ï ±¢H¢ Ï¢Ó™¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)(131) çÈGUË}¢è ¥Î¢ ÜU¢Ú ÜUè ¼¢ñÏ¢¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(132) „¢„ Ï¢ãê }¢ïæ „éËãG ÜU¢ Ú¢…G (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)(133) ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý ÜUè ™éÇGïH (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 24)

(134) ÈGUñ…G¢Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 101)

(135) ãGñÚ¼ ¥æx¢ï…G ãG¢çÎ¯¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)(136) }¢õ¢ÇÝü Ý¢ñ …±¢Ý ÜUè ¼¢ñÏ¢¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(137) çRUS™ñÝ ÜU¢ ÜGUÏ¢êHï §SH¢}¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)(138) „H¢¼¢ï „H¢}¢ ÜUè ¥G¢çà¢ÜGU¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 33)

(139) çRUS™ñÝ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(140) ™}¢ÜU¼è ¥¢æ¶¢ïæ ±¢Hï Ï¢é…Géüx¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)(141) }²êç…GÜUH à¢¢ï ÜU¢ }¢¼±¢H¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)

(142) }²êç…GÜUH Ý¢ñ …±¢Ý ÜUè ¼¢ñÏ¢¢ (ÜUéH „ÈGUãG¢¼ : 32)


275

²¢Î Î¢à¼Î¢ñÚ¢Ýï }¢é¼G¢H¥G¢ …GMÚ¼Ý ¥‹ÇÚ H¢§Ý ÜUèç…²ï, §à¢¢Ú¢¼ çH¶ ÜUÚ

„ÈUGãG¢ Ý}Ï¢Ú Ý¢ïÅ ÈGUÚ}¢¢ Hèç…²ï J §GË}¢ }¢ïæ ¼ÚvGÜUGè ã¢ïx¢è J

©G‹±¢Ý ©G‹±¢Ý„ÈUGãG¢ „ÈUGãG¢


276

²¢Î Î¢à¼Î¢ñÚ¢Ýï }¢é¼G¢H¥G¢ …GMÚ¼Ý ¥‹ÇÚ H¢§Ý ÜUèç…²ï, §à¢¢Ú¢¼ çH¶ ÜUÚ

„ÈUGãG¢ Ý}Ï¢Ú Ý¢ïÅ ÈGUÚ}¢¢ Hèç…²ï J §GË}¢ }¢ïæ ¼ÚvGÜUGè ã¢ïx¢è J

©G‹±¢Ý ©G‹±¢Ý„ÈUGãG¢ „ÈUGãG¢


277

“ÜGU¢çÎÚè - ¥Gœ¢G¢Úè” ²¢ “ÜGU¢çÎçÚÄ²¢ - ¥Gœ¢G¢çÚÄ²¢”

Ï¢Ý±¢Ýï ÜUï çH²ï{1} Ý¢}¢ ± Ð¼¢ Ï¢¢õH ÐïÝ „ï ¥¢ñÚ çÏ¢HÜéUH „¢ÈGU çH¶ïæ, x¢ñGÚ }¢à¢ãêÚÝ¢}¢ ²¢ ¥HÈGU¢…G ÐÚ H¢ç…G}¢Ý »’Ú¢Ï¢ Hx¢¢»æ J ¥x¢Ú ¼}¢¢}¢ Ý¢}¢¢ïæ ÜïUçH²ï »ÜU ãè Ð¼¢ ÜU¢ÈGUè ã¢ï ¼¢ï Îê„Ú¢ Ð¼¢ çH¶Ýï ÜUè ãG¢…¼ Ýãèæ J{2} »õÇÚï„ }¢ïæ }¢ãGÚ}¢ ²¢ „ÚÐÚS¼ ÜU¢ Ý¢}¢ …GMÚ çH¶ïæ J{3} ¥Hx¢ ¥Hx¢ }¢v¼êÏ¢ }¢æx¢±¢Ýï ÜïU çH²ï …±¢Ï¢è çHÈGU¢ÈGïU „¢ƒ …GMÚ§Ú„¢H ÈGUÚ}¢¢»æ J

}¢-ÎÝè }¢à±Ú¢ : §„ ÈGU¢õ}¢ü ÜU¢ï }¢ãGÈGUê…G ÜUÚ Hïæ ¥¢ñÚ §„ ÜUè }¢…GèÎÜU¢õçÐ²¢æ ÜUÚ±¢ Hïæ J ©}}¢¼ ÜUè ¶GñÚ wG±¢ãè ÜïU …ÁGÏ¢ï ÜïU ¼ãìG¼ …ã¢æ ¥¢ÐwG¢éÎ }¢éÚèÎ ã¢ïÝ¢ Ð„‹Î ÈUÚ}¢¢»æ J ±ã¢æ §ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜïU …GÚè»G ¥ÐÝï¥…Gè…G¢ï ¥ÜGUçÚÏ¢¢, ¥ãHï ¶G¢Ý¢ ± Î¢ïïS¼ ¥ãGÏ¢¢Ï¢ ¥¢ñÚ Îèx¢Ú §SH¢}¢è|¢¢§²¢ïæ ÜU¢ï |¢è Ï¢ñ¥G¼ ÜïU çH²ï ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢ ÜUÚ }¢éÚèÎ ÜUÚ±¢ Îïæ J ¥¢ñÚ ²êæ¥ÐÝè ¥¢ñÚ Îê„Úï }¢é„H}¢¢Ý¢ïæ ÜUè ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè Ï¢ïã¼Úè ÜU¢ „¢}¢¢Ý ÜUÚïæ J

Ý. Ý¢}¢ }¢Îü /¥G¢ñÚ¼

çÏ¢Ý/çÏ¢‹¼ï

Ï¢¢Ð ÜU¢ Ý¢}¢ ©G}¢í }¢éÜU}}¢H »õÇÚï„


278

“ÜGU¢çÎÚè - ¥Gœ¢G¢Úè” ²¢ “ÜGU¢çÎçÚÄ²¢ - ¥Gœ¢G¢çÚÄ²¢”

Ï¢Ý±¢Ýï ÜUï çH²ï{1} Ý¢}¢ ± Ð¼¢ Ï¢¢õH ÐïÝ „ï ¥¢ñÚ çÏ¢HÜéUH „¢ÈGU çH¶ïæ, x¢ñGÚ }¢à¢ãêÚÝ¢}¢ ²¢ ¥HÈGU¢…G ÐÚ H¢ç…G}¢Ý »’Ú¢Ï¢ Hx¢¢»æ J ¥x¢Ú ¼}¢¢}¢ Ý¢}¢¢ïæ ÜïUçH²ï »ÜU ãè Ð¼¢ ÜU¢ÈGUè ã¢ï ¼¢ï Îê„Ú¢ Ð¼¢ çH¶Ýï ÜUè ãG¢…¼ Ýãèæ J{2} »õÇÚï„ }¢ïæ }¢ãGÚ}¢ ²¢ „ÚÐÚS¼ ÜU¢ Ý¢}¢ …GMÚ çH¶ïæ J{3} ¥Hx¢ ¥Hx¢ }¢v¼êÏ¢ }¢æx¢±¢Ýï ÜïU çH²ï …±¢Ï¢è çHÈGU¢ÈGïU „¢ƒ …GMÚ§Ú„¢H ÈGUÚ}¢¢»æ J

}¢-ÎÝè }¢à±Ú¢ : §„ ÈGU¢õ}¢ü ÜU¢ï }¢ãGÈGUê…G ÜUÚ Hïæ ¥¢ñÚ §„ ÜUè }¢…GèÎÜU¢õçÐ²¢æ ÜUÚ±¢ Hïæ J ©}}¢¼ ÜUè ¶GñÚ wG±¢ãè ÜïU …ÁGÏ¢ï ÜïU ¼ãìG¼ …ã¢æ ¥¢ÐwG¢éÎ }¢éÚèÎ ã¢ïÝ¢ Ð„‹Î ÈUÚ}¢¢»æ J ±ã¢æ §ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜïU …GÚè»G ¥ÐÝï¥…Gè…G¢ï ¥ÜGUçÚÏ¢¢, ¥ãHï ¶G¢Ý¢ ± Î¢ïïS¼ ¥ãGÏ¢¢Ï¢ ¥¢ñÚ Îèx¢Ú §SH¢}¢è|¢¢§²¢ïæ ÜU¢ï |¢è Ï¢ñ¥G¼ ÜïU çH²ï ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢ ÜUÚ }¢éÚèÎ ÜUÚ±¢ Îïæ J ¥¢ñÚ ²êæ¥ÐÝè ¥¢ñÚ Îê„Úï }¢é„H}¢¢Ý¢ïæ ÜUè ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè Ï¢ïã¼Úè ÜU¢ „¢}¢¢Ý ÜUÚïæ J

Ý. Ý¢}¢}¢Îü /¥G¢ñÚ¼

çÏ¢Ý/çÏ¢‹¼ï

Ï¢¢Ð ÜU¢ Ý¢}¢ ©G}¢í }¢éÜU}}¢H »õÇÚï„

Adab e Murshid e Kamil

Documents

Transcript of Adab e Murshid e Kamil